RYNEK

1. Rynek to całokształt transakcji kupna i sprzedaży oraz warunków, w jakich one przebiegają.

Kryteria podziału:
 wg przedmiotu obrotu (rynek dóbr i usług / rynek czynników produkcji = ziemia, praca,
kapitał)
 wg zasięgu geograficznego (lokalne, regionalne, krajowe, międzynarodowe, rynek
światowy)
 w zal. od sytuacji rynkowej (rynek sprzedawcy, gdy przewaga popytu; rynek nabywcy, gdy
przewaga podaży)
 w zal. od stopnia jednorodności przedmiotu transakcji (homogeniczny, heterogeniczny)
 w zal. od stopnia wyrównywania się cen (doskonały / niedoskonały).

rynek doskonały = rozproszenie po stronie popytu i podaży (dużo produkujących i sprzedających,

bez wpływu na sytuację), brak barier wejścia na rynek, przejrzystość; jednorodność dóbr i usług

2. Warunki istnienia dojrzałego rynku:

 dominacja własności prywatnej i swoboda w zakresie transferu prywatnych praw własności
 swoboda prowadzenia działalności gospodarczej
 istnienie sprawnie działających instytucji obsługujących rynek (giełdy, banki)
 integralność rynku (wzajemne uzależnienie się od siebie różnych segmentów).

3. POPYT – ilość danego dobra, jaką nabywcy są w stanie nabyć po określonej cenie i w
określonym czasie.

Rodzaje popytu:

 efektywny – chęć nabycia określonego towaru poparta posiadaniem odpowiedniej ilości

pieniędzy
 potencjalny – pragnienie bez możliwości dochodowych
 funkcjonalny – coś jest użyteczne, potrzebne
 niefunkcjonalny – zależny od zachowania innych konsumentów, czynniki zewnętrzne
oddziałują na użyteczność.

Zachowania nabywców:

 efekt owczego pędu – popyt na dane dobro wzrasta, bo inni je konsumują

 efekt snobizmu – popyt maleje, bo inni kupują
 efekt veblenowski – dot. popytu na dobra prestiżowe, znamiona konsumpcji ostentacyjnej
(konsumpcja świadczy o statusie, popyt na dane dobra będzie wzrastał)
 popyt spekulacyjny – wiąże się z oczekiwaniami co do kształtowania się cen w przyszłości.

Determinanty popytu:

 dochody nabywców
 ceny dóbr konsumpcyjnych i substytucyjnych
 oczekiwanie zmiany sytuacji rynkowej
  preferencje nabywców
 zmiana liczby i struktury ludności.

4. PODAŻ – ilość danego dobra zaoferowana przez producenta do sprzedaży po danej cenie i
w określonym czasie. Wzrost ceny prowadzi do wzrostu podaży, bo wzrasta
OPŁACALNOŚĆ produkcji.

Popyt sztywny – na produkty, które nie mają substytutu.

Pozacenowe determinanty podaży:

 koszty wytwarzania
 rentowność produkcji dóbr substytucyjnych
 czynniki naturalne.

 nadwyżka dobra = popyt mniejszy od podaży (sytuacja korzystna dla nabywcy)

 konkurencja -> spadek ceny -> wzrost popytu i spadek podaży
 cena poniżej ceny równowagi -> niedobór dobra

dobra komplementarne – takie, które się uzupełniają (auto i paliwo)