AKAb EM IA E SH KENCAVE E SP TË SH QIPËRISË

IN S T IT U T I I G JU H Ë S IS Ë D H C I U r E B S IS l
« f
• •

• 9

I
» r

DREJTSHKRIM I
I GJUHËS SHOIPE
# * * *

I
 PARIM E TË PËRGJITHSHME

1. D r ejts h k r im i i n jës u a r i gju h ës s h q ip e ësh të

s h p reh je e k r is ta lizim it të n orm ës letr a r e k om b ëta re
n ë të g jith a h a llk a t k r yes or e të s tru ktu rës fon etik e,
gra m a tik ore, fja lë fo r m u es e e lek s ik ore. A i p a s q yron
g je n d je n e s otm e d h e p r ir je t e p ër g jith s h m e të zh vi-
llim it të gju h ës son ë letra re, e cila m b ës h tetet g je r ë -
s is h t n ë g ju h ën e fo lu r të p op u llit. D u k e n g r itu r n ë
n jë s h k a llë m ë të la r të tr a d itën e s h k rim it të sh qipes,
d r ejts h k r im i i s otëm s yn on n jës im in e m ëtejs h ëm
të n orm ës së gju h ës le tr a r e k om b ëta re m b i b a zën e
tr a jta ve të p ërb a s h k ëta q ë ja n ë p ërvetës u a r e p ër ve -
tës oh en p r ej saj.
2. P a r im i th em elor i d r ejts h k r im it të s h qip es
ës h të p a r im i fo n etik : n ë p ër g jith ës i fja lë t d h e p jes ët
e ty r e të k u p tim s h m e s h kru h en a sh tu siç s h q ip toh en
n ë lig jë r im in letra r. T h e lb i i p a r im it fo n e tik në
d r ejts h k r im in e s h qip es , që m b ës h tetet në n jë
s is tem g r a fik ku ka n jë lid h je të d r ejtp ë r d r e jtë
m id is s h k ron jës dhe tin g u llit- fon em ë, ës h të a s p ekti
fon o lo g jik , d om eth ën ë p ër d or im i s ocia l i tin g u jve të
gju h ës n ë p roces in e m a r r ëd h ën ieve m id is n jer ëzve.
P a r im i fo n etik s yn on ven d os jen e n jë lid h je je
sa m ë të n gu s h të m id is tr a jtës së s h kru a r d h e tra jtës
së fo lu r të gju h ës letr a r e. P ra n d a j, ku r n ë s h q ip ti-
m in letr a r k a va r ia n te të leju a r a n ga n orm a e sotm e,
d r ejts h k r im i m b ës h tetet tek a jo tr a jtë që ës h të më
36 P a r im e të p ër g jith s h m e

e p ër g jith s h m e d h e q ë p a jtoh et m e p r ir jen e zh villi-

m it të s is tem it fo n e tik të s h qip es letra re.
3. K r a h a s p a r im it fon etik , d r ejts h k r im i i n jë-
su ar i s h qip es m b ës h tetet g jer ës is h t ed h e në p a ri-
m in m o r fo lo g jik , i c ili k ërk on q ë fja lë t d h e p jes ët e
ty r e p ërb ërës e të s is tem it tr a jtëfo r m u es e fja lë fo r -
m u es të s h kru h en n jës oj, p a va rës is h t n ga n d r ys h i-
m et tin g u llo r e të sh ka ktu a ra p r ej lig je v e fon etik e
q ë ve p r o jn ë sot n ë g ju h ën ton ë. P a r im i m o r fo lo g jik
zb atoh-et k ryes is h t n ë a to ra ste, ku r zb a tim i i veçu a r
i p a r im it fon etik do të çon te n ë errës im in a n ë p r i-
s h jen e stru ktu rës m o r fo lo g jik e e fja lëfo r m u es e të
fja lë ve ; a i n d ih m on kës h tu p ër ta ru a jtu r sa m ë të
q a rtë n ë s h k rim k ëtë s tru ktu rë, si ed h e m jësin ë e tr a jta -
ve. D u k e p a s u r s i b a zë a n a log jitë m o r fo lo g jik e, p a rim i
m o r fo lo g jik lejon r r a fs h im in e th jes h tim in sa m ë të
m a dh të r r eg u lla ve d r ejts h k r im or e të s h qip es dhe
n d ih m on që këto r r eg u lla të p a s q yr ojn ë në m ën yr ë
sa m ë or g a n ik e zh villim in e b a s h k ëlid h u r të s tru ktu -
rës fon etik e, m o r fo lo g jik e e fja lë fo r m u es e të gju h ës
son ë letr a r e k om b ëta re.
4. G ër s h etim i i p a r im it fo n e tik m e p a rim in m or-
fo lo g jik në d r ejts h k r im in e s h qip es p lotës oh et ed h e
n ga zb a tim i i disa p a r im e ve të tjer a , siç ja n ë p a r im i
lek s ik or- k u p tim or , a i h is tor ik - tr a d icion a l etj. Fu sh a t
e zb a tim it të k ë tyr e p a r im eve ja n ë më të n gu sh ta
dh e p ër fs h ijn ë a n ë të veça n ta të d rejts h k rim it.
5. D r ejts h k r im i i n jës u a r i gju h ës s h q ip e ku ro-
r ëzon n jë eta p ë të g ja të p ër p jek jes h p ër fo r m im in e
n jë g ju h e letr a r e të vetm e e të p ërb a s h k ët p ër g jith ë
p op u llin s h q ip ta r d h e çel rru gën p ër ta p ërm irës u a r
më tej n orm ën d r ejts h k r im or e të kës a j g ju h e në
p a jtim m e zh villim in e m ëtejs h ëm të gju h ës e të k u l-
tu rës s on ë k om b ëta re.
 ALFABETI I GJUHËS SHQIPE

A lfa b e ti i gju h ës s h qip e ka tr id h jetë e gja s h të

s h k ron ja , që u p ë r g jig je n tin g u jve - fo n e m a të gju h ës
son ë le tr a r e:

A a N n
B b Nj n3
C c O o
Ç ç P P
D d Q q
Dh dh R r
E e Rr rr
Ë ë S s
F f Sh sh
G g T t
Gj gj Th th
H h U u
I i V V
J j X X
K k Xh xh
L 1 Y y
U 11 Z z
M m Zh zh
 I. DREJTSHKRIMI I ZANOREVE

ZANORJA E E THEKSUAR
§ l
S h k ru h en m e e (d h e j o 'm e ë) fja lë t ku k jo za -
n ore ës h të e th eks u a r dh e n d iq et ose ka q en ë n d je-
ku r n ë të ka lu a rën n ga n jë b a s h k ëtin g ëllor e h u n d ore
(m, n, n j). M e e s h kru h en g jith a s h tu fja lë t e p r eja r -
dh u ra ose të p ër b ër a të for m u a ra p rej tyr e, p a va -
rës is h t n ga lë vizja e th ek s it:

fm ë ) d hem b , d h e m b je , e m ë r, e m ë ro r, fe m ë r, je -
m ë ro re , g je m b , g je m b a ç, e p re m te , rre m b , shem b ,
s h e m b u ll, s h e m b u llo r, i p a s h e m b u llt, s h e m ë r, i s h tre -
m b ë r, s h tre m b ë ro j, tre m b , th e m b ë r, z e m ë r, z e m ë ro j, i
p ë rz e m ë rt e tj.;
a rg je n d , a rg je n d a r, b re n d a , b re n d i, i b re n d s h ë m ,
ce n, ce n o j, çm e n d , ( i, e ) çm e n d u r, d e nd , ( i, e ) d e n d u r,
d e n g, d hen, end, g je n d je , ku v e n d , k u v e n d o j, m end,
m e n d je , m e n d o j, m e n d im , p ë rm e n d , p ë rm e n d o re , m e -
n d ë r, p a rm e n d ë , pendë, qen, q e n d ë r, q e n d ro r , ( k a m )
qe n ë , q e n ie , q e n ë s i, q e n g j, s h p e n d , te n d ë , v e n d , v e n d ë s ,
v e n d os , v e n d im , z ë v e n d ë s , z ë v e n d ë s o j e tj.;
e e n jte , g ë s h te n jë , n d e n ja , ( i, e ) n d e n ju r, p e n j- të ,
 §§2 ,3 40

s h e n jë (p or s h ë n o j, s h ë n im ) , ( i, e ) s h e n jtë , ( i, e ) s h tre n j-
të , s h tre n jto j, ( i, e ) v rë n jtu r;
d re , fle , fre , g d h e , n d e j, ( i, e ) n d e rë , n g re , p e .

ZANORJA E E PATHEKSUAR
§ 2
T ek em r a t fem ër or ë, të cilët ka n ë n jë - e fu n d ore
të p a th eks u a r n ë tr a jtë n e p a s h qu a r të n jëjës it, në
em ër or en e s h qu a r b ie - e- ja , n d ërs a n ë ra sa t e tjer a
a jo s h k ru h et:

a rtis te - a rtis tja , a rtis te je ; fito re - fito rja , fito re je ;

lu le - lu lja , lu le je ; lu lis h te - lu lis h tja , lu lis h te je ; m ë-
s ues e - m ë s u e s ja , m ë s u e s e je ; n xë n ë s e - n xë n ë s ja , n xë -
n ë s e je ; p e rd e - p e rd ja , p e rd e je ; q y te ta re - q y te ta rja , q y -
te ta re je ; s tu d e n te - s tu d e n tja , s tu d e n te je ; s his he - s h i-
s hja , s h is h e je e tj.;
a n ije - a n ija , a n ije je ; a rd h je - a rd h ja , a rd h je je ; çë -
s h tje - çë s h tja , ç ë s h tje je ; fa m ilje - fa m ilja , fa m ilje je ;
k o rrje - k o rrja , k o rrje je ; n is je - n is ja , n is je je ; p y e tje -
- p y e tja , p y e tje je ; rro k je - rro k ja , rro k je je ; u lje - u lja ,
u lje je etj.

ZANORJA Ë E THEKSUAR
§ 3
S h kru h en me ë të g jith a fja lë t te të cila t k jo
za n ore e th ek s u a r i p ë r g jig je t h is torik is h t n jë a - je
të n d jek u r n ga n jë b a s h k ëtin g ëllor e h u n dore. Me ë
s h kru h en ed h e të g jith a fja lë t e p r eja r d h u r a ose të
41 §§4, 5 a

p ërb ëra , të for m u a r a p r ej tyr e, p a va rës is h t mga lë vizja

e th ek s it1:

b ë j, çë s h tje , dëm , d ë m to j, d hëm b , d h ë m b a llë ,

d h ë n d ë r, (ka m ) d hë n ë , d h ë n ie , e ë m a, ( i, e) ë m b ë l,
ë m b ë ls i, ë n d ë rr, ë n d je , frë n g jis h t, g ë rs h ë rë , g o jë d h ë n ë ,
g jë , g jë m ë , g jë n d ë r, hë n ë , kë m b ë , kë m b ë s o r, kë n d , i
kë n d s h ë m , kë n g ë , kë n g ë ta r, lë , lë m ë , lë nd ë , lë n g , llë rë ,
m b rë m je , më ( p a k) , ( s ’d u a ) më, m ë ngë, m ë z, nëm ë,
n ë n të , n ë n to r, ( k a m ) n g rë n ë , n x ë , n xë n ë s , n jë , ( i, e)
n jë jtë , n jë ri, n jë ra , n jë ri - tje tri, n jë s i, p ë rz ë , ( i, e)
rë n d ë , rë n d o j, (ka m ) rë n ë , rrë n jë , rrë z ë , s h kë m b ,
s h ta tz ë n ë , s h u llë , ( i, e ) të rë , të rë s i, të rs h ë rë , ( s h të p in ë )
të n d e , ( k a m ) th ë n ë , p a ra th ë n ie , th ë llë z ë , zë ( z ë ri) , zë,
(ka m ) zënë etj.

§ 4
S h k ru h en me ë fja ië l me p ra p a s h tes ën - llë k :

b o llë k , b u d a lla llë k, g o m a rllë k , h a m a llë k, p a z a rllë k

etj.

ZANORJA Ë E PATHEKSUAR

ë - j a p a r a t h e k so r e

§ 5
ë - ja p a ra th ek s ore s h k ru h et n ë k ëto ra s te:
a ) n ë fja lë t e p a r m e e n ë të g jith a fja lë t ku a jo

1) N u k përfs h ih en këtu ato fja lë q ë në gju h ën letra re

ka n ë h yrë n ë tra jtën m e a, e cila n u k ësh të m ë h u n d ore:
d hanore , ( i, e ) m angë t, ra n is hte , s hm a ng, zanë, za n ore etj.
§5 b 42

i ta k on r r o k jes së p a rë, s i ed h e n ë fja lë t e for m u a ra

p r ej ty r e :

a rg ë to j, b a gë ti, b ë rry l, d ë g jo j, d ë ne s ë , d ë s h irë , fë -

lliq , fë m ijë , g ë m u s h ë , g ë rry e j, g ë z o f, g ë z h o jë , g o g ë s ij,
g u m ë z h ij, g jë m o j, h in g ë llin , kë ly s h , kë m is h ë , kë n a q,
k ë n d e lle m , kë n d o j, kë n e të , kë p u cë , kë p u ca r, kë p u s hë ,
kë p u t, të k ë q ij, k ë rc e j, kë rra b ë , k ë rru s e m , kë s h ill,
ku s h ë ri, lë k u rë , lë m o s h ë , lë n d o j, lë p ij, lë p je të , lë p u -
s hkë , lë s h o j, m a llë n g je j, të m ë d h e n j, m ë ka t, m ë n y rë ,
m ë s o j, m ë s im , m ë s h o j, m u s h k ë ri, n d ë rro j, n d ë rre s ë ,
s h n d ë rro j, p a g ë z o j, p a g ë z im , p ë lle t, p ë llë m b ë , p ë llu m b ,
p ë rra llë , p ë s h tje llo j, p ë s h ty j, p s h e rë tij, q ë ro j, rrë fa n ë ,
rrë fim , s h ë llirë , s h ë m to j, s h ë tit, të h u , tra s h ë g o j, th ë -
llë z ë , th ë rre s , th ë rrim e etj.;
d ë b o j, d ë b o rë , d ë lir, ( i, e) d ë lirë , d ë rra s ë , g ë z o j,
kë s aj, k ë s is o j , kë s o d o re , kë s h tu , kë ta , kë të , k ë tij, ( i, e )
k ë tillë , k ë te j, kë tu , lë fy t, lë ku n d , i lë ku n d s h ë m , lë m e -
ke m , lë v o z h g ë , m ë d itje , m ë s y j, m ë s y m je , s ë m u n d je ,
s h p ë la j, të h a rr, të h o ll e tj.*

b) n ë f ja lë të preja rd 'h u ra , të for m u a ra n ga n jë tem ë

m ë - ë m e a n ë pra p a s h tesa sh q ë n is in m e b a s h k ëtin gë-
llore, d h e n ë fja lë të p ërb ëra e të p ër n g jitu r a q ë ka n ë
si p jes ë të p a rë n jë tem ë të tillë m ë - ë, të n d jek u r
n ga n jë tem ë q ë nis m e b a s h k ëtm g ëllo r e:

a n ë ta r, a n ë ta rë s i (a n ë); a rm ë ta r (a r m ë); a të ro r,
atë s i (a të); b a rd hë s i (i b a rd h ë); b o të ro r, b o të ris h t (b o-
të); b u lë z im (b u lë); b u rrë ri, b u rrë ro r (b u r r ë); co p ë to j,
co p ë tim , co p ë z o j (cop ë); d re jtë s i (i d r e jtë ); fla k ë ro j,

*) S h kru h en pa ë fja lë t ars y e, ars e j, ars im , a rs im ta r dhe

a to që form oh en p rej tyre.
43 §5 b

fla k ë rim ë (fla k ë ); frik ë s o j (fr ik ë ); fry m ë z o j, fry m ë z im

(fr y m ë ); fto h të s i (i fto h të ); g o jë ta r, g o jë ta ri (g o jë );
g ja të s i (i g ja të ); g je llë to re (g je llë ); g je rë s i (i g je r ë );
g jith ë s i, p ë rg jith ë s is h t (g jith ë ); g ju h ë s i, g ju h ë s o r, g ju -
h ë ta r (g ju h ë ); g ju n jë z o j (g ju n jë ); h o llë s i, h o llë s is h t (i
h ollë); kë m b ë s o r, k ë m b ë s o ri (k ëm b ë); k o rd h ë ta r (k or -
d h ë); la rtë s i, la rtë s o j (i la r të); le h të s i, le h të s o j (i leh të);
lu ftë ta r (lu ftë ); m b a rë s i (i m b a rë); m irë s i, p ë rm irë s o j
(i m ir ë ); p e m ë to re , p e m ë ta ri (p em ë); p ik ë llim , p ik ë -
ris h t (p ik ë); p je s ë to j, p je s ë tim (p jes ë); p lo të s o j, p lo të -
s is ht (i p lo të); p u n ë to r, p u n ë to ri (p u n ë); q e të s i (i q etë);
rre p të s i, rre p të s is h t (i r r ep të); rro g ë ta r (r r o g ë ); shka~
U ë z im (s h k a llë); s h k is h ë ro j (k is h ë); s h p e jtë s i (i s h p ejtë);
s h te rp ë s i (s h ter p ë); to kë s o r, to k ë z im (to k ë); tra s h ë s i (i
tra s h ë); th a të s i (i th a të); th e llë s i (i th e llë ); u d h ë ta r,
u d h ë tim (u d h ë); u rtë s i (i u rtë); v a lë z o j, v a lë z im (va lë );
v ë s h tirë s i (i vës h tir ë); v je rs h ë to r (vjer s h ë); z b e të s i (i
zb etë) etj.;
a n ë s h krim , a rm ë p u s h im , a të h e rë , b a s h kë fja lim ,
b a s hkë n xë n ë s , b a s h kë p u n o j, b a s hkë s h orte , b o të k u p tim ,
b u kë p je kë s , b u z ë qe s h, cip ë tra s h ë , çfa rë d o , d a të lin d je ,
d e rë b a rd h ë , d o rë h e q je , d o rë s h k rim , d orë z a n ë , d h je të -
fis h o j, d h je të v je to r, fle të g je rë , fry m ë m a rrje , g o jë d h ë n ë ,
g o jë m ja ltë , g re v ë th y e s , g ja s h të d h je të , g a s h të m b ë d h je të ,
i g jith ë fu q is h ë m , g jith ë k o m b ë ta r g ju h ë g ja të , g jy s m ë -
hë n ë , g jy s m ë k o lo n i, h u n d ë s hka b ë , i ja s h të z a ko n s h ë m ,

1) N u k sh kru h et ë- ja pa ra th eksore të p ërem ra t e p a ku fi-

shëm, te n d a jfo lje t e të lid h ëza t e p ërn g jitu ra që ka n ë si p jes ë
të pa rë fja lë t g jith ë ose k u rrë : g jith çk a , g jith çm o s , g jith fa rë ,
g jith h e rë , g jith k a h , g jith k u n d , g jith ku s h , g jith m o n ë , g jith n jë ,
g jith s a h e rë , g jith s e cili, g jith s e ku s h ; ku rrfa rë , k u rrg jë , ku rrku n d ,
ku rrku s h, ku rrs e s i etj. P o kështu sh kru h et pa - ë p jes a e pa rë
e fja lë ve v e tv e te , v e tv e tiu dh e e fja lë ve të form u a ra p rej tyre:
v e tv e to r, i v e tv e tis h ë m .
 §5 c 44

je të d h ë n ë s , je të g ja të , k ë m b ë z b a th u r, kë n g ë ta r, k o k ë fo r-
të , llë rë p ë rv e s h u r, m b a rë v a jtje , m irë b ë rë s , m irë b e s im ,
m irë d ita , i m irë filltë , p e s ë v je ça r, p ik ë n is je , p ik ë p a m je ,
p je s ë m a rrje , p u lë b a rd h ë , q a fë g ja të , s h u m ë fis h o j, s hu-
m ë kë m b ë s h , v e të d a s h je , v e të q e v e ris je , v e të s h ë rb im , v e -
të v e n d o s je , v ë re j, v ë re jtje etj.

S h ë n i m 1. P ër sh kak të n gu litjes pi'ej kohësh, të sh qip-

tim it dhe të sh krim it n ë gju h ën letra re sh kru h en pa - ë- fja lë t:
am ta r, b e s nik, fille s ta r, fu rrta r, kis htar, lo jta r, m e s htar, n e v o j-
tar, n e v o jto re , n g a të rre s ta r, p is htar, ro jta r, z y rta r; atd he .

S h ë n i m 2. N u k sh kru h et ë- ja pa ra th ek sore te fja lë t e për-

b ëra , ku r g jym tyr a e d ytë fillo n m e za n ore: b as hkatd he tar,
b as hka utor, b as hku d hë tar (b a s h k ë); g o jë m b ë l (g o jë ) ; i g jith a n -
s hë m (g jith ë); k o k u lu r (k ok ë); i s hum an s h ë m ( s hum ë ) etj. (p or:
një anë s i, i n jë a n s h ë m , zë ë m b ë l, sepse ë- ja fu n dore te g jym tyr a
e pa rë e tyr e është e th eksu a r).

c) p o kës h tu s h k ru h en m e ë (s i za n ore m b ës h te-

tës e) ed h e fja lë t e p reja rd h u ra , që, m eg jith ës e fo r m o -
h en n ga tem a m ë b a s h k ëtin gëllor e, k a n ë n jë s tru ktu rë
fo n etik o - fja lëfo r m u es e të n gja s h m e m e a të të fja lë ve
të m ës ip ërm e:
a rm iq ë s i (a r m iq ); b e s n ik ë ri (b es n ik ); b u jq ë s i (b u jq );
d ja llë z i (d ja ll); d o b ë s i (i d ob ët); fa jë s i, p a fa jë s i, s h fa -
jë s o j (fa j); fs h a ta rë s i (fsh a ita r); fu n d ë rri (fu n d ); g ja -
kë s i, g ja k ë s o r (g ja k ); ha p ë s irë (h a p ); h a rkë ta r (h a rk );
ka lb ë z o j (i k a lb ët); k e q ë s o j, k e q ë s im (k eq ); ko m b ë s i,
k o m b ë ta r, n d ë rk o m b ë ta r (k om b ); k re jtë s is h t (k r e jt);
k ry q ë z o r (k r y q ); la jm ë ta r, la jm ë ro j (la jm ); la v d ë ro j,
la v d ë rim (la vd ); lig ë s i (i lig ); m a d h ë s i, m a d h ë s h to r (i
m a d h ); m a lë s i, m a lë s o r (m a l); m b re të ri (m b r et); m i-
q ë s o h e m , m iq ë s o r, m iq ë s is h t (m iq ); m je k ë s i, m je k ë -
s or (m je k ); p a kë s o j (p a k ); p le h ë ro j, p le h ë rim (p leh );
p le q ë ro j, p le q ë s i (p le q ); q y te të ro j, q y te të rim (q y te t);
ro b ë ri, ro b ë ro j (r ob ); s h ë n d e të s i (s h ën d et); s h fry të z o j,
45 §5 ç

s h jry të z im ( fr y t) ; s h k rifë ro j, s h k rifë rim (s h k r if); S h q i-

p ë ri, s h q ip ë ro j (s h q ip ); s h te të ro r (s h tet); trim ë ri (tr im );
v a rg ë ta r (va r g ); v a z h d im ë s i (va zh d im ); z d ru k th ë ta r,
z d ru k th ë ta ri (zd ru k th ) etj.

S h ën im . N u k sh kru b en m e ë:
a. fja lë t e p reja rd h u ra që form oh en p rej tem a sh m ë n jë
b a s h k ëtin gëllore m e a n ë të pra p a s h tesa ve - ta r(e), - tor (e), -ti,
- toj:

a rs im ta r, a rs im ta re (a rs im ), ç lirim ta r (çlir im ), fla m u rta r,

fla m u rta re (fla m u r), g jy q ta r (g jyq ), ku jd e s ta r (ku jd es ), lu n -
d ë rta r (lu n d ër), m is h ta r (m is h ), o b o rrta r (ob or r ), p a jtim ta r
(p a jtim ), p re s ta r (pres), s h ka kta r (sh ka k), s h q ip ta r (sh qip),
s h te g ta r (sh teg), tre g ta r (treg ), th e m e lta r (th em el), z e llta r (ze ll);
fa jto r (fa j), le s h to r (les h ); p a s të rti (i p a s tër), tre g ti (tr eg );
ca kto j, p ë rca k to j (ca k), d ë m to j (d ëm ), ë m b ë lto j (i ëm b ël), ro b -
to h e m (rob ), s h ka kto j (sh ka k), s h p e s h to j (sh pesh ), s h q ip to j
(sh qip), s h te g to j (sh teg), tre g to j (treg ) etj.*;

b. fja lë t e p reja rd h u ra , të cila t form oh en p rej tema sh m ë

b a s h k ëtin gëllore të lën gëta (- r, -1, -11) që e ka n ë th eksin m b i
rr ok jen e p a ra fu n d it:

a fë rs i (a fër), e gë rs i (i eg ër), e p ë rs i (i ep ër), ka të rs h or (ka -

tër), letërs i (letër), m is ë rn ik e (m is ër), m o të rz im (m otër), p os h-
të rs i (i posh tër), v je të rs i (i vjetër ), z g ju a rs i (i zg ju a r ); ë m b ë ls i,
ë m b ë ls o j (i ëm b ël), v o g ë ls i (i v o g ë l); m ie llz im (m iell), p op u lls i,
p o p u llz o j (p op u ll), rre g u lls i (rregu ll) etj.

ç) n ë fja lë t e p reja rd h u ra , të for m u a ra p r ej tem a sh

m ë -ë r , -ë r r , -ë l , -ë s , -ë z , me a n ë p ra p a sh tesa sh që
fillo jn ë m e za n ore:

a rb ë ro r, a rb ë re s h (a rb ër), a s h p ë ro j (i a s h p ër), b re -
s h ë ri, (b res h ër), ç iltë ri (i çiltër), d im ë ro j, d im ë ro r, d i-

* ) P o kështu sh kru h en pa - ë- ed h e fja lë t tra d h ta r, tra d hti,

tra d htis ht,tra d h to j.
§5 ç 46

m ë rim (d im ër ), d h e lp ë ri (d h elp ër), e m ë ro j, e m ë ro re ,

e m ë ru e s (em ër ), je m ë ro re (fem ër ), g ja rp ë ro j, g ja rp ë -
ru s h e (g ja r p ër ), g je lb ë rim (i g jelb ër ), m is ë ris h te , m is ë -
ro k (m is ër), m je s h të ri, m je s h të ris h t, m je s h të ro k , m je -
s h të ro r (m jesh itër), n u m ë ro r, n u m ë rim , n u m ë ro j (n u -
m ër), p o s h të ro j, p o s h të rim (i p os h tër), s h tre m b ë ro j,
s h tre m b ë rim (i s h trem b ër), u rd h ë re s ë , u rd h ë ro j,
u rd h ë ro re (u rd h ër), v a rjë ri, v a rjë ro j (i va r fë r ), v e r-
b ë ris h t (i ver b ër ), z e m ë rim , z e m ë ro j Çzemër) e tj. ; m e ë
p a ra th ek s ore s h kru h en ed h e disa tr a jta s h u m ësi që
ja n ë fon etikis h jt të n gja s h m e m e fja lë t e tip it të m ë-
s ip ërm , si g is h të rin j, g ja rp ë rin j, p rij të rin j, z o të rin j, po
a sh tu ed h e fo r m im e t e tip it m b re të re s h ë , p rijtë re s h ë ,
z o të ro j;
ë n d ë rrim , ë n d ë rro j (ën d ërr), p ic ë rro j (p icër r ) e tj. ;
v e g jë li, v o g ë lim ë , z v o g ë lo j, z v o g ë lim (i v o g ë l) e tj.;
n ë p u n ë s i (n ëp u n ës), p ë rg je g jë s i (p ër g jeg jës ), rro b a -
q e p ë s i (rrob a q ep ës ) e tj.;
b u lë z o j (b u lëz), n je rë z i, n je rë z o r (n jer ëz) etj.*

S h ë n i m . N u k sh kru h en m e ë pa ra th ek sore fja lë t e p rej-

a rdh u ra, të form u a ra p rej tem a sh m ë -ë r m e a në prapash tesa sh
q ë fillo jn ë m e za n ore, k u r p ërpa ra -ë -s ë n dod h et vetëm n jë
n ga b a s h k ëtin gëlloret b, d , f , j , k , p , t, v ose n jë n ga gru pet
-n d -, -s t -:

a lg je b rik (a lg jeb ër), d ib ra n (D ib ër), lib ra r, lib ra ri (lib ër );

kod rin ë , k o d rin o r (k od ër), lo d ro j (lod ër), s hkod ra n (S h k oa ër);
a fri, a frim , a fro j (a fë r ); a jri, a jro j, a jrim , a jro r (a jë r ); la kro r
(la k ër), m je k ro s h (m jek ër), m o k ra r (M o k ër ); e p ro r (i ep ër),
te p ro j, te p ricë (tep ër), v e p ro j, v e p rim (vep ër ); k a tro r (ka tër),

*) N ë p a jtim m e d rejts h k rim in e n gu litu r p rej kohësh

sh kru h et p ë rg ë n je s h tro j, p ë rg ë n je s h trim (gën jes h tër), ko krriz ë
(k ok ërr), p u ç rriz a - t (p u çërr).
 47

le tra r (letër ), v je tro h e t, i v je tru a r (i v je të r ); z g a v ro j (zg a vër );

c ilin d rik (cilin d ër), lu n d ro j, lu n d rim (lu n d ër), n jë th u n d ra k
(th u n d ër); g jiro k a s trit (G jirok a s tër), ka d as troj, ka d a s trim (k a -
d as të r), lu s tro j, lu s trim (lu stër), m in is tri, m in is tro r (m in is tër),
p a s troj, p a s trim (i pa stër), re g jis tro j, re g jis trim (reg jis tër) etj.*

ë - j a p a st h e k so r e

§ 6
S h k ru h et ë - ja p a s th ek s ore:
a) te k em r a t fem ë r o r ë m ë - ëz, tek em r a t e m b ie-
m ra t m a s h k u llorë m ë - ës, - ësh d h e te fe m ë r o r ë t p ër-
katës, në të g jith a tr a jta t e la k im it të tyr e:

d re jtë z - ( i, e n jë ) d re jtë z e , d re jtë z a , d re jtë z ë s ,

d re jtë z ë n , d re jtë z a t, d re jtë z a v e , d re jtë z a s h ; fs h ik ë z - a ,
g ju h ë z - a , k ë m b ë z - a , k ry q ë z a - t, lid h ë z - a , p je s ë z - a , th o -
n jë z a - t, v e rd h ë z - a ;
a rd h ë s - i, b le rë s - ( i, e n jë ) b le rë s i, b le rë s i, b le rë -
s it, b le rë s in , b le rë s it, b le rë s v e , b le rë s is h , b le rë s e , b le -
rë s e je , b le rë s ja , b le rë s e s , b le rë s e n , b le rë s e t, b le rë s e v e ,
b le rë s e s h ; b re jtë s - i, çe lë s - i, e n d ë s e , e n d ë s ja , fo lë s - i, g ry -
kë s e , g ry k ë s ja , g jy k a të s - i, h e rë s - i, m b le d h ë s - i, m je lë s e ,
m je lë s ja , m u n d ë s - i, n ë p u n ë s - i, n x ë n ë s - i, n xë n ë s e , p ë r -
g je g jë s - i, q itë s - i, q itë s e , s h p ikë s - i, v e n d ë s - i, z ë v e n d ë s - i,
z g je d h ë s - i, z g je d h ë s e e tj.;

*) N ë p a jtim m e d r ejts h k rim in e n gu litu r p r ej kohësh

sh kru h et d h ë n d ë ri, d h ë n d ë ro j (d h ën d ër), g jë n d ë ro h e m (g jë -
n dër), m o të ri (m otër), s ip ë rore , s ip ë ri (sipër).
§6 b, c 48

po kës h tu s h k ru h en ed h e D u rrë s - i, K u k ë s - i, L ë -
k u rë s - i, Q u k ë s - i e tj.;
( tre k ë n d ë s h ) b a ra b rin jë s , ( lë n d ë ) d je gë s e , ( m a k in ë )
ko rrë s e , ( fo rc ë ) lë v iz ë s e , ( m a k in ë ) qe p ë s e , ( m a k in ë ) s h i-
rë s e etj.;
d y z e tk ë m b ë s h - i, m ijë s h e , m ijë s h ja , pe s ë s he , p e s ë -
s hja, p e s ë g a rë s h - i,q in d ë s h e - ( i, e n jë ) q in d ë s h e je , q in -
n d ë s hja , qin d ë s he s , q in d ë s h e n , q in d ë s h e t, q in d ë s h e v e ,
q in d ë s h e s h ; te të rro k ë s h - i e tj.;
( s h të p i) d y ka të s h e , ( v e tu rë ) ka të rv e n d ë s h e , ( lu le )
s h u m ë n g jy rë s h e e tj.;

b ) te m b iem r a t m ë - ë t n ë të g jith a tr a jta t e la k i-

m it të ty r e :

i ce k ë t - ( i, e n jë ) të ce k ë ti, të cë kë t, i ce k ë ti, të
ce k ë tit, të ce k ë tin , të ce kë tis h , të ce k ë tv e ; e ce k ë t - ( i,
e n jë ) të ce kë te , të ce k ë t, e ce kë ta , së c e k ë të s ,të ce k ë -
të n , të ce kë ta s h, të ce k ë ta v e ; ( i, e ) d o b ë t, ( i, e ) e rrë t, ( i, e )
la gë t, ( i, e ) k th je llë t, ( i, e ) n g a th ë t, ( i, e ) p ë rb a s h kë t,
( i, e ) s h ka th ë t, ( i, e ) u lë t, ( i, e ) z b ra z ë t etj.

S h ë n i m . M b iem ra t e form u a r p rej n jë tem e m ë -h

shkru h en m e - të. K ëta m b iem ra e ru a jn ë - ë- n ë ed h e përpa ra
n yjës - t të em ërores e të ka llëzores së sh qu a r të n jëjës it as-
n jan ës e të sh u mësit të gjin is ë m a sh ku llore, si ed h e përp a ra
m b a res a ve - sh e - ve:

i fo h të - të fto h të t, të ftoh të s h, të fto h të v e ; i le h të - të

le h të t, të le htë s h, të le h të v e ; i m p re h të - të m p re h të t, të
m p re h të s h, të m p re h të v e , i n xe h të - të n xe h të t, të nxe htë s h,
të n x e h të v e etj.

c) te trajita e vetës së d ytë n jëjës e së ta sh m es

lid h ore të fo lje v e m e tem ë m ë b a s h k ëtin g ëllor e:
49 §7 a

të d alë s h, të fla s ë s h, të hap ë s h, të m a rrë s h , të

m b y llë s h , të m b le d h ë s h , të n d e z ë s h, të p re s ë s h, të p ri-
s hës h, të z hd u kë s h etj.

§ 7
N u k s h k ru h et ë - ja p a s th ek s ore:
a) tek em r a t d h e m b iem r a t m ë -ë l , -ë r , - ë r r dh e
tek em r a t m a s h k u llorë m ë - izëm , - a zëm g ja të la k im it,
ku r pas k ëtyr e fu n d o r eve vje n n jë za n ore:

b u k ë l, b u kla , p u p ë l - ( i, e n jë ) p u p le , p u p lë s , p u -
p lë n , p u p la t, p u p la v e , p u p la s h ; v e g ë l, v e g la etj.;

a jë r, a jri, ça d ë r, ça d ra , d im ë r, d im ri, d ra p ë r, d ra p ri,

d h e lp ë r - ( i, e n jë ) d h e lp re , d h e lp rë s , d h e lp rë n , d h e l-
p ra t, d h e lp ra v e , d h e lp ra s h ; d h ë n d ë r, d h ë n d ri, e g jë r,
e g jri, e m ë r, e m ri, g ë n je s h të r, g ë n je s h tra , g ja rp ë r, g ja r-
p ri, k u lp ë r, ku lp ra , la kë r, la kra , le të r, le tra , lu n d ë r,
lu n d ra , m is ë r, m is ri, n u m ë r, n u m ri, th u n d ë r, th u n d ra ,
u rd h ë r, u rd h ri, v e p ë r, v e p ra , z e m ë r, z e m ra e tj.* ;

d o k ë rr, d o krra , ë n d ë rr, ë n d rra , k o k ë rr - ( i, e n jë )

k o k rre , ko k rrë s , k o k rrë n , k o k rra t, k o k rra v e , k o k rra s h ;
v je h ë rr - v je h rri, v je h ë rr - v je h rra etj.;
a n a rk iz ë m - ( i, e n jë ) a n a rk iz m i, a n a rk iz m it, a n a r-
k iz m in ; a te iz ë m , a te iz m i, ç ik liz ë m , ç ik liz m i, m a jtiz ë m ,
m a jtiz m i, m a rk s iz ë m - le n in iz ë m , m a rk s iz ë m - le n in iz m i,
m a te H a liz ë m , m a te ria liz m i, p le o n a z ë m , p le o n a z m i, re u -
m a tiz ë m , re u m a tiz m i, s a rkaz ë m , s a rka z m i, s o cia liz ë m ,
s o cia liz m i e tj.;

*) Z a n or ja - ë p a s th eksore e m b a resës - ër të sh u m ësit të

em ra ve m a s h ku llorë sh kru h et n ë të g jith a ra sa t g ja të la k im it:
e të r - e të rit, e të rv e , e të ris h ; ku n e të r, m b re të r, s h tre të r etj.

4 — 360
§7 b, c 50

i ë m b ë l, i ë m b li, i v o g ë l - ( i, e n jë ) të v o g li, i v o g li,

të v o g lit, të v o g lin , të v e g jlit, të v e g jlis h ; i a s h p ë r -
( i, e n jë ) të a s h p ri, të a s h p rit, të a s h p rin , të a s h p ris h ;
i ç iltë r, i ç iltri, i g je lb ë r, i g je lb ri, i k a ltë r, i k a ltri,
i p a s të r, i p a s tri, i s h tre m b ë r, i s h tre m b ri, i s h u rd h ë r,
i s h u rd h ri, i v e rb ë r, i v e rb ri, i v je të r, i v j e tr i etj.;

b ) te m b iem r a t m ë - ëm e m ë - s h ëm g ja të la k im it,
ku r pas k ë tyr e p ra p a s h tes a ve vje n n jë za n or e ose
n jë j:

i ja s h të m - ( i, e n jë ) të ja s h tm i, i ja s h tm i, të
ja s h tm it, të ja s h tm in , të ja s h tm is h ; e ja s h tm e , i m e -
s ë m , i m e s m i, e m e s m e , i s o të m , i s o tm i, e s o tm e -
( i, e n jë ) të s o tm e je , e s o tm ja , së s otm e s , të s o tm e n ,
të s o tm e t, të s o tm e v e , të s o tm e s h ; i v e të m , i v e tm i,
e v e tm e e tj.;
i a rd h s h ë m - ( i, e n jë ) të a rd h s h m i, i a rd h s h m i,
të a rd h s h m it, të a rd h s h m in , të a rd h s h m is h ; e a rd h -
s h m e - ( i, e n jë ) të a rd h s h m e je , e a rd h s h m ja , së a rd h -
s hm e s , të a rd h s h m e n ; i a tje s h ë m , i a tje s h m i, e a tje -
s hm e , i b e s u e s hë m , i b e s u e s h m i, e b e s u e s h m e ; i d u k -
s h ë m , i d u ks h m i, e d u k s h m e ; i n d e rs h ë m , i n d e rs h m i, e
n d e rs h m e ; i p a th y e s h ë m , i p a th y e s h m i, e p a th y e s h m e ;
i s h ijs h ë m , i s h ijs h m i, e s h ijs h m e ; i s h kë lq y e s h ë m , i
s h k ë lq y e s h m i, e s h kë lq y e s h m e e tj.;

c) p a ra p ra p a s h tes a ve - s h ëm d h e - të n ë të g jith a
tr a jta t e m b iem r a ve të for m u a r p r ej ty r e :

i n a ty rs h ë m , e n a ty rs h m e (na jtyrë), i p ë rk o h s h ë m ,
e p ë rk o h s h m e (k oh ë), i p je s s h ë m , e p je s s h m e (p jes ë),
i p ë rb o ts h ë m , e p ë rb o ts h m e (b otë), ( i, e ) lë k u rtë (lë-
ku rë), ( i, e ) n jë m ijtë (m ijë), ( i, e ) p e s të (pes ë), ( i, e ) p ë r-
p ik të (p ik ë) -e tj. ;
51 §7 ç; §8 a, b, c

ç) te. g jy m ty r a e p a rë e tr a jta ve të p ërn gjiitu ra

të h a b itores :

a rd h ka m , hu m b ka m , m a rrka m , pa s ka m , q e n ka m
e tj.; pas kë s ha, q e n kë s h a etj.

ë -ia f u n d or e

§ 8
S h k ru h et ë - ja fu n d or e te fja lë t m e th eks që n ë
k r ye të h erës n ë r r o k je n e p a ra fu n d it, d u k e u ru a jtu r
a jo ed h e n ë tr a jta t e ty r e ku s’ësh të m ë fu n d ore.
Kës h tu , s h k ru h en m e - ë:

a) em r a t f em ër or ë si b u kë , fja lë - fja lë s , fja lë n ,

fja lë t, fja lë v e , fja lë s h ; p u n ë , z h u rm ë etj.; p o kës h tu
ed h e n u m ërorët si d h je të , m ijë eltj. ( d h je të - d h je të s ,
d h je të n , d h je të ra ; m ijë , m ijë ra etj.).
S h k ru h en m e - ë g jith a s h tu em r a t m a s h k u llorë që
s h k ojn ë pas lakim^it të em r a ve fem ër o r ë s i b ab ë , d a jë ,
g e g ë , to s kë e tj.; K o lë , L e k ë e tj.;

b ) d is a em ra m a s h k u llorë d h e s h u m ica e em ra ve
m a s h k u llorë q ë p ër d or en ed h e s i a s n ja n ës :

a të , b u rrë , d ja lë , g ja lm ë , g ju m ë , ka lë , lë m ë , lu m ë ;
b a llë (b a lli, b a llët), b ru m ë (b ru m i, b ru m ët), d ja th ë (d ja -
th i, d ja th ët), d rith ë , d rith ë ra , d y llë , d h a llë , d h ja m ë ,
g ja lp ë , m ja ltë . u jë , u jë ra etj.;

c) m b iem ra t dhe n d a jfo lje t e tip it ( i, e ) b u të -

b u të , ( i, e ) fto h të - fto h të , ( i, e ) g ja llë - g ja llë , ( i, e ) g ja të
- g ja të , ( i, e ) le h të - le h të , ( i, e ) m irë - m irë , ( i, e)
§ 8 ç, d 52

n g ro h të - n g ro h të , ( i, e ) s h kre të - s h kre të , ( i, e ) v o n ë
-v onë .
Në ç ifte t e fja lë v e më p os h të m b iem ra t sh kru -
h en me - ë, n d a jfo lje t p a - ë:
( i, e ) d re jtë - d re jt, d re jtp ë rd re jt, d re jts h k rim ;
( i, e ) fo rtë - fo rt, ( i, e ) k o të - k o t, ( i, e ) la rtë - la rt, i la rt-
p ë rm e n d u r; ( i, e ) lig s h të - lig s h t, ( i, e ) m b ra p s h të -
m b ra p s h t, ( i, e ) m ja ftë - m ja ft, ( i, e ) p lo të - p lo t, i p lo t-
fu q is h ë m ; ( i, e ) s h p e jtë - s h p e jt, ( i, e ) th je s h të - th je s h t,
( i, e ) v ë rte të - v ë rte t; p o k ës h tu : la rg , pa k, p a kku s h,
s h k u rt;

ç) m b iem ra t e for m u a r me a n ën e p ra p a s h te-

sës - të n ga em ra n jër r ok ës h ose me th eks në rro-
k jen fu n d ore, si ed h e n ga fo lje që m b a r ojn ë me
za n or e:

( i, e ) a rtë (a r), ( i, e ) d ru n jtë (d ru ), ( i, e ) g u rtë

(gu r), ( i, e ) le s h të (lesh ), ( i, e ) p a m b u k të (p a m b u k),
( i, e ) z ja rrtë (zja r r ) e tj.;
( i, e ) m e të (m ej), ( i, e ) m p itë (m p ij), ( i, e ) n d y të
(n d yj), ( i, e ) th a të (th a j);
po kës h tu ed h e n u m ërorët rres h tor ë:
( i, e ) d y të (d y), ( i, e ) tre të (tr e), ( i, e ) p e s të (pes ë),
( i, e) g ja s h të (gja s h të), ( i, e) d y m b ë d h je të (d ym b ë-
d h jetë), ( i, e ) n jë z e të (n jëzet), ( i, e ) n jë z e te n jë të (n jë-
zet e n jë), ( i, e) g ja s h të d h je të (gja s h tëd h jetë), ( i, e.)
m ilio n të (m ilion ) etj.;

d) tr a jta t e s h u m ës it të em r a ve dhe të m b iem -

r a ve m a sh ku Llorë si:

a frik a n ë , a m e rika n ë , a ra b ë , b u llg a rë , d o ce n të , d y -

n y m ë , fe u d a lë , fis h e k ë , fra n ce z ë , g ra m ë , g re k ë , g ju -
m as hë , h e kta rë , h u ta q ë , k ilo g ra m ë , kro a të , k u in ta lë ,
53 §8 dh, e

la b o ra n të , le jle k ë , le kë , m a tu ra n të , m a tja n ë , m e k a n i-
kë , m e m e cë , m o ta kë , p a rtiz a n ë , p ë rta cë , p io n ie rë , p u -
n ë to rë , re b e lë , ro m a k ë , ros a kë , s e rb ë , s p a n jo llë , s tu -
d e n të , s h k rim ta rë , s h o fe rë , s h q ip ta rë , to n ë , tra k to ris të ,
( a rtik u j) u s h q im o rë , u s h ta rë , v e s hë etj.
K jo - ë s h k ru h et n ë të g jith a ra s a t e sh u mësit,
ed h e k u r n u k ës h të fu n d ore:
p a rtiz a n ë - p a rtiz a n ë s h , p a rtiz a n ë t, p a rtiz a n ë v e ;
g re k ë - g re kë s h , g re k ë t, g re k ë v e ; p u n ë to rë - p u n ë to rë s h ,
p u n ë to rë t, p u n ë to rë v e .

S h ë n i m . Tr a jta e em ërores dh e e k a llëzores së pa -

sh qu a r shu mës e em ra ve të n jës ive të m a sa ve që b u rojn ë nga
em ra n jerëzis h sh kru h et pa ë fu n dore, p or n ë ra sa t e tjera të
sh u mësit të pa sh qu a r dh e në të g jith a ra sa t n ë shu mësin e
sh qu a r pas temës sh kru h et - ë- :

20 a m p e r, 50 om , 300 he rc, 220 v o lt, 60 v a t etj.; 15 a m p e -

rë t, 120 v o ltë v e , 30 v a të s h etj.

d h ) tr a jta t e em ër or es d h e të k a llëzores së sh qu a r
të s h u m ës it të em r a ve dh e të m b iem r a ve m a s h k u llorë
që n ë tr a jtë n e p a s h qu a r m b a rojn ë me n jë b a s h kë-
tin g ë llo r e dh e që ja n ë n jër rok ës h ose që e ka në
th eks in n ë r r o k jen e fu n d it:

b ijtë (b ij), d e s htë (desh ), d je m të (d jem ), d h e n të

(d h en ), m iq të (m iq ), të rin jtë (të r in j), th o n jtë (th on j)
etj.;
a rm iq të (a r m iq ), b a rin jtë (b a rin j), të m ë d h e n jtë
(të m ëd h en j) e tj. ;

e) tr a jta t e sh qu a ra të ra s a ve të zh d r ejta të
n jëjë s it dh e të em ër or es e të ka U ëzores sh u m ës të
em r a ve fem ë r o r ë q ë m b a rojn ë m e za n ore të th ek -
su a r:
§8 ë, f, g, g j, h 54

b u k u ri - b u ku ris ë , b u k u rin ë , b u k u ritë ; b y ro - by-

ros ë , b y ro n ë , b y ro të ; d h i - d his ë , d h in ë , d h itë ; g jë - g jë -
së, g jë n ë ; ka la - kalas ë , ka la n ë , k a la të ; e re - së
re s ë , të re n ë ; rru fe - rru fe s ë , rru fe n ë , rru fe të e tj.;
po kës h tu s h k ru h en ed h e s h k u rtim et e g jin is ë
fem ë r o r e q ë n ë em ër or en e p a s h qu a r s h q ip toh en m e
th eks m b i r r o k jen e fu n d it:
A T S H - s ë (A T S H ), O K B - n ë (O K B ), S M T - të (S M T );

ë) em r a t e for m u a r me p ra p a s h tesën - zë p rej

tem a s h q ë m b a r ojn ë m ë za n ore të the'ksu ar, si ed h e
emrait m e k ëtë p ra p a s h tes ë që k a n ë p ës u a r n jë s h p ër-
n g u lje th ek s i n ë r r o k jen e p a ra fu n d it (n d r ys h e n ga
em ra t e tip it a rkë z , lid h ë z ) :

q e liz ë , s y zë , v e z ë ; d o re z ë , k o k rriz ë , lib re z ë , v a rre -

zë e tj. ;

f) em r a t fem ër o r ë m ë - m ë (të p a rm ë a të p r eja r -

d h u r) s i:

a s tm ë , b as m ë , d as m ë , d ia fra g m ë , d o g m ë , g jy s m ë ,
ka zm ë , k ris m ë , n is m ë , s in ta g m ë (d h e jo b as ë m , d as ëm ,
g jy s ë m ) ;

g ) p ër em r a t p ron orë y n ë , jo n ë , ta në , to n ë , s onë ,

të m itë , të tu të , të tijtë , të s a jtë ;

g j) n u m ër or ët th em elor ë si pe s ë , g ja s h të , s h ta të ,
te të , n ë n të , d h je të , d y m b ë d h je të , p e s ë d h je të e tj.;

h ) fo lje t m e tem ë më za n ore, n ë ve të n e p a rë

d h e të tr e të të s h u m ës it të së ta sh m es d ë fto r e e li-
d h ore:
55 §8 i, j, k

( të ) m b a jm ë , ( të ) m b a jn ë ; ( të ) b le jm ë , ( të ) b le jn ë ;
( të ) v ë m ë , ( të ) v ë n ë ; ( të ) d im ë , ( të ) d in ë ; ( të ) fs h ijm ë ,
( të ) fs h ijn ë ; ( të ) p u n o jm ë , ( të ) p u n o jn ë etj.
P o kës h tu , k ryes is h t p ër a r s ye m o r fo lo g jik e, s h kru -
h en ed h e fo lje t m e tem ë m ë gru p za n oresh , të n d je-
ku r n ga n jë - j:
( të ) p ë rz ie jm ë , ( të ) p ë rz ie jn ë ; ( të ) th y e jm ë , ( të )
th y e jn ë ; ( të ) ru a jm ë , ( të ) ru a jn ë , ( të ) s h k ru a jm ë , ( të )
s h k ru a jn ë e tj.;

i) tr a jta t fo ljo r e të s h u m ësit të së k r yer ës së th je -

shtë, të cila t d a lin m ë n jë za n or e:

la m ë , la të , la në (la j); b le m ë , b le të , b le n ë (b lej);

b ëm ë, b ë të , b ënë (b ë j); fs h im ë , fs h itë , fs h in ë (fs h ij);
z u m ë , z u të , z u n ë (zë ); h y m ë , h y të , h y n ë (h y j) etj.;

j) tr a jta e vetës së tr etë n jëjë s e m ën yrës lid h ore

te të g jith a fo lje t, d u k e p ër fs h ir ë ed h e a to me tog
za n or, k u - ë - ja s h k ru h et p ër a r s ye m o r fo lo g jik e :

të h u m b ë , të lid h ë , të m b je llë , të p ë rm e n d ë e tj.;

të h y jë , të g je jë , të la jë , të p ijë , të th a jë e tj.;
të p ë rz ie jë , të s h kru a jë , të th y e jë etj.;

k ) p jes o r et e fo lje v e m e tem ë m ë za n ore a m ë - 1,

- 11, -r , - r r d h e m b iem r a t e n yjs h ëm të for m u a r p rej
tyr e:

q a rë , b le rë , b ë rë , p irë , fry rë , m je lë , v je lë , m b je -
llë , s je llë , m a rrë , n x je rrë e tj.;
( i, e ) b ë rë , ( i, e ) p irë , ( i, e ) m b je llë , ( i, e ) n x je rrë
etj.
P o k ës h tu s h k ru h en ed h e p jes o r et s i:
d h ë n ë , n g rë n ë , q e n ë , th ë n ë , v ë n ë , z ë n ë etj.
§9 a, b 56

P je s o r e t m e tem ë m ë to g za n or, të cila t th ek s in e

ka n ë n ë r r o k jen e p a ra fu n d it, s h k ru h en p a - ë n ë fu n d :
p ë rz ie r, k ry e r, ly e r, m ë s u a r, p u n u a r, s h k ru a r etj.

§ 9

N u k s h k ru h en m ë ë fu n d ore:
a ) em r a t d h e m b iem r a t m ë - ël, - ër, - ërr, - ë z , -u l l ,
- u r, të c ilët n ë em ër or en e p a s h qu a r të n jë jë s it n u k
e ka n ë th eks in n ë r r o k jen e fu n d it:

b u kë l, g o g ë l, p u p ë l, th n e g ë l e tj.; ( i, e ) ë m b ë l, ( i, e )
v o g ë l etj.;
d h e lp ë r, g ë n je s h të r, m o të r, n u m ë r, z e m ë r etj.;
( i, e ) a s hpë r, ( i, e ) s h u rd h ë r, ( i, e ) v e rb ë r etj.;
k o k ë rr, p u çë rr, v je h ë rr e tj.;
a rkë z (a rkë), dhëm b ëz (d h ëm b ), fs h ikë z (fs h ik ë),
g is h të z (gis h t), lid h ë z (lid'h), m o llë z (m ollë) e t j . ; ( i, e )
b u ku rë z e tj;
h a tu ll, k u m b u ll, n o fu ll, rre g u ll, s h p a tu ll, tin g u ll,
tje g u ll, v e tu ll ertj.;
flu tu r, h e k u r e tj.; ( i, e ) b u ku r, ( i, e ) lu m tu r etj.;

b ) em r a t dh e m b iem r a t q ë n ë s h u m ësin e p a s h qu -
a r d a lin m ë n jë n ga b a s h k ëtin g ëllor et - g j, - q, - j, - n j,
të p r ir a n ga n jë za n ore, si n ë em ër or e, a sh tu ed h e në
të g jith a ra sa t e tje r a :

z o g j, z o g jv e , z o g js h ; të lig j, të lig jv e , të lig js h e tj.;

fiq , fiq v e , fiq s h ; m iq , m iq v e , m iq s h ; p le q , p le q v e ,
p le q s h e tj.;
b ij, b ijv e , b ijs h e tj.;
d ru n j, d ru n jv e , d ru n js h ; fto n j, fto n jv e , fto n js h ;
h e ro n j, h e ro n jv e , h e ro n js h ; h u n j, h u n jv e , h u n js h ; th o n j,
th o n jv e , th o n js h etj.
57 §9 c , ç

S h ë n i m . Po k ë sht u sh k ruh e n pa -ë - p ara n y jë s -t ë

dhe m bare sav e t ë sh um ë sit e m rat :

c j e p (cja p ) - cje p të , cje p v e , cje p s h ;

d e sh (da sh ) - de s htë, de s hv e (p or d e s hë s h) ;
d je m (d ja lë) - d je m të , d je m v e , d je m s h ;
d h e n - d hë ntë , d h e n v e , d he ns h;
q e n (q en ) - qe ntë , qe n v e , qens h.

c) tr a jta t ra s ore të sh u m ësit të em r a ve dh e të

m b iem r a ve q ë m b a r o jn ë m e d y b a s h k ëtin g ëllor e në
em ër or en e p a s h qu a r të sh u m ësit, si ed h e të a tyr e që
m b a r ojn ë m e -1, - r , - s, - z (k ëta em r a d h e m b iem r a p a -
ra n yjës -t të tr a jtës s ë s h qu a r d h e p a ra m b a res ës -sh
të r r jed h or es m a r r in n jë - i- ):

bu jq - b u jq v e , b u jq is h , b u jq it; k r u s h q - k ru s h q -
v e , kru s h q is h , k ru s h q it; pe s hq - pe s hqv e , p e s h q is h ,
p e s h q it; t i r q - tirq v e , tirq is h , tir q it; u j q - u jq v e , u jq is h ,
u jq it; m urg j - m u rg jv e , m u rg jis h , m u rg jit; t ë ë m b ë l
- të ë m b ë lv e , të ë m b lis h , të ë m b lit; të v e g j ë l - të
v e g jë lv e , të v e g jlis h , të v e g jlit; e t ë r - e të rv e , e të ris h ,
e të rit; m b r e t ë r - m b re të rv e , m b re të ris h , m b re të rit; i
b u k u r - të b u k u rv e , të b u ku ris h , të b u k u rit; i e g ë r -
të e g ë rv e , të e g ris h , të e g rit; i p j e k u r - të p je k u rv e , të
p je k u ris h , të p je k u rit; b l e r ë s - b le rë s v e , b le rë s is h , b le -
rë s it; n d i h m ë s - n d ih m ë s v e , n d ih m ë s is h , n d ih m ë s it;
n ë p u n ë s - n ë p u n ë s v e , n ë p u n ë s is h , n ë p u n ë s it; n x ë n ë s -
n xë n ë s v e , n xë n ë s is h , n x ë n ë s it; p u n o n j ë s - p u n o n jë s v e ,
p u n o n jë s is h , p u n o n jë s it; s u l m u e s - s u lm u e s v e , s u lm u e -
s is h, s u lm u e s it; s h i t ë s - s h itë s v e , s h itë s is h, s h itë s it;
v e n d ë s - v e n d ë s v e , v e n d ë s is h , v e n d ë s it; n j e r ë z - n je rë -
z v e , n je rë z is h , n je rë z it e t j . ;

ç) tr a jta e r r jed h o r es s ë p a s h qu a r të em r a ve që
n ë sh u m ës m b a r ojn ë m e za n ore të it'heksuar:
 §9 d, dh, e, ë 58

gra s h, kalas h, s h të p is h , b y ro s h , d ru s h , sysh etj.

Po kës h tu s h kru h en ed h e:
m ë d y s h (d y), m ë tris h (tr i), si ed h e d y fis h , tre fis h
etj.;

d ) m b iem r a t e for m u a r me p ra p a s h tes a t - (ë)m ,

- s h ëm :

i e p ë rm (i ep ër), i ja s h të m (ja s h të), i m esëm

(m es), i n d ry s h ë m (n d rys h e), i n e s ë rm (n es ër), i s i-
p ë rm (s ip ër), i s o të m (s ot), i ta s h ë m (itash), i te p ë rm
(tep ër), i v e të m (ve të ) etj.;
i a rd h s h ë m , i b re n d s h ë m , i ga ts h ë m , i kë n d s h ë m ,
i ku jd e s s h ë m , i n d e rs h ë m , i n e v o js h ë m , i p a fa js h ë m ,
i p ë rb o ts h ë m , i v je ts h ë m e tj.;

dh ) m b iem ra t e for m u a r n ga em ra , n u m ërorë e

n d a jfo lje m e th eks in m b i r r o k jen e p a ra fu n d it:

( i, e ) a k u llt (a k u ll), ( i, e ) a v u llt (a vu ll), ( i, e ) h e k u rt

(h ek u r), ( i, e ) m is ë rt (m is ër), ( i, e ) p a n u m ë rt (n u m ër),
( i, e ) rre g u llt (r r eg u ll), ( i, e ) th e k ë rt (th ek ër), ( i, e ) ka -
të rt (k a tër), ( i, e ) te p ë rt (tep ër ) e tj.;

e) p jes o r et (d h e m b iem ra t p ërk a tës ) m ë - u r, - ier,

- yer , - u a r:

( i, e ) a rd h u r, ( i, e ) d a s hur, ( i, e ) v e s h u r e tj.; ( i, e )
z ie r e tj.; ( i, e ) k ry e r, ( i, e ) th y e r e tj.; (i, e ) b lu a r, ( i, e )
z g ju a r e tj.;

ë) tr a jta t e vetës së p a r ë d h e të tr etë të s h u m ësit

të së ta s h m es d ëfto r e e lid h or e të fo lje v e m e tem ë
m ë b a s h këti n g ëllor e ose m ë - ie :
59 § 9 f, g, g j

( të ) d je g im , ( të ) d je g in ; ( të ) fla s im , ( të ) fla s in ; ( të )
h a p im , ( të ) h a p in ; ( të ) m b je llim , ( të ) m b je llin ; ( të )
m b le d h im , ( të ) m b le d h in ; ( të ) p re s im , ( të ) p re s in ; ( të )
tje rrim , ( të ) tje rrin e tj.;
( të ) b ie m , ( të ) b ie n ; ( të ) s h p ie m , ( të ) s h p ie n ; ( të )
s h tie m , ( të ) s h tie n e tj.;

f) tr a jta t e s h u m ës it të së p a k r yer ës së d ëftores

e të lid h ores te të g jith a fo lje t:

( të ) e cn im , ( të ) e c n it, ( të ) e c n in ; ( të ) is h im , ( të )
is h it, ( të ) is h in ; ( të ) k is h im , ( të ) k is h it, ( të ) kis h in ;
( të ) ly e n im , ( të ) ly e n it, ( të ) ly e n in ; ( të ) p u n o n im , ( të )
p u n o n it, ( të ) p u n o n in ; ( të ) u s h q e n im , ( të ) u s h q e n it, ( të )
u s h q e n in ; ( të ) z in im , ( të ) z in it, ( të ) z in in etj.;

g ) tr a jta t e s h u m ës it të së k r yer ës së th jes h të të

fo lje v e m e tem ë m ë b a s h k ëtin g ëllor e, si ed h e tra jlta t
e S h u mësit të kës a j k oh e q ë p ërm b a jn ë n jë gru p za n o-
reSh:

h u m b ë m , h u m b ë t, hum b ën; b in d ë m , b in d ë t, b in -
dën; lid h ë m , lid h ë t, lid h ë n ; d o g jë m , d o g jë t, d o g jë n ;
fto h ë m , fto h ë t, fto h ë n ; ik ë m , ik ë t, ik ë n ; u k o llë m , u
k o llë t, u k o llë n ; v d iq ë m , v d iq ë t, v d iq ë n ; g je të m , g je -
të t, g je të n ; u n g jitë m , u n g jitë t, u n g jitë n ; p y e të m ,
p y e të t, p y e të n etj.;
p ë rz ie m , p ë rz ie t, p ë rz ie n ; th y e m , th y e t, th y e n ;
rrë fy e m , rrë fy e t, rrë fy e n ; kë n d u a m , kë n d u a t, kë n d u a n
e tj. ;

g j) tr a jta t e u rd h ërores të fo lje v e q ë te k jo m ë-

n yrë e ka n ë tem ën m ë b a s h k ëtin g ëllor e:
b je r; çe l, ç e ln i; fo l, fo ln i; e c, e c n i; h ip , h ip n i; h y r;
§9 h ; §10 60

ik , ik n i; je p , je p n i; lë r; s h p je r; s h tje r; z ë r, p ë rz ë r;
z hd u k, z h d u k n i e tj.;

h) p ër em r a t d ë fto r ë ( i, e ) a tij, ( i, e ) k ë tij, ( i, e ) as aj,

(i, e) k ës a j, s i ed h e p ër em r a t p r on or ë (i, e) tij, ( i, e ) s aj
(d h e jo i a tijë , e s a jë etj.).

ZANORJA U
§ 10
S h k ru h en m e -u - n ë të g jith a ra sa t em r a t dh e
m b iem r a t m ë -u l l , -u r , si ed h e fja lë t e for m u a r a p r ej
ty r e :

a k u ll, a k u lli, a k u llit, a k u llin , a k u llo re ; k u k u ll, k u k u -

lle , k u k u lla , ku ku llë s , k u k u llë n , k u k u lla t, k u k u lla v e ,
k u k u lla s h ; k u m b u ll, k u m b u lle , k u m b u lla ; m je g u ll,
m je g u lla , m je g u llo r, i m je g u llt; n o fu ll, n o fu lla , n o fu -
llë n , n o fu lla t; p e tu ll, p e tu lla - t, p e tu llo j; rro tu ll, rro tu -
lla - t, rro tu lla s h , rro tu llo h e m ; s q e tu ll, s q e tu lla - t; s he -
m b u ll, s h e m b u lli, s h e m b u llit, s h e m b u llin , s h e m b u jt,
s h e m b u jv e , s h e m b u js h , s h e m b u llo r, ( i, e ) p a s h e m b u llt* ;
s h p a tu ll, s h p a tu lle , s h p a tu lla - t; tin g u ll, tin g u lli, ti-
n g u llo r, tin g u llim itu e s * * ; v e tu ll, v e tu lla - t etj.;

* N ë p a jtim m e s h qip tim in e n gu litu r p rej kohësh

fja la s h e m b ë lle j dh e form im et p rej saj, si edh e fja la s he -
m b ë llty rë sh kru h en m e - ë-.
**) N ë p a jtim m e sh qip tim in e n gu litu r p rej kohësh fja lë t
tin g ë llo j, tin g ë llim , tin g ë llim ë , b a s h kë tin g ë llo re , të form u a ra
n ga fja la tin g u ll du ke u sh përn gu lu r theksi n ga - i- ja e temës,
sh kru h en m e - ë- .
61 §§11,12
( u jë ) a m u ll, a m u lli, m a s h ku ll, m a s h k u llo r- e e tj;
flu tu r, flu tu re , flu tu ra , flu tu rë s , flu tu rë n , flu tu ra t,
flu tu ra v e , flu tu ra s h , flu tu ra k , flu tu rim ; h e k u r, h e k u ri,
h e k u rit, h e k u rin , h e ku ra , h e ku ra t, h e ku ra v e , he ku ra s h ,
h e ku ro s , h e k u ris h te , i h e k u rt; le p u r, le p u ri, le p u rit,
le p u rin , le p u ru s h e tj.;
( q y te t) i b u k u r, ( lu le ) të b u ku ra , b u k u ri, b u ku ro s h
etj.

ZANORET I DHE Y

§ 11
S h k ru h en m e i d h e jo m e y fja lë t:
ai, b ilb il, d ire k , fis h e k , frik ë , g jilp ë rë , g jilp ë ry e r,
h ip i, h ip je , k rim b , k rim b e t, k rip , k rip ë , k rip o re , q ilim ,
q im e , rrip , s irta r, s h p irt, s h q ip , s h q ip ë ro j, s h q ip ta r,
s h q ip to j etj.
S h kru h en , p ërk u n d ra zi, m e y fja lë t:
b y z y ly k , çy ry k , d y s h e m e , g jy m , ( i, e) g jy m të ,
g jy m to j, g jy s m ë , g jy s m a k, lë ty rë , ly p , ly p ë s , ty m , v y -
s hke t, z y m b y l.

ZANORET U DHE Y
§ 12
S h k ru h en m e u d h e jo m e y fja lë t:
b u fe , b u lm e t, b u lm e to re , b u ro k ra t, d u e l, d u ke ( p u -
n u a r) , d u z in ë , fru ta - t, ( p e m ë ) fru to re , g ru n jë ra , ( i, e )
g ru n jtë , g ju rm ë , g ju rm a s h k ë , g ju rm o j, k u rb e t, p a ra -
s h u të , q u rra , q u rra s h , s fu n g je r, te m p e ra tu rë , tu n e l,
tu rk , tu rq is h t, tu rli.
S h kru h en m e y d h e jo m e u (as m e i) fja lë t:
§13 a, b 62

b ë rry l, b y ly k, b y ra z e r, b y re k, b y ro , cy le , çy re k ,
d y b e k, d y q a n , d y s h e k, j r y t, i fry ts h ë m , fry td h ë n ë s ,
g jy n a h , m y fta r, m y fti, m y s a fir, m y s lim a n , m y s h te ri,
m y te s a rif, n a ty rë , n a ty ra lis t, q y m y r, ( d h i) s h y të , try s n i,
ty rb e , y n d y rë , v irty t, x h y b e etj.

GRUPE ZANORESH DHE DIFTONGJE

-IE- / -JE-
§ 13
S h k ru h en m e - ie - :
a) em ra t, tek të cilët k y gru p za n ores h n d iq et
n ga n jë b a s h k ëtin g ëllor e e lën g ët (I, 11, r ) d h e të g ji-
th a fja lë t e for m u a r a p r ej ty r e :

e d ie l, d ie ll, m ie ll, q ie ll, fie r e tj.;

d ie llo r, p ë rm ie ll, m ie llz im , q ie llo r, fie ris h të etj.;

b ) fo lje t, tek të cila t k y g ru p za n ores h n d iq et n ga

m b a res a - j:

zie j - z ie n , z ie jm ë , z ie n i, z ie jn ë ; z ie ja , z ie je , z i-
e n te , z ie n im , z ie n it, z ie n in ; z ie m , z ie t, z ie n ; z ie ka m ,
z ie k e . . . ; ( k a m ) z ie r;
p ë r zie j - p ë rz ie n , p ë rz ie jm ë , p ë rz ie n i, p ë rz ie jn ë ;
p ë rz ie ja , p ë rz ie je , p ë rz ie n te , p ë rz ie n im , p ë rz ie n it,
p ë rz ie n in ; p ë rz ie m , p ë rz ie t, p ë rz ie n ; p ë rz ie k a m ,
p ë rz ie k e .. . ; ( k a m ) p ë rz ie r;
n d ie j - n d ie n , n d ie jm ë , n d ie n i, n d ie jn ë ; n d ie ja ,
n d ie je , n d ie n te , n d ie n im , n d ie n it, n d ie n in ; n d ie m ,
n d ie t, n d ie n ; n d ie ka m , n d ie k e .. . ; (ka m ) n d ie r *.

*) S h kru h et m e - je - n ë të gjith a tr a jta t fo lja n d je j (ia fa l

fa jin d ik u jt), si edh e form im et p rej s a j: nd je s ë , i n d je ri.
 T r a jta t e n jë jë s it të së k r yer ës së th jes h të të d ëf-
tores d h e tr a jta t e d ës h jrores të k ëtyr e fo lje v e s h kru -
hen m e - je - :
z je v a , z je v e , z je u ; z je fs h a , z je fs h , z je ftë , z je fs h im ,
z je fs h i, z je fs h in ;
p ë rz je v a , p ë rz je v e , p ë rz je u ; p ë rz je fs h a , p ë rz je fs h ,
p ë rz je ftë , p ë rz je fs h im , p ë rz je fs h i, p ë rz je fs h in ;
n d je v a , n d je v e , n d je u ; n d je fs h a , n d je fs h , n d je ftë ,
n d je fs h im , n d je fs h i, n d je fs h in .
T r a jta t p ës o r e- ve tveto r e të së ta sh m es d h e të së
p a k ryerës të k ëtyr e fo lje v e s h k ru h en m e - i- :
z ih e m , z ih e t, z ih e n etj.; zihe s ha, z ih e j, z ih e s h in
etj.; p ë rz ih e m , p ë rz ih e t, p ë rz ih e n e tj.; p ë rz ih e s h a , p ë r-
z ih e s h e , p ë rz ih e s h it e tj.; n d ih e m , n d ih e t, n d ih e n e tj.;
n d ih e s h a , n d ih e j, n d ih e s h im etj.

S h ën im . Të gjith a fja lë t e form u a ra n ga fo lja n d ie j

sh kru b en m e - je - :

i n d je s h ë m , nd je s i, n d je n jë , p a ra n d je n jë etj.

c) fo lje t, te tra jlta p ër fa q ës u es e e të cila ve k y gru p

za n ores h n d od h et n ë r r o k je të h a p u r:

b ie, b ie m , b ie n ;
s h p ie, s h p ie m , s h p ie n ;
s h tie, s h tie m , s h tie n .
N ë vetën e tr etë n jë jë s të lid h ores , n ë u rd h ëro-
ren n jëjës d h e n ë tr a jta t e s h u m ës it të kës a j m ën y-
re, k u r b a s h koh en me tr a jta t e s h k u rtra të p ër-
e m r it vetor , k ëto fo lje s h k ru h en m e - j- :
të b je rë , të s h p je rë , të s h tje rë ; b je r, s h p je r, s h tje r;
b je rm ë n i, b je ru n i, s h p je rin i, s h tje ru n i etj.
N ë ve të n e d ytë sh u m ës të së ta sh m es d ëftor e,
lid h or e d h e u rd h ërore, n ë të p a k r yer ën e d ëftor es dh e
 64

të lid h ores , si ed h e n ë tr a jta t p ës o r e- vetvetor e, k ëto

fo lje s h kru h en m e - i- :
( të ) b in i, ( të ) s h p in i, ( të ) s h tin i; ( të ) b ija , ( të ) b ije ,
( të ) b in te ; ( të ) s h p ija , ( të ) s h p ije , ( të ) s h p in te ; ( të ) s h ti-
ja , ( të ) s h tije , ( të ) s h tin te ; ( të ) b ih e t, ( të ) s h p ih e t, ( të )
s h tih e t; ( të ) b ih e n , ( të ) s h p ih e n , ( ië ) s h tih e n ; ( të ) b ih e j,
( të ) s h p ih e j, ( të ) s h tih e j; ( të ) b ih e s h in ; ( të ) s h p ih e s h in ,
( të ) s h tih e s h in e/tj.

§ 14
S h k ru h en m e - je - fo lje t m e tem ë m ë -1, -11, - r r
n jës oj s i ed h e fo lje t e tje r a të k ë tij tip i m e tem ë m ë
b a s h k ëtin g ëllor e (s i rrje d h , d je g , p je k , rrje p ); m e - je -
s h kru h en ed h e të g jith a fja lë t e for m u a ra p r ej ty r e :

m je l, v j e l e tj.; m b ë s h tje ll, m b je ll, p ë rc je ll, p je ll,

s je ll, s h tje ll, v j e ll e tj.; n x je rr, tje rr, ç je rr e tj.; m je lë s e ,
v je lje e tj. ; m b je llje , m b je llë s , p ë rcje llë s , p ë rc je llje ,
p je llo r, s je llje , u jë s je llë s e tj.; tj e rrje etj., p o ash tu si
d je gë s , b u kë p je kë s etj.
K ë to fo lje n ë vetën e d ytë sh u m ës të së ta sh m es
d h e n ë të g jith a veta t e së p a k r yer ës së d ëfto r es e të
lid h ores , n ë u r d h ëroren d h e n ë tr a jta t p ës o r e- ve tve -
tore s h k ru h en m e - i- :
( të ) v iln i; ( të ) v ilja , ( të ) v ilj e . . . ; v il; ( të ) v ile t, ( të )
v ile n ; ( të ) v ile j, ( të ) v ile s h in e tj.;
( të ) p ë rc illn i; ( të ) p ë rc illja , ( të ) p ë r c illj e . . ; p ë rc ill;
( të ) p ë rc ille s h . . ( të ) p ë rcille s h a , ( të ) p ë rcille s h e e tj.;
( të ) n x irrn i; ( të ) n x irrja , ( të ) n x ir r j e . . . ; n x ir r ; ( të )
n x irre m , ( të ) n x irre s h ; të n x irre j, të n x irre s h in etj.
65 §15 ; §16 a, b

GRUPI YE
§ 15
G ru p i ye s h k ru h et i p lotë:

a rs y e , i a rs y e s h ë m , a rs y e to j, a rs y e tim , d y e r, fë n -
d y e ll, fy e j, fy e rje , fy e ll, g jilp ë ry e r, kry e , k ry e s i, k ry e -
s or, k ry e k ë p u t, k ry e n e ç, ly e j, ly e rje (p or ly rë ) , p ë rly e j,
n g jy e j, n g jy e rje (p or n g jy rë ) , i p ë lq y e s h ë m , p ë rk th y e s .
py e s , p y e tje , p y e të s , i rrë m b y e s h ë m , rry e s h ë m , i
s h kë lq y e s h ë m , s h q y e j, th y e j, th y e rje , th y e s ë , i p a th y e -
shëm etj.

GRUPET UA, UE
§ 16
G r u p i u a s h k ru h et i p lotë:
a ) tek em r a t d h e m b iem ra t s i:

b u a ll, b u a llicë , d ra gu a , d u a j, ftu a , gru a , hua , hua -

z im , i h u a j, m uaj (p or m u jo r- e , tre m u jo r- i, g ja s h të -
m u jo r- i) , i p ë rm u a js h ë m , p ë rru a , s h u a ll, th u a e tj.;

b ) te fo lje t m e tem ë m ë - u a , si:

b lu a j - b lu a n, b lu a jm ë , b lu a n i, b lu a jn ë ; b lu a ja ,
b lu a je , b lu a n te ; b lu a n im , b lu a n it, b lu a n in ; b lu a m ,
b lu a t, b lu a n ; të b lu a s h; b lu a ka m , b lu a ke , ( k a m ) b lu a r
e tj.; du a - d uam , d u an , d u a je , d u a je n i e tj.; d ru a j -
d ru a n , d ru a jm ë , d ru a n im , ( ja m ) d ru a jtu r e tj.; k ru a j,
qu a j, ru a j, rru a j, s h k ru a j, sh u a j etj., si ed h e te sh u mësi
i së k r yer ës së th jes h të, te h a b itor ja dh e te p jes o r et e

5 — 360
§§1 7 ,1 8 66

fo lje v e m e tem ë m ë - o : m ë s u a m , m ë s u a t, m ë s u a n ; p u -
n u a m , p u n u a t, p u n u a n ; s u lm u a m , s u lm u a t, s u lm u a n ;
m ë s u a ka m , m ë s u a ke , m ë s uaka, m ë s u a ke m i, m ë s u a ke n i,
m ë s u a ka n ; p u n u a ka m , p u n u a ke , p u n u a ka , p u n u a k e m i,
p u n u a k e n i, p u n u a ka n ; m ë s u a r, p a jtu a r, p ë rtu a r, p u n u a r,
s u lm u a r, tre g u a r etj.*

§17
S h k ru h en me ue em r a t dhe m b iem ra t fo ljo r ë
të for m u a r m e p ra p a s h tes a t - s d h e - s h ëm n ga fo lje
m e tem ë m ë - o / - u a ; po kës h tu s h kru h en ed h e fja lë t
e for m u a r a p rej ty r e :

b o tu e s - e , d ë g ju e s - e , e d u ku e s - e , g a tu e s - e , m ë s u e s - e ,
n d ë rtu e s - e , p a ra s h iku e s - e , p a s tru e s - e , p ë rp u n u e s - e , p lo -
të s u e s - e , s h kru e s - e , v e të m o h u e s - e , v e të s h ka rku e s - e ,
v e të v e p ru e s - e e tj.;
i a fru e s h ë m , i d ë g ju e s h ë m , i g ë z u e s h ë m , i p a h a -
rru e s h ë m , i p a p a jtu e s h ë m , i p a p ë rtu e s h ë m , i p a z ë v e n -
d ë s ue s hë m , i s h o q ë ru e s h ë m , i v a jtu e s h ë m , i v a z h d u e -
s hë m , i v iju e s h ë m etj.

TAKIMI I DY ZANOREVE TË NJËJTA

§ 18
K u r n ë fo r m im fja lës h ta k oh en d y za n ore të n jë j-
ta, a to s h kru h en të d yja :

*) T ë d a lloh en p rej tr a jta ve m e ye, ua të fo lje v e të tip it

kry e j, b lu a j, tra jta t p ës ore- vetvetore, të cila t nu k ka n ë gru p
za n ores h : kry he t, th y h e t, b lu he t, s h kru h e t etj.
 67 §19 a

i p a a ftë , i p a a fru e s h ë m , i pa an s hë m , paanës i,

i p a a p e lu e s h ë m , i p a a rm a to s u r, i p a a rrirë , d e e tim o lo g ji-
z im , k ry e e n g jë ll, a n tiim p e ria lis t, a u to o fiç in ë , jo o b je k -
tiv , jo o rg a n ik , jo o ks id u e s , jo o rig jin a l, m ik ro o rg a n iz ë m
etj. .

APOSTROFI
§ 19
A p o s tr o fi p ër d or et n ë k ëto ra s te:

a) P ë r të sh ën u a r rën ien e - ë- s ë fu n d ore te tr a j-

ta t e s h k u rtra të p ër em r a ve ve to r ë m ë dh e të, te p je-
sëza të e m ën yrës lid h ore, e koh ës s ë a rd h s h m e të
d ëftores si ed h e te n d ër tim et e n d rys h m e m e p jes ore
( p ë r të , m e të , n jë të + p je s o re ) p ërp a ra tr a jta ve të
s h k u rtra të p ër em r a ve vetor ë i, u, p ërp a r a tr a jta ve
të s h k u rtra p ër em ër or e ia, iu , ju , ju a , u a, si edh e
p ërp a ra p jes ëzës u të tr a jta ve p ës o r e- vetveto r e të fo l-
jeve.
K ës h tu s h k ru h en :

m ’i d h a ; t’i d h a ; t’i s h kru a s h s h o ku t; t’i zb atos h

rre g u lla t; d o t’i tre g o ja ; d o t’i th e m , p ë r t’i p a s u r p a -
ra s y s h; m e t’i th ë n ë , u nis e tj. ;

të m ’u b ës h të fa la ; d o t’u th u a s h ; d o t’u kis ha

th ë n ë ; d o t’u p ë rg jig je m ; p ë r t’u d h ë n ë lib ra t; m e t’u
d alë p ë rp a ra ; n jë t’u th ë n ë , u n d a lë n e tj. ;

të m ’ia n u m ë ro s h n jë nga n jë ; t’ia th u a s h ; do t’ia

tre g o ja ; d o t’ia n jo fto j; p ë r t’ia d alë n ë k ry e ; m e t’ia
tre g u a r; të m o s m ’ia p ris h n i q e jfin ;

p ë r t ’iu p ë rg jig ju r th irrje s ; m e t’iu a fru a r, e n jo -

hu etj.;
§19 b 68

duam t’ju n d e ro jm ë ; do t’ju k is h im ftu a r; do

t’ju la jm ë ro jm ë ; d o t’ju lu te s h a ; p ë r t’ju n d ih m u a r; m e
t’ju n jo ftu a r, n is u n i etj.;
duam t’ju a s h p je g o jm ë ju v e ; d o t’ju a kis ha tre -
g u a r; d o t’ju a d i p ë r n d e r; p ë r t’ju a le h të s u a r p u n ë n
ju v e ; m e t’ju a s je llë v e g la t, fillo n i! e tj. ;
të m o s m ’u a p ris h n i q e jfin ; s ’u p ë lq e n t’u a k u j-
to jm ë ; d o t’u a kis ha s je llë ; do t’u a tre g o j s h o k ë v e ; p ë r
t’u a b ë rë të q a rtë n x ë n ë s v e ; m e t’u a d hë n ë la jm in , u
n is ë n e tj.;
n u k m ’u d h a ; m ’u b ë z e m ra m a l; n ë m ’u d h ë n të
ra s ti e tj.;
s i t’ u d u k ? ; m os t’u n d a ftë e m ira ! ; t’u b ë ftë p u s h -
ka to p ! etj.

S h ë n i m . S h kru h en pa a p ostrof tra jta t p ërem ërore ma,

ta, ku n u k k em i n jë rën ie të ë-së, p or n jë s h k rirje d y za -
n oresh (m ë -f- e = m a ; të -f- e = ta ):

m a d ha lib rin ; s’m a je p te ; m a je p ; jep m a ; p ë r të ma

tre g u a r; d u ke m a tre g u a r; m e të m a tre g u a r; pa m a th ë n ë ;
n jë të m a k u jtu a r etj.

b ) P a s p jes ëzës m oh u es e s d h e pas p ër em r it ç:

s’a rrin ; s’e rd h i; s’e d i; s ’ë s h të ; s’i th a ; s’it p ë r-

g je g j; s’b ë ri; s’d u h e t; s’p re s im ; s ’th u h e t; s’m u n d e m
e tj.; ç’e d o ?; ç’ë s h të ? ; ç ’i th e ? ; ç ’d o ? ; ç’k ë rk o n ? ; ç’të
d o jë ? ; ç ’koh ë e b u k u r! ; ç ’zë i ë m b ë l! ; e. d im ë s e ç ’q ë -
llim ka ; s’na tha se ç ’k ë rk o n te etj.

Sh ën im . S h kru h en pa a p os trof p ërem ri i pa ku fis h ëm

çd o dh e p ërem ri p yetës çfa rë , si ed h e fja lë t e form u a ra p rej
tyr e: çdo n xë n ë s ; çfa r ë d o p re j m e je ? ; nuk k u p to j çfa rë
thua? etj.; çfa rë d o , çd o n jë ri, çd o ku s h .
69 §19 c; §20 a, b, c

c) P ë r të s h ën u a r r ën ien e - ë- s ë tek n y ja t e p ër -
p a rm e të, së m e k u p tim p ron or n ë ra sa t e zh d rejta
të e m r a ve i a ti, e ë m a :

( i, e ) t ’e t, ( i, e ) s’ë m ë s , m e t ’ë m ë n .

§ 20
N u k p ër d or et a p os tr ofi:

a ) n ë të g jith a ra s tet e tjera , n ë të cila t ë - ja fu n d o-

re e p a th eks u a r n d iq et n ga n jë fja lë që fillc n me
za n ore, p a va rës is h t n g a s h q ip tim i:

v a jz ë e u rtë , fu s h ë e b u k u r, s h të p in ë e m a d he ,
m iq ë s is ë e v ë lla z ë ris ë , ë s htë e v ë rte të , han ë e p in ë , të
e n jte n , v a jz ë s së u rtë , të a rd h u ra t, n ë a to v e n d e , në
o b o rr, n ë arë , m ë e rd h i ke q , le të ik im , n ë ik të , m ë i
m a d h i, q ë a të h e rë e tj.;

b ) n ë të g jith a fja lë ’t q ë m b a rojn ë m e n jë za n ore

tje të r (a, e, i), k u r a to n d iq en n ga n jë fja lë a tr a jtë
fja le q ë n is m e za n or e:

fu s h a e M y z e q e s ë , n jë lu le e b u k u r, d e ty rë u r-
g je n te , z y rë e p ro re , m a li i la rtë , d re jto ri i s h kollë s ,
b iri i n ë n ë s etj. (d h e jo fu s h ’e M y z e q e s ë , n jë lu l’e b u -
ku r, m a l’i la rtë , d re jto r’i s h kollë s , b ir’i n ë n ë s e tj.);

c) n ë ve të n e tr e të n jëjës e shu mës të p ërem ra -

ve ve to r ë të th jes h të (p a p a ra sh tes ë), k u r k ëta vijn ë
pas n jë p a r a fja le:

m e të , p ë r të , m e ta, p ë r ta, m e to , p ë r to , p re j tij,

p re j s aj, p re j ty re , p re j s is h, p re j s os h etj. (d h e jo m e
§20 ç; §21 70

’të , p ë r ’të , m e ’ta, m e ’to , p ë r ’to , p re j ’tij, p re j ’s aj,

p re j ’ty re , p re j ’s is h, p re j ’s os h e tj.);

ç) te tr a jta t e p ër em r a ve p ron orë q ë n is in m e s ose t

(s im e , s on ë , s u aj, tim , tim e , të n d , të n d e , ta n ë , to n ë ,
ton a , tu a j e tj.);

v a jz ë s sim e, s h ko llë s son ë, k o o p e ra tiv ë s su aj,

je p ja n i su a jës etj.;
d ja lin tim ; e k a m tim in ; s h të p in ë tim e; n ë fs h a tin
tën d ; n ë rru g ë n tën d e; e ke m i ton in ; s hoqe n ton ë;
s h o k ë t ta n ë; je m i ta n ët; d ë s h ira t ton a ; q y te tin tu a j;
ne ton ën , ju tu a jën etj.

THEKSI
§ 21
Në s h k rim in e gju h ës s h qip e, si rr eg u ll, nu k
p ërd oret a s n jë llo j th eksi.
Në ra s te të veça n ta , ku r k on tek s ti nu k a r rin
k u rrs esi të m ën ja n ojë n g a tër r im in e k u p tim eve ose
n u k s igu ron s h q ip tim in e d r ejtë të fja lë v e të n d rys h m e,
m u n d të p ër d or et th ek s i i m p r eh të ( ' ) .
 II. DREJTSHKRIMI
I BASHKËTINGËLLOREVE
BASHKËTINGËLLORET E ZËSHME NË FUND
'E NË TRUP TË FJALËS
§ 22
B a s h k ëtin g ëllor et e zës h m e b , d, d h, g, g j, v , x,
x h , z, zh s h kru h en si të tilla , a s h tu siç s h q ip toh en k u r
ja n ë p ërp a r a n jë za n or eje, ed h e k u r gjen dein n ë fu n d
të fja lë s ose n ë tr u p të saj p ërp a r a n jë b a s h k ëtin gëllo-
r e je të s h u rd h ët a p ërp a r a b a s h k ëtin gëllor es n :

e lb (elb i), g je m b (g jem b i), u ka lb (u ka lb a ), k o rb

(k orb i), lab (la b i), ro b (r ob i); in v a lid (in va lid i), fu n d
(fu n d i), kë n d (k ën d i), h ib rid (h ib r id i), m und (m u n d i),
q in d (q in d i), s ta n d a rd (s ta n d a rd i), s h ku n d (shku n da ),
vend (ven d i); b re d h (b red h i), d re d h (d rod h a ), g a rd h
(ga rd h i), lid h (iid h ëm ), liv a d h (liva d h i), n d od h (n d o-
d h et), n d ry d h (n d r yd h et), z b a rd h (zb a r d h a ); b re g
(b regu ), b u rg (b u rgu ), d je g (d jeg im ), la rg (i la rgët),
lë n g (lën gu ), i lig (i ligu ), p ra g (p ra gu ), s h te g (sh tegu ),
v a rg (va r g u ), z og (zo g u ); m os e d ig j (d ig je), lig j (lig ji),
u p ë rg jig j (u p ë r g jig jë n ), qengj (q e n g ji); hov (h ovi),
u ro v (u r o vi); b o rx h (b or x h i), tu n x h (tu n xh i), xhu xh
(x h u x h i); b ix h o z (b ix h ozi), b re z (b rezi), ça m ça kë z
(ça m ça k ëzi), d orë z (d orëza ), filiz (filizi), gaz (ga zi), hauz
(h a u zi), n d e z (n d eza ), n je rë z (n jer ëzit), o riz (orizi),
 §23 a 72

p u lla z (p u lla zi), rro g o z (r r o g o zi); ga ra z h (ga ra zh i),

s han ta zh (s h a n ta z h i) e tj.;
h u m b te , h u m b ka , h u m b s ha , h u m b n i, i e lb të , la b çe ;
m u n d te , m u n d ka , m u n d s h a , m u n d n i, i m und s hëm ,
v e n d q ë n d rim , v e n d s tre h im , v e n d ta k im ; i b re d h të ,
m b lid h te , m b le d h ka , m b le d h s h a , m b lid h n i; la g te , la g -
ka, lags ha, la g n i; d ig jte , d ig jn i; h o v te , h o v ka , h o v të ,
h o v n i, i h o v s h ë m ; n d iz te , nd e zs ha, n d iz n i etj.

S h ën im 1. E m ra t kë nde s (k ën des i), m es (m esi), m ë n -

gje s (m ën g jes i) sh kru h en m e s fu n d ore; po kështu ed h e for-
m im et p r ej tyr e si m e s atar, m ë n g je s ore etj.

S h ën im 2. S h kru h en m e -s n d a jfolje t e form u a ra m e

pra pa sb tesën - a s: b aras, b arkas , befas, d jathta s , fs he htas , fy -
tas, haptas , kë m b ad oras , krahas , m a jta s , ris htas (p or: b a ra -
zi, b arka zi, fs he hta zi, haptazi, ris h ta z i etj.).

SH / ZH / Ç NISTORE
§ 23
F ja lë t m e sh / z h / ç n is tore s h kru h en k ës h tu :
a) m e s h -, k u r k jo n d iq et n ga n jë b a s h k ëtin gë-
llo r e e s h u rd h ët ( f , k , p , q , t, t h e tj.):

s h fa jë s o j, s h fa q, s h fa q je , s h fa ros , s h fry j, s h fry -

të z o j; s h k a llm o j, s h k a rk o j, s h k a të rro j, ( i, e ) s h ka th ë t,
s h k ë lq e j, ( i, e) s h k ë lq y e r, s h k ë m b e j, s h kë p u t, s h ko -
m b ë ta riz o j, s h ko q , s h kre h , s h kre p , ( i, e ) s h k rifë t, s h k rij,
s h ku jd e s e m , s h k u l; s hpalos , s h p a ll, s h p a llje , s h p ë rb lim ,
s h p ë rd o rim , s h p ë m d a j, s h p je g o j, s h p je g im , s h p if,
s h p ik je , s h p o j, s h p o rr, s h p ris h , s h p ro n ë s o j, s h p y llë z im ;
s h qe p , s h q e të s o j, ( i, e ) s h q u a r; s h tje llo j, s h try d h ; s h th u r,
s h th u rje e tj.;
73 §23 b, c; §24

b ) m e zh - , k u r k jo n d iq et n ga n jë b a s h k ëtin gë-
llor e e zës h m e (b , d, g, g j, v ):

z h b a rt, z h b ë j, z h b iro j, z h b llo k o j; z h d a v a rit, z h d ë m -

to j, z h d o g a n o j, z h d re d h , ( i, e ) z h d re jtë , z h d u k ; z h g ë -
n je j, z h g ë n jim , z h g ë rry e j; z h g ja kë s o h e m , z h g ja n d ë rr;
z h v a t, zhv e nd os , zhv e s h, z h v illo j, z h v illim , z h v le ftë -
s im , z h v o s h k eltj.

S h ë n i m . P ër em r i ç tek të g jith a f ja lët e form u a ra m e

p jes ëm a rrjen e tij, sh kru h et kështu , pa va rësis h t n ga b a sh -
k ëtin g ëllorja që e pa son: çdo, çd okus h, çd o n jë ri, çfa rë , çfarë d o,
i çfa rë d o s hë m , çka, d içka, g jith çka .

c ) m e ç- , k u r k jo n d iq et n ga n jë za n ore ose n ga
n jë b a s h k ëtin gëllor e e tin g u llt ( 1, 11, r, rr, m, n, n j, j ) :

ça rm a tos , ça rm a tim ; ço rg a n iz o j, ço rg a n iz im , ço rie n -

to j, ç o rie n tim etj.
ç liro j, ç lirim , ç lirim ta r, çlo d h e m , çlo d h je ; ç re g jis -
tro j, ç re g jis trim ; ç rre g u llo j, ç rre g u llim , ( i, e ) ç rre g u llt,
ç rrë n jo s je ; çm a lle m , çm e n d , çm e n d in ë , ( i, e ) çm e n d u r,
çm ë s o h e m , çm o s ; çn d e ro j, çn d e rim , çn g jy ro s ; ç n je rë z o r;
ç je rr etj.

S h ë n im . S h kru h en me sh- fja lë t s hm ang, s hly e j,

s h n d ë rroj, s h n d rit dh e a to q ë form oh en p rej tyre.

S( Z NISTORE
§ 24
F ja lë t m e s, z n is tore, të n d jek u r n ga n jë b a s h kë-
tin g ëllo r e (d is a p rej të cila ve s h q ip toh en n g a n d on jë-
h erë ed h e m e c ose x ), s h kru h en kës h tu :
§24 a, b ; §25 a 74

a) m e s-, ku r k jo n d iq et n ga n jë b a s h k ëtin gëllor e

e s h u rd h ët ose n ga n jë b a s h k ëtin gëllor e e tin g u llt
(m, n, 1):
s fa kë , s filit, s fra t, s fu n g je r, s fu rk ; s ka lit, s k ë rfy e ll,
s kë rkë , s k ë rm it, s k u q ; s p ë rka t, s p ë rn d rit; s q e p a r, s q u -
fu r e tj.;
s m ag , s m a lt, s m a lto j, s m at, s m atos , s m e ra ld , s m e -
ril, s m ila r, s m ila t, s m ila të s , s m irë , s m irë z i, s m iro j, s m o -
kin g , s m u q th - i, s nob , s n o b iz ë m , s log a n etj.;

b ) m e z- , ku r k jo n d iq et n ga n jë b a s h k ëtin gëllor e
e zës h m e:

z b a rd h , z b a ticë , z b a th , z b a v it, z b ë rth e j, z b o k th , z b raz,

z b re s , z b ritje , z b u k u ro j, z b u t; z d ru k th ; z g a le m , z g a v ë r,
z g ë rb o n jë , z g ë rd h ih e m , z g rip ; z g ja t, z g je d h , z g jy rë ;
z v a rit, z v e rd h e m , z v o g ë lo j etj.
N ë p a jtim m e s h q ip tim in m ë të p ërh a p u r, m e z-
s h kru h en ed h e fo lje t z m a d h o j, z m b ra p s , si ed h e fja lë t
e for m u a r a p r ej tyr e.

SHKRIMI I i-SË

§ 25
S h kru h en m e j:
a) em r a t ku j- ja n d ërza n ore i p ër k et tem ës, si ed h e
fja lë t e for m u a r a p r ej ty r e :

a n ije - a n ija , a n ije s , a n ije n , a n ije t, a n ije v e , a n ije s h ,

a n ije ta r; b a ta n ije - b a ta n ija , b a ta n ije s , b a ta n ije n , b a -
ta n ije t, b a ta n ije v e , b a ta n ije s h ; d ije - d ija , d ije s . ..
d ije n i, d ije ta r, i d ijs h ë m v e të d ije ; fije - fija , f ij e s . . .
75 §25 b 3c

fije z o r- e , fije z o j, fije z im , f ij o r - e ; h i j e - h ija , h ije s . . .

i h ijs h ë m , h ije s h i, h ije s ira - t, h ije rë n d ë e tj.; k o ri je -
k o rija , k o rije s etj.; k r i j e s ë , k r i j u e s ; p ije - p ija , p ije s ,
i p ijs h ë m e tj.; s h i j e - s h ija , s h ije s e tj.;
b ijë - b ija , b ijë s , b ijë n , b ija t, b ija v e , b ija s h ;
f ë m ijë - fë m ija , fë m ijë s , fë m ijë n , fë m ijë t, fë m ijë v e ,
fë m ijë s h , fë m ijë ri; m ijë - m ija , m ijë s e tj.; n y j ë -
n y ja , n y jë s , n y jë n , n y ja t, n y ja v e , n y ja s h, i n y js h ë m ,
( i, e ) n y jë z u a r, n y jë z im ; p a j ë - p a jim e - t, p a jis , p a ji-
s je , i p a jis u r; sh k ë n d ijë - s h kë n d ija , s h kë n d ijë s ,
s h k ë n d ijim ; u j ë - u ji, u j it . . . u jis , u j itj e ; v i j ë - v ija ,
v ijë s . . . v ijo j, p ë rv ijo j, v ij im e tj;

ç a j - ça ji, ça jit, ç a jin ; f a j - fa ji, fa jit, fa jin ; k a l l a j -

k a lla ji, k a lla jit, k a lla jin , k a lla jis ; l l o j - llo ji, llo j it; m a j
- m a ji, m a jit, m a jin ; s k a j - s ka ji, s k a jit; v a j - v a ji, v a -
jit, v a jin e tj.; '

b ) em r a t fem ër o r ë q ë daldn m ë za n ore të th eks u a r

p ërveç - i- s ë, n ë të g jith a tra jta t, k u r za n or ja e th ek -
su a r n d iq et n g a n jë za n ore tje të r :

ka la , ka la ja , k a la je ; pa ra, p a ra ja , p a ra je ; b e, b e ja ,
b e je ; id e , id e ja , id e je ; re , re ja , re je ; rru fe , rru fe ja , rr u -
fe je ; e v e , e v e ja , së v e je ; g jë , g jë ja , g jë je ; ta b lo , ta b -
lo ja , ta b lo je ; d ru , d ru ja , d ru je ; d y , d y ja , d y je , të d y ja
e tj.;
p or : b u k u ri, b u k u ria , b u k u rie ; cilë s i, cilë s ia , c ilë -
s ie ; d a s h u ri, d a s huria , d a s h u rie ; d itu ri, d itu ria , d itu rie ;
d hi, d hia , d h ie ; li, lia , lie ; liri, liria , lirie ; m in is tri, m i-
n is tria , m in is trie ; p a rti, p a rtia , p a rtie ; rin i, rin ia , rin ie ;
s h të p i, s h të p ia , s h të p ie ; u s h tri, u s h tria , u s h trie ; v e ti,
v e tia , v e tie e tj.;

c) tra jita t e gjin ores , të d h a n ores e të r rjed h ores

§25 ç, d, dh 76

n jëjës të p a s h qu a r, si ed h e të em ër or es n jëjë s të
s h qu a r të em r a ve q ë d a lin m ë - o të p a th eks u a r:

b a lo, ( i, e n jë ) b a lo je , b a lo ja ; d ad o ( i, e n jë ) d u d o-
je , d a d o ja ; d e p o, ( i, e n jë ) d e p o je , d e p o ja ; ka ka o ( i, e
n jë ) ka ka o je , ka ka o ja ; ka llo , ( i, e n jë ) k a llo je , k a llo ja ;
kos to, ( i, e n jë ) k o s to je , k o s to ja ; p a ko ( i, e n jë ) p a ko je ,
p a k o ja ; p a llto , ( i, e n jë ) p a llto je , p a llto ja ; ra d io , ( i, e
n jë ) ra d io je , ra d io ja ; te to , ( i, e n jë ) te to je , te to ja ; tifo ,
( i, e n jë ) tifo je , tifo ja ; to rn o , ( i, e n jë ) to rn o je , to rn o ja
e tj.;
po kës h tu s h kru h en ed h e em r a t e p ër ve çëm të
k ëtij tip i:
B a jo , B a jo ja ; K o ç o , K o ç o ja ; K ris to , K ris to ja ; M i~
s to, M is to ja ; P irro , P ir r o ja ; S a fo , S a fo ja ; V ito , V ito -
ja ; K a jro , K a jro ja ; K o n g o , K o n g o ja e tj.;

ç) p ër em r a t ( i, e ) tij, i tiji, e tija , të tijtë , të tija t,

( i, e ) a tij, ( i, e ) k ë tij.

S h ë n i m . N u k sh kru h et m e - j - as n ë tra jtën fem ërore, as

në tra jtën m a sh ku llore p ron ori shu mës i vetës së p a rë: të m itë ,
të m ia t, ( s h o k ë t) e m i, ( s h o q e t) e m ia. P o kështu të tria .

d) tr a jta e s h k u rtër e p ër em r it veto r të vetës së

tr etë n jëjës ( i ) , k u r i p r a p a n g jitet foljes , e b a s h ku a r
m e n jë tje të r tr a jtë të s h k u rtër p ër em ër or e ose m e
p jes ëzën u të p ë s o r e- ve tveto r es :

tre g o ja s h o k u t; h a p ja d e rë n m ik u t; n g j itj u m a-
lit; p ë rv is h ju kë s a j p u n e ; la rg o ju së ke q e s ; a fro ju n i
m ë s u e s it etj.;

dh ) tr a jta t e vetës së p a rë e të tr etë sh u mës të së

ta sh m es së d ëftores , të vetës së p a rë e të tr etë n jëjës
e shu mës të së ta sh m es së lid h ores d h e të së a rdh m es,
77 §25 dh

si ed h e tr a jta t e vetës së p a rë e të d ytë n jëjës të së

p a k r yer ës d ëftor e, lid h o r e e k u s h tore të fo lje v e q ë n ë
veitën e p a rë n jëjës të së ta sh m es d ëfto r e d a lin më
-a j , -e j , -ë j , -i j , -o j , - u j , -y j , -i e j , -u a j , - y e j :

l a j - la jm ë , la jn ë , ( d o të ) la j, ( d o të ) la jë , ( d o të )
la jm ë , ( d o të ) la jn ë , ( d o të ) la ja , ( d o të ) la je , m b a j -
m b a jm ë , m b a jn ë , ( d o të ) m b a j, ( d o të ) m b a jë , ( d o të )
m b a jm ë , ( d o të ) m b a jn ë , ( d o të ) m b a ja , ( d o të ) m b a je ;
q a j - q a jm ë , q a j n ë . . . ; t h a j - th a jm ë , th a jn ë . . . e tj.;
b le j - b le jm ë , b le jn ë , ( d o të ) b le j, ( d o të ) b le jë ,
( d o të ) b le jm ë , ( d o të ) b le jn ë , ( d o të ) b lija , ( d o të ) b li-
je ; d ë f r e j - d ë fre jm ë , d ë fre jn ë , ( d o të ) d ë fre j, ( d o të )
d ë fre jë , ( d o të ) d ë fre jm ë , (d o të ) d ë fre jn ë , ( d o të ) d ë -
frc ja , ( d o të ) d ë fre je e tj.;
bë j - b ë jm ë , b ë jn ë , ( d o të ) b ë j, ( d o të ) b ë jë , ( d o
të ) b ë jm ë , ( d o të ) b ë jn ë , ( d o të ) b ë ja , ( d o të ) b ë je ;
arrij - a rrijm ë , a rrijn ë , ( d o të ) a rrij, ( d o të ) a rri-
jë , ( d o të ) a rrijm ë , ( d o të ) a rrijn ë , ( d o të ) a rrija , ( d o
të ) a rrije ; f s h i j - fs h ijm ë , fs h ijn ë , ( d o të ) fs h ij, ( d o të )
fs h ijë , ( d o të ) fs h ijm ë , ( d o të ) fs h ijn ë , ( d o të ) fs h ija ,
( d o të ) fs h ije ; g d h i j - g d h ijm ë , g d h ijn ë , ( d o të ) g d h ij,
( do të ) g d h ijë , ( d o të ) g d h ijm ë , ( d o të ) g d h ijn ë , ( d o të )
g d h ija , ( d o të ) g d h ije ; v i j - v ijm ë , v ijn ë , ( d o të ) v ij, (d o
të ) v ijë , ( d o të ) v ijm ë , ( d o të ) v ijn ë , ( d o të ) v ija , ( d o të )
"oije e tj.,
q ë n d ro j - q ë n d ro jm ë , q ë n d ro jn ë , (d o të ) qën-
d ro j, ( d o të ) q ë n d ro jë , ( d o të ) q ë n d ro jm ë , ( d o të ) q ë n -
d ro jn ë , (d o të ) q ë n d ro ja , (d o të ) q ë n d ro je ; pun o j -
p u n o jm ë , p u n o jn ë , ( d o të ) p u n o j, ( d o të ) p u n o jë , (d o
të ) p u n o jm ë , ( d o të ) p u n o jn ë , ( d o të ) p u n o ja , (d o të )
p u n o je e tj.;
m bruj - m b ru jm ë , m b ru jn ë , (d o të ) m b ru j, (d o
§25 dh 78

të ) m b ru jë , ( d o të ) m b ru jm ë , ( d o të ) m b ru jn ë , ( d o të )
m b ru ja , ( d o të ) m b ru je e tj.;
fr y j " fry jm ë , fry jn ë , ( d o të ) fr y j , ( d o të ) fry jë , (d o
të ) fry jm ë , ( d o të ) fry jn ë , ( d o të ) fry ja , ( d o të ) fry j e ;
n d r y j - n d ry jm ë , n d ry jn ë , ( d o të ) n d ry j, ( d o të ) n d ry -
jë , (d o të ) n d ry jm ë , ( d o të ) n d ry jn ë , (d o të ) n d ry ja , (d o
të ) n d ry je e tj.;
n d ie j - n d ie jm ë , n d ie jn ë , (d o të ) n d ie j, ( d o të )
n d ie jë , ( d o të ) n d ie jm ë , ( d o të ) n d ie jn ë , ( d o të ) n d ie ja ,
(d o të ) n d ie je ; p ë r z i e j - p ë rz ie jm ë , p ë rz ie jn ë , (d o të )
p ë rz ie j, ( d o të ) p ë rz ie jë , ( d o të ) p ë rz ie jm ë , ( d o të ) p ë r-
z ie jn ë , ( d o të ) p ë rz ie ja , ( d o të ) p ë rz ie je e tj;
paguaj - p a g u a jm ë , p a g u a jn ë , ( d o të ) p a g u a j, (d o
të ) p a gu a jë , (d o të ) p a g u a jm ë , ( d o të ) p a g u a jn ë , ( d o të )
p a gu a ja , ( d o të ) p a g u a je ; s h k r u a j - s h kru a jm ë , s h k ru -
a jn ë , ( d o të ) s h kru a j, ( d o të ) s h kru a jë , ( d o të ) s h k ru -
a jm ë , ( d o të ) s h kru a jn ë , ( d o të ) s h kru a ja , ( d o të ) s h k ru -
a je e tj.;
ly e j - ly e jm ë , ly e jn ë , ( d o të ) ly e j, ( d o të ) ly e jë ,
(d o të ) ly e jm ë , ( d o të ) ly e jn ë , ( d o të ) ly e ja , ( d o të )
ly e je ; k r y e j - k ry e jm ë , k ry e jn ë , (d o të ) k ry e j, (d o
të ) k ry e jë , (d o të ) k ry e jm ë , (d o të ) k ry e jn ë , (d o të )
kry e ja , ( d o të ) k ry e je etj.

S h ë n i m . F o ljet që në vetën e p a rë të së tashmes

d ëftore d a lin m ë za n ore, si ha, fle , lë, n xë , v ë, zë, di, pi, nuk
shkru h en m e - j as n ë vetën e pa rë e të tretë shu mës të së
tashmes d ëftor e e lid h ore dh e të së a rdh mes, as n ë vetën e
pa rë e të d ytë n jëjës të së tashmes lid h ore, as në u rd h ërore:

h a - ( d o të ) ham ë , ( d o të ) ha n ë ; të ha, të has h; ha !;

f l e - ( d o të ) fle m ë , ( d o të ) fle n ë ; të fle , të fle s h ; f li! ;
l c - ( d o të ) lë m ë , ( d o të ) lë n ë ; të lë , të lë s h;
d i - ( d o të ) d im ë , (d o të ) d in ë ; të di, të d is h; di !
etj.
 79 §26 a, b, c, ç

§ 26
S h kru 'hen m e i dh e jo m e j :
a ) tr a jta t ra s ore të n jëjë s it të s h qu a r (m e p ër ja -
sh tim të k a llëzores ), si ed h e tr a jta t e gjin ores , të dh a -
n ores e të r r jed h or es së n jëjës it të p a s h qu a r të em ra -
ve m a s h k u llorë m ë -u a ose m ë - a të th eks u a r:

d rag ua - ( n jë ) d ra g o i, ( i, e ) d ra g o it; f t u a - ( n jë )
fto i, ( i, e ) f to it; k r u a - ( n jë ) k ro i, ( i, e ) k ro it; p a l l u a
- ( n jë ) p a llo i, ( i, e ) p a llo it; p ë r r u a - ( n jë ) p ë rro i, ( i, e )
p ë rro it; v a r g u a - ( n jë ) v a rg o i, ( i, e ) v a rg o it e t j . ;
b a b a - ( n jë ) b ab ai, ( i, e ) b a b a it (p or b a b a n ë );
v ë l l a - ( n jë ) v ë lla i, ( i, e ) v ë lla it (p or v ë lla n ë ) ;

b ) tr a jta e s h k u rtër e p ër em r it veto r të vetës

së tr etë (i ), ed h e k u r b a s h koh et m e n jë tr a jtë tjetër
të s h k u rtër p ër em ër or e ose m e pjesëzëm u të p ës o-
r e - ve tve to r e s p ërp a r a fo lje s :

m o s i a tre g o ; i a h a p i z e m rë n ; i u m b u s h m e n d ja ;
i u n g jit m a lit; ç m im e t i u d hanë n xë n ë s v e m ë të m irë
e tj. ;

c) veta e tr etë n jëjës e së k r yerës së th jes h të

të fo lje v e m ë -o j ose m ë - u a j :

h a rro i, lu fto i, p u n o i, tre g o i, v ra p o i, z g jo i; s h kro i

e tj.;

ç) fja lë t e for m u a r a p rej tem a s h m ë - i të th ek-

su ar m e a n ë p ra p a s h tesa sh q ë fillo jn ë m e za n ore:
b a s hkiak, s h të p ia k - e , s h të p ia r, s htia k, tria k , ( z ile )
tria re etj.

S h ë n i m . S h kru h et v e tja k (vete- vetja ), d y ja r- e (të d yja ).

§27 a, b 80

SHKRIMI I BASHKËTINGËLLORES H
§ 27
D u k e u m b ës h tetu r n ë s h q ip tim in letr a r dhe në
tra d itën e s h k rim it, s h kru h en m e h :
a) n ë fillim të fja lë s :

ha, h a b it, ha lë , h a m s h o r, h a m u llo re , hap , h a ra b e l,

h a rd h i, h a rd h u cë , h a rk, h a rtë , h a rr, h a rro j, he d h,
h e lm , h e ll, h e q , h e rë , h e ro , h e s h t, h e s h të , h ë n ë , e hë-
n ë , h i, ( i, e ) h id h u r, h ije , h ik ë rr, h in g ë llin , h in k ë , h ip i,
h ir, h irrë , h ith ë r, h o je , i h o llë , h o p , h os te n , h o v , hu,
hua, i h u a j, h u d h ë r, hum b -as , h u n d ë , h u rd h ë , h u to j,
h y j etj.
K ëtu h yjn ë ed h e n jë n u m ër fja lë s h të b u r im it
tu rk :
h a b e r, h a ja t, h a jd u t, h a jm a li, h a jv a n , hak, h a liç,
h a ll, h a llë , h a llkë , h a llv ë , h a m a ll, ha m a m , h a m b a r,
han, ha ra ç, h a ra r, h a re m , h a rxh , has e , ha s ë ll, h a s m - i,
has ude , has has h, ha s h u re , hata, h a tu ll, hav a , hav a n,
h e jb e , h e m . . . h e m , h e n d e k, h iç, h ile , his e , h o rd h i,
hos ha f, h u q , h u rm ë , h y z m e t e tj.;

b ) n ë fu n d të fja lë s :

fo lje t e tip it d e h, fs h e h , fto h , g ra h , le h , m ih ,

m p re h , n d ih , n g re h , n xe h, n jo h , rra h , s h kre h , s hoh
etj. n ë të g jith a tr a jta t e zg jed h im it të ty r e : fs h e h ,
fs h e h im , fs h ih n i, fs h e h in ; fs h ih ja , fs h ih je . . . ; ( u ) fs h e -
ha, (u ) fs h e h e . . .; fs h ih e m , fs h ih e s h . . .; fs h ih e s h a ,
fs h ih e s h e . . .; fs h e h ka m , fs h e h ke . . .; fs h e h u r e tj.;
em ra t si ah, g ja h , g jy n a h , kra h , m o h , p a h, p le h ,
s hah, te z g ja h etj. n ë të g jith a tr a jta t e ty r e : kra h u ,
kra h u t, k ra h u n , kra h ë t, kra h ë v e , kra h ë s h ;
31 §27 c

c) n ë m es të fja lë s :

tr a jta t p ës or e- ve'tvetor e të fo lje v e me tem ë më

s a n ore:

la h e m , la h e s h .. lahe s ha, la h e s h e .. . ; la h u , la h u -
n i; k th e h e m , kth e h e s h . . .; kth e h e s h a , k th e h e s h e .. . ;
k th e h u , k th e h u n i; b ë h e m , b ë h e s h .. . ; b ë he s ha, b ë h e -
s he .. b ë hu, b ë h u n i; fs h ih e m , fs h ih e s h .. . ; fs h ih e s h a ,
js h ih e s h e . . .; fs h ih u , fs h ih u n i; tre g o h e m , tre g o h e s h .. .;
tre g o h e s h a , tre g o h e s h e .. .; tre g o h u , tre g o h u n i; m ë s o-
h e m , m ë s o h e s h .. . ; m ë s ohe s ha , m ë s o h e s h e .. .; m ë s oh u ,
m ë s o h u n i; s h ty h e m , s h ty h e s h .. . ; s h ty h e s h a .. .; s h ty h e -
s h e . . . ; s h ty h u , s h ty h u n i; p ë rz ih e m , p ë rz ih e s h .. . ; p ë r-
z ihe s ha , p ë rz ih e s h e . . .; p ë rz ih u , p ë rz ih u n i; n d ih e m , n d i-
h e s h . . .; n d ihe s ha , n d ih e s h e .. . ; n d ih u , n d ih u n i etj.
P o kës h tu s h k ru h en ed h e fo lje t si d iha s , gë rhas ,
iu has , m a h n it, n uha s , p o h o j, a sh tu ed h e em r a t e m b i-
em r a t si g ra h m ë , k re h ë r, le h o n ë , i le h të , llo h ë , v je h ë rr,
v je h rra .
K ë tu h yjn ë ed h e n jë n u m ër fja lës h të b u r im it
tu r k : a he n g , a hu r, b a hçe , b e ha r, çe h re , d u ha n , kas ap-
han ë , m a h m u r, m ë h a llë , m u h a b e t, m u h a le b i, m uha-
m e d a n , n a h ie , p e h liv a n , p e h riz , q e h a ja , re h a t, s ahan,
s ahat, s e h ir, s p ahi, ta h m in , te s p ih e , x h a h il, x h e v a h ir ,
z a h ire , z e h e r etj.
Me h sh kru h en ed h e të g jith a fja lë t e for m u a -
ra p r ej fja lë v e të p ër fs h ir a n ë k ëtë p a r a g r a f:
h a m e n d je , i h a p ë t, h a rkë ta r, h a rx h o j, h id h ë rim ,
h in g ë llim ë e tj.; fto h je , i fto h të , kra h a s o j, k re h je , i k re -
Jiur, le h të s i, lu h a tje , m o h o j, n d ih m ë , n d ih m ë s , n g re -
h in ë , n g ro h je , i n g ro h të , n g ro h të s i, n u h a tje , n jo h je ,
n jo h u ri, rra h je , s h k re h je e tj.; g ja h ta r, p le h ë ro j, s ha -
fiis t etj.
 §28 a 82

S h ën im . N u k sh kru h en m e h fja lë t arus hë , av az,

av U i, e ci, e s ë ll, iki, m e m u r, y U , v e te - v e tja , v e të d h e fo r -
m im et p r ej tyr e: p ë rv e të s o j, v e tv e te .

FJALËT ME RR
§ 28
D u k e u m b ës h tetu r n ë s h q ip tim in letr a r të s otëm ,
s h kru h en me rr:

a ) n ë fillim të f ja lë s :

em r a t: rra b o s h të - a , rra d a ke , rra fs h , rra h ë s - i,

rra h - u , rra k e ta k e , rra n g u U a , rra p , rra p ë llim ë , rra q e ,
rra s kë - a , rra s h t, rra s h të , rra th je , rra v g im , rre b e s h ,
rre b u ll, rre c k ë , rre g u ll, rre m (lop a të e b a rk ës ), rre m b
(d egë, d a m a r), rre n ë , rre n g , rre p ë , rre s h t, rre s h te r,
rre th , rre z e , rre z g - u , rre z ik , rre z h d e - ja , rrë c o k - u , r r ë -
fa n ë , rrë fe n jë - a , rrë fim , rrë g a llë , rrë k a jë , rrë k e - ja ,
rrë m e t, rrë m o re , rrë m u jë , rrë n d ë s , rrë n x a k , rrë n jë , r r ë -
p irë , rrë q e b iM , rrë s h a je - t, rrë s h e k, rrë s h iq , rrë s h irë ,
rrë z a ll, rrë z ë , rrip , rriq ë r, rris k ë , rrje të , rro b ë , rro b u U ,
rro d h e , rro g ë , rro g o z , rro jë - a , rro k je , rro k u ll, rro p a -
m ë , rro p u lli, rro të , rro z g ë , rru a z a , rru d h ë , rru fe , r r u -
fë , rru g ë , rru n g a jë , rru s h , rru s h k u ll, rru z u ll, rry e ll,
rry l, rry m ë , rry p in ë e tj.;
m b iem r a t: ( i, e ) rra U ë , ( i, e ) rre m ë , rre m a s h , ( i, e )
rre p të , ( v e z ë ) rru fk ë e tj.;
fo lje t: rra h , rra p ë llij, rra s , rra v g o j, rre j, rre k e m ,
rre s h k, rrë fe j, rrë g jo j, rrë k ë lle j, rrë m b e j, rrë m ih ,
rrë n o j, rrë q e th e m , rrë s h q a s , rrë z o j, rri, r rit, rrje d h ,
rrje p , rro j , rro ftë , rro k , rro k v llis , rro p a te m , rru a j
(p.sh. rru a j m je k rë n , p or ru a j s h të p in ë ),. rru d h e tj. ;
 83 §28 b, c

n d ajfo lje t : rra llë , rre th e rro tu ll, rro k o p u jë , rro tu ll,
rru m b u ll, rry e s h ë m e tj.;

b ) n ë m es të fja lë s :

e m r a t : a rrë (p em a ), b a rrë , b ë rry l, b irrë (p ija ), b u -

rrë , c u rril, fe rrë , fu rrë , fu rrik , h a rrje (in s ek ti), h irrë ,
ka rrig e , k a rro q e , k ë rra b ë , k ë rriç , k o rrik , k u rrillë , k u -
rriz , m ë s h q e rrë , m u rra s h - i, m u rriz , m u rrje lë , p ë rra llë ,
p ë rru a , q e rre (m je t tr a n s p orti, p o r q e re - «s ëm im d je e
Iëk u rës »), q u rra , s k ë te rrë , s o rrë , s h a rrë , s h k u rre , s h tje -
rra , tu rrë , th ë rrim e , v a rrë , z o rrë e tj. ;
m b i e m r a t : k ë rru të , ( i, e ) m u rrë t, ( i, e ) p je rrë t, s te -
rrë , ( i, e ) v o c ë rr e tj . ;
fo lje t : a rra tis e m , a rrij, d ë rrm o j, g ë rry e j, h a rro j,
k ë rre t, k ë rru s , n d ë rro j, n g a të rro j, n g u rro j, p ic ë rro j,
s h k a rra v it, s h k a të rro j, tu rre m , th ë rre s , th ë rrm o j, u rre j,
( d h ia ) v ë rre t etj.;
n d ajfo lja k u rrë ;
p a s t h i r r m a u rra ! ; %

c) n ë fu n d të fja lë s :

e m r a t : b e rr, c u rr, d e rr, d je rr, d o k ë rr, ë n d ë rr, g a b -

z h e rr, h o rr, ka n d ë rr, k o k ë rr, k o to rr, m o rr, o b o rr, q a rr,
q o rr, s h e rr, te rr, tm e rr, tu rr, v a rr, v je h ë rr, z ja rr, z h a -
v o rr e tj.;
fo lje t : b je rr (p or e k r ye r a e th jes h të b o ra ) , ç je rr
(p or ço ra ) , k o rr, m a rr (p o r m o ra ) , n x je rr (p o r .n xo ra ) ,
n g u rr, p ë rm je rr fp or p ë rm o ra ) , ( të ) h a rr, tj e r r fp or to ra ) ,
tk u rr etj.
M e r r s h kru h en ed h e fja lë t e for m u a r a p r ej fja -
lë ve të p ër fs h ir a n ë k ëtë p a r a g r a f:
 84

b je rra d itë , b je rra fa t, b u rra ca k, b u rrë ri, d je rrin ë ,

e rrë s o j, ( i, e ) e rrë t, ë n d ë rro j, fe rra ç, fe rris h te , ( i, e ) k ë -
rru s u r, k o k rriz ë , ( m a k in ë ) k o rrë s e , k o rrje , k u rriz o r,
k u rrk u n d , ku rrs e s i, m a n a fe rrë , ( i, e ) m a rrë , m a rrë d h ë n ie ,
m a rrë v e s h je , m a rro s , m b u rra ca k, m b u rre m , m b u rrje ;
m u rrë te h e m , n d ë rre s a , n d ë rm a rrje , n g u rrim , o b o rrta r,
p je rrë s i, q o rra z i, ( i, e) rra fs h ë t, rra fs h im , rra fs h in ë ,
rra fs h n a ltë , rra fs h o j, rra fs h u ltë , rra llë h e rë , rra llo j, rra -
p is h të , rra s a llis , ( i, e ) rra s ë t, rre ck o s , rre g u llis h t, rre -
g u llo j, ( i, e ) rre g u llt, rre p të s i, rre p të s is h t, rre s h k - u , ( i,
e) rre s h k ë t, rre s h tim , rre s h to j, rre s h to r, rre th a n ë , rre -
th a to re , rre th e - ja , rre th im , rre th in a - t, rre th o j, rre th o -
jë , rre z a to j, rre z ik o j, i rre z ik s h ë m , ( i, e ) rrë g ju a r, rrë m -
b im , i rrë m b y e s h ë m , rrë n im , rrë n jë d a lë , rrë n jë s , rrë -
n jë s is h t, rrë n jë s o r, rrë n jo s , rrë s h q a n ë , rrë s h q a n o r, ( i,
e ) rritu r, rrje d h ë , rrje d h ë s - e , rrje d h im , rrje d h o re , r r je -
d hs h ë m , rrje p a ca k , rro b a q e p ë s , rro g ë ta r, rro jto re , rro -
tu llim , rro tu llo j, rro tu llu e s , ( i, e ) rru a r, ( i, e ) rru d h ë t,
rru fe p ritë s , rru g a ç, ( i, e ) rru m b u lla k ë t, rru m b u lla k o j,
rru m b u llo s , rru z u llim , s ip ë rm a rrje , s h a rro j, s h ka rra -
v in ë , s h n d ë rro j, tje rrë s , tk u rrje , tm e rro j, tu rra v ra p ,
th irrje , th irro re , u rre jtje , v a rre z a , v a rrim , v a rro s , v o c ë -
rra k etj.

S h ë n i m . Nuk sh kru h en me rr fja lë t ka rotë , n g u ro -

s em , i n g u rtë , racë , rad hë , re b e l, re m ta r, re s ht (p u sh oj)
dhe
form im et p r ej s a j: re s h tje , ( i, e ) p a re s h tu r; re g jis të r, rë n k o j,
ro l, rom a k, ry s h fe t, s h te r dh e form im et p rej s a j: s h te ro j,
i pas hte rs hë m .
85 §29 a, b, c

NJ-JA NË TRUP E NË FUND TË FJALËS

§ 29
S hkru h em rne n j e jo m e j:
a ) em r a t fem ë r o r ë m e n j n ë tru p të fja lë s :

b a n jë , b ito n jë , b rin jë , fin jë , g ë s h te n jë , m u s h k o n jë ,

rrë fe n jë , rrë n jë , s h k ro n jë , s h u s h u n jë , th in ja - t, u jk o n jë ,
z o n jë e tj.;

b ) m b iem r a t e for m u a r n ga n jë tem ë m ë - n j:

( i, e ) flo rin jtë , ( i, e ) d ru n jtë , ( i, e ) g ru n jtë , ( i, e )

p e n jtë e tj.; p o kës h tu ( i, e ) s h e n jtë , ( i, e ) s h tre n jtë ;

c) tr a jta t e s h u m ës it të em r a ve m a s h k u llorë m ë
za n ore të th eks u a r ose m ë - u a :

a rin j (a ri), b a rin j (b a ri), b a ta k çin j (b a ta kçi), ç ili-

m in j (çilim i), k a lla jx h in j (k a lla jx h i), k a llin j (k a lli),
k ë rc in j (k ërci), k u s h ë rin j (k u s h ëri), m in j (m i), m u llin j
(m u lli), s h a rrë x h in j (s h a rrëxh i), tu rin j (tu ri), u llin j
(u lli) e tj.; p o kës h tu s h k ru h et sh u m ësi i m b iem r a ve m ë
- i të th ek s u a r: të r in j (i r i) e tj.;
b u d a lle n j (b u d a lla ), m a s ka re n j (m a s ka ra ) etj.;
h e ro n j (h er o) e tj. ;
d ru n j (d ru ), h u n j (hu ), k ë rc u n j (k ërcu ) etj.;
d ra g o n j (d ra gu a ), fto n j (ftu a ), p ë rre n j (p ërru a ),
th o n j (th u a ) etj.
Me - n j s h kru h en ed h e tr a jta t e s h u m ës it të em -
r a ve m a s h k u llorë si g ja rp in j, g ja rp ë rin j (g ja r p ër ), lë -
m e n j (lëm ë), lu m e n j (lu m ë), p riftë r in j (p r ift), s h kë m -
b in j (s h k ëm b ), th e lp in j (th elb ) e tj.

S hënim. S h kru h en m e - j sh u m ësa t: k u fij (k u fi), të

kë q ija (i keq, e keqe).
k ë q ij, të
 §30 86

GRUPE BASHKËTINGËLLORESH

MB, ND, NG, NGJ

§ 30
G r u p et e b a s h k ëtin g ëllor eve mb, nd, n g, n gj
s h kru h en të p lota si n ë fillim , a sh tu edh e n ë tr u p e
n ë fu n d të fja lë s :

mb: m b a j, m b a ro j, mbesë, m b e te m , ( p ë r) m b i;
m b ij, m b je ll, m b u s h , m b y t; d h ë m b ë t, i ë m b ë l, k ë m b ë /
k u m b u ll, th e m b ë r; g je m b , hum b , k rim b , p lu m b ,
s h kë m b e tj.;

n d : n d a j, n d e j, n d e r, nd e s h, n d ë r, n d ë rm a rrje ,
n d ë rm je të s , n d ë rto j, n d ih m o j, n d je k , n d je ll, n d o d h e m ,
n d ra g , n d riç o j, n d u k ; a n d e j, kë n d e j, kë n d o j, m a n d e j,
m u n d o j, p ë rm e n d s h , p ra n d a j, s a nd all (m jet lu n d r im i);
a s g jë ku n d , as kë nd , fu n d , k u rrk u n d , ku v e n d , m end,
m u n d , p ë rm e n d , v e n d etj.;

n g : n ga , n g a cm o j, n ga rke s ë , n g a rk o j, n g a s të r, ( i, e )
n g a th ë t, n g e , n g e l, n g ij, ( i, e ) n g o rd h u r, n g ricë , n g ro h ,
n g ry s e t, n g u l, n g u s h ticë , n g u t; b re n g ë , kë n g ë , ku n -
g u ll, i m a n g ë t, m ë n g ë , i s h ta n g ë t, s h të llu n g ë , tra n g u ll;
b u n g , cu n g , d e n g, p e n g , s hm a n g, tru n g etj.;

n g j: n g ja j, n g ja lë , n g ja ll, i n g ja s h ë m , n g je s h ,
n g jit, n g jy e j, n g jy rë ; e n g jë ll, tu n g ja tje ta , th ë n g jill, u n -
g j ill; q e n g j, u n g j etj.
87 §§31, 32

TAKIME BASHKËTINGËLLORESH

TAKIMI I T-SË ME SH-NË

§ 31
T e m b iem r a t e for m u a r m e p ra p a s h tesën - sh ëm
d h e te tr a jta t e d ës h irores , k u r s h - ja e pra p a s h tesës
ta k o h et m e - t- n ë e tem ës , s h kru h en q ë të d yja këto
b a s h k ëtin g ëllor e (p a u a s im ilu a r n ë ç):

i b e g a ts h ë m , i çu d its h ë m , i m ë rz its h ë m , i n d rit-

s hëm , i p ë rb o ts h ë m , i p ë rd its h ë m , i p ë rm o ts h ë m , i
p ë rs h p irts h ë m , i p ë rs h ta ts h ë m , i p ë rv its h ë m , i s o t-
s h ë m , i v je ts h ë m e tj.;
a rrits h a , a rrits h , a rrits h im , a rrits h i, a rrits h in ; d it-
s ha , fje ts h a , fu ts h a , g od its h a , g je ts h a , kë p u ts h a , m a t-
s h a , m b e ts h a , m b y ts h a , n d rits h a , n g rits h a , n gu ts ha ,
p rits h a , s h ë tits h a , tre ts h a , v ë rtits h a , v ë rv its h a etj.;
p or : pa ça, v a jça .

S h ë n i m . N ë p a jtim m e sh qiptrm in e sotëm letra r,

sh kru h en m e ç: i m o çë m ; fë m ija ë s htë pes ë vjeç, p or: para
( p a s ) d h je të vjetës h .

TAKIMI I G-SË OSE I N-SË ME J-NË

§ 32
F ja lë t d h e tr a jta t e fja lë v e m e th eks n ë r r ok jen
e p a ra fu n d it, tek të cila t ta k oh et g - ja ose n - ja e te-
m ës m e j- n ë e p ra p a s h tesës a të m b a res ës , sh kru h en
m e i d h e jo m e j, p ër të m ën ja n u a r s h q ip tim in e k ë-
ty r e d y s h k r on ja ve si n jë tin g u ll i vetëm (g j ose n j):
 §§33, 34 8S

d je g ie , la g ie , s h m a n g ie , s h ta n g ie ; b iolo g e b io lo -
g ia , filo lo g e filo lo g ia , g je o lo g e g je o lo g ia , k ir u r g e k i-
ru rg ia , p ed a g og e p e d a g o g ia , p ed olog e p e d o lo g ia , ra -
d iolog e ra d io lo g ia ; (u n ë) la gia , (ti) la g ie ; (u n ë) s h m a n -
g ia , (ti) s h m a n g ie e tj.;
a n ie , d h ë n ie , k u n d ë rth ë n ie , k u n d ë rv ë n ie , lë nie ,.
m a rrë d h ë n ie , n g rë n ie , p a ra d h ë n ie , p a ra th ë n ie , p a s th ë -
n ie , q e n ie , rë n ie , th ë n ie , z ë n ie e tj.; d ib ra n ia , indiania^.
ita lia n ia , kore a n ia , p a rtiz a n ia , s h kod ra n ia etj.

TAKIMI I D-SË, S-SË, T-SË OSE I Z-SË

ME H-NË

§ 33
F ja lë t e p r eja r d h u r a ose të p ërb ëra , tek të cilafc
ta k oh et d - ja , s- ja , t- ja ose z- ja m e n jë h q ë v je n p a s
tyr e, s h k ru h en p a n d on jë s h en jë n da rëse m id is p je -
s ëve p ërb ërës e (p or r u h et s h q ip tim i i veçu a r i s h k ro-
n ja ve të m ës ip ër m e):

i h e rë p a s h e rs h ë m , m e s h o llë , m o s h a p je , m o s h y rje ;
s h ta th e d h u r; b re z h u m b u r, ga z he d hë s e etj.
P o k ës h tu s h kru h en ed h e ern ra t e p ër veçë m ku
k a ta k im e të tilla : B e th o v e n , E th e m , M ith a t etj.

TAKIMI I D-SË ME T-NË

§ 34
K u r n ë fo r m im fja lë s h ose tr a jta s h ta k oh et n jë d;
m e n jë t, s h kru h en të d yja k ëto b a s h k ëtin g ëllor e:

( i, e ) a rg je n d të , ( i, e ) n jë m e n d të , ( iy e ) n jë q in d të ^
89 §35

( i, e ) p e s ë q in d të , i tre q in d ti etj.;
m e n d të ; a i p o e b in d te ; n ë e b in d të ; p o e n d te ; në
u g je n d të ; lin d te ; n ë lin d të d ja lë ; nuk m u n d te ; në
m u n d të ; re n d te ; n ë re n d të ; s h k u n d te ; në s h k u n d të ;
tu n d te ; në tu n d të etj.

TAKIMI I DY SHKRONJAVE TË NJËJTA

§ 35

Ku r në fo r m im fja lës h a tr a jta s h ta k oh en dy

s h k ron ja të n jëjta , n jër a p r ej të cila ve m u n d të b ëjë
p jes ë n ë n jë d ys h k ron jës h , a to s h kru h en të d y ja :

k ë n d d re jtë , n ë n n d a rje , k u n d ë rre v o lu c io n a r, k u n d ë r-

re fo rm ë , m o s s u lm im , z ë v e n d ë s s e kre ta r; n ë a rrittë ; në
m os e g o d ittë ; e g je ttë e m ira ; n ë u m b y ttë ; n d rittë ;
n ë m ë p rittë ; n ë p y e ttë ; n ë u tre ttë etj.;
i ku jd e s s h ë m , p a s s h krim , i p je s s h ë m , le s h h o llë ,
s h p e s h h e rë , m is h s h itë s , v e s h s h k u rtë r etj.

S h ë n i m 1. K u r ta koh en sh kron ja t r m e r r dh e 1 ose

11 m e 11, sh kru h et vetëm r r ose 11: p ë rre th ; d e m b e llë k, fo d u -
llë k, ha m a llë k, je s h illë k etj.

S h ënim 2. L id h ëza pas i ( m b a s i) , e form u a r n ga p a s + s i

(m b a s + s i), sh kru h et m e n jë s.

S h ë n i m 3. T r a jta e vetës së tretë n jëjës e së p a krye-

rës d ëftore, lid h ore e ku sh tore të fo lje v e me tem ë më
-t, n ë p ërp u th je m e s h q ip tim in e sotëm letra r sh kru h et m e
- st dh e jo m e - tt: ( d o të ) flis te , ( d o të ) god is te , ( d o të ) m as te,
( d o të ) n g jis te , ( d o të ) nuhas te , ( d o të ) paraqis te , ( d o të ) p ë r-
s htas te, ( d o të ) p ris te , ( d o të ) s hë tis te , ( d o të ) v rte te , ( d o të )
z b ris te , ( d o të ) zb us te , ( d o të ) z gja s te etj.
 III. DISA TIPA FJALESH
ME PRBARDHJE TE HUAI
DHE EMRASH TË PËRVEÇËM
TË HUAJ

§ 36
F ja lë t m e p reja rd lh je të h u a j që ka n ë h yr ë në
g ju h ën ton ë k ryes is h t pas S h p a lljes së P a va rës is ë, n ë
p ërgjiith ës i n ëp ër m jet gju h ës së sihkru ar, d h e q ë i ta -
k ojn ë s id om os ter m in o lo g jis ë tek n ik o- s h k en core, s h kru -
h en kës h tu :

a) F ja lë t q ë ka n ë - ia - , - ie- , - io- , - iu - , m e i të p a -
th eks u a r n ë tru p të tyr e, s h kru h en m e - ia - » - ie- , - io- ,
- iu - dh e jo m e - ja - , - je - , - jo - , - ju - :

- ia - : a m ia n t, a u s tra lia n , a u s tria k, a v ia to r, a z ia tik,

b a llka n ia d ë , b o liv ia n , b ra z ilia n , d ia b e t, d ia g n oz ë , d ia -
g o n a le , d ia g ra m ë , d ia le k t, d ia le k tik , d ia log , d ia m a n t,
d ia m e të r, d ia p a zo n , d ia p o z itiv , d ia re , d ia te z ë , d h ia të ,
e le g jia k , fin a n cia r, ftiz ia të r, g je n ia l, g je o rg jia n , im -
p e ria lis t, in d o n e z ia n , in d u s tria l, ira n ia n , ita lia n , (ka -
le n d a ri) g re g o ria n , ( k a le n d a ri) ju lia n , ka m b ia l, ka rd ia k,
k o lo n ia l, k o lo n ia liz ë m , m a te ria l, m a te ria liz ë m , m ilia rd ,
o lim p ia d ë , p e d ia të r, p ia n o , p ia n is t, p s ik ia të r, ra cia l,
s p e cia l, s p e cia lis t, v a ria n t e tj.;
- ie - : a m b icie , a rie , b a n kie r, d ie të , h ie ra rk i, h ie -
91 §36 b

ro g lif, h ig jie n ë , k a n tie r, k a rrie rë , k a rro cie r, m a g a z i-

n ie r, m a la rie , m a te rie , m in ie rë , m u m ie , p io n ie r, p o r-
tie r, ta s tie rë , v a rie te e tj.;
- io - : a g re s io n , a g jita cio n , a ks io m ë , a ks io n , a lu z io n ,
a m b icio z , a n tib io tik , a v ia cio n , b a k te rio lo g , b a ta lio n ,
b ib lio te k ë , b ilio n , b io g ra fi, b io lo g ji, d e le g a cio n , d io -
qe z ë , d is e rta cio n , d is p o z icio n , d iv e rs io n , e k s p re s io n i-
z ë m , fiz io lo g ji, fiz io n o m i, fu n k s io n , id io m ë , id io t, ilu -
z io n , im p re s io n iz ë m , in je k s io n , ka m io n , k in o s tu d io , k o -
le ks io n , k o m is io n , k o m u n ik a cio n , ko n ce s io n , le g jio n ,
le ks io n , lo k u c io n , m ilio n , m io p , m is io n , n a cio n a liz im ,
n o cio n , ra cio n a liz im , ra d io , re a ks io n , re a ks io n a r, re c e n -
s ion , re v o lu c io n , s a n ks ion , s e ks ion , s e s ion, s im b io z ë ,
s tan ion, s tu d io , te le v iz io n , v e rs io n , v io lin ë e tj.;
- iu - : a k u a riu m , b a riu m , h e liu m , h e rb a riu m , ir i-
d iu m , k a lciu m , k a liu m , p o kësh tu k o lo k u iu m ; k o n iu n -
ktu rë , m a g n e z iu m , m o ra to riu m , n a triu m , s ilic iu m ,
s im p o z iu m , s ta d iu m etj.
P o kështtu s h k ru h en ed h e em ra t e p ër veçëm të
h u a j të tip a ve të m ës ip ërm :
D ia n a , Ilia d a , M iltia d i, O k ta v ia n i, S a n tia g o ; D a-
n ie li, L a v u a z ie , M o lie ri, R o b e s p ie ri, S e v ilie ; B e rlio z i,
D io g je n i, D io k le c ia n i, E tio p ia , H e s io d i, N io b e , T o k io ,
V io le ta etj.

S hënim. S h kru h en me - ja - , - je- , - jo- , - ju - fja lë si:

ha v ja r, p le ja d ë ; a d je k tiv , b je llo g a rd is t, k o n v e je r, m e d a lje ,
ob je kt, o b je k tiv , o b je k tiv iz ë m , p ro je k t, s o v je t, s o v je tik , s u b je kt,
s u b je ktiv , s u b je k tiv iz ë m , tra je k to re , v je n e z ; b a jon e të , fjo rd ,
m a jo r, ra jo n , p a v ijo n ; ad ju d ika të , a d ju ta n t etj.

b) F ja lë t d h e em r a t e p ër veçëm që n is in m e to g je t
e m ës ip ërm e, s h kru h en m e ja - , je - , jo - , ju - :

ja fe tik , ja h t, ja m b , ja n k i, ja p ig ë t, ja rd ; je n iç e r,
§36 c, ç 92

je z u it; jo d , jo n , jo n iz im ; ju g , ju ri, ju rid ik , ju ris p ru -

d e n cë , ju ris t, ju s tifik im etj.;
J a ku tia , J a lta , J a s o n i; J e m e n , J e n is e i, J e ro n im ,
J e ru s a le m ; Joka s ta , J o ko h a m a , ( d e ti) J o n , J o rd a n ; J u -
p ite ri, J u s tin ia n i, J u v e n a li etj.

c) F ja lë t dh e em r a t e p ër veçëm m e a j, ej, oj, u j

s h kru h en m e j k u r k ëto g r u p e ja n ë n ë tru p të tyre,
p or m e i k u r gru p et n ë fja lë ja n ë fu n d or e:

la jtm o tiv , k o m b a jn ë , k o m b a jn e r; fe jto n , kon v e -

je r, tro le jb u s , v o le jb o ll; b o jk o to j, tro jk a e tj.;
A z e rb a jx h a n , B a jk a l, B a jro n , H a jn a n , H a jn e , K a j-
ro , L a jp c ig , M a je r, M a la jz ia , S a jg o n , T a jla n d ë , T a j-
v a n , V e rs a jë , X h a m a jk a ; B e jru t, C e jlo n , M a rs e jë ,
R e jk ja v ik , R io - d e - Z h a n e jro ; L lo jd , R o jte r, T ro ja ;
K u jb is h e v etj.;
H a v a i, K o lo n ta i, M a m a i, P a ra g u a i, S h a n g a i, U ru -
g u a i; B o m b e i, B ro d u e i, F a ra d e i, J e n is e i, K o ç u b e i, S e r-
g e i, S id n e i; H a n o i, K o s h e v o i, S e d o i, T o ls to i e tj.; p or
tra m v a j, h o k e j, k o k te j, ka u b o j.

ç) F ja lë t d h e em r a t e p ër veçëm m e b u rim p rej

greq is h tes së vje të r , q ë n ë k ëtë g ju h ë ka n ë y (ip s ilon ),
sh kru h en m e i:

a m id o n , a n a lizë , a n o n im , a n to n im , a n tro p o n im ,
a s in te tik, b a rito n , b ra k ice fa l, cin ik , d a k tilo g ra fis t, d i-
n a m o, d in a s ti, d is tik, d is tro fi, d iz e n te ri, d o lik o ce fa l,
e k in o k o k , e le k tro liz ë , e tim o lo g ji, fa rin g , filo g je n e z ë ,
fiz ik ë , fiz io lo g ji, fiz io n o m i, ftiz ia të r, g lice rin ë , g jim n a -
s tikë , g jim n a z , g jin e k o lo g , h id ro ce n tra l, h id ro g je n ,
h im n , h ip e rb o lë , h ip e rte n s io n , h ip n o tiz im , h ip o k rit, h i-
p o te kë , h ip o te n u z ë , h o m o n im , id il, ka ta liz a to r, k lo ro fil,
k rip to g ra m , k ris ta l, k s ilo fo n , la rin g , lim fë , lin o tip , m a r-
93 §36 d

tir, m e to n im i, m is te r, m is tik , m it, m ito lo g ji, m iz a n tro p ,

n im fë , o k s ig je n , o lim p ia d ë , p irik , p iro g ra fi, p o lig je n e z ë ,
p o lite k n ik , p s ik ia tri, p s ik ik , p s ik o lo g , ritë m , s ilo g jiz ë m ,
s im b io z ë , s im b o l, s im fo n i, s im e tri, s im p a ti, s im p to m ë ,
s in a gogë , s in e kd o kë , s in k ro n i, s in o n im , s in o p tik , s in ta g -
m ë , s in ta ks ë , s in te z ë , s kit, s tilis tik ë , s tilo g ra f, tip , tip o -
g ra fi, tira n etj.

Po kës h tu s h k ru h en ed h e em r a t e p ër veçëm të
kës a j ka itegorie, si ed h e fja lë t e for m u a ra p r ej ty r e :
A s iri- a , B iz a n ti, E g jip ti, F rig ji- a , K ir i, L ib i- a , M ik e -
n ë - a , O lim p - i, P o lib - i, P o lin e z i- a , S iri- a , S k iti- a ; a s i-
ria n , b iz a n tin , e g jip tia n , frig a s , lib ia n etj.

d) F ja lë t dh e em r a t e p ërveçëm , k ryes is h t m e b u -
r im grek , latiin a ilir o - tr a k m e au , eu s h kru h en ed h e
n ë s h q ip en m e au , eu :

a u d ie n cë , a u d ito r, a u ta rki, a u te n tik , a u to b u s , a u to -

kra t, a u to k to n , a u to m a t, a u to m o b il, a u to n o m i, a u to p s i,
( k is h a ) a u to q e fa le , a u to r, a u to rite t, a u to riz im , a u to s tra -
d ë, ko z m o n a u t, m a u rë t, m a u z o le , ta u to lo g ji etj.; e u fe m i-
z ë m , e u fo n i, e u fo ri, e u k a lip t, e u n u k, e u ritm i, le u ce m i,
le u k o cite , n e u ro lo g , n e u ro lo g ji, n e u ro m ë , n e u ro n , n e u -
tra l, n e u tro n , p le u r- a , p le u rit, p s e u d o n im , re u m a tiz ë m
etj.
P o k ës h tu s h kru h en ed h e em r a t e p ër veçë m të ti-
p a ve të m ës ip ërm :
A u d a ta , A u g u s t- i, A u ro ra , A u s tra li- a , C e n ta u r- i,
G la u k - u , K a u k a z - i, M a u rita n i- a ettj.; E u rip id i, E u b e - ja ,
E u k lid - i, P le u ra t- i, T e u ta etj.

S h ë n i m . N ë p a jtim m e sh qip tim in e n gu litu r p r ej ko-

hësh, sh kru h en m e v : E v ro p ë , e v rop ia n , n e v ra lg ji, n e v ra lg jik ,
n e v ra s te n i, n e v ra s te n ik, n e v rik .
 dh ) F ja lë t d h e em r a t e p ër veçëm të b u r im it la tin -
- rom a n m e ku a , ku e, ku i, ku o s h kru h en m e to g za n or
(u a, u e, u i, u o):

a ku a re l, e ku a cio n , e ku a to r, ku a d ë r, ku a d ra t, ku a -
d ra tu rë , k u a lifik im , k u a lifik o j, ( te o ria e ) k u a n te v e ,
ku a rc, k u a rte t, ( e p o k a ) k u a te rn a re e tj.;
ku e s to r, ku e s tu rë , s e ku e s trim , s e ku e s tro j e t j .4
e k u ilib ë r, e ku in o ks , e ku iv a le n cë , e k u iv a le n t, ko-
lo k u iu m , k u in ta l, k u ita n cë , k u in te s e n cë , k u in te t, K u in -
tilia n i, re k u ie m e tj;
k u o ru m , ku o të , k u o tiz a cio n etj.

e) F ja lë t e h u a ja m e - 00 - s h k ru h en m e - 00 - ed h e
n ë s h q ip en :

a lk o o l, k o o p e ra tiv ë , k o o p to j, ko o rd in a të , z o o g je o -
g ra fi, z o o lo g , z o o m o rfiz ë m , z o o p a to lo g ji, z o o te k n ik etj.

ë) N ë p a jtim m e s h q ip tim in e s otëm letra r, fja lë t

m e b u rim n ga la tin is h tja a n ga g ju h ët rom a n e, si
ed h e n ga g req is h tja , të cila t n ë gju h ën s h q ip e ka n ë
n jë c të n d jek u r n ga za n or ja e os e i, s h kru h en m e c
dh e jo m e ç a m e s:

a ce tik, a ce tile n , ce le b rim , ce le b ro j, ce lo fa n , c e l-

s ius , ce lu lë , ce lu lo z ë , ce n s u rë , c e n tilitë r, ce n tim e të r,
ce n tra l, ce n tra lis t, ce n tra liz o j, ce n tu rio n , ce re b ra l, ce -
re m o n i, c e rtifik a të , ce z u rë , d o ce n t, d o lik o ce fa l, ka n ce -
la r, k o n ce p t, k o n ce rt, ko n ce s io n , le u ce m i, lice , p ro c e -
d o j, p ro ce d u rë , p ro ce s , te rc e t e tj.;
a g je n ci, a g jita cio n , cik ë l, c ik la m in , c ik lik , cik lo n ,
c ik lo s til, c ilin d ë r, c ilin d rik , cin ik , cin iz ë m , cin k o g ra f,
cin k o g ra fi, c irilik , cirk , c is te m ë , c ita t, c ito j, c itra t, c i-
v il, d e fic it, d e le g a cio n , e le k tric is t, g a ra n ci, in c iz o j, k la -
 95

s icis t, k la s iciz ë m , k o n ciz , la iciz ë m , n a cio n a l, p ro v in -

cia l, p u b lic is t, p u b lic is tik ë , ra cio n , re ce n s io n , re v o lu -
cio n , s o cia l, s ocia lis t, s p e cia l, s p e cia lis t, s to iciz ë m , s u -
fic it, te o ric ie n , te rc ia r etj. P o kës h tu s h k ru h et b ila n c - i
(d h e jo b ila n ç - i) .
N ë p a jtim m e k ëtë r r e g u ll ed h e em r a t e p ër veçëm
të kësa j k a teg o r ie s h k ru h en m e c :
B a rce lo n a , C e n ta u ri, C e rb e ri, C e z a ri, C tkla d e t,
C ik lo p i, C in cin a ti, H o ra ci, L u k re c i, M a rc ia li, M e ce n a ,
S ic ilia (p o kës h tu s ic ilia n ) etj.

S h ë n im 1. N ë p a jtim m e sh qip tim in e n gu litu r p rej

kohësh, sh kru h en m e ç: bi ç i k l et ë, çi k l i st , çi k l i zëm , ç i m en t o,
m ot oç i k l et ë.

S h ë n i m 2. S h kru h en m e s f ja lë t : di spensë, m en së.

S h ë n im 3. S h kru h en m e k fja lë t: k el t ët , k el t i sh t ja , k i -
ber n et i k ë, k i m ogr a f , k i n em a , m ak i në, m a k i n er i , m a k i n i st dh e
m e q fja lë t: aut oqef al , di o q ezë, M a q ed o n i -a , m a qedon a s, q er a -
m i k ë.

f) S h k ru h en m e d, t e jo m e dh, th fja lë t n d ër-

k om b ëta re m e b u rim n g a g r eq is h tja e v je të r s i:

a n h id rik , a nod ë , d a k tilik , d e ka g ra m , d e ka m e të r,

d e ltë , d e m o g ra fi, d e m o k ra ci, d e m on, d e s p ot (s u n d im -
ta r a b s olu t), d e s p o tik, d ia d e m ë , d ia fra g m ë , d ia g n oz ë ,
d ia g on a le , d ia le k t, d ia le k tik ë , d ia lo g , d ia m a n t, d ia m e -
të r, d ia te z ë , d id a ktik, d id a s ka lik, d ip lo m a ci, d ip lo m a t,
d ip lo m ë , d is k, h id ro g je n , ka tod ë , m e to d ë , o lim p ia d ë ,
o rto p e d i, p e d a g o g , p e d a g o g ji etj.;
a n tip a ti, a n to lo g ji, a n tro p o lo g , a p a ti, a p o te o z ë , a rit-
m e tik ë , a ritm i, a rtrit, a te is t, a te iz ë m , a tle t, a tle tik ë ,
d itira m b , e n tu z ia z ë m , e p ite t, e s te tikë , e te r, e tn o g ra fi,
e tn os , h ip o te k ë , h ip o te n u z ë , h ip o te z ë , k a rto te k ë , litu r-
 96

g ji, m a ra to n ë , m e til, p a le o n to lo g ji, p a to lo g , pa to s , p o -

lite iz ë m , ritë m , s im p a ti, s in te z ë , te le p a ti, te m ë , te o lo -
g ji, te o re m ë , te o ri, te ra p i, te rm ik , te rm o d in a m ik ë , te r-
m o m e të r, te rm o s etj.
S h k ru h en m e d, t ed h e em ra t e p ër veçëm g r ek ë
e rom a k ë të tip a ve të m ës ip ërm :
A d o n is , A fë rd ita , A lk ib ia d i, D e d a li, D e lfi, D em e-
tra , D e m o k riti, D e m o s te n i, D io d o ri, D io g je n i, D io m e d i,
D io s k u rë t, D od o n a , D ria d a t, E d es a, E p a m in o n d a , Fe-
d ra, H e lio d o ri, H e ro d o ti, H e s io d i, H id ra , Ilia d a , G a d i-
s h u lli K a lk id ik , K o lk id a , L e o n id a , M e d e ja , M iltia d i,
O d is e u , P e lid i, P in d a ri, S im o n id i, T e o d o rik u e tj.;
A te n a , E tio p ia , Ita ka , J u g u rta , K a rta g je n a , K o rin -
ti, M a ra to n a , M e to d i, M itrid a ti, P ro m e te u , S k itia , T e -
b a, Te o d o s i, T e o k riti, T e rm o p ile t, Te s a lia , T e s p ro tia ,
te s p ro të t, T e ti, Te s e u , T ra k ia , Z a k in ti etj.

S h ë n i m . N ë p a jtim m e sh qip tim in e n gu litu r p rej ko-

hësh, sh kru h en m e d h , th, (d h e jo m e d , t ) fja lë t dh e em ra t
e p ërveçëm që ja n ë k ryes is h t të p ërd orim it p op u llor:
dhask al , dh esp o t (titu ll feta r), dh i qel , dh i sk ( = ta b a ka ), dh jak ,
i dh ul l , l l a m ba d h ë; t h em el , t h i m ja m etj.; A l q i vi a d h , Dh i m i t ër ,
D h i m o st en ; At h i n a , A t h i n ë, K l ea n t h , Th anas, T h em i st o k l i ,
T h eo dh o r , T h eo h a r etj.

g) N ë p a jtim m e s h q ip tim in e s otëm letra r, fja lë t

q ë b u r ojn ë k ryes is h t n ga greqishJtja, la tin is h tja e n ga
g ju h ët rom a n e d h e q ë n ë s h qip en k a n ë n jë g j të n d je-
k u r n ga n jë e ose i, s h kru h en m e g j e jo m e g :

a g je n ci, a g je n t, a g jita cio n , a g jita to r, a n g jin a re ,

a n g jin ë , a n tro p o lo g ji, b io lo g ji, b o rg je z , d e rm a to lo g ji,
d ra m a tu rg ji, e g jid ë , e le g ji, e m b rio lo g ji, e n e rg je tik ë ,
e n e rg jik , fa rm a k o lo g ji, filo lo g ji, fiz io lo g ji, g je n e a lo -
g ji, g je n e ra l, g je n e ra to r, g je n e tik , g je n e z ë , g je n i, g je o -
m e tri, g jim n a s tik ë , g jim n a z , g jin e k o lo g , g jip s , h e g je -
 97 §36 g j, h

m o n i, h e m o rra g ji, h e te ro g je n , h id ro g je n , h ig jie n ë , h o -

m o g je n , id e o lo g ji, k iru rg ji, le g je n d ë , le g jio n , le g jis -
la cion , le ta rg ji, litu rg ji, lo g jik ë , m e te o ro lo g ji, m e to d o -
lo g ji, m ito lo g ji, o k s ig je n , o rg ji, p a to lo g ji, p e d a g o g ji,
p s ik o lo g ji, re g je n t, re g jim , re g jis të r, s u g je s tio n , tr ilo -
g ji etj.
M e g j s h kru h en ed h e em ra t e p ër veçëm të k ëtyr e
tip a ve: A u g jia s , E g je u , E g jin a , E g jip ti, E g jis ti, E u g je n ,
G je o rg jia , Ijig je n ia , V ir g j ili etj.
P o m e g j s h kru h en ed h e f ja lë t e em r a t e p ërveçëm
n ga b u rim e të tjera , të c ilët ja n ë të tip a ve fo n e tik ë të
m ës ip ërm , si a lg je b ë r, a lg je b rik , g jib o n i, g jira fë etj.;
A lg j e r- i, A lg je ria , B e lg jik ë , G je rm a n i- a , G je n e v ë , G je -
n o v ë , G jib ra lta r- i etj.

S h ë n im . S hkru h en me x h dh e jo me gj fja lët:

in x h in ie r, xh a n d a r,xh a n d a rm ë ri, x h e n ie r, xh e n io , x h irim ,
x h iro , x h iro j, in x h in ie ri, xh iru e s , si ed h e fja lë t xh a ke të , x h e -
latinë , x h o l.

g j) S h k ru h en m e j d h e jo m e zh ose x h fja lë t:

a d ju ta n t, ju ri, ju rid ik , ju ris t, ju ris p ru d e n cë , p ro -

je k t, p ro je k tim , p ro je k to j, p ro je k to r (a p a ra t), p ro je k t-
lig j, p ro je k tp la n .
P o r s h kru h en m e zh fja lë t q ë ja n ë m a r r ë d r ejt-
p ër d r e jt n ga fr ën g jis h tja :
g ru p a z h , s hantazh, z h a rg o n , z h o n g le r, z h u l (ter m i
fizik ës ), z h u p o n etj.

h) S h k ru h en m e g n fja lë t: a g n o s ticiz ë m , gne is ,

g n o m , g n o s e o lo g ji, g n o s tik , in k o g n ito , m a g n a t, m a g n e t,
m a g n e tik - e , m a g n e tiz ë m , m a g n e tiz o j, m a g n e to fo n ,
m agne z d h e m e n j fja lë t: d in jite t, in jo ra n cë , in jo ra n t,
lin jit, m a n jo lie etj.

7 — 360
§36 i, j 98

i) S h kru h en m e h - fja lë t q ë n ë gr eq is h ten e v je -

tër fillo n in m e za n ore të a s p iru a r d h e n ë la tin is h ten
m e h-:

h a lu cin a cio n , h a rm o n i, h a rm o n ik ë , h a rm o n iz o j,
ha rp ë , h e b ra ik , h e d o n iz ë m , h e g je m o n i, h e ka to m b ë ,
h e k to litë r, h e kz a klo ra n t, h e kz a m e të r, h e le n is t, h e lik ë ,
h e lik o p te r, h e lio c e n trik , h e lio te ra p i, h e lo të t, h e m a tit,
h e m is fe rë , h e m o fili, h e m o g lo b in ë , h e rb a riu m , h e rb ic i-
d e t, h e re tik , h e rm e tik , h e ro , h e te ro g je n , h ib rid , h id ra u -
lik , h id ro ce n tra l, h id ro g je n , h ie ra rk i, h ie ro g lif, h ie ro -
m o n a k, h ig ro m e të r, h ig jie n ë , h im n , h ip e rb o lë , h ip e r-
te n s io n , h ip iz ë m , h ip n o z ë , h ip o d ro m , h ip o k rit, h ip o te -
kë , h ip o te n u z ë , h ip o te z ë , h is te ri, h is to lo g ji, h is to ri, h o -
m o g je n , h o m o n im i, h o riz o n t, h o riz o n ta l, h o rm o n , hu-
m a n iz ë m , h u m u s e tj.; p o k ës h tu : in h a la cio n , in h e re n t,
k o h e re n t, k o h e z io n , re h a b ilito j etj.
Po kës h tu s h kru h en ed h e em r a t e p ër veçë m të
k ë tyr e tip a ve, si ed h e em r a t e tje r ë të p ër veçëm që
ja n ë fon etik is h t të n gja s h ëm m e ta :
H a lik a m a s i, H a m ilk a ri, H a n ib a li, H a s d ru b a li, H e -
fe s ti, H e k to ri, H e ku b a , H e le s p o n t- i, H e le n a , H e lio d o ri,
H e ra , H e ra k liu , H e rk u li, H e rm io n a , H e rm o g je n i, H e-
ro d i, H e ro d o ti, H e s iku , H e s io d i, H id ra , H ip a rk u , H ip e -
rio n i, H ip ia , H ip o k ra ti, H ip o liti, H o m e ri, H o n o ri, H o -
ra ci etj.
H d b a ro v s k, H a gë , H a m b u rg , H a n o i, H a n o v e r, H a n -
x h o u , H a rk o v , H a v a i, H a v a n ë , H e ls in k i, H im a la ja , H o -
la n d ë , H o n d u ra s , H u n g a ri etj.

j) S h k ru h en m e k fja lë t e ter m in o lo g jis ë tek n ik o-

- s h k en eore n d ërk om b ëta re q ë e k a n ë b u rim in te g r e-
q is h tja e v je të r d h e q ë p ërm b a jn ë tem a , të cila t n ë
k ëtë gju h ë k a n ë pa su r n jë X ( h ) :
99 §36 k, 1

a n a k ro n ik , a n a kro n iz ë m , a n a rki, a n a rkik, a n a r-

kis t, a rk a ik , a rka iz ë m , a rk e o lo g , a rk e o lo g ji, a rk im a n -
d rit, a rk ip e la g , a rk ite k t, a rk ite k tu rë , a rk iv , a rk iv o l,
b ra k ice fa l, b ra k io p o d ë t, e k in o k o k , ik tio lo g , h ip o k o n -
d ri, k a lk o p irit, k a m e le o n , kaos , k a o tik , ka ra k te r, ka -
ra k te ris tik , k ilo g ra m , k ilo m e të r, k im e rik , k im i, k iru rg ,
k lo r, k lo ro fo rm , k o re o g ra fi, k re s to m a ci, k riz a n te m ë ,
k ro m , k ro n ik , k ro n ik ë , k ro n o m e të r, m o n a rk , m o n a rk i,
o lig a rk i, o rk e s të r, p a k id e rm ë , p s ik ia të r, p s ik ik , p s ik o -
lo g ji, p s iko z ë , te k n ik ë , te k n o lo g ji, te k to n ik , tro k a ik
etj.
P o këshitu s h k ru h en ed'he em r a t e p ër ve ç ë m të
k ëtij tip i: A k ili, A ris ta rk u , A rk ilo k u , A rk im e d i, B a ku
( = D io n iz i) , E s k ili, K a o n ia , K a ro n ti, K e rs o n , K irn e ra ,
K io s , K o lk id a , K ris e id a , K ris i, K ris ip i, K ris o b u li,
K ro n o s i, P lu ta rk u , T e le m a k u eitj.

k) F ja lë t e h u a ja q ë n ë g ju h ën s h q ip e k a n ë n jë
- k s - të n d jek u r n ga n jë - io- , n ë p a jtim m e s h q ip tim in
e s otëm letra r, s h k ru h en m e ks d h e jo m e k c:

a b s tra ks io n , a ks io m ë , a ks ion , d e d u ks io n , d iks io n ,

fra k s io n , fra k s io n is t, fu n k s io n , fu n k s io n a r, fu n k s io n o j,
in d u ks io n , in fe k s io n , in je k s io n , ju rid ik s io n , le ks io n ,
re a ks io n , s a n ks ion , s e le ks io n , s e le k s io n o j etj.

1) S h k ru h en m e ks fja lë t e b u r im it g r e k a la tin
q ë p ër m b a jn ë elem en tin eks të n d jek u r n ga n jë
b a s h k ëtin g ëllor e, d h e m e k z fja lë t e po k ëtij b u rim i
q ë p ër m b a jn ë elem en tin eks të n d jek u r n ga n jë za n ore
os e tem a t ek zo a h ek za :

e k s ce n trik , e ks ka v a to r, e k s k lu z iv , e ks ku rs io n , e ks -
p a n s ion , e ks p e d itë , e k s p e rim e n t, e ks p e rtiz ë , e k s p lo ra -
to r, e k s p lo ro j, e ks p o n e n t, e ks p o rt, e ks p o z itë , e ks p re s ,
 100
§36 11

e ks p re s io n iz ë m , e k s p re s iv , e ks tazë , e k s te rrito ria lite t,

e ks tra v a g a n t etj.;
e kz a kt, e k z a lto j, e k z a m in im , e k z a m in o j, ( tif o ) ë k -
z a n te m a tike , e k z e k u tim , e k z e k u tiv , e k z e k u to j, e kz e m ë ,
e kz is te n cë , e k z is te n cia liz ë m etj.;
e k z o ce n trik , e kz o d e rm ë , e kz o g a m i, e k z o g je n , e k-
z o tik e tj.;
h e k z a m e të r, h e kz a klo ra n t etj.

11) F ja lë t e h u a ja q ë b u rojn ë n ga g r e q is h tja . e

vjetër , n ga la tin is h tja ose n ga g ju h ët rom a n e d h e që
n ë këto g ju h ë ka n ë n jë 1 të th jes h të ose d yfis h e,
s h kru h en m e 1 e jo m e 11:

a lfa , a lg o ritë m , a m b u la n cë , a m b u la n t, a n a ko lu të ,
a n a lo g ji, a n to lo g ji, a rkip e la g , atlas , b a lon ë , b als am ,
b ila n c, b io lo g , b u lo n , d e kla ra të , d ia log , d ip lo m a ci,
d ip lo m a t, d ip lo m ë , d u e l, e tim o lo g ji, fals , fa ls ifik im ,
filo k s e rë , filo lo g ji, filo s h q ip ta r, fiz io lo g ji, flo të , g a la k-
tikë , g je n e a lo g ji, g je o lo g , g je o lo g ji, h a lo g je n , h a lu ci-
n a cio n , h e m o g lo b in ë , h ola n d e z , h o te l, id e o lo g , id e o lo -
g ji, ilu s trim , ilu z io n , k ilo g ra m , kla s ë , k la s ik , ko lo n ë ,
k o lo n i, k o lo n ia l, k o lo n jë , kolos , kolos a l, k o m p lo t, k o m -
p lo to j, ko n s u ltë , le k s ik o lo g ji, lo g a ritë m , lo g jik ë , lo k o -
m o tiv ë , lo rd , lo ta ri, lu ks , lu s të r, lu s tro j, m e ta lu rg ji,
m ito lo g ji, m o n o lo g , n e k ro lo g ji, n e o lo g jiz ë m , p a to lo g ,
p ilo t, p la g jia t, pla n , p la n e t, p la n ifik im , p la s tik, p la tin ,
ps a lm , p s a lt, p s iko lo g , re z u lta t, s and ale , s ilo g jiz ë m ,
s kola s tikë , s o c io lo g ji, s p e k u lo j, ta b e lë , ta b lo , ta u to lo g ji,
te o lo g ji, te rm in o lo g ji, v u lg a r, v u lg a riz im , z o o lo g ji etj.
Po kës h tu s h kru h en ed h e em ra t e p ër veçëm të
k ëtij tip i:
A p o lo n - i, A p o lo n i- a , A tlo ,n iid a , A tla n tik u , B cib i-
lo n i- a , G a la te a , L u k ia n - i, P e la g o n ia , P e lo p o n e z i, P e n e -
lo p a , P la to n i, P lu to n i, S a lu s ti, S cila etj.
101 §38 m, n

S h ë n i m 1. N ë p a jtim m e sh qip tim in p op u llor të n gu li-

tu r p rej kohësh, sh kru h en m e 11 fja lë t:

a p os tu ll, atllas (llo j p ëlh u re), b a llka n ik, b a llkon , b llok,

b llokad ë , b llo k o j, b u llg a r, b us ull, ço ko lla të , d is h e p u ll, g a llo -
she, g o rillë , g u m a lla k, id h u ll, ka b llo, ka b llog ra m , ka ra m a -
n jo llë , ka p itu ll, k a p itu llim , ka p itu llo j, kon s u ll, kon s u lla të , k o n -
tro ll, k o n tro llo j, k o n tro llo r, llo g a ri, llo g a rita r, n itro lla k , o ra -
ku ll, p a llto , p lla ka t, p ro to k o ll, s a llam , s allë , s allon , v u llka n ,
v u llka n ik, v u llk a n iz im etj.

S h ë n i m 2. N d ër f ja lët me b u rim n ga a n gJish tja sh kru -

hen m e 1: gol, g o lf, klou n , klu b etj. dh e m e 11: b as ke tb oll,
fu tb o ll, h e n d b o ll, p e n a llti, v o le jb o ll etj.

S h ë n i m 3. N d ër f ja lë t e reja të b u rim it s lla v shkru h en

m e 1: b ols he v ik, kolko z, kom s om ola s , p ola k, p olka etj. dh e me
11: b je llo ru s , s llav , s llov a k, s llo v e n etj.; po kështu B je llo ru s i.

m ) F ja lë t e h u a ja që ja n ë m a rrë k ryes is h t n ga
g ju h ët rom a n e d h e q ë n ë k ëto g ju h ë ka n ë r r , sh kru -
h en m e r r e jo m e r :

a rre s tim , a rre s to j, a rriv is t, a rro g a n cë , b a rrika d ë ,

h e m o rra g ji, irra cio n a l, k a rrie rë , k a rrie ris t, ka ta rr, k o -
rre k t, k o rre k tu rë , k o rre la c io n , k o rre s p o n d e n cë , k o rri-
d or, k o rrig jo j, s e rrë , s u rre a liz ë m , s u rro g a t, ta rra cë ,
te rrito r, te rro r, te rro ris t etj.

n ) F ja lë t q ë b u r ojn ë n ga g r eq is h tja e vje të r , n ga

la tin is h tja a n ga g ju h ët romame ose q ë ja n ë for m u a r
n ë s h q ip en m e elem en te të k ëtyr e g ju h ëve, te k të ci-
la t a to k a n ë n jë s n d ërza n ore, s h kru h en m e z:

a fa z i, a fe re z ë , a n a liz ë , a p ote oz ë , a rtiz a n a t, a z ia tik,

a z il, b azë, b a z ilikë , b iz o n , ce z u rë , d e z e rtim , d e z e rto j,
d e z in fe k tim , d e z in fe k to j, d ia gn oz ë , d ia te zë , d ie re z ë ,
d in o z a u r, d io q e z ë , d iv iz io n , d iz e n te ri, d oz ë , e n tu z ia -
§36 n j 102

z ë m , e z ofa g , fa z ë , fib ro z ë , filo z o f, filo z o fi, fiz ik a n , fiz i-

kë , fiz io lo g ji, fiz io n o m i, fiz io te ra p i (p o kës h tu edlhe
fiz k u ltu rë , fiz k u ltu ris t) , ftiz ia të r, fra z e o lo g ji, g je n e z ë ,
h e re z i, h id ro liz e , h ip n o z ë , h ip o k riz i, hip os ta z ë , h ip o te -
n u z ë , h ip o te z ë , iz o g lo s ë , iz o la cio n iz ë m , iz o la n t, iz o m o rf,
iz o te rm ik , iz o to p , ka z e rm ë , ka z in o, ka z u is tikë , k la u z o -
lë , k riz a n te m ë , k riz ë , la kto z ë , m e ta m o rfo z ë , m e ta s ta z ë ,
m e ta te z ë , m e z o lit, m iz a n tro p , m o z a ik, m uzë, m u z ik ë ,
m u z ik o r, n a rko z ë , os m oz ë , p a ra z it, p o e z i, p oz ë , p o z icio n ,
p o z itë , p o z itiv , p ro g n o z ë , p ro te z ë , p ro z ë , p ro z o d i, p s ik o -
zë , re z e rv ë , re z o lu të , re z u lta t, s in te z ë , te o z o fi, te z ë , tro m -
b ozë , u z in ë , u z u rp a to r, u z u rp o j, v a z e lin ë , v iz itë , v iz i-
to j etj.
Me z sh kru h en ed h e em ra t e p ër veçëm të k ëtij
tip i:
A z ia , B e liz a ri, B ra z ili, D io n iz i, E liz i, E liz a b e ta ,
E z o p i, Iz o k ra ti, K a z a b la n ka , Lozana, P iz a , P o lin e z ia ,
R a gu z a, S ira ku z a , Te z e u , T u n iz , T u n iz ia , V e n e z u e la
etj.

S h ë n i m . S h kru h en m e s fja lë t: p re s id e n t, p re s id iu m
dh e em ra t e p ër veçëm : E fe s i, H e s iod i, H e s iku, Is aia, Is id o ri,
Is is , K re s i, L is ia , L is im a ku , L is is tra ta , M e s o p ota m ia , M o is iu ,
N au s ika, O s iris , P is is tra ti, P os e id o n i, Te od os i, Tra s ib u li, T ra s i-
m e n i etj.

n j) S h kru h en me -z - në të g jith a tr a jta t e tyr e

fja lë t m e -i z ë m e -a z ë m :

a b s tra ks io n iz ë m , a b s tra k s io n iz m i; a rka iz ë m , a r-

k a iz m i; a te iz ë m , a te iz m i; b e kta s h iz ë m , b e k ta s h iz m i;
b u ro k ra tiz ë m , b u ro k ra tiz m i; ce n tra liz ë m , c e n tra liz m i;
d ja th tiz ë m , d ja th tiz m i; d u a liz ë m , d u a liz m i; fe u d a li-
zëm , fe u d a liz m i; g lo b a liz ë m , g lo b a liz m i; h is to riz ë m ,
h is to riz m i; ilu m in iz ë m , ilu m in iz m i; k la s iciz ë m , k la s i-
ciz m i; k o m u n iz ë m , k o m u n iz m i; le n in iz ë m , le n in iz m i;
103 §36 o, p, q, r

m a jtiz ë m , m a jtiz m i; m a rk s iz ë m , m a rk s iz m i; o p tim iz ë m ,

o p tim iz m i; p riz ë m , p riz m i; re a liz ë m , re a liz m i; re v iz io -
n iz ë m , re v iz io n iz m i; ro m a n tiz ë m , ro m a n tiz m i; s ilo g ji-
zëm , s ilo g jiz m i; s o cia liz ë m , s o c ia liz m i; s h k o lla riz ë m ,
s h k o lla riz m i; s h o v in iz ë m , s h o v in iz m i; z y rta riz ë m , z y r-
ta riz m i e tj.;
e n tu z ia z ë m , e n tu z ia z m i; p le o n a z ë m , p le o n a z m i;
s a rkaz ë m , s a rka z m i etj.

o) S h kru h en m e - zm - e jo m e - s m - fja lë t që b u -
r o jn ë n ga g r eq is h tja e v je të r ose q ë ja n ë n d ërtu a r m e
elem en te të kësa j g ju h e :

ja n ta z m ë , k o z m e tik , k o z m ik , k o z m o d ro m , koz m o-
g o n i, k o z m o g ra fi, k o z m o n a u t, k o z m o p o lit, ko z m o s , p la z -
m ë , p ro to p la z m ë , s iz m ik , s iz m o g ra f etj.

p ) S h kru h en m e - z- fja lë t e h u a ja të for m u a ra

m e p a ra s h tes ën d ez- (d es - ), k u r s - ja e pa ra sh tes ës
g jen d et n ë p ozicion n d ërza n or:

d e z in fe k to j, d e z in fe k tim , d e z in te g ro j, d e z in te g rim
etj.

q ) F ja lë t m e p a ra s h tes ën d is - p ërp a ra n jë ba-

s h k ëtin g ëllor eje d h e a to m e p a ra sh tes ën tra n s - e ru -
a jn ë g jith m o n ë s - n ë e p a ra sh tes ës n ë s h k rim :

d is h a rm o n i, d is k re d ito j, d is k rim in im , d is n iv e l, d is -
p e çe r, d is p o n o j, d is p o z itë e tj.; tra n s a ks ion , tra n s a tla n tik,
tra n s fu z io n , tra n s is to r, tra n s it, tra n s lite rim , tra n s m e tim ,
tra n s o q e a n ik, tra n s p o rt etj.

r ) S h kru h en m e s fja lë t e h u a ja q ë n ë g ju h ët e
b u rim it k a n ë - s s - :
 a s im ilim , d is e rta cio n , glo s a r, kolos , kolo s a l, m is io n ,
p e s im is t, re g jis o r e tj.;
A b is in ia , A s iria , M e s in a , O des a, Te s a lia e tj.; po
kësh tu m e s a p ë t, m o lo s ë t etj.

r r ) S h kru h en m e - s - e jo m e - z- fja lë t e h u a ja
të for m u a ra m e a n ën e p a ra s h tesës a- p rej fja lës h
m e s n is tore:

a s e p tik, a s im e tri, a s im e trik , a s im p to të , a s iz m ik,

as ocia l etj.

§ 37
S h k rim i i e m r a ve të p ër veçëm të h u a j m b ës h te-
tet p ër g jith ës is h t n ë s h q ip tim in e ty r e n ë g ju h ë t p ër -
ka tëse, d u ke iu p ërs h ta tu r s is tem it g r a fik të sh qipes .
M e p ërja s h tim të rr- s ë, b a s h k ëtin g ëllor et d yfis h e të
k ëtyr e e m r a ve n u k ru h en n ë s h k rim n ë g ju h ën s h q i-
pe*.
Kës b tu , s h k ru h en :

A lig ie ri, A tila , B a jro n , B e th o v e n , B op, B ra m s ,

Ç e h o v , D o s to je v s k i, D v o rz h a k , D y m a, E m in e s ku , Fa-
d e je v , G ë te , G o rk i, H a jn e , H y g o , K a m o e n s i, K a ra x h a le ,
K a rd u çi, K o z h b u k , K u jb is h e v , L u S in , M a n x o n i, M ic -
k ie v iç , M o n te s k jë , M o x a rt, M y s e , P e s ta lo ci, P e të fi, R a -
b in d ra n a t Ta g o re , R a s in , S a ltik o v - S h e d rin , Sun Ja t
S e n , S h e ks p ir, S h e li, S h ile r, S h o p e n , S h ta jn b e k , To m a s
M an, T u rg e n ie v , V a g n e r, V ilh e lm T e l, V o lte r, X h e r-
z h in s ki, Z h a n - Z h a k R u s o etj.; A m a z o n a , A z e rb a jx h a n ,
B e jru t, B o h e m i, B o lo n jë , B o m b e i, B o n , B o rd o , B u-
d ape s t, B u k u re s h t, D e lh i, D re s d e n , F ilip in e t, H a gë ,

*) N ë s h fa q jen e pa rë të n jë em ri të kës a j k a tegorie m u n d të

sh ënohet në k lla p a edh e s h krim i i tij sipa s gra fis ë së gju h ës
n ga b u ron.
105 §37

H a rtu m , H a v a i, H av anë, H e ls in k i, J e n is e i, Johane s -

b u rg , K a jro , K a lk u ta , K a u ka z , K ë ln , K o p e n h a g ë , K ra -
kov , L a jp c ig , L e n in g ra d , L ih te n s h ta jn , L iv e rp u l, Lo-
zanë , L u a rë , M a ja k o v s k i, M a je r, M a n çe s te r, M e lb u rn ,
M is is ip i, N a p o li, N e v a , N ia g a ra , N ju - J o rk , O de s a, O n e -
ga, O s lo, O ta v a , P ra g ë , R io - d e - Z h a n e jro , S a h a lin , S e n ë ,
S id n e i, S o jje , S to k h o lm , S u e z , Ta jla n d ë , T u la , T u n iz i,
U a s h in g to n , V a le n cia , V a rs h a v ë , V y rte m b e rg , X ha-
m a jka e tj.;
A rra s , A n d o rra , K a m b e rra , S ie rra - L e o n e e tj.

S h ë n i m 1. E m ra t e p ërveçëm të gju h ëve s lla ve, pa va -

rësish t n ga m ën yra e s h q ip tim it të 1-së n ë këto gju h ë, shkru -
hen p ërgjith ës is h t m e 1:

A rh a n g e ls k, B a jka l, B ja lis to k , B la g o je v , B ra tis la v a , D o b ro lu -

b ov , G lin k a , G o g o l, Ja lta , K alug a, Lad oga, L e rm o n to v , Lo-
b açe v s ki, L o m o n o s o v , L od z , L u b lin , L u d m ila , L u gan s k, L u n a -
çars ki, M ila n , M ilo ra d , M ilo s h , M la d e n o v , O b lo m o v , P a v lo v ,
P o lo n i, R us la n, S v e rd lo v , Tu la , U ra l, V la d im ir, V la d iv o s to k,
V o lo d a rs ki, V o lo d ja , V ro c la v etj.

S h ë n i m 2. E m ra t e p ërveçëm m ë -i j të b u r i m i t rus
shkru h en m e -i :

B e lin s ki, Ç a jkov s ki, D o s toje v s ki, G o rk i, M u s org s ki, S ta -

n is la v s ki etj.

S h ë n i m 3. D isa em ra të p ërveçëm m e p r eja rd h je të

h u a j sh kru h en sipas tra d itës së n gu litu r p rej kohësh në
gju h ën sh qip e:

B ru ks e l, K aza n, K o rfu z , M os kë , O re l, P a ris , S e la n ik, S ta m -

b oll, Sue d i, V je n ë , Z v ic ë r etj.*

*) P ë r s h krim in e k a teg orive të veça n ta të em ra ve të p ërve-

çëm m e p r eja rd h je të h u a j, shih p ik a t p ërka tës e të §36 të
k ëtij ka p itu lli.
 IV. ÇESHDE GRAM ATIKORE

1. DISA TRAJTA TË SHUMËSIT TË EMRAVE

DHE TË MBIEMRAVE

§ 38

N g a em r a t fem ë r o r ë m ë - ë, s h kru h en n ë sh u m ës:

a ) m e m b a res ën - a em ra s i: a ra - t, a rra - t, a rk a - t,
b a n ka - t, b a n ja - t, b a rk a - t, b is e d a - t, b is h a - t, d e ty ra - t,
fa ra - t, fa z a - t, fo rm a - t, fu s h a - t, fy ty ra - t, ka z m a - t,
k ë rp u d h a - t, k is h a - t, kla s a - t, lo p a ta - t, m a ja - t, m ëny -
ra - t, m y n x y ra - t, n a p a - t, n a ty ra - t, n e v o ja - t, n y ja - t, p ë l-
h u ra - t, p is h a - t, p u lp a - t, q a fa - t, rro b a - t, s h e m b ë llty ra - t,
s h të llu n g a - t, to k a - t, th ik a - t, v e ta - t, v le ra - t;

b) m e - ë, a shtu si n ë n jëjës , em r a si: a n ë - t, b a -

th ë - t, b je s h k ë - t, d a llg ë - t, d e g ë - t, fle të - t, g o jë - t,
g o z h d ë - t, g ju rm ë - t, g jy m ty rë - t, je të - t, k ë m is h ë - t,
k o fs h ë - t, lë p je të - t, llë rë - t, m o llë - t, p je s ë - t, p je s h k ë - t,
rru g ë - t, s tre h ë - t, s h e g ë - t, u d h ë - t.

S h ë n i m . S ipas k u p tim eve m e të cila t përdoren , n jë

n u m ër em ra sh sh kru h en m e d y tr a jta sh u m ësi:

b rin jë : b rin jë - t (b r in jët e tru p it), b rin ja - t (n ë a to kodra ,

n ë a to b r in ja ); co p ë : c o p ë - t (pesë m ijë cop ë tu lla ), co p a - t (d y
copa b u k ë); g ry kë : g ry k ë - t (m ë dh em b in gryk ët), g ry k a - t
107 §§39, 40

(g r y k a t e m a l e v e ) ; k o k ë: k o k ë-t (d h j e t ë k o k ë d h e n ), k o k a -t
(k o k a t e q e p ë v e ) ; l ëk u r ë: l ëk u r ë-t ( p ë r p u n i m i i l ë k u r ë v e ) , l ë -
k u r a -t (l ë k u r a t e p e m ë v e ) ; p i k ë: p i k ë -t (f i t o i p e s ë p i k ë ) , p i -
k a -t ( p i k a t e s h i u t ).

§ 39
T r a jta e p a s h qu a r e em ër or es së s h u m ës it të em -
r a ve fe m ë r o r ë imë -i , -e , - a ose -o të th eks u a r, si ed h e m ë
-e , -o të p a th eks u a r, s h k ru h et n jës oj si a jo e n jëjë s it:

n jë h a rd h i - s hum ë h a rd h i, n jë q e rs h i, - shum ë
q e rs h i, n jë s h të p i - s hum ë s h të p i, n jë te p s i - s hu-
më te p s i; n jë id e - s h u m ë id e , n jë rrë k e - s hum ë
rrë k e , n jë rru je - s hum ë rru fe ; n jë b e la - s hum ë
b ela, n jë ka la - s h u m ë kala, n jë s haka - s hum ë s ha-
ka ; n jë b y ro - s hum ë b y ro , n jë ta b lo - s hum ë ta -
b lo * etj.;
n jë a n ije - s h u m ë a n ije , n jë lu le - s h u m ë lu le ,
n jë p e rd e - s h u m ë p e rd e , n jë s his he - s h u m ë s h is h e ;
n jë d e p o - s h u m ë d e p o , n jë p a ko - s h u m ë p a ko, n jë
p a llto - s h u m ë p a llto , n jë trik o - s h u m ë trik o e tj.

§ 40
N g a em r a t d h e m b iem r a t m a s h k u llorë m ë -a l , -a n ,
-a r , -e c , -e l , -e r , -e t , -e z , -i l , -i r , -o l , -o n , -o z , -u n ,
q ë za k on is h t e ka n ë sh u m ësin m ë -ë ( g je n e ra lë , k u in -
ta lë ; a e ro p la n ë , p a rtiz a n ë ; fs h a ta rë , h a m b a rë , p ë rp a -

*) iPër disa n ga em ra t e tip a ve të m ës ipërm , p ër q ëllim e të

ca ktu a ra stilis tik e- s h p reh ës e ose m e n g jyr im e të veça n ta
ku ptim ore, p ërd oret n ë gju h ën letra r e edh e sh u mësi m e - ra :
çudi r a, gost i r a, k usir a, m a r r ëzi r a , m r ek u l l i r a , t epsi r a, t r i m ër i r a ;
i der a ; bel ar a, shak ara etj.
§40 a, b 108

rim ta rë ; g u ra le cë , m e m e cë ; d e m b e lë , k rim in e lë ; b e r-
b e rë , fe n e rë ; a tle të , p la n e të ; b o rg je z ë , k in e z ë ; c iv ilë ,
ka tilë , k o p ilë ; ilirë , z in x h irë ; g o g o lë , k a q o lë ; b id on ë ,
k a m p io n ë ; b a jlo z ë , m a ra n g o z ë ; m a jm u n ë , p iru n ë etj.),
s h kru h en n ë sh u m ës:

a ) m e - a em r a t: ka rka le ca , ka s tra v e ca , ke ca, s p e -

ca ; b ela, çe n g e la , g je la , te g e la , te la ; b re z a ; a u to m o b ila ,
b ilb ila , fitila , ka n d ila , k a ra fila , trë n d a fila ; s okola , s to la ;
g ra m a fo n a , m a g n e to fo n a , m ik ro fo n a , te le fo n a ; k a v a n o -
za, m itra lo z a , rro g o z a ; çu n a ;

b ) me -e emrait: fe s tiv a le , h id ro ce n tra le , id e a le ,

ka na le , ko ra le , k ris ta le , lo ka le , m a le , m a te ria le , m in e -
ra le e tj.; d u ha n e , d y q a n e , oq e a n e , org a n e , p la n e , ta v a -
ne , v u llk a n e ; p a za re , s e m in a re , th e s a re , v is a re etj.;
k o te ce ; a ku a re le , d u e le ,h o te le , k a p ite le , pa s te le , tu n e le ,
z a b e le ; d ika s te re , k a n tie re , ka ra kte re , m e rm e re , m in -
d e re , m is te re e tj.; fa k u lte te , m a rife te , p e rs o n a lite te ,
q y te te , s h p o re te , s h te te e tj.; q y m e z e , s o fra b e z e ; id ile ;
h ire , m a n a s tire , p a n a ire ; cik lo n e , e le k tro n e , fro n e , h o -
n e , h o rm o n e , ka m p io n e (m os tër), ka n io n e , p ro to n e ,
s h a b llo n e , z a kon e etj.; ka n u n e .

S h ën i m 1. E m ra t më -a c , -a ç , -a f , -a k , -a p , -a q , -a s h ,
-e ç , -e k , -e n , -e s h , -i k , -i n , -i s t , -j a n , -j o t , -o k , -o r ,
-o s h , -o t , -t a r , -t o r , -u k sh kru h en n ë shu mës rregu llis h t m e - ë:

kupacë, p ë rta cë ; gu ngaçë , g je m b a çë (p or ila ç e ) ; fo to g ra fë ,

p a ra g ra fë ; kapakë , ros akë ; d olla p ë , m e s a p ë - t; hutaqë , s h ka -
ta rra q ë ; g ju m a s h ë , laras hë ; g jy v e çë , kry e n e çë ; dy s hekë , m je k ë ;
hos te në , ka p ite n ë (p or b ed ena, liq e n e ) ; arb ë re s hë , kale s hë (p or
rre b e s h e ) ; ib rik ë , kre s h n ikë ; la tin ë , p in g u in ë ; artis të , kom u -
n is të ; lu m ja n ë , m a tja n ë ; h im a rjo të , s u ljo të ; patokë , s h okë ;
109 §40

d okto rë , fja lo rë ; kataros hë , trim o s h ë ; p a trio të ; lu ftë ta rë ,

s h k rim ta rë ; p u n ë to rë , tra k to rë ; b is htu kë , kop u kë etj.

S h ë n i m 2. E m ra t m ë -ant, - a t, -a z, - en t, - id , - it, - on t
sh kru h en n ë shu mës m e - ë, ku r sh ën ojn ë frym orë, dh e m e -e,
ku r nu k s h ën ojn ë fr ym o r ë:

as pira ntë , e le fa n të , la b ora n të , kurs an të etj.; arga të , d e le -

gatë, d ip lo m a të , kroa të , la b e a të - t, m e ce n a të , v lo n ja të etj.; m a -
trapazë , xh a m b a z ë etj.; as is te ntë , d oce n të , e le m e n të , klie n të ,
s tud e ntë e tj. ; h e ra k lid ë - t, in v a lid ë etj.; g jiro k a s tritë , kom itë ,
p e tritë , s e m itë - t etj.; kon të , rin o q e ro n të e tj.;
b rila n te , d iam an te , re s to ra n te , v a ria n te etj.; agre g ate , apa -
rate , a te n ta te , fo s fate , ka m p ion a te , kom b in a te , p a lla te , s ilik a -
te , s hpate etj.; kafaze, p u lla z e etj.; aks id e nte , a m e n d am e n te ,
a rg u m e n te , b azam e nte , d oku m e n te , e ks p e rim e n te , e le m e n te ( k i-
m ike ) , fe rm e n te , fra g m e n te , in s tru m e n te , ko n tin e n te etj.; h ib ri-
de, m e ta loid e , oks id e , ro m b o id e etj.; b oks ite , d e ficite , fo s fo -
rite , g ra fite , p irite , s u ficite etj. (p or s h irita ) ; fro n te , h o riz o n te
etj.

S h ën im 3. E m ra t m ë - azh, - ezh , - ël, - im, - ion, - (i)u m ,

- ozh , -u s sh kru h en n ë sh u mës m e - e:

aliazhe , am b alaz he , grupaz he , hom a zhe , p laz he , s ilazhe,

s hantaz he ; ko rte z h e ; an s a m b le (a n s a m b ël), cik le (cik ë l); b o ti-
m e, kë rkim e , p u n im e , v e n d im e ; d iv iz io n e , d o m in io n e , e m b rio -
ne, kom is io n e , le ks ione , p oz icion e , p rofe s io n e , tu b a cio n e ; e lo -
zhe ; a lb u m e , fo ru m e , kos tu m e , p re s id iu m e , s im p o z iu m e , s ta-
d iu m e ; pus e, v iru s e etj.

S h ë n i m 4. S h kru h en në shurnës me - a em ra t: b ë rry la,

cepa, g jy m a , m ana, q ilim a , tipa, xh e p a ; m e e em ra t: d je pe ,
kallë p e , kry qe , m ikro b e , p rob le m e , ra fte , zarfe.
 §§4 1— 43 110

§ 41

E m ra t m a s h k u llorë m ë -ë s , -u e s e -y e s e k a n ë tr a j-
tën e s h u m ës it n jës oj s i të n jëjës it:

b le rë s , g ry kë s , ham ë s , m b le d h ë s , n xë n ë s , q itë s ,
v e n d ë s , z g je d h ë s etj., p o r çe lë s a t;
ka llë z u e s , m ë s u e s , s u lm u e s , tre g u e s e tj. ;
h e k u rk th y e s , p ë rk th y e s , u d h ë rrë fy e s etj.

§ 42
M b iem ra t, të cilët p ërca k tojn ë em r a t m a s h k u llorë
m e s h u m ësin m ë -e , n ë n u m rin s h u m ës p ërd oren n ë
tr a jtën e g jin is ë fe m ë r o r e :

d e te të th e lla , d re jtim e të re ja , e le m e n te t k im ik e ,
ka n a le v a d itë s e , ka tu n d e m a lo re , kë n d e të n g u s h ta ,
ko p s h te të lu lë z u a ra , k u jtim e t e m ia , këto k ush t e
më d u ke n të p ap ran ue sh m e , këto la jm e s ’m ë d u ke n
t ë b e s u e s h m e , lë n g je t tre të s e , a to liv a d h e të g je lb ra ,
m a le t to n a të la rta , m e ta le të rra lla , m in e ra le të d o-
b is h m e , p e rs o n a lite te të s h qu a ra , p ë rp a rim e të d u k-
s h m e , të g jith a q y te te t e m ë d ha , ritm e të s h p e jta , s e n -
de të g je tu ra , Shtetet e Bash k uara të A m e rik ë s ,
s h tig je të n g u s h ta , tip a re th e m e lo re , tre g im e h u m o ris -
tik e , u s h trim e g ju h ë s o re , v e n d e lirid a s h ë s e , v e n d e t to -
na, v e n d im e të p re ra , këto v en dim e ja n ë t ë d re jt a,
v e p rim e lu fta ra k e , z a k o n e t i ka në s h u m ë t ë a f ë r t a etj.

§ 43

M b iem r a t q ë p ër ca k tojn ë em r a t m a s h k u llorë e as-

n ja n ës, të c ilët e fo r m o jn ë s h u m ësin m e m b a res ën - ra ,
111 §§44, 45

n ë n u m r in sh u m ës p ër d or en në tr a jtë n e g jin is ë fe m ë -
r o r e:

d ja th ë ra të m ira , d rith ë ra t e s iv je tm e , fs h a tra të

e le k trifik u a ra , le s hra të d re d h u ra , m a llra të ja s h tm e ,
m is h ra të p je k u ra , u jë ra të fto h ta 1 etj.

§ 44
S h u m ës i i em r a ve m ë - llëk s h k ru h et m e fu n d oren
- q e:

a x h a m illë q e , b u d a lla llë q e , ç ilim illë q e , g o m a rllë q e ,

m a tra p a z llë q e , p a z a rllë q e etj.

SHKRIMI I NYJËS SË PËRPARME

§ 45
E m ra t n ë ra s ën g jin o r e s h kru h en m e n y jë të p ër -
p a rm e (i, e, të, s ë):

n d ë rm a rrja e n d ë rtim it, n d ë rm a rrje s së n d ë rtim it;

P a rtia e P u n ë s , P a rtis ë së P u n ë s ; p a s u ria e s h te tit,
p a s u ris ë së s h te tit e tj.;
d y q a n i i lu le v e , d y q a n it të lu le v e ; rre th i i T ira -
në s , rre th it të T ira n ë s ; s h të p iv e të fs h a tit; a ra v e të

1) T ë mos n ga tërroh et k jo k a tegori m e em ra t që në em ëroren

e pa sh qu a r të n jëjës it d a lin m e tem ë m ë - r dh e q ë e for-
m ojn ë sh u mësin m e m b a resën -a ; m b iem ra t q ë i përca k-
tojn ë këta em ra , p ërd oren n ë tra jtën e gjin is ë m a s h ku llore:
em r a t ë p ër veç ëm , h ek u r a t ë ndr ysh k u r , m bi em r a të n y j-
sh ëm , r eg ji st r a t h em el t a r ë etj.
 §§46, 47 112

k o o p e ra tiv ë s ; n d ë rm a rrje v e të n d ë rtim it; puseve të

n a ftë s ; d e ty ra v e të d itë s ; m b je llje v e të v je s h të s
etj.

§ 46
K u r n jë em ër i ra sës g jin o r e vje n pas n jë em ri
tje të r n ë ra sën g jin o r e a d h a n ore n jëjës të p a s h qu a r,
s h kru h et m e n yjë n e p ërp a rm e të, p a va rës is h t n ga
g jin ia q ë ka em r i p a ra t i j :

d ip lo m a e n jë s tu d e n ti të In s titu tit B u jq ë s o r; d i-
p lo m a e n jë s tu d e n te je të d e gë s e le k trik e ; n o rm a e
n jë p u n ë to re je të fa b rik ë s së tje rrje s ; ç m im i iu d o rë -
zua n jë a tle ti të s ku ad rë s k o m b ë ta re ; le s h i i n jë d e le je
të racë s m e rin o s ; b a n o rë t e n jë p je s e të la g je v e të re -
ja etj.

§ 47
K u r n jë em ër i ra sës gjin or e, p a va rës is h t n ga g ji-
n ia q ë ka, v je n pas n jë em r i m a s h k u llor në ra s ën
gjin or e a d h a n ore të s h qu a r n jëjës , s h kru h et m e n yjën
e p ër p a r m e të, d h e k u r ai vjein pas n jë em r i fem ër or
n ë po k ëto rasa, s h k ru h et m e n yjë n e p ërp a r m e së:

z y ra e k ry e ta rit të K ë s h illit P o p u llo r të fs h a tit;

fu q ia e k ra h u t të p u n ë to rë v e ; z b a tim i i v u lln e tit të
klas ës p u n ë to re ; d ë g jim i i z ë rit të m as a v e p u n o n jë s e ;
L a v d i h e ro iz m it të gru a s s h q ip ta re ! ; i je p e t fja la p ë r -
fa q ë s u e s it të F ro n tit D e m o k ra tik etj.;
h is to ria e lu ftë s së p o p u llit s h q ip ta r; fr y ti i p u n ë s
së p u n ë to rë v e ; p ë rv je to ri i s h p a llje s së p a v a rë s is ë ;
n d ë rtim i i fa b rik ë s së k ë p u cë v e ; ç m im i iu d ha m in ie -
113 §§4 8, 49

r ë s së q y m y r g u r i t ; p a s k o r r j e s s ë g r u r i t ; p ë r p a r a sh t ë -
p i së së k u lt u r ë s; pas st i n ë s së p r a n v e r ë s etj.

§ 48
K u r n jë em ër fe m ë r o r n ë ra s ën gjin or e, d h a n ore a
r r jed h o r e n jëjë s p ërca k toh et n ga dy ose më shu më
m b iem ra të n yjs h ëm (os e n u m ërorë rres h torë), m b i-
em ri i d ytë e të tje r ë t pa s tij m a r r in n yjën t ë e jo së .
P o kës h tu vep r o h et ed h e k u r m b iem r i i p a rë ës h të i
p a n yjs h ëm ose ku r em ri p ërca k toh et n jëk oh ës is h t
n ga n jë p ër em ër p ron or d h e n ga n jë a m ë s h u m ë m b i-
em ra të n yjs h ëm :

(i, e, t ë, së ) f sh a t a r ë si së së va rfër e të m e sm e ;
(i, e, t ë, së ) va jz ës së u rtë, të z e l l sh m e dhe të sh k a -
th ët; (i, e, t ë, së ) f u sh ë s p jello r e dhe të g jer ë ; (i, e,
t ë , së ) c i l ë si së , së p a r ë, të dytë e t ë t r e t ë etj.;
(i, e, t ë, së ) v a j z ë s së t ij të d a sh u r ; (i, e, t ë , së )
v a j z ë s së t i j t ë m i r ë e t ë sj e l l sh m e ; ( i , e , t ë , së ) m o t r ë s
së s a j t ë d a s h u r ; ( i , e , t ë , së ) m o t r ë s së s a j t ë d a sh u r e
të p a h a r r u a r etj.

S h ë n i m . K u r m b iem ra t e n yjs h ëm (ose n u m ërorët

rres h torë) n dod h en p ërp a ra em rit, p ërd oret n yja së e jo të:
l ot ët e së sh k r et ës e t ë së pa n gu sh ël l u a r ës n ën ë; t ’i c a k t oh en
n or m a t së par ës, së dyt ës dh e së t r et ës k at egor i t ë p u n ët o r ëve etj.

§ 49
K u r n jë em ër fe m ë r o r n ë ra s ën gjin or e, d h a n ore
a r r jed h o r e n jëjës p ërca k toh et n ga n jë ose disa m b iem ra
dh e n ga n jë ose disa em r a n ë g jin or e, fja la p ërca k tu e-
se e d ytë e të tje r a t pas saj m a rrin n yjë n t ë e jo s ë :

8 — 360
 §50 114

( i, e, të , s ë ) klas ës p u n ë to re të S h q ip ë ris ë ; ( i, e, të ,
s ë ) fa b rik ë s së re të tu lla v e ; ( i, e, të , s ë) k o o p e ra tiv ë s
së z g je ru a r të K ru tje s ; s ip ë rfa q ja e R e p u b lik ë s P o p u -
llo re të S h q ip ë ris ë ; ( i, e, të , s ë ) lu ftë s ç lirim ta re të
p a m p o s h tu r të p o p u llit s h q ip ta r; ( i, e, të , s ë ) P a rtis ë së
P u n ë s të S h q ip ë ris ë ; ( i, e, të , s ë ) R e p u b lik ë s P o p u llo -
re të S h q ip ë ris ë ; ( i, e , të , s ë ) rrje d h je s së p o s h tm e të
V jo s ë s d he të S e m a n it; ( i, e, të , s ë ) klim ë s së b u të e të
q ë n d ru e s h m e të V lo rë s , të H im a rë s , të Sa ran d ë s etj.

§ 50

K u r pa s n jë em r i fem ë r o r të s h qu a r të ra sës g ji-

n ore, d h a n ore a r r je d h o r e n jëjës v ijn ë d y a m ë sh u më
em ra fem ë r o r ë n ë g jin o r e n jëjës , n ga këta të fu n d it i
d yti e të tje r ë t pas tij m a r r in n yjën së e jo të n ë ra s-
tet k u r k ëta p ër ca k tojn ë em rin n ë g jin o r e q ë n d od h et
m en jëh er ë p ërp a ra ty r e ; p or n ë r a s tet k u r k ëta p ër-
ca k tojn ë jo em r in n ë g jin o r e që n d od h et m en jëh er ë
p ërp a ra tyr e, po a të q ë n d od h et p a ra atij> sh kru h en
m e n yjën të e jo së:

p u n im e t e th a rje s së kë n e të s së fu s h ë s së T h u m a -
n ë s ; p ë rm irë s im i i cilë s is ë së ra cë s së lo p ë s së S h k o -
d rë s e tj.;
z h v illim i i in d u s tris ë së n a ftë s të S h q ip ë ris ë
(ës h të fja la p ër in d u s trin ë [ e n a ftë s ] të S h q ip ë ris ë ) ;
th e m e lim i i P a rtis ë së P u n ë s të S h q ip ë ris ë (ës h të fja -
la p ër P a rtin ë [ e P u n ë s ] të S h q ip ë ris ë ) ; K o m ite ti Q e n -
d ro r i B a s h k im it të R in is ë së P u n ë s të S h q ip ë ris ë ; p u -
n o n jë s it e b u jq ë s is ë të z o n a v e m a lo re etj.
115 §§5 1 — 53

§ 51
Ku r n jë em ër fe m ë r o r n ë g jin o r e n jëjës p ërca k -
toh et n ga d y ose m ë s h u m ë em r a të b a s h k ëren d itu r, që
ja n ë po n ë ra sën g jin o r e, em r i i d ytë p ërca k tu es e të
tje r ë t pas tij m a rrin n y jë n t ë e jo s ë :

p ro dh im et e f u sh ë s së K o r çë s, të M y z e q e së , të
T h u m a n ë s e t ë Z a d r i m ë s ; p u n i m e t e st i n ë s së p r a n v e r ë s,
të v e r ë s, të v j e sh t ë s, të dim r it ; v e sh je t e k r a h in ës së
M ir d it ës d h e t ë M a t i t e t j.

§ 52
K u r d y em ra n ë ra sën g jin o r e n d jek in n jë em ër
n ë em ër or e n jëjës , em r i i d ytë n ë gjin or e, k u r p ërca k -
ton em r in n ë em ër or e, m err, s ipa s g jin is ë së k ëtij të
fu n d it, n yjë n e p ër p a r m e i p ër g jin in ë m a s h k u llore
dh e e p ër g jin in ë fe m ë r o r e :

ren di i dit ës i K o n g r e si t ; lib r i i g ju h ës i k l a së s

së sh t a t ë ; m i n i st r i i Pu n ëve të Ja s h t m e i R ep u b lik ës
P o p u llo r e të Sh q ip ë r isë e tj. ;
fja la e n d er it e sh q ip t a r it ; P a r t ia e Pu n ës e Sh q i-
p ë r i së ; M i n i st r i a e T r e g ë t i së e R P S H ; st i n a e verës e
k ët ij vit i etj.
K u r e m r i i p ërca k tu a r ës h të n ë k a llëzore, a tëh ere
em r i i d ytë n ë g jin o r e m er r n yjën t ë e jo s ë : P a r t i n ë e
P u n ë s të S h q i p ë r i së ; n ë r a f i n e r i n ë e n a ft ës të C ë r r ik u t
etj.

§ 53
P ër p a r a em r a ve fem ë r o r ë të n yjs h ëm , n ë g jin or e,
d h a n ore e r r jed h or e s h k ru h et n yja së p ër tr a jtën e
s h qu a r d h e n yja t ë p ër tr a jtën e p a s h qu a r:
§54 116

o ra ri i së m ë rk u rë s ; tip a re t e s e fo lm e s së M ir -
d itë s ; p a ra s h ik im i i s ë a rd h m e s ; k u jtim e t e s ë s h ku a -
rë s ; p ë rh a p ja e së re s ë ; s hp re s a t e s ë n e s ë rm e s e tj.;
p or : n d e s h je t s p o rtiv e të n jë t ë d ie le ; tip a re t e n jë t ë
fo lm e je ; d re jt n jë t ë a rd h m e je të lu m tu r etj.
S h k ru h en m e s ë n ë g jin or e, d h a n ore e r r jed h o r e
të s h qu a r ed h e em r a t fem ë r o r ë të fa r efis n is ë, ku r
p ërd oren m e n y jë : k u jd e s i i së b ijë s ; i th a s ë m o trë s ;
m o ri le të r p re j së s hoqe s e t j .

§ 54
K u r n jë e m ër p ërca k toh et n ga d y a më sh u m ë
em ra të b a s h k ëren d itu r të ra sës g jin o r e, të g jith ë k ë-
ta p ërd oren za k on is h t m e n yjë të p ërp a r m e:

F a k u lte ti i H is to ris ë d he i F ilo lo g jis ë ; ( i, e, të , s ë)

F a k u lte tit t ë H is to ris ë d he të F ilo lo g jis ë ; In s titu ti i
G ju h ë s is ë d he i L e të rs is ë ; ( i, e, të , s ë ) In s titu tit të
G ju h ë s is ë d he t ë L e të rs is ë ; In s titu tin e G ju h ë s is ë d h e t ë
L e të rs is ë ; M in is tria e A rs im it d he e K u ltu rë s ; ( i, e, të ,
s ë ) M in is tris ë s ë A rs im it d he t ë K u ltu rë s ; M in is trin ë e
A rs im it d he të K u ltu rë s ; s ta cio n i i m a kin a v e d he i
tra k to rë v e ; ( i, e, të , s ë ) s ta cio n it t ë m a kin a v e d he të
tra k to rë v e ; s ta cio n in e m a kin a v e d he të tra k to rë v e ;
s h fry të z im i i v e n d b u rim e v e të k ro m it, t ë b a k rit d he t ë
h e k u r- n ik e lit; s h k o lla t e Tira n ë s , të D u rrë s it e të
E lb a s a n it; e d re jta e v o të s , e fja lë s , e m b le d h je s d he
e s h ty p it; n ë in te re s t ë p o p u llit e t ë a td h e u t; o rg a n e t
e fry m ë m a rrje s d he t ë q a rk u llim it të g ja k u t; z h u rm a
e ka z m a v e d he e lo p a ta v e etj.
N ë ra s tet k u r v ijn ë n jër i pas tje tr it tr e a m ë sh u -
m ë em r a të ra sës g jin o r e të b a s h k ëren d itu r p a lid h ëza ,
n yja e p ërp a r m e e e m r it të d ytë (k u r n yja n u k n d r y-
 117 §§55, 56

sh on ) ose të tr etë (k u r n yja n d rys h on n ga e n ë të) dh e

e em r a ve të tje r ë pa su es s h k ru h et ose jo, d u ke u m b ë-
s h tetu r n ë a rs ye të ca k tu a ra k u p tim ore ose s tilis tik e:

p ro d h im i i d rith ë ra v e , i d u h a n it, i p a m b u k u t, i
p e rim e v e , i p a ta te v e , i jru ta v e ; z o tim e t e p u n o n jë s v e
të g je o lo g jis ë , të n a ftë s , të m in ie ra v e , të d e g ë v e të tje ra
të in d u s tris ë e të a rtiz a n a tit e tj.;

kis h te m a rrë h o v të m a d h n d ë rtim i i s h të p iv e , fa -

b rik a v e , s h k o lla v e , rru g ë v e , u ra v e ; ë s htë r r itu r n u m ri
i d e g ë v e , ka te d ra v e , la b o ra to rë v e d he k a b in e te v e ; b ri-
gad a v u lln e ta rë s h n ga fs h a tra t e P e s h ko p is ë , të K ru -
jë s , E lb a s a n it, S k ra p a rit, T e p e le n ë s , Sa ra n d ë s etj.

§ 55

K u r pas n jë em r i fem ër o r n d es h en d y n yja të

p ërp a r m e të ra sës g jin o r e të g jin is ë fem ër o r e (së së),
e p a ra n ga k ëto s h k ru h et të:

fr y te t e fito re s të së re s ë d h e të s h e m b je s të së
v je trë s ; h a rtim i i n xë n ë s e s të së pe s të s së te të v je ç a -
re s ; d itë lin d ja e v a jz ë s të së m o trë s ; d ita e d as m ë s të
së m b e s ë s ; p ë rp a ra fo rc ë s të së v ë rte të s ; kë rke s a t i
p ë rg jig je n d e ty rë s të së s otm e s e të së a rd hm e s
etj.

§ 56

M id is em r a ve m a s h k u llorë q ë la k oh en si fem ë r o r ë t
(a xh ë , b a cë , d a jë , g e g ë , h o xh ë , la lë , to s k ë ; B a to , G jo -
kë , K o lë , P irro , S u lë e tj.) d h e e m r a ve ose m b iem r a ve
q ë i p ër ca k tojn ë ata, pa s ra sës em ër or e të të p ërca k -
§§57, 58 118

tu a rve s h k ru h et n yja i, n d ërs a n ë g jin or e, d h a n ore e

r r je d h o r e s h kru h et n yja s ë:

a xha i A g im it, ( i, e ) a xhë s së A g im it; d aja i Za n ë s ,

( i, e ) d ajë s së Za n ë s ; L e k a i M a d h , ( i, e ) L e kë s së M a d h ;
K o la i G jo k ë s , ( i, e ) K o lë s së G jo k ë s etj.

§ 57

M b iem r a t e n yjs h ëm të s h ka llës p oh ore, k u r v ij-

n ë pas n jë e m r i fe m ë r o r n ë ra sën g jin o r e a d h a n ore
të tra jtës së p a s h qu a r të n jëjës it, s h kru h en m e n yjë n
të, n dërs a k u r vijn ë pas n jë em ri n ë tr a jtën e sh qu a r,
s h kru h en m e n yjën s ë:

o b o rri i n jë s h k o lle të m a d h e ; fito re t e n jë b rig a -

d e të re ; fla m u ri iu d o rë z u a n jë p u n ë to re je të d a llu a r
etj.;
o b o rri i s h të p is ë s ë m a d h e ; fito r e t e b rig a d ë s së
re ; fla m u ri iu d orë z u a p u n ë to re s së d a llu a r etj.

§ 58
N ë s h k a llën k ra h a s ore d h e n ë s ip ëroren e for m u a r
m e p jes ëzën m ë m b iem r a t e n yjs h ëm q ë p ër ca k tojn ë
n jë ern ër fem ër o r , n ë të g jith a ra s a t e zh d r ejta të n jë -
jës it shikru hen m e n yjë n e p ërp a r m e të, n dërsa , ku r
n d od h en p a ra em rit, s h k ru h en m e n yjë n së:

h a rtim i i n jë rre g u llo re je të re e m ë të p lo të ;

n d ë rtim i i n jë fa b rik e m ë të m a d h e se e p a ra e tj.;
ç m im i iu d ha s h ko llë s m ë të d a llu a r të rre th it; p ro d h i-
m i i v e rë s m ë të m irë të v e n d it e tj. ;
p ro d h im i i m ë së m irë s v e rë të v e n d it; z b riti p re j
m ë së la rtë s m a jë të S h q ip ë ris ë etj.
 119 §§5 9 — 61

§ 59
M b ie m r i i n yjs h ëm q ë n d jek n jë k u n d rin ë të d r ej-
të, të s h p reh u r m e n jë em ër n ë k a llëzor e të sh qu a r,
m er r n yjë n e , ku r ës h të cilës or, dh e n yjë n t ë , ku r ka
fu n k s ion k a llëzu es or :

n d a ji m o llë t e m ë d h a n ga të v o g la t; n g riti d o rë n
e d ja th të ; p ë rd o rin i d re jt tra jta t e s h k u rtra të p ë r-
e m rit; p or : i dua m o llë t t ë ë m b la ; e ka d o rë n t ë m b a -
rë ; g ë n je s h tra i ka k ë m b ë t t ë s h k u rtra ; i ka rrë n jë t t ë
th e lla etj.

§ 60
M b ie m r a t e n yjs h ëm q ë n d jek in n jë em ër n ë r r je -
d h oren e p a s h qu a r të s h u m ës it m a r r in n yjë n t ë e jo
s ë:

( p r e j) m a le s h t ë la rta ; ( p re j) lu m e n js h t ë rrë m b y e r;
(p a s ) k ë rk im e s h t ë p a n d ë rp re ra ; ( p re j) kra h in a s h të
la rg ë ta ; ( p r e j) e rë ra s h t ë fo rta etj.

§ 61
P ë r e m r a t p ron orë im , im e , y t, jo te , y në, jo n ë ,
ju a j, q o ftë k u r p ër d or en th jes h t si p ërem ra , q o ftë
k u r p ërca k itojn ë n jë em ër, s h kru h en p a n y jë të p ër -
p a rm e:

lib r i i m ; ky lib ë r ë s h të i m i ; p u n a i m e ; k jo p u n ë
ë s htë i m j a ; d ja li y t ; y t i ë s htë ky d ja lë ? ; s h të p ia
j o t e ; k jo s h të p i ë s h të j o t j a ; v e n d i y n ë ; ky v e n d ë s htë
y n i ; s h k o lla j o n ë ; k jo s h ko llë ë s h të j o n a ; k o o p e ra tiv a
jo m ë ; k o o p e ra tiv a j o n ë d he j u a j a etj.
 /

§§62, 63 1^0

P ë r e m r a t p ron orë e ( të ) m i, e ( të ) m ia , e ( të ) tu ,
e ( të ) tu a , i ( e , të ) tij, i ( e , të ) ty re , i ( e , të ) saj s h kru -
h en m e n y jë të p ërp a r m e n ë të g jith a tr a jta t d h e p ër -
d or im et e ty r e :

n x ë n ë s it e m i ; fle to re t e m i a ; d je m të e t u ; d u a rt
e t u a ; s h ko lla e t i j ; m o tra e saj; fs h a ti i t y r e ; nëna
e t y re etj.

SHKRIMI I DISA PJESËZAVE DHE PARAFJALËVE

§ 62
T r a jta t fo ljo r e q ë for m oh en m e d o t ë sh kru h en
za kon is h t të p lota :

d o t ë s h k o j, d o t ë s h ko ja , d o t ë k e m s h ku a r, d o t ë
kis ha s h ku a r etj.

§ 63
P jes ëza t ë , që vih e t p ërp a ra lid h ores ose p ërp a r a
p jes ores , s h k ru h et r r eg u llis h t n ë të g jith a r a s tet e p ër -
s ëritjes së tr a jta ve fo ljo r e p ërk a tës e b a s h kë m e p a ra -
fja lë t që m u n d të k etë p ërp a r a ( p ë r , m e ) :

t ë je to jm ë , t ë p u n o jm ë d he t ë m e n d o jm ë si re -
v o lu c io n a rë e tj.; p ë r t ë s tu d ju a r, p ë r t ë k u p tu a r d he
p ë r t ë z b a tu a r d re jt u d h ë z im e t; m e t ë a rritu r e m e t ë
p a rë g je n d je n , ai m o ri m as a etj. (d h e jo : të je to jm ë ,
p u n o jm ë d he m e n d o jm ë s i re v o lu c io n a rë ; m e të a rri-
tu r e p a rë g je n d je n , ai m o ri mas a etj.).
121 §§6 4 — 66

§ 64
P jes ëza d u k e e p ër cjellor es s h k ru h et n ë të g jith a
ra s tet e p ërs ër itjes së k ës a j tr a jte fo ljo r e ; n ë ra s te m o-
h ::r.i, b a s h kë m e të p ër s ër itet d h e p jes ëza m o s :

ata s h k o n in duk e kë n d u a r e duk e b ro h o ritu r;

d u k e p a rë e d u k e b ë rë ; d u k e m o s n jo h u r e d u k e m o s
m a rrë pa ras y s h rre th a n a t e;tj.

§ 65
P je s ë za p a p ërp a ra p jes ores s h kru h et r r eg u llis h t
n ë të g jith a r a s tet e p ërs ër itjes së kës a j tr a jte fo ljo r e :

p a u lo d h u r e p a u p ë rp je k u r n u k b ë h e t g jë ; p a
p u n u a r, p a u jitu r e p a p le h ë ru a r m irë to kë n , n u k m e -
rre n p ro d h im e të m ë d ha .

§ 66
P a r a fja lë t n ë , t e ( t e k ), m e , n g a , p r e j e të tje r a si
k ëto za k on is h t p ërs ëriten n ë s h krim , sa h erë q ë b a sh -
k ëren d iten d y a m ë s h u m ë em ra a p ërem ra , m e të ci-
lët a to lid h en :

n ë p ra n v e rë , n ë v e rë , n ë v je s h të e n ë d im ë r e tj.;
t e ilirë t, t e tra ka s it e t e p o p u jt e tje rë e tj.; m e të
n g rë n ë e m e të p irë ; m e h e k u r e m e z ja rr; m e m is h
e m e s h p irt; m e th o n j e m e d h ë m b ë etj.; n g a E lb a s a n i,
nga G jiro k a s tra e n g a V lo ra e tj.; p r e j H im a re e p re j
M ird ite ; a s në s je llje t, a s n ë fy ty rë n e tij n u k v ë re h e j
s h e n jë tro n d itje je ; n g a s h ta ti, n g a d itu ria , n g a fja la
n u k k is h te s hok etj.
 §66 122

K ë to p a r a fja lë m u n d të m os p ër s ër iten p ër a rs ye
të ca k tu a ra k u p tim ore ose s tilis tik e:

n ë fs h a tra e q y te te ; m e s h okë e s h o q e ; u n is ë n d e -
le g a të t n ga S h ko d ra , D u rrë s i, B e ra ti e K o rç a ; q in d ra
p a rtiz a n ë , m e p u s h kë e m itra lo z a , u tu rrë n m b i a rm i-
k u n ; s h ko lla jo n ë s o cia lis te k ë rk o n n ga m ë s u e s it e
p e d a g o g ë t n jë s til të r i p u n e etj.
 V. SHKRIM I I FJALËVE NJËSH.
NDARAS DHE ME VIZË NË MES

§ 67

S h k ru h en n jës h të g jith a a to n jës i që n ga p ik ë-

p a m ja lek s ik or e p ër b ëjn ë n jë fja lë të vetm e * d h e n d a -
ra s a to n jës i q ë ja n ë p jes ë e n jë to g fja lës h i, e n jë lo-
k u cion i os e e n jë em ër tim i të p ërb ërë.

A. S h k ruh e n n j ë s h , si n j ë fjalë e v etm e , pa v izë

në m e s:

a ) fja lë t m e p a ra s h tes a :

a n tifa s h is t, a n tiim p e ria lis t, i d e ris o ts h ë m , jo a n -

ta g o n is t, ( f o lj e ) jo k a lim ta re , jo k a p ita lis t, jo p ro le ta r, j o -
z y rta r, k u n d ë rs u lm , k u n d ë rv ë n ie , i m ë p a rs h ë m , i m ë -
v ons hë m , m o s p ë rfillje , m o s s u lm im , n ë n d re jto r, nën-
n d a rje , n ë n to ka , i p a a ftë , p a a ftë s i, i pab e s ë , i p a p ë r-
s h ta ts h ë m , p a rre g u lls i, i p a rre g u llt, p a s ig u ri, i p a s h ko-
llë , i p a s hp re s ë , i p a ra ç lirim it, p a ra fy ty rim , i p a ra k o h -
s h ë m , p a ra s h k o llo r, ( p e riu d h a ) e p a s lu ftë s , p ra p a s ke -
në , ria td h e s im , s ip ë rm a rrje etj.;

*) P ë r fja lë t e k ëtij tip i q ë sh kru h en m e vizë lid h ës e në

mes, sh ih m ë poshtë §68.
 §67 A b 124

b) fja lë t e p ër b ër a m e lid h je p ërca k tore n d ër m jet

g jy m ty r ë v e të ty r e :

a n a rko s in d ika lis t, a rm ë p u s h im , a s im ze n e la s , ( i, e )

a s h tu q u a jtu r, b a jra m cu rra s , b a kë rp u n u e s , b a llë g je rë ,
b a llë h a p u r, b a llë la rt, b a s hka td he ta r, b a s hkë je te s ë , b a-
s h k ë v e p rim , b e s ë lid h je , b e s ë pakë , b is h td h e lp ë r, b o ja r-
g je n d , b o jë b iz e le , b o jë ç e lik , b o jë fin jë , b o jë g ë s h te n jë ,
b o jë g ru rë , b o jë g ja k - e , b o jë lim o n , b o jë m a n u s h a q e , b o jë -
m ja ltë , b o jë p o rto k a ll, b o jë s h e g ë , b o jë tje g u ll, b o jë tu llë ,
b o jë v jo llc ë , b o ju th u ll, b o llu js ë , b o të k u p tim , b re s h ku jë s e ,
b u z ë p a q e s h u r, b u z ë q e s h u r, d a të lin d je , d ë m s h p ë rb lim ,
d itë lin d je , d is a v je ça r- e , d o b ip ru rë s , d o rë cu n g , d o rë -
s h trë n g u a r, d o rë z o n jë , d re d ha le s h, d ritë s h k u rtë r, d ru -
p re rë s , d u a rk ry q , d u a rlid h u r, d u a rp lo t, d y fis h , d y v je ça r,
d h je të g a rë s h i, d h je të v je ça r, e le k tro m a g n e tik , e le k tro -
m e ka n ik, fa q e b a rd h ë , fa q e k u q , fa tp a d a lë , fja lë fo rm im ,
fja lë k ry q , fle ta n k e të , fle të d a lje , fle të h y rje , fle të la v d ë -
rim , fle të rru fe , flo k ë g ë s h te n jë , flo k ë p a k re h u r, flo k ë -
v e rd h ë , fo to e k s p o z itë , fo to re p o rte r, fu q ip lo të , fu rrn a ltë ,
fry m ë m a rrje , g u rg d h e n d ë s , g u rk a li, g je n e ra lk o lo n e l,
g je n e ra lm a jo r, g ju h ë lo p ë , g ju h ë n u s e , g jy s m a g je li,
g jy s m a n a lfa b e t, g jy s m ë h ë n ë , g jy s m ë k o lo n i, g jy s m ë p ro -
le ta r, g jy s m ë z y rta r, h e k u rk th y e s , h e k u ru d h ë , h irp lo të ,
id e o e s te tik , ja s h të s h k o llo r, ju g lin d je , ka të rkë n d ë s h , k ë -
m b ë k ry q , k ë m b ë n g u lje , kë p u cë b ë rë s , k o k ë fo rtë , k o k ë -
s h kë m b , k o k u lu r, k o rp a rm a të , kra h a b is h ts h ku lë , k ra -
h ë h a p u r, kry e k o m a n d a n t, k ry e m je k , k ry e m je s h të r,
k ry e q y te t, k ry e re d a k to r, kry e ra d h ë , k ry e rre s h t, k ry e -
trim , k ry e v e n d , k ry e v e te rin e r, k u n d ë ra d m ira l, k u n d ë r-
pes hë , k u n d ë rp ë rg jig je , k u n d ë rs u lm , k u n d ë rv e p rim ,
le s h ra cu llu fe d re d h u r, le të rn jo ftim , lirid a s h ë s , lu fta n ije ,
lu ftë n x itë s , lu le d e le , lu le filx h a n , lu le la k ë r, lu le m ë lla g ë ,
lu le m u s ta k, lu le s h q e rrë , lu le s h try d h e , lu lë g ja k e , lu lë -
125 §67 A b

k u q e , m a rrë v e s h je , m e s o b u rrë , m o s m a rrë v e s h je , m u s -

ta q e p a d irs u r, n a c io n a lçlirim ta r, ( s h tre s a ) n a ftë g a z m b a j-
të s e , n d ih m ë s m in is të r, n d ih m ë s m je k , n d ih m ë s v e te ri-
n e r, n e o fa s h is t, o rë n d re q ë s , pa qe d a s hë s , pa ra a rd hë s ,
p a ra d h ë n ie , p a ra g jy k im , p a ra k a lim , p a ra ro jë , p e s ë ga -
rë s h , p e s ë m b ë d h je të d itë s h i, p ik ë m b ë s h te tje , p ik ë n is je ,
p ik ë p a m je , p ik ë p y e tje , p ik ë s y n im , p je s ë m a rrë s , p je s ë -
m a rrje , i p o rs a a rd h u r, i p o rs a lin d u r, p o s tb llo k , p ra p a -
m b e tje , p ra p a ro jë , p ra p a v ijë , p ro ce s v e rb a l, p ro je k tb u -
x h e t, p ro je k tp la n , p u lë b a rd h ë , p u lë d u s h ke , q in d v je to -
ri, q y m y rg u ri, ra d io d h ë n ë s , ra d io m a rrë s , ra d io p ë rh a -
p je , rro b a la rë s e , rro b a q e p ë s , rru g ë d a lje , s o cia ld e m o kra t,
s y m b y llu ra z i, s y p a tre m b u r, s y s h q ip o n jë , s y z i, s h ko z ë -
b a rd hë , s h koz ë z e zë , i s hum ans hë m , s h u m ë fis h i, s hu-
m ë fis h o j, te jk a lo j, te jp a m ë s , ( e k ry e r) e te js h k u a r, te -
neqepunues , te to rë s h i, tre fis h , tre v je ç a r, tru p ro jë ,
u d h ë h e q ë s , u d h ë h e q je , u d h ë k ry q , u ltra tin g u ll, v a jg u ri,
v a jg u rs je llë s , v e n d b u rim , v e n d k a lim , v e n d lin d je , v e n d -
q ë n d rim , v e n d ro jë , v e n d v a rrim , v e të s h ë rb im , v e të -
v e n d o s je , v o jo ku s h a s , v u lln e tm irë , z e m ë rg u r, z e m ë rm i-
rë , z ë v e n d ë s k ry e re d a k to r, z ë v e n d ë s m in is të r etj.

S h ë n i m . K u r n jër a n ga g jym tyr ët e n jë f ja le të për-

b ërë ësh të e form u a r p r ej pjesësh q ë lid h en m e lid h ëza t e ose a,
k ëto p jes ë shkru h en m e vizë m id is tyre:

g ju h ëh e l m -e -t h i k ë, d o r ë -e-k ë m ba r g jen d eja , g u s h ë -e -l l ë r ë -e -

-g ji ba r d h o sh e, sh p i r t -e-z em ër m a d h etj.

Ku r g jym tyr ët e p a ra të d y a m ë sh u më fja lë v e të për-

b ëra , të ren d itu ra n jër a pas tjetrës , përca ktoh en n ga n jë
g jym tyr ë e përb a sh kët, që, p ër a rsye sh ku rtim i, sh ën oh et ve-
tëm n jë h erë, pas tyr e vih et n jë vizë lid h ës e:

(l e j ë ) d y - a t r i di t ësh e, (bo t i m e ) d y - e m ësh u m ëvël l i m ë-

she, (p a k et ë) k a t ër - a p esëk i l o g r a m ësh e, (n d ër t esa ) n j ë - a m ë -
sh u m ëk at ësh e, (p er i u d h a ) e> va r a - dh e pa sç l i r i m i t , (e n ë ) p esë-,
§67 A c, ç 126

d h je t ë - dh e n jëzet l i t ër sh e, (n d ër t esa ) p e së - dh e g ja sh t ëk a t ë-
she, (k a m i o n ë ) t r e-, p e së - dh e sh t at ët onësh , (m o sh a t ) t r i d h jet ë-,
d yz et - dh e p esëd h jet ëvjeç a r e etj.

c) fja lë t e p ërb ëra , g jy m ty r ë t e të cila ve k a n ë li-

d h je k ëp u jor e n d ër m jet tyr e, k u r a to ja n ë n jës u a r p lo -
tës is h t si n ga a na lek s ik ore, a sh tu ed h e n ga a n a g r a -
m a tik or e:

b a lla fa q e , d e le d a s h, d ritë h ije , fy ta fy t, g u s h to v je -

s htë , h e k u rb e to n , ju g lin d je , ju g lin d o r- e , kë m b a d o ra s ,
m a rrë d h ë n ie , p u la g je l, s h itb le rje , s h u rd h m e m e c, v e ri-
lin d je , v e rilin d o r, v e rip e rë n d im , v e rip e rë n d im o r, v e s h -
m b a th je e tj.;

ç) fja lë t e p ër b ër a e të p ër n g jitu r a , të cila t ja n ë

n gu litu r p r ej koh ësh si të tilla n ë gju h ë, si n ga a n a
lek s ik ore, a sh tu ed h e n ga a na g r a m a tik or e:

em r a ; ( d itë t e ) d je g a g u rit, e ce ja k e t, fa re fis , fë s h fë -

s he , g jë e g jë z ë , q o ftë la rg u , rra ke ta ke , s h tro je rë , s h to j-
z a v a lle , ta ke tu ke , th a s h e th e m e e tj.;

m b iem r a : i p a ku n d s h o q , ( i, e ) p a n d o n jë të m e të , ( i,
e ) p a të m e të , ( i, e ) p a v ë n ë re etj.;

n u m ër or ë; n u m ërorët th em elor ë q ë n ga n jë m b ë -
d h je të d eri m ë n ë n të m b ë d h je të , a ta q ë tr eg o jn ë d h je-
tëshe, qin d ës h e, si ed h e n u m ërorët rres h torë, p a va r ë -
sis h t n ga n u m ri i p jes ëve p ërb ërës e të ty r e :

n jë m b ë d h je të , d y m b ë d h je të , tre m b ë d h je të . . . n ë n -
të m b ë d h je të ; trid h je të , p e s ë d h je të , g ja s h të d h je të , n ë n -
të d h je të e tj.; n jë q in d , d y q in d , tre q in d , k a të rq in d e tj.;
( i, e ) n jë m b ë d h je të , ( i, e ) d y m b ë d h je të , ( i, e ) n jë -
 127 §67 A ç

z e te n jë të , ( i, e ) trid h je te n ë n të , ( i, e ) p e s ë d h je te g ja s h të ,
( i, e ) n jë q in d e d y të , ( i, e ) p e s ë q in d e g ja s h të d h je te k a të rt,
( i, e) n jë m ije k a të rq in d e p e s ë d h je te s h ta të , ( i, e) n jë m i-
lio n të , ( i, e) n jë m ilio n e p e s ë q in d m ije k a të rq in d e s h ta të -
d h je te tre të , ( i, e ) n jë m ilia rd të e tj.;

p ër em r a të p a k u fis h ëm : a k ë cili, a kë ku s h, akë s e -

c ili, a s g jë , a s ku rrku s h , as kus h, a s n je ri, a s n jë , a s n jë ri,
cilid o , cilë td o , çd o, çd o n jë ri, çfa rë d o , d içka , d iku s h ,
disa, g jë ka fs h ë , g jë s e n d i, g jith ç k a , g jith fa rë , g jith k u s h ,
g jith s e c ili, g jith s e k u s h , k u rrfa rë , k u rrg jë , ku s hd o, m o s -
g jë , m o s ku s h , m o s n je ri, n d oca , n d oku s h , n d o n jë , n d o -
n jë ri, p a kku s h, rra llë k u s h , s e cili, s e cilid o , s e ku s h , s i-
ku s h, s h u m ë ku s h , tje të rk u s h e tj.;

n d a jfo lje e p a r a fja lë : a fë rm e n d s h , anem b anë,

a s g jë m a n g u t, as ku n d , a s ku rrë , a s n jë h e rë , a s od ore ,
as pak, a të b o të , a të h e rë , b a lla b a lla s , b a lla fa qa s , b re n d a -
p ë rb re n d a , b re z a h y p th i, b uzagas , d a ln gad a lë , d oe m os ,
d om os d o, d os id o, d re jtp ë rd re jt, d re jtp ë rs ë d re jti, d u a r-
p lo t, g jith a n d e j, g jith a q , g jith a s h tu , g jith h e rë , g jith k a h ,
g jith k u n d , g jith m o n ë , g jith n jë , g jith s a h e rë , h ë p ë r-
hë , ka la q a fë , kë s is oj, k ë m b ë cin g th i kë s o d ore , k u rr-
ku n d , k ry e k ë p u t, k ry e k re je , m a ta n ë , m b a s a n d a j,
m b a s d ite , m e d oe m os , m e n jë h e rë , m e z i, m ë n ja n ë , m i-
rë filli, m o s ku n d , m o s k u rrë , m o s n jë h e rë , n d ë rd y s h ,
n d ë rd y s has , n d ë rko h ë , n d ë rm je t, n d o n jë h e rë , n d op a k,
( m ë v je n ) n d ore s h , n g a d ita , n ga d o, n g a h e rë , ngand o-
n jë h e rë , n g a n jë h e rë , ( z ë ) n g o je , ( m a rr) n g ry k ë , n jë d itë -
z a j, n jë fis h , n jë h e ra z i, n jë h e rë , n jë llo j, n jë m e n d , n jë -
n a të z a j, n jë z ë ri, p a d a s hu r, p a km os , paks a, pa ks ë p a ku ,
p a p ritm a s , p a ra n d e j, p a rd je , p a re s h tu r, p a rm b rë m ë ,
p a rv je t, p a s kë ta j, pa s n e s ë r, p a tje të r, p ë rb a llë , p ë r-
b re n d a , p ë rb ri, p ë rd itë , p ë rd h e , p ë rd h u n i, p ë rfa q e , p ë r-
fu n d i, p ë rg jith m o n ë p ë rg ju m ë s h , p ë rg jy s m ë , p ë rh e rë ,
 §67 A ç 128

'p ë rja s hta , p ë rje të , p ë rk ë te j, p ë rk ra h , p ë rk u n d ra , p ë r-

k u n d re jt, p ë rm b ra p a , p ë rm e n d s h , p ë rm e s , p ë rn a të ,
p ë rn jë h e rë , p ë rn jë h e rë s h , p ë rn jë m e n d , p ë rp a ra , p ë r-
p je të , p ë rp lo t, p ë rp o s h , p ë rq a rk , p ë rre th , p ë rs ë ri,p ë r-
s ip ë r, p ë rte j, p ra p ë s e p ra p ë , q ë k u r, q ë m o ti, q ë p a rë , rra -
llë h e rë , s akaq, s a ka qh e rë , s id oku d o, s id o q o ftë , s h p e s h -
h e rë , ta të p je të , te je te j, te je m b a n ë , te jp ë rte j, te kd o , to p -
g ro p th i, v e tv e tiu e tj.;

lid h ëza : d e ris a , d o m e th ë n ë , g je rs a , g jith s a h e rë ,

ku rs e , m e g jith a të , m e g jith ë k ë të , m e g jith ë q ë , m e g jith ë -
se, m e q e n ë s e , m e q ë , m irë p o , n d ë rs a , n d on ë s e , n d o q ë ,
n g a q ë , ngas e , në s e , p ë rd e ris a , p ë rv e çq ë , p ë rv e çs e , p o -
q ë , p ors a , p ors e , p o rs i, pos a, p re js e , q ë ku rs e , s a ku, s a-
p o , sesa, s iç, s ik u r, s iku rs e , te k q ë , te ks a, v e çs e e tj.;

p jes ëza : ku s he d i, p ikë s ë p a ri, p o th u a j, p o th u a js e ,

s e ç, th u a js e etj.;

p a s th irrm a : o b o b o , u b u b u , fa le m n d e rit, fa le m in d e -
rit, la m tu m irë , m irë m ë n g je s , m irë d ita , m irë m b rë m a ,
m iru p a fs h im , tu n g ja tje ta etj.

S h ë n i m . D a lloh en n ë sh krim n d a jfo lje t: atë he rë , n jë h e rë ,

V ërs e, q ë k u r ( q y s h k u r) , lid h ëza t nëse, ngase, sesa, p jes ëza seç
n ga p ërd orim et e p jes ëve p ër b ërës e të tyr e si fja lë të veça n ta :

kam q e n ë i v o g ë l a t ë h e r ë ; a t ë h e r ë , po v ij e d he u n ë m e ju ,
p or: as kë të he rë , as a t ë h e r ë ; n j ë h e r ë e n jë kohë , p or: v je n
n j ë h e r ë n ë ja v ë ; p ë r s e n u k e rd h i?, p or: p ë r se ë s htë fja la ?:
ka m q ë k u r ( q y s h k u r ) q ë p o të pres , p or: q ë k u r ra d ë b orë u
fto h m o ti;
n ë se n u k v je n , m ë s h kru a j, p or: n ë se e m b ë s hte t ti kë të m e n -
d im ?; n u k e rd h i n g a s e s’kis h kohë , p or: n g a se b ë h e t le tra ?;
m ë m irë të v d es ë s h m ë kë m b ë , s e s a të rro s h i g ju n jë -
zuar, p or: n u k e d i se s a ë s htë o ra ;
se ç kë n d on b ilb ili, p or: nuk e di se ç’ i ka n gja rë .
129 §67 A d ; §67 B a

d) m bare sa dhe n y ja e p rap m e te k e m rat e m bi-

e m rai t e huaj të p e rso n a v e e të vendeve:

poe m at e B ajro n i t , «D o n K is h o ti» i C e rv an t e sit ,

o p e ra t e Ç a j k o v s k i t , le tra t e D o ra d ’I st r ias, je ta e
E n g e l s i t , «D a s m a e F i g a r o s » , v e p ra t e G ë t e s , v e n d lin -
d ja e G l i n k ë s , v e p ra t e L e n i n i t , s k u lp tu ra t e M i k e l a n -
x h e l o s , v e p ra t e R a b ë l e s ë , n o v e la t e S te fa n C v a jg u t ,
tra g je d itë e S h e k s p i r i t , «L u fta d he p a q ja » e T o l s t o i t ,
o p e ra t e V e r d i t , ro m a n e t e V ik to r H y g o i t , tre g im e t e
X h e k L o n d o n i t e t j.;
p o rti i A k r ë s , A n k a r a j a , is h u lli i B o r n e o s , n g u s h -
tica e G jib ra lt a rit , p o p u lls ia e H o n o lulusë , fu s h a t e
I r a k u t , p y je t e K o n g o s , k ry e q y te ti i P a r a g u a i t , rru g ë t
e R i o -d e -Z h a n e j r o s , is h u lli i R o d o s i t , is h u lli i T a h i t i t ,
R e p u b lik a e Z a m b i a s e t j .

B. S h k ruh e n nd aras:

a) to g f ja lës h a t e tip it e m ë r n ë e m ë ro re -|- e m ë r në

ra s ë n rrje d h o re , g jy m ty r ë t e të c ilë ve ru a jn ë p a va r ë-
s in ë e ty r e m o r fo lo g jik e :

b a r b le te , b a r e th e s h , b a r g ja k u , b ar m iu , b ar
p e s h ku , b a r v e s h i, b a r z e m re , lu le b le te , lu le d he n s h,
lu le g ja k u , lu le s a hati, lu le s a p u n i, lu le s h q e rra s h , v a j
p e s h ku e tj.

Po kës h tu s h k ru h en ed h e to g fja iës h a t me ku p -

tim m b iem ëror, të p ër b ër ë n ga em r a t b o jë ose n g jy rë
dh e n jë e m ër n ë r r je d h o r e :

b o jë ( n g jy rë ) a rg je n d i, b o jë ( n g jy rë ) a ri, b o jë a rre ,

9 — 360
 §67 B b, c 130

b o jë d e ti, b o jë d h e u , b o jë g ru ri, b o jë h iri, b o jë lim o n i,

b o jë m is h i, b o jë m ja lti, b o jë p lu m b i, b o jë p re s h i, b o jë
q ie lli, b o jë s he ge , b o jë tu lle , b o jë u lliri, b o jë u th u lle ,
b o jë v a ji etj.

S h ë n i m . N ë p a jtim m e p ërd orim in e sotëm em ërtim et

g jel det i , l ul e di el l i , pa n x h a r sh eq er i m u n d të sh kru h en edh e
n jësh , si fja lë të vetm e: g jel det i , l u l edi el l i , pa n x h a r sh eq er i .

b ) n d a jfo lje t d h e lok u cion et n d a jfo ljo r e s i: së

a fë rm i, s ë b a s hku , së d y ti, së fu n d i, së ja s h tm i, së
la rti, së p a ku , së p a ri, së to k u , së th e lli; m ë së fu -
n d i, m ë së m ir i; p ë r së a fë rm i, p ë r së g ja lli, p ë r së
la rg u , p ë r së m b a ri e tj . ;
më d y s h , m ë tre s h , m ë k a të rs h ; p ë r n jë , p ë r d y ,
p ë r tre eftj.;

c) lok u cion et n d a jfo ljo r e të for m u a r a n ga d y fja lë,

të n jë jta os e të n d rys h m e, të lid h u ra n ë m es ty r e m e
n jë p a r a fja lë ose m e lid h ëzën e:

kë m b ë m b i k ë m b ë ; d ita me d itë , n a ta me n a të ;
b u zë m ë b u zë , d o rë m ë d o rë , g o jë m ë g o jë , g ry k ë m ë
g ry k ë , kokë më ko kë , kot më k o t, kra h më kra h,
m a jë m ë m a jë , q os h e m ë qos h e , s y m ë s y , th ik ë më
th ik ë , v e s h m ë v e s h ; ca n ga ca, d y n ga d y , n jë nga
n jë , p a k n ga pa k, tre nga tre ; rru g ë pa rru g ë , p u n ë
pa p u n ë ; b re z pas b re z i, h e rë pas h e re , ko h ë pas k o -
h e ; a ty p ë r a ty , b a llë p ë r b a llë , d itë p ë r d itë , d o rë p ë r
d o rë , dhëm b për d hëm b , fja lë për fja lë , kra h për
kra h , m e s p ë r m e s , m o t p ë r m o t, n jë p ë r n jë , p ik ë p ë r
p ik ë , s ot p ë r s ot, sy për sy, ta n i p ë r ta n i, v it për
v it etj.;
fu n d e kry e , fu n d e m a jë , ko kë e kë m b ë , le s h e
li; qe s h e n g je s h ; s h ke l e s h ko ; m irë e tu m irë , ke q
131 §67 B ç, d, dh

e tu k e q ; m b a rë e p ra p ë , rre th e ( p ë r) q a rk , rre th e
rro tu ll, veç e veç e tj.;

ç) n d ër tim et e tip it m e ose p ë r -f- e m ë r n ë k a llë -

z o re të p a s h q u a r, m e v le r ë k ryes is h t n d a jfo ljo r e :

m e d itë , m e h ir, m e ko h ë , m e n a të , m e n g u t, m e
p a d u rim , m e p a h ir, m e ra d hë , m e re n d , m e v ra p ; p ë r
s h e m b u ll, m e të pab e s ë etj., p o kës h tu ed h e ( m ë ra )
n d ë r m e n d ; ( e la ) pas d o re etj.

d) n u m ërorët th em elor ë të for m u a r me p jes ë-

m a r r jen e fja lë v e m ijë , m ilio n , m ilia rd etj. d h e p jes ët
p ërb ërës e të n jë n u m ërori th em elor , të lid h u ra me
lid h ëzën e:

n jë m ijë , dy m ijë , tr i m ijë , d h je të m ijë , pesë-

m b ë d h je të m ijë , d y z e t m ijë , d y q in d m ijë , n jë m ilio n ,
d y m ilio n . . . , n jë m ilia rd , d y m ilia r d . . . etj.;
n jë z e t e n jë , n jë z e t e s hta të , trid h je t e d y , d y z e t
e ka të r, s h ta të d h je të e tre , n jë q in d e n jë , n jë q in d
e tre m b ë d h je të , tre q in d e p e s ë d h je të e ka të r, n jë m i-
jë e n ë n te q in d e s h ta të d h je të e tre , n jë z e t e te të m ijë
e k a të rq in d e p e s ë d h je të e s hta të , n jë m ilio n e pes ë-
q in d m ijë e d y q in d e d y m b ë d h je të etj.;

dh) lok u cion et p a r a fja lo r e ose lid h ëzor e si:

aq 9a; a s htu s i; d e ri ku , d e ri ku r, d e ri n ë , d e ri
te ; d u ke q e n ë s e; e d he ps e , e d he s ik u r; g je r k u r, g je r
n ë , g je r te ; ka q s a; kë s h tu q ë ; k u rd o q ë ; m ja ft q ë ;
në ë s h të s e, n ë q o ftë s e; në m ë n y rë që , n ë ra s t s e;
n ga d o q ë ; p o q e se, p o të je të s e ; q ë n ë , q ë se, q ë te ;
q y s h s e ; s ad o q ë ; s apo q ë ; s i e d h e ; s id o q ë ; te k d o q ë ;
v e të m se ertj.;
§67 B e, ë, f 132

e) s h p reh jet em ër or e p ë r q in d , p ë r m ijë e tj.;

pe s ë p ë r q in d , q in d p ë r q in d , n jë q in d e p e s ë d h je të
e pe s ë p ë r q in d , d y q in d p ë r m ijë ; 8 p ë r q in d , 120 p ë r
q in d , 50 p ë r m ijë e tj.* ;

ë) p jes ëza u e tr a jta ve p ës or e- vetvetor e, k u r n d o-

d h et p a ra fo lje s :

u a fro v a , u kë rku a , u lo d h ë m , u n is ë m e tj.;

f) lok u cion et p a s th irrm ore q ë s h p reh in p ërs h ë-

n d etje, u rim e, fa lën d er im e, n gu s h ëllim e etj., p jes ët
p ërb ërës e të të c ila ve e ru a jn ë p a va rës in ë e tyr e g ra -
m a tik o r e :

M b e çi m e s h ë n d e t! , M irë a rd h s h i!, M irë ju g je t-

s h im ! , M irë se e rd h e ! , M irë se ju g je ta ! , M irë se e r-
d h ë t! , M irë se na e rd h ë t! , M irë se v je n ! , M irë se na
v je n ! , M irë se v in i! , M irë se të v in i! , Puna m b a rë ! ,
P u n ë të m b a rë ! , U d h a m b a rë ! , U d h ë të m b a rë ! , M b a rë
p a s të !, N g a m o t g ë z u a r! , E p a çim m e je të ! , P ë r s h u -
m ë v je t! , P ë r s h u m ë v j e t g ë z u a r! , Q o fs h i s h ë n d o s h ë ! ,
Me s h ë n d e t! , Shënd et p a ç!, Shënd et p a çi! , Shënd et
p a çin ! e tj.;
Ju fa le m i n d e rit! , Të fa le m n d e rit! e tj.;
K ry e t s h ë n d os h ë !, Q o fs h i v e të ! , Të rro s h v e të ! ,
V e të s h ë n d os h ë ! etj.
Po kës h tu s h kru h en ed h e: Si u rd h ë ro n ! , Si u r-
d h ë ro n i! etj.

*) S h en ja t % ( P ë r Q ind) dh e % 0 ( p ë r m ijë ) m u n d të p ërd o-

ren vetëm pas n jë n u m ri të sh ën u a r m e s h ifra : 5%, 90% ,
80»/ oo.
133 §68 a

§ 68

S h k ru h en m e v izë lid h ës e n ë m es:

a) fo r m im e t e p ër ftu a r a n ga p ër s ër itja e n jë fja le

në të n jë jtë n tr a jtë ose n ë tr a jta të n d rys h m e, n ga
b a s h kim i i d y a n ton im eve, i d y n u m ër or ëve th em elo-
rë (p ër të sh ën u a r n jë sasi të p ër a fër t), fo r m im e t on o-
m a top eik e të p ër ftu a r a n ga p ër s ër itja e n jë fja le në
të n jëjtën tr a jtë ose n ë tr a jtë të n d rys h u a r:

co p ë - co p ë , çik a - çik a , d u a r- d u a r, f ij e - f ij e , fle të -

- fle të , g rig je - g rig je , g ru p e - g ru p e , gunga-gunga, h e rë -
- h e rë , k o k rra - k o k rra , k o rta rë - k o rta rë , k u ti- k u ti, la ra -
- la ra , llo j - llo j , n g jy ra - n g jy ra , p a lë - p a lë , p e të - p e të ,
p ik a - p ik a , p je s ë - p je s ë , ra d h ë - ra d h ë , rrip a - rrip a , s hka -
llë - s h k a llë , to g je - to g je , tu fa - tu fa , th e la - th e la , v a lë -
- v a lë , vende-vende, v is e - v is e , v rim a - v rim a , xh u n g a -
- x h u n g a , z h e le - z h e le e tj.; d ita - d itë s , d o ra - d o rë s , h e ra -
- h e rë s , kë m b a - kë m b ë s etj.; n jë ri- tj e tri, s h o q i- s h o q in
e tj.; ça lë - ça lë , fo r t- fo r t, g a ti- g a ti, h o llë - h o llë , rë n d ë -
- rë n d ë , s h u m ë - s h u m ë , v o n ë - v o n ë etj.
a ty - k ë tu , h y rje - d a lje , ( p u n ë to rë t e ) n g a rk im - s h k a r-
k im it, p o s h të - la rt, p ritje - p ë rc je llje , v a jtje - a rd h je e tj.;
d y - tri o rë , d h je të - p e s ë m b ë d h je të v je t, 10- 15 v je t,
k a të r- p e s ë v e ta , p e s ë - g ja s h të d itë , 5- 6 d itë , a fa te dy-
- tre m u jo re , p e riu d h a n jë z e t- trid h je të v je ç a re e tj.;
b am -b am , c iu - c iu , d ë r- d ë r, fiu - fiu , ham -ham ,
h u m - h u m , ku a k- ku a k, lla p - lla p , o s h - o s h , ta k - ta k , z d ru j -
- z d ru j e tj.; b a m - b u m , fa p - fu p , g a u - g iu , h a m - h u m , p a f-
- p u f, tik - ta k etj.; g ë k - m ë k , le cka - p e cka , q o rr- m o rr e tj.;
 §68 b, c, ç, d 134

b ) em ër tim et e p ër b ër a të n jës ive të m a tjes :

d itë - n je ri, d itë - p u n ë , g ra m - m o le k u lë , k a lë - fu q i,

k u a j- fu q i, k ilo v a t- o rë , o rë - m a k in ë , o rë - n o rm ë , o rë - n je -
ri, to n - k ilo m e të r, v it- d ritë etj.
K ës h tu s h k ru h en ed h e em ër tim e t e p ër b ër a të n jë-
s ive të n d r ys h m e të k la s ifik im it: g ru p - k u ltu rë , g ru p -
- m a llra , g ru p - m o s h ë e tj. ;

c) em ër tim et jo të th jes h ta m e lid h je k ëp u jore

p lotës u es e ose me lid h je p ër ca k tor e- n d a js h tim or e
n d ër m jet p jes ëve p ërb ërës e të ty r e :

b a r- b u fe , b a r- lu lis h te , h o te l- re s to ra n t, k a fe - re s to -
ra n t, m in ie ra e h e k u r- n ik e lit, ( tra jta ) p ë s o re - v e t-
v e to re , p o s të - te le g ra f- te le fo n e tj . ;
d h o m ë - m u z e , s h të p i- m u z e , q y te t- m u z e , q y te t- h e ro ,
d y q a n - s h të p i, h o te l- p e n s io n , v a g o n - cis te rn ë , v agon-
- re s to ra n t, v in ç - k u llë , v in ç - u rë , s ë p a të - d a ltë , o rg a n iz a -
të - b a z ë , ( p u n im e t e ) s h p im - k ë rk im it, ( b rig a d a e ) s h p im -
- s h fry të z im it; të s h p im - v le rë s im it, p la n - d e ty rë , q e n - u jk
etj.;

ç) fo r m im e t te r m in o lo g jik e të tip it:

( ra k e ta ) a jë r- a jë r, a jë r- to k ë ; to k ë - a jë r, to k ë - to k ë
etj.; .

d) fo r m im e t e tje r a jo të th jes h ta , k ryes is h t m b ie-

m ërore, p jes ët e të cila ve ka n ë m id is tyr e lid h je k ëp u -
jo r e q ë s h p reh in m a rrëd h ën ie ploitësu ese ose të n d ër-
s jellta :

a g ra ro - in d u s tria l, a n a litik o - s in te tik , b u jq ë s o r- in -

d u s tria l, e k o n o m ik o - s h o q ë ro r, h is to rik o - g je o g ra fik , po-
135 §68 dh, e, ë

litik o - k u ltu ro r, p o litik o - s h o q ë ro r, te k n ik o - m a te ria l,

u s h ta ra k o - p o litik e tj. ;
a fro - a z ia tik , a n g lo - a m e rik a n , a u s tro - h u n g a re z , b a l-
to - s lla v , fra n k o - g je rm a n , g re k o - ro m a k , s h q ip ta ro -
- g re k , tra k o - ilir eltj.*;
fja lo r frë n g jis h t- s h q ip , fja lo r la tin is h t- s h q ip , fj a -
lo r s h q ip - ru s is h t- frë n g jis h t etj.
P o kës h tu s h k ru h en : m a rk s iz ë m - le n in iz ë m , m a rk -
s is t- le n in is t, m a rk s is te - le n in is te .

d h ) p jes ëza is h - p ërp a r a em ër tim eve të n d r ys h m e:

is h - d re jto r, is h - ko m a n d a n t, is h - k o m is a r, is h - k ry e -
q y te ti, is h - k ry e ta ri i K ë s h illit P o p u llo r të R re th it. .. ,
is h - m in is të r e tj. ;

e) e m ër tim e t e p ër b ër a të p ik a ve të h or izon tit, të

for m u a ra p r ej n jë fja le të th jes h të d h e p r e j n jë fja le
të p ër b ër ë:

ju g - ju g lin d je , ju g - ju g p e rë n d im , lin d je - v e rilin d je ,

p e rë n d im - ju g p e rë n d im , v e ri- v e rilin d je e tj.;

ë) e m r a t e p ër b ër ë të krashinave e të fs h a tr a ve të
ven d it ton ë, m e lid h je b a s h këren d itës e, n d a js h tim ore
ose m e lid h je p ërk a tës ie:

B a lla j- V e n d a s , B a rd h a j- R e ç, Ç a l- B a rz e z , Ç e rk e z -
- M o rin ë , Ç e rm ë - B iça k , D a rs - F s h a t, M b o rje - D re n o v ë ,
N ik a j- M e rtu r, P e z ë - H e lm ë s , R re th - G re th e tj.; G je ç a j-

* ) K u r form im et e k ëtij tip i s h ën ojn ë n jësi etn ik e ose gju h ë-

sore të n gu litu ra h is torikish t, sh kru h en pa vizë n ë mes, si
fja lë të vetm e: anglos aks on, ( g ju h ë t) in d o e v ro p ia n e , is tro ru -
m a n is h tja , re to ro m a n is h tja , s e rb o kro a tis h tja etj.
 §68 f, g 136

- K o d ë r, L a b in o t- F u s h ë , L a b in o t- M a l, P a p ë r- S o lla k etj.,
D u s h k - P e q in , F ie r- S h e g a n , F u s h ë - A rrë z , F u s h ë - L u rë ,
F u s h ë - M u h u r, K re j- L u rë , K u le j- P a p ë r, L a b - M a rta llo z ,
N iv ic ë - B u b a r, T o s k ë - M a rta llo z , U jë - L u rth , Z a ll- D a jt,
Z a ll- D a rd h ë , Z a ll- H e rr e tj.;

f) em ra t e p ërb ërë g je o g r a fik ë të h u a j, ed h e ku r

p jes ët p ërb ërës e lid h en m id is tyr e m e n jë p a r a fja lë, li-
d h ëz ose n yjë :

A lm a - A ta , A lz a s - L o re n ë , A m u - D a rja , B a b - e l- M a n -
d eb , B re s t- L ito v s k , B u e n o s - A jre s , D a r- e s - S a la m , F ra n k -
ju rt- m b i- M a j n , H o n g - K o n g , Il- d ë - F ra n s , K o m s o m o ls k -
- m b i- A m u r, K o s ta - R ik a , K u a la - L u m p u r, N ju - D e lh i,
N ju - J o rk , P a - d ë - K a le , P o r t- A r tu r , P o rt- S a id , R o s to v -
- m b i- D o n , S a n - F ra n cis k o , S an-H oze , San-H uan, San-
- M a rin o , S a n - S a lv a d o r, S a n to - D o m in g o , S e n t- E tie n ,
S ie rra - L e o n e , S ie rra - M o re n a , S ir- D a rja , T e l- A v iv , T ia n -
- S h a n , U la n - B a to r etj.
Te em ër tim et g je o g r a fik e, q ë si p jes ë të p a rë ka n ë
n jë n yjë të p ërp a r m e n ë g ju h ët p ërk a tës e, n d ër m jet saj
dh e p jes ës tje të r n u k v ih e t v izë lid h ës e: L a P a z , La
P la ta ,L a V a le ta , L o s A n x h e lo s etj.

g ) em r a t ose m b iem ra t e h u a j të p ers on a ve të p ër -

b ërë p r ej d y a m ë sh u m ë p jes ës h :

A b u - A li, A b u - A li- A h m e t, F re d e rik Z h o lio - K y ri,

G e - L is a k , Ib n - B a tu ta , Ib n - R u s ta , Ib n - S in a , M ak D o-
nald , M a m in - S ib irja k , M a ri- L u iz ë , M a rtin A n d e rs e n -
- N e k s ë , M e n d e ls o n - B a rto ld i, R im s k i- K o rs a k o v , S a lti-
k o v - S h e d rin , S e n - S a n s , S e n - S im o n , S e n - Z h y s t, Zh a n -
- Z h a k R u s o etj.

S h ë n i m 1. K u r m id is em rit dh e m b iem rit të n jë per-

137 §68 gj

soni të h u aj n dod h et n jë n yjë ose n jë pjesëz, k ëto za kon ish t

sh kru h en veç: A n to n is v a n D a jk, D o ra d ’ls tria , F e rgy s O K o -
nor, G i d ë M opas an, L e o n a rd o da V in çi, L o p e d e V e g a , M a h -
m u d al K a z h g a ri, M ig u e l de C e rv an te s , S h on O K e js i, V in -
ce n t v a n G og , Zh a n ë d ’A rk etj.

S h ë n i m 2. P jes ët përca ktu ese të m b iem ra ve të per-

son a ve sh kru h en pa vizë lid h ës e e pa k lla p a : A le ks a n d ë r D y m a
B iri, G a v ril D a ra P la ku , G a v ril D a ra i R iu , K a to n i i R i etj.

S h ë n i m 3. P jes a - o g llu e em ra ve të b u rim it tu rk shkru -

h et n jësh m e em rin vetja k përka tës : O s m a n o g llu , P a z v a n o -
g llu etj.

S h ë n i m 4. G jym tyr ët përb ërës e të em ra ve dh e të m b ie-

m ra ve kin ezë, korea n ë, vietn a m ezë e b irm a n ë sh kru h en veç
e veç, pa vizë në m es: F a n D in j F u n g , L i Su n Sin, L u Sin, N g u -
je n V a n T ro i etj.

g j) n u m ërorët rres h torë, k u r ve të n u m ri ose n jë

p jes ë e tij s h ën oh et m e s h ifra arafoe:

klas a e 2 - të , k re u i 4 - t, e 5 - ta A , K o n g re s i i 6 - të ,
s h e k u lli i 2 0 - të , v iti i 2 9 - të i Ç lirim it, i 7 4 - ti, i 5 0 - m i-
jë ti os e i 50 0 0 0 - ti, i 2 0 0 - m ilio n ti ose i 200 000 0 0 0 - ti
etj.
Po kës h tu s h k ru h en : 4 0 0 - s hi 500 - s hi, 900 - s hi,
300 0 0 0 - s hi ose 3 0 0 - m ijë s h i etj.
K u r n u m ërori r r es h tor s h k ru h et m e s h ifër rom a -
ke, p ër d or et pa p ra p a s h tes ë d h e p a n yjë të p ërp a r m e:
klas a I, K o n g re s i V , K re u X V I , v iti X X I X i Ç liri-
m it, G je r g j B als ha I, L u ig j i X I V , M e h m e ti I I etj.

S h ën im . N u m ërorët rres h torë që sh ën ojn ë sh ka llët

e p ërgjeg jës is ë në orga n iza ta t sh oqërore, n ë u sh tri etj., sh kru -
hen g jith n jë m e s h kron ja e jo m e sh ifra rom a ke:

ka p ite n i pa rë, p ilo ti i dytë, s e kre ta ri i p a rë i K o m ite tit

të P a rtis ë të . . . , s e kre ta ri i d ytë i am b as adës etj.
 $68h, i, j 138

h ) em ër tim et e p ë r vje to r ë ve d h e fo r m im e t e n g ja -
s h m e m e to, k u r n u m ërori s h ën oh et m e s h ifër :

5 0 - v je to ri i P a v a rë s is ë ; 2 5 - v je to ri i th e m e lim it të
P a rtis ë ; s h k o lla 8 - v je ç a re ; 1 5 - d itë s h i i p a rë i s h ta to rit;
3 0 - v je të s h i i p a rë i s h e k u llit X I X etj.
P or, k u r n u m ërori s h ën oh et m e s h k ron ja , fja la
s h kru h et si n jë e vetm e, pa v izë n ë m es : pesëdhjetë-
vjetori i P a v a rë s is ë ; pesëqindvjetori i v d e kje s së S k ë n -
d e rb e u t; njëzetepesëvjetori i th e m e lim it të P a rtis ë ;
s h kolla tetëvjeçare; pesëm bëdhjetëditëshi i p a rë i s h ta -
to rit etj.;

i) em ër tim et e veça n ta të m je te ve tekn ike, si edh e

em ër tim et e n gja s h m e k on ven cion a le, n ë p ër b ër jen e
të cila ve h yn ed h e n jë n u m ër i s h ën u a r m e s h ifr a :

B -52, B o in g - 7 0 7 , F - 1 0 0 , 11-18, G az-69, M ig - 2 1 ,

T- 3 4 , T U - 1 0 4 , U - 2 , A p o lo - 1 4 , K o z m o s - 1 3 0 ; P la n i D - 4 ,
A g je n ti J - 3 3 eftj.
P o kës h tu s h kru h en ed h e n u m ra t e te le fo n a ve dh e
të ta r g a ve të a u tom jeteve, k u r p ërb ëh en n ga gru p e
s h ifra sh p.sh .:
27- 51, 25- 09, 41- 44, 55- 70, 5 5 - 7 6 ;
B R 68- 65 , D R 42- 68, E R 50- 52, K O 43- 93, T R 03- 97, *
UP 05- 06- 50 etj.;

j) e m ër tim e t e s h ku rtu a ra të in s titu cion eve, të

zyr a ve, të n d ër m a r r jeve, të o r g a n iza ta ve e tj.; v iza li-
d h ës e n ë k ëtë ra s t v ih e t m id is ty r e d h e n yjës së p ra p -
m e ose m b a res ës :

S M T - ja e L u s h n jë s , p u n o n jë s it e N B - v e , K o m ite -
ti Q e n d ro r i B R P S H - s ë , s e s io n i i 2 8 - të i O K B - s ë , S h ta -
b i i A B D - s ë , k o rre s p o n d e n të t e A T S H - s ë , n ë p u n ë s it e
139 §68 k, 1,11

P TT-s ë , o xh a k u i T E C - it, a n ë ta rë t e B R A S H - it, rr e -

g u llo rja e F IF A - s e tj.;

k ) em ër tim et e p ër b ër a niga n,jë p jes ë e s h k u rtu a r

d h e n ga n jë p jes ë e p lotë:

N I- K im ik e , N l- P ro ja rm a , N l- P y j o r e , N I- Q e lq i,
N I- T u lla etj.;

I ) s h k ron ja t, n u m ra t (k u r s h kru h en m e s h ifra ),

p jes ët e p a n d rys h u es h m e të lig jër a tës , s i ed h e elem en te
q ë n u k ja n ë p jes ë të lig jëra tës , k u r p ër d or en si em ra
d h e m a r r in tregu es të itra jta ve ra s ore:

a - j a ; h - ja ; v ë ru p ik a t ë - v e ; v ë r p ik ë n m b i i- n ë ;
d - ja ë s h të b a s h k ë tin g ë llo re ; y - ja ë s htë z a n o re ; të g je -
n d e t x - ie t j . ; l - j a ; 2 - ja ; 3 - ja ; 7 - a ; 15- a; k ry e n g ritja e
1911-s; n g ja rje t e 1924- s; a k s io n e t k ry e s o re g ja të
1943 - s ë e tj.j G - ja, d h e - ja , a s - i ja n ë lid h ë z a k ë p u jo re ;
k u p tim e t e - ta r - it s i p ra p a s h te s ë ; z ë - ja ë s h të p ra p a -
s hte s ë z v o g ë lim i; p s e- ja ë s htë n d a jfo lje p y e të s e e tj.;

I I ) k om a n d a t u s h ta ra ke të p ërb ëra n ga d y ose

m ë s h u m ë p jes ë; viza lid h ës e n ë k ëtë ra s t v ih e t m id is
p jes ëve p ërb ërës e të ty r e :

P a ra - m a rs h ! , M e v ra p - m a rs h ! , P ra p a - k ih e u ! , G jy s -
m ë d ja th ta s - k th e h u ! , N ë v e n d - n u m ë ro ! , S k u a d ë r- n d a l! ,
S ku a d ra , d ja th ta s - k th e h u ! , N ë k ra h - a rm ë ! , P ra n ë k ë m -
b ë s - a rm ë ! , N ë s u p - a rm ë ! , N ë k ra h a q a fë - a rm ë ! , D ja th ta s -
- n d e ro ! , T o g ë - n d a l! , T o g a - m b lid h u ! , B a jo n e të - d re jto ! ,
B a jo n e të - p ë rk u l! , P ë r n d e r- a rm ë ! , A rm ë - z b ra z ! , M a j-
ta s - e ja n ë ra d h ë ! L a rg ë s i- z m a d h o ! , R rip - z g ja to !, K o m -
pa nia, n ë v ijë to g ë - k o lo n ë - m b lid h u ! , B a ta lio n i, n ë v i-
jë k o m p a n i- k o lo n ë - m b lid h u ! e tj.
§69 a, b, c 140

§ 69
S h kru h en m e v izë të g ja të n ë m es tyr e:
a ) em r a t e p ër veçëm q ë s h ën ojn ë ca qet e n jë h a -
p ës ir e g jeo g r a fik e, si ed h e em ra t q ë s h ën ojn ë ca qe
k oh ore:

gara e ç ik liz m it T ira n ë — E lb a s a n — K o rç ë ; h e k u r-

u d ha R ro g o z h in ë — F ie r; ka n a li P e q in — K a v a jë , ka -
n a li V jo s ë — L e v a n — F ie r; la rg ë s ia T o k ë — D ie ll; v i-
ja a jro re P a ris — T ira n ë — P e k in ; lu n d rim i A m e rik ë
— E v ro p ë ; u d h ë tim i F ra n cë — A rg je n tin ë — A u s tra li;
u d h ë tim i T o k ë — H ë n ë e tj.;
p e riu d h a ja n a r — m a j; p e riu d h a p ra n v e rë — v j e -
s htë etj.;

b ) n u m ërorët q ë s h ën ojn ë ca q et e n jë h a p ës ire k o-

h ore:

p e riu d h a 1939 — 1944; trid h je të v je to ri i th e m e li-

m it të P a rtis ë 8 .X I.1 9 4 1 — 8.X I . 1971; k a të rq in d v je to ri
i lin d je s së B u d it 1566 — 1966; K o n fe re n c a e P a rë e
S tu d im e v e A lb a n o lo g jik e 15 — 21.X I . 1962 ; K o n g re s i i
D re jts h k rim it të G ju h ë s S h q ip e 20 — 25.X I. 1972; p e -
s ë q in d v je to ri i v d e k je s së S k ë n d e rb e u t 1468 — 1968;
p la n i i k a të rt p e s ë v je ça r 1966 — 1970; v iti s h k o llo r
1973— 1974; le të rs ia e s h e k u jv e X I X — X X e tj.;

c) d y a m ë sh u m ë em r a të veça n të ose em ër tim e,

fja lë a to g je fja lës h të veça n ta , të cila t ka n ë n d ër m jet
ty r e m a rrëd h ën ie të n d ërs jellta , ja n ë elem en te p ër b ë-
rës e të n jës ive k u p tim ore s h u m ëp jes ës h e ose s h ën ojn ë
k a lim e n ga n jë g je n d je n ë n jë g je n d je tje të r :

n d e s h ja D in a m o — P a rtiz a n i; n d e s h ja e fu tb o llit
S h q ip ë ri— T u r q i; ta k im i S p a s ki— F is h e r; u n ite ti p a r-
ti — p o p u ll;
141_________ _____________________________§69 ç
tre k ë n d ë s h i m ë s im — p u n ë p ro d h u e s e — e d u k im fiz ik
d he u s h ta ra k;
m a rrë d h ë n ie t m a ll— p a ra — m a ll;

ç) em r a t e b a s h k a u torëve të n jë ve p r e :

K. M a rk s — F .E n g e ls ; A . X h u v a n i— K . C ip o etj.
 VI. PBlDORIM I I SHKRONIAVE
Të MËDHA

§ 70
S h k ron ja e m a d h e p ër d or et p ër të d a llu a r em r a t e
p ër veçëm d h e em ër tim et e b a ra s vlers h m e m e ta n ga
em r a t e p ërg jith s h ëm .

§ 71
S h kru h en m e s h k r on jën e p a rë të m a dh e em r a t
dh e m b iem r a t e p ers on a ve, e p itetet ose o fiq e t (n o fk a t)
q ë ja n ë p jes ë p ërb ërës e e tyr e, si ed h e p s eu d on im et:

A li K e lm e n d i, A v n i R u s te m i, D edë G jo L u li,
G je rg j E le z A lia , G je rg j K a s trio ti, G je to B as ho M u ji,
G jin B u a S h p a ta , G jo n B u z u k u , Is m a il Q e m a li, N a im
F ra s h ë ri, P je të r B u d i, R ra p o H e k a li etj.;
A le k s a n d ë r D y m a B ir i, G a v ril D a ra i R iu , G je rg j
B a ls ha i P a r ë, G je rg j Q im ek eq i, Iv a n i i Tm er rs h ëm ,
R ik a rd Z em ër lu a n i, L e k a i M a d h , L le s h i i Z i, M a rk
S h a lëg ja ti, N ik o lla K ëm b ëles h i etj.;
A s d re n i, B u b u rick a , Ç a ju p i, D okë S u la , J a k in
S h ko d ra , M ig je n i, P la to n icu s , R u s h it B ilb il G ra m s h i
etj.

S h ënim 1. N yja t dh e p jes ëza t e m b iem ra vc të huaj

143 §72

sh kru hen m e sh k ron jë të vogël, ku r jep et i p lotë em ri dhe

m b iem ri i person it, p or sh kru h en m e s h kron jë të m a dh e, ku r
përd oret vetëm m b iem ri dh e ku r n yja ose p jes ëza ësh të ele-
m en t i dom osdosh ëm i tij:

K a ld e ro n de la B arka , p or D e la B arka, L e o n a rd o da
V in çi, p or D a V in ç i; L o p e de V e ga, p or D e V e g a ; M a h m u d
al K a z h g a ri, p or A l K a z h g a ri; S h a rl dë K o s te r, p or D ë K o s -
te r; V in c e n t v a n G og , p or V a n G o g etj.
M e s h kron jë të m a dh e sh kru h en ed h e pjes ët O , M a k, San,
Se n të m b iem ra ve të h u a j të p ers on a ve:
O B rie n , O K o n o r, O K e js i; M a k - D o v e ll, S a n - M a rtin , S e n -
- S im o n etj.

S h ë n i m 2. T ë gjith a pjes ët e em ra ve dh e të m b ie-

m ra ve kin ezë, korea n ë, vietn a m ezë e b irm a n ë fillo jn ë me
s h kron jë të m a dh e:

Fan D in j F u n g, Kan G am Ç an, Li S ju Ç e n, Lu Sin ,

N g u je n V a n T ro i, S u n J a t S e n etj.

§ 72
S h k ru h en m e s h k ron jën e p a rë të m a d h e em ra t e
m b iem r a t e p ërveçëm , të cilët, m eg jith ës e p ër d or en p ër
të s h ën u a r n jë k a teg or i të ca ktu a r n jerëzis h , n u k jainë
k th ye r n ë em r a të p ër g jith s h ëm :

ja n ë të rra llë n ë h is to ri G je r g j K a s tr io të t; ke m i
e d he n e H o m er ët ta n ë ; n jë P r o m ete i d itë v e ton a
etj.

S h ë n i m . K u r em ra t e p ërveçëm të n jerëzve ja n ë kth yer

në em ra të p ërgjith s h ëm q ë sh ën ojn ë tip in përka tës, sh kru -
hen m e s h k ron jë të vo g ël:

cice ro n , d onkis ho t, gob s e k, ha rp agon , ku is lin g , m e ce n ,

m e n to r etj.
Me s h kron jë të vo g ël shkru h en edh e eim ërtim et e n jë-
 §73

sive të m a tjes, të m je te ve tekn ike, të sen deve etj., të cila t

b u rojn ë n ga em ra të p ërveçëm :
a m p e r- i, o m - i, v a t- i, v o lt- i, z h u l- i; d iz e l, fo rd , m a u -
z e r, rë n tg e n etj.

§ 73
E m ër tim et e fu n k s ion eve s h tetërore, p olitik e e
u sh ta ra ke, të g ra d a ve, të titu jv e feta r ë etj. s h kru h en
m e s h k ron jë të vo g ë l:

ministri i N d ë rtim it N .N ., deputeti i K u v e n d it P o -

p u llo r N .N ., kryetari i K o m ite tit E k z e k u tiv N .N .,
presidenti i R e p u b lik ë s , perandori K o s ta n d in , mbretë-
resha T e u ta , sulltan M u ra ti I I ;
sekretari i K o m ite tit të P a rtis ë , anëtari i B y ro s ë
P o litik e , anëtari i S e k re ta ria tit të K Q , sekretari i K Q ,
komisari i k o rp u s it, komisari i b a ta lio n it, ambasadori
N .N .;
komandanti i re g jim e n tit, komandanti i ko rp u s it,
komandanti i b rig a d ë s , shefi i s h ta b it, admirali N .N .,
mareshali V a tu tin , gjenerali D o m b ro v s k i, major P e- i
tr it B a rd h i, toger S k ë n d e r P e tre la ;
dukë G jin Ta n u s h i, princi K a rl T o p ia , kont N i-
ke të T o p ia , vojvodë Ja n os h H u n ia d i, A li pashë G u cia ,
M e h m e t pashë B u s h a ti, A li bej E v re n o z i;
anëtari i A ka d e m is ë së S h k e n ca v e N .N ., profesor
N .N ., docent N .N ., doktor profesor A le k s a n d ë r X h u -
v a n i, bashkëpunëtor i vjetër shkencor N . N . * ;

*) K u r k ëto em ërtim e p ërd oren m ë vete (jo n ë fja li), siç

ndodh za kon is h t n ë ra s tet ku r u d rejtoh em i p ers on a ve për-
katës, n ë n ën s h krim et, si ed h e n ë ren d itjen e em ërtim eve
në fja lë n ë doku m en tet zyrta re, a to shkru h en m e sh kro-
n jë të m a d h e si n ë form ën e plotë, ashtu edh e n ë form ën
e shku rtu a r.
145 §74

p a p a K a lis ti I I I , p es h k op i P a l E n g jë lli, a t S h tje jë n

G je ç o v i, im zot L u ig j B u m ç i, sh eh M u s ta ja T e to v a etj.
Ku r em ër tim et e m ës ip ërm e ja n ë b ërë p jes ë e
p a n d a rë e n jë em r i të p ërveçëm , a to s h kru h en me
s h k ron jë të maidhe:
B a b a F a ja , H ox h a Ta h s in i, K o n t U ra n i, M a d a m dë
S ta l, P a p a K ris to N e g o v a n i, P r in c V id i etj.

§ 74

E m ër tim et e fu n k s ion eve zyr ta r e e s h oq ërore m ë

të la rta , titu jt m ë Itë la r të të n d er it n ë R P S H d h e em ër -
tim et e u r d h r a ve e të m e d a ljeve s h tetër or e s h kru h en m e
s h k ron jë të m a d h e (të g jith a fja lë t q ë h yjn ë n ë p ër -
b ër jen e tyr e, m e p ër ja s h tim të n y ja ve ); po kës h tu ve -
p roh et ed h e n ë ra s tet e n gja s h m e n ë k u m tim et e në
d ok u m en tet zyr ta r e:

S e k re ta ri i P a rë i K o m ite tit Q e n d ro r të P a r-
tis ë së P u n ë s të S h q ip ë ris ë ; K ry e ta ri i P re s id iu m it të
K u v e n d it P o p u llo r; K ry e ta ri i K ë s h illit të M in is tra -
v e të R e p u b lik ë s P o p u llo re të S h q ip ë ris ë ; K ry e ta ri i
K ë s h illit të P ë rg jith s h ë m të F ro n tit D e m o k ra tik të
S h q ip ë ris ë ; P re s id e n ti i K ë s h illit të P ë rg jith s h ë m të
B a s h k im e v e P ro je s io n a le të S h q ip ë ris ë ; S e k re ta ri
i P a rë i B a s h k im it të R in is ë së P u n ë s të S h q ip ë ris ë ;
P re s id e n tja e B a s h k im it të G ra v e të S h q ip ë ris ë ;
H e ro i P o p u llit; H e ro i P u n ë s S o cia lis te ; M ë s u e s i P o -
p u llit; A rtis t i P o p u llit; U rd h ri i F la m u rit; U rd h ri i
P u n ë s i K la s it të P a rë ; U rd h ri i L iris ë ; U rd h ri «N a im
F ra s h ë ri»; M e d a lja e T rim ë ris ë ; M e d a lja e Punës
etj.

10 — 360
§§75, 76 146

E m ërtimest e titu jv e të tje r ë të n d er it s h kru h en

m e s h k ron jë të m a d h e ve të m n ë fja lë n e p a rë:
A rtis t i m e ritu a r, M ës ues i m e ritu a r, M je s h të r i
s p o rtit e tj.*

§ 75
S h k ru h en m e s h k ron jë të m a d h e em r a t e p ër ve-
çëm të b otës m ito lo g jjk e e feta r e, si ed h e a ta të fig u -
r a ve e të tr e g im eve p op u llor e:

A d a m i, A p o lo n i, B u d a , D ia n a , E v a , H e rm e s i, J u -
p ite ri, K ris h ti, M in e rv a , M itra , M u h a m e ti, N e p tu n i,
P a n i, P o life m i, S h iv a , Z e u s i e tj.; B o rë b a rd h a , e B u k u -
ra e D h e u t, H iru s h ja , K a ta lla n i, M a ro P ë rh itu ra , S y •
qe n ë z a e tj. (p or s h k ru h en m e s h k ron jë të v o g ë l em ra t
e p ër g jith s h ëm të s fer a ve të m ës ip ërm e si alla h,
e n g jë ll, p e rë n d i, p e rri, s h e n jt, x h in d , zanë e tj.).

§ 76
S h k ru h en m e s h k ron jë të m a d h e em r a t e p ër ve -
çëm të k a fs h ëve:

B a la s h i, B a lo ja , B u k e fa li, K a z ili, K u q a li, L a ro ja t

R o s in a n ti etj.

*) E m ërtim et e titu jve të n d erit vih en n ë th on jëza , ku r për-

doren m en jëh erë pas fja lës «titu ll»- , si n da js h tim i p a veçu a r
m e p r es je: iu dha titu lli «H e ro i P o p u llit», — «H e ro '
P u në s S o cia lis te », — «A r tis t i P o p u llit» etj., p or: H e ro i i
P o p u llit Q e m a l Stafa, M ë s u e s i i P o p u llit A le ks a n d ë r X h u -
v ani, M je s h tri i s p o rtit N .N . etj.
147 §§77, 78

§ 77
S h k ru h en m e s h k ron jë të m a d h e e m ër tim et e p la -
n etëve, të yje ve , të y jë s iv e e të tr u p a ve të tje r ë q ie-
U o r ë:

A ru s h a e M a d h e , A ru s h a e V o g ë l, G a la ktika , J u -
p ite ri, K a s h ta e K u m trit, D ie lli, H ë n a , M a rs i, N e p tu n i,
S a tu rn i, S h e n jë z a t, T o k a , U ra n i, Y lli P o la r eitj.

S h ë n i r a . E m ra t d ie lli, d heu, hë na, toka etj. shkru h en

m e s h k ron jë të vogël, ku r n u k p ërd oren si term a të a s tron o-
misë, p.sh. p e rë n d im i i d ie llit; te m p e ra tu ra në d e t e në tokë
ë s htë e n d ry s h m e ; n jë natë pa h ën ë etj.

§ 78
E m ëritim et g je o g r a fik e e ter r ito r ia le- a d m in is tr a ti-
ve, si ed h e em ra t e tje r ë të ven d eve s h k ru h en me
s h k ron jë të m a d h e:

A d ria tik u , A lp e t, B a llka n i, B una, D a jti, D e v o lli,

D rin i, J o n i, K a rp a te t, L a b ë ria , L u m a , M ird ita , M y z e -
q e ja , S a z a n i, S k ra p a ri, S h a ri, S h q ip ë ria , T o m o ri, V j o -
sa, V lo ra etj.
P je s ë t p ërb ërës e të n jë em ër tim i g je o g r a fik a të
n jë em r i ven d i p r ej d y a m ë s h u m ë fja lës h sh kru h en
m e s h k ron jë të m a d h e (m e p ër ja s h tim të n yja ve, li-
d h ëza ve e p a r a fja lë ve ):
A m e rik a L a tin e , A z ia e V o g ë l, B is h ti i P a llë s , B je -
s h kë t e N e m u n a , B re g u i D e tit, B re g u i F ild is h të ,
B re g u i M a të s , B riri i A rtë , D e ti i B a rd h ë , D e ti i K u q ,
D e ti i V d e k u r, D e ti i Z i, D rin i i B a rd h ë , F u s h a M b re t,
G a d is h u lli B a llk a n ik , G a d is h u lli Ib e rik , G ro p a e S h k o -
d rës , G u in e ja e R e , G u ri i B a rd h ë , G u ri i H a s it, G u -
 §78 148

■ ri i P is h k a s h it, G j ir i A ra b ik , G j ir i P e rs ik , Is h u lli i L e -
zhës , K e p i i G je lb ë r, K e p i i S h p re s ë s së M irë , K o d ra
e K uqe, K o m s o m o ls k - m b i- A m u r, K u n o ra e D a rd h ë s ,
K u n o ra e L u rë s , L ë n d in a e L o të v e , L u g je t e V e rd h a ,
L u m i i V lo rë s , M a ja e H e k u ra v e , M a lë s ia e M ad he ,
M a lë s ia e M b is h ko d rë s , M a li i B a rd h ë , M a li i G je rë ,
M a li i Z i, M a li m e G ro p a , O q e a n i i N g rirë i V e riu t,
P ë rro i i Th a të , P o li i J u g u t, P o li i V e riu t, Q a fa e
G ja rp rit, Q a fa e Th a n ë s , Q a fa e Ze z ë , R e ç - e - D a r-
dha, R ra fs h i i D u k a g jin it, R ru g a e B a rrika d a v e ,
S h e s h i i D e m o s tra ta v e , Shes hi i F la m u rit, S h ka -
lla e T u ja n it, S h k ë m b i i K a v a jë s , S h te g u i D henv e,
Te n d a e Q y p it, T o k a e Z ja v rtë , U ra e S h tre jtë ,
V a u i D e jë s , V e n d e t e U lë ta , Ze la n d a e R e etj.

S h ë n i m 1. E m ra t e p ërgjith s h ëm g jeog ra fik ë si b re g,

b uzë, çukë , d e t, fus hë , g a d is h u ll, g ry kë , g ji, hund ë , is të m ,
is h u ll, kanal, ke p, kod ë r, kru a, liq e n , lu m ë , m ajë , m a l, n g u -
s hticë , p ë rru a , q a fë , q y te t, s u kë , s he, s h k re të tirë , s h p e llë ,
tro p ik , v a rg m a l etj., ku r n u k ja n ë pjes ë p ërb ërës e e n jë
em ërtim i të përveçëm , p or p ërd oren si përca ktu es të n jë em ri
g jeog r a fik ose përca ktoh en p rej tij, sh kru h en me sh kron jë
të v o g ë l:

çu ka e A jto jt, d eti A d ria tik , d eti i K in ë s J ug ore , fu sh a e

K o rçë s , fu sh a e M y ze qe s ë , ga d is h u lli i B a llka n it, gr yk a e K ë l-
cy rës , g jir i i V lo rë s , h u n da e K a ra b u ru n it, istm i i K o rin tit,
is h u lli i Saz anit, k a n a li i K o rfu z it, k a n a li i M y ze q e s ë , k a n a li
i Su e zit, k ep i i R o d o n it, k r oi i Z e jm e n it, liq en i B a la ton , liq en i
i P res pë s , iiq en i i Shkod rë s , lu m i i M a tit, lu m i i Tira n ë s ,
m a ja e K o ra b it, m a ja e R a d ohin ë s , m a li i D a jtit, n gu sh tica e
B o s fo rit, n gu sh tica e G jib ra lta rit, p ërroi i M u n e llë s , q a fa e
L lo g ora s ë , q yteti i F ie rit, s h p ella e D ra gob is ë , trop ik u i G a -
fo rre s , va r g m a li i A n d e v e etj.

S h ë n i m 2. M b iem ra t q ë ja n ë p jes ë përb ërës e të em -

ra ve g jeog ra fik ë, siku rse sh ih et edh e n ga sh em b u jt e m ës i-
përm , sh kru h en ku rd oh erë m e s h kron jë të m a dh e:
149 §78

C u rra j i E për, D rin i i B a rdh ë, D rin i i Z i, K a n a li i M a dh ,

K u rv e le s h i i Posh tëm , L a b o v a e S ip ërm e, M a lë s ia e M a dh e,
M a li i Z i, M y z e q e ja e V o g ël, P re s pa e M a dh e, P re s p a e V og ël
etj.

S h ë n i m 3. T ë gjith a pjes ët p ërb ërës e të em ërtim eve

zyrta re të sh teteve fillo jn ë me s h kron jë të m a d h e (m e për-
ja sh tim të n yja ve ):

D e s p o ta ti i E p irit, M b re të ria e N e p a lit, P e ra n d o ria O s -

m ane , P e ra n d o ria R o m a ke e L in d je s , P e ra n d o ria R o m a ke e
P e rë n d im it, P rin cip a ta e A rb ë ris ë , P rin cip a ta e L ih te n s h ta jn it,
R e p u b lika A ra b e e E g jip tit, R e p u b lik a D e m o kra tike G je rm a -
ne, R e p u b lik a D e m o k ra tik e e V ie tn a m it, R e p u b lik a F ra n ce -
ze, R e p u b lik a e K o rçë s , R e p u b lika P o p u llo re e K in ë s , R e p u -
b lika P o p u llo re e S h q ip ë ris ë , R e p u b lika e S a n - M a rin o s , R e p u -
b lika S o cia lis te e R u m a n is ë , R e p u b lik a e V e n e d iku t, S h te te t
e B as hku ara të A m e rik ë s etj.

S h ë n i m 4. E m ra t e a n ëve të h orizon tit dh e m b iem ra t

e form u a r p rej tyre sh kru h en m e s h kron jë të madhe (m e
p ërja s h tim të n yjës ), ku r përdoren si em ërtim e n jës ish te-
rr itor ia le (g jeog r a fik e ose h is torik e) ose si p jes ë të këtyre
em ër tim e ve:

v a lle t tona të Ju gu t, p o p u jt e L in d jes , L in d ja e L a rg m e ,

L in d ja e M e s m e , s h te te t e P erën d im it, k ry e n g ritje t e m a lë s o-
rë v e të V eriu t, p o p u jt e V eriu t. etj.;
A m e rik a e Ju gu t, Ita lia e Ju gu t, P o li i Ju gu t, V ie tn a m i i
Ju gu t, E v ro p a e V eriu t, Irla n d a e V eriu t, K o re ja e V eriu t,
P o li i V er iu t, S h q ip ë ria e V eriu t, V ie tn a m i i V er iu t etj.;

A m e rik a Ju gore, E v ro p a Ju gore, S h q ip ë ria Ju gore, E v ro p a

Ju glin dore, A z ia J u glin d ore, E v ro p a L in d ore, G je rm a n ia
L in d ore, M e s d he u L in d or, E v ro p a P erën d im ore, G je rm a n ia P e-
rën d im ore, A frik a V er ior e, A m e rik a V er ior e, S h q ip ë ria V eriore,
S h q ip ë ria V er ip erën d im or e etj.;

K u r em ra t dh e m b iem ra t e m ës ip ërm p ërd oren p ër të

sh ënu ar n jë d rejtim ose n jë p ik ë të h orizon tit, sh kru h en me
sh kron jë të vo g ël: u n is ë n d re jt ver iu t; e ra fry n nga lin d ja ;
në d re jtim verip er ën d im or etj.
 §79 150

S h ë n i m 5. E m ërtim et g jeog r a fik e sh kru h en m e s h k ron jë

të ma dh e, ed h e ku r p ërd oren m e ku p tim të figu rs h ëm :

B o ro v ë (m a sa kër fa s h is te), M u n ih (m a rrëves h je m e fa -

sh izm in ), D ie n B ie n F u, S ta lin g ra d , V a te rlo (d is fa të e rën d ë
u shta ra ke).

§ 79
E m ër tim et e p eriu d h a ve, të n g ja r jeve, të a k teve
e të dok u m en lteve h is tor ik e m e rën d ës i k om b ëta re ose
n d ërk om b ëta re, të m on u m en teve h is torik e e të m on u -
m en teve të ku ltu rës s h k ru h en m e s h k ron jë të m a d h e
(m e p ër ja s h tim të n y ja v e dihe të fja lë v e s h ër b yes e):

Ç lirim i ( z h v illim i e k o n o m ik pas Ç lir im it), R e fo rm a ,

R ilin d ja , R ilin d ja K o m b ë ta re S h q ip ta re , T a n z im a ti
e tj.;
A n ta n ta , A n ta n ta e V o g ë l, ( fu q itë ) e B o s h tit, I n -
te rn a cio n a lja K o m u n is te , In te rn a cio n a lja e P a rë , K o-
m u n a e P a ris it, K o n fe re n c a e A m b a s a d o rë v e , K o n fe -
re n ca e L a b in o tit, K o n fe re n c a e P a q e s , K o n fe re n c a e
P e z ë s , K o n g re s i V I i P P S H , K o n g re s i i D re jts h k rim it
të G ju h ë s S h q ip e , K o n g re s i i L u s h n jë s , K o n g re s i i
M a n a s tirit, K o n g re s i i P ë rm e tit, Kuvendi i Le z h ë s ,
L ë v iz ja N a c io n a lç lirim ta re , L id h ja e P riz re n it, L u fta e
D y të B o të ro re , L u fta N a c io n a lç lirim ta re , L u fta N jë -
q in d v je ça re , L u fta e V lo rë s , M b le d h ja e B e ra tit, N a ta
e S h ë n B a rto le m e u t, N jë q in d D itë t, O p e ra cio n i i D im -
rit, Q e v e ria e P ë rk o h s h m e e D u rrë s it, R e fo rm a A g ra re ,
R e p u b lik a e T re të , R e v o lu c io n i S o cia lis t i T e to rit,
S h o q ë ria e të S h ty p u rit S h k ro n ja S h q ip , T ra k ta ti i
L o n d rë s , T ra k ta ti i S h ë n S te fa n it, T ra k ta ti i V e rs a jë s
e ti- ; :
D e k re ti i P a q e s , D e k re ti i To kë s , K a rta e K o m b e v e
të B a s h ku a ra , K a rta e M ad he e L iriv e , K u s h te tu ta e
151 §80

R P S H , L e tra e H a p u r e K Q të P P S H , M e m o ra n d u m i i
G ë rçe s , T e z a t e P r illit e tj.;
S h të p ia e P a rtis ë , K a la ja e G jiro k a s trë s , V a rre -
zat e D ë s h m o rë v e të A td h e u t (Tir a n ë), M a u z o le u m i i
D ë s h m o rë v e (D u rrës ), M a n a s tiri i A rd e n icë s e tj.;
M o n u m e n ti i S h p a llje s së P a v a rë s is ë (V lo r ë ), M o-
n u m e n ti i L u ftë ta rit K o m b ë ta r (K o r çë ), M o n u m e n ti i
S k ë n d e rb e u t (Tira n ë, K r u jë ), U ra e M e s it, X h a rn ia e
E th e rn b e u t (T ir a n ë) e tj.

S h ë n i m . E m ërtim et e ep ok a ve g jeolog jik e, h is torik e

e të form a cion eve h is torik o- s h oqërore q ë n u k ja n ë em ra të
p ërveçëm , sh kru h en m e s h kron jë <të vo g ël:

d ilu v i, ju ra , ku a te rn a ri etj.; koha e re , m e s je ta , n e o liti,

p a le o liti etj.; fe u d a liz m i, kom u n a p rim itiv e , ka p ita liz m i, k o -
m u n iz m i etj.

§ 80
E m ër tim et zyr ta r e (të s otm e ose h is tor ik e) (të in s-
titu cion eve të shtetiit e të p a rtis ë të ven d it ton ë, si ed h e
em ër tim et e or g a n iza ta ve s h oq ërore e të n jës ive u sh-
ta ra k e k r yes o r e s h k ru h en m e s h k ron jë të m a d h e (m e
p ërja s h tim të n yja ve d h e të fja lë v e s h ërb yes e); p o k ë-
shtu vep r o h et ed h e n ë ra s tet e n gja s h m e n ë k u m tim et
e n ë d ok u m en tet zyn ta re:

K o m ite ti Q e n d ro r i P a rtis ë së P u n ë s të S h q ip ë -
ris ë , B y ro ja P o litik e e K o m ite tit Q e n d ro r të P a rtis ë
së P u n ë s të S h q ip ë ris ë , S e k re ta ria ti i K o m ite tit Q e-
n d ro r të P a rtis ë së P u n ë s të S h q ip ë ris ë , K u v e n d i P o -
p u llo r, P re s id iu m i i K u v e n d it P o p u llo r, K ë s h illi i
M in is tra v e i R e p u b lik ë s P o p u llo re të S h q ip ë ris ë ,
F ro n ti D e m o k ra tik i S h q ip ë ris ë , K ë s h illi i P ë r g jith -
s hëm i F ro n tit D e m o k ra tik , B a s h k im e t P ro fe s io n a le të
 §80 152

S h q ip ë ris ë , K ë s h illi i P ë rg jith s h ë m i B a s h kim e v e P ro fe -

s ion a le të S h q ip ë ris ë , B a s h k im i i R in is ë së P u n ë s të
S h q ip ë ris ë , K o m ite ti Q e n d ro r i B a s h k im it të R in is ë
së P u n ë s të S h q ip ë ris ë , B a s h k im i i G ra v e të S h q ip ë ri-
së, K ë s h illi i P ë rg jith s h ë m i B a s h k im it të G ra v e të S h q i-
p ë ris ë , P a rtia K o m u n is te e S h q ip ë ris ë , R in ia K o m u n is te
S h q ip ta re , U s h tria P o p u llo re , U s h tria N a c io n a lç lirim -
ta re , S h ta b i i P ë rg jith s h ë m i U s h tris ë N a c io n a lç li-
rim ta re , K ë s h illi A n tifa s h is t N a c io n a lç lirim ta r, K ry q i
i Kuq S h q ip ta r, B a s h k im i i P ë rg jith s h ë m i K o o p e ra -
tiv a v e të K o n s u m it, K o m ite ti K o m b ë ta r i V e te ra n ë -
v e të L u ftë s të P o p u llit S h q ip ta r, M in is tria e A rs im it
d he e K u ltu rë s , M in is tria e Punëve të J a s h tm e , M i-
n is tria e T re g tis ë , A k a d e m ia e S h ke n ca v e e R e p u b li-
kës P o p u llo re të S h q ip ë ris ë , U n iv e rs ite ti S h te të ro r i
Tira n ë s , B ib lio te k a K o m b ë ta re , B a n ka e S h te tit S h q ip -
ta r, K o m ite ti i K u ltu rë s d he i A rte v e , In s titu ti i G ju -
hës is ë d he i L e të rs is ë , In s titu ti i M o n u m e n te v e të
K u ltu rë s , In s titu ti i L a rtë S h te të ro r i B u jq ë s is ë , In s ti-
tu ti i S h k e n ca v e , F a k u lte ti i H is to ris ë d he i F ilo lo g jis ë ,
F a k u lte ti E k o n o m ik , D re jto ria e P ë rg jith s h m e e E ko-
n o m is ë K o m u n a le , T e a tri P o p u llo r, T e a tri i O p e rë s
d he i B a le tit, S h të p ia B o tu e s e e L ib r it S h k o llo r, K o -
m ite ti i P a rtis ë i R re th it të B e ra tit, K ë s h illi P o p u llo r
i R re th it të S h ko d rë s , K o rp a rm a ta I, D iv iz io n i I I , B ri-
gada I S u lm u e s e e tj.*

Sh ën im . E m ërtim et e k a tegorive të m ës ip ërm e, ku r

p ërd oren si em ra të përgjith s h ëm , sh kru h en m e s h k ron jë të

*) N ë ra stet ku r n jë p jes ë e em ërtim it zyrta r të n jë in s ti-

tu cioni, orga n iza te etj. p ërd oret p ër të p ërfa qës u a r gjith ë
em ërtim in , k jo p jes ë sh kru h et m e s h kron jë të m a d h e: m in is tri
i M b ro jtje s , m in is tri i P u n ë v e të Ja s htm e , d re jto ri i E k o n o -
m is ë K o m u n a le etj.
 §§81,82
vo g ël: u b ë në z g je d h je t e k ës h illa ve pop u llore të rre th e v e ; do
të s h ko j në k om itetin ek zek u tiv; ky u n ivers itet n u k ka fa k u l-
te t m je kë s ie etj.

§ 81
K u r n ë n jë k on tek s t të ca k tu a r n jë em ër tim i ti-
p a ve të p ërm en d u r n ë §§ 79, 80 r is h fa q et m e anë të
fja lës së p a rë, k jo s h k ru h et m e s h k ron jë të m a dh e,
si p ërfa q ës u es e e n jë em r i të p ër veçëm :

fo rc a t e L id h jes (= e L id h jes së P r izr e n it);

m ë s im e t e K om u n ës (= e Kom u n ës së P a r i-
s it); v e n d im e t e K o n g r es it (p.sh. e K o n g r es it të Lu -
sh n jës, të P ë r m e tit); rë n d ë s ia h is to rik e e k ë ty re
T e za ve ( = e T e za ve të P r il'lit); K o n g re s i V I i P a r tis ë
(= i P a r tis ë së P u n ës të S h q ip ër is ë); trid h je të v je to ri
i th e m e lim it të F r o n tit ( = të F r o n tit D em ok r a tik të
S h q ip ër is ë); in s titu te t e A k a d em is ë ( = e A k a d em is ë
së S h k en ca ve të R P S H ); d o k u m e n te t e S h ta b it ( = e
S h ta b it të P ër g jith s h ë m të U s h tris ë N a cio n a lçlir im -
ta r e) etj.

§ 82
S h k ru h en m e s h k ron jë të m a d h e p jes ët p ërb ërës e
të e m ër tim e ve të fes ta ve k om b ëta re e n d ër k o m b ëta r e:

28 N ë n to ri, 29 N ë n to ri, 11 J a n a ri, 8 M a rs i os e

T e të M a rs i, 1 M a ji os e N jë M a ji, 24 M a ji, 1 Q e rs h o ri,
10 K o rrik u , 7 N ë n to ri, 8 N ë n to ri os e T e të N ë n to ri,
D ita e A v ia c io n it, D ita e M ë s u e s it, D ita N d ë rk o m b ë ta re
e G ru a s , V iti i R i etj.
 §83 154

S h ëni m . E m ra t e fes ta ve feta re sh kru h en m e sh kron jë

të vog ël:

b a jra m i, kë rs hë n d e lla t, m e v lu d i, nata e m irë , pas hkë t,

e p re m tja e zezë, ra m az a ni, rrë s h a je t, u jë t e b e ku ar etj.

§ 83
T e titu jt e ga zeta ve, të r e vis ta ve e të lib r a ve, të
c ilët vih e n k u rd oh erë n d ër m jet th on jëza s h , s h kru h et
m e s h k ron jë Itë m a d h e ve të m fja la e p a rë d h e em ra t
e p ër veçëm q ë h yjn ë n ë p ër b ër jen e titu llit:

«Z ë r i i p o p u llit» , «B a s h k im i», «Z ë r i i rin is ë » ,

«S p o r ti p o p u llo r», «J e ta e r e », «S tu d im e filo lo g j ik e » ,
«S tu d im e h is to rik e »■, «G ju r m im e a lb a n o lo g jik e », « R e -
v is ta p e d a g o g jik e » , «N ë s h ë rb im të p o p u llit», « Y ll i i
m ë n g je z it», «B u j k u i r i» , «S h q ip ta rja e r e », «K u s h tr i-
m i i liris ë », «B o ta e r e », «A ta nuk is h in v e të m . . . » ,
«B a g ë ti e b u jq ë s ia », «D r u r ë t d he s h k u rre t e S h q ip ë ri-
s ë », «G ra m a tik a e g ju h ë s s h q ip e », «H is to ria e S kë -
n d e rb e u t», «H is to ria e le të rs is ë s h q ip e », «K o m e d ia h y j-
n o re », «K u j tim e n ga je ta e B rig a d ë s I S u lm u e s e »,
«L u le t e v e rë s », «N o r m a le tra re k o m b ë ta re d he k u l-
tu ra e g ju h ë s », «P a ra a g im it», « P ë r re v o lu c io n a riz im in
e m ë te js h ë m të s h ko llë s s o n ë », «D re j ts h k rim i i g ju h ë s
s h q ip e », «S h p re s ë p ë r p o p u llin , tm e rr p ë r a rm ik u n »,
«T o k a j o n ë », « Z ë r i i a rb ë re s h ë v e » etj.

P o k ës h tu s h k ru h en titu jt e b o tim eve n ë gju h ët

e h u a ja , k u r jep en m e a lfa b e tin e s h qip es :

«1 fo n i tis A lv a n ia s », «N o j e ra jn is h e c a jtu n g »,
« L ’a lb a n e z e d ’lta lia », « L ’y m a n ite ru z h ë », «R o te fa n e »
etj.
155 §§8 4 — 86

§ 84
S h k u r ton et e e m r a ve të s h teteve, të p a r tive, të
orga n iza ta ve, të s h o q ër ive, të in s titu cion eve, të n d ër-
m a r r jeve etj., s h kru h en me s h k ron ja të m ëd h a , pa
vën ë p ik ë as n d ërm jet, as pas ty r e :

R P SH , R SR , R D G J, B R SS, SH B A e tj.; P P SH ,
P K SH , P K K e tj.; B P SH , B R P SH , B G SH , K O N A R E,
O K B, N A T O , SE A T O , U N E SK O , G A T e tj.; A I E S E E ,
FID E, F I F A , O PEK , SV E A , U E F A etj.; A T S H , N B ,
N N , SM T , U EM , U SH T , T EC , A X H ER P R ES, A FP ,
M EN A , V N A etj.

§ 85
S h k ru h en m e s h k ron jë të m a d h e em r a t e p ër -
gjith s h ëm , k u r p ërd oren p ër të sh ën u a r q en ie të p er -
s on ifik u a ra (n ë fa b u la t, p ër r a lla t e n ë k r ijim e të tje r a
letrare):
P la k u i V i t i t t ë R i ; O P rill, o i m v ë l l a !; « V a j z a dhe
V d e k ja »; P ë rralla gjet n jë d it ë të V ë rt e t ë t o (N . F r a -
s h ër i); T ë lu m t ë, o A rbë r, se na zbardhe fa q en ! (K .
K r is to fo r id h i) etj.

§ 86
M u n d 'të s h k ru h et m e s h k ron jë të m a d h e n jë em ër
i p ër g jith s h ëm p ër q ë llim e të veça n ta s tilis tik e, p ër të
th eks u a r m e fo r cë a m e n g jyr im të veça nitë n jë n o-
cion , n jë n je r i a n jë id e të ca k tu a r ( A t d h e u , M ë m ë -
dh eu , Pa rt ia , L ir ia , K o m i sa r i , K o m a n d a n t i, N jer iu ,
N ën tori eitj.):
 §87, 88 156

«T ë b u k u rë n e g je ta te ti, o A t d h e ! » ; « T ë n d e ro j-
më M ë m ë d h e n ë !»; «K u t ’i k ë rk o j rrë n jë t e tua,
P a r t i ? » ; «M irë m ë n g je s , R e p u b l i k ë ! » ; N ë n t o r i y n ë i la v -
d is h ë m ; «F la m u r i m a d h p ë r V e g j ë l i » ; « Y l l i p a v d e k u r
p ë r L i r i » etj.

§ 87
P ë r e m r i ve to r ju d h e p ër em r a t p ron orë ju a j, ( i, e )
tij, ( i, e ) s aj, n ë s h en jë n d erim i p ër p ers on in të c ilit
i d rejtoh em i, ose p ër të cilin fla s im , m u n d të s h kru -
h en m e s h k ron jë të m a dh e.
Me s h k ron jë të m a dhe m u nd të s h k ru h en ed h e
e m ër tim e t e b a rtës ve të fu n k s ion eve s h tetër or e e sho-
q ërore, k u r u d r ejtoh em i a tyr e:

S h oku M in ist ë r!; S h p re s o j, s h o ku K r y e t a r , se do

të m a rr n jë p ë rg jig je të s h p e jtë e t j.

§ 88
S h k ru h en m e s h k ron jë të m a d h e em ër tim et s h ken -
core të tip a ve, k la s a ve, ren d eve, fa m ilje ve e g jin ive
të b otës b im or e e s h ta zore n ë tr a jtë n la tin e të tyr e;
te em ër tim et e llo je v e e të n ën n d a r jeve të ty r e s h kru -
h et m e s h k ron jë të m a d h e vetëm fja la e p a r ë:

C h o rd a ta , P ro to z o a , M a m m a lia , P is ce s , R o d e n tia ,
C a rn iv o ra , F e lid a e , U rs id a e , Tu rd u s , M u g il, C a n is lu p u s ,
L o cu s ta v irid is e tj.;
A n g io s p e rm a e , G y m n o s p e rm a e , D ico ty le d o n e s , M o-
n o co ty le d o n e s , A rch ich la m id e a e , L e g u m in o s a e , P o ly g o -
nale s , P in a ce a e , P a p ilo n a ce a e , L a rix , A b ie s , C as tane a
s a tiv a, S a lv ia o ffic in a lis etj.
157 §§89, 90

§ 89
S h k ru h en m e s h k ron jën e p a rë të m a d h e s im b o-
le t e elem en teve k im ik e:

C l, F e , H , M g , M n , N , N a , O , S etj.

§ 90
E m r a t e p ër g jith s h ëm si rru g ë , b u le v a rd , s ta d iu m ,
s he s h, la g je , h o te l, k in e m a , te a të r, n d ë rm a rrje , koo-
p e ra tiv ë , u z in ë , k o m b in a t, h id ro ce n tra l, v a p o r, s h ko -
llë , k lu b , g a z e të , re v is të , ro m a n , p o e m ë , d ra m ë , op e ra ,
b a le t, k ë n g ë , çe të , b a ta lio n , b rig a d ë etj., q ë p ërca k to-
h en n ga n jë em ër a em ër tim i p ër veçëm në ra s ën
em ërore, i ven ë n d ër m je t th on jëza s h *, s h k ru h en me
s h k ron jë të vo g ë l:

rrug a «A s im V o k s h i», r r u g a «K o n g re s i i P ë rm e -
t it», b u l e v a r d i «D ë s h m o rë t e K o m b it», b u l e v a r d i « R e -
p u b lik a », s t a d i u m i «D in a m o », s h e s h i « A v n i R u s te m i»,
s h e s h i «H e ro n jtë e V ig u t», s h e s h i «S k ë n d e rb e j», l a g j j a
«Ç lir im i», l a g j j a «2 4 M a j i»;
h o t e l «A d r ia tik u », h o t e l « D a j t i» , k i n e m a «1 7 N ë n -
to r i», k i n e m a «M o r a v a », t e a t r i «A le k s a n d ë r M o is iu »,
t e a t r i «M ig j e n i», n d ë r m a r r j a b u jq ë s o re «8 N ë n to ri»,
n d ë rm a rrja e n d ë rtim it «P e r la t R e x h e p i», k o o p e r a t i v a
b u jq ë s o re « Y ll i i k u q », u z i n a «D r in i» , u z i n a «P a rtiz a n i»,
k o m bin at i u s h q im o r « A li K e lm e n d i», h id ro c e n t rali
«K a r l M a rk s », h id ro c e n t rali «L e n in », v ap o ri «V lo r a »,
sh k o lla «B a jra m C u r r i», sh k o lla «K a të r D ë s h m o rë t»,

*) E m ra t e rru gëve e të sh esh eve n ë ta b ela t p ërka tës e nu k

vih en n ë th on jëza .
 §§91, 92 158

s h k o l l a « L ir ia » , s h k o l l a p e d a g o g jik e «1 7 N ë n to r i», k l u b i
«F la m u r ta r i», k l u b i « T o m o r i» ;
g a z e t a « Z ë r i i P o p u llit», r e v i s t a «N ë n to r i», r o m a n i
«L u m i i v d e k u r», p o e m a «P r is h tin a », d r a m a «F a m ilja
e p e s h k a ta rit», d r a m a «T o k a jo n ë », o p e r a «S k ë n d e rb e u »,
b a l e t i «H a lili d he H a jria », k ë n g a «M a rs h im p a rtiz a n »;
çeta «S e la m M u s a j», bat alio n i «F u a t B a b a n i»,
b a t a l i o n i «H a k m a rrje », b r i g a d a «S h k u rte P a l V a ta » etj.
K u r em ërtim e(t e m ës ip ërm e p ër d or en m ë ve te (jo
n ë fja li) n ë ta b ela t, d ok u m en tet e s h p a lljet zyrta re,
s h k ru h et m e s h k ron jë të m a d h e ed h e fja la e pa rë.
M e s h k ron jë të m a d h e s h kru h en gjith a s h tu em ra t
s hes h, rru g ë , la g je etj., k u r a ta ja n ë p jes ë e e m ër tim it
të p ër veçëm p ërk a tës : R ru g a e B a rrika d a v e , Shes hi
i F la m u rit, L a g jja e R e , K lu b i i M a n a s tirit etj.

§ 91
E m ra t e p o p u jve d h e të b a n or ëve të n jë ven d i,
të n jë k ra h in e, të n jë q yte ti etj. s h k ru h en m e s h kro-
n jë të v o g ë l:

a jrik a n ë t, a lg je ria n ë t, a m e rik a n ë t, b u llg a rë t, e v ro -

p ia n ë t, jra n ce z ë t, h u n g a re z ë t, k in e z ë t, p e lla z g ë t, p o la -
kë t, ru m u n ë t, s h q ip ta rë t, v ie tn a m e z ë t, z v ic e ra n ë t e tj.;
a rb ë re s h ë t, b e ra ta s it, d ib ra n ë t, e lb as a nas it, g jiro k a s -
tritë t, k o s o v a rë t, k o lo n ja rë t, m a tja n ë t, m y z e q a rë t,
s h ko d ra n ë t, s h p a ta ra kë t, tira n a s it, u lq in a k ë t, v lo n ja të t
etj.

§ 92
E m ra t e d itë ve të ja vës , të m u a jve e të s tin ëve
s h kru h en m e s h k ron jë të vo g ë l: .
159 §§93,94

e h ë n ë , e m a rtë , e m ë rk u rë e tj.; ja n a r, s h ku rt,

m ars , p r ill e tj.; p ra n v e rë , v e rë , v je s h të , d im ë r.

§ 93
N ë ve p r a t p oetik e fja la e p a rë e çdo va r g u m u nd
të fillo jë m e s h k ron jë të m a d h e ose të vo g ë l; p or n ë
ra s tet k u r va r g je t, n ë citim et, s h kru h en viju es h ëm
n jër i pas tje tr it, jo s ecili n ë r r es h t m ë vete, a to n isin
g jith m on ë m e s h k r on jë të rnadhe.

§ 94
F illo n m e s h k ron jë të m a d h e fja la e p a rë e çdo
tek s ti të sh kru a r, s i ed h e fja la e p a rë e n jë fja lie ose
p eriu d h e q ë v je n pa s pikës, s h u m ëp ik ës h it, p ik ë p ye-
tjes , p ik ëçu d itjes dhe dy p ik a ve, ku r k ëto s h ën ojn ë
m b a rim in e n jë fja lie të veça n të a të n jë p eriu d h e
të m ëp a rs h m e.

S h ë n i m . K u r p ik ëp yetja , p ik ëçu d itja ose sh u m ëpikësh i

vih et pas ligjëra tës së d r ejtë dh e në fja lë t e a u torit, që vijo j-
në, tregoh et se k u jt i ta kon lig jëra ta e d rejtë, pas sh en ja ve
të m ës ip ërm e, fja la e p a rë sh kru h et m e s h kron jë të vogël,
p.sh.:

— P o ju , si sh k uat ? — p yet i k om i sar i p a r t i za n ët ;

— K u jen i , o r sh ok ë, se p o ju k ër k o jm ë! — t ha past aj
n jër i p r e j t yr e;
— M ’u duk dja l ë i m i r ë . . . — i t h ash ë unë.
P o kësh tu sh kru h et m e s h kron jë të vog ël fja la e pa rë
pas sh u m ëpikësh it që sh ën on n d ërp rerje g ja të lig jëra tës dhe
jo m b a rim in e fja lis ë a të periu dh ës së m ësip ërm e, p.sh.:
K y t a va n ësh t ë i u l ë t . . . t ava ni i sh t ëpi së son ë ësh t ë m ë
i l ar t ë dh e i l yer m e bo jë t ë g jel bër .
 §95 160

§ 95
S h k ru h et m e s h k ron jë të m a d h e fja la e p a rë pas
d y p ik a ve n ë k ëto ra s te:
a) k u r fillo n n jë lig jë r a të e d r ejtë a n jë cita t, që
vih et n d ër m jet th on jëza s'h :

A të k u jt o h en fja lët e P et r it it : «N e do t ’i k r y e j m ë
p o r o si t ë e tua, do të lu ft o jm ë k u n dër f a sh i z m i t për
lir in ë e S h q i p ë r i s ë * ?;
P o p u l l i y n ë t h o t ë : « T r i m i i m i r ë m e sh o k ë sh u m ë » ;
Sk ën d er b eu ka th ën ë: «L ir in ë nuk e so l l a u n ë,
po e gjet a k ët u ».

b ) k u r pas d y p ik a ve ra d h iten , za kon is h t n ë tek -

ste zyr ta r e (sta tu te, lig je , r r eg u llor e, u rd h ëres a , ven -
dirne etj.), p a r a g r a fë të veça n të q ë n is in m e k r yer r es h t
d h e m b a r ojn ë m e p ik ë.

S hënim. N ë të g jith a ra stet e tjera teksti që vje n pas

dy pika ve, fillo n m e sh k ron jë të vo g ël:

N e u l i d h ëm m e l ë vi z je n : m er r n i m p jesë n ë m bl ed h je
t ë fsh eh t a, sh p ër n da n i m t rak t e, o r g a n i zo n i m dem ost r at a.
 VII. NDARJA E FJALEVE
NË FUND TE RRESHTIT

§ 96
N d a r ja e fja lë v e n ë fu n d të r r es h tit m b ës h tetet
k ryes is h t n ë n d a rjen e fja lë v e n ë r r ok je, d u ke m a rrë
p a ra sys h ed h e s tru k tu rën m o r fo lo g jik e të fja lës .

§ 97
F ja lë t n jër rok ës h e n u k n d a h en në fu n d të rres h -
tit:

a f sh , ankth, b u lk t h , çm en d , d a sh , dru, k ën d,
k o p sh t , l a k , l ë n g , i l i g , n g j a l l , sh k r e p , sh k r u m b , trem b,
thum b, vr u ll, zm braps etj.

§ 98
N d a r ja e fja lë v e n ë fu n d të r r es h tit b ëh et sipas
k ëtyr e rregu illa ve:
a) B a s h k ëtin g ëllo r ja q ë n d od h et n d ër m jet d y za -
n oresh s h kon m e za n or en q ë v je n pas:

b a -r r a , b r e -d h i, d e -t i, d o -r a , g ë -z im , l i -sa t , lu -le ,
m i-k u , n d r i -çim , p le-p i, p o -p u -lli, p u -n ë , sh p r e -sa ,
x i-x ë -llo -n ja etj.

11 — 36«
 §98 b 162

b) Ku r n d ër m jet d y za n ores h n d od h en dy a
m ë sihumë b a s h k ëtin g ëllor e, n d a rja n ë fu n d të rres h -
tit ës h të e lirë, m ja fto n q ë të p a k tën b a s h k ëtin g ëllor ja
e fu n d it e tog u t p ërk a tës të k a lo jë në k r ye të r r es h tit
m e za n oren pa s u ese; n ga d y ose m ë shu më n d a rje
të m u n d s h m e të n jë fja le d u h et p a r a p ëlq ye r a jo që
ru a n m ë të q a rtë k u fijtë e p jes ëve të k u p tim s h m e të
f ja lë s :

k o - d ra ose k o d - ra
h u - d h ra » h u d h - ra
s h u - fra » s h u f- ra
k o - fs h a » k o f- s h a
v e - g la » v e g - la
la - k ra » la k - ra
k o - k rra » k o k - rra
v e - p ra » v e p - ra
p o - s ta » p o s - ta
m u - s h ka » m u s h - ka
v i- s h n je » v is h - n je
k u - s h ti » k u s h - ti
la - v d i » la v - d i
e k - s k a v a to r » e k s - k a v a to r
e k - s k u rs io n » e k s - k u rs io n
e k- s p e d itë » e ks - p e d itë
e k - s p o rt » e k s - p o rt
fu - n k s io n » fu n - k s io n

të - m b la t » të m - b la t ose të m b - la t
th e - m b ra » th e m - b ra » th e m b - ra
lu - n d ra » lu n - d ra » lu n d - ra
q e - n d ra » q e n - d ra » q e n d - ra
q ë - n d ro j » q ë n - d ro j » q ë n d - ro j
h ë - n g ra » h ë n - g ra » h ë n g - ra etj
163 §98 c, ç

p or : k o rr- je , lo d h - je , n d je k - je , n g e c - je ; i k ë te j- m ë ,
e n e s ë r- m ja , i p a r- m ë , i p a s - m ë ; e a rd h - s h m ja , i b re n d -
s h ë m , i b u j- s h ë m , i d h im b - s h ë m , e d h im b - s h m e , e m ë -
te j- s h m e , e n d e r- s h m e , e n d e r- s h m ja , të n g a d a l- s h m it,
e p a p re k - s h m e , e p a v d e k- s hm e , e p ë rb o t- s h m e , e
p ë rb o t- s h m ja , e p ë rja v - s h m ja , i p ë rk o h - s h ë m , e p ë r-
k o h - s h m e , e p ë rk o h - s h m ja , e v ru ll- s h m e ; i fla k - të ,
i p e s - të , i s h e s h - të etj.

S h ë n i m . B a s h k ëtin gëllorja j e n d jek u r n ga n jë b a sh kë-

tin g ëllore tjetër lid h et gjith m on ë m e za n oren që i p rin :
k u j- tim , la j- th i, m a j- ta s , m b ru j- ta , p a j- to j, v a j- ta etj.

c) K u r n ë n jë fja lë v ijn ë d y za n ore n jër a pas

tjetr ës a to m u n d të n d a h en n ë fu n d të r r es h tit:

v ë lla - it, x h a x h a - it; k a - u t, v a - u t; m e te - o r; a td h e -

u t, k re - u t, m u z e - u t; e d i- e l, d i- e ll, m i- e ll, q i- e ll; a ri-
u t, b a ri- u t, n je ri- u t, s h i- u t, v e r i- u t; b lu - a j, d u - a jt,
g ru - a s , k ru - a j, k u - a d ë r, (p or ed h e k u a - d ë r) , k u - a rc,
m u - a j, p u n u - a r, ru - a j, s ku - a d ë r (p or ed h e s ku a - d ë r) ,
s h k ru - a n ; k u - o të (p o r ed h e k u o - të ) , d y - e r, fy - e ll,
k th y - e r, ly - e j, ly - e jm ë , th y - e j, th y - e jm ë etj.
N ë s h k rim in e tr a jta ve si m ë s u e s i, s u lm u e s i, p ë r-
k th y e s it etj. d h e n ë fja lë t e p r eja r d h u r a si i a rs y e -
s h ë m , i p a th y e s h ë m etj. të p a r a p ëlq eh en n d a r jet m ë -
s u e - s i, s u lm u e - s in , p ë rk th y e - s it etj.; i a rs y e - s h ë m , i
p a th y e - s h ë m etj.

ç) N d a r ja n ë fu n d të rr es h tit e fja lë v e të p ërb ëra

e të p ërn g jitu ra , si ed h e e fja lë v e të for m u a r a m e p a -
ra sh tes a q ë p ër d or en ed h e si fja lë m ë velte n ë gju h ën
e sotm e, b ë'het n ë k u fir in e p jes ëve p ërb ërës e të ty r e ;
k u r p a r a q itet n evo ja p ër n d a r jen e v e të p jes ëve
p ërb ërës e, zb a toh en r r eg u lla t e m ës ip ërm e:
§99 a, b, c, ç 164

h e k u r- u d h ë ose h e - k u ru d h ë ose hekur~ u- d hë (p or

jo h e k u - ru d h ë ) ; b a s h k- a td h e ta r ose b a s h ka td h e - ta r
(p or jo b a - s h k a td h e ta r) ; g jith - m o n ë ose g jith m o - n ë ; i
s hum -ans hë m ose i s hum an-s hë m ; m o s - a rd h je ose
m o s a rd h - je (p or jo m o - s a rd h je ) ; p ë r- e m ë r ose p ë re -
m ë r (p or jo p ë - re m ë r) ; i p ë r- je ts h ë m ose i p ë rje t-
- s h ë m etj.

§ 99

N u k n d a h en n ë fu n d të r r es h tit:
a ) fja lë t e p ër b ër a të s h ku rtu a ra s i:

R P S H , P P S H , B P S H , B R P S H , A T S H , B R S S , F IF A ,
IS IS , KEM P, KK, KONARE, N A TO , NB, N IL ,
N IS H , N T L A I, N TLA P, N T S H A I, N TSH A P , O KB ,
PK, PS, PTT, R D G J, RSR, S E A TO , SH B A , UP
etj.;

b ) p ra p a s h tes a e n jë n u m ërori rres h tor të s h ën u a r

m e s h ifra a ra b e d h e n yja e p ra p m e e m b a res a t n ë a to
ra s te k u r s h kru h en m e v izë lid h ës e (s h ih § 68 , p ik a t
g j, j, 0 :

K o n g re s i i 6 - të , In te rn a cio n a lja e 2 - të , s h e k u lli i

2 0 - të e tj.; S M T - ja , P TT-s ë , T E C - it e tj.; d h e - ja ,
p s e - ja , a h - e t d he o h - e t e tj.;

c) shku rttim et e tip a ve:

a.i. (a d in terim ), b .f. (b ie fja la ), d .v . (d ora vetë),

e .r. (era e r e ) ,f.v . (fja la vje n ), p.s h. (p ër s h em b u ll) etj.;

ç) em ër tim et e veça n ta të m je te ve tek n ik e, si ed h e

165 §99 d, dh, e ; §100 a

em ër tim et e n gja s h m e k on ven cion a le, n ë p ër b ë r jen e

të cila ve h yn ed h e n jë n u m ër i sh ën u a r me s h ifra
(s h ih § 68 p ik a i); s h k u r tim et e n jës ive të m a s a ve dh e
s h en ja t e p ër q in d jes e të p ër m ijës n ga s h ifr a që u
p rin :

T U - 1 0 4 , B o in g - 7 0 7 , G a z - 6 9 , M ig - 2 1 ; 35 cm , 50 d m ,
40 km , 28 800 k m 2, 90 ha, 3 m 3, 200 g, 35 kg , 70 kv ,
2 l; 1 0 0 % , 1 1 2 % , 30 % 0 e tj.;

d ) s h en ja e p a r a g r a fit d h e n u m ri e s h k ron ja që
vijn ë pas saj, si ed h e s h k u rtim e të tje r a q ë s h ën ojn ë
n ën n d a rje të k a p itu jve, n en eve e tj.;

§ 12, § 12 a, § 67 B a, K re u IV , K re u V I c e tj.;

d h ) n u rnrat q ë p ërm b a jn ë n jë th yes ë d h jetor e:

15,5; 0,06; 10,53 e tj.;

e) s h k ron ja t e n jë d ys h k r o n jës h i:

d a - llo j (e jo d a l- lo j) , h a - rro j (e jo h a r- ro j) , p e - s ha
(e jo p e s - h a ) , h u - d h ë r (e jo h u d - h ë r) etj.

§ 100
Në n d a rjen e fja lë v e n ë fu n d të rresh itit du h en
pa s u r p a ra s ys h ed h e k ëto r r eg u lla p lotës u es e:
a) n jë s h k ron jë e vetm e n u k m u n d të lih e t n ë fu n d
të r r es h tit e as të çoh et n ë rr es h tin tjetër , ed h e k u r ësh-
të za n ore. K ës h tu s h k ru h et:

a c a - rim (e jo a - c a rim ) , a cid (e jo a - c id ) , u rë (e jo

u - rë ) , b a - riu (e jo b a ri- u ) , li- ria (e jo liri- a ) , m iu (e jo
§100 b, c; §101 166

m i-u ) , sh k o i (e jo sh k o -i) , Sh q i-p ë r ia ose S h q i p ë - r i a

(e jo S h q i p ë r i - a ) e tj.;

b ) d y s h k ron ja të n jë llo jta q ë ta k oh en n ë n jë fja -

lë, m u n d të n d a h en n ë fu n d të rreslh tit:

i p a -a n sh ë m , i p a -a r sy e sh ë m , k o -o p e r a t i v ë , va k u -
-um , k u n d ë r -r e v o lu cio n a r , h e sh t -t e , (në m o s) p r it -t ë
etj.;

c) k u r k a lon n ë rr es h tin tje të r p jes a e d ytë e n jë

fja le a e n jë em ër tim i të p ërb ërë, q ë s h kru h et m e v izë
lid h ës e, p a ra saj, n ë k r ye të rres h tit, p ër s ër itet viza
lid h ës e:

h y r je - / -d a lje , m a r k si st - / -l e n i n i st , co p a - / -co p a ,
a t y- l -k ë t u 1 etj.

§ 101
N u k m u n d të h a p en k lla p a a th on jëza n ë fu n d të
rr es h tit e as të m b yllen n ë fillim të rr es h tit tjetër .
Nuk m u n d të k a lojn ë n ë rr es h tin tja tër s h en ja t
e p ik ës im it, m e p ër ja s h tim të vizës s ë gja të.

1) V iza e p jer rët / në sh em b u jt e m ësip ërm sh ën on fu n d in

e rresh tit.
 VIII. SHKRIMI I DATAVE

§ 102
Ku r n ë d a ta t e p lota m u a ji s h k ru h et m e s h ifra
(a ra b e os e rom a ke), pas s h ën im it të da tës d h e të m u a -
jit vih e t n jë p ik ë:

2 0 .V ll.1 9 7 3 ose 20.7.1973 (d h e jo 20/ 7/ 1973 ose

2 0 - V II- 1 9 7 3 ) etj.

§ 103
K u r n ë d a ta t e p lota m u a ji shkru heit m e s h kro-
nja, n u k vih e t a s n jë s h en jë m id is ditës, m u a jit dh e
v itit:

23 ja n a r 1943, 4 m a rs 1973 etj.

§ 104
N ë s h k rim in e d a ta ve, pas e m r it të ven d it vih et
p res je d h e p a ra s h ifrës q ë s h ën on da tën , n ë sh kresa t
zyrta re, vih e t p a r a fja la m ë:

T ira n ë , më 19.11.1948; S h k o d ë r, m ë 5 te to r 1972

etj.
P a r a fja la m ë s h k ru h et k u rd oh erë p a ra d a ta ve,
k u r a to p ër d or en si p lotës k oh e b ren d a n jë fja lie :
K o n g re s i u ha p të h ë n ë n , m ë 2 0 .X I.1 9 7 2 ; M b le d h ja
b ë h e t të s h tu n ë n , m ë 1 s h ta to r 1973 etj.
 TREGUESI I ÇËSHTIEVE

I. DREJTSHKRI MI I ZANOREVE

Z AN O RJA E E TH E KS U AR

S h krim i i e- së te fja lë t ku a jo n d iq et ose ka

qen ë n d jek u r n ga n jë b a s h k ëtin gëllore hu n-
dore. § 1

S h krim i i e- s ë te fja lë t e p reja rd h u ra ose të

përb ëra , të form u a ra p r ej fja lë ve të tip it të
m ës ipërm . § 1

Z AN O RJA E E PA TH E KS U A R

Rën ia e - e- s ë fu n d ore të pa th eksu a r tek em ra t

fem ërorë n ë tra jtën e em ërores së sh qu a r dh e
sh krim i i saj në tra jta t e tjera ra sore. § 2

Z AN O RJA E E TH E KS U A R
S h krim i i ë-së te fja lë t ku k jo za n ore e th ek-
su ar i p ë r g jig je t h is torik is h t n jë a - je h u n dore
dhe te fja lë t e p reja rd h u ra ose të përb ëra ,
të form u a ra p rej tyre. § 3

S h krim i me a i disa fja lë ve të k a teg orive

170 D re jt sh k rim i i z an o re v e

të m ës ip ërm e, që ka n ë h yrë me k ëtë tra jtë

n ë gju h ën letra re. § 3

S h krim i i ë- së te fja lë t m e prapa sh tesën - llëk , § 4

Z A N O RJA E E PA TH E KS U A R

ë-j a parat heksore

S h krim i i ë- së pa ra th ek sore te fja lë t e pa rm e
dh e te fja lë t e form u a ra p rej tyre. § 5 a

S h krim i i ë- s ë p a ra th ek sore te fja lë t ku a jo i

ta kon rrok jes së pa rë dh e te fja lë t e form u a ra
p rej tyre. § 5 a

S h krim i pa ë i fja lë ve ars y e, ars e j, ars im , a r-

s im ta r dhe i fja lë ve që form oh en p rej tyre. § 5 a

S h k rim i i ë- s ë pa ra th eksore te fja lë t e p r ej-

a rdh u ra, të form u a ra n ga n jë tem ë m ë - ë m e
a në prapa sh tesa sh q ë n isin m e b a sh këtin gë-
llore. § 5 b

S h krim i i ë- s ë pa ra th ek sore te fja lë t e p ërb ëra

dh e të p ëm g jitu r a që ka n ë si pjes ë të p a rë n jë
tem ë m ë - ë, të n d jek u r n ga n jë tem ë që nis
m e b a sh këtin gëllore. § 5 b

S h krim i pa ë p a ra th ek sore i p ërem ra ve të

pa ku fish ëm , i n d a jfo lje ve dh e i lid h ëza ve të
p ërn gjitu ra q ë ka n ë si p jes ë të p a rë fja lë t
g jith ë e ku rrë . § 5 b

S h krim i pa ë p a ra th ek sore i pjesës së p a rë të

fja lë ve v e tv e te , v e tv e tiu dh e i fja lë ve të fo r -
m u a ra p rej tyre. § 5 b

S h krim i pa ë pa ra th ek sore i fja lë ve të p r ej-

iardh u ra si a m ta r, b es nik, z y rta r e tj.,p ë r sh ka k
 D re jt sh k rim i i z an o re v e 171

të n gu litjes p rej kohësh të s h qip tim it dh e të

sh krim it të tyre n ë gju h ën letra re. § 5 b shën. 1

S h k rim i pa ë pa ra th eks ore i fja lë ve të p ër-

b ëra, ku r g jym tyr a e d ytë fillo n m e za n o-
re. § 5 b s h ën .2

S h k rim i m e ë pa ra th ek sore i fja lë ve t ë p r ej-

a rdh u ra n ga tem a m ë b a sh këtin gëllore, p or m e
stru ktu rë fon etik e- fja lëform u es e të n gja s h m e
m e a to të § 5 b. § 5 c

S h krim i pa ë p a ra th ek sore i fja lë ve të p r ej-

a rdh u ra, të form u a ra p r ej tema sh më n jë
b a s h k ëtin gëllore m e a n ë të pra pa s h tes a ve
-t a r ( e ) , -t o r ( e ) , -t i , -t o j . § 5 shën. a

S h krim i pa ë pa ra th ek sore i fja lë ve të p rej-

a rdh u ra, të form u a ra p rej tem ash m ë b a sh kë-
tin g ëllo re të lën gëta (-r , -1, -I I ) m e th eks m b i
rrok jen e pa ra fu n dit. § 5 sh ën .b

S h krim i pa ë p a ra th ek sore i fja lë ve të p r ej-

a rdh u ra, të form u a ra p r ej tema sh m ë -r , -ë r r ,
-ë l , -ë s, -ë z m e a në prapash tesa sh që fillo jn ë
m e za nore. § 5 ç

S h krim i m e ë p a ra th ek sore i disa sh u më-

sa ve m e tr a jtë fon etik is h t të n gja s h m e m e
f ja lët e tip it të m ës ipërm . § 5 ç

S h krim i m e ë pa ra th ek sore i fja lë v e të

preja rd h u ra , të form u a ra p rej tem a sh më
-ë r m e a n ë prapashtesa sh q ë fillojin ë m e za -
nore, ku r p a ra ë- së n dod h et n jë n ga b a sh -
k ëtin gëlloret b, d , f , j , k , p, t, v ose gru -
pet -n d -, -st-. § 5 ç shën.

S h krim i m e ë i fja lë ve d h ë n d ë ri, d h ë n d ë roj,

g jë n d ë roh e m , m o të ri, s ip ë ro re , s ip ë ri. § 5 ç
 D re jt sh k rim i i z an o re v e

ë-j a past heksore

S h krim i i ë- së pa sth eksore tek em ra t fem ë-
rorë m ë -ë z , tek em ra t e m b iem ra t ma sh-
k u llorë m ë -ë s , -ë s h dh e te fem ërorët për-
ka tës në të g jith a tra jta t e la kim it. \i 6 a

S h krim i i ë- së pa s th eksore te m b iem ra t më

-ë t në të gjith a tra jta t e la k im it të tyre. § 6 b

S h krim i m e -t ë (dh e jo m e -ë t ) i m b iem ra ve

të form u a r p rej n jë tem e m ë -h . § 6 b shën.

S h krim i i ë- së te tra jta e vetës së d ytë n jë jë s e

së tashmes lid h ore të fo lje v e m e tem ë m ë b a -
s h këtin gëllore. § 6 c

S h krim i pa ë pa sth eks ore i em ra ve e i m b ie-

m ra ve m ë -ë i , -ë r , -ë r r dh e i em ra ve ma sh ku -
llor ë m ë -i z ë m , -a z ë m gja të la kim it, ku r pas
k ëtyre fu n d oreve vjen n jë za nore. § 7 a

S h krim i i ë- së pa sth eksore të mb a resës -ë r të

sh u mësit të em ra ve m a s h ku llorë në të gjith a
ra sa t g ja të la k im it (e t ë r -e t ë r i t , e t ë r v e etj.). § 7 a

S h krim i pa ë pa sth eksore i m b iem ra ve m ë - ëm

e m ë - sh ëm g ja të la k im it, ku r pas k ëtyre pra -
pa sh tesa ve vje n n jë za n ore ose n jë -j . § 7 b

S h krim i pa ë pa ra pra p a s h tes a ve -s h ë m dh e -t ë

i m b iem ra ve të form u a r p r ej tyre n ë të gjith a
tra jta t e la k im it. § 7 c

S h krim i pa ë pa sth eksore i tra jta ve të p ërn g ji-

tu ra të h a b itores. § 7 Ç
 D re ji t si h k rim i i z an o re v e 173

ë-j a fundore
S h krim i i ë- s ë fu n d ore -te fja lë t m e th eks që në
k rye të h erës n ë rra k jen e pa ra fu n dit, si edh e
n ë rasat ku a jo s’është m ë fu n dore. § 8

S h krim i i ë- s ë fu n d ore te em ra t fem ërorë si

b ukë , fja lë dh e n ë tra jta t e la k im it të tyre. § 8 a

S h k rim i i ë- s ë fu n d ore te n u m ërorët si

d h je të , m ijë dh e në tr a jta t e la k im it të tyre. § 8 a

S h krim i i ë- s ë fu n d ore te em ra t m a sh ku llorë

që sh kojn ë pas la k im it të em ra ve fem ërorë
(d ajë etj.). § 8 a

S h krim i i ë- s ë fu n d ore te disa em ra ma sh ku -

llo r ë ( b u rrë etj.) dh e te sh u m ica e em ra ve
m a sh ku llorë që p ërd oren ed h e si a sn jan ës
( u jë etj.). § 8 b

S h krim i i ë- së fu n d ore te m b iem ra t dh e te

n d a jfolje t e tip it ( i, e ) m irë - m irë . § 8 c

S h krim i m ë - ë i m b iem ra ve dh e pa - ë i n da j-
fo lje ve n ë çiftet si ( i, e ) d re jtë - d re jt. § 8 c

S h k rim i i ë- s ë fu n dore te m b iem ra t e form u a r

m e a nën e pra pash tesës - të n ga em ra e n u m ë-
rorë n jërrok ës h ose m e th eks në rr ok jen fu -
n dore, si ed h e n ga fo lje që m b a rojn ë m e za nore. § 8 ç

S h krim i i ë- së fu n d ore te tr a jta t e sh u mësit të

em ra ve dh e të m b iem ra ve m a sh ku llorë si p a r-
tizanë , u s hta rë etj. § 8 d

S h krim i i ë- s ë fu n dore të sh u m ësit të em ra ve

e të m b iem ra ve m a sh ku llorë në tra jta t ra sore
ku r a jo nu k ësh të m ë fu n dore. § 8 d
174 D re jt sh k rim i i z an o re v e

S h krim i pa ë fu n d ore i em ërores dh e i ka llezores

së pa sh qu a r shu mës të em ra ve të n jës ive të
m a sa ve q ë b u rojn ë n ga em ra n jerëzis h dh e
s h krim i m e - ë- i tyr e n ë ra sa t e tjer a të shu -
m ësit të pa sh qu a r (120 v o lt - 120 v o ltë s h ) . i 8 d shën.

S h krim i i ë- s ë fu n d ore tek em ërorja dh e te

k a llëzorja e sh qu a r shu mës e em ra ve dh e e
m b iem ra ve m a sh ku llorë q ë n ë n jëjës in e pa -
sh qu a r m b a rojn ë m ë n jë b a s h k ëtin gëllore dhe
që ja n ë n jërrok ës h ose e ka n ë th eks in n ë rrok -
jen e fu n dit. 5 8 dh

S h krim i i ë- së fu n d ore te tra jta t e sh qu a ra

n jëjës të ra s a ve të zh d rejta dh e tek em ërorja
e k a llëzorja shu mës e em ra ve fem ërorë që
m b a rojn ë m e za n ore të theksu ar. § 8 e

S h krim i i ë- së fu n d ore te sh ku rtim et e g jin i-

së fem ërore q ë n ë em ëroren e pa sh qu a r sh qip-
toh en m e th eks m b i rrok jen e fu n dit. § 8 e

S h krim i i ë- s ë fu n d ore tek em ra t e form u a r

m e prapa sh tesën - zë p r ej tem ash q ë m b a rojn ë
m e za n ore të theksu a r. § 8 ë

S h krim i i ë- së fu n d ore tek em ra t e form u a r

m e pra pa sh tesën - zë dh e m e s h p ëm g u lje th eksi
n ë rrok jen e pa ra fu n dit. § 8 ë

S h krim i i ë- së fu n d ore tek em ra t fem ërorë m ë

- më. § 8 f

S h krim i i ë- së fu n d ore te p ërem ra t p ron orë si

y në, jo n ë , të m itë etj. § 8 g

S h krim i i ë- së fu n d ore te n u m ërorët th em elorë. § 8 gj

S h krim i i ë- s ë fu n d ore te fo lje t m e tem ë m ë

za n ore n ë vetën e p a rë dh e të tretë shu mës
të së ta sh m es d ëftore e lidh ore. 5 8 h
 D re jt sh k rim i i z an o re v e 175

S h krim i i ë- s ë fu n d ore te fo lje t m e tem ë më

gru p za n oresh të n d jek u r n ga n jë - j n ë veta t
dh e m ën yra t e m ës ip ërm e. § 8 h

S h krim i i ë- së fu n d ore te tra jta t fo ljo r e të

shu mësit të së k ryerës së th jesh të q ë d a lin m ë
n jë za n ore. § 8 i

S h k rim i i ë- së fu n d ore te veta e tretë n jëjës

e m ën yrës lid h ore të të gjiitha fo lje ve . § 8 j

S h krim i i ë -s ë fu n d ore te p jes oret e fo lje -

ve m e tem ë m ë za n ore a m ë -1, -11, -r , - r r dh e te
m b iem ra t e n yjsh ëm të form u a r p r ej tyre. § 8 k

S h krim i i ë- së fu n d ore te p jes oret si d hënë ,

n g rë n ë etj. § 8 k

S h k rim i pa - ë fu n d ore i p jes oreve m e tem ë

m ë tog za n or, të cila t th eksin e ka n ë n ë rro-
kjen e p a ra fu n dit. § 8 k

S h krim i pa ë fu n d ore i em ra ve dh e i m b iem -

ra ve m ë -ë l , -ë r , -ë r r , -ë z , -u l l , -u r q ë nu k e
ka n ë th eksin n ë rrok jen e fu n dit. § 9 a

S h krim i pa ë fu n d ore i em ra ve dh e i m b ie-

m ra ve që n ë shu mësin e pa sh qu a r d a lin m ë n jë
n ga b a s h k ëtin gëlloret -g j , -q , -j , -n j , të p rira
n ga n jë za n ore. § 9 b

S h krim i p a ë pa ra n yjës -t ë dh e m b a res a ve

ra sore të sh u mësit i em ra ve si cje p , d es h etj. § 9 b shën.

S h krim i pa ë i tr a jta ve ra s ore të sh u m ësit të

em ra ve d h e të m b iem r a ve q ë në em ëroren e
pa sh qu a r të sh u m ësit m b a rojn ë m e d y b a sh kë-
tin g ëllore ose m e -1, -r , -s, -z . § 9 c

S h k rim i m e -i - pa ra n yjës -t të tra jtës së

sh qu a r dh e pa ra m b a resës - sh të rrjedh o'res i
em ra ve dh e i m b iem ra ve të m ës ipërm . § 9 c
176 D re jt sh k rim i i z an o re v e

S h krim i pa ë fu n d ore i rrjed h ores së sh qu a r

të em ra ve që n ë shu mës m b a rojn ë m e za n ore § 9 ç
të theksu ar.

S h krim i pa ë fu n d ore i m b iem ra ve të form u a r

m e pra pa sh tesa t - (ë)m , - sh ëm. § 9 d

S h krim i pa ë fu n d ore i m b iem ra ve të form u a r

n ga em ra , n u m ërorë e n d a jfo lje m e th eksin
m b i rrok jen e pa ra fu n d it. 3 9 dh

S h krim i pa ë fu n d ore i p jes or eve (dh e i m b ie-

m ra ve përk a tës) m ë - u r, - ier, - yer, -u ar. § 9 e

S h krim i p a ë fu n dore i tr a jta ve të vetës së

pa rë e të tretë shu mës të së ta sh m es d ëftore
e lid h ore të fo lje ve që d a lin m ë b a sh këtin gë-
llore ose m ë - ie. § 9 ë

S h k rim i pa ë fu n d ore i tr a jta ve të sh u m ësit të

së pa kryerës së dëftores e të lid h ores te të gjith a
foljet. § 9 f

S h krim i p a ë fu n d ore i sh u m ësit të së kryerës

së th jes h të të fo lje ve m e tem ë m ë b a s h këti-
n gëllore. § 9 g

S h k rim i p a ë fu n d ore i sh u m ësit të së kryerës

së th jesh të të fo lje ve që p ërm b a jn ë n jë gru p
za noresh. § 9 g

S h k rim i p a ë fu n d ore i tr a jta ve të u rdh ërores

të fo lje ve q ë te k jo m ën yrë e ka n ë temën
m ë b a sh këtin gëllore. § 9 gJ

S h krim i pa ë fu n d ore i p ërem ra ve d ëfto rë ( i,

e ) a tij, ( i, e ) k ë tij, ( i, e ) as aj, (i, e ) kës aj. * 9 h

S h krim i pa ë fu n d ore i p ërem ra ve p ron orë (t,

e ) tij, ( i, e ) s aj. § 9 h
 D re jt sh k rim i i z an o re v e 177

Z AN O RJA U
S h krim i m e u në të g jith a ra sa t i em ra ve dhe
i m b iem ra ve m ë -u l l , -u r . § 10
S h krim i m e u i em ra ve dh e i m b iem ra ve të
form u a r p rej em ra sh dh e m b iem ra s h m ë -u l l ,
-u r . § 10

Z AN O RE T I D HE Y
S h krim i m e i (dh e jo me y ) i fja lë v e si
ai, bi l bi l , di r ek etj. § 11
S h krim i m e y i fja lë ve si byzyl yk , ç yr ek , d y -
sh em e etj. § 11

Z AN O RE T U D HE Y

S h krim i m e u dh e jo m e y i fja lë ve si bufe,

bul m et , bu l m et o r e etj. § 12

S h krim i m e y dh e jo m e u (as m e i ) i fja lë -

ve si bër r yl , byl yk , byr ek etj. § 12

GRUPE ZANORESH DHE DIFTONGJE

-IE- / -JE-
S h krim i m e -i e - i em ra ve tek të cilët k y gru p
n d iq et n ga b a sh këtd n gëlloret -1, -11,-r dh e i f ja -
lëve të form u a ra p rej tyre. § 13 a

S h k rim i m e -i e - i fo lje ve tek të cila t k y gru p

za n oresh n d iq et n ga m b a res a -j . § 13 b

12 — 360
178 D re jit sh k rim i i z an o re v e

S h krim i m e - je- i tr a jta ve të n jëjësdt të së

kryerës së th jesh të të d ëftores dh e i tra jta ve
të dës h irores të fo lje v e të m ësipërm e. § 13 fc

S h krim i m e - je - n ë të g jith a tra jta t i foljes

n d je j (ia fa l fa jin d ik u jt), si edh e i fo r m im e-
ve p rej saj. § 13 fc

S h krim i m e i i tra jta ve p ës ore- vetvetore të

fo lje ve të m ësip ërm e. § 13 fc

Shkrimd m e - je - i të gjith a fja lë ve të form u -

a ra n ga fo lja n d ie j. § 1 3 t shërii

S h krim i m e - ie i fo lje ve te tra jta përfa qës u es e

e të cila ve k y gru p n d od h et n ë rr ok je të ha-
pu r § 1S <

S h krim i m e - j- i k ëtyre fo lje v e në vetën e

tretë n jëjës të lidh ores e të u rd h ërores d h e në
tra jta t e sh u m ësit q ë b a sh koh en m e tra jta t 9
sh ku rtra të p ërem rit vetor. § 13 c

S h lm rn i m ë i i k ëtyre fo lje v e n ë vetën e d ytë

shu mës të së tashmes d ëftore, lid h ore dh e u r-
dh ërore, n ë të p a k ryerën e d ëftores e të li-
dh ores dh e n ë tr a jta t p ës ore- vetvetore. § 13 a.

S h krim i m e - j e - i fo lje v e m e tem ë m ë -1, -11,

-r r dh e i fja lë v e të form u a ra p rej tyre. § 14-

S h krim i m e i i fo lje v e të m ës ip ërm e n ë vetën

e dytë sh u mës të së ta sh mes dh e n ë të gjith a
veta t e së pa kryerës së d ëftores e të lidh ores,
në u rd h ërore dh e n ë tra jta t p ës ore- vetvetore. § 14

G RU PI YE
S h krim i i gru p it y e te fja lë si ars y e, d y e r etj. § 15'
 D re jt sfa k rim i i z an o re v e 179

G RU PE T UA, UE
S h krim i i gru p it u a te em ra t dh e m b iem ra t si
b ua ll, d ra gua, i hu a j etj. § 16 a

S h k rim i i gru p it u a te fo lje t m e tem ë m ë - u a

si b lu a j, dua etj., si ed h e te shu mësi i së k rye-
rës së th jes h të, te h a b itorja dh e te p jes oret e
fo lje ve m e tem ë m ë - o. § 16 b

S h k rim i pa gru p za n ores h i tr a jta ve pësore-

- vetveto r e si kry he t, b lu h e t etj. § 16 b

S h krim i m e u e i em ra ve dh e i m b iem ra ve fol-

jorë të form u a r >me pra pa sh tesa t -s dh e - sh ëm
nga fo lje m e tem ë m ë - o / -ua, si ed h e i fja -
lëve të form u a ra p r ej tyre. § 17

TAKIMI I DY ZANOREVE TË NJËJTA

S h k rim i i d y za n oreve të n jëjta , k u r a to ta-
kohen n ë form im fja lës h . § 18

APOSTROFI
P ër d orim i i a p os trofit p ër të sh ën u a r rën ien e
ë- së fu n d ore:

te tra jta t e sh ku rtra p ërem ërore m ë dh e

të; § 19 a

te p jes ëza të e tr a jta ve fo ljor e, ku r pas

tyre v ijn ë tra jta t e sh ku rtra p ërem ërore 1, u,
ia, iu , ja , ju a , u a ose p jes ëza u e tr a jta ve pë-
s ore- vetvetore të fo ljeve. § 19 a

S h k rim i pa a p ostrof i tr a jta ve p ërem ërore ma,

ta- § 19 a shën.
180 D re jt sh k rim i i z an o re v e

P ërd orim i i a p os trofit pas pjes ëzës m oh u ese s

dh e pas p ër em r it ç. § 19 b

S h krim i p a a p os trof i p ërem rit të p a ku fis h ëm

çdo, i p ër em r it p yetës çfa rë dh e i fja lë ve të
form u a ra p rej tyre. § 19 b shën.

P ërd orim i i a p os trofit tek n yja t të, së me

ku ptim p ron or n ë ra sa t e zh d rejta të em -
ra ve i ati, e ë m a. § 19 c

M os p ërd orim i i a p os trofit ku r ë- ja fu n d ore e

pa th eksu a r n d iq et n ga n jë fja lë që fillo n m e
za nore. § 20 a

M os p ërd orim i i a p os trofit te fja lë t që m b a roj-

n ë m e a, e , i , ku r a to n d iqen n ga n jë fja lë që
nis m e za n ore. § 20 b

M os p ërd orim i i a p os trofit n ë vetën e tretë

n jëjës e sh u mës të p ër em r a ve vetorë të th je-
shtë (pa pa ra sh tesë), ku r vijn ë pas n jë pa ra -
fjal-e § 20 c

M os p ërd orim i i a p os trofit te tra jta t e p ër-

em ra ve p ron orë q ë n isin m e s ose t ( s im e ,
tim ) . §. 20 ç

THEKSI
M os p ërd orim i i a s n jë llo j th eks i n ë sh krim . § 21

P ër d orim i në raste të veça n ta i th eks it

të m p reh të (')• § 21
 D re jt sh k rim i i b a sh k ë t in g ë llo re v e 181

II. DREJTSHKRI MI
I BASHKËTI NGËLLOREVE

B AS H KË TIN G Ë LLO RE T E ZËSHME

N Ë FU N D E N Ë TRU P TË FJALË S
S h krim i i b a s h k ëtin gëlloreve të zësh m e b, d,
d h , g , g j , v , x , x h , z, z h si të tilla , ku r gjen -
den n ë fu n d të fja lës . § 22

S h krim i i b a s h k ëtin gëlloreve të zësh m e si të

tilla , ku r gjen d en n ë tru p të fja lës p ërp a ra n jë
b a s h k ëtin gëlloreje të sh u rdh ët a p ërp a ra b ash-
këtin gëllores n. § 22

S h krim i m e -s i n d a jfo lje ve të form u a ra me

pra pa sh tesën -a s . § 22 shën. 2

SH / Z H I Ç N IS TO RE
S h krim i i fja lë ve m e sh n istore, ku r k jo n diqet
n ga n jë b a s h k ëtin gëllore e sh u rdh ët ( f , k , p , q,
t, t h ). § 23 a

S h krim i i fja lë ve m e z h n istore, ku r k jo n diqet

n ga n jë b a s h k ëtin gëllore e zësh me (b , d, g , g j ,
v ). § 23 b

S h krim i m e ç i të g jith a fja lë ve të form u a ra

me k ëtë përem ër, pa va rësish t n ga b a sh këtin -
g ë llo r ja q ë e pason. § 23 b shën.

S h krim i i fja lë ve m e ç mistore, ku r k jo n d iqet

n ga n jë za n ore ose n ga n jë b a s h k ëtin gëllore e
tin g u llt (1, II, r, r r , m , n, n j , j ) . § 23 c
 182 D re jt sh k rim i i b a sh k ë t in g ë llo re v e

S, Z N IS TO RE
S h krim i i fja lë v e m e s n istore, ku r k jo n-diqet
n ga n jë b a s h k ëtin gëllore e sh u rdh ët ose n ga
n jë b a s h k ëtin gëllore e tin g u llt (m, n, 1). § 24 a

S h k rim i i fja lë v e m e z n istore, ku r k jo n d iq et

n ga n jë b a s h k ëtin gëllore e zësh me. § 24 b

S h k rim i m e z n is tore i fjia lëve z m a d h oj,

z m b rap s dh e i fo r m im eve p r ej tyre. § 24 b

S H KRIM I I J-SË
S h k rim i m e j i em ra ve ku j- ja n d ërza n ore i
p ërk et temës, si edh e i f ja lë ve të form u a ra p rej
tyre. § 25 a

S h k rim i m e j i em ra ve fem ër o r ë që d a lin m ë

za n ore të th eksu a r (p ërveç i- s ë) në tr a jta t ku
za n orja e th ek su a r n d iq et n ga n jë za n ore tje-
tër. § 25 b

S h k rim i m e j i em ërores n jëjës të sh qu a r të

em ra ve që d a lin m ë - o të patheksu a r, si ed h e i
gjin ores, dh a n ores e rrjed h ores n jëjës të pa -
shqu a r. § 25 c

S h k rim i m e j i em ra ve të p ërveçëm të tip it

K o ço . § 25 c

S h k rim i m e j i p ërem ra ve ( i, e ) tij, ( i, e ) a tij,

( i, e ) k ë tij dh e i tr a jta ve të n drys h m e të tyre. § 25 ç

S h k rim i m e j i tra jtës së sh ku rtër të p ër em r it

veto r të vetës së tretë (i), k u r i p ra p a n gjitet
foljes , e b a sh ku a r m e n jë tjetër tra jtë të sh ku r-
tër ose m e pjes ëzën u të p ës ore- vetvetores . § 25 d
 D re jt sh k rim i i ba sh k ë t in g ë llo re v e 183

S h k r im i m e j i vetës së p a rë e të tretë shu-

mës të së tashmes së dëftores të fo lje v e m ë
-a j , -e j , -ë j , -i j , -o j , -u j , -y j , -i e j , -u a j , -y e j . § 25 dh

•Sh krim i m e j i vetës së p a rë e të tretë n jëjës

e sh u mës të së tashmes së lidh ores dh e të së
;a rdh mes së fo lje ve m ë -a j , -e j , -ë j , -i j , -o j , -u j ,
-y j , -i e j , -u a j , -y e j . § 25 dh

- S h krim i m e j i vetës së p a rë e të d ytë n jëjës

të së p a k ryerës dëftore, lid h or e e ku sh tore të
fo lje v e m ë -a j , -e j , -ë j , -i j , -o j , -u j , -y j , -i e j ,
-u a j , -y e j . § 25 dh

- S h krim i p a - j i fo lje v e si ha, fle , q ë n ë vetën

e p a rë të së tashmes d ëfto re d a lin m ë za nore. § 25 dh s h ëa

iS h krim i m e i dh e jo m e j i tr a jta ve ra sore të

n jëjës it të sh qu a r (m e p ërja s h tim të ka llëzores ),
si ed h e i tr a jta ve të gjin ores , të dh a n ores e
të rrjed h ores së n jëjës it të pa sh qu a r të em ra ve
a n a sh ku llorë xnë -u a ose m ë -a të theksu a r. § 26 a

S h k r im i m e i dh e jo m e j i tra jtës së sh ku rtër

p ër em ëro re i, ku r b a sh koh et m e n jë tr a jtë tje-
të r të s h ku rtër ose m e p jes ëzën u të pësore-
- vetvetores . § 26 b

S h b r im i m e - i i vetës së tretë n jëjës të së k rye-

rës së th jes h të të fo lje v e m ë -o j ose -u a j . § 26 c

S h k rim i m e - i - i fja lë v e të form u a ra p rej te-

m a sh m ë - i të th eksu a r me anë pra p a -
■ shtesash q ë fillo jn ë m e za n ore. § 26 ç

S H KRIM I I B AS H KË TIN G Ë LLO RE S H

S h k r im i i h -së në fillim të fja lës . § 27 a

S h k rim i i h -së n ë fillim të fja lë ve të b u rim it

tu rk . § 27 a
184 D re jt sh k rim i i b a sh k ë t in g ë llo re v e

S h k rim i i h - së në fu n d të fja lës . § 27 b

S ftkrim i i h - së në mes të fja lës te tra jta t pë-

s ore- vetvetore të fo lje ve m e tem ë m ë za n ore. § 27 c

S h krim i i h - s ë n ë mes të fja lës në ra ste të tje-

ra. § 27 c

F ja lë që nu k shkru h en m e h. § 27 shën.

FJALË T ME RR
S h krim i i rr- së në fillim të fja lës . § 28 a

S h krim i i rr- s ë në mes të fja lës . § 28 b

S h k rim i i rr- s ë në fu n d të fja lës . § 28 c

F ja le që sh kru h en m e r (dh e jo m e r r ) . § 28 shën .

N J- JA N Ë TRU P E N Ë FU N D TË FJALË S
S h krim i m e n j në tru p të fja lës i em ra ve fe-
m ërorë si b anjë , fin jë . § 29 a

S h krim i m e n j i m b iem ra ve të form u a r nga

n jë tem ë m ë -n j . § 29 b

S h k rim i m e -n j i sh u mësit të em ra ve m a sh ku -
llor ë m ë za n ore të th eksu a r ose m ë -u a. § 29 c

S h krim i m e - n j i sh u mësit të disa em ra ve

m a sh ku llorë si g ja rp ë r, lu m ë etj. § 29 c
 D r e jt sh k rim i i b a sh k ë t in g ë llo re v e 185

GRUPE BASHKËTINGËLLORESH
MB, ND, NG, NGJ
S h k rim i i p lotë i gru p eve të b a s h këtin gëllore-
ve m b , n d , n g , n g j n ë fillim , n ë tru p dh e në
fu n d të fja lës . § 30

TAKIME BASHKËTINGËLLORESH
TAKIMI I T-SË ME SH-NË
S h krim i m e tsh i m b iem ra ve të form u a r me
prapash tesën - sh ëm, ku r s h - ja e prapashtesës
ta koh et m e t- n ë e temës. § 31

S h k rim i m e tsh i tr a jta ve të dësh irores, ku

sh - ja e prapash tesës ta koh et m e t- n ë e temës. § 31

TA K IM I I G-SË OSE I N -SË ME J-NË

S h krim i m e i i fja lë ve ku ta koh et g - ja ose
n-ja e tem ës m e j- n ë e prapashtesës a të m b a -
resës. § 32

TAKIMI I D-SË, S-SË, T-SË OSE I Z-SË

ME H-NË
S h krim i pa sh en jë n da rës e m id is p jes ëve për-
b ërëse i fja lë v e të p reja rd h u ra ose të përb ëra ,
ku d - ja , s- ja , t- ja ose z- ja ta koh et m e n jë h
që vjen pas. § 33

S h krim i pa sh en jë n da rëse i em ra ve të p ërve-

çëm ku d - ja , s- ja , t- ja ose z- ja ta koh et m e n jë
h. § 33
186 D re jt sh k rim i i b a sh k ë t in g ë llo re v e

TA K IM I I D-SË ME T- N Ë

S h krim i m e dt, ku r n ë for m im fja lës h ose

tra jta sh ta koh en këto b a sh këtin gëllore. § 34

TA K IM I I D Y S H KRO N JAV E TË N JË JTA

S h krim i i të d yja s h k ron ja ve të n jëjta (n jëra
p rej të cila ve mu nd të b ëjë pjes ë n ë n jë dy-
sh kron jësh ), ku r a to ta koh en n ë fo r m im fja -
lësh. § 35

S h krim i vetëm m e r r i fja lë ve ku ta koh en r

m e r r. § 35 shën. 1

S h k rim i vetëm me 11 i fja lë v e ku ta koh en

1 m e 11 . § 35 shën. 1

S h krim i m e - st dh e jo m e - tt i tra jtës së ve-

tës se tretë n jëjës të së p a kryerës dëftore,
lid h ore e ku s h tore të fo lje v e m e tem ë m ë -t. § 35 shën. 3
 D isa tip a fja lë sh m e p re ja rd h je të huaj 187

III. DI SA TI PA FJALËSH
ME PREJARDHJE TË HUAJ DHE
EMRASH TË PËRVEÇËM TË HUAJ

S h krim i m e -i a -, -i e -, -i o -, -i u - i fja lë v e të
h u a ja që ka n ë -i a -, -i e -, -i o -, -i u - m e i të
pa theksu a r n ë tru p të tyre, si edh e i em r a ve të
p ërveçëm të h u aj të k ëtyre tipa ve. § 36 a

S h k rim i m e -j a -, -j e -, -j o -, -j u - i n jë n u m ri
fja lës h si h a v ja r, o b je k t, fjo rd etj. § 36 a shën.

S h k rim i m e j a -, j e -, j o -, j u - i fja lë ve q ë n isin

m e tog jet e m ësip ërm e, si edh e i em ra ve të
p ërveçëm të h u a j të k ëtyre tip a ve. § 36 b

S h k rim i m e j i fja lë ve dh e i em ra ve të
p ërveçëm m e a j , e j , o j , u j , k u r këto gr u p e ja n ë
në tru p të tyre. § 36 c

S h krim i m e i i fja lë ve dh e i em ra ve të për-

veçëm të m ës ipërm , ku r k ëto gru pe ja n ë fu n dore. § 36 c

S h krim i m e i i fja lë ve m e b u rim p r ej greq i-

shtes së vjetër , q ë në k ëtë gju h ë ka n ë y. § 36 ç

S h krim i m e i i em ra ve të p ërveçëm m e b u rim

p rej greqis h tes së vjetër , q ë n ë këtë gju h ë ka -
në y , si ed h e i fja lë ve të form u a ra p rej tyre. § 36 ç

S h k rim i ed h e n ë gju h ën sh qip e m e a u , e u i fja -

lëve dh e i em ra ve të p ërveçëm m e b u rim grek,
la tin a ilir o - tr a k m e a u , e u. § 36 d

S h k rim i m e v i n jë n u m ri fja lës h si E v ro p ë ,

n e v ra lg ji etj. § 36 d shën.
 188 D isa tipa fjalë sh m e p re ja rd h je të huaj

S h krim i m e u a , ue , u i , u o i fja lë ve dh e i em -
ra ve të p ërveçëm të b u rim it la tin - rom a n me
k u a , k ue , k u i , k u o . § 36 dh

S h krim i n ë sh qipen m e - oo- i fja lë ve të h u a ja

me -oo- . § 36 e

S h krim i m e c i fja lë ve m e b u rim n ga la tin i-

sh tja , n ga gju h ët rom a n e, si edhe n ga gre-
qis h tja , të cila t në gju h ën sh qipe ka n ë n jë c
të n d jek u r n ga e ose i. § 36 e

S h krim i m e c i em ra ve të p ërveçëm të hu aj
që në gju h ën sh qipe ka n ë n jë c të n d jeku r
n ga n jë e ose i. § 36 ë

S h krim i m e d , t (e jo m e d h , t h ) i fja lë ve
n d ërk om b ëta re m e b u rim n ga greq is h tja e vjetër . § 36 f

S h krim i m e d , t i em ra ve të p ërveçëm grek ë

e rom akë. § 36 f

S h krim i m e d h , t h i n jë n u m ri fja lës h dhe

emrash të p ërveçëm të p ër d orim it p opu llor. § 36 f shën.

S h krim i m e g j i fja lë ve që b u rojn ë kryesis h t

n ga gr eqis h tja , la tin is h tja a n ga gju h ët rom a -
ne e që n ë sh qipen ka n ë n jë g j të n d jek u r nga
e ose i, si edh e i em ra ve të p ërveçëm të hu aj
të tip it të m ës ipërm . § 36 g

S h krim i m e x h e jo m e g j i n jë n u m ri fja lës h

si in x h in ie r, x h iro etj. § 36 g shën.

S h krim i m e j (dhe jo m e z h ose x h ) i fja lë ve

si a d j u t a n t , j u r i etj. § 36 gj

S h krim i m e zh i fja lë ve që ja n ë m a rrë d rejt-

p ërd rejt n ga frën g jis h tja . § 36 gj

S h krim i m e g n i fja lë ve si ag n os ticiz ë m , gne is etj. § 36 h

 D isa tip a fja lë sh m e p re ja rd h je të huaj 189

S h krim i m e n j i fja lë v e si d in jite t, lin jit etj. § 36 h

S h krim i m e h - i fja lë v e që në greqis h ten e

vje të r fillo n in m e za n ore të a spiru a r dh e në
la tin ish ten m e h- . § 36 i

S h krim i m e h - i em ra ve të p ërveçëm që në
greqis h ten e vje të r fillo n in m e za n ore të a spi-
ru a r dh e n ë la tin ish ten m e h -, si edh e i em -
ra ve të tje r ë të p ërveçëm , fon etik is h t të n gja -
shëm m e ta. § 36 i

S h krim i m e k i fja lë ve të term in ologjis ë tek-

n iko- s h ken core n d ërk om b ëta re me b u rim nga
greq is h tja e vje të r dhe që p ërm b a jn ë tem a të
cila t n ë greq is h te ka n ë pa su r n jë x» si ed h e
i em ra ve të p ërveçëm të h u a j të tip it të m ë-
sipërm . § 36 j

S h krim i m e ks i fja lë ve të h u a ja që në gju h ën

sh qipe ka n ë n jë - ks- të n d jek u r n ga n jë - io. § 36 k

S h krim i m e ks i fja lë ve m e b u rim g rek a la -

tm që p ërm b a jn ë elem en tin eks të n d jeku r
nga n jë b a sh këtin gëllore. § 36 I

S h krim i m e k z i fja lë ve m e b u rim grek a la tin

q ë p ërm b a jn ë elem en tin eks të n d jek u r n ga
n jë za n ore. § 36 1

S h krim i m e kz i fja lë v e të b u rim it grek që

p ërm b a jn ë tem a t e kzo a he kza. § 36 1

S h krim i m e 1 i fja lë ve m e b u rim n ga greqis h -

tja e vjetër , n ga la tin is h tja ose n ga gju h ët ro-
ma ne dh e q ë në këto gju h ë ka n ë n jë 1 të th je-
shtë ose dyfis h e. § 36 11

S h krim i m e 1 i a m ra ve të p ërveçëm m e b u rim

n ga greq is h tja e vjetër , n ga la tin is h tja ose n ga
gju h ët rom a n e dh e që n ë k ëto gju h ë ka n ë n jë
1 të th jesh të ose dyfish e. § 36 11
190 D isa tip a fja lës h m e p r eja r d h je të h u a j

S h krim i m e 11, në p a jtim m e sh qip tim in popu -

llor të n gu litu r p rej kohësh, i disa fja lë v e m e
b u rim të h u a j të tip it të m ës ipërm . § 36 11 s h ë». 1

S h krim i m e 1 dh e m e 11 i fja lë v e m e b u rim

n ga a n glis h tja . § 36 11 shën. 2

S h krim i m e 1 dh e m e 11 i fja lë ve të r eja të

b u rim it s lla v. § 36 11 shën. 3

S h krim i m e r r i fja lë ve itë h u a ja, kryes is h t ro-

ma ne, q ë n ë k ëfo gju h ë ka n ë r r . § 36 m

S h krim i m e - z- i fja lë v e m e b u rim n ga gre-

qis h tja e vjetër , n ga la tin is h tja a n ga gju h ët
rom a n e os e të form u a ra n ë sh qipen m e elem en -
te të k ëtyre gju h ëve, tek të cila t a to ka n ë n jë
s n dërza n ore, si ed h e i em ra ve të p ërveçëm të
h u a j të tip it të m ës ipërm . § 36 n

S h krim i m e s i n jë n u m ri em ra sh të p ërveçëm
të tip it të mësipërim. § 36 n shën,

S h krim i m e -z - i fja lë ve m e -i z ë m e -a z ë m . § 36 n j

S h krim i m e -z m - i fja lë v e m e b u rim n ga gre-

qis h tja e v je të r ose të n dërtu a ra m e elem en te
të kësa j gju h e. § 36 o

S h k rim i m e - z- i fja lë v e të h u a ja , të form u a -

ra m e pa ra sh tesën d e z - ( d e s -) , ku r s - ja e pa ra -
shtesës g jen d et n ë p ozicion n dërza n or. § 36 p

S h krim i m e s i fja lë v e m e pa ra sh tesën d is-

p ërpa ra n jë b a s h k ëtin gëllorej e. § 36 q

S h k rim i m e s i fja lë ve m e para sh tesën t ran s. § 36 q

S h krim i m e s i fja lë ve të h u a ja q ë n ë gju h ën

e b u rim it ka n ë ss. § 36 r
 D is a tip a fjalësih m e p r eja rd h je të h u a j 191

S h k rim i m e - s- i fja lë v e të h u a ja të form u a ra

m e pa ra sh tesën a - p rej fja lës h m e s n istore. § 36 r r

S h k rim i i em r a ve të p ërveçëm të h u a j sipas

s h qip tim it të tyre n ë g ju h ët përka tëse dh e në
p ërs h ta tje m e sistem in g r a fik të sh qipes. § 37

M os ru a jtja n ë sh krim e b a s h k ëtin gëlloreve

d yfis h e të em ra ve të p ërveçëm të h u aj m e për-
ja s h tim të rr- së. § 37

S h ën im i n ë klla pa , n ë s h fa q jen e pa rë, i em-

ra ve të p ërveçëm të h u a j sipas gra fis ë së gju -
hës n ga b u rojn ë. § 37

S h k rim i m e 1 i em ra ve të p ërveçëm të gju -

h ëve s lla ve, p a va rësish t n ga m ën yra e sh qip-
tim it të 1-së në këto gju h ë. § 37 shën. 1

S hkriimi m e -i i em ra ve të p ërveçëm m ë - i j të
b u rim it ru s. § 37 shën. 2

S h krim i sipa s tra ditës së n gu litu r p rej kohësh

n ë gju h ën sh qipe i disa em ra ve të p ërveçëm
të h u a j. § 37 shën. 3
 192 Ç ë sh t je g ram atik o re

I V. ÇËSH TJE GRAMATI KORE

DISA TBAJTA TË SHUMËSIT TË EMRAVE

DHE TË MBIEMRAVE
S h krim i m e -a në shu mës i em ra ve fem ërorë
m ë - ë ( a rra - t, rro b a - t) . § 38 a

S h krim i m e - ë në shu mës, a shtu si n ë n jëjës,

i em ra ve fem ërorë m ë -ë ( a n ë - t, fle të - t) . § 38 b

S h krim i m e d y tra jta shu mësi, sipas k u p tim e-

ve m e të cila t përd oren , i n jë n u m ri em ra sh
fem ërorë si b rin jë - t, b rin ja - t. § 38 b shën.

S h krim i n ë shu mës n jës oj si në n jëjës i em ra ve

fem ërorë m e za n ore të th eksu a r ( n jë h a rd h i-
s hum ë h a rd h i) . § 39

S h krim i n ë shu mës n jës oj si në n jëjës i em ra -

ve fem ërorë m ë - e dh e -o të pa th eksu a r ( n jë
lu le - s hum ë lule , n jë p a ko - s hum ë p a ko ). § 39

P ër d orim i n ë gju h ën letra re edh e i sh u m ësit

m ë -r a te disa n ga em ra t e tip a ve të m ësip ërm
për q ëllim e të ca ktu a ra stilistike- sh preh ëse. § 39

S h krim i n ë shu mës za kon is h t m e - ë i em ra ve

m a sh ku llorë m ë -a l , -a n , -a r , -e c , -e l , -e r , -e t ,
-e z , -i l , -i r , -o l , -o n , -o z , -u n . § 40

S h krim i n ë shu mës m e -a i disa em ra ve nga

tip a t e m ësipërm . § 40 a

S h krim i n ë shu mës m e -e 1 disa em ra ve nga

tipa t e m ësipërm . § 40 b

S h krim i n ë shu mës rregu llis h t m e -ë i em ra ve

më -a c , -a ç , -a f , -a k , -a p , -a q , -a s h , -e ç , -e k ,
-e n , -e s h , -i k , -i n , -i st , -j a n , -j o t , -o k , -o r , -o sh ,
-o t , -t a r , -t o r , -u k . § 40 shën. 1
 Ç ës h tje gra m a tik ore 193

S h krim l n ë shu mës m e -ë i em ra ve m ë -a n t ,

-at , -a z , -e n t , -i d , -i t , -o n t , ku r sh ën ojn ë fr y-
morë. § 40 shën. 2

S h krim i n ë shu mës m e -e i em ra ve m ë -a n t ,

-a t , -a z , -e n t , -i d , -i t , -o n t , ku r nu k sh ën ojn ë
fr ym orë. § 40 shën. 2

S h krim i n ë shu mës m e -e i em ra ve m ë -az h ,

-e z h , -ë l , -i m , -i o n , -( i ) u m , -o z h , -u s . § 40 shën. 3

S h krim i n ë shu mës m e - a i disa em ra ve si

b ë rry la , ce p a et-j. § 40 shën. 4

S h krim i n ë shu mës m e -e i disa em ra ve si

d je p e , kry q e «tj. § 40 shën. 4

S h krim i n ë shu mës n jës oj si n ë n jëjës i em -

ra ve m a sh ku llorë m ë -ë s , -u e s e -y e s . § 41

P ër d o rim i n ë shu mës i tra jtës së gjin is ë fe-

m ërore të m b iem ra ve q ë p ërca k tojn ë em ra
m a sh ku llorë m e sh u mësin m ë -e ( d e te të th e -
lla ) . § 42

P ër d o rim i n ë shu mës i tra jtës së g jin is ë ma sh -

ku llore të m b iem ra ve q ë p ërca k tojn ë em ra m e
tem ë m ë -r , të cilët e fo r m o jn ë sh u mësin m e
m b a resën -a ( e m ra të p ë rv e çë m ) . § 43

P ër d orim i n ë shu mës i tra jtës së g jin is ë fem ë-

rore të m b iem ra ve që p ërca k tojn ë em ra m a -
sh ku llorë e a sn ja n ës m e shu mësin m ë -r a
( u jë ra të fto h ta ) . § 43

S h k rim i m e fu n doren -q e i sh u mësit të em ra -

ve m ë -l l ë k . § 44

SHKRIMI I NYJËS SË PËRPARME

S h k rim i m e n yjë të p ërp a rm e (i , e, të, së) i
em ra ve n ë ra sën gjin ore. § 45

13 — 360
194 Ç ës h tje gra m a tik ore

S h krim i m e n yjën e p ërp a rm e të i n jë em ri

të rasës gjin ore, ku r vje n pas n jë em ri tje-
tër të ra sës g jin ore a dh a n ore të pa sh qu a r
n jëjës, p a va rësish t n ga g jin ia që ka k y i fu n dit. § 46

S h k rim i m e n yjën e p ërp a rm e të i n jë em ri

të çfa rëd o g jin ie në ra sën gjin ore, ku r vjen pas
n jë em ri m a sh ku llor në ra sën g jin o r e a dh a -
n ore të sh qu a r n jëjës. 47

S h krim i m e n yjën e p ërp a rm e së i n jë em ri të

çfa rëd o g jin ie n ë rasën gjin ore, ku r vje n pas
n jë em ri fem ër o r në ra sën g jin ore a dh a n ore
të shqusar n jëjës . 47

S h krim i m e n yjën të i m b iem rit të d ytë dhe i

të tjer ë ve pas tij (po ashtu edh e i n u m ërorëve
rres h torë), ku r d y a m ë shu më m b iem ra p ër -
ca ktojn ë n jë em ër fem ër or të rasës gjin ore,
dh a n ore a rrjed h ore n jëjës. 48

P ër d o rim i i n yjës së ku r d y a m ë shu më m b i-

em ra të n yjs h ëm ose n u m ërorë rres h torë n do-
dh en p ërp a ra em rit. 48 shën.

S h k rim i m e n yjën të i fja lës përca ktu ese të

d ytë dh e i të tjer a ve pas saj (em ra ose m b i-
em ra ), ku r p ërca k tojn ë n jë em ër fem ër o r në
rasën gjin ore, dh a n ore a rr jed h or e n jëjës. 49

S h krim i m e n yjën së i em rit të dytë fem ëror

n jëjës e i të tjer ë ve pas tij, n ë ra stet ku r pas
n jë em ri fem ër o r të sh qu a r të rasës gjin ore,
dh a n ore a rr jed h or e n jëjës vijn ë d y a m ë
shu më em ra fem ërorë n ë g jin ore n jëjës , që
p ërca k tojn ë secili em rin që n dod h et m en jëh erë
p a ra tyre.

S h krim i m e n yjën të i em rit të d ytë fem ëror

n jëjës e i të tjer ë ve pas tij n ë ra stet ku r pas
n jë em ri fem ëror të sh qu a r të rasës gjin ore, dha -
n ore a r r jed h or e n jëjës vijn ë d y a m ë shu më
em ra fem ëro rë në g jin or e n jëjës , q ë përca k-
 Ç ës h tje gra m a tik ore 195

tojn ë jo em rin në g jin or e që n dod h et m en jë-

h erë p ërp a ra tyre, p or a të që n dod h et pa ra
a tij. § 50

P ër d orim i i n yjës t ë p ërp a ra em rit të dytë e

të tje r ë ve pas tij të ra sës gjin ore, ku r n jë
em ër fem ëror n ë g jin o r e n jëjës përca ktoh et
n ga dy ose m ë shu më em ra të b a sh këren ditu r. § 51

P ëtd orim i i n yjës së p ërp a rm e i p ër gjin in ë

m a sh ku llore dh e e p ër g jin in ë fem ërore p ër-
pa ra em rit të d ytë n ga d y em ra në ra sën g ji-
nore, që n d jek in n jë em ër në em ërore n jëjës. § 52

P ër d orim i i n yjës së p ërp a rm e t ë përp a ra em -

r it të d ytë n ga d y em ra n ë ra sën gjin ore, që
n d jek in n jë em ër në k a llëzore n jëjës. § 52

P ër d orim i i n yjës së p ër tra jtën e sh qu a r dhe

i n yjës t ë p ër tra jtën e pa sh qu a r përp a ra
em ra ve fem ërorë të n yjs h ëm n ë gjin ore, dha -
n ore e rrjed h ore. § 53

P ër d orim i i n yjës së n ë gjin ore, dh a n ore e

rr jed h or e të sh qu ar p ërp a ra em ra ve fem ërorë
të fa refis n is ë, ku r p ërd oren m e n yjë. § 53

P ër d orim i i n yjës së p ërp a rm e p ërp a ra s ecilit

n ga d y a m ë shu më em ra të b a sh këren ditu r
të rasës g jin o r e që p ërca k tojn ë n jë em ër. § 54

S h krim i ose jo, du ke u m b ësh tetu r n ë a rsye të

ca ktu a ra k u p tim ore a s tilistik e, i n yjës së për-
pa rm e te em ri i d ytë e te të tjer ët pas tij,
ku r vijn ë n jëri pas tje tr it m ë shu më se tre
em ra të ra sës g jin ore të b a sh këren ditu r pa
lidh ëza . § 54

P ërd orim i i n yjës t ë pas n jë ernri fem ëror, ku r

ndeshen d y n yja të p ërp a rm e të ra sës gjin ore
të gjin is ë fem ërore (së së ). § 55
 196 Ç ës h tje gra m a tik ore

S h k rim i i n yjës i m idis em ra ve m a sh ku llorë në

em ërore, të cilët la koh en si fem ërorët, dhe
em ra ve ose m b iem ra ve q ë i p ërca k tojn ë ata. § 56

S h k rim i i n yjës së m id is em ra ve m a sh ku llorë

n ë gjin ore, dh a n ore e rrjed h ore, të cilët la -
koh en si fem ërorët, dh e em ra ve ose m b iem ra -
ve që i p ërca k tojn ë ata. § 56

S h krim i i n yjës t ë te m b iem ra t e n yjs h ëm të

sh ka llës poh ore, ku r vijn ë pas n jë em ri fem ë-
ror në g jin o r e a dh a n ore të pa sh qu a r n jëjës. § 57

S h krim i i n yjës së te m b iem ra t e n yjsh ëm

të sh ka llës pohore, ku r vijn ë pas n jë em ri
fem ëror të shqu ar. § 57

S h krim i m e n yjën e p ërp a rm e t ë n ë ra sa t e

zh d rejta të n jëjës it i m b iem ra ve të sh ka llës
kra h a sore dh e s ip ërore të form u a r me pjep ëzën
m ë , ku r vijn ë pas n jë em ri fem ëror. § 58

S hferimi m e n yjën e p ërp a rm e së në ra sa t e

zh d rejta të n jëjës it i m b iem ra ve të sh ka llës
kra h a sore dh e s ip ërore të form u a r m e pjes ë-
zën m ë , ku r n dodhen pa ra n jë em ri fem ëror. § 58

P ër d o rim i m e n yjën e i m b iem rit të n yjs h ëm

me fu n ksion cilës ori, ku r n d jek n jë ku n drin ë
të d r ejtë të sh preh u r m e em ër në k a llëzore
të shqu ar. § 59

P ër d orim i m e n yjën t ë i m b iem rit të n yjsh ëm

m e fu n ksion ka llëzu es ori, k u r n d jek n jë ku n-
d rin ë të d r ejtë të sh preh u r m e em ër në ka -
liëzore të shqu a r. § 59

P ër d orim i i n yjës t ë p a ra m b iem ra ve të n yj-

sh ëm që n d jek in n jë em ër në rrjed h oren e
pa sh qu a r shu mës. § 60
 Ç ë sh t je g ram atik o re 197

S h krim i p a n yjë i p ër em r a ve p ron orë im , im e ,

y t, jo te , y në , jo n ë , ju a j m e p ërd orim th jesh t
si p ërem ra ose si p ërca ktu es të n jë em ri. § 61

S h k rim i m e n yjë të p ërp a rm e i p ërem ra ve

p ron orë e ( të ) m i, e ( të ) tu etj. në të gjith a
tra jta t dh e p ërd orim et e tyre. § 61

SHKRIMI I DISA PJESËZAVE

DHE PARAFJALËVE
S h k rim i za kon ish t i p lotë i tr a jta ve fo ljo r e
që form oh en m e d o t ë. § 62

S h krim i i pjes ëzës t ë p a ra lidh ores ose p je-

sores g ja të p ër s ëritjes së tr a jta ve fo ljo r e për-
katëse b a s h kë m e p a r a fja lët q ë m u n d të
ketë përpa ra . § 63

S h krim i i pjes ëzës d u k e të p ërcjellores n ë të

g jith a ra stet e p ërs ëritjes së kës a j tr a jte fo l-
jore. § 64

P ërs ëritja , n ë ra ste m oh im i, edh e e pjesëzës

mos b a sh kë m e p jes ëzën d u k e . § 64

S h krim i i pjes ëzës p a p ërp a ra p jes ores n ë të

g jith a ra stet e p ërs ëritjes së kës a j tr a jte fo l-
jore. § 65

P ër s ër itja n ë sh krim e p a r a fja lëve n ë , t e (t e k ),

m e , n g a , p r e j etj. g ja të b a s h këren d itjes së d y
a m ë sh u m ë em ra ve a p ër em r a ve m e të cilët
a to lidh en . § 66

M os p ërs ëritja n ë sh krim , p ër a rsye të ca k-

tu a ra k u p tim ore ose s tilistik e, e p a r a fja lëve
n ë , t e (t e k ), m e , n g a , p r e j etj. g ja të b a sh këren -
d itjes së d y a m ë sh u më em ra ve a p ërem ra ve
me të cilët a to lidh en . § 66
198 S h k rim i i fja lë ve n jësh , n da ra s dh e m e vizë në mes

V. SHKRIMI I FJALËVE NJËSH,

NDARAS DHE ME VI ZË NË MES
S h krim i n jësh i të gjith a a tyre n jës ive q ë nga
p ik ëp a m ja lek s ik ore p ërb ëjn ë n jë fja lë të
vetm e. § 67

S h krim i n da ra s i të g jith a a tyre n jës ive që

ja n ë p jes ë të n jë tog fja lës h i, të n jë loku cion i
ose të n jë em ërtim i të p ërb ërë. § 67

S h k rim i n jës h i fja lë ve m e pa ra shtesa . § 67 A a

S h k rim i n jësh i fja lë ve të p ërb ëra m e lid h je

p ërca k tore n d ërm jet g jym tyr ë ve të tyre. § 67 A b

S h k rim i m e vizë m idis tyr e i p jes ëve të n jërës

g jym tyr ë të n jë fja le të përb ërë, ku r a to pjes ë
lidh en m id is tyr e m e lid h ëza t e ose a. § 67 A b shën.

S h ën im i m e vizë i gjym tyr ës së d ytë të p ër-

b a sh kët të d y a m ë sh u m ë fja lë ve të p ërb ëra
të b a sh këren d itu ra , ku r p ër a rs ye sh ku rtim i,
a jo sh kru h et vetëm te f ja la e fu n d it. § 67 A b shën.

S h krim i n jësh i fja lë ve të p ërb ëra m e lid h je

k ëp u jore n dërtmjet g jym tyr ëve të tyre, të n jë-
su ara plotësish t si n ga a n a leks ik ore, ashtu
edh e n ga a na gra m a tik ore. § 67 A c

S h krim i n jës h i fja lë ve të p ërb ëra e të p ër-

n gjitu ra (em ra , m b iem ra , n u m ërorë, p ërem ra
të pa ku fis h ëm , n d a jfolje, p a ra fja lë, lid h ëza ,
pjes ëza , pa S th irrm a ), të n gu litu ra p rej kohësh
si të tilla n ë gju h ë si n ga a n a leks ikore, ashtu
edh e n ga a n a gra m a tik ore. § 67 A ç

S h krim i n jësh i n u m ërorëve th em elorë që n ga

11 deri m ë 19 dh e i a tyre q ë treg ojn ë d h jetë-
she, qindësh e. § 67 A ç
 S h k rim i i fja lë ve n jësh , nda ra s dh e m e vizë n ë mes 199

S h k rim i n jës h i n u m ërorëve rresh torë, p a va -

rësish t n ga n u m ri i p jes ëve p ërb ërës e të
tyre. § 67 A ç

D a llim i n ë sh krim i n d a jfo lje ve a të he rë , n jë -

he rë, pë rs e , q ë ku r ( q y s h k u r) n ga p ërd orim et
e p jes ëve përb ërës e të tyr e si fja lë të ve-
çanta. § 67 A ç shën.

D a llim i n ë sh krim i lid h ëza ve ngas e, nëse,

s esa e i pjes ëzës seç n ga p ërd orim et e p je-
s ëve p ërb ërës e të tyr e si fja lë të veça n ta . § 67 A ç shën.

S h krim i n jësh i m b a resës e i n yjës së pra p m e

tek em ra t e m b iem ra t e h u aj të p ers on a ve e
të ven d eve. § 67 A d

S h krim i n da ra s i tog fja lës h a ve të tip it e m ë r

në e m ë ro re + e m ë r n ë rrje d h o re . § 67 B a

S h krim i n da ras i tog fja lës h a ve m e ku ptim

m b iem ëror të p ërb ërë n ga em ra t b o jë ose
n g jy rë + em ër në rrjed h ore. § 67 B a

S h krim i edh e njësh, edh e n daras i em ërtim e-

ve g je l d e ti, lu le d ie lli, p a n xh a r s he q e ri. § 67 B a shën.

S h krim i n da ra s i n d a jfo lje ve dh e i lok u cion eve

n d a jfo ljo r e si së a fë rm i, së b as hku etj. § 67 B b

S h krim i n da ra s i lok u cion eve n d a jfoljor e

të form u a ra n ga d y fja lë të n jëjta ose të n d ry-
shme, të lid h u ra n ë m es tyre m e p a ra fja lë
ose m e lid h ëzën e. § 67 B c

S h krim i n da ras i n d ërtim eve të tip it m e ose

p ë r + em ër në k a llëzore të pa sh qu a r me
vler ë kryesis h t n d a jfoljore. § 67 B ç

S h krim i n da ra s i n u m ërorëve th em elorë të

form u a r m e fja lë t m ijë , m ilio n , m ilia rd . § 67 B d
200 S h k rim i i fja lë v e n jë sh , n d aras dhe m e v iz ë në m es

S h krim i n da ra s i p jes ëve përb ërës e të n jë nu-

m ërori th em elor, të lid h u ra m e lid h ëzën e. § 67 B d

S h krim i n da ra s i lok u cion eve p a r a fja lor e ose

lid h ëzore si aq sa, d e ri ku, e d he pse, g je r te , s i
edhe, s ado q ë etj. § 67 B dh

S h k rim i n da ra s i s h p reh jeve em ërore për

q ind , p ë r m ijë etj. § 67 B e

S h k rim i n da ra s i p jes ëzës u të tr a jta ve pës ore-

- vetvetore, ku r n dod h et p a ra foljes . § 67 B ë

S h krim i n da ra s i lok u cion eve pa sth irrm ore,

p jes ët p ërb ërës e të të cila ve e ru a jn ë p a va -
rësin ë e tyr e gra m a tikore. § 67 B f

S h k rim i m e vizë lid h ës e në mes i fo r m im eve

të p ërftu a ra n ga p ërs ëritja e n jë fja le n ë të
n jëjtën tra jtë. § 68 a

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë m es i for m im eve

të p ërftu a ra n ga p ërs ëritja e n jë fja le në
tr a jta të n drysh m e. § 68 a

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë mes i for m im eve

të p ërftu a ra n ga b a sh kim i i d y a n ton im eve. § 68 a

S h k rim i m e vizë lid h ës e n ë mes i for m im eve

të p ërftu a ra n ga b a sh kim i i d y n u m ërorëve
th em elorë p ër të sh ënu ar n jë sasi të p ëra fërt. § 68 a

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë mes i fo r m im eve

on om a top eike të p ërftu a ra n ga p ërs ëritja e n jë
fja le n ë të n jëjtën tra jtë ose n ë tr a jtë të
n dryshu a r. § 68 a

S h k rim i m e vizë lid h ës e n ë mes i em ërtim eve

të p ërb ëra të n jës ive të m a tjes . § 66 b

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë m es i em ërtim eve

 S h k rim i i fja lë v e n jë sh , n d aras dhe m e v iz ë në m es 201

të p ërb ëra të n jës ive të n drysh m e të k la s ifi-

kim it. 68 b

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë mes i em ërtim eve

jo të th jesh ta m e lid h je k ëp u jore plotësu ese
ose m e lid h je p ërca k tore- n d a js h tim ore n dër-
m jet p jes ëve p ërb ërës e të tyre. 68 c

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë mes i for m im eve

term in olog jik e të tip it ( ra k e ta ) a jë r- a jë r. 68 ç

S h k rim i m e vizë lid h ës e n ë mes i for m im eve

jo të th jesh ta , kryesis h t m b iem ërore, p jes ët e
të cila ve k a n ë m id is tyr e lid h je k ëp u jore që
sh prehin m a rrëd h ën ie plotësu ese ose të n d ër-
sjellta . 68 d

S h k rim i pa vizë në mes, si fja lë të vetm e, i

fo r m im eve të k ëtij tip i q ë sh ën ojn ë n jës i etn i-
ke ose gju h ës ore të n gu litu ra h istorikish t. 68 d

S h krim i m e vizë lid h ës e i pjesëzës is h - p ër-

pa ra em ërtim eve të n drysh m e. 68 dh

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë mes i em ërtim eve

të p ërb ëra të p ik a ve të h orizon tit, të form u a -
ra p r ej n jë fja le të th jes h të dh e p r ej n jë
fja le të përb ërë. 68 e

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë mes i em ra ve të

p ërb ërë të k ra h in a ve e të fs h a tra ve të ven d it
ton ë, m e lid h je b a sh këren ditëse, n d a js h tim ore
ose m e lid h je përka tësie. 68 ë

S h krim i m e vizë lid h ës e i em ra ve të p ërb ërë

g jeog r a fik ë të h u a j, ed h e ku r pjes ët p ërb ërë-
se lid h en m id is tyr e me p a ra fja lë, lid h ëz
ose n yjë. 68 f

S h krim i pa vizë i em ërtim eve g je og r a fik e të

h u a ja q ë si pjes ë të p a rë ka n ë n jë n yjë të
p ërp a rm e n ë gju h ët përka tëse. 68 f
202 S h k rim i i fja lë ve n jësh , n da ra s dh e me vizë n ë m es

S h krim i m e vizë lid h ës e n ë mes i em ra ve ose

i m b iem ra ve të h u a j të pers on a ve, të p ërb ërë
p rej dy a m ë sh u më pjesësh . § 68 g

S h krim i veç i n yjës ose i pjesëzës, ku r ato

n dodhen m id is em rit dh e m b iem rit të n jë
person i të hu a j. § 68 g shën. 1

S h krim i p a vizë lidh ës e dh e pa k lla p a i p je-

sëve përca ktu ese të m b iem r a ve të person a ve. § 68 g shën. 2

S h krim i n jës h m e em rin i pjesës -o g l l u te em -

ra t e p ërveçëm m e b u rim tu rk. § 68 g shën, 3

S h krim i veç i g jym tyr ëve p ërb ërës e të em -

ra ve dh e të m b iem ra ve kin ezë, korea n ë, viet-
n a m ezë e b irm a n ë. § 68 g shën. 4

S h krim i m e vizë lidh ës e i n u m ërorëve rresh -

torë, ku r ve të n u m ri ose n jë p jes ë e tij shë-
n oh et m e s h ifra a ra b e. § 68 gj

S h krim i pa prapa sh tesë dh e pa n yjë të për-

pa rm e i n u m ërorëve rres h torë të sh kru a r m e
s h ifra rom a ke. § 68 gj

S h krim i m e sh kron ja e jo m e sh ifra rom a ke

i n u m ërorëve rres h torë q ë sh ën ojn ë sh ka llët
e p ër g jeg jës is ë n ë orga n iza ta t sh oqërore, në
u sh tri etj. § 68 g j shën.

S h krim i m e vizë lid h ës e i em ërtim eve të

p ër vjeto r ëve dh e i fo r m im eve të n gja sh m e m e
to, ku r n u m ërori sh ën oh et m e sh ifër. § 68 h

S h k rim i pa vizë, si n jë fja lë e vetm e, i em ër-

tim eve të p ër vjeto r ëve dh e i fo r m im eve të
n gja sh m e m e to, ku r n u m ërori sh ënoh et m e
sh kron ja . § 68 h

S h k rim i m e vizë lid h ës e i em ërtim eve të

veça n ta të m jeteve tek n ik e si edh e i em ërti-
m eve të n gja sh m e kon ven cion a le, në p ërb ërjen
e të cila ve h yn edh e n jë n u m ër i shënu a r
m e sh ifra . § 68 i
 S h k rim i i fja lë ve n jësh , n daras dh e m e vizë n ë m es 203

S h krim i m e vizë lid h ës e i n u m ra ve të tele-

fon a ve dh e të ta rga ve të a u tom jeteve, ku r
p ërb ëh en n ga gru p e sh ifra sh . § 68 i

P ër d o rim i i vizës lid h ës e m idis em ërtim eve

të sh ku rtu a ra të in stitu cion eve, të zyra ve,
të n d ërm a rrjeve, të orga n iza ta ve dh e n yjës së
pra p m e ose mb aresës. § 68 j

S h k rim i m e vizë lid h ës e i em ërb im eve të

p ërb ëra n ga n jë p jes ë e sh ku rtu a r dh e n ga n jë
pjes ë e p lotë. § 68 k

S h krim i m e vizë lidh ës e i sh kron ja ve, n u m ra -

ve (ku r sh preh en m e s h ifra ), i p jes ëve të pa -
n di'yshu esh m e të ligjëra tës , si edh e i elem en teve
që nu k ja n ë pjes ë të ligjëra tës , ku r p ërd oren
si em ra dh e m a rrin tregu es të tr a jta ve rasore. § 68 1

P ërd orim i i vizës lid h ës e m id is p jes ëve p ërb ë-

rëse n ë kom a n d a t u sh ta ra ke të p ërb ëra n ga dy
ose m ë sh u m ë pjesë. § 68 11

P ër d orim i i vizës së g ja të m idis em ra ve të

p ërveçëm q ë sh ën ojn ë ca qet e n jë h a p ësire
g jeog ra fik e. § 69 a

P ër d orim i i vizës së g ja të m id is em ra ve që
sh ën ojn ë ca qe kohore. § 69 a

P ër d orim i i vizës së g ja të m id is n u m ërorëve

që treg ojn ë ca qet e n jë h a p ësire koh ore. § 69 b

P ër d orim i i vizës së g ja të m id is d y a m ë shu më

em ra sh të veça n të ose em ërtim es h , fja lës h a to-
gje fja lës h të veça n ta , të cila t ka n ë n d ërm jet
tyre m a rrëd h ën ie të n d ërs jellta , ja n ë elem en te
përb ërës e të n jës ive k u p tim ore sh u m ëpjesësh e
ose sh ën ojn ë k a lim e n ga n jë g jen d je n ë n jë tje-
tër. § 69 ç

P ër d orim i i vizës së g ja të m id is em ra ve të
b a sh ka u torëve të n jë vep re. § 69 ç
 204 P ër d orim i i s h k ron ja ve të m ëdh a

VI . PËRDORIMI I SHKRONJAVE
TË MËDHA
P ërd orim i i sh kron jës së m a dh e p ër të da-
llu a r em ra t e p ërveçëm dh e em ërtim et e b a -
ra s vlers h m e m e ta n ga em ra t e përgjith s h ëm . § 70

S h krim i m e sh kron jën e p a rë të m a dh e i

em ra ve dh e i m b iem ra ve të p erson a ve, si ed h e
i ep iteteve ose i o fiq e ve (n ofk a ve) q ë ja n ë
p jes ë p ërb ërës e e tyre. § 71

S h krim i m e sh kron jën e p a rë të m a dh e i

p seu don im eve. § 71

S h k rim i m e sh kron jë të vo g ël i n yja ve dh e i

p jes ëza ve të m b iem ra ve të h u a j, ku r jep et i
p lotë em ri dh e m b iem ri i person it. § 71 shën. 1

S h krim i m e sh kron jë të m a d h e i n yja ve dh e i

p jes ëza ve të m b iem ra ve të h u aj të person a ve,
k u r p ërd oret vetëm m b iem ri dh e ku r n yja ose
p jes ëza ësh të elem en t i domosdosh ëm i tij. § 71 shën. 1

S h krim i me s h k ron jë të madhe i p jes ëve

O , M a k, San, Se n të m b iem ra ve të hu aj të
person a ve. § 71 shën. 1

S h k rim i m e sh kron jën e p a rë të m a dh e i të

gjith a p jes ëve të em ra ve dh e të m b iem ra ve
k in ezë, korea n ë, vietn a m ezë e b irm a n ë. § 71 shën. 2

S h k rim i m e sh kron jën e pa rë të m a dh e i

em ra ve e i m b iem ra ve të p ërveçëm q ë p ërd o-
ren p ër të sh ënu ar n jë k a tegori të ca ktu a r
n jerëzish , p or q ë nu k ja n ë k th y e r n ë em ra të
p ërgjith sh ëm . § 72
 P ër d o rim i i s h k ron ja ve të m ëdh a 205

S h k rim i m e s h kron jë të vo g ël i em ra ve të
p ërveçëm , ku r ja n ë k th yer në em ra të për-
gjith s h ëm q ë sh ën ojn ë tip in përka tës. § 72 shën.

S h krim i m e s h kron jë të vo g ël i em ërtim eve

të n jës ive të m a tjes, të m je te ve tek n ik e, të
sen deve etj. m e b u rim n ga em ra të përveçëm . § 72 shën.

S h k rim i m e sh kron jë të vo g ël i em ërtim eve

të fu n k s ion eve sh tetërore, p olitik e e u sh ta rake,
të gr a d a ve, të titu jve fe ta r ë etj. § 73

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i em ërtim eve

të m ësipërm e, ku r a to p ërd oren m ë vete (jo
në fja li), siç n dodh za kon is h t në ra stet ku r
u d rejtoh em i pers on a ve përka tës, në n ën-
sh krim et, si edh e n ë ren d itjen e em ërtim eve
në fja lë n ë da ku m en tet zyrta re. § 73

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i em ërtim eve

të fu n k s ion eve sh tetërore, politike, u sh ta rake,
të gra d a ve, të titu jve feta r ë etj., ku r ja n ë b ërë
pjes ë e p a n da rë e n jë em ri të p ërveçëm . § 73

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i të g jith a

fja lë ve p ërb ërës e të em ërtim eve të fu n ks io-
n eve zyr ta r e e sh oqërore m ë të la rta . § 74

S h krim i m e s h kron jë të m a d h e i të gjith a

fja lë ve p ërb ërës e të em ërtim eve të titu jve m ë
të la rtë të n d erit të R P S H . § 74

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i të gjith a p je-

sëve p ërb ërës e të em ërtim eve të u rd h ra ve e
të m ed a ljeve sh tetërore. § 74

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e vetëm i fja lës

së pa rë të em ërtim eve të titu jve të tjer ë të
n derit. § 74
206 P ër d orim i i s h k ron ja ve të mëdha

V ën ia n d ërm jet th on jëza sh e em ërtim eve të

titu jve të n derit, ku r p ërd oren m en jëh erë pas
fja lës «titu ll», si n d a js h tim i pa veçu a r m e presje. § 74

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i em ra ve të
p ërveçëm të b otës m ito log jik e e feta re. § 75

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i em ra ve të
p ërveçëm të fig u r a ve e të treg im eve popu llore. § 75

S h krim i m e s h kron jë të vog ël i em ra ve të

p ërgjith s h ëm të s fera ve të m ës ip ërm e si allah,
p e rë n d i, s h e n jt, zanë etj. § 75

S h k rim i m e sh kron jë të m a d h e i em ra ve të
p ërveçëm të ka fs h ëve. § 76

S h krim i m e sh kron jë të m a d h e i em ërtim eve

të p la n etëve, të yje ve, të yjë s ive e të tru pa -
ve të tjerë qieU orë. § 77

S h krim i m e s h kron jë të vo g ël i em ra ve d ie ll,

dhe, hë në, to kë , ku r nu k p ërd oren si term a të
a stron om isë. § 77 shën.

S h krim i m e s h k ron jë të m a dh e i em ërtim eve

g jeog r a fik e e territoria le- a d m in is tra tive, si
edh e i em ra ve të tjer ë të ven d eve. § 78

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e i p jes ëve p ër-

b ërëse të n jë em ërtim i g je o g r a fik a të n jë
em ri ven d i p r ej d y a m ë sh u m ë fja lës h . § 78

S h krim i m e sh kron jë të vo g ël i em ra ve të p ër-

gjith sh ëm g jeog r a fik ë q ë p ërd oren si p ërca k-
tues të n jë em ri të p ërveçëm ose përca ktoh en
p rej tij. § 78 shën. 1
 P ërd orim i i sh k ron ja ve të m ëdh a 207

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i m b iem ra ve

që ja n ë p jes ë p ërb ërës e të em ra ve g jeog ra fik ë. § 78 shën. 2

S h k rim i m e sh kron jë të m a d h e i p jes ëve

p ërb ërëse të em ërtim eve zyrta re të sh teteve. § 78 shën. 3

S h krim i m e sh kron jë të m a d h e i em ra ve të
a n ëve të h orizon tit dh e i m b iem ra ve të for-
m u a r p rej tyre, ku r p ërd oren si em ërtim e n jë-
sish ter r itor ia le ose si p jes ë të k ëtyre em ërti-
m eve. § 78 shën. 4

S h krim i m e sh kron jë të vo g ël i em ra ve të a në-

ve të h orizon tit dh e i m b iem ra ve të form u a r
p rej tyre, ku r s h ën ojn ë n jë d rejtim ose n jë
p ik ë të h orizon tit. § 78 shën. 4

S h krim i m e sh kron jë të m a d h e i em ërtim eve

gjeogra fiike, edh e ku r p ërd oren m e ku p tim të
figu rs h ëm . § 78 shën. 5

S h krim i m e sh kron jë të m a d h e i em ërtim eve

të p eriu dh a ve, të n g ja r jeve, të a k teve e doku -
m en teve h istorike, të m on u m en teve h is torik e
e të m on u m en teve të ku ltu rës. § 79

S h krim i m e sh kron jë të vo g ël i em ërtim eve të

ep oka ve gjeolog jik e, h is torik e e të form a cion e-
ve h is toriko- s h oqërore, që nu k ja n ë em ra të
përveçëm . § 79 shën.

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i em ërtim eve

zyrta re (të sotm e ose h is torik e) të in stitu cio-
n eve të s h tetit dh e të pa.rtisë të ven d it tonë,
të orga n iza ta ve s h oq ërore dh e të n jës ive u shta-
ra ke k ryes ore. § 80

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i n jë p jes e të

em ërtim it zyr ta r të n jë in stitu cion i, orga n iza te
 P ër d o rim i i s h k ron ja ve të m ëdh a

etj., ku r a jo p ërd oret p ër të p ërfa qës u a r gjith ë

em ërtim in . § 80

S h krim i m e sh kron jë të vo g ël i em ërtim eve të

k a teg orive të m ësip ërm e, ku r p ërd oren si em ra
të përgjith s h ëm . § 80 shën.

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i fja lës së pa cë

të n jë em ërtim i të p ërveçëm , ku r a jo përd o-
ret si p ërfa qës u es e e g jith ë em ërtim it. § 81

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i p jes ëve për-

b ërëse të em ërtim eve të fes ta ve k om b ëta re e
n dërk om b ëta re. § 82

S h k rim i m e sh kron jë të vo g ël i em ërtim eve

të fes ta ve feta re. § 82 shën.

S h krim i m e s h kron jë të m a d h e i fja lës së pa rë

të titu jve të ga zeta ve, të revis ta ve e të lib ra ve. § 83

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e dh e p a pika

i em ërtim eve të sh ku rtu a ra të sh teteve, pa r-
tive, orga n iza ta ve etj. § 84

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e i em ra ve të
përgjith s h ëm , ku r p ërd oren p ër të sh ën u a r qe-
n ie të p erson ifik u a ra . § 85

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e i n jë em ri të
p ërgjith s h ëm p ër q ëllim e të veça n ta stilis tike. § 86

S h k rim i m e s h kron jë të m a dh e i p ër em r it ve-

tor ju dh e i p ërem ra ve p ron orë ju a j, ( i, e ) tij,
( i, e ) s aj, n ë sh en jë n d erim i p ër person in të
c ilit i d rejtoh em i ose p ër të cilin fla sim . § 87

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e i em ërtim eve

të b a rtës ve të fu n k s ion eve s h tetërore e sh oqë-
rore, ku r u d rejtoh em i a tyre. § 87
 P ër d orim i i s h k ron ja ve të m ëdh a 209

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e i em ërtim eve

sh ken core të tip a ve, k la sa ve, ren d eve etj. të
b otës b im ore e sh ta zore n ë tra jtën la tin e të
tyre. § 88

S h krim i m e sh kron jën e pa rë të m a dh e i sim -

b oleve të elem en teve kim ik e. § 89

S h krim i m e s h kron jë të vo g ël i em ra ve të
p ërgjith s h ëm si rru g ë , n d ë rm a rrje , s h kollë , ro -
m an, b riga d ë etj.,q ë përca ktoh en n ga n jë em ër
a em ërtim i p ërveçëm n ë rasën em ërore, i
vën ë n d ërm jet th on jëza sh . § 90

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e i em ërtim eve

të m ësipërm e, ku r p ërd oren m ë vete (jo në
fja li) n ë ta b ela t, doku m en tet e s h p a lljet zyr -
tare. § 90

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e i em ra ve shesh,

rru g ë , la g je etj., ku r ja n ë p jes ë e em ërtim eve
të p ërveçm e përka tëse. § 90

S h krim i m e sh kron jë të vo g ël i em ra ve të po-

p u jve dh e të b a n orëve të n jë ven d i. § 91

S h krim i m e s h kron jë të vo g ë l i em ra ve të d i-
tëve të ja vës, të m u a jve e të stin ëve. § 92

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e ose të vog ël

i fja lës së p a rë të çdo va rgu . § 93

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e, n ë citim e, i

fja lës së p a rë të va r g jeve, ku r sh kru h en viju e-
shëm n jëri pas tjetrit. § 93

F illim i m e s h kron jë të m a d h e i fja lës së pa rë

të çdo teks ti. § 94

F illim i m e s h kron jë të m a d h e i fja lës së pa rë

të n jë fja lie ose p eriu d h e q ë vjen pas pikës,
sh u m ëpikësh it, pikëp yetjes , pikëçu d itjes dh e d y

14 — 360
210 N d a rja e fja lë v e në fun d të rre sh t it

pik a ve, ku r këto s h ën ojh ë m b a rim in e n jë

fja lie. § 94

S h krim i m e s h kron jë të vo g ël i fja lës së pa rë

pas p ik ëp yetjes , pikëçu d itjes ose sh u m ëpikësh it,
ku r a to vih en pas lig jëra tës së d r ejtë dh e në
fja lë t e a u torit që vijo jn ë , tregoh et se ku jt
i ta kon ligjëra ta . § 94 shën.

S h krim i m e s h kron jë të vo g ël i fja lës së pa rë

pas sh u m ëpikësh it që sh ënon n d ërp rerje gja të
ligjëra tës dh e jo m b a rim in e fja lis ë a të periu -
dhës së m ës ipërm e. § 94 shën.

S h krim i m e sh kron jë të m a dh e i fja lës së

pa rë pas d y p ika ve, ku r fillo n n jë lig jë r a të e
d r ejtë a n jë cita t i vën ë n dër th on jëza . § 95 a

S h krim i m e s h kron jë të m a dh e i fja lës së pa rë

pas d y p ik a ve, ku r pas tyre, za kon ish t n ë tek-
ste zyr ta r e (statu te, lig je etj.), ra dh iten pa ra -
gr a fë të veça n të që n isin m e k ryerres h t dhe
m b a rojn ë m e pikë. § 95 b

P ërd orim i i sh kron jës së vo g ël pas d y p ik a ve

n ë të g jith a ra stet e tjera . § 95 b shën.

VI I . NDARJA E FJALËVE NË FUND

TË RRESHTI T

M b ës h tetja e n d a rjes së fja lë ve n ë fu n d të

rres h tit kryes is h t në n d a rjen e fja lë ve n ë rro-
k je dhe n ë stru ktu rën m o r folo g jik e të fja lës . § 96

M os n d a rja n ë fu n d të rr es h tit e fja lë v e n jë-

rrokësh e. § 97
 N d a rja e fja lë v e në fun d të rre sh t it 211
K a lim i te za n orja pa su ese i b a sh këtin gëllores
që n dod h et n d ërm jet d y za n oresh. § 98 a

N d a r ja e lir ë n ë fu n d të rres h tit, ku r n d ërm jet

d y za n ores h n dodhen d y a m ë shu më b a sh kë-
tin gëllore. § 98 b

P a ra p ëlq im i n ga d y ose m ë shu më n d a rje të

m u n dsh m e n ë fu n d të rr es h tit i a sa j q ë ru an
m ë të q a rtë k u fijtë e p jes ëve të ku ptim sh m e
të fja lës . § 98 b

K a lim i i b a s h këtin gëllores j , të n d jek u r n ga

n jë b a s h k ëtin gëllore tjetër, te za n orja që i prin. § 98 b shën.

M u n dësia e n da rjes n ë fu n d të rr es h tit të

dy za n oreve që vijn ë n jër a pas tjetrës n ë n jë
fja lë. § 98 c

P a ra p ëlq im i i n d a rjeve m ë s ue - s i, i p a th y e -
s hë m te fja lë t e k ëtij tip i. § 98 c

N d a r ja n ë fu n d të rres h tit, te k u fir i i p jes ëve

përb ërëse, e fja lë ve të përb ëra , të p ërn g jitu -
ra, si edh e e : fja lë ve të form u a ra m e pa rash tesa
që p ërd oren edh e si fja lë m ë vete n ë gju h ën e
sotme. . § 98 ç

M os n d a rja në. fu n d të rres h tit e fja lë ve të p ër-

b ëra të sh ku rtu ara. § 99 a

M os n d a rja n ë fu n d të rr es h tit e prapashtesës

së n jë n u m ërori rres h tor të shënu a r m e sh ifra
a ra b e. § 99 b

M os n d a rja n ë fu n d të rres h tit e n yjës së pra p-

m e dh e e. m b a res a ve n ë ra stet ku r sh kru hen
m e vizë lidh ëse. § 99 b

M os n d a rja n ë fu n d të rres h tit e s h ku rtim eve

të tip a ve a.i., d.v., p.sh. etj. § 99 c
 212 N d a r ja e fja lë v e n ë fu n d të rres h tit

M os n d a rja n ë fu n d të rres h tit e em ërtim eve

të veça n ta të m je te ve tek n ike, si edh e e em ër-
tim eve të n gja sh m e kon ven cion a le, n ë p ërb ë-
rjen e të cila ve h yn ed h e n jë n u m ër i shë-
nu a r m e s h ifra . § 99 ç

M os n d a rja n ë fu n d të rres h tit e sh k u rtim eve

të n jës ive të m a sa ve dh e e s h en ja ve të p ër-
qin d jes e të p ërm ijës n ga s h ifra që u prin . § 99 ç

M os n d a rja n ë fu n d të rres h tit e sh en jës së

p a ra g ra fit n ga n u m ri e s h kron ja që vijn ë pas
saj. § &9 d

M os n d a rja n ë fu n d të rr es h tit e sh ku rtim eve

që sh ën ojn ë n ën n d a rje të k a p itu jve, të n en eve
etj. § 99 d

M os n d a rja n ë fu n d të rres h tit e n u m ra ve që

p ërm b a jn ë n jë th yesë d h jetore. § 99 dh

M os n d a rja n ë fu n d të rr es h tit e n jë dysh k ro-

n jësh i. § 99 e

M oslën ia n ë fu n d të rres h tit dh e m os k a lim i në

rresh tin tje të r i n jë s h k ron je të vetm e, edh e
ku r është za n ore. § 100 a

N d a rja n ë fu n d të rres h tit e d y s h k ron ja ve të

n jëllojta q ë ta koh en n ë n jë fja lë. § 100 b

P ër s ër itja e vizës lidh ës e, ku r ka lon n ë rre-

shtin tje të r p jes a e d ytë e n jë fja le a e n jë
em ërtim i të p ërb ërë që sh kru h et m e vizë li-
dhëse. § 100 c

M os lejim i i h a p jes së k lla p a ve dh e të th on jë-

za ve në fu n d të rres h tit dh e i m b ylljes n ë fi-
llim të rres h tit tjetër. § 101
 S h k rim i i datav e 213

M os k a lim i n ë rresh tin tje të r i s h en ja ve të pi-

kës im it m e p ërja s h tim të vizës së gja të. § 101

VI I I . SHKRIMI I DATAVE
P ër d orim i i pikës pas sh ën im it të ditës e
të m u a jit n ë da ta t e plota , ku r m u a ji sh kru h et
m e s h ifra (a ra b e ose rom a k e). § 102

M os p ërd orim i i a s n jë sh en je m id is ditës, mu a-

jit dh e vitit, ku r n ë da ta t e p lota m u a ji shkru -
h et m e sh kron ja . § 103

P ër d orim i i pres jes pas em rit të ven d it në

sh krim in e da ta ve. § 104

S h krim i i p a ra fja lës m ë pas em rit të ven d it

dh e p a ra s h ifrës q ë sh ën on datën, n ë sh kresa t
zyrta re. § 104

S h krim i i p a ra fja lës m ë pa ra da ta ve, ku r ato

përd oren si plotës koh e b ren d a n jë fja lie . § 104
 <

fc'
> '