Ekonomia - ćwiczenia

2 nieusprawiedliwione
Aktywność

Projekt własny

Prezentacja
Ciekawostki
Dwa kolokwia

Gulcz

Podręcznik ekonomia

3/4.06 Projekt 13. Ocena sytuacji gospodarczej w Polsce w związku z pandemią

koronawirusa i istniejącym kryzysem w odniesieniu do wybranych opinii (pokazać, jak
wygląda sytuacja w związku z omawianymi na zajęciach zagadnieniami – jak wygląda
sytuacja na rynkach kapitałowych, jak w związku z tym kształtują się PKB, PNB, DN, jak
odbija się to na planie budżetu państwa 2022 i 2023. Jak wyglądają wielkości długu
publicznego, deficyt budżetowy, podatki, siła euro, instrumenty NBP, inflacja i bezrobocia.)

Istniejący kryzys – zmiany w związku z wojną na Ukrainie i inflacją

1. Przygotować za tydzień: 15 par dóbr substytucyjnych i komplementarnych

Dobra substytucyjne:
1. masło i margaryna
2. kawa i herbata
3. benzyna i gaz
4. długopis i pióro
5. jabłka i banany
6. samochód i motocykl
7. sok jabłkowy i sok pomarańczowy
8. oliwa z oliwek i olej rzepakowy
9. piwo i wino
10. Uber i taksówka
11. Pociąg i samolot
12. Łosoś i tuńczyk
13. Cukier i słodzik
14. Herbata zielona i herbata czarna
15. Autobus i tramwaj
Dobra komplementarne:
1. Samochód i paliwo
2. Chleb i masło
3. Lampa i żarówka
4. Kominek i drewno opałowe
5. Płyta CD i odtwarzać CD
6. Pasta do zębów i szczotka do zębów
7. Zamek i klucz
8. Biurko i krzesło
9. Długopis i papier
10. Narty i kask narciarski
11. MP3 i słuchawki
12. Okulary i etui na okulary
13. Garnitur i koszula
14. Kamera i karta pamięci
15. Płyn do naczyń i gąbka

2. Cena minimalna to cena, poniżej której zgodnie z prawem nie wolno sprzedawać
danego towaru. Ustalenie ceny minimalnej następuje na wniosek producentów;
wyższa od ceny równowagi.
Wprowadzenie ceny minimalnej wymaga równoczesnego przeciwdziałania
zmniejszeniu popytu na rynku, poprzez interwencyjny skup przez państwo.
Nie jest korzystna dla konsumenta. Konsument przy wprowadzeniu ceny mi, traci,
ponieważ:
- kupuje dobra drożej, niż na wolnym rynku

3. Cena – kwota płacona za jednostka dobra lub usługi. Wyrażona w pieniądzu wartość
dóbr, odzwierciedlenie wartości

 Ceny relatywne (porównywalną do cen innych dóbr) – stanowią ważną

informację rynkową, na podstawie, której podmioty gospodarcze mogą podjąć
właściwe decyzje dotyczące alokacji zasobów
 Ceny absolutne (własna, nominalna)

4. Ceny spełniają cztery podstawowe funkcje:

- Funkcję równoważącą; polegająca na równoważeniu popytu z podażą, przy cenie

równowagi następuje oczyszczenie rynku z nadmiaru lub niedoborów, Cena reguluje
rynek – optymalizacja.
- Funkcję informacyjną; dostarczanie za pośrednictwem cen wszystkim podmiotom
gospodarczym informacji na temat faktycznie poniesionych kosztów wytwarzania,
stopnia rzadkości dostarczanego dobra w stosunku do zgłaszanego popytu czy stopnia
opłacalności produkcji
- Funkcję redystrybucyjną; polega na wpływie cen na podział dochodów
- Funkcję agregacyjną; cena może być wykorzystywana do sumowania różnych
wartości użytkowych dóbr i usług, których nie są się wyrazić w żadnym wskaźniku
naturalnym
Veblen - XIX/XX wiek badał środowiska bardzo bogate

Paradoksy:
 Paradoks Veblena
 Paradoks Giffena
 Paradoks owczego pędu
 Paradoks snoba
 Paradoks spekulacyjny – konsumenci spekulają, że może zabraknąć towaru, albo aby
sprzedać drożej

Elastyczność cenowa – przykłady

I. Popyt doskonale nieelastyczny (sztywny) – leki ratujące życie, benzyna, papierosy,
elektryczność, sól E = 0, (bez względu na zmianę ceny popyt na to dobro nie zmienia
się)
II. Popyt nieelastyczny – artykuły żywnościowe powszechnego użytku (mniej niż
proporcjonalny spadek lub wzrost popytu)
III. Popyt wysoce elastyczny – popyt na wysokiej klasy samochody E > 1, wzrost popytu
jest większy niż spadek ceny i spadek popytu jest większy niż. Wzrost ceny
IV. Popyt doskonale elastyczny – przy jednej cenie popyt może przybierać różne
rozmiary, występuje w warunkach konkurencji doskonałej, w której cena kształtuje się
na rynku w wyniku gry podaży i popytu
V. Proporcjonalna/ wzorcowa/ jednostkowa elastyczność popytu E= -1 np. na niektóre
usługi (dokładnie taki sam procentowo wzrost lub spadek) np. odzież, dobra rzadziej
kupowane

Teoria wyboru konsumenta

Konsumpcjonizm – konsumpcja jest celem samym w sobie. Nadmierna konsumpcja. Istotny

wkład kultury masowej.

Atrybuty:
- manifestacja w sferze kulturowej
- element współczesnej tożsamości człowieka
- uzależnienie od dóbr materialnych/ usług (zjawisko psychospołeczne)

Na następne zajęcia: rozdział Gulcza – zachowanie konsumenta na rynku

Elastyczność popytu – zwykle ujemna, dodatnia w przypadku dóbr Veblena i Giffena

Wysoka cenowa elastyczność popytu – towary wyższego rzędu, np. wysokiej klasy sprzęt
elektroniczny, samochody wysokiej klasy, wycieczki zagraniczne, ponieważ dobra te
zaspokajają wysublimowane potrzeby, ich nabywcy mogą jednak bez nich żyć na godziwym
poziomie. Duża ich część znajduje się na górnej granicy możliwości ich kupna. Więcej niż
proporcjonalny spadek popytu.
E < -1
Niska cenowa elastyczność popytu – towary pierwszej potrzeby, podstawowe artykuły
spożywcze, elementy odzieży, są niezbędne do życia i trudno z nich zrezygnować mimo
wzrostu ceny, nie wywołują aż takich spadków popytu. Silniejsza reakcji występuje na
towary, który mają substytuty, łatwość substytucji = wyższa elastyczność popytu.
E > -1

Mieszana cenowa elastyczność popytu – reakcja popytu na dany towar na zmianę ceny
towarów pokrewnych (substytucyjnych lub komplementarnych)

Dobra substytucyjne – wielkość dodatnia (zmiana ceny odbywa się w tym samym kierunku)
Dobra komplementarne – wielkość ujemna (zmiana ceny dokonuje się w odwrotnym kierunku
niż zmiana popytu na dobro)

Dochodowa elastyczność popytu – reakcja popytu na dany towar na zmianę dochodów

konsumentów

Krzywa obojętności – zbiór możliwych kombinacji konsumpcji dobra A i B przynoszących

taką samą użyteczność całkowitą. Ich zestawienie z linią budżetu konsumenta pozwala na
określenie punktu równowagi konsumenta.

Krańcowa stopa substytucji – ilość A potrzebna do zrównoważenia utraty jednej jednostki B

Równowaga konsumenta – punkt na krzywej obojętności styczny z linią budżetu. Pokazuje

stan, w którym przy danych dochodach maksymalizuje on użyteczność całkowitą.

Efekt dochodu
Efekt substytucji

Elastyczność popytu – stosunek względnej (procentowej) zmiany wielkości popytu na dane

dobro do względnej (procentowej) zmiany jego ceny. Często interpretowana jako
intensywność reakcji konsumentów.
Elastyczność popytu określa stopień reakcji popytu na zmiany cen.
Cenowa elastyczność popytu określa, o ile procent zmieni się popyt na określone dobro, gdy
jego cena zmieni się o jeden procent.

Elastyczność cenowa popytu = %zmiana popytu / %zmiana ceny

Czynniki określające elastyczność popytu:

 Dostępność substytutów
 Poziom ceny danego dobra (im wyższa cena, tym bardziej elastyczny popyt)
 Znaczenie dobra dla konsumentów
 Długość okresu, jaki mają konsumenci na dostosowanie struktury swych wydatków do
zmieniających się cen (większa elastyczność popytu w okresie długim)
 Moda, przyzwyczajenie i gusta nabywców
 Szerokość kategorii dobra (szerokość asortymentu, wielkość kategorii dobra)

Analiza czynników produkcji w pl i ue

Czynniki produkcji – rynek pracy, kapitałowy, ziemi, surowców, technologii