ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY

Elastyczność popytu jest miarą procentowej zmiany popytu w stosunku do

procentowej zmiany czynnika wpływającego na popyt.
Reakcja popytu – QD
Elastyczność popytu- Ed

ZADANIE 1 Jaki jest cel mierzenia elastyczności funkcji?

Mierząc współczynnik elastyczności funkcji możemy:
- Zrozumieć dlaczego rynki niektórych dóbr charakteryzują się dużymi fluktuacjami
wolumenu transakcji oraz stabilnymi cenami, a inne odwrotnie.
- Obliczyć o ile należy podnieść lub obniżyć cenę, aby zlikwidować nadwyżkę popytu.
- Określić wpływ ceny na sumę wydatków konsumentów i przychód producentów.

ZADANIE 2 Jakie znasz miary elastyczności popytu? Jaki jest cel ich wyznaczania oraz
jakie wartości może przyjmować każda z nich?

1) Cenowa elastyczność popytu (Ep)

Mówi o wpływie zmian ceny na ilość nabywaną danego dobra. Ep ma zawsze ujemny
znak. (-∞, 0)

∆QDx
% ∆ QDx QDx ∆ QDx Px
Ep = % ∆ Px
Ep = ∆ Px = ∆ Px * QDx
Px
2) Mieszana elastyczność popytu (Em)

Mówi o wpływie zmiany ceny dóbr zależnych (komplementarnego lub

substytucyjnego) na ilość nabywaną danego dobra. Em jest liczba ujemną dla dóbr
komplementarnych, zerową dla niezależnych, oraz dodatnią dla dóbr
subsytytucyjnych. (-∞,∞)

∆QDx
% ∆ QDx QDx ∆ QDx Py
Em = % ∆ Py Em = ∆ Py = ∆ Py * QDx
Py

3) Dochodowa elastyczność popytu(Edp)

Mówi o wpływie zmiany dochodu nabywcy na ilośc nabywaną danego dobra. Dodatnia
dla dóbr normalnych, ujemna dla dóbr podrzędnych, między 0 a 1 dla dóbr
podstawowych, dla dóbr luksusowych większe od 1. Znajomość dochodowej
elastyczności popytu jest niezbędna do prognozowania zmian w strukturze popytu
konsumpcyjnego, zachodzących pod wpływem wzrostu gospodarczego i zamożności.
(-∞,∞)

∆QDx
% ∆ QDx QDx ∆ QDx DP
E DP = % ∆ DP E DP = ∆ DP = ∆ DP * QDx
DP

ZADANIE 3 Jaki związek występuje miedzy elastycznością cenową popytu a

przychodami producentów i wydatkami konsumentów?

Im większa część budżetu konsumenta poświęcona jest na dane dobro, tym większa
elastyczność. Analogicznie z przychodami, im większe przychody, tym większa
elastyczność.
Elastyczność łukowa dotyczy odcinka (segmentu) krzywej popytu. Niekiedy używa się
alternatywnej formuły elastyczności w następującej postaci:

Q 2−Q 1
∆QDx Q 2+Q 1 Q 2−Q 1
QDx 2 Q 2+Q 1
Ep = ∆ Px = P 2−P 1 = P 2−P 1
Px P 2+ P 1 P 2+ P 1
2

Przykład:
Elastyczność punktowa odnosi się do minimalnych przyrostów ceny i rozmiarów
popytu, mierzy reakcję popytu w konkretnym punkcie na krzywej popytu. Elastyczność
cenowa popytu jest różna w każdym punkcie krzywej popytu i osiąga wartości od
0 do ∞. Elastyczność wynosi 0 – dla każdej ceny popyt jest taki sam (popyt sztywny,
doskonale nieelastyczny). Elastyczność osiąga wartość ∞ - dla danej ceny popyt może
przybrać dowolne rozmiary (popyt doskonale elastyczny).

ZADANIE 4 Czy elastyczność funkcji popytu w danym punkcie może być utożsamiana z
wartością nachylenia krzywej (linii) popytu w tym punkcie?
Elastyczność funkcji nie jest równa wartości jej nachylenia, lecz istnieją przypadki gdzie
może być z nią utożsamiana. Np. model pajęczyny- w modelu pajęczyny ważny jest
stosunek elastyczności dwóch krzywych w punkcie wspólnym, więc wartości
nachylenia krzywej odgrywa znacząca rolę w tym przypadku.

ZADANIE 5 Od czego zależy wartość elastyczności cenowej popytu i podaży na dane

dobro?

Czynniki wpływające na wartość elastyczności cenowej popytu:

-osiągalność substytutów: im większa liczba i dostępność substytutów, tym większa
elastyczność
-ważność danego produktu dla konsumenta: im większy stopień konieczności, tym
mniejsza elastyczność
-udział wydatków w budżecie konsumenta : im większa część budżetu konsumenta
poświęcona jest na dane dobro, tym większa elastyczność
-dobra trwałe są bardziej elastyczne
-wielkość zmian cen: popyt jest bardziej elastyczny, gdy ceny są wysokie (dobra
luksusowe).
-czas: im dłuższy czas, w którym następuje dostosowanie, tym bardziej elastyczny jest
popyt.

Elastyczność cenowa podaży określa procentową zmianę wielkości dostarczanych na

rynek ilości(QSx), będącą reakcją na zmianę ceny o 1%. Krzywa podaży ma nachylenie
dodatnie, dlatego również elastyczność cenowa podaży jest dodatnia. Wartość Es
zmieniają się od 0 do ∞. Podaż jest elastyczna kiedy firmy mogą łatwo i szybko
zmieniać wielkości podaży w odpowiedzi na zmianę ceny.
Czynniki wpływające na wartość elastyczności cenowej podaży:
-istnienie rezerw mocy wytwórczych
-poziom zapasów
-długość okresu produkcyjnego (produkty rolne wymagają rocznego cyklu
produkcyjnego, a nawet dłuższego)
-ilość pracowników, maszyn bezczynnych oraz godzin nadliczbowych

ZADANIE 6 Porównaj elastyczność popytu i podaży w okresie krótkim i długim. Jak

zmiana elastyczności cenowej popytu i podaży (ceteris paribus) wpływa na
kształtowanie się poziomu ceny równowagi rynkowej?
Elastyczność cenowa popytu zależy od długości czasu, jaki konsumenci mają na
przystosowanie struktury swoich wydatków do zmieniających się cen. Wyższa w długim
okresie, gdy zwiększają się możliwości substytucji, niższa w krótkim okresie.

Elastyczność cenowa podaży jest większa w dłuższym okresie, niższa w krótszym

okresie. Im czas jest dłuższy, tym większa jest możliwość dostosowania oferty
produktów do zapotrzebowania zgłaszanego przez rynek.

Metody mierzenia elastyczności punktowej

Elastyczność a przychody przedsiębiorstw

 Jeżeli Ep>1 : spadek ceny zwiększa globalne wydatki konsumentów, co oznacza
wzrost globalnych przychodów przedsiębiorstw, wzrost ceny zmniejsza globalne
wydatki konsumentów i przychody przedsiębiorstw.

Jeżeli Ep<1 : spadek ceny zmniejsza globalne wydatki konsumentów i globalne

przychody przedsiębiorstw.

Jeżeli Ep=1 : spadek ceny nie zmienia globalnych wydatków konsumentów oraz
globalnych przychodów przedsiębiorstw.

Przychód całkowity (TR) – sprzedawca osiąga przychód całkowity (TR) sprzedając

każdą jednostkę produktu po danej cenie P
TR = P * QD

Przychód przeciętny (AR) - powstaje z podzielenia przychodu całkowitego przez liczbę

sprzedanych jednostek, równa się cenie.
TR P∗QD
AR = QD = QD = P

Przychód marginalny (MR) – oznacza zmianę przychodu całkowitego, wywołaną

zmianą sprzedaży o dodatkową jednostkę.
 ∆ TR
MR = ∆ QD