Uzaktan Eğitimin

Tarihçesi

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR

Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU
 Uzaktan Eğitimin Tarihçesi

 Teknolojideki gelişmelere paralel olarak eğitim-

öğretim sürecinde de farklılıklar yaşanmaktadır.

 Öncelikle örgün eğitime alternatif olarak görülen

uzaktan eğitimin, zaman içerisinde örgün eğitimi
tamamlayıcı olarak da kullanılabileceği ve çok
başarılı sonuçlar ortaya çıkardığı görülmüştür.

 Tüm bu zaman içerisinde öğretim süreçlerinde

basılı ortamlardan elektronik ortamlara geçiş
yaşanmıştır.

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 2

 Uzaktan Eğitimin Tarihçesi
İlk Uzaktan Eğitim çalışması Boston gazetesinde "Steno Dersleri" ile
1728
başlamıştır.

İsveç Üniversitesinde hanımlara "Mektupla Kompozisyon Dersleri"

1833
verilmiştir.

1892 Chicago Üniversitesi'nde ilk Mektupla Eğitim bölümü açılmıştır.

İsveç'te kurulan ve Uzaktan Eğitim'de dünyanın önde gelen kurumlarından

1898
olan "Hermands" kuruldu. Bu kurumda dil eğitimi yapılıyordu.

1906 Yazışmalı İlköğretim ABD'de başladı.

ABD'de ilk eğitim ile ilgili radyo istasyonu Profesörler tarafından

191
kuruluyor.

1920 ABD'de 176 tane eğitim amaçlı radyo istasyonu kuruluyor.

1923 ABD'de Mektupla Lise Eğitimi başlamıştır.

1932-
ABD'de eğitim televizyonu yayınları IOWA Üniversitesinde başladı.
1937

Fransa'da savaş yıllarında Uzaktan Eğitim ile öğrencilerin eğitimini

1939
sağlanıyor.

1960 İngiltere'de "British Open University" açıldı.

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 3

 Uzaktan Eğitimin Tarihçesi

Mektupla
Öğretim Radyo ve
Televizyon Açık
Öğretim Tele
Konferans İnternet ve
Web

18. Yüzyıl 19. Yüzyıl 20. Yüzyıl

Uzaktan Eğitimin Tarihçesi (Moore ve Kearsley, 2005)

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 4

Mektupla Öğretim

 Uzaktan öğrenimin başlangıcı sayılabilecek mektupla

öğrenim, bir okul veya yetkili kurum tarafından posta
vasıtasıyla yürütülen öğretim yöntemiydi.

 Özellikle fiziksel engelliler ve eve bağlı olanlar için

ideal olan bu mektupla öğrenim kursları, körler ve sağır
çocukların anne-babaları için özel programlar da
düzenlemekteydi.

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 5

Mektupla Öğretim
 İlk uygulamalar 18. yüzyılda İngiltere
ve Amerika’da gerçekleşmiş.

 Ülkemizdeki ilk girişim 1961 yılında

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)
tarafından “Mektupla Öğretim
Merkezi”nin kurulması ve öğretim
uygulamasına geçilmesi ile
başlamıştır. 1966 yılında ise bu
çalışmalar genel müdürlük düzeyinde
örgütlenerek yaygınlaştırılmıştır.”
(Alkan, 1996: 21).

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 6

Radyo ve Televizyon Yayınları
 Televizyonla öğretim, “Eğitim ve öğretim
amacıyla hazırlanan programın içeriğinde yer
alan bir konu, bir olay veya bir faaliyetin hem
ses hem de görüntü olarak elektromanyetik
dalgalar aracılığıyla belli bir öğrenci (izleyici)
kitlesine aktarılmasını esas alan öğretim
tekniğidir.” (Aydın, Hacıoğlu, Özkul,1989: 74).

 Uzaktan eğitim konusunda ilk deneme

uygulamalar 1974 yılında yapılmıştır. Öğretim
Merkezinin çalışmalarını 1975 yılında başlayan
ve 1978 yılına kadar süren Yaygın Öğretim
Kurumunun (YAYKUR) etkinlikleri izlemiştir.

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 7

Radyo ve Televizyon Yayınları
 YAYKUR çalışmalarını, basılı malzeme ve MEB’ na bağlı Film-Radyo-
Televizyon ile Eğitim Merkezi (FRTM) tarafından yapılan TV
programlarıyla yürütülmüştür. Ancak her iki uygulama da değişik
nedenlerle başarıya ulaşamadığı görülmüştür.

 Ülkemizde Açık öğretim ve Televizyon Okulu, bu tekniğin uygulama

alanları olmuştur.

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 8

Telekonferans

 Uydu Yayınları
 Etkileşimli Video Konferans
 İki-yönlü Video Konferans

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 9

Internet ve Web

 ODTÜ – Enformatik Enstitüsü

 Internete dayalı Asenkron Eğitim (İDE-A)
 Sakarya Üniversitesi
 Milli Eğitim Bakanlığı
 ...

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 10

Uzaktan Eğitimde Öğretim
Materyallerinin Kullanımı
Gelişmekte Olan Endüstriyel
Ülkeler (%) Ülkeler (%)
Basılı Materyaller 100 99

İşitsel Materyaller 86 67

Video 77 82

Bilgisayar tabanlı 43 50
medya
Çokluortam 7 30

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 11

Uzaktan Eğitimin Yararları
 Küreselleşme
 Kişiselleştirme
 Özelleştirme
 Endüstrileşme
 Geleneksel Eğitim Alamayan Öğrencilere Eğitim
Verme
 Zaman ve Mekândan Bağımsızlık
 Hızlı Geri Besleme
 Diğer Eğitim Sistemlerine Göre Ucuz Olması:
 Teknoloji ve Eğitim

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 12

Uzaktan Eğitimin Sınırlılıkları

 Öğrenme ortamlarında önemli olan yüz yüze

etkileşim ortam ve olanakları,

 Öğrenme sürecinde karşılaşılan öğrenme

güçlüklerinin hemen düzeltilememesi ve bu
durumun ardından oluşabilecek diğer güçlükler,

 İstenilen anda yardım alamama ve sorunun

giderilmemesinden kaynaklanan davranışların
gelişimi,

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 13

Uzaktan Eğitimin Sınırlılıkları

 Kendi kendine çalışma alışkanlığı olmayan ve bu

yeteneğini geliştirmemiş bireyler için plânlama ve
çalışma zorluğu

 Çalışan bireylerin kendilerine ayıracakları

zamanlarda ders çalışma zorunluluğu

 Laboratuvar, atölye gibi uygulama ağırlıklı

içeriklerin bu yöntemle verilmesindeki sorunlar

 Kalabalık öğrenci topluluklarında iletişim sorunları

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 14

Geleneksel Eğitim ve Uzaktan Eğitim
Karşılaştırılması

Geleneksel Eğitim Uzaktan Eğitim

Öğretim Genellikle Eğitmen Öğrenci merkezli, etkileşimli
Ortamı merkezli
Öğretmenin Alan uzmanı, öğretme ve Rehber, yönlendiren
Rolü yönlendirme
Öğrencinin Genellikle pasif dinleyici Aktif, öğrenen
Rolü
Öğrenme Genellikle bireysel İşbirliğine dayalı etkinlikler
yöntemi
Teknoloji Alıştırma ve uygulama Haberleşme, paylaşım, bilgiye
kullanımı erişim, öğrenme

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 15

Türkiye’de Uzaktan Eğitim
 Ahmet Yesevi Üniversitesi • InterAK Bilgisayar Ltd.ti.
 Anadolu Üniversitesi • Inter Media A..
 Ankara Üniversitesi İletişim Fak. • Işık Üniversitesi
 Atılım Üniversitesi • İTÜ Uzaktan Eğitim Merkezi
• Koç Bryce
 AVEZ A.Ş.
• MEB
 Bahçeşehir Üniversitesi • MEB Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü
 Bilgi Üniversitesi • MEB Talim Terbiye Kurulu Bakanlığı
 Boğaziçi Üniversitesi • Microsoft
 Boğaziçi Üniversitesi-BÜYEM • Mobilsoft
• ODTÜ BÖTE
 Cisco Systems
• ODTÜ Enformatik Enstitüsü
 Emniyet Genel Müdürlüğü • Oracle
 Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Müh. • Sakarya Üniversitesi
 Hacettepe Üniversitesi BÖTE • SBS
 Halıcı AŞ • Süleyman Demirel Üniversitesi
• Türkiye Bilişim Vakfı
 HP
• Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı
 Humanitas • Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü
 IBM • Uzaktan Eğitim Vakfı
 Idea Solutions • Yüce Bilgi Sistemleri

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 16

SONUÇLAR

 Tüm ülkeler ekonomik koşullarına göre uzaktan eğitim

programlarına başlamıştır.

 Ülkelerin büyük bir kısmı TV-Radyo ile başladıkları

eğitimlere Internet desteğini ekleyerek devam
etmişlerdir.

 Bazı ülkeler kurumsal bazda gelişirken bazılarını devlet

kurumları desteklemiştir.

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 17

Tartışalım

1. Uzaktan eğitim tarihçesindeki 5 dönemde öğretimin

tasarlanması ve iletilmesi sürecinde ne tür
benzerlikler ve farklılıklar olduğunu düşünüyorsunuz?
2. Hangi ülkeler uzaktan eğitim konusunda daha başarılı
olmuştur? Neden?
3. Uzaktan eğitim ile nüfus, coğrafi konum ve kültürel
değerler arasında bir ilişki var mıdır? Nasıl?
4. Ülkelerin kullandıkları teknolojiler neye göre
farklılaşmaktadır?

Prof. Dr. Yasemin GÜLBAHAR & Doç. Dr. Filiz KALELİOĞLU 18