Ogolny spis treici Doc. dr hab. ini.

J E R Z Y K O B I A K
Prof, dr hab. m i . W I E S t A W S T A C H U R S K I

KONSTRUKCJE
ZELBETOWE
torn 1
wydanie pi^te znoweiizowane
1 Wiadomosci ogolne
2 Wymiarowanie przekrojow betonowych i zelbetowych
624.012.4(02)
3 UWady ptytowe, ptytowo-zebrowe, schody, slupy
4 Stropy g^stozebrowe
Tabllce ogolne rysunkow 295 tablic 56

torn 2
5 Plyty wielokierunkowo zbrojone
6 Stropy grzybkowe
7 BeIki podsuwnicowe, estakady i podpory instalacji
8 Belki-sciany
9 Fundamenty

torn 3
10 ^ciany oporowe
11 Ramy i uWady ramowe
12 Kratownice i lekkie dzwigary dachowe
13 t u k i
14 Hale o konstrukcji slupowo-ryglowej

torn 4
15 Przekrycia cienkoscienne
16 ZbiornikI na materiafy plynne
17 Sllosy I bunkry Arkady Warszawa 1987
O p i n i o d a w c y t o m u 2:
dr inz. Wieslaw Kledzik
mgr inz. Bogdan Kledzik
Spis tresci
Redaktor naukowy prowadz^cy
mgr inz. Eugeniusz Piliszek
5. Plyty wielokierunkowo zbrojone 7
Redaktor naukowy tomu 2 5.1. Plyty prostok^tne 7
mgr inz. Ewa Wawrzynczak 5.1.1. Obliczanie plyt prostok^tnych wg teorii spr^zystosci 7
5.1.2. Obliczanie plyt prostokqtnych wg teorii nosnosci granicznej 42
_ 5.1.3. Konstruowanie, wymiarowanie i zbrojenie plyt prostok^tnych 56
5.1.4. Obliczanie belek podporowych 69
5.2. Plyty trdjkqtne 72
Ksiazka jest drugim tomem opracowania (skladajqcego si? z czterech tomow), stanowigcego syntez? 5.2.1. Obliczanie plyt trojk^tnych wg teorii spr^zystosci 72
zasad obliczania, wymiarowania i konstruowania monolitycznych i prefabrykowanych ustrojow 5.2.2. Obliczanie plyt trojk^tnych wg teorii nosnosci granicznej 83
ielbetowych wyst?puj^cych w budownictwie mieszkaniowym, komunalnym i przemysiowym. Omo- 5.2.3. Konstruowanie, wymiarowanie i zbrojenie plyt tr6jk^tnych 86
wiono w niej konstruowanie i obliczanie plyt, stropow grzybkowych, belek podsuwnicowych, 5.3. P W trapezowe 88
estakad i podp6r instalacji, a takze belek-scian i fundamentow. Obecne wydanie jest znowelizo- 5.3.1. Obliczanie plyt trapezowych wg teorii spr^zystosci 88
wane. Ksiazka zawiera wiele tablic sluz^cych do praktycznego stosowania oraz wiele przykladow 5.3.2. Obliczanie plyt trapezowych wg teorii nosnosci granicznej 93
obliczen. Przeznaczona jest dla inzynierow-projektantow oraz studentow wydzia}6w budowlanych 5.3.3. Konstruowanie, wymiarowanie i zbrojenie plyt trapezowych 98
wyzs^ych szk61 technicznych jako ksiazka pomocnicza. Dane dotyczace norm oraz ich nowelizacji 5.4. Plyty koliste 98
aktualne w chwili druku. Nalezy sprawdzi6 aktualno^c przed stosowaniem normy. 5.4.1. Obliczanie plyt kolistych wg teorii spr^zystosci 98
5.4.2. Obliczanie plyt kolistych wg teorii nosnosci granicznej 113
5.4.3. Konstruowanie, wymiarowanie i zbrojenie plyt kolistych 120
©Copyright by Arkady, Warsaw 1987 Wykaz piSmiennictwa 126
6. Stropy grzybkowe 127
6.1. Charakterystyka ogolna stropow. 127
Obwolut?, okladk? i strony tytulowe do tomu 1 i 2 projektowali 6.2. Glowicowe stropy monolityczne 129
Miroi^w Mironski i Maria Zielinska 6.2.1. Obliczanie stropow grzybkowych jako ukladow spr^zystych 129
6.2.2. Obliczanie stropow grzybkowych wg teorii nosnosci granicznej 136
6.2.3. Obliczanie glowic stropow grzybkowych 144
Korekta techniczna 6.2.4. Wymiarowanie i zbrojenie stropow monolitycznych 150
Zespo} 6.3. Giowicowe stropy prefabrykowane 158
6.3.1. Konstrukcja stropow 158
6.3.2. Zasady obliczania 166
6.4. Giowicowe stropy monolityczno-prefabrykowane 169
6.4.1. Konstrukcja stropow 169
6.4.2. Zasady obliczania 170
6.5. Otwory i dylatacje w stropach grzybkowych 172
Wykaz pi§miennictwa 176
7. Belki podsuwnicowe, estakady i podpory instalacji 177
7.1. Og61na charakterystyka i zakres zastosowah belek podsuwnicowych 177
7.2. Charakterystyka suwnic 180
7.3. Konstrukcja belek podsuwnicowych 189
7.3.1. Przymocowanie szyn podsuwnicowych do belek 189
7.3.2. Szczegoly konstrukcyjne monolitycznych belek podsuwnicowych 198
I S B N 83-213-3152-1 calo^ci 7.3.3. Szczegoly konstrukcyjne prefabrykowanych belek podsuwnicowych . . . . 199
ISBINJ 83-213-3311-7 torn 2 7.3.4. Szczegoly konstrukcyjne spr^zonych belek podsuwnicowych 202
71 — — Spis trelcT

7.4. Obliczenia statyczne belek podsuwnicowych 206

7.4.1. Uwagi wstepne 206 5. Ptyty w i e l o k i e r u n k o w o
7.4.2. Ustalanie obciqzen 206 f
7.4.3. Obliczanie momentow zginajqcych i sil poprzecznych 210 z b r o j o n e
7.4.4. Zapewnienie stateczno^ci prefabrykowanych hal z suwnicami 219
7.4.5. Wymiarowanie belek podsuwnicowych 220
7.5. Konstrukcja i obliczanie estakad 222
7.6. Konstrukcje podpierajqce instalacje przemyslowe 228
Wykaz pismiennictwa 239 -

S. Belki-sciany 241
8.1. Uwagi ogolne 241 5.1. Plyty prostok^tne
8.2. Obliczanie zbrojenia belek-scian 244
8.2.1. Uwagi wst^pne 244 5.1.1. Obliczanie plyt prostok^tnych wg teorii spr^z/stosci
8.2.2. Obliczanie zbrojenia poziomego w belkach-^cianach wg wyznaczonego prze-
biegu napr§ze6 wewn?trznych lub wg analogii belkowej 244
8.2.3. Obliczanie zbrojenia poziomego w belkach-scianach wg wyznaczonych wypad-
5.1.1.1. Uwagi ogolne
kowych sil wewn^trznych 255 Przy obliczaniu plyt prostok^tnych, ktorych dlugosci bokow Ix i ly roini^ si? znacznie
8.2.4. Obliczanie zbrojenia pionowego w belkach-scianach 268 (omowionych w rozdz. 3 tomu 1), przyjeto, is pracuj^ one tylko w jednym kierunku
8.2.5. Obliczanie belek-scian na scinanie oraz na sily podporowe 269
(wzdlui mniejszej rozpi?tosci), tzn. pomini§to wplyw sztywnosci plyty w kierunku dtui-
8.2.6. Belki-sciany zakrzywione w planie 272
8.2.7. Uwagi o obliczaniu belek-scian w fazie I I 272
szego boku na prac? calej plyty. Takie uproszczenie nie moie bye wykorzystane przy
8.3. Konstruowanie belek-scian opartych bezposrednio na podporach 275 obliczaniu plyt prostok^tnych o niewielkiej roinicy mi?dzy dhigosciami bokow i /y.
8.4. Konstruowanie belek-scian opartych na podporach za posrednictwem slupow, pilas- Na podstawie licznych doswiadczen i dociekan teoretycznych ustalono, ±e
tr6w lub poprzecznych belek-scian 281 w plytach prostok^tnych opartych na calym obwodzie naleiy uwzgl§dniac dwukie-
8.5. Przyklady zastosowania belek-scian 284
runkowe zginanie wowczas, gdy stosunek dlugosci bokow plyty zawiera si? w gra-
Wykaz pismiennictwa 286
nicach
9. Fundamenty 288 0,5^-^-^2,0.
9.1. Wiadomosci og6Ine. Zasadnicze rodzaje fundamentow 288
9.2. Warunki stanu granicznego nosnosci podtoza gruntowego przy posadowieniu bez- Obliczanie plyt przeprowadza si? w zaloieniu, 2e stala ich grubosd jest niewielka
posrednim budowli. Zasady ustalania wymiarow fundamentow 289
w porownaniu z pozostalymi wymiarami, a ugi?cia nieznaczne w stosunku do gru-
9.3. Lawy fundamentowe 300
9.3.1. Lawy betonowe i zelbetowe pod obciqzeniem ciqglym 300
bosci^\o przyjmuje si?, ie srodkowa powierzchnia plyty nie ulega wydluie-
9.3.2. Lawy zelbetowe szeregowe • 314 niom, a normalne (prostopadle) do niej przed jej ugi?ciem pozostaj^ rowniei: nor-
9.4. Stopy fundamentowe 332 malnymi i po ugi?ciu.
9.4.1. Charakterystyka ogolna 332 Obliczanie plyt wg teorii spr?2:ysto^ci sprowadza si? do rozwi^zania rownania
9.4.2. Typy st6p fundamentowych i ich konstrukcja 333
roiniczkowego odksztalconej srodkowej powierzchni plyty, jako funkcji ugi?cia w
9.4.3. Obliczanie stop obciqzonych osiowo 338
9.4.4. Obliczanie st6p obciqzonych mimoSrodowo 346 e*w Id^'w d^w _ 12(1-y^) r5 j j
9.5. Fundamenty plytowe i plytowo-zebrowe 359 dxf' dx^dy^ dy^ ~^ Et^ '
9.6., Fundamenty zelbetowe o konstrukcji cienkosciennej 367
9.7. Fundamenty na palach zelbetowych 368 gdzie: t — grubosc plyty,
9.7.1. Uwagi og61ne. Systemy pali 368 V — wspolczynnik Poissona.
9.7.2. Pale betonowane w gruncie 370
9.7.3. Pale prefabrykowane 375
9.7.4. Zasady wymiarowania pali 381 Om6wienie plyt zmiennej grubo§ci pod obciqzeniem ciqglym r6wnomiemym i trdjkqtnym
9.7.5. Nosno§6 pojedynczego pala i grupy pali 383 znajdzie czytelnik w pracy: Schrefler B. i Htnton E. \n eingespannte Rechteckplatten
9.7.6. Wytyczne projektowania i obliczania podpoi y palowej 386 mit linear veranderlicher Dicke unter Gleichlast and hydrostatischer Belastung". Bauingenieur
Wykaz pismiennictwa 409 53/1978.
 Plyty wielokierunkowo zbrojone Plyty prostok^tne 9
8
Tablica 5-1
Rownanie [5-1] calkuje si? z uwzgl?dnieniem ksztaltu plyt, sposobu ich oparcia
Wspolczynniki do obliczania plyt krzyzowo zbrojonych, prostok^tnych pod obciazeniem ciqglym
oraz obci^z:enia. Nale:^y jednak zdawac sobie spraw?, ze w rownaniu [5-1] przyjeto
rdwnomiemyin
sztywnosc plyty w zaloieniu niezarysowanych jej przekroj6w oraz przyjeto jednakow^
jej sztywnosc w obu kierunkach x, y, nie uwzgl?dniaj^c np. mozliwych i cz?sto sto- Schemat 1 Schemat 2
sowanych roznic przyj^tego zbrojenia Fax, F„y.
W dziedzinie obliczania tego rodzaju plyt wielkie zaslugi polozyl polski uczony 1 11—t
M. T. Huber (6), (7).
Poniewaz liczba schematow plyt, z ktorymi najcz?sciej spotyka si? konstruk-
tor budowlany, jest niewielka, a korzystanie z ogolnego wzoru — uci^:tliwe, omo- L _ _ J
wimy blizej praktyczne sposoby obliczen plyt najbardziej typowych, obci^ionych
w sposob najcz?sciej spotykany. W przypadku plyt o bardziej zloionych ksztahach
(np. z bocznymi wyci?ciami lub srodkowymi otworami) oraz bardziej zloionych ly
<Plx fPlx «2
obci^ieniach nieodzowne jest korzystanie z programow obliczania na emc. Ix Ix

5.1.1.2. Plyty jednoprz?slowe obci%zone rownomiernie oparte na podporach nie- 0,50 0,0059 0,0946 0,059 0,50 0,0071 0,0866 0,135
odksztalcalnych 0,55 0,0082 0,0880 0,084 0,55 0,0094 0,0798 0,187
Rozr6i;nia si? szesc schematow oparcia plyt na obwodzie (rys. 5-1). 0,60 0,0105 0,0813 0,115 0,60 0,0117 0,0730 0,245
0,65 0,0133 0,0745 0,151 0,65 0,0143 0,0656 0,310
M o m e n t y p r z ? s l o w e w plytach oblicza si? z wzorow^^: 0,0582 0,375
0,70 0,0162 0,0676 0,194 0,70 0,0169
Mx = q>xqlx, [5-1] 0,0196 0,0518 0,443
0,75 0,0194 0,0615 0,240 0,75
My = <pyqll, [5-2] 0,80 0,0227 0,0555 0,291 0,80 0,0224 0,0455 0,506
0,85 0,0259 0,0503 0,342 0,85 0,0252 0,0403 0,565
gdzie (px i <Py s^ wspolczynnikami, ktorych wartosci w zaleznosci od rodzaju sche- 0,0280 0,0352 0.621
0,90 0,0291 0,0452 0,396 0,90
matu i stosunku wymiarow bokow lyflx odczytuje si? z tabl. 5-1 0,95 0,0328 0,0408 0,447 0,95 0,0307 0,0312 0,671

1,00 0,0365 0,0365 0,500 1,00 0,0334 0,0272 0,714

1 ~^ I 1,05 0,0359 0,0241 0,752
1,05 0,0403 0.0333 0,550
1 1 1 ^ 1,10 0,0440 0,0300 0,594 1,10 0,0384 0,0210 0,785

L 1,15 0,0476 0,0274 0,636 1,15 0,0407 0,0186 0,811

t -J t
1,20 0,0514 0,0248 0,675 1,20 0,0429 0,0163 0,838

1,25 0,0550 0,0227 0,708 1,25 0,0448 0,0145 0,858

Rys. 5-1. Szes<S schematow jednoprz?slowych plyt krzyzowo zbrojonych opartych na obwodzie 1,30 0,0587 0,0206 0,741 1,30 0,0467 0,0127 0,877
w sposob ciqgly 1,35 0,0622 0,0188 0,768 1,35 0,0483 0,0113 0,892
1,40 0,0657 0,0171 0,793 1,40 0,0499 0,0100 0,906
Wyprowadzenie wzorow podano w poprzednich wydaniach tej ksiqzki, np. w wyd. I V po- 0,0089 0,916
1,45 0,0688 0,0156 0,816 1,45 0,0512
dano je w cz. 1 na str. 456 i 457.
Tablic? opracowano dla wspoiczyimika Poissona v = 0, co np. wg Ulickiego (^eliezobie- 0,0721 0,0142 0,835 1,50 0,0526 0,0079 0,926
1,50
toimyje konstrukcii, Kijew 1959, str. 535) jest zalozeniem dla obliczania plyt zelbetowych wy- 1.55 0,0748 0,0130 01852 1,55 0,0536 0,0071 0,934
starczajqco dokladnym, bye moze w aspekcie innych jeszcze przyblizen, jakie siQ tu stosuje. Dla 1,'60 0,0776 0,0118 0,868 1,60 0,0546 0,0063 0,942
v > 0 otrzymuje si§ prz^slowe momenty nieco wi^ksze. Najwi^ksze roznice wyst?pujq w plytach kwa- 1,65 0,0802 0,0108 0,881 1,65 0,0557 0,0057 0,948
dratowych, przy czym dla v = 0,15 wynoszq one: dla schematu 1 i 3 — 16%, dla schematu 6 — 12%, 1,70 0,0829 0,0099 0,893 1,70 0,0567 0,0051 0,954
dla schematu 5 — 10%, a dla pozostalych schemat6w — roSaiice sq jeszcze nmiejsze. Dla plyt prosto- 0,0852 0,0090 0,903 1,75 0,0576 0,0046 0,959
1,75
kqtnych, nie kwadratowych, r6znice te dla odpowiednich schematow oparcia sq mniejsze niz dla 1,80 0,0873 0,0082 0,913 1,80 0,0586 0,0042 0 963
plyt kwadratowych, a dla ksztah6w najbardziej wydluzonych wahajq si§ w granicach 2-^10%. 1,85 0,0893 0,0076 0,921 1,85 0,0593 0,0038 0,966
Przy obliczaniu plyt sporq trudnosi sprawia ustalenie wlasciwej wartosci wspolczynnika v; zalezy 1,90 0,0912 0,0070 0,929 1,90 0,0600 0,0034 0,970
on nie tylko od rodzaju betonu, ale takze od stanu i wartosci wyst^pujqcych napr?zeri. Dla 1,95 0,0930 0,0064 0,935 1,95 0,0603 0,0031 0,973
betonow zwirowych zwyklych klasy ponizej B20 jego wartosc w przeciQtnych warunkach eksplo- 2,00 0,0946 0,0059 0,941 2,00 0,0606 0,0028 0,976
atacyjnych wynosi 0,10-r-0,13, a dla betonow wyzszych klas jest wyzsza
 Pfyty wielokierunkowo zbrojohe ~\ proscoK%tne TT

TabUca 5-1 cd. Tablica 5-1 cd.

Schemat 3 Schemat 4 Schemat 5 Schemat 6

/,'

ly
<P3y «3 «4 <P5x Vsy «5 <P6X «6
/. Ix Ix

0,50 0,0073 0,0801 0,238 0,50 0,0037 0,0589 0,059 0,50 0,0038 0,0560 0,111 0,50 0,0023 0,0367 0,059
0,55 0,0093 0,0710 -^0,315 0,55 0,0053 0,0559 0,087 0,55 0,0055 0,0522 0,158 0,55 0,0033 0,0352 0,087
0,60 0,0114 0,0620 0,393 0,60 0,0069 0,0529 0,115 0,60 0,0072 0,0483 0,206 0,60 0,0044 0,0336 0,115
0,65 0,0135 0,0541 0,469 0,65 0,0090 0,0496 0,155 0,65 0,0091 0,0442 0,265 0,65 0,0058 0,0318 0,154
0,70 0,0157 0,0463 0,546 0,70 0,0111 0,0462 0,194 0,70 0,0110 0,0401 0,324 0,70 0,0072 0,0299 0,194

0,75 0,0178 0,0401 0,608 0,75 0,0136 0,0428 0,242 0,75 0,0131 0,0362 0,387 0,75 0.0089 0,0279 0,242
0,80 0,0198 0,0338 0,671 0,80 0,0161 0,0393 0,291 0,80 0,0151 0,0323 0,450 0,80 0,0106 0,0258 0,291
0,85 0,0216 0,0292 0,718 0,85 0,0188 0,0360 0,343 0,85 0,0171 0,0289 0,508 0,85 0.0124 0,0238 0,343
0,90 0,0235 0,0246 0,766 0,90 0,0215 0,0327 0,396 0,90 0,0190 0,0254 0,567 0,90 0,0143 0,0217 0,396
0,95 0,0251 0,0213 0,799 0,95 0,0242 0,0298 0,448 0,95 0,0208 0,0226 0,617 0,95 0,0161 0,0198 0,448

1,00 0,0267 0,0179 0,833 1,00 0,0269 0,0269 0,500 1,00 0,0226 0,0198 0,667 1,00 0.0180 0,0180 0,500
1,05 0,0280 0,0156 0,856 1,05 0,0295 0,0244 0,547 1,05 0,0241 0,0176 0,706 1,05 0,0197 0,0163 0,547
1,10 0,0293 0,0133 0,880 1,10 0,0322 0,0220 0,594 1,10 0,0257 0,0153 0,745 1,10 0,0214 0,0146 0,594
1,15 0,0303 0,0116 0,896 1,15 0,0346 0,0199 0,634 1,15 0,0270 0,0136 0,775 1,15 0,0229 0,0132 0,634
1,20 0,0313 0,0098 0,912 1,20 0,0370 0,0178 0,675 1,20 0,0283 0,0119 0,806 1,20 0,0244 0.0118 0,675

1,25 0,0321 0,0086 0,923 1,25 0,0392 0,0162 0,708 1,25 0,0294 0,0106 0,828 1,25 0,0257 0,0107 0,708
1,30 0,0330 0,0074 0,935 1,30 0,0414 0,0145 0,741 1,30 0,0305 0,0092 0,851 1,30 0.0271 0.0095 0,741
1,35 0,0337 0,0066 0,942 1,35 0,0433 0,0132 0.767 1,35 0,0313 0,0082 0,868 1,35 0,0282 0,0086 0,767
1,40 0,0343 0,0057 0,950 1,40 0,0452 0,0118 0,793 1,40 0,0322 0,0072 0,885 1,40 0,0293 0,0076 0,793
1,45 0,0348 0,0051 0,956 1,45 0,0468 0,0107 0,814 1,45 0,0330 0,0064 0,897 1.45 0,0302 0.0069 0,814

1,50 0,0353 0,0044 0,962 1,50 0,0485 0,0096 0.835 1,50 0,0337 0,0057 0,910 1,50 0.0312 0.0062 0,835
1,55 0,0358 0,0040 0,966 1,55 0,0499 0,0087 0,851 1,55 0,0342 0,0052 0,919 1.55 0,0319 0.0056 0,851
1,60 0,0362 0,0035 0,970 1,60 0,0513 0,0078 0,868 1,60 0,0348 0,0046 0,929 1.60 0,0327 0,0050 0,868
1,65 0,0365 0,0032 0,973 1,65 0,0525 0,0071 0,880 1,65. 0,0352 0,0042 0,936 1,65 0,0333 , 0,0046 0,880
1,70 0,0369 0,0028 0,977 1,70 0,0537 0,0064 0,893 1,70 0,0357 0,0037 0,943 1,70 0,0340 ' 0,0041 0,893

1,75 0,0372 0,0025 0,979 1,75 0,0547 0,0059 0,903 1,75 0,0361 0,0034 0,948 1,75 0,0345 0,0037 0,903
1,80 0,0374 0,0022 0,981 1,80 0,0557 0,0053 0,913 1,80 0,0365 0,0030 0,954 1,80 0,0351 0,0033 0,913
1,85 0,0376 0,0020 0,983 1,85 0,0565 0,0048 0,921 1,85 0,0368 0,0027 0,958 1.85 0,0356 0,0031 0,920
1,90 0,0379 0,0018 0,985 1,90 0,0574 0,0044 0,929 1,90 0,0371 0,0024 0,963 1,90 0,0360 0,0028 0,928
1,95 0,0381 0,0016 0,987 1,95 0,0581 0,0040 0,935 1,95 0,0374 0,0022 0,966 1,95 0,0363 0,0025 0,934
2,00 0,0383 0,0015 0,988 2,00 0,0589 0,0036 0,941 2,00 0,0377 0,0020 0,970 2,00 0,0367 0,0023 0,941
 Plyty wielokierunkowo zbrojone Plyty prostok^tne 13

M o m e n t y p o d p o r o w e oblicza si? z nastepuj^cych wzorow (analo- 5.1.1.3. Plyty wleIoprz?slowe obci^zone rownomiernie, oparte na podporach nie-
gicznych do wzorow dla plyt zginanych jednokierunkowych): odksztalcalnych
a) przy obustronnym zamocowaniu Przy ciaglym rownomiernym obci^ieniu stalym mozna zalozyc z dostateczn^ dla
celow praktycznych dokladnosci^, ie przekroje na podporach posrednich ciqglych
[5-3] plyt r6wnoprz?slowych nie ulegn^ obrotowi, czyli momenty podporowe na kraw?-
dziach podparcia s^siednich plyt s^ rowne momentom calkowitego zamocowania
[5-4] poszczegolnych plyt na tych krawgdziach. Wychodz^c z tego zaloienia, mozna plyt?
ci^gl^ podzieUc na plyty jednoprz?slowe i obliczac je posluguj^c si? tabl. 5-1, zaleinie
b) przy jednostronnym zamocowaniu od warunk6w oparcia wg schematow podanych na rys. 5-1.
Jesli oprocz obci^ien stalych g na plyt? dzialaj^ rowniei ci^gle obciazenia row-
[5-5] nomierne zmienne p, wowczas przy obliczaniu m a k s y m a l n y c h m o m e n -
t o w p r z ? s l o w y c h moina takie korzystac z tabl. 5-1. Naleiy tylko od-
My= -^-j-^gPy, [5-6] powiednio rozdzielic obci^enie calkowite q plyty, aby dla skladowych tego ob-
ci^ienia moina bylo przyj^c odpowiednie schematy plyt jednoprz?slowych, dla
gdzie X jest wspolczynnikiem rozdzialu obci^ienia na kierunek rownolegly do bo- ktorych sporz^dzono tablic?. Uzyskuje si? to przez podzial obciazenia q na obciaze-
kow Ix i ly, z czego wynika = 7<q oraz qy = (l-H)q. nie q' i q", przy czym
Gdy plyta jest cz?sciowo zamocowana wzdluz kraw?dzi, traktujemy to oparcie
jako przegubowe, uwzgl?dniaj^c cz?sciowe zamocowanie przez wlasciwe uzbrojenie
gdzie:
pasma przypodporowego (blizej omowiono to w p. 5.1.3).
q' = g+j^; q"-^' [5-7]
5-a. Wyznaczenie obliczeniowych momentow zginaj^cych w plycie krzyzowo zbrojonej, swobodnie Obci^enie q' uwa:^amy za rozlo;?;one w sposob ci^gly we wszystkich prz?slach
podpartej na kraw^dziach o wymiarach Ix = 5,30 m i /, = 4,80 m, na ktor^ dziala obci^enie uzyt-
plyty, moina wi?c w tym przypadku post?powac tak samo jak przy obliczaniu
kowe p = 15,00 kN/m^ (magazyn).
Zakladamy grubosc plyty t = 20 cm. plyty, na ktor^ dziala ci^gle rownomiernie rozlozone obciq.2:enie stale (rys. 5-2a).
Obciazenie stale

ci^zar wlasny plyty 0,20 • 24,00 = gi = 4,80 kN/m^

gladz cementowa 0,03 • 21,00 = 0,63 kN/m^
wyprawa cementowa 0,02 • 19,00 = 0,38 kN/m^
deszczulki podlogowe 0,03 • 6,00 = 0,18 kN/m^
gz = 1,19 kN/m^ « 1,20 kN/m^
obciazenie zmienne p = 15,00 kN/m^.
Obciazenie obliczeniowe
wsp6}czynniki obciq:zenia dla ^ 1 , ^2 iprzyjeto odpowiednio rowne = 1,1, 7/2 = 1,2, = 1,2;
q = 4,80- 1,1 + 1,20- 1,2+15,00- 1,2 = 24,62 kN/m^
• Momenty zginajqce w plycie obliczamy wg wzorow [5-4] i [5-5] korzystaj^c z tabl. 5-1 dla sche-
matu 1 (rys. 5-1)
ly 4,80 c) 1

-4 =1:30= 9 g ,rV'|ji
mut •1 ' -uiHumt ( 1' uu;uuU'II
Mx = (pxxqlx = 0,0296-24,62-5,30=^ = 20,47 kN-m, I1 A
My = (pi^ql^ = 0,0447 - 24,62 - 4,80^ = 25,36 kN-m. Rys. 5-2. Rozklad obci^ze6 przy obliczaniu moment6w"prz?siowych plyt^wieloprz^slowych krzy-
zowo zbrojonych (opis w tekicie)
14 Plyty wielokierunkowo zbrojone prostokiitne 15

Obciqienie q" uwa2;amy za rozloione antysymetrycznie (w szachownic?), tak emne poloienia pol. Liczby umieszczone w srodkach pol oraz znaczniki liczbowe
w jednym prz^sle dziala ono w dol, a w drugim do gory (rys. 5-2b). Przy takim przy wspolczynnikach (p x k ^ tablicach oznaczaj^ schemat podparcia plyty wg
rozkladzie q" momenty podporowe s^ rowne zeru, a wi?c plyt? wieloprz?slow^ rys. 5-1 i tabl. 5-1.
poddan^ obci^ieniu q" moitna traktowac jako zespol plyt jednoprz?slowych swo- Warto^i momentow obliczamy wg nast?puJ4cych wzorow:
bodnie podpartych na swych obwodach. 1. Jednorz?dowa plyta ciqgla (rys. 5-3a)
Suma ^ ' i ^ " tworzy n a j n i e k o r z y s t n i e j s z y u k l a d o b c i ^ i e n Momenty prz?slowe w polach skrajnych (pola 2)
dla maksymalnych momentow prz?slowych (rys. 5-2c), ktore oblicza si? sumuj^c
Mx = iM'±nxq"Vl, M,== ((p2yq'±(Piyq")l^. [5-9]
momenty prz?slowe od skladowych obciazen odpowiednich schematow plyt jedno-
prz?slowych. Momenty prz?slowe w polach srodkowych (pola 3)
Momenty podporowe wyznacza si? (z pewnym przyblizeniem)
Mx = (m't^xq'Vl, My = i(P3yq'±(pxyq")l^. [5-10]
w zaloieniu calkowitego obci^ienia wszystkich prz?sel plyty obci^i;eniem q = g+p,
z tym ie przekroje podporowe pol, z ktorymi granicz^ pola przylegle, uwaiane s% Momenty podporowe na osiach podpor a i b
za utwierdzone.
Jesli rozpatruj%c plyt? wzdhii kierunku x, obciazenie i rozpi?tosc pola przy-
leglego do obliczanej kraw?dzi z lewej strony oznaczymy przez q^i i Ixi oraz obci^-
2. Dwurz?dowa plyta ci^gla (rys. 5-3b)
ienie i rozpi?tosc pdla przyleglego po prawej stronie — przez q^p i Ixp, to moment
Momenty prz?s}owe w polach naroinych (pola 4)
podporowy wyznacza si? ze wzoru
Mx = (nxq'±<Pixq")il, My = {nyq'±<Piyq'Vy' [s-ii]
[5-^1 Momenty prz?slowe w polach skrajnych (pola 5)
w ktorym % i ipp oznaczaj^ wspolczynniki odpowiednio dla lewej i prawej strony Mx = ( 9 ^ 5 , ^ ' ± 9 ^ 1 . ^ / ' , My = {(psyq'±M")l^- [5-13]
obliczanej kraw?dzi podporowej, przy czym gdy przeciwlegla podpora jest swobodnie Momenty podporowe na osiach podpor a, b, c i d
podparta xpi,p = 16, gdy jest utwierdzona xpi,p = 24.
We wzorze [5-8] mamy qxi = >ciq oraz qxp = ^pq. Gdy moment podporowy
okreslamy dla kierunku y plyty, wowczas przy obUczaniu tego momentu Myp odpo- 8
[5-14]
wiednie obci^ienia pol przylegiych b?d^ qyi = (\-xi)q oraz gyp = {l-Xp)q.
Dla ulatwienia korzystania z omawianego sposobu obliczen rozpatrzono trzy M„ = Y2~» Ma= g-
rodzaje plyt wieloprz?s}owych (rys. 5-3), zawieraj^ce wszystkie zasadnicze wza-
3. Tr6jrz?dowa plyta ci^gla (rys. 5-3c)
a) b) Momenty prz?slowe w polach naroinych (pola 4) i polach skrajnych (pola 5}
b a b b a oblicza si? wg wzorow podanych dla dwurz?dowej plyty ci^glej.
3 5 2 I 4 5 5 k Momenty prz?slowe w polach srodkowych (pola 6)
1 2
1 Ix . Ix 1 Ix , (x
////////
. Ix
1 : Mx = {<P6xq'±nxq")ll. My = {^yq'±<Piyq"Vl- [5-15]
b d a
k 5 4
Ix < Momenty podporowe na osiach podpor a, b, c, d, e i f
1 b b a . Ix Ix
! '*
^ Ix
5 5 U
. Ix .
_ 3
1 Ix '/
, tx /

^ d ' c e
s
/
/
/ i \
/
. Ix
'//////.
/ . I. r , V M , ^ - ^ , O z i | M L _ i ^ ; [5-16]
e a f V
A /
/ 5 5 k
r Ix , I. , u . u qi'y
Rys. 5-3 16 24 ' ^ \6 24
 Ptyty wielokierunkowo zbrojone

%ft»ci^nie stale i wspolczynniki obciazenia przyjeto jak w przykladzie 5-a: = 4,80 kN/m^,
Kierunki x i y naleiy przyjmowac zgodnie z oznaczeniami na rys. 5-3c, ktore S3 1,20 kN/m^. Obciazenie zmienne p = 15,00 kN/m^.
odpowiadaj^ schematom przyj?tym w tabl. 5-1, np. dla skrajnego pola 5' przyjeto {)t)CiQ2:enie obliczeniowe
kierunek 4 za rownolegly do swobodnie podpartej kraw^dzi skrajnej (st^d ozna- ^' = 4,80- 1,1 + 1,20- 1,2 + 0,5- 15,00- 1,2 = 15,72 kN/nl^
czenia 5' zamiast 5), na co trzeba zwrocic uwag? w obliczeniach momentow zgi-
naj^cych tego pola. a" = — • 15,00 • 1,2 = 9,00 kN/m^'.
\ 2
Wymiarowanie prz?sel plyt prostok^tnych krzyzowo zbrojonych przeprowadza
si? dla maksymalnych i minimalnych momentow prz?slowych, natomiast zbro- p Momenty prz^slowe
jenie podporowe dla plyt pol^czonych monolitycznie z podpor^ oblicza si? na mo- pola narozne 4
menty ujemne wyst?puj%ce na kraw?dziach podpor. Jesli wi?c oznaczymy przez Mxp / , : / , = 4,80: 5,30 = 0,906,
i Myp podporowe momenty kraw?dziowe w kierunku odpowiednio x i y, a, przez b Mx = ispxxq'±(Pixq'Vl = (0,0218-15.72 + 0,0296-9,00)5,32 = 17,11 k N - m ,
szerokosc podpory (belki) w odpowiednim kierunku, to mamy: My = (sPAyq'±<PisQ'Vy = (0,0323- 15,72 + 0,0447 - 9,00) 4,8^ = 20,97 k N - m ,
dla kierunku x
pole skrajne 5

Mlp = Mxp+ .A = [5-17] / , : / , = 4,80:5,30 = 0,906,

Mx = ifp5xq'±q>ixq")ll = (0,0192 - 15,72 + 0,0296 • 9,00)5,3^ = 15,96 k N - m ,
dla kierunku y My = (<Psyq'±(Piyq")ly = (0,0251 - 15,72 + 0,0447 - 9,00)4,8^ = 18,36 kN • m,
pole skrajne 5'
M",, = A f „ + ^ •A - 15-18]
/ , : / , = 5,30:4,80 = 1,105,
gdzie Mxp i Myp oznaczaj^ momenty podporowe na osi rozpatrywanej podpory Mx = i(P5xq'±(Pixq")lx = (0,0258 - 15,72+0,0444-9,00)4,8- = 18,57 k N - m ,
obliczone wg wzorow [5-11], [5-14] lub [5-16], zaleinie od liczby pol plyty ci^glej / M, = ('Psyq'±<Piyq")ly = (0,0150- 15,72 + 0,0297-9,00)5,3^ = 14,13 k N - m ,
i ich usytuowania, a i przyjmuje si?, jak podano na str. 12; we wzorach [5-17]
pole ^rodkowe 6
i [5-18] momenty Mxp i Myp maj^ wartosci ujemne.
/ , : / , = 4,80:5,30 = 0,906,
M:, = ((Pexq'±<Pixq")lx = (0,0145 • 15,72+0,0296 - 9,00)5,3^ = 13,88 kN • m.

5-b. Wyznaczenie obliczeniowych moment6w zginaj^cych dla plyty krzyzowo zbrojonej o ogolnych
wymiarach w osiach podp6r 21,20x 14,40 m; obciazenie zmienne ci^gle rownomiemep = 15,00 k N /
(magazyn).
Przyjmujemy siatk? slup6w o wymiarach = 4 x 5,30 m i /y = 3 x 4,80 m (rys. 5-4). Zakladamy
szeroko^ belek 6 f= 40 cm oraz grubo^ plyty t = 20 cm.
My = {<P6yq'±<Piyq")ll = (0,0215 -15,72 + 0,0477 - 9,00)4,8^ = 17,67 k N • m,
Tak obliczone momenty prz^slowe sq okreslone dla wspolczynnika Poissona v = 0. Dla betonu,
dla ktorego mozna przyj^d np. v = 0,15, momenty zginaj^ce b§dq wi^ksze od tu obliczonych, lecz
ich wartosci nie b?d^ roznily si? wi^cej niz 15% (por. uwag? na str. 8).

;^
• Momenty na osi podpor
a b a
5 >, podpora a
5
u Ix Ix Ix 1x4. «5\ / 0,402 0,574 \
H 1
T
r—1TU-
' 1 . = - —+ - - qll = - H + (15,72 + 9,00)- 5,3^ = -34,02 k N - m ,

1
T \6 24/ \6 24 / ^
6 >, 6 ' 5- . 1 ° -Jo podpora b
Ix Ix - V
n > —1 tr =3 = _ ^ g / | = -^-24,72-5,3^= -33,21 k N - m ,
e
1 'a *
5 5 >, 4 ^
podpora c
Ix Ix . Ix Ix
(1-0,749) 5,32 0,402-^ 24,72 =
530 530 5,30 I 5,30
^y Mc = 16 + 24
9 = - 16 24

\ 21.20 Rys. 5-4 = -22,92 k N - m ,

 podpora d
0,8<e^l,6; 0,20 ^ a < 0,33; O^A^co, 0.5 L 0,5 U
^6 0,402
gdzie zgodnie z oznaczeniami podanymi na rys.
- 72 ^* ^ I T " • ^"^'^^ • " -'2.2,92 k N - m ,
5-5
podpora ^

Me = -
(1-0,402) 4,8^ 0,749-4,82 pb
q - - -f 24,72 =
16 16 24 przy czym Kpi jest sztywnosci^ plyty rown^
= -38,72 k N - m ,

podpora /
a Kpb jest sztywnosci^ podpory belkowej rown^ |Qpb M,^ ^pb max I
I Mxyb= Myxb I
Mj = -(_-_ + 1-0,574 1-0,402
qll = 24,72 • 4,82 = Kpf, = Elpb, 2< M
\6 24 / 16 + 24
gdzie /pb jest momentem bezwladnosci teowego
= -29,62 k N - m .
przekroju belki, tj. wraz z cz?sci^ wspolpracu-
• Ostateczne kraw^dziowe obliczeniowe momenty podporowe
j^c^ I ^ t y (por. p. 3.3.1 w t. 1 tej ksi^iki). Po- Rys. 5-5
podpora a niewai sztywnosc Kpi liczy si? zazwyczaj na
Z» = 1 m szerokosci plyty, rowniei inne wielkos'ci liniowe we wzorach na Kpi i Kp,,
Mao = Ma + 0,25y^^qlxb = -34,02+0,25 - 0,402 • 24,72 - 5,30 - 0,40 = -28,75 k N - m ,
podpora b powinno si? przyjmowac w metrach.

Mto = Mt + 0,25y5qlxh = -33,21 + 0,25-0,574-24,72-5,30-0,40 = -25,69 k N - m ,

A . Obliczanie plyt ofoci^zonych ci^gle, rownomiernie na jej powierzchni
podpora c Wartosci sil wewn?trznyQh oblicza si? dla przypadku I i przypadku I I obciazen
na podstawie tabl. 5-2a i b ze wzorow:
Mco = Mc + 0,25ysqlxb = -22,92 + 0,25 • 0,749 - 24,72 • 5,30 • 0,40 = -13,11 k N - m ,
dla momentow zginaj^cych w plycie
podpora d
M„ = Kqll, [5-19]
Mio = Ma + 0,25x6qlxb = -22,92 + 0,25 • 0,402 - 24,72 - 5,30 - 0,40 = - 17,65 k N - m ,
dla maksymalnego momentu w podporowej belce
podpora e
[5-20]
pbmax
Meo = Me+OaSx^qlyb = -38,72 + 0,25 • 0,402 • 24,72 • 4,80 • 0,40 = -33,95 kN • m,
dla sily poprzecznej w belce przy podporze
podpora /
Qpb^K,qlL [5-21]
Mfo = Mf+0,25xsqlyb = -29,62 + 0,25 - 0,574 - 24,72 - 4,80 - 0,40 = -22,81 kN m.
gdzie « jest indeksem zgodnie z oznaczeniami podanymi na rys. 5-5 w zaleznosci
od poloienia \u obliczanego momentu.

5.1.1.4. Plyty jednoprz^siowe oparte swobodnie z trzech stron oraz na odksztsdcalnej B. Obliczanie plyt obci%zonych liniowo na swobodnej kraw?dzi plyty (obciazenie stale Pi
belce rownoleglej do swobodnej kraw^dzi (3); rys. 5-5 na jednostk? dlugosci kraw?dzi)
Wartosci sil wewn?trznych oblicza si? na podstawie tabl. 5-2c dla przypadku I I I
Najcz?stszymi rodzajami obciazen s^:
obci^ien ze wzorow:
przypadek I — obci^ienie ci^gle rownomiernie rozlozone na calej powierzchni
momenty zginaj^ce w plycie
plyty,
przypadek I I — obciazenie ci^gle rownomiernie rozlozone na cz?sci plyty mi?dzy M„ = kM, [5-22]
odksztalcaln^ belk^ podporowy a swobodn^ kraw?dzi^, maksymalne momenty w podporowej belce
przypadek I I I — obci^ienie stale liniowe na swobodnej kraw?dzi plyty. M ~ k P [5-23]
Ponizej podano sposob obliczenia momentow zginaj^cych w plytach oraz ^*^pmax — '^pbmax^l^x) ^
maksymalnego momentu zginaj^cego i sily poprzecznej podporowej w belce dla: sily poprzeczne w belce przy podporze
= K,PJ.. [5-24]
2'
 . Tablica 5-2a
do obUczanIa plyt krzyzowo zbrojonych opartych snobodnie z trzech stron oraz na odksztalcalnej belce rownoleglej do swobodnej

Obciqzenie d^gle rdwnomleme na calej plycie (iH-zypadek I )

a k.. kyp kymax y/iy kxyb k Pbmax k'pb

e= 4:4 = 0,
0,20 0 -0,0044 0 0,0081 -0,0218 0,0263 0,0269 0,65 -0,0059 0,0218 0,0626 0,2244
0,5 0,0219 0,0224 0,0196 -0,0116 0,0256 0,0260 0,65 0,0007 0,0331 0,0449 0,1650
1,5 0,0458 0,0429 0,030V -0,0024 0,0250 0,0252 0,65 0,0066 0,0435 0,0286 0,1088
5,0 0,0693 0,0629 0,0405 0,0065 0,0245 0,0245 0,60 0,0125 0,0539 0,0126 0,0507
00 0,0875 0,0783 0,0487 0,0132 0,0241 0,0241 0,60 0,0170 0,0621 0 0
0,25 0 -0,0026 0 0,0056 -0,0258 0,0231 0,0239 0,70 -0,0002 0,0184 0,0666
0,5 0,2385
0,0249 0,0232 0,0179 -0,0129 0,0233 0,0236 0,65 0,0051 0,0315 0,0464 0,1709
1,5 0,0487 0,0433 0,0286 -0,0019 0,0235 0,0237 0,65 0,0097 0,0430 0,0288 0,1102
5,0 0,0709 0,0619 0,0386 0,0082 0,0238 0,0238 0,63 0,0139 0,0538 0,0124 0,0502
00 0,0875 0,0756 0,0462 0,0156 0,0240 0,0241 0,60 0,0170 0,0621 0 0
0,33 0 0,0026 0 0,0023 -0,0319 0,0168 0,0184 0,75 0,0077 0,0130 0,0727 0,2590
0,5 0,0312 0,0241 0,0157 -0,0144 0,0190 0,0195 0,70 0,0109 0,0293 0,0482 0,1775
1,5 0,0539 0,0431 0,0262 -0,0007 0,0208 0,0209 0,70 0,0135 0,0424 0,0288 0,1104
5,0 0,0766 0,0594 0,0354 0,0110 0,0224 0,0225 0,65 0,0156 0,0539 0,0119 0,0487
CO 0,0875 0,0706 0,0417 0,0189 0,0237 0,0241 0,60 0,0170 0,0621 0 0

0,20 0 -0,0064 0 0,0164 -0,0339 0,0313 0,0321 0,65 -0,0055 0,0310 0,0764 0,2696
0,5 0,0249 0,0273 0,0295 -0,0207 0,0291 0,0298 0,65 -0,0005 0,0408 0,0545 0,1966
1,5 0,0533 0,0519 0,0414 -0,0088 0,0271 0,0277 0,65 0,0040 0,0498 0,0346 0,1285
5,0 0,0809 0,0758 0,0532 0,0026 0,0251 0,0257 0,65 0,0083 0,0586 0,0152 0,0591
00 0,1024 0,0943 0,0624 0,0112 0,0236 0,0241 0,65 0,0116 0,0655 0 0

0,0286 0,0298 0,70 0,0019 0,0269 1 0,0816 0,2872 I

0,25 0 -0,0029 0 0,0123 -0,0390
0,0294 0,0283 0,0266 -0,0227 0,0272 0,0280 0,70 0,0050 0,0386 j 0,0566 0,2041
0,5
0,0259 0,0264 0.70 0,0075 0,0488 0,0351 0,1305
1,5 0,0572 0,0526 0,0390 -0.0087
0,0248 0,0250 0,70 0,0100 0,0583 0,0150 0,0587
5,0 0,0830 0,0751 0,0506 0,0040
0,0240 0,0241 0,65 0,0116 0,0655 0 0
00 0,0124 0,0917 0,0593 0.0133
0,0231 0,0249 0,75 : 0,0112 0,0200 0,0889 0,3108
0,33 0 0,0064 0 0,0064 -0.0459
0,0234 0,0243 0,75 0,0114 0,0352 0,0590 0,2121
0,5 0,0386 0,0295 0.0224 -0,0245
0,0236 0,0241 0,70 0,0116 0,0473 0,0352 0,1312
1,5 0,0642 0,0528 0,0351 -0.0077
0,0239 0,0240 0,70 0,0116 0,0580 0,0146 0,0573
5,0 0,0866 0,0728 0,0462 0,0067
0,0241 0,0241 0,65 0,0116 0,0655 0 0
00 , 0,1024 0,0867 0,0540 0,0165
e = ly - 1,2
0,0336 0,0345 0,65 -0,0034 0,0396 0,0886 0,3090
0,20 0 I -0,0073 0 0,0267 -0,0459
0,0302 0,0312 0,70 -0,0001 0,0476 0,0625 0,2223
0,5i 0,0278 0,0312 0,0404 -0,0295
0,0590 0,0589 0,0527 -0.0151 0,0272 0,0285 0,70 0,0028 0,0547 0,0392 0,1435
1,5I
0,0888 0,0851 0,0644 -0,0015 0,0242 0,0258 0,70 0,0055 0,0616 0,0170 0,0650
5,0i
0,1116 0,1064 0,0735 0,0087 0,0220 0,0237 0,70 0,0075 0,0670 0 0
00 i
0.0211 -0,0521 0,0321 0,0334 0,70 0,0050 0,0353 0,0950 0,3301
0,25 0 -0,0015 0
0,0291 0,0304 0,70 0,0059 0,0451 0,0652 0,2314
0,5 0,0340 0.0326 0,0364 -0,0321
0,0266 0,0278 0,70 0,0066 0,0535 0,0399 0,1461
1.5 0,0640 0.0600 0,0494 -0,0154
0,0242 0,0255 0,70 0,0071 0,0612 0,0169 0,0649
5,0 0,0914 0,0848 0,0614 -0,0003
00 0,1116 0,1028 0,0702 0,0105 0,0226 0,0237 0,70 0,0075 0,0670 0 0

0,0127 -0,0597 0,0280 0,0300 0,75 0,0147 0,0276 0,1034 0,3568

0,33 0 0,0123 0
0,0340 0,0303 -0,0343 0,0264 0,0278 0,75 0,0123 0,0410 0,0680 0,2406
0,5 0,0461
0,0251 0,0261 0,75 0,0104 0,0515 0,0403 0,1473
1,5 0,0727 0,0604 0,0441 j -0,0146
0.0241 0,0247 0,75 1 0,0087 0,0605 0,0166 0,0637
5,0 0,0956 0,0828 0,0560 0,0025
0,0643 i 0,0137 0,0233 0,0237 0,70 : 0,0075 0,0670 0 0
00 0,1116 0,0983
e = /,:/, = 1,4 0,3427
0,0379 -0,0569 0,0339 0,0348 0,70 -0,0002 0,0469 0,0991
0,20 0 -0,0067 0
0,0515 -0,0373 0,0296 0,0311 0,70 0,0014 0,0531 0,0689 0.2430
0,5 0,0311 0,0345
0,0632 -0,0205 0,0259 0,0280 0,70 0,0027 0,0586 0,0428 0,1548
1,5 0.0637 0,0641
0,0743 -0,0050 0,0224 0,0255 0,75 0,0039 0,0637 0,0183 0,0692
5,0 0,0943 0,0917
0,0826 0,0064 0,0198 0,0235 0,75 0,0047 0,0675 0 0
00 0,1172 0,1122
 Tablica 5-2a cd.
a A kxb kxp kxi kyp kyi kymax y/iy kxyb kxy K'Pbmax k'pb

0,25 0 0,0017 0 0,0312 -0,0641 0,0335 0,0348 0,70 0,0085 0,0428 0,1067 0,3671
0,5 0,0390 0,0361 0,0467 -0,0404 0,0293 0,0309 0,70 0,0074 0,0508 0,0721 0,2535
1,5 0,0698 0,0655 0,0560 -0,0211 0,0259 0,0279 0,75 0,0064 0,0573 0,0437 0,1580
5,0 0,0972 0,0917 0,0709 -0,0042 0,0229 0,0254 0,75 0,0054 0,0632 0,0183 0,0692
00 0,1172 0,1103 0,0792 0,0078 0,0207 0,0235 0,75 0,0047 0,0675 0 0
0,33 0 0,0199 0 0,0206 -0,0724 0,0312 0,0332 0,75 0,0176 0,0352 0,1159 0,3963
0,5 0,0538 0,0377 0,0389 -0,0430 0,0280 0,0298 0,75 0,0132 0,0464 0,0753 0,2637
1,5 0,0799 0,0663 0,0530 -0,0207 0,0255 0,0272 0,75 0,0097 0,0551 0,0442 0,1597
5,0 0,1019 0,0902 0,0648 -0,0022 0,0234 0,0251 0,75 0,0067 0,0624 0,0180 0,0682
00 0,1172 0,1064 0,0730 0,0103 0,0220 0,0235 0,75 0,0047 0,0675 0 0 i

/.V = 1,6
0,20 0 -0,0045 0 0,0493 -0,0666 0,0326 0,0335 0,70 ! 0,0036 0,0528 0,1081 0,3715
0,5 0,0348 0,0371 0,0621 -0,0438 0,0278 0,0299 0,75 1 0,0035 0,0574 0,0741 0,2596
1,5 0,0679 0,0681 0,0753 -0,0248 0,0239 0,0272 0,75 0,0033 0,0614 0,0454 0,1633
5,0 0,0982 0,0963 0,0827 -0,0078 0,0202 0,0249 0,80 0,0031 0,0650 0,0193 0,0721
00 0,1205 0,1168 0,0901 0,0046 0,0175 0,0235 0,80 0
0,0028 0,0677 0
0,25 0 0,0065 0 0,0419 -0,0747 0,0332 0,0344 0,70 0,0122 0,0492 0,1167 0,3986
0,5 0,0445 0,0389 0,0568 -0,0474 0,0283 0,0304 0,75 0,0091 0,0553 0,0777 0,2711
1,5 0,0749 0,0698 0,0687 -0,0258 0,0244 0,0274 0,75 0,0067 0,0603 0,0465 0,1669
5,0 0,1015 0,0965 0,0792 -0,0073 0,0210 0,0250 0,80 0,0045 0,0647 0,0193 0,0723
00 0,1205 0,1153 0,0867 0,0057 0,0186 0,0235 0,80 0,0028 0,0677 0 0
0,33 0 0,0287 0 0,0289 -0,0835 0,0328 0,0346 0,75 0,0197 0,0421 0,1264 0.4292
0,5 0,0614 0,0406 0,0479 -0,0504 0,0283 0,0305 0,75 0,0138 0,0521 0,0811 0,2817
1,5 0,0860 0,0707 0,0615 -0,0257 0,0250 0,0274 0,80 0,0092 0,0581 0,0472 0,1688
5,0 0,1065 0,0955 0,0727 -0,0056 0,0222 0,0250 0,80 0,0055 0,0638 0,0191 0,0715
00 0,1205 0,1121 0,0805 0,0078 0,0203 0,0235 0,80 0,0028 0,0677 0 0

TabUca 5-2b

Obciazenie c i ^ e rownomieme na cz?sci mi?dzy spr?zyst% belk^ a swobodn^ kraw^dzi^ (przypadek H)

A kxi kyp kyl kymax yliy kxyb kxy kpbmax k'pb

a kxb kxp

e= = 0,;
-0,0012 -0,0092 -0,0021 0,0002 0,05 0,0068 -0,0016 0,0218 0,0808
0,20 0 0,0019 0
0,0110 0,0078 0,0028 -0,0057 -0,0023 0,0009 0,05 0,0091 0,0024 0,0156 0,0598
0,5
0,0193 0,0149 0,0065 -0,0025 -0,0025 0,0015 0,10 0,0112 0,0060 0,0099 0,0377
1,5
5,0 0,0274 0,0218 0,0101 0,0005 -0,0027 0,X)029 0,10 0,0132 0,0097 0,0044 0,0188
00 0,0336 0,0270 0.0129 0,0028 -0,0028 0,0040 0,15 0,0147 0,0125 0 0

-0,0016 -0,0132 -0,0033 0,0008 0,05 0,0092 -0,0023 0,0275 0,1001

0,25 0 0,0036 0
0,5 0,0149 0,0096 0,0035 -0,0080 -0,0032 0,0014 0,05 0,0114 0,0032 0,0191 0,0720
0,0247 0,0178 0,0079 -0,0034 -0,0031 0,0027 0,10 0,0133 0,0079 0,0119 0,0466
1,5
5,0 0,0338 0,0254 0,0120 0,0007 -0,0030 0,0041 0,15 0,0150 0,0124 0,0051 0,0214
00 0,0406 0,0311 0,0151 0,0037 -0,0029 0,0057 0,15 0,0162 0,0158 0 0

-0,0021 -0,0207 -0,0059 0,0019 0,10 0,0130 -0,0035 0,0369 0,1312

0,33 0 0,0079 0
0,0225 0,0123 0,0046 -0,0118 -0,0047 0,0033 0,10 0,0147 0,0048 0,0245 0,0899
0,5
0,0340 0,0219 0,0098 -0,0048 -0,0038 0,0048 0,15 0,0160 0,0114 0,0146 0,0558
1,5
5,0 I 0,0441 0,0302 0,0146 0,0011 -0,0030 0,0065 0,15 0,0171 0,0172 0,0060 0,0246
0,0359 0,0179 0,0052 -0,0024 0,0084 0,20 0,0178 0,0214 0 0
CO : 0,0511

e = ly-.lx = 1,0
-0,0019 -0,0128 -0,0018 0,0008 0,05 0,0095 -0,0018 0,0270 0,0987
0,20 0 0,0038 0
0,0027 -0,0082 -0,0026 0,0015 0,05 0,0112 0,0017 0,0193 0,0724
0,5 0,0148 0,0096
0,0070 -0,0040 -0,0033 0,0022 0,10 0,0128 0,0049 0,0122 0,0477
1,5 0,0249 0,0183
0,0111 -0,0001 -0,0039 0,0038 0,10 0,0143 0,0080 0,0053 0,0222
5,0 0,0346 0,0267
0,0144 0,0029 -0,0045 0,0050 0,10 0,0154 0,0105 0 0
00 0,0421 0,0331
0 -0,0026 -0,0179 -0,0029 0,0018 0,05 0,0125 -0,0026 0,0338 0,1211
0,25 0 0,0070
0,0117 0,0034 -0,0112 -0,0035 0,0025 0,10 0,0137 0,0022 0,0234 0,0863
0,5 0,0204
0,0217 0,0085 -0,0055 -0,0040 0,0039 0,10 0,0148 0,0065 0,0145 0,0554
1,5 0,0319
 TabUca 5-2b cd.
1
a A kxb kxp kxi kyp kyl kymax yliy kxyh kpbmax kpb

5,0 0,0426 0,0310 0,0133 -0,0003 -0,0045 0,0052 0,10 0,0158 0,0104 0,0062 0,0251
CO 0,0506 0,0378 0,0169 0,0036 -0,0048 0,0069 0,15 0,0164 0,0134 0 0
0,33 0 0,0148 0 -0,0035 -0,0268 -0,0054 0,0043 0,10 0,0168 -0,0042 0,0445 0,1555
0,5 0,0310 0,0148 0,0045 -0,0161 -0,0052 0,0053 0,10 0,0169 0,0034 0,0295 0,1061
1,5 0,0438 0,0264 0,0109 -0,0077 -0,0051 0,0065 0,15 0,0170 0,0095 0,0176 0,0656
5,0 0,0550 0,0365 0,0164 -0,0005 -0,0049 0,0080 0,15 0,0170 0,0148 0,0073 0,0286
00 0,0629 0,0434 0,0203 0,0044 -0,0048 0,0096 0,20 0,0170 0,0186 0 0
e = ly'.L = 1,2
0,20 0 0,0064 0 -0,0026 -0,0166 -0,0013 0,0016 0,05 0,0120 -0,0018 0,0322 0,1159
0,5 0,0192 0,0113 0,0024 -0,0107 0,0025 0,0024 0,05 0,0132 0,0011 0,0227 0,0838
1,5 0,0305 0,0213 0,0069 -0,0055 -0,0036 0,0032 0,10 0,0142 0,0037 0,0142 0,0544
5,0 0,0413 0,0308 0,0112 -0,0007 -0,0047 0,0048 0,10 0,0152 0,0062 0,0062 0,0249
00 0,0496 0,0393 0,0145 0,0029 -0,0055 0,0061 0,10 0,0159 0,0082 0 0
0,25 0 0,0116 0 -0,0035 -0,0277 -0,0021 0,0031 0,05 0,0154 -0,0027 0,0398 0,1406
0,5 0,0265 0,0136 0,0030 -0,0143 -0,0034 0,0040 0,10 0,0157 0,0015 0,0273 0,0988
1,5 0,0391 0,0251 0,0085 -0,0074 -0,0045 0,0053 0,10 0,0160 0,0050 0,0167 0,0626
5,0 0,0506 0,0354 0,0135 -0,0011 -0,0054 0,0065 0,10 0,0162 0.0082 0,0071 0,0280
00 0,0591 0,0429 0,0172 0,0033 -0,0061 0,0081 0,15 0,0164 0,0106 0 0
0,33 0 0,0232 0 -0,0048 -0,0326 -0,0043 0,0071 0,10 0,0195 -0,0044 0,0513 0,1771
0,5 0,0400 0,0169 0,0040 -0,0200 -0,0051 0,0074 0,10 0,0184 0,0026 0,0337 0,1195
1,5 0,0532 0,0300 0,0108 -0,0104 -0,0057 0,0083 0,10 0,0174 0,0075 0,0200 0,0731
5,0 0,0646 0,0411 0,0167 -0,0017 -0,0062 0,0094 0,15 0,0166 0,0120 0,0082 0,0316
00 0,0725 0,0488 0,0209 0,0037 -0,0066 0,0105 0,20 0,0159 0,0151 0 0
£ = ly'.lx = 1,4
0,20 0 0,0098 0 -0,0031 -0,0205 -0,0007 0,0027 0,05 0,0144 -0,0017 0,0372 0,1321
0,5 0,0240 0,0129 0,0020 -0,0132 -0,0023 0,0034 0,05 0,0150 0,0007 0,0258 0,0941
1.5 0.0363 0,0240 0,0065 -0,0069 -0,0037 0,0042 0,10 0,0154 0,0027 0,0160 0.0603

5.0 0,0477 0,0343 0,0106 -0,0012 -0,0050 0,0059 0,10 0,0158 0,0047 0,0069 0.0272
00 0,0563 0,0419 0,0138 0,0030 -0,0060 0,0073 0.10 0.0161 0.0061 0 0

0,25 0 0,0172 0 -0,0041 -0,0274 -0,0013 0,0046 0,05 0,0178 -0,0025 0,0455 0,1587
0,5 0,0331 0,0154 0,0025 -0,0173 -0,0031 0,0057 0,10 0,0173 0,0009 0,0307 0,1099
1,5 0,0463 0,0279 0,0079 -0,0091 -0.0045 0,0068 0,10 0,0168 0,0037 0,0186 0,0687
5,0 0,0580 0,0390 0,0128 -0,0020 -0,0058 0,0077 0,10 0,0164 0,0062 0,0078 0,0302
00 0,0665 0,0469 0,0164 0,0031 -0,0068 0,0091 0,15 0,0161 0,0081 0 0

0,33 0 0,0325 0 -0,0057 -0,0380 -0,0030 0,0097 0,10 0,0212 -0,0042 0,0573 0,1959
0,5 0,0492 0,0186 0,0033 -0,0234 -0,0046 0,0094 0,10 0,0190 0,0014 0,0372 0,1304
1,5 0,0621 0,0328 0,0103 -0,0124 -0.0059 0,0100 0,15 0,0173 0,0057 0,0218 0,0790
5,0 0,0730 0,0445 0,0161 -0,0032 -0,0069 0,0105 0,15 0,0159 0,0093 0,0089 0,0337
00 0,0806 0,0526 0,0202 0.0029 -0,0076 0,0113 0,20 0,0148 0,0118 0 0

= 1,6
0,20 0 0,0138 0 -0,0033 -0,0244 -0,0001 0,0040 0,05 0,0165 -0,0014 0,0420 0,1475
0,5 0,0291 0,0144 0,0016 -0,0156 -0,0020 0,0046 0,05 0,0164 0,0004 0,0287 0,1035
1,5 0,0420 0,0264 0.0058 -0,0083 -0,0035 0,0054 0,10 0,0163 0,0019 0,0176 0,0655
5,0 0,0537 0,0372 0.0097 -0,0017 -0,0049 0,0071 0,10 0,0162 0,0034 0,0074 0,0291
00 0,0624 0,0451 0,0126 0,0030 -0,0060 0,0083 0,10 0,0161 0,0044 0 0

0,25 0 0,0235 0 -0,0045 -0,0319 -0,0005 0,0066 0,10 0,0197 -0,0022 0.0507 0,1753
0,5 0,0400 0,0169 0,0020 -0.0201 -0,0026 0,0075 0,10 0,0183 0,0001 0,0338 0.1194
1,5 0,0532 0,0303 0.0072 -0,0107 -0,0043 0,0082 0,10 0,0173 0,0027 0,0202 0,0738
5,0 0,0648 0,0419 0,0118 -0.0027 -0,0058 0,0089 0,10 0,0163 0,0046 0,0084 0.0321
00 0,0731 0,0500 0,0150 0,0029 -0,0069 0,0101 0,15 0,0156 0,0059 0 0

0,33 0 0,0421 0 -0,0063 -0.0427 -0,0018 0.0121 0,10 0,0220 -0,0037 0,0624 0,2118
0,5 0,0582 0,0200 0,0026 -0,0263 -0,0040 0,0114 0,15 0,0190 0,0008 0,0400 0.1390
1,5 0,0703 0,0349 0,0093 -0.0142 -0,0057 0,0114 0.15 0,0168 0,0042 0,0233 0,0833
5,0 0,0804 0,0471 0,0149 -0,0042 -0,0070 0,0114 0,15 0,0149 0,0070 0,0094 0,0352
00 0,0837 0.0553 0,0187 0,0024 -0,0080 0,0119 0,20 0,0136 0,0090 0 0
 Tablica 5-2c
C^#|Santo stale liniowe na swobodnej k r a w ^ i i^yty (przypadek m )

a I kxp kxi kyp kyl kxyb kxy kpbmax k'pb

8 B ^ : / , = 0,8
0,20 0 0,0245 0 -0,0145 -0,1131 -0,0251 0,1180 -0,0186 0,1460 0,5190
0,5 0,0856 0,0523 -0,0124 -0,0894 -0,0267 0,1335 0,0078 0,1046 0,3803
1,5 0,1414 0,1000 0,0370 -0,0680 -0,0281 0,1474 0,0321 0,0666 0,2497
5,0 0,1960 0,1464 0,0613 -0,0474 -0,0294 0,1611 0,0563 0,0293 0,1148
00 0,2382 0,1821 0,0803 -0,0319 -0,0303 0,1717 0,0756 0 0
0,25 0 0,0381 0 -0,0153 -0,1278 -0,0307 0,1332 -0,0211 0,1479 0,5116
0,5 0,0990 0,0515 0,0120 -0,0992 -0,0303 0.1450 0,0079 0,1031 0,3637
1,5 0,1518 0,0961 0,0357 -0,0747 -0,0298 0,1552 0,0332 0,0641 0,2319
5,0 0,2013 0,1376 0,0580 -0,0520 -0,0292 0,1647 0,0573 0,0275 0,1033
00 0,2382 0,1683 0,0748 -0,0355 -0,0287 0,1717 0,0756 0 0
0,33 0 0,0648 0 -0.0150 -0,1435 -0,0394 0,1520 -0,0236 0,1485 0,4964
0,5 0,1230 0,0494 0,0121 -0,1078 -0,0350 0,1587 0,0094 0,0987 0,3350
1,5 0,1694 0,0885 0,0337 -0,0795 -0,0315 0,1640 0,0358 0,0590 0,2041
5,0 0,2097 0,1222 0,0525 -0,0552 -0,0285 0,1686 0,0590 0,0244 0,0869
00 0,2382 0,1457 0,0657 j -0,0383 -0,0260 0,1717 0,0756 0 0
1,0
0,20 0 0,0400 0 -0,0184 -0,1238 -0,0167 0.1358 -0,0169 0,1437 0,4985
0,5 0,0988 0,0512 0.0064 -0.0990 -0,0208 0,1452 0,0015 0,1025 0,3618
1,5 0,1521 0,0976 0,0289 -0,0768 -0,0246 0,1536 0,0184 0,0651 0,2349
5,0 0,2041 0,1425 0,0509 -0.0555 -0,0282 0,1618 0,0350 0,0285 0,1064
00 0,2444 0,1770 0,0682 -0,0394 -0,0310 0,1680 0,0481 0 0
0,25 0 0,0604 0 -0.0191 -0,1348 -0,0208 0,1507 -0,0192 0,1426 0,4817
0,5 0,1166 0,0495 0,0059 -0,1062 -0,0234 0,1561 0,0012 0,0991 0.3394
1,5 0,1652 0,0921 0,0276 -0,0817 -0,0256 0.1607 0,0189 0,0614 0,2143
5,0 0,2105 0,1316 0,0478 -0,0591 -0,0277 0,1649 0,0355 0,0263 0,0942
00 0,2444 0,1609 0,0631 -0,0426 -0,0292 0,1680 0,0481 0 0

- •' 'iitfTif^-'gifi
f

0,33 0 0,0968 0 -0,0185 -0,1422 -0,0273 0,1669 -0,0214 1 0,1371 0.4489

0,5 0,1461 0.0456 0,0061 -0,1090 -0,0269 0,1674 0,0018 0,0912 0.3016
1.5 0,1855 0,0819 0,0256 -0,0827 -0,0266 0,1677 0,0203 0,0546 0,1827
5,0 0,2199 0,1132 0,0427 -0,0600 -0,0263 0,1679 0,0365 0,0227 0,0772
00 0,2444 0,1353 0,0549 -0,0441 -0,0260 0,1680 0,0481 0 0
e = 4:4= 1,2
0,20 0 0,0571 0 -0,0199 -0,1309 -0,0094 0,1491 -0,0139 0,1411 0,4791
0,5 0,1130 0,0497 -0,0020 -0,1047 -0,0149 0,1544 -0,0012 0,0995 0,3427
1.5 0,1626 0,0938 0,0215 -0,0818 -0,0198 0.1590 0,0102 0,0625 0,2192
5,0 0,2101 0,1356 0,0402 -0,0601 -0.0245 0,1634 0,0212 0,0271 0,0976
00 0,2465 0,1674 0,0547 -0,0439 -0,02;>0 0,1666 0,0296 0 0
0,25 0 0,0836 0 -0,0205 -0,1337 -0,0124 0,1626 -0,0157 0.1370 0,4536
0,5 0,1346 0,0470 0,0016 -0,1084 -0,0167 0,1640 0,0016 0,0940 0,3148
1.5 0,1777 0,0866 0,0203 -0,0841 -0,0203 0,1650 0,0104 0,0577 0,1960
5,0 0,2172 0,1227 0,0374 -0,0621 -0,0237 0,1660 0,0214 0,0245 0,0849
00 0,2465 0,1491 0,0501 -0,0461 -0,0261 0,1666 0,0296 0 0
0,33 0 0,1264 0 -0,0195 -0,1361 -0,0171 0,1750 -0,0175 0,1256 0,4053
0,5 0,1673 0,0414 0,0018 -0,1050 -0,0191 0,1722 0,0014 0,0828 0,2691
1,5 0,1993 0,0738 0,0185 -0,0807 -0,0207 0,1699 0,0111 0,0492 0,1613
5,0 0,2270 0,1016 0,0329 -0,0599 -0,0220 0,1680 0,0220 0,0203 0,0674
00 0.2465 0,1210 0,0430 -0,0455 -0,0230 0,1666 0,0296 0 0
e= = 1,4
0,20 0 0,0752 0 -0,0196 -0,1349 -0,0041 0,1591 -0,0106 0,1377 0,4597
0,5 0,1275 0,0479 -0,0008 -0,1075 -0,0101 0,1614 -0,0020 0,0958 0,3235
1,5 0,1729 0,0892 0,0155 -0,0841 -0,0152 0,1632 0,0055 0,0595 0,2038
5,0 0,2153 0.1276 0,0308 -0,0624 -0,0200 0,1649 0,0126 0,0255 0,0893
00 0,2472 0.1563 0,0424 -0,0464 -0,0237 0,1661 0,0179 0 0
0,25 0 0,1063 0 -0,0199 -0,1366 -0.0062 0.1705 -0,0120 0,1305 0,4260
0,5 0,1517 0,0442 -0,0011 -0,1075 -0,0112 0,1692 -0,0024 0,0883 0,2908
1,5 0,1892 0,0804 0,0144 -0,0836 -0,0154 0,1680 0,0056 0,0536 0,1783
5,0 0,2228 0,1127 0,0283 -0,0625 -0,0191 0,1669 0,0127 0,0226 0,0761
1 00 0.2472 0,1360 0,0384 -0,0473 -0,0218 0,1661 0,0179 0 0
 Tablica 5-2c cd.

a A kxp kxx kyp kyl kxyb kxy kpbmax k'pb

0,33 0 0,1523 0 -0,0186 -0,1273 -0,0097 0,1785 -0,0135 0,1138 0,3639

0.5 0,1853 0,0371 -0,0009 -0,0983 -0,0129 0,1741 -0,0025 0,0741 0,2382
1,5 0,2107 0,0665 0,0128 -0,0705 -0,0153 0,1709 0,0059 0,0437 0,1411
5,0 0,2322 0,0895 0,0244 -0,0572 -0,0174 0,1681 0.0130 0,0179 0,0583
00 0,2472 0,1061 0,0324 -0,0443 -0,0188 0,1661 0.0179 0 0

e = ly'.L = 1,6

0.20 0 0,0933 0 -0,0180 -0,1362 -0,0006 0,1666 -0,0077 0,1336 0,4397

0,5 0.1416 0,0458 -0,0023 -0,1080 -0,0064 0.1664 -0,0019 0,0916 0,3044
1.5 0,1824 0,0843 0,0109 -0,0844 -0,0113 0,1663 0,0029 0,0562 0,1891
5,0 0,2198 0,1193 0,0231 -0,0630 -0,0158 0,1661 0,0074 0,0239 0,0816
00 0,2474 0,1449 0,0321 -0,0475 -0,0191 0,1660 0,0107 0 0

0,25 0 0,1276 0 -0,0182 -0,1332 -0,0021 0,1754 -0,0087 0,1232 0,3981

0,5 0,1673 0,0411 -0,0026 -0,1043 -0,0071 0,1723 -0,0023 0,0822 0,2674
1,5 0,1993 0,0740 0,0099 -0,0812 -0,0112 0,1698 0,0029 0,0494 0,1617
5,0 0,2273 0,1027 0,0209 -0,0611 -0,0148 0,1676 0,0074 0,0206 0,0681
00 0,2474 0,1231 0,0288 -0,0469 -0,0174 0,1660 0,0107 0 0

0,33 0 0,1740 0 -0,0167 -0,1170 -0,0047 0.1793 -0,0098 0,1020 0,3243

0,5 0,2001 0,0328 -0,0022 -0,0901 -0,0083 0,1746 -0,0025 0,0657 0,2094
1,5 0,2198 0,0575 0,0086 -0,0698 -0,0110 0.1710 0,0030 0,0383 0,1227
5,0 0,2362 0,0780 0,0177 -0,0531 -0,0132 0.1680 0,0076 0,0156 0,0502
00 0,2474 0,0920 0,0239 -0,0416 -0,0147 0,1660 0,0107 0 0

2. 2.
P
P TO U
/A
A /A s

/A
/A /A I
to
O
If , ^
I

8 H •< H o
fcQ
,^.4 «^ .-.^
O
w BP 5.

5
i § I
B
1
° 5

S
o
3 I f&
N
1,52 era

ON ^
rP
30 Plyty wielokierunkowo zbrojone Plyty prostok^tne 31

o o o o o o o o o o o >ov5r-ooONOONOor~voio
o o o o o o o o o o o
lo'or-ooONOOsoot^^v^ O ' O" O ' O" O"rt"o' o" o" o" o"
o" o" o" o" o" -H" O" O" O" O' O" in
M 6

r--ciooo\>no\rv)oots—<o\ 88SS^S8ooooo
i ^ I" Q Q O O Q ^ - H * S c o m
^ o_ o^ o^ o^ o o o o o o" o" o" o" o" o" o' o" o" o" o"
O\oooo<smo0rtvo<sfno"
o o" o" o" o" o" o o" o" o' o" rtfOi/ogoooOrtmNOooo
8^ 8 8 8^ 8^ 8 o o o o o
8 8 8 8 8 8 S S S S S o' o' o" o' o" o" o' o" o" o" o"
o" o o' o" o" o o" o" o* o* o" Tt r - 00 rt N 0o
0O rt 0\
r- en <ri rt NO o
ON ON ON ONS S S S S S 2
o o o o o o o o o o o s s s s o' o' o' o' o' o" o"
o" o" o" o' o* o' o" o' o" <S <S o' o" o' o' i I I I I I I
oI I I n I NO fo p NO M rt ON
00 0O0 0O0 >r- NO "T; ^ NO o^ o
<s cri m
a
o_ o^ o_ o o o o o o o o s s s § «S O O O O O O O
m
o o' o" o" o' o" o* o" o' o" o' o" o' o" o" o" o' o" o" o" o' o" o"
I I I I
o U-) VO 00 o
a 0 < ^ r t ( S M rI t 5i ' r It r <I %I r qI ( SI
II
OoONOTrcNlOOOON^O;
o o o o o o o o o o o ^ k^ o o o^ o^ q_ q_ o^ o^ 8^ 8 8
o" o' o' o" o" o o" o" o" o" o" a ti o o" o" o" o" o" o o" o" o" o" o"
I I I I I I I I I I I 1* « 04 M
V/
^fOTto^o^--oof«^r^OT^
m<^r>joo\^o\<N-<j-vot^ II
Soooq, 8 8 8 8 8 8
fncnmpn<si<N<Sfnmmm o' o" o" o' o" o" o o" o"
V/ o^o^ooooooooo O O ON NO o'
00o'
o" o" o" o" o" o' o" o' o" o" o" m «o 00 o <N
fn f*^
I I I I I I I I I I I V/ o o o o
o' o" o' o' o" o"
V/ IS" I I
rt NO Tt NOO
N v> «^
o' f*^00 00 rt
r<\ t--r-^ r-^ m
o o o o o o o o o o o o o o o o o
00 f ON 00 fO <s o t--
s s s o" o' o' (S o' o'
O — ON u-1 r<i (N
_H rt -H »H ts 00 -a- 5 o" o" o" I I I I I I
o o o o o o o I I 1
8 8 -. S _ r- oo ON
o" o" o" o" o" o" o' o" o" o" o
O <S Tt NO ON pi
"2^ I ^ I o S o^ o^ o o o o o o^ o^ © o^ o^ o^ o^
-rnriTTTTlllllK o" o' o" o" o" o*~ o' o"
s o" o' o' o" o' o" o" o" o" o" o" <S 00 t~~ 00 NO f*^rri lO t~- (S
-H Tt c~ r*^ON
o o NO lO (S O 00 r*^ o o o o o
^
(MCT\> (S a \
o o o o o o o o o o o s s s s o" o" o" o' o"
o' o" o" o" o" o" o" o' o" o" o' o" o"
CS 00 r- 00 o"
^O io"
N r> I INO I I i
1 I I I I I I I I I I NO «0TtI <SI O
m m m m m «S
OI 00
00I <STt NO
V/
m tT) o m o o O O o o o" o" o' o' O
r- fo o s o' o' o" o' o' o*
fslfSfSfS I X I I I I I I 1
o' I I I I
o o o o o o o o o o o
i2 sJ? o" o" o' o" o" o" o" o" o' o" a
<n ON 00 o
=3 ^ o o o o V 2.?
rt o"
o" m o" V O 00
o"
o„ q_ «5 c> o c5 o o
1-1 X c r - r t O \ o o O ' * o o O ' - i » - i f S
o o o cT o" o" o" CO i ^1
OOCS-^^OOOOtSOO-^rtO
8^ o^ q_ o^ o^ S o S S o o o o o
a r 1 o* o' o' o" o' o' o" o' o" o o" Tt</-»"o>nONpcS'*
a cawiON^-iQNOootSm V/ rt>OOTt00^NO00
vOwl'O'^fOrOfnr*^
1 -] o d o S S S S S S g g o o o o o^ o^ o^ o^
u II V/ «3< -M- o' o' o' o" o" o" o" o" o'
o" o" o' o' o" o" o" o" o" o' o* V/ I I I I I I I I I
1 1 O 00 ON r-- IT) rtt^ONCM<NvOON<*ir<')Ttr-
rjoooov6-*f>i__ o'
•^^rOfSfSrtrtrtrtrtO rt rt virtt~-TtrtOor-r-«q«:irr

O O O O O O O O O O O 5 S S o o o 8 8 8^ 8 8 8
5 o o* o' o' o' o o' o o o' o
o' o" o" o' o" o" o" o" o" o' o"
i t o o o o o o o o o o o
o' o" o' o" o" ^ p" p" o" o' o' •f= rt
a o o o o o
<y^NOt--OOONOONOOt--'S>^„
"rt*o' o" o" o o
 IT Ptyty wielokierunkowo zbrojone Plyty prostoksitne 33

Tablica 5-4 Z wartosci wspolczynnikow k podanych dla schematu 1 widoczne jest, ie r o i -

Wspticzynnil(i do obliczania sil poprzecznych dla plyt prostokgtnych opartych na obwodzie, pod nica sil poprzecznych dla ly/l^ =1/2 i ly/l^ = 1 : oo jest bardzo mala i praktycznie
oiKigzeniem ciagiym trojlcgtnym
bior^c nie zachodzi potrzeba podawania wspolczynnikow k dla ly/l^ mniejszych od
Schemat 1 .1/2 lub nawet 2/3. BUisze omowienie przebiegu sil poprzecznych w tych plytach
w nawi^aniu do konstrukcji zbiornikow na ciecze podano w rozdz. 16 t.4.

5.1.1.6. Plyty jednoprz^slowe o srodkowym obci^zeniu skupionym, oparte jednakowo

Dla poz. od 1 do 5 Dla poz. 6
na obwodzie w sposob ci%gly
Q = kqhh Najwieksze momenty zginaj^ce prz?slowe wyst?puj^ w tych plytach pod sil^ sku-
pion^, a w przypadku plyty zamocowanej najwi?ksze momenty podporowe wyst?-
puJ4 w przekroju srodkowym plyty przy kraw?dziach. Momenty te, dzialaj^ce
w plaszczyznach rownoleglych do bokow Ix i ly, moina okreslic ze wzorow:
4/4 momenty prz?slowe
Wspolrz^dne
2 1 1/2 1/5 1/10 1/00
Mx = kxP,
A: = 0; y = ly +0,1407 +0,2419 + 0,3290 + 0,3333
X = ± 4 / 2 ; y^ly -0,2575 -0,4397 -0,5833 •
x= ± 4 / 2 ; y = lyl2 + 0,1280 + 0,2582 + 0,3604
— -0,6000
+ 0,3912 momenty podporowe
x= ± 4 / 2 ; >' = 2/34 + 0,1736 + 0,3113 + 0,4023 +0,4116
x= ±1x12; y = 3j4ly + 0,1919 + 0,3158 + 0,3904 +0,3980
suma sil poprzecznych
—
gornej kraw?dzi 0,0000 0,0052 0,0538 0,1203 0,1435 0,1667 gdzie wspolczynniki kx, ky, kxp i kyp odczytuje si? z tabl. 5-5 w zaleinosci od sche-
matu statycznego oraz stosunku dlugosci bokow ly/lx plyty.
Wzory powyisze mog^ bye stosowane przy bardzo malej powierzchni dzia-
lania sily P na plyt?. Przy prostok^tnej powierzchni nacisku o bokach ax i ay rowno-
leglych odpowiednio do bocznych kraw?dzi plyty 4 i ly otrzymujemy na podstawie
Schemat 2
tabl. 5-5 wyniki nie odbiegaj^ce zbytnio od obHczen scislejszych, gdy Ox/lx oraz
Oy/ly nie s^ wi?ksze od 0,2; dla wi?kszych tych stosunkow naleiy poshigiwac si?
odpowiednimi tablicami uwzgl?dniaJ4cymi rozlo4enie sily P na powierzchni plyty,
zamieszczonymi np. w (1), (21),
Q ^kqly
5.1.1.7. Plyty jednoprz?slowe obci^zone w spos6b ci^gly, oparte na obwodzie w sposob
nieci^g^y

4/4 A. Obliczanie plyt podpartych na trzech kraw^ziach

Wspoh-z^dne Plyty prostok^tne p o d o b c i ^ i e n i e m c i a g l y m r o w n o m i e r n y m
3/2 1,0 2/3
lub t r 6 j k ^ t n y m n a c a l e j p o w i e r z c h n i naleiy obliczac jako
x= 0\ = ly 0,207 0,295 0,387 krzyiowo zbrojone, jeieli stosunek bokow plyty zawiera si? w granicach
X= ± 4 / 2 ; y = ly 0,000 0,000 0,000
X= ±4/2; y = 0 -0,005 0,045 0,129 0,3 < ^ 2,0,
3 X= ± 4 / 2 ; y = 1121, 0,162 0,209 0,225 h
x=- ±1x12; y = 2l3ly 0,191 0,216 0,213
x= ±1x12; y = 5/64 0,160
gdzie: ly — dhigosc kraw?dzi niepodpartej i przeciwleglej, —dhigo^c kraw?dzi
0,155 0,145
przylegiych do kraw?dzi niepodpartej.

3
 34 Ptyty wielokierunkowo zbrojone ptyty prostoksitne 35

Tablica 5-5 wzgl?dniaj^c obciazenie rownomiernie rozloione (/) oraz obci^ienie ci^gle trojk^tne-
Wsp61czynnil(i k do obliczania momentow zginajgcych plyt prostolc^tnych obci^zonych sil% slcupiong
w srodiiu (//) o zerowej rz?dnej na kraw?dzi niepodpartej. Wartosci momentow zginajq,cych
Mx i My dla kierunkow rownoleglych do bokow plyty odpowiednio 4 i ly oblicza.
Schemat 1 Schemat 2 si? z nast?puj^cych wzorow:
momenty przqslowe
'|w srodku plyty
' Mxi = kxiqPy, Myi^ky^qP, [5-30]<
na niepodpartej kraw?dzi (o kierunku wzdluz kraw?dzi)
I
^•^7777X777777^-' Myo = kyoqlj [5-31]
momenty podporowe
w srodku rozpi?tosci bocznej kraw?dzi
kx ky ky kyp Mxp = kxpqll, Myp = kypql^. [5-32];
kx kxp
przy niepodpartej kraw?dzi (o kierunku wzdluz kraw?dzi)
1,00 0,146 0,146 0,108 0,108 0,094 0,094
1,10 0,162 0,143 0,118 0,104 0,113 0,083
Mypo = kypoqlj, [5-33]
1,20 0,179 0,141 0,128 0,100 0,126 0,074 gdzie q — rz?dna obciazenia rownomiernego (/) lub najwi?ksza rz?dna obciazenia
1,30 0,198 0,140 0,136 0,096 0,139 0,063 trojk^tnego (//).
1,40 0,214 0,138 0,143 0,092 0,149 0,055
1,50 0,230 0,137 0,150 0,088 0,156 0,047
W konstrukcjach, w ktorych wyst?puj^ tego rodzaju plyty o znacznych wymiarach
1,60 0,244 0,135 0,156 0,086 0,162 0,040 i obci^ieniach, moie zajsc niekiedy koniecznosc wyznaczenia momentow zginaj^cych
1,70 0,258 0,134 0,160 0,083 0,167 0,035 w kilku przekrojach srodkowych lub kraw?dziowych. Najcz?sciej zdarza si? to przy
1,80 0,270 0,132 0,162 0,080 0,171 0,030 obUczaniu prostok^tnych scian zbiornikow na ciecze; odpowiednie tabUce znajduj^
1,90 0,280 0,131 0,165 0,078 0,174 0,026 si? w pracy (20) oraz w poprzednich wydaniach niniejszej ksi^zki.
2,00 0,290 0,130 0,168 0,076 0,176 0,022
Sily poprzeczne dla plyt obci^ionych w sposob ci^gly rownomierny, b?d^ce
Plyty takie spotyka si? cz?sto jako plyty stropow wielkoplytowych, plyty bal- reakcjami plyt na kraw?dzie podpieraj^ce, moina obliczac w sposob przyblizony,
konowe, poziome i pionowe plyty scian oporowych plytowo-zebrowych, sciany podobnie jak dla plyt opartych na calym obwodzie, z tym ze rozklad obciazenia.
..zbiornikow prostok^tnych itp. na podpory (belki podporowe, ci^gly mur itp.) moina przyjmowac wg rys. 5-7.
Momenty zginaj^ce oblicza si? za pomoc^ wspolczynnikow podanych w tabl.
J5-6^\o cztery schematy oparcia plyt na kraw?dziach wg rys. 5-6, u-

•^Rys. 5-6. Cztery schematy plyt prostok^tnych opartych na trzech kraw^dziach w sposob ci^gly

Tablice opracowano dla wsp61czynnika Poissona v = 1/6. W poprzednim wydaniu tej k s i ^ i

--analogiczne tablice podano dla v = 0. Poniewaz wartotei wsp61czynnik6w k dla obu wartosci v
wykazuj^ niekiedy znaczne r6znice (dla v = 1 /6 one wi^ksze), w tym wydaniu umieszczono
^tablice dla v = 116, daj^c w ten sposob czytelnikowi moznosc przyjmowania przez interpolacj?
wsp61czynnik6w k dla tych plyt i tych schemat6w obci^A, r6wniez dla innych posrednich wartosci v
^r(por6wnaj uwag§ odnosnie do wartosci v podan^ na str. 8).
Rys. 5-7. Przekazywanie si^ obciazenia rdwnomiernego ci^gtego z piyty prostok^tnej opartejj
ci^le na trzech kraw^dziach na belki podporowe: a) przy 0,3/, =^ / , < 0,5/,, b) przy / , = 0,5/,
c) przy / , > 0,5/,

3*
N> ^ ^ P p p p p p p NJ.T'.r' • - O O O O O O O
OOOOOOOOOOO

1 1 1
ppp oooooooo pppppo oooo o
oo ooooooooo p o o o o o o o o o o
N>OJK»K>k-H-SoOOO
OOS>OOU>VOON^UJ-JON
ooooooooooo
o
opGOGOOG
pp p p ppp p pp p 1 ^ oOOOOopooO
wMoSS5S2S2S o a>
ON>NO<-'it^UJVO<>JOO<-rtO<
00VO00ty>00O\Ji.ON00U>O\
1 1 1 1 i 1 1 1 1 1 1 PPPPPPPPPPP
pp pp p p p p pp p uji3f3rtoSS5S2S
OOO'^k-^KJNi'UjwV fOsOOOJNJJs-tO-JrtVy,
3
P3
OOOOOOOOOOO
22222888888 ppppppo ooo o
2 2 rt'2*2"2'2*2 2 8 S
op o o o o o o o o o
gSS2 2 2 l 8 8 8 8 o
g* p pp p p p pp p p O
*»• o po oooooooo
N +^r-Jj-'oo4i.ooNtovo<-/>
ooooooooooo «• ts»N>lOS>O~J~J^00OK>
SBggSB228g8 o
--JOOOOl—\oOK>N>-^H-^y)
ppppppppppp
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 pooooooooop
Gopppipppp OO
P O p o p Oo't-'t—H-.'t-i

t>i^^*^PPPPPPP
"S g g 8 § *§ g S 8 § S :8S
1 1
o o o o o o o o o o o
o o 2 o o g g §
WtOOOOO>0\K>0<K>S
o o o o p p p p p p p
•<
"p o "o o o o o o "o o "p
p-~iK)Oo-j*.
^H'ko'c — -aKJ* —
— vcoo~aooooo
o p p o p p p pppp
ppo o ppo o o o p
o s
o iiliil
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
p p p p p p p p p p p ?r i
O0O0O0"-«-''kj'tJUi
— G u i 5 i O \ — *.p-Joo
it
UI4^00(J|VOO\0'-JPOOU> O O
i 1 11 1 1 1 i 1 11
o o o p p p p p p o o
o o o o o o o o o o o 1
aocooooooooooo-j->juiu>
I I I I I I I I I I I
c«0\ooi— ooo.Joo>Boiu>
1 1 1 i 1 1 i 1 1 1 1 o o o o o op o opp
o o o o o o o o o o o •a oooooooooo o
3 000000^-J-4O\O\(^^OJ
g S 3 1§ S 2 2 2 § 2 ^ ^ ^ UJN>0^4^00N>—t^^^
^ vT^ >P
1 o ^ ^
pot>>4>.:kav>-w9>u<hJ>-'
ppppppppp p II II II

o f ^ ??• ?r ?r
oopoppppppp '••^ >?r. vT;; O O
"o o o o o o g g g g g
>-NOVOOOU<K>«OOOi->-J 82
p p p p p p p p p p p
o oooo o
r 2 2 2 88
S I
1 1 1 1 1 1 1 1
OOOOOOOOOOO
i 11

2 2 S S 2 2 g 3 S = b
1 1 1 1 11 11111
n
! - O M
II II II
I 00 <^ vo u>
I I I I I I I I I I I
o o o o o oo o o o o
8 i 2o2o 2o 2 g 8 g S
OOOOOOOOOOO
K>t0OUlOVaWl00C\>4<<0 O NJ W N» W« 00 tsJ " «3
g g "o "o o o o o o o g
f I I I I I I I I I I I
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 O O O O O O O O O O O
o o p o o p o o o o o
*p O O P P "o o o o p "p
1 oooooooooo o
—
K><»*.o~J*.02.
SwWWtJMW —— i—pp
KJ>4«-K>>— KJO-l' ^5
OOO
N>i-'VOOv4i'N>vocsN>OOU>
U).tk«>iLn.(;>.N>.^NJ^a\O0
 Ptyty wielokierunkowo zbrojone Plyty prostok^tne 39

Dla plyt o obci^zeniu ciqglym trojk^tnym sily poprzeczne na kraw?dziach pod-
parcia oblicza si? wg wzoru [5-27] stosuj^c wspolczynniki k podane w tabl. 5-7;
rozszerzona interpretacja tych tablic b?dzie podana w rozdz. 16 t. 4.
P l y t y p r o s t o k ^ t n e p o d o b c i ^ i e n i e m c i a g l y m dzia-,
lajqcym wzdluz kraw?dzi niepodpartej nalezy wymiarowac
biorqc za podstaw? moment zginajijcy wyst?puj^cy w plytach wzdluz kraw?dzi
swobodnej.
Moment prz?slowy M^i w srodku plyty dla /y/4 w granicach 0,6-7-1,0 moze
bye w przybliieniu przyj?ty jako M^i = 0,095^/^, natomiast moment Myi w srodku
plyty w tym samym przedziale wartosci /y/4 mozna okreslic ze wzoru Myi =
-0,054^/y.
Dla plyty o schemacie podparcia jak na rys. 5-8b mozna w przyblizeniu obli-
czac momenty zginaj^ce wzdlui swobodnej kraw?dzi (na linii kraw?dzi) dla ly/l^
w granicach 0,5-=-1,0 ze wzoru Mx,max = 0,15^/;^, z tym ie na linii w odleglosci
0,2/y od swobodnej kraw?dzi moment jest j u i o jedn^ trzeci^ mniejszy od dziala-

Tablica 5-7
Wsp61czynnild k do obliczania sil poprzecznych dla irfyt prostok^tnych opartych na trzech kraw^ziach
pod obciazeniem ci^glym trdjk^tnym
a) b)
-+ -M-
r-

Q = kqly

4/4 Rys." 5-8

Wspolrz^dne
2 1 1/2 1/3

A X = 0; y = ly + 0,141 +0,242 +0,380 + 0,450 j^cego na linii kraw?dzi, a na linii w odleglosci 0,4/, od tej kraw?dzi jest j u i rowny
5 x = ±4/2; y = ly -0,258 -0,440 -0,583 -0,590
X = ±4/2; 7 = 0 0,000
ok. trzeciej cz?sci momentu kraw?dziowego. Moment utwierdzenia na kraw?dziach
+ 0,010 + 0,100 + 0,165
5 X = ±4/2; y=l/24 + 0,128 + 0,258 + 0,375 + 0,406
rownoleglych do osi j jest najwi?kszy przy swobodnej kraw?dzi i dla ly/l^ w granicach
X = ±4/2; y = 2l3ly + 0,174 + 0,311 + 0,406 + 0,416 0,5-r 1,0 wynosi okolo (z niewielkim nadmiarem) Af^p = — 0,41^/;^, natomiast
X = ±4/2; y = llAly + 0,192 + 0,315 + 0,390 + 0,398 w odleglosci 0,2/j, od swobodnej kraw?dzi nie przekracza j u i 60% momentu M^p-
Najwi?ksze momenty w kierunkach rownoleglych do osi y wyst?puj^ w srodkowej
osi plyty.
Okreslaj^c te momenty wzorem My = kqly, wspolczynniki k (przy y = 1/6)
Dla schematu podparcia jak na rys. 5-8a moment ten w srodku rozpi?tosci dla
= 0,6+-1,0 wynosi (20) przyjmuje si? nast?puj^co:

lyllx = 1 — dla przekroju oddalonego o 0,4/, od swobodnej kraw?dzi k = -0,036,

M -73^.'^+" -7:1 1+0,1667 a na kraw?dzi zamocowania k = —0,008,
- 7,3 — _ 7,3 . - 3 : ^ : 0 ^ 7 = 0,27^4, [5-34]
ly(lx = 0,66 — w przekrojach jw. odpowiednio k = —0,069 i k = —0,094,
gdzie V jest wspolczynnikiem Poissona (przyj?to tu v = 1/6). Szerokosc pasma, na /,//, = 0,5 — dla przekroju oddalonego o 0,4/y od swobodnej kraw?dzi k = -0,105,
kt6re dziala tak obliczony moment (wyznaczony na 1 m szerokoki plyty), moze dla przekroju oddalonego o 0,06/, /: = -0,135, a na kraw?dzi za-
byd przyj?ta jako s = 0,46/,. mocowania k = —0,261.
 Ptyty wielokierunkowo zbrojone prostokj|tne 41
.( —
B. Obliczanie plyt podpartych w narozach lub w narozach i na niektorych krawf- oo oo rt
ON ON 00 oo
dziach rt
rt rtrtO u-tO OM p
o' ©• o" o' g m g cN
<S rt Q p o' o" o" o'
W tablicy 5-8 podano wspolczynniki do obliczania momentow zginaj^cych w plytach 0\ O
O O >£J <5
V/ V/ II rt rt o
jednoprzgslowych obci^ionych rownomiernie oraz podpartych przegubowo:
o" o" o' S 2 8
1) w czterech narozach (rys. 5-9a), o" o" o" o'
Q V/ S N§ § 3
s § s s rt 00 r~ rt
ON NO oo o\
2) w jednym narozu i na nie przylegiych do niego kraw?dziach (rys. 5-9b), rt o
a
§ 2 8 rt
V/ o* o' o" o'
3) w dwoch naroiach i na nie przyleglej do nich kraw?dzi (rys. 5-9c).
o o o S o
o' o' o' o"
Takie podparcia wyst?puj^ cz?sto podczas pracy plyty w stadium montazu V/ 00 00 00
m ON r - NO
(np. schemat 1 przy podnoszeniu plyty za naroine uchwyty pr?towe) lub podczas ON
m
r-
NO Ori
O <^ O
rt rt rt rt
rt
eksploatacji obiektu (por. schemat pracy srodkowej plyty prefabrykowanego stropu o
o' o"oo"o o'
o o" o" o" o'
grzybkowego, rys.6-27). Schematy 2 i 3 odpowiadaj^ niekiedy pracy plyt balkonowych {C 22 R
spoczywaj^cych na kraw?dziowych podporach ci^glych (belki, mur) oraz na slupach
oo 00 Tt fS a o* o' o'
usytuowanych w naroiach. Plyty te wymiaruje si? na maksymalne momenty zgina- r•n
-~ m
00 O<
N O
s
j^ce w srodku plyty oraz wzdlui swobodnych kraw?dzi, obliczone ze wzorow: OOOO
dla schematu 1 i 2 o" o" o' o" 2; I 3
pr) ^ O
rt rt in rt—
s s § s o' o" o' o'
o' o' o' o'
no
rt r~ \ 00
V/ V/ II
^ o •X ^
•n ro O ^ o' o* o" o"
dla schematu 3 [5-35]
o" o" o" o"" ON 00 0
ON ON
Q V/ «^ ON
NO ^ g 0 ONO
Mx,y = kqll. >o oo 00 OS
2 51S o ^ o' o" o' o'
g >*

o' o" o' o"

o 2: Tf NO ON O
O
u-> <<
m no<^MooON
tJ- <N <N
0 0 r- O
b) 0 Tt ON ^
rt rt O rt
o' o' o' o"
rt O p
>S Rys. 5-9. Trzy schematy plyt prostokqtnych
o"
NO ONo' o*00o"rt r j 0\-

1
opartych w narozach lub w narozach wraz Q
mO N rtO rtr<^ O in oo p
VI oo O
z kraw?dziowym oparciem ciqglym (opis fvj rt O rt_^
w tekScie)
rt o o
2 o' o' o" O
o' o" o" o"
ON «S Tt <r> NO oo o r~
2 S ON rt p t-- r~
Wobec ci^glego oparcia na obwodzie zbrojenie tych plyt w cz?^ciach przykra- ^ O^ O R rt 2 S
o' o" o' o' o" o' o' o'
w?dziowych umieszcza si? nie wg zasad podanych w p. 5.1.3, lecz zgodnie z obli-
czonymi momentami zginaj^cymi.
o o -I
Wobec punktowego podparcia naroinego plyty naleiy jq sprawdzic na prze-
bicie slupem. Reakcj? od slupa oblicza si? —wobec braku bliiszych danych —
zgodnie z rozkladem obci^ien jak dla plyt podpartych w sposob ci^gly na obwo- XjuauiojAj
/{juauioj^
dzie.
 Ptyty wielokierunkowo zbrojone
5.1.2. Obliczanie ptyt prostok%tnych wg teorii nosnosci granicznej
Podstawowe zaloienia przyjmowane przy obliczaniu konstrukcji ielbetowych wg
teorii nosnosci granicznej podano przy omawianiu zasad obliczania belek ci^glych.
W przypadku plyt opieramy si? na zaloieniach, ktore obowi^zuj^ w teorii
plyt cienkich, przyjmuj^c ponadto sztywnoplastyczny model odksztalcen. Dla
plyt prostok^tnych warunek plastycznosci najwygodniej jest wyrazic w postaci
funkcji momentow My i M^, dzialaj^cych w plaszczyznach rownoleglych odpo-
wiednio do osi Qy i Ox przypadaj^cych na jednostk? dlugos'ci plyty.
Warunkiem przejscia plyty w stan plastyczny w okreslonym punkcie jest row-
nanie /(Mx, My) = K = const, przedstawiaj^ce lini? w ukladzie wsp61rz?dnych
Mx, My, ktor^ nazywa si? lini^ graniczny. Ksztalt jej zaleiy od przyj?tego wa-
runku plastycznosci (rys. 5-10).
Istnieje kilka hipotez warunku plastycznosci, m.in.:
— wedlug Hubera-Misesa-Henckfego (elipsa na rys. 5-10),
— wedlug Coulomba-Treski (szesciok^t na rys. 5-10),
— wedlug Lame-Naviera (na rys. 5-10: prostokqt — dla \Mx\¥^\My\b
kwadrat — dla \Mx\ \My\).
Struktura plyt ielbetowych upowainia do stosowania przy ich obliczaniu tego
ostatniego, b?d^cego warunkiem najwi?kszych napr?zen normalnych^\
Rys. 5-10. Ksztahy krzywej granicznej f(Mx, My)
przejscia piyty w stan plastyczny (opis w tekscie)
Przy pewnej wartosci obci^ienia nast?puje uplastycznienie przekrojow (za-
klada si? wykonanie plyty z materialu spr?iysto-pIastycznego), w ktorych wyst?-
puJ4 najwi?ksze napr?ienia w stanie spr?iystym. Uplastycznienie to b?dzie si?
rozprzestrzeniac wzdlui pewnych linii zwanych liniami zaiomow, ktorych prze-
bieg zaleiy od warunkow podparcia plyty. Gdy wskutek uplastycznienia materialu
w liniach zaiomow plyta przemieni si? w mechanizm, jej nosnosc b?dzie wyczer-
pana. Zaklada si?, ie odksztalcenia koncentruj^ si? w miejscach uplastycznienia
materialu, a wi?c wzdlui linii zaiomow. Obszary ograniczone liniami zaiomow
Blizsze dane na ten temat znajdzie Czytelnik w literaturze specjalistycznej (14), (21).
'Ptyty prostok^tne 43
lub liniami zaiomow i bokami plyty pozostaj^ plaskie, zatem linie zaiomow musz^
bye odcinkami linii prostych.
Obliczenie nosnosci granicznej sprowadza si? wi?c do okreslenia momentu
granicznego jako funkcji obci^ienia plyty, stosunku bokow i sposobu ich oparcia
na obwodzie.
Przyj?te dalej oznaczenia dlugosci bokow plyty, momentow granicznych i po-
toienia Hnii zaiomow podano przykladowo na rys. 5-11 (jest to plyta podparta
w sposob odpowiadajqcy schematowi 4 na rys. 5-1).
Rys. 5-11
Przy monolitycznym pol^czeniu plyty z belkami kraw?dziowymi dlugosci
bokow plyty a i b nalezy przyjmowac w swietle podpor, a przy swobodnym oparciu
na podporze — rowne rozpi?tosci plyty w swietle, powi?kszonej o polow? gru-
bosci plyty.
Wszystkie momenty graniczne odniesione s^ tu do momentu prz?slowego
My = Mo dzialaj^cego w plaszczyznie rownoleglej do osi Oy, przy czym A =
= Mx/My jest wspolczynnikiem ortotropii, a Ay = M'y/Mo i A'x = M'xfMx s^
wspolczynnikami warstwowosci.
Poniiej zostanie omowione obhczenie plyt prostok^tnych pod ciaglym obciqie-
niem rownomiernym o symetrycznych oraz niesymetrycznych warunkach pod-
parcia wzgl?dem osi glownych plyt. W pierwszym przypadku liniowa postac prze-
gubu plastycznego ma ksztalt: symetryczny wzgl?dem obu osi —dla schematow
plyt 1, 3 i 6, symetryczny wzgl?dem jednej z osi — dla schematow plyt 2 i 5 i nie-
symetryczny — dla schematu 4 (numeracja schematow zgodna z rys. 5-1).
5.1.2.1. Piyty jednoprz?slowe jednakowo podparte na obwodzie, obci^zone rowno-
miernie
A. Plyty podparte przegubowo bez mozliwosci unoszenia si? narozy
Linie przegubow plastycznych przebiegaj^ symetrycznie i maj^ uklad pokazany
na rys. 5-12.
 Pfycy wielokierunkowo zbrojone :y prostoksitne 45

Gdy pr?ty zbrojenia rozloione s^ w dolnej warstwie plyty rownomiernie dla

kaidego kierunku i rownolegle do bokow plyty, wowczas optymalny wspolczynnik
ortotropii b?dzie rowny (16)
b^
^""^ ^ 'Za^fb^ ' ^^'^^^
CO jest rownoznaczne z przyj?ciem ekonomicznego stosunku przekroju zbrojenia
dla obu kierunkow.
Brak moiliwosci unoszenia si? narozy plyty powoduje powstawanie w nich
reakcji R skierowanej ku dolowi. Jej wartosc zalezy od granicznego ujemnego mo-
mentu M w naroiach, okreslonego stopniem zbrojenia u gory tych naroiy. Przy
A = 1 i przy charakterystyce zamocowania naroia = M:Mo > 1 zakotwienie
Graniczny moment prz?slowy dziaJaj^cy w pJaszczyzme rownoleglej do osi Oy
naroia powinno przenosic sil? (21)
okreslony jest wzorem (16)
R > 2M„ (kN).

qb^ x(3a — 2x) Zasi?g dzialania momentu M w naroiach moie bye okreslony na podstawie
rozwaian podanych nizej dla przypadku plyty o swobodnym odksztalceniu si?
naroiy (zasi?g okreslony lini^ mi?dzy punktami na bocznych kraw?dziach plyty
odleglych od naroiy o e = 0,5ib).
Moment ten mozemy obliczyc maj^c dla plyty o bokach a i b zalozony wspol-
czynnik ortotropii A oraz zasi?g ;c ukosnych linii zalomu plastycznego, wychodz^- B. Plyty podparte przegub6wo ze swobodnie odksztalcaj^cymi si? narozami
cych z naroiy plyty. Wartosc x moina okreslic z warunku na minimum granicznej Linie przegubow plastycznych przebiegaj^ tu rowniei symetrycznie, lecz ich uklad
wartosci obci^ienia q obliczonego z rownania [5-36] jest odmienny od poprzedniego (rys. 5-13). Zarysowania cz?sci naroinych (podno-
sz^cej si? ku gorze cz?sci plyty) tworz^ rownoramienne trojkq^tne plaszczyzny,
- M 12(2a.Y+/l^^) ktorych wymiary zaleiy od k^ta linii przegubow, zbrojenia naroia i wartosci granicz-
^ b^x(3a-2x) ' nego momentu wyst?puj^cego w k^towym elemencie naroinikowym na jego liniach
przegubow plastycznych.
st^d dla dq/dx = 0 otrzymujemy

b ,
x = Y^> [5-37]

gdzie

Rys. 5-13
Wzory na graniczne momenty srodkowe przyjmuje zatem postac:
qb"" Parametry f i rj moina przyjmowac jak dla plyty kwadratowej (20), maj^cej
24 A ' moment graniczny M„ rowny momentowi okreslonemu dla rozpatrywanej plyty
[5-38]
 r\f%.y wieiUKim UHRUWU ZDrOjOHfe prostoksitne 4T

Tablica 5-9
Parametry ^ka, (f, n, e, i^,0 = a:b;a> b)
- a 1
i+/i;
1,00 45W 0,90 1,09 0,324 l+A,-
1,0
1,2 1,10 42°15' 0,93 1,29 0,352
1,46 0,374
Po podstawieniu wartosci x ze wzoru [5-42] do zaleznosci [5-41] otrzymujemy
1,4 1,18 40°20' 0,96
1,5 1,21 39°35' 0,97 1,54 0,384
1,25 38°40' 0,97 1,61 0,394 My = M„ = [5-43]
1,6 24 ' A(l+Ax)'
1,8 1,30 37°35' 0,98 1,73 0,408
1,35 36°35' 0,99 1,83 0,419 a nast?pnie
2,0
qb""
Mx = AM,= [5-44]
24 l+A'^'
W tablicy 5-9 podano — w zaleinosci od /S = a —wartosci wspolczynnika
S j , k^ta (p zawartego mi?dzy przek^tn^ lini^ przegubow plastycznych a dluiszym Optymalny wspolczynnik ortotropii jest rowny
bokiem plyty oraz wielkosci ^ka i n charakteryzuj^ce uklad zniszczenia. Wspol-
A - 2 [5-45]
czynnik I umozliwiaj^cy okreslenie poloienia gornego zarysowania naroiniko-
wego, przy braku zbrojenia gornego w narozu plyty, jest rowny
I = 0,31 5.1.2.2. Plyty wieIoprz?slowe obci^ione rownomiernie
Obhczanie momentow w'plytach wieloprz?slowych mozna z pewnym przybli-
C. Plyta zamocowana na kraw^dziach ieniem przeprowadzac na podstawie obliczen plyt jednoprz?slowych podanych
Tak jak poprzednio i tu wyst^puje symetryczna postac ukladu linii przegubow w p. 5.1.2.1. Wedlug podanych tam wzorow moina np. obliczyc momenty gra-
plastycznych (rys. 5-14). niczne w polach srodkowych stropu wieloprz?s}owego (na podstawie obliczonych
lub przyj?tych wspolczynnikow ortotropii i warstwowosci — por. p. 5.1.2.1),
a nast?pnie przyst^pic do obliczenia momentow w polach skrajnyeh zakladaj^c
dla nich takie wspolczynniki warstwowosci, aby odpowiadaly obliczonym momen-
tom kraw?dziowym s^siedniej plyty srodkowej. W ten sposob dla kaidej z kra-
w?dzi otrzymujemy takie same momenty podporowe z obu jej stron, co jest wa-
runkiem ci^glosci konstrukcji stropu. Po obliczeniu plyt skrajnych oblicza si? w ten
sam sposob plyty naroine.
Takie obliczanie plyt wieloprz?slowych doprowadza niekiedy do niezbyt wlasci-
wego stosunku momentow srodkowych do podporowych wskutek przyjmowania
jednakowych wspolczynnikow warstwowosci dla naprzeciw lezqcych kraw?dzi
Rys. 5-14
plyt oraz zmusza do rownomiernego rozmieszczania pr?t6w zbrojenia na calej
Graniczny moment prz?slowy My wyraza si? zaleznosci^ (16) dlugosci plyt w obu jej kierunkach (warunek wyjsciowy obliczen). Poza tym w ply-
tach wieloprz?s}owych i wielopasmowych rzeczywiste polozenia linii przegubow
M - 3 ^ . [5-41] plastycznych odbiegaja nieco od podanych w p. 5.1.2.1 (glownie w polach skrajnych
" 12 b^A{\+A'x)-\-2ax{\+A'y)' i naroznych). Z tych wzgl?d6w przy obliczaniu takich plyt cz?sciej korzysta si? z me-
Nieznan^ wielkosc x zasi?gu ukosnych linii zalomu plastycznego oblicza si? tody Gwozdiewa, ktora — choc rowniez obarczona pewnymi przybliieniami — jest
z warunku ekstremum dMofdx = 0 jednak wygodniejsza w stosowaniu i nie narzuca podanych wyzej ograniczen w przyj-
mowaniu zbrojenia plyt (przybliienie to polega przede wszystkim na zalozeniu, ze
X = jB, [5-42]
srodkowa linia zalomu przebiega wzdlu? osi i jest rownolegla do dluiszego boku
48 Pfyty wielokierunkowo zbrojone Ptyty prottokiitne 49

plyty oraz ±e linie ukosne przegubow plastycznych przebiegaj^ zawsze po dwusiecz- Dla kaidego z podanych przypadk6w szukany np. moment My moiemy obli-
nej k^ta naroinego i s^ niezaleine od przyj§tego zbrojenia). czy6 z odpowiedniego rdwnania podstawowego w6wczas, gdy inne momenty zostan^
Po przyrownaniu pracy sil zewn^trznych od obci^ienia granicznego q do pracy okreslone w zaleznosci od tego momentu My. Przeprowadzamy to przez przyj?cie
sil wewn^trznych od granicznych momentow zginaj^cych w liniach przegubow wspolczynnikow:
plastycznych otrzymuje si? podstawowe rownanie, slui^ce do obliczenia tych mo-
M^ M' ... M
mentow granicznych (5).
My' ''My' " My'
1. Dla zbrojenia rownomiernie rozlozonego na calej dlugosci plyty wzdluz
jej obu kierunkow podparcia rownanie to przybiera postac {a > b)
A. = ^ : A''=^'^'
My' " My
= {2My + M'y+M'y')a+i2Mx + M'x + M'^)b. [5-46]
Zalecane do stosowania zakresy wartosci wspolczynnikow ortotropii A omo-
Oznaczenia dlugosci bokow plyty oraz momentow granicznych podano na wiono blizej w p. 5.1.3, gdzie podano rowniei wartosci wspolczynnikow warstwo-
rys. 5-15. ' wosci Ay, Ay , A'x i Ax>.
Po obUczeniu wszystkich momentow srodkowych i kraw?dziowych dla jednej
yi
z plyt, nast?pne s^siedni^ plyt? oblicza si? na podstawie tego samego rownania
1 ogolnego, maj^c j u i obliczony moment na kraw?dzi stykaj^cej si? z obliczony
uprzednio plyt^. Tak post?pujec oblicza si? wszystkie plyty stropu wieloprz?slo-
wego. Dla stropu o wielu polach w obu kierunkach najwygodniej jest rozpocz^c
obliczenia momentow od plyty srodkowej.
Gdy plyty s^ monolitycznie pol^czone z podpieraj^cymi je belkami (lub w przy-
X
padku oparcia na scianach z wiencami podporowymi), momenty graniczne b?de
^0
a Rys. 5-15 mniejsze od obliczonych wg podanej metody.
Znajdujemy je przez podzielenie obliczonych momentow przez wspolczyn-
nik:
2. Gdy w pasmach skrajnych szerokosci 0,20 rozpatrywanego kierunku zbroje-
nie zmniejszone jest o 50%, wowczas podstawowe rownanie b?dzie mialo postad dla pol i podpor wewn?trznych 1,25,
dla pol skrajnych i pierwszej podpory
qb^{3>a-b) /8
+ — Mx + M'x+M', [5-47] wewn?trznej
12
— przy 1,5 1,25,
3. Jesli plyta jest zbrojona siatkami zgrzewanymi i zawiera w pasmach skrajnych — przy 1,5 < 7^:/^ 2 1,10,
szerokosci 0,25Z> (dla obu kierunkow) ilosc zbrojenia zmniejszone o 50%, to obowi^-
zuje rownanie w postaci gdzie: /p — rozpi?tosc obliczeniowa plyty w kierunku rownoleglym do zewn?trznej
kraw?dzi podporowej stropu, / — rozpi?to^6 obliczeniowa plyty w kierunku prosto-
qb^Oa-b)
= {2My + M'y + M';)a+{\,5Mx~0,5My + M'y + M'^)b. [5-48] padlym do zewn?trznej kraw?dzi podporowej stropu.
12 Przyklad obliczenia momentow granicznych dla stropu krzyiowo zbrojonego
4. Przy zbrojeniu siatkami z rulonow, gdzie zbrojenie prz?slowe odgina si? wieloprz?slowego znajdzie czytelnik na str. 503 w cz. 1 wyd. IV tej ksi^iki.
do gornej warstwy plyty w odleglosci 0,25^ (a wi?c gdy u dolu plyty na tym pasie
przypodporowym nie ma iadnego zbrojenia — por. rys. 5-35), stosujemy rownanie 5.1.2.3. Plyty jednoprz?slowe jednakowo podparte na obwodzie, pod obciazeniem
qb\3a-b) zmieniaj^cym si? liniowo
= {2My+M'y+M';)a+{Mx-My + M'x + M'^)b. [5-49] Rozpatrzymy plyty prostok^tne, pozostaj^ce pod obci^ieniem zmieniaj^cym si?:
12
1) wzdlui mniejszej rozpi?tosci plyty, 2) wzdlui wi?kszej rozpi?tosci plyty oraz
Dhigosc boku wi?kszego a i mniejszego b przyjmuje si? wg zasad podanych 3) jednoczesnie w obu kierunkach r6wnoleglych do prostopadlych do siebie kra-
na str. 58. w?dzi plyty.
4
50 Ptyty wielokierunkowo zbrojone prostok^tne 51

A. Plyta prostok^tna podparta swobodnie bez mozliwoiSci podnoszenia si? narozy, Otaniczny moment prz?slowy, wyst?pujq.cy w plaszczyznach rownoleglych
pod obci%ieniem zmieniaj^cym si? wzdluz mniejszej rozpi?tosci plyty (rys. 5-16) - osi 0;^, okreslony jest wzorem
Przyj?to, ie obci^ienie zmienia si? liniowo wg nast?puJ4cej zaleinosci
q.ah { 4 y ( 3 - z ) + (1 - r ) [4(1 + C ) - + 2 C ) ] } ( 1 - Q

gdzie: ^i—rz?dna obciqienia na dolnej kraw?dzi plyty, rz?dna obci^ienia natomiast graniczny moment prz?slowy, wyst?puJ4cy w plaszczyznach rownoleglych
na gornej kraw?dzi plyty. do osi Ox
Linie przegub6w plastycznych maj^ ksztalt jak na rys. 5-16.
Mx^AMy. [5-50a]
^2 0
We wzorze [5-50] przyj?to zgodnie z oznaczeniami na rys. 5-16:

przy czym parametry x i C odczytuje si? (przy zaloieniu A = l/X^ i dla danego
stosunku obci^en y) z gdrnej cz?sci wykresu podanego na rys. 5-17 (z cz?sci
powyiej krzywej % = ^ ^ y naroia nie podnosily si? ku gorze, zbrojenie gorne
w naroiach powinno przeniesc moment nie mniejszy od momentu prz?slowego,
a pionowe kotwie powinny przyj^c sily reakcji

Rys. 5-18
Przy przyj?ciu qz = 0 otrzymujemy trojk^tny wykres obci^ienia.

B. Plyta prostok^tna podparta swobodnie bez mozliwosci podnoszenia si? narozy,

pod obciazeniem zmieniaj^cym si? wzdluz wi?kszej rozpi?toSci plyty (rys. 5-18)
Przyj?to obci^nie jak w przypadku poprzednim.
Linie przegubow plastycznych maj^ ksztalt jak na rys. 5-18. Graniczny moment
prz?slowy w plaszczyznach rownoleglych do osi Oy, okreslony jest wzorem

^ _ ^la^ {(2-C2)^+2-Cf + y[(2-Ci)^+2-Ci]}ACiC2 r....

a graniczny moment prz?slowy w plaszczyznach rownoleglych do osi 0,x:

Mx = AMy, [5-51a]

gdzie opr6cz wyiej podanych oznaczen, przyj?to:

Rys. 5-17. Nomogram do okre-

slenia parametrow % i C przy b' -b-'
obliczaniu plyt prostokqtnych
jednoprz^slowych jednakowo Parametry Ci i Cz odczytuje si? (przy zaloieniu A = l/P i dla danego
podpartych na calym obwo-
stosunku obci^ien y) z dolnej cz?sci wykresu podanego na rys. 5-17 (z cz?sci po-
0,25 dzie, poddanych obciqzeniu
0 0,1 0,2 03 0,4 Q5 0,5 0,7 0^ A9 1^)
niiej krzywej x = 1).
zmieniajqcemu si? liniowo przy
zalozeniu A = \\7? Warunki pracy naroiy s^ tu takie same jak w p. A.
4*
52 Ptyty wielokierunkowo zbrojone

C. Plyta kwadratowa swobodnie podparta, pod obci%2eniem zmieniajgcym siq liniowo

(rys. 5-19)
Momenty graniczne w plycie kwadratowej otrzymuje si§ na podstawie wzorow
podanych wyiej dla jednej z dw6ch plyt prostok%tnych, przy zaloieniu a = b.
Rowniei analogicznie jak w przypadkach poprzednich okresla si? warunki pracy
naroiy.
Temu przypadkowi odpowiada na wykresie podanym na rys. 5-17 krzywa

oraz
b"-
X, = ^z = -2^.
to otrzymujemy uklad zaleinosci latwy do obliczenia (zgodnie z oznaczeniami rys.
5-20), a mianowicie:
b^
My + Ml (3 - 2 / 5 ^ ) ( 4 - 3 ^ 3 ^ ) +poO-2^')
24 2 {4
D. Plyta prostok^tna zamocowana na dwoch przeciwleglych dluzszych bokach i swo-
bodnie podparta na pozostalych bokach b^
My + Mi (3 - 2/?^) + (8 - 5/3^) +po (3 - m
Plytf t? moina obliczad na podstawie wzorow podanych w p. A i B, maj^c na 24
[5-53]
uwadze, ie suma momentow w prz?sle i na podporze plyty zamocowanej jest rowna Ab^ Bb
24 [ 4a +
momentowi przgslowemu plyty opartej przegubowo na obwodzie o naroiach swo- Mx + Mz
bodnie odksztalcajacych si?
Aa
Oznaczaj^c zaloiony stosunek momentu podporowego M' do prz?slowego Mo Mx+M^.
24 4
przez A\y napisac wz6r na moment prz?slowy
gdzie
Mo = jfjr. [5-52]

gdzie Af" jest momentem prz?slowym dla plyty opartej przegubowo na obwodzie. oraz
Moment podporowy b?dzie wi?c rowny
A = • s = Py-Po
M' = A'Mo.
' b '
£ . Plyta prostok%tna zamocowana na cdym obwodzie, pod obciazeniem zmieniaj^cym To rozwi^zanie moina oczywiscie zastosowa6 dla obci^ien trojk^tnych oraz
si? liniowo jednoczesnie w obu kierunkach (rys. 5-20) o b c i ^ n r6wnomiemych, przyjmuj^c odpowiednie wartosci kraw?dziowe obci^-
Obliczenie takiej plyty jest dose zloione (16). Jeieli jednak przyjmiemy optymalny (rys. 5-20).
wspolczynnik ortotropii wg zaleinosci [5-45] oraz zaloiymy optymalny struktur?
6.1.2.4. Plyty jednoprz?slowe niejednakowo podparte na obwodzie obci%zone rowno-
plytow^ daj^c^ uklad hnii przegubow plastycznych odpowiadaj^cy poloieniu srod-
Wemie
k6w zniszczenia
linie przegubow plastycznych plyt prostok^tnych o jednakowych warunkach
oparcia kraw?dzi lei^cych naprzeciw siebie maj^ uklad symetryczny wzgl?dem obu
osi Srodkowych. W innych przypadkach podparcia nie tworz^ one ukladow sy-
54 Ptyty wielokierunkowo zbrojone prostoksitne 55

Tablica 5-10 Tablica 5-lOcd,

Wzory do obliczania r6wnomiemie obci^zonych jednoprz^slowych plyt prostok^tnych niejednakowo
podpartych na obwodzie, wg (16) 2}^i+a; h) 2Vl+A'y
Mi {i+i/i+a;:)i/a u a (l + l/l+A'x)y^A
A = ——, A, = A'^ //////////^
~Mx pb^ _ pa^
71 Mv
24 1+A\
a) b)
(i+]/i+/i;)V'/i (i+|/i+/i;)v^/i a - a
y = —H, X=
2 2Ai
My =
24 A
24
a " a \+A'y
X2 y = —c, x-= ——
2 2Ai
1-1-]/!+^
X2 = Xi Ax =
h 2

l + Vl+Ai
AX\
^ metrycznych wzgledem obu tych osi. Do obliczenia momentow srodkowych My
konieczna jest wowczas znajomosc dwoch, a niekiedy trzech parametrow okresla-
d)
c) 1 jqcych usytuowanie linii przegubow.
l/^(l+^i) ' Nie wyprowadzaj^c wzorow na te parametry oraz wzorow na graniczny moment
pb^ 2 irpdkowy My, podano w tabl. 5-10 ich zestawienie dla roinych schematow oparcia
pa'- —
plyt na obwodzie. Po obUczeniu dla rozpatrywanej plyty momentow M^ (wg wzo-
' 24
'1- r6w z tabl. 5-10) okresla si? pozostale momenty na podstawie przyj?tego uprzednio
a —
wsp6lczynmka ortotropii A i wspolczynnikow warstwowosci A'x i Ay. A wi?c
W og61nym przypadku:
F=^A{\+A ^ , - ( l / i 3 ^ + 3^(l+^i)-|S)
A(l+A'^) Mx = AMyi M'x = A'xMx-, M'y = A'yMy. [5-54]

Przy przyjmowaniu wspolczynnika ortotropii dla plyt niejednakowo podpartych

e) l+Vl+A'y 1 l + }/l+A'y 1 na kraw?dziach pewn^ wskazowk^ moze by6 wartosc Aopt obUczona wg [5-39]
i + ] / r M i i [5-45], jak r6wniez wartosc yl^^, dla plyt zamocowanych na dwoch przeciwleglych
pb^ kraw?dziach (moze to bye rowniei plyta ci^gla), ktor^ dla granicznych momentow
Srodkowych moiemy okreshc (11):

dla iS < -^1+^^ z zaleznosci

V/W^wM x2^x,}/)Ta',,
y-2
y= .
i+}/i+a; (l-f2^j;|)[3(l+2/l^|)-2/52(l+yi;)]' ^^'^^^
G =A
a dla ^ ^ l / i l ^ ^ ze wzoru
A, = 1 + ^ 1 + ^ ; , Ay = i + > / r M ;
A, = i - h / r + X ; Ax= l + A . „ = m ± 4 ^ t i m ± ^ , [5-56]
 56 Ptyty wielokierunkowo zbro|one prostoki^tne. 57

gdzie I — stosunek dlugosci odcinka zbrojenia na momenty ujemne do calej dlugosci
plyty (rys. 5-21).
Przyklad obliczenia plyty ielbetowej prostok^tnej utwierdzonej na kr6tszych
i swobodnie podpartych na pozostalych bokach znajdzie czytelnik na str. 501 cz. 1
wyd. IV tej ksi^iki.
t!-:-i!vr':'Yr''v'^''''--^ ^y** 5-21. Plyta o momentach podporowych na dw6ch
A " •• ' A przeciwleglych kraw^dziach; zasi^g zbrojenia g6rnego
T 5 T h = la
5.1.3. Konstruowanie, wymiarowanie i zbrojenie pl/t prostok^tn/cii
5.1.3.1. Og6Ine zasady konstruowania i wymiarowania
GruboS6 plyt krzyiowo zbrojonych opartych na obwodzie zaleca si? przyjmowac
przy swobodnym podparciu nie mniejszy od 1/45 oraz przy sztywnym zamocowaniu
na obwodzie — nie mniejszy n i i //50, gdzie / oznacza mniejszy rozpi?tosc plyty. Przy
lekkich betonach powyisze wartoSci wynosz^ odpowiednio 7738 oraz 1/42. Za mi-
^ przypadku drugim
fto = / - l , 5 - ^ - 0 , 5 ^ ,
srednica pr?t6w zbrojenia uloionego wzdlui wi?kszej rozpi?tosci plyty.
Na podporze wysokosc obliczeniowa plyty w obu kierunkach wynosi zaleinie
grubosci plyt odpowiednio
^ t-l,0-0,5d oraz to = t-l,5-0,5d.
^^ Rozpatrzone wysokosci obliczeniowe odnosz^ si? do plyt w budowlach mieszka-
aiowych i przemyslowych.
Przy obUczaniu plyt prostok^tnych jednoprz?slowych, pracuj^cych w fazie
«pr?iystej, w przypadku zbrojenia plyt oddzielnymi wkladkami lub plaskimi spa-
^yanymi siatkami, stosunek przekroju zbrojenia F^y i Fax uloionego na jednym
metize szerokosci plyty moina okreslic w zaleinosci od stosunku bok6w plyty
tyj^ (przy ly ^ Ix) wg tabl. 5-11.
W przypadku obUczania plyty wg nosnosci granicznej moina dopuscic pewne
•.^xtet^pstwa od przyj?cia optymalnej wartoSci wsp6lczynnika ortotropu ylap,, wow-
c z a s podane w tabl. 5-11 stosunki Fax'.Fay niog^ byd utoisamiane z zalecanymi

nimalny wymiar naleiy przyjmowa6 grubosd 8 cm. Grubosc plyty powinna bye tak WiWtoSciami wspolczynnika ortotropii A. W duio szerszych granicach od wartosci A^
dobrana, aby przekrqj pr?t6w byl zawarty w granicach ekonomicznego stopnia ifl^fim^ si? dopuszczalne - wspolczynniki warstwowosci b?dece stosunkami mo-
zbrojenia, tj. stanowil 0,3^0,8%. Nadmierna grubosd plyty zwi?ksza jej ci?iar ia^aat6w podporowych do prz?slowych. W tabl. 5-12 przedstawiono te wspolczyn-
i wplywa tym samym niekorzystnie na wszystkie inne elementy konstrukcji, jak
Tablica 5-11
belki, slupy itp.
2M|ecane wartosci wspdlczynnika ortotropii
Po okresleniu grubosci plyty obhcza si? zbrojenie dla obu kierunkow odpo-
A = Mx/M, K FaxIFa:
wiadaj^cych rozpi?tosciom ly i Ix, przy czym zbrojenie w kierunku mniejszej roz-
pi?to^ci umieszcza si? w dolnym rz?dzie, gdyi przyjmuje ono wi?kszy moment od \ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5
zbrojenia w kierunku wi?kszej rozpi?tosci plyty.
W zwi^zku z tym d l a k i e r u n k u w i ? k s z e g o momentu A 1,0-4-0,8 0,9-^^0,7 0,8-^0,6 0,7-4-0,6 0,6-4-0,4 0,55-^0,35
p r z ? s l o w e g o wysokoS6 obliczeniowa to dla plyt monoUtycznych w pomiesz-
czeniach zamkni?tych o stalej wilgotnosci wzgl?dnej mniejszej n i i 70% przyjmuje a:b 1,6 1,7 1,8 1,9 2,0 —
si? jako
to = t-hO-0,5d,
A 0,5-^-0,3 0,45-7-0,25 0,4-4-0,2 0,35-7-0,2 0,3-4-0,2 —
natomiast dla plyt monolitycznych naraionych na bezposrednie dzialanie wplyw6w
Tablica 5-12
atmosferycznych lub znajduj^cych si? w pomieszczeniach o stalej wilgotnosci
Zalecane warto^ wspMczynnik6w warstwowosci
wzgl?dnej wi?kszej n i i 70%
to = t-l,5-0,5d, a ; = M'yjMy, A'/ = M'y'IMy, A'x = M'x/My 1 A'x' = M'x'/M,

gdzie d — srednica pr?t6w zbrojenia uloionego wzdlui mniejszej rozpi?tosci.

Wysokosc obliczeniowa w k i e r u n k u m n i e j s z e g o momentu a:b A'y i A'; A'x i A'x
p r z ? s l o w e g o (pr?ty umieszczone w drugim rz?dzie) wynosi w pierwszym przy-
padku 1,0-4-1,5 1,0^2,5 0,5-4-2,5
1,5^2,0 1,0-^2,0 0,2^0,75
to = t-l,0-d-0,5di,
 Ptyty wielokierunkowo zbrojone ptyty prostoksitne 59
58

niki rozszerzone o uktady o niejednakowym zbrojeniu nad podporami lei^cymi 0,2 U Zbrojenie gorne
naprzeciw siebie {A^ i A^ oraz Ay i Ay), co wi^ie si? glownie ze stosowaniem me-
lody obliczen momentow, ktor^ omowiono bliiej w p. 5.1.2.2. dla plyt prostok^t-
nych ci^glych. Gdy plyty ci^gle zbrojone s^ siatkami z rulon6w, moina stosowac Zbrojenie dolne
siatki o jednakowym rozstawie pr?t6w w obu kierunkach w plytach, ktorych sto-
sunek dlugosci bokow spelnia nierownosc a:b ^ 1,5 (a wi?c przyjmuje si? tu ^ = 1), 2 °'y

natomiast przy a:b > 1,5 przyjmuje si? stosunek zbrojenia prz?slowego obu kierun- /
kow zgodny z odpowiednie wartosci^ A podane w tabl. 5-11.
Zbrojenie plyt obhcza si? ze wzoru LLP Zbrojenie dol

= [5-57] Rys. 5-23.

Uklad zbrojenia plyty krzy-
iowo zbrojonej swobodnie
gdzie: Ra — obhczeniowa wytrzymalosc stah na rozcieganie, z — rami? sil we-
podpartej na obwodzie
Avn?trznych, ktore moina przyjmowac rowne z = 0,9?o.

5.1.3.2. Zasady rozmieszczania zbrojenia z pr?t6w, siatek zgrzewanycli i rulon6w^* Srodkowej cz?sci plyty (rys. 5-23), a na dlugosci 1/3 mniejszej rozpi?tosci naleiy
W p l y t a c h j e d n o p r z ? s l o w y c h s w o b o d n i e o p a r t y c h na w naroiach umiescic u dolu zbrojenie prostopadle do dwusiecznej k^ta, w ilosci
w s z y s t k i c h k r a w ? d z i a c h i obhczonych wg fazy spr?iystej wyznaczone (na jednostk? dhigosci dwusiecznej) jak na jednostk? szerokosci w prz?sle (rys.
zbrojenie dolne na maksymalny moment dla obu kierunkow zwyklo si? w Polsce 5-23). Nieco inne se w tym przypadku zalecenia niemieckie, wg ktorych przyj?te
umieszczac na srodkowej cz?sci stanowi^cej 3/5 calej plyty, na skrajnych zas pasach, w postaci siatki zbrojenie jest umieszczone w narozach na powierzchni 0,34 x 0>3/j.,
obejmujecych po 1 /5 plyty, zbrojenie to moie bye zmniejszone do polowy. Zasady przy lx<h' Gdy dokladniej obliczajec plyt? okreslamy wyst?pujece w jej naroiach
tej przestrzega si? w odniesieniu do obu kxzyiujecych si? kierunkow (rys. 5-22). momenty Mxy = Myx dzialajece wzdhii dwusiecznej k^ta i w kierunku do niej
Dwukierunkowe zbrojenie naleiy rowniei umiescic w gornych cz?sciach naroiy
plyt swobodnie podpartych na obwodzie, gdyi wyst?puje tam reakcje ujemne. Gdy
nie obliczamy momentow M^y = Myx, ktore se w naroiach najwi?ksze, wowczas
to gorne zbrojenie powinno miec w rzucie ksztalt kwadratu o boku rownym 1/5
wi?kszej rozpi?tosci osiowej krzyiujecych si? podpor. Przekroj tak przyj?tego gor-
nego zbrojenia naroinego, odniesiony do jednostki szerokosci przekroju plyty,
powinien wynosic w kaidym kierunku co najmniej polow? wi?kszego zbrojenia

.02 U 0,6 Ix 0,21

Rys. 5-22. Podzial plyty krzyzowo zbrojo-

nej swobodnie podpartej na pasma zbrojenia
dolnego Rys, 5-24. Wariant zbrojenia narozy w plycie
swobodnie podpartej; linie ci^gle — zbrojenie
dolne, linie przerywane — zbrojenie gome
Podane zasady dotyczy gl6wnie plyt obliczonych wg fazy spr^zystej; rozmieszczenie zbroje-
nia w plytach obliczonych wg nosnosci granicznej jest od razu okreslone przyj^tym rozkladem przy
obliczaniu tych plyt.
«0 Ptyty wielokierunkowo zbrojone prostoksitne 61

prostopadlym — zbrojenie na te momenty rozmieszczamy, jak to podano na rys^ )wanej ku gorze, a obUczana byla jako plyta o naroiach nie unosz^cych si? ku gorze,
5-24, przy czym zbrojenie gome dajemy rownolegle do dwusiecznej k^ta, a dolne — ^6wczas naleiy umiescic w naroiach plyty pionowe kotwie, l^cz^ce j ^ z doln^
w kierunku do niej prostopadlym. ccj^ podpieraj^c^. Kotwie te naleiy wymiarowa6 na peln^ sil? reakcji R
W jednoprzgslowych plytach swobodnie podpartych na obwodzie podane po- Uczony wg zasad podanych w p. 5.1.2.
przednio zmniejszenie liczby pr?t6w dolnych w pasmach przypodporowych moina W przypadku p l y t j e d n o p r z ? s l o w y c h z a m o c o w a n y c h na
uzyskad przez zakonczenie przed podpory co drugiego pr?ta prz?slowego (jedynie » w o d z i e , obliczonych wg fazy spr?iystej, zbrojenie dolne obliczone na maksy-
dla duiych rozpi?tosci) lub przez odgigcie co drugiego pr?ta do gornej warstwy plyty; Iny moment dla obu kierunkow naleiy umieszczad na srodkowej cz?sci, stano-
jest to szczeg61nie waine, gdy podparcie plyty na obwodzie stwarza warunki cz?s- '^'^^cej prostok^t o bokach rownych 0,6/jcxO,6/y plyty, na skrajnych zas pasach sze-
ciowego zamocowania. Radzieckie i niemieckie zalecenia dotycz^ce rozmieszczenia
, 0,25 W OSU y_ 0,251. , *
pr?t6w zbrojeniowych s^ w tym przypadku nieco inne. Odpowiadaj^cy tym zale- '^/^///////////,'//////////////,'///////// ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '
ceniom uklad zbrojenia pokazano na rys. 5-25.
1
W przypadku plyt jednoprz?slowych, obliczanych wg noSnoSci granicznej,
naleiy silniej zbroid naroia w gornej ich cz§sci. Zaleca si? tu przyjmowad krzyiowy 11 : T
--I
uklad pr?t6w o przekroju zbrojema nie mniejszym od przekroju zbrojenia przgslo-
wego (p. 5,1.2.1 A), przy czym to g6rne zbrojenie o powierzchni prostok^tnej powinno
si?ga6 przynajmniej o 20d dalej poza ukoSn^ lini? zalomu plastycznego, okreslony 1 i
na rys. 5-13 przez odleglosd od naroia 0,5^b.
Gdy plyta nie jest w naroiach przyciskana od gory sil^ rownq, reakcji R skie-
1 ;
c

%
ftys. 5-Z(i. -H
I Ptodzial irfyty zamocowa-
nej na obwodzie na pas- 1
0,1 L
, tstfk zbrojenia dolnego [ z
Qinie przerywane) oraz
0,21 0,6 U ^ 0,2 Ix .
alarojenia gornego (linie
0,251
tiiopkowane)
0,5 0,251
4 -I
0,25 Ix
'44 t

Zbrojenie gorne
IF'

Zbrojenie dolne
i 7

f 1
\
'"olx _

Zbrojenie gome

Rys. 5-25.
zSrojenie plyty jedno-
prz^slowej swobodnie Ijys. 5-27. i ,11 m i - ! -
Ii?

podpartej na obwodzie Uklad zbrojenia plyty

0,6 U 0,2 Ix
(wg przepis6w radziec- kKyiowo zbrojonej za-
wTAyT/yvTATTTTT'/
kich 1 niemieckich) mocowanej na obwodzie
 62 Ptyty wielokierunkowo rbrojonc ptyty prostoksitne

B f a w o b o d n e j , np. dlugosci 4 , przy 4 < 4 j a k na rys. 5-28, zbrojenie dolne

i ^ U m i e s z c z o n e w z d h i i kraw?dzi 4 wyznacza si? na moment prz?slowy dzialajj^cy przy
f i"? Jwobodnej kraw?dzi i przyjmuje je za stale na szerokosci rownej polowie rozpi?tosci
I . 1 oraz na maksymalny moment dodatni prz?slowy dzialaj^cy w z d l u i dlugosci 4
. 1 przyjmuje je na pozostalej szerokosci plyty (od strony podpartej kraw?dzi dlu-
I b s c i 4 ) . Zbrojenie dolne umieszczone w z d l u i kraw?dzi 4 obhcza si? n a maksymalny
Iftoment prz?slowy dzialaj^cy w z d l u i tego kierunku i przyjmuje je z a stale w cz?sci
Rys. 5-28. Podzial plyty opar-
tej przegubowo na trzech kra- fcodkowej plyty n a polu o bokach 4 i ( 4 - 0 , 8 4 ) , na pozostalej zas cz?sci plyty
w^dziach i o jednej kraw?dzi zmniejsza si? j e do polowy. Zbrojenie to naleiy przy kraw?dzi swobodnej odgi^c
OA Iv lx-0,8lv 0,AI
swobodnej (dolnej) na pasma ku g6rze; zamiast tego odgi?cia m o i n a stosowac oddzielne pr?ty n a kraw?dzi, j a k
zbrojenia dolnego to pokazano n a rys. 5-29 na przekroju / - / . W naroiach plyty (por. rys. 5-24) przy
kraw?dziach podpartych nalezy stosowac gorne (wzdlui dwusiecznej) i dolne (pros-
topadle do dwusiecznej) zbrojenie obliczone na momenty M^y, a przy braku ich
Zbrojenie dolne obhczen — o przekroju nie mniejszym od maksymalnego zbrojenia prz?slowego.
" W przypadku plyt j e d n o p r z ? s l o w y c h zamocowanych
na trzech kraw?dziach i o jednej kraw?dzi swobodnej,
dhigosci np. 4 , przy 4 < 4 j a k na rys. 5-30, zbrojenie dolne wyznacza si? i uklada
tak j a k w przypadku analogicznej plyty, lecz swobodnie podpartej, z tym i e polow?
pr?t6w przebiegaj^cych w z d l u i kraw?dzi swobodnej m o i n a odginac k u gorze w od-
leglosci ok. 0,154. Zbrojenie gorne podporowe obliczone na moment zamocowania
na kraw?dziach dlugosci 4 przyjmuje si? za stale na dlugosci 0,54 i wyznacza: od
strony swobodnej kraw?dzi — na brzegowy moment zamocowania, od strony z a -
mocowanej kraw?dzi dlugosci 4 — n a srodkowy moment zamocowania; to gorne
Zbrojenie musi bye doprowadzone na odleglosc rown^ co najmniej 0,24 od podpor
Rys. 5-29. Uklad zbrojenia plyty krzyzowo zbrojonej opartej przegubowo na trzech kraw^dziach dlugosci 4 . Zbrojenie gorne podporowe obhczone na srodkowy moment zamocowa-
i o jednej (dolnej) kraw^dzi swobodnej n i a n a kraw?dzi dlugosci 4 przyjmuje si? za stale o pelnej wielkosci na srodkowej
cz?sci kraw?dzi 4 o dhigosci 0,54, a z obu stron bocznych kraw?dzi przyjmuje si?
r6wniei za stale, lecz o wielkosci rownej polowie przekroju zbrojenia obhczonego
rokosci 0,24 i 0,2/y (w kierunkach rozpi?tosci odpowiednio 4 i ly) zbrojenie to moze w srodkowej cz?sci tej kraw?dzi; rys. 5-31.
bye zmniejszone do polowy; rys. 5-26 i rys. 5-27. Natomiast zbrojenie gorne (wlasci- ' W przypadku p l y t ci^glych obliczanych w fazie spr?iystej uklad zbro-
wie zakotwione w elementach podpieraj^cych plyt?) wyznaczone dla bokow dlu- j e n i a przyjmuje si? zazwyczaj wg schematu pokazanego n a rys. 5-32 dla srodko-
gosci 4 n a ujemny maksymalny moment podporowy wyst?puj^cy w srodku tej wego pola wieloprz?slowej plyty krzyiowo zbrojonej (wg zalecen radzieckich).
rozpi?tosci, a dla bokow dlugosci ly na ujemny moment zamocowania w srodku tej W plycie tej — w o b e c malej hczby pr?t6w w skrajnych pasach — umieszczono
rozpi?tosci — przyjmuje si? w pelnej wielkosci na srodkowych cz?sciach plyty przy w gornych cz?sciach naroiy dodatkowe pr?ty w obu kierunkach.
kazdej kraw?dzi dlugosci 0,64, y, na pozostalych zas cz?sciach plyty przy kraw?dziach ' Godne zalecenia, szczegolnie przy duiej liczbie prz?sel, jest stosowanie zbro-
(blizszych narozy) dlugosci po 0 , 2 4 . o d kaidego n a r o i a zmniejsza si? je do polowy. jenia w postaci oddzielnych siatek zgrzewanych (dolnej i gornej). Siatki wykonuje
T o gorne zbrojenie powinno si?gac do 0,254 w kierunku rozpi?tosci 4 i 0,^5/,, si? w warsztacie zbrojarskim i gotowe uklada na deskowaniu. Przyspiesza to zna-
w kierunku rozpi?tosci 4 ; rys. 5-27. Dolne zbrojenie obliczone na moment dodatni cznie wykonanie plyt; zbrojenie takie pokazano na rys. 5-33.
powinno bye doprowadzone do podpor o przekroju nie mniejszym n i i 1 /3 zbrojenia W przypadku plyt obliczanych wg teorii nosnosci granicznej uklad zbrojenia
w srodku plyty. dolnego naleiy przyj^c zgodny z zaloieniami ustalaj^cymi ogolne rownanie slui^ce
W przypadku plyt jednoprz?slowych swobodnie pod- 4o obhczenia momentow granicznych. W zwi^zku z tym stosuje si? zbrojenie row-
partych na trzech kraw?dziach i o jednej kraw?dzi nomiernie rozloione na calej dlugosci plyty dla jej obu kierunkow podparcia (zasady
-TIT- rfyty wielokierunkowo zbrojone prostok^tne 6S

0,251 0,5 Ix 0.25lx

'A////////////y/////////////////y/////////y/////^^^^^

r
Rys. 5-30.
Podzial plyty zamoco-
wanej na trzech kraw?-
1 ^
dziach i o jednej kra-
w^dzi swobodnej na pas-
Q2(x I :0,2L
ma zbrojenia dolnego
0,41 1,-0.81, 04 S i
(linie przerywane) i g6r-
nego (linie kropkowane)
T

• f .
0,25 ly 0,125 L 0,25 ly 0,125 L
Zbrojenie dolne 0,5 L 0,25 Ix
f r f
/ 1
'/yyy/y//////yyyyy/y/y//y/
ai25_ly^ I 0.25 ly 0,125 I 0,25 L
f

0,25 ly 0,5 L 0,25 L

// in
t~M-t
^1 I \ >^ I „| I, 1, -I ii il " ^^[^^14^-4
Rys. 5-31. 11
Uklad zbrojenia plyty
Zbrojenie gome zamocowanej na trzech 'A
OAlv lx-0,8lv
kraw^dziach i o jednej
^-i-,-t5
kraw^zi swobodnej

obliczania tych plyt podano w p. 5.1.2.1 i 5.1.2.2), zbrojenie pr^towe zmniejszone

w pasach skrajnych szerokosci 0,20 rozpatrywanego kierunku o 50%, zbrojenie
siatkami zgrzewanymi zmniejszone w pasach skrajnych szerokosci 0,25 rozpatry-
wanego kierunku po 50% oraz zbrojenie siatkami z rulon6w przy odgigciu do g6mej
warstwy plyty w odleglosci 0,25 rozpatrywanego kierunku (obhczenia tych ostat-
Rys. 5-32.
nich plyt podano w p. 5.1.2.2). Zbrojenie gome plyt ci^glych, obhczone na momenty Typowe zbrojenie pr^tami
ujemne, przyjmuje si? o zasi?gu rownym 0,25 szerokosci odpowiedniego kierunku p61 tt -- ll - H
jednego z poSrednich p61
jcdnego |-t.±±i=:j^
plyty. f^y wieloprz^slowej wg L C J l f f i £ ^ ^
Na rysunku 5-34 pokazano przykladowo zbrojenie siatkami (siatki wykonane SlUecei^ radzieckich i_Li_t—I -i- -M -H
1 — pr^ty dodatkowe
z pr?t6w na budowie) srodkowego pola plyty o jednakowym przekroju zbrojenia na
podporami, 2 — pr?ty prz?- f L | J . 4 -f- r - M
calej dlugosci plyty dla kaidego kiemnku zbrojenia, a na rys. 5-35 przedstawiono - slowe odgi^te nad podpora- 4-1-1—IU- +- I-H -41
przykladowo zbrojenie skrajnego pola stropu siatkami z rulonow. mi
66 ——— Ptyty wielokierunkowo zbro)o

^ sz'o n SZ'O -3

iJ

!
o

3
a
o

• Rys. 5-34. Zbrojenie siatkami o malych wymiarach posredniego pola wieloprz^slowego stropu
krzyzowo zbrojonego wg zalecen radzieckich: a) zbrojenie gorne, b) zbrojenie dolne, c) przekroj
irodkowy

I
'l SZ'O 'l S'O
Rys. 5-35. Zbrojenie siatkami o duzych wymiarach wieloprz^slowego stropu krzyzowo zbrojonego
wg zalecen radzieckich: a) pole skrajne, b) pole narozne

5*
 68 P*yty wielokierunkowo zbrojohe :y prostoksitne 69

5.1.3.3. Otwory w plytach krzyiowo zbrojonych
Gdy w plycie krzyiowo zbrojonej konieczne jest wykonanie wi^kszej hczby otwo-
r6w, wowczas naleiy d^iyc do zgrupowania ich w jednym z pol stropu. W polu
tym wykonuje si? wtedy drugorz?dne iebra lub wymiany, usytuowane zaleinie
od ukladu otworow. Plyta pracuje tu zwykle jako zespol plyt jednokierunkowo
zbrojonych lub tei czgsciowo — plyt zbrojonych dwukierunkowo. Takie pole
stropu prostok^tnego plytowego pokazano na rys. 5-36. 2ebra drugorz?dne lub
wymiany mog^ miec wysokosc wigksz^ od grubosci plyty lub tei, przy mniejszym
obci^eniu, mog^ bye elementami ukrytymi w grubosci plyty.
Gdy otwory s^ nieliczne i maj^ male wymiary, wowczas jako rownowartosc
zbrojenia przecigtego otworem naleiy da6 dodatkowe pr?ty (o przekroju poprzecz-
nym rownym przeci?temu zbrojeniu) uloione rownolegle do obrzeia otworu
i wpuszczone w plyt? stropow^ na gl?boko^c co najmniej 30 srednic i nie mniejszq
n i i polowa szerokosci otworu; w przypadku duiych otworow celowe jest przedlu-
lenie dodatkowych prgtow. T u i obok naroiy otworow, niezaleinie od prgtow
wzmacniaj^cych stanowi^cych rownowartosd przeci§tego zbrojenia, naleiy ukladac
(pod k^tem 45^ do obrzeiy otworu) dodatkowe pr§ty 0 12-^20 mm po 3 lub 4
pr?ty w kaidym naroiu (rys. 5-37).
2
11©/^
Otwory wi?ksze naleiy obramowac obrzeiami, kt6rych przekroje powinny bye
dobrane, aby ich moment bezwladnosci byl zbliiony do momentu bezwlad-
ci wyci?tego odcinka plyty; tego rodzaju rozwi^zanie konstrukcyjne pozwala
przyj^cie zaloienia, ie pole pomimo otworu b?dzie zachowywalo si?, przy od-
t^SEtalceniach i zwi^zanym z tym zjawiskiem wplywu jego obci^ienia na dalsze pola,
1 18^ jak gdyby tych otworow nie bylo. Obrzeia tych otworow konstruowac naleiy
Jajkib beleczki zbrojone konstrukcyjnie dolem i gor^ przy uiyciu strzemionek 0 6 mm
vrbzstawionych nie rzadziej n i i co 3/4 wysokosci beleczki, przy czym rozstaw strze-
mionek nie powinien przekracza6 20 cm.
Obliczanie belek podporowych
.5 Dokladne obhczanie belek podtrzymuj^cych plyty krzyiowo zbrojone, nawet przy
' d ^ l y m obci^eniu rdwnomiernym, jest dose trudne. Dlatego najcz?sciej ko-
rzystamy z m e t o d y p r z y b l i i o n e j , przyjmuj^c uproszczony sposob
• )|5^ziiaczania obci^ien dzialaj^cych na belki. Polega on na rozdziale obci^ienia
i ' i l l ^ y wg powierzchni utworzonych przez dwusieczne k^tow naroinych (rys.
. '1^38). A zatem belki stropu krzyiowo zbrojonego przejmuj^ z plyt kwadratowych
v^bci^ienia w postaci trojk^ta, natomiast z plyt prostok^tnych belki krotsze w postaci
trdjk^ta, dluisze zas — w postaci trapezu.
Jesli obci^ienie dzialaj^ce na plyt? oznaczymy przez q kN/m^, to calkowite
b6jk^tne obci^ienie dzialaj^ce na j e d n o p r z ? s l o w ^ swobodnie podpart^
podporowy belk? skrajn^ dlugosci 4 b?dzie rowne

1 1
11 , .-^
1 1 j p " ^ ^ " " ^
Rys. 5-36. Otwory w stropie
krzyzowo zbrojonym
L_ JL
-f1 1 — slupy, 2 — belki stro-
pu 3— zebra

a) 2 2 b) 2
1 1 1~\ 1 1 l/~i 1 1 1 \ 1 1 1 / 1 1

V Rys. 5-37.
Zbrojenie plyt krzyzowo
I' zbrojonych w poblizu
otwordw: a) kwadrato-
i wych, b) okr^glych
T
1 — pr?ty podstawowe,
?.
2 — rownolegle pr§ty
•'3 uzupehiiaj^ce, i — ukoi- Rjw. 5-38. Przekazywanie si? obci^nia r6wnomiemego ci^glego z plyt opartych ci^gle na calym
ne pr^ty uzupefaiiaj^ce obwodzie na belki podporowe: a) kwadratowe, b) prostok^tne
 70 Ptyty wielokierunkowo zbrojoi^e Hyty prostoksitne 71

calkowite zas obciqienie trapezowe przypadaj^ce na belk? dhigosci ly wyrazi si? q =0,625q
wzorem

- 2 y ^ 4 • [5-59]
^ 4 ^
We wzorach [5-58] i [5-59] przyj?to 4 ^ 4 ; w przypadku gdy 4 > 4 , nalezy
przyj^c Ix zamiast ly i odwrotnie.
b)
Dla jednoprz?slowych belek swobodnie podpartych momenty prz?slowe wy-
nios^: Mn

dla obciazenia trojk^tnego i

qll
^x = [5-60J
dla obciazenia trapezowego TRSS. 5-39. Schematy obci^zefi podporowych belek ci^glych: a) przy obciazenia trojk^tnym, b) przy
ql.Oll-ll) obci^niu trapezowym
48 • [5-61]

Dla podporowych belek posrednich (przy plycie wieloprz?slowej), ktore przej-

muj^ obci^ienie z dwoch s^siednich plyt, podane calkowite obciazenia i momenty Przy obci^ieniu trapezowym (rys. 5-39b) momenty prz?slowe w srodkowej
zginaj^ce b?d^ dwukrotnie wi?ksze. cz?^ci belki (o obci^zeniu ciaglym rownomiernym) wynosz^
Gdy dla b e l e k c i ^ g l y c h podtrzymuj^cych plyty krzyiowo zbrojone
chcemy zastosowac np. znane tabhce Winklera, wowczas obhczenie momentow M = -jqUyX-x^ - •^\+M,^^ + --^'--^-^ [5-66]
podporowych pizeprowadza si? przyjmuj^c zast?pcze obci^enie ciqgle rowno-
mieme q^, przy czym mozna tu korzystac z powszechnie znanych tabhc dla belek osi^aj^c wartosc maksymalny przy
rownomiernie obci^ionych.
Dla obciazenia trojk^tnego (rys. 5-39a) mamy 1 M„-M„_, [5-67]
q, = 0,625^, [5.62] " 1^'^ -qly

dla obciazenia trapezowego zas (rys. 5-39b) W przypadku gdy obliczona z tego wzoru wartosc x jest mniejsza od 0,54,
wartosc x okresla si? z wamnku Qx = 0, gdzie Qx jest sily poprzeczny, wowczas
^. = ^ ( 1 - 2 ^ 4 - ^ ) , [5-63] wartosc momentu obliczamy wg ogolnych wzorow statycznych.
D o k l a d n i e j s z y — od omowionego uprzednio — s p o s o b obliczania
gdzie: a = 4/4 > 1, belek podporowych polega na zastosowaniu rozdzialu obciyien przekazywanych
— maksymalne obci^ienie w srodku prz?sla; dla ly ^ 4 mamy: z plyt na belki nie wg schematu przedstawionego na rys. 5-38, lecz wg linii przegubow
przy jednostronnym obci^ieniu belki q = 0,5qlx, plastycznych. Poloienie ich dla plyt podpartych przegubowo na obwodzie okresla
przy obci^eniu obustronnym q = qL- si? na podstawie kyta (p odczytanego z tabl. 5-9, a dla plyt zamocowanych na calym
Momenty prz?sIowe przy obci^ieniu trojk^tnym, zgodnie z oznaczeniami obwodzie — na podstawie zaleinosci [5-42]. W przypadku natomiast plyt o niejedna-
przyj?tymi na rys. 5-39a, obliczamy wg wzoru kowym podparciu na obwodzie usytuowanie przegubow plastycznych okresla si?
qlx qx^ , M„ —M,_i na podstawie tabl. 5-10. Moina upraszczac nieco to zagadnienie dopuszczajyc
^ ^ ^ ' ' - \ ^n-i+-^^-j~-^x, [5-64] przyjmowanie rozchodzenia si? linii przegubow plastycznych w plytach:
przy czym moment maksymalny wyst?puje przy o jednakowym podparciu kraw?dzi schodzycych si? w naroiu — pod kytem 45°,
o niejednakowym podparciu kraw?dzi schodzycych si? w naroiu — pod kytem
60°, z tym ie kyt ten przyjmuje si? mi?dzy liniy przegubow plastycznych a kraw?-
dziy zamocowany plyty.
 TT Ptyty wielokierunkowo zbrojone
5.2. P f y t y t r o j k ^ t n e
5.2.1. Obliczanie plyt tr6jk%tnych wg teorii spr§zystosci
Tr6jkytne piyty oparte na obwodzie spotyka si? g}6wnie w postaci scian lejow
w silosach i bunlaach, przekryc i den podziemnych zbiornikow kolistych lub
w ksztalcie wielokytow foremnych o centrycznym oparciu ieber nos'nych na shipie;
rzadko wyst?pujy one jako plyty stropowe.
Plyty trojkytne sy najcz^sciej zamocowane na trzech kraw^dziach'lub oparte na
nich przegubowo, rzadziej natomiast wyst?pujy plyty o jednej kraw?dzi niepod-
partej. Dlatego tei szczegolowiej omdwimy plyty podparte w sposob ciygly.
Zamocowanie plyt jednoprz§slowych uzyskuje si? przez zakotwienie w sztywnych
ryglach pr?t6w zbrojenia, przenoszycych ujemne momenty zamocowania. W przy-
padku wieloprz?stowych plyt stropowych lub bocznych plyt ostroshipow warunki
przyj?tego do obliczen zamocowania zapewnia przepuszczenie wspomnianych
pr?t6w w pola przylegiych plyt.
W tablicy 5-13 podano wsp61czynniki do obliczania momentow zginajycych
oraz reakcji podporowych trojkytnych plyt jednoprz?slowych (rys. 5-40a) zamocowa-
Rys. 5-40. Schematy pracy plyt tr6jk?tnych r6wnoramiermych: a) plyta jednoprz^owa, b) plyta
wieloprz^slowa o stafym stosunku prz?sel c) plyta wieloprz?slowa o rdznym stosunku prz^sel
fy'-lx, d) obliczeniowy schemat zast?pczy
Wtf trdjkiitne 73
:h na podporach, przy obciyieniu ciyglym rownomiernym, natomiast tabl. 5-14
f!§wiera analogiczne wspolczynniki dla obciyienia trojkytnego. Dla tych typow obciy-
fffA rozpatrzono po pi?c przypadkow zaleinie od stosunku wysokosci trojkyta plyty
[do dhigosci podstawy 4 . Podstaw? tr6jkytnej plyty podzielono na osiem row-
nych odcinkow Ax, wyprowadzajyc z nich proste r6wnolegle do bok6w tr6jkyta
przylegiych do podstawy; to samo uczyniono z wysokosciy plyty, prowadzyc proste
rownolegle do podstawy. W ten sposob otrzymano 25 r6inych punktow przeci?cia
Si€ wspomnianych prostych, dla ktorych wyznaczono momenty zginajyce odpowiada-
I j^ce kierunkowi osi x i y. Mamy wi?c dla obciyienia r6wnomiernego q kN/m^ oraz
dla obciyienia trojkytnego (oznaczajyc przez q najwi?kszy jego wartosc)
M,, = r),xqAx' = r)i.^ [5-68]
• V.
oraz
! M,y = Viyq^x' ==Viy~r- [5-69]
Reakcje podporowe znajdujemy ze wzoru
R, = M^x = ^i^. ' [5-70]
Dla plyt o posrednich wielkosciach stosunku 4/4 wartosci wspolczynnikow rjut
rjiy i moina interpolowac liniowo mi?dzy wspolczynnikami odpowiednich tablic
' <p£|trz przyklad 5-c).
Do wymiarowania plyt o niewielkich rozpi?toiciach wystarczy zazwyczaj zna-
jomosc jedynie maksymalnych moment6w prz?s}owych lub ewentualnie podporo-
wych (przy sztywnym zamocowaniu na kraw?dziach). W tablicy 5-15 podano wspol-
' czynniki k do obliczania tych momentow przy ciyglym rownomiernym i trojkytnym
g . ^obciyieniu ptyt trojkytnych podpartych na obwodzie przegubowo oraz zamocowa-
'..'tiych. Momenty te, w zaleinosci od stosunku 4/4. oblicza si? ze wzorow:
'4 V^tlmomenty prz?slowe = k^qUy, .^^^
i My = kyqljy.
• rmomenty podporowe Mpy = kpyqljy,
A^lfdzie 4 i 4 odpowiednio: dlugokiy boku plyty inny od dwoch pozostalych i wy-
^^^j|6koSciy tr6jkytnej plyty wzgl?dem podstawy 4-
' Dla trojkytnych plyt wieloprz?slowych o stalym stosunku 4/4, stalym obciyie-
,.v, niu q i jednakowych dlugosciach przylegiych do siebie bokow (rys. 5-40b), obli-
czenie przeprowadza si? osobno dla kaidego trojkytnego pola plyty. Ciyglosc plyty
zapewniamy przez zbrojenie przylegiych pol pr?tami obliczonymi na moment ujemny
wyst?pujycy na ich wsp61nej kraw?dzi.
 P»yty wielokierunkowo zbrojone tr6}kqtne 75

xxwAi M. ^ . . . Tablica 5-13 Tablica 5-13 cd.

Wspaczynnilti do obliczania plyt trdjlc^tnych pod obci^eniem ciaglym rdwnomiemym

Sche-
mat
Ri =

= 2,00 ly/lx = 1,33

lyllx = 1,00 = 0,66 ly\lx = 0.50
Nr
punktu Vlx Vty Vtx fliy
nix my nix •niy Pi Vty Pi
1 -0,2237 -1,3418 2,656 -0,2330 -1,3977 2,444
2 -0,1935 -1,1606 2,388 -0,2091 -1,2547 2,219 -0,1536 -0,9215 1,823 -0,1102 -0,6614 1,507
-0,2008 -1,2044 2,184
3 -0,1163 -0,6976 1,592 -0,1185 ' -0,1787' -1,0721 1,968 -0,1288 -0,7729 1,603 -0,0910 -0,5460 1,318
-0,7111 1,428
4 -0,0347 -0,2078 0,460 -0,1039 -0,6232 1,294 -0,0715 -0,4291 1,061 -0.0492 -0.2951 0,890
-0,0343 -0,2055 0,442
5 0 0 0 -0,0297 -0,1784 0,481 -0,0195 -0,1169 0,478 -0,0133 -0,0798 0,450
0 0 0
6 -1,4708 -0,2895 2,046 0 0 0 0 0 0 0 0 0
-0,5758 -0,1710 1,148
7 -2,2930 -0,4705 2,876 --0,2241 -0,0958 0,577 -0,0526 -0,0122 0,318 -0,0166 0,0166 0,184
-1,3155 -0,3559 2,175
8 -2,0420 -0,4480 2,649 -0,6748 -0,2598 1,515 -0,1901 -0,1073 0,780 -0,0630 -0.0301 0,468
-1,6064 -0,4476 2,531
9 -1,3621 -0,3138 -1,0464 -0,4016 2,118 -0,3794 -0.2543 1,313 -0,1451 -0,1331 0,835
2,079 -1,3521 -0,3939 2,240
10 -0,7329 -0,1751 1,517 -1,1018 -0,4276 2,204 -0,5271 -0,3761 1,708 -0,2353 -0.2614 1,219
-0,8259 -0,2561 1,633
11 -0,2889 -0,0738 1,003 -0,8148 -0,3305 1,796 -0,5428 -0,3998 1,774 -0,2884 -0,3540 1,481
-0,3447 -0,1180 1,016
12 -0,0303 -0,0176 0,500 -0,4169 -0,1754 1,116 -0,3970 -0,2961 1,393 -0,2610 -0,3432 1,444
-0,0600 -0,0330 0,493
13 0 0 0 -0,0984 -0,0502 0,481 -0,1747 -0,1108 0,613 -0.1559 -0,1801 0.884
0 0 0
14 0,8188 0,6864 0 0 0 0,0858 0,0375 0 0,1200 0,1200 0
— 0,3990 0,3901
0,2066 0,1750 0,0622
15 0,4829 0,5459
— 0.2337 0,3524
0,1141 0,0284
-0,0120
— 0,0186 -0,0569
—
16 -0,2485 0,2372 -0,1088 0,2113
-0,0600
0,1954
0,1530
— -0,0204
0,0493
— 0,0057 0.0050
0,0520
—
17 + 1,2585 0,5723 0,8284 0,6706
0,5347
— 0,2466
0,0811
— -0,0048
—
18 0,8966 0,4499
— 0,5979 0,5655
0,3819
0,5865
— 0,1670
0,3756
— 0,1276 0.2402
0,2225
—
19 -0,2400 0,0907
— -0,1062 0,2396
-0,0605
0,5125
— -0,0242
0,3412
— 0,0822
—
20 0,9793 0,1507
— 0,8117 0,3348
0,6009
0,2531
0,4303
— 0,3154
0,2043
— -0,0071 0,1430
0,3098
—
21 -0,0029 -0,0593
—• 0,0384 0,0702 0,0419
— 0,0210
0.4033
— 0,1724
0,1698
—
22 0,7527 0,0148 0,7271 0,0487 0,6222
0,1719
— 0,3834
0,2103
— 0.0111
0,2529
—
23 0,2264 -0,0697
—. 0,2260 -0,0681 0,2013
0,1576
0,0131
— 0,1209
0,2662
— 0,2240
0,1313
—
24 0,3122 -0,0240
— 0,3069 -0,0981 0,2989
— 0,1227
— 0,0648
0,0464
—
25 0,2284 0,0018
— 0,2087 -0,0551 — 0,2065
-0,1003
— 0.2211 -0,0051
— 0,1336
0.0619
—
-0,1122
— 0,1902 -0,1145
— 0,1297
—
75- Ptyty wielokierunkowo zbrojone

Tablica 5-14 cd.

TabUca 5-14
Wsp6lczynnilti do obliczania plyt trdjk^tnych pod obci^eniem ci^glynt trdjkQtnym

^Ix qlx
Mix-Vlx— Mt, = rjty—
Sche- 64 64
mat qlx qlx
Ri =

Ul. ly/lx = 2,00 l,/lx = 1,00 = 0,66 = 0,50

ly/lx = 1,33

Nr
Pi. nix niy Pi nix niy Pt
punktu Pi Vtx Pi

1 -0,1858 -0,9571 1.849 -0.1104 -0,6625 1,452 -0,0765 -0,4587 1,170

-1,1146 2,391 -0,1850 -1,1097 2,106 --0,1595
2 -0,1612 -0,9670 -0,1377 -0,8261 1,672 -0.0942 -0,5663 1,310 -0,0645 -0.3872 1,054
2,175 -0,1604 -0,9622 1,908
3 -0,0977 -0,5861 -0,0825 -0,4948 1,174 -0,0550 -0,3300 0,936 -0,0372 -0,2231 0,769
1,521 -0,0973 -0,5835 1,331
4 -0,0294 -0,1765 -0,0246 -0,1473 0,510 -0,0160 -0,0960 0,470 -0,0109 -0.0652 0,425
0,559 -0,0294 -0,1761 0,511
5 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0
6 -1,2473 -0,2365 T0,1844 -0,0755 0,605 -0,0432 -0,0100 0,296 -0,0136 0,0136 0,171
1,782 -0,5627 -0,1342 1,009
7 -1,7721 -0,3610 -0,5120 -0,1950 1,185 -0,1419 -0,0848 0,629 -0,0467 -0,0295 0,391
2,219 -1,0046 -0,2677 1,682
8 -1,3832 -0,3073 -0,7243 -0,211A 1.446 -0.2601 -0,1799 0,914 -0,0996 -0,1009 0,600
1,736 -1,1097 -0,3094 1,706
9 -0,7580 -0,1819 -0,6843 -0,2670 1,282 -0,3142 -0,2401 1,027 -0,1487 -0,1724 0,750
1,079 -0,8132 -0,2421 1,246
10 -0,3080 -0,0801 -0,4447 -0,1803 0.818 -0,3090 -0,2287 0,895 -0,1676 -0,2078 0.776
0,576 -0,3781 -0,1327 0,668
11 -0.0836 -0,0252 -0,1765 -0,0783 0,316 -0,2018 -0,1465 0.525 -0,1397 -0,1775 0,611
0,251 -0,1195 -0,0473 0,251
12 -0,0075 -0,0044 -0,0311 -0,0158 0,031 -0,0817 -0,0420 0,077 -0,0786 -0,0750 0.213
0,062 -0,0154 -0,0085 0,051
13 0 0 0 0 0 -0,0356 0,0156 0 -0,0549 0.0549 0
0 0 0 0
0,0151 -0,0136
14 0,6775 0,6206
— 0,3159 0,3659 0,1581 0,1844 0,0467 0.0283
0,0649
— 0,0091 0,0237
—
15 0,4148 0,4924
—
—
0,1989 0,3245 0.0990 0.1905 0,0285
0,0785
— 0,0017 0,0502
—
16 -0,1845 0,2163 -0,0631 0,1938 -0,0277 0,1425 -0,0051
0,2819
— 0,0820 0,1781
—
17 0,9488 0,4341
— 0,5976 0,5139 0,3741 0,4481 0,1627
0,2556
— 0,0577 0,1650
—
18 0,6798 0,3366
— 0,4470 0,4328 0,2768 0,3896 0,1179
0,1530
— 0,0033 0,1069
—
19 -0,1732 0,0576
— -0,0628 0,1769 -0,0246 0,1969 -0,0031
0,2574
— 0,1043 0,1957
—
20 0,6406 0,0546
— 0,5338 0,1953 0,3878 0,2707
_
0,1954
0,1294
— 0,0129 0,1060
—
21 -0,0074 -0,0765
— 0,0274 0,0168 0,0354 0,0948 0.0224
0,1294
— 0,1228 0,1306
—
22 0,3861 -0,0429
— 0,0460 -0,0323 0,3519 0,0442 0,2136
0,0464 0,0379 0,0611
—
23 0,1118 -0,0794
— 0,1188 -0,0926
_
0,1133 -0,0369 0,0707
-0,0464
— 0,0654 -0,0043
—
24 0,1166 -0,0372
— 0,1225 -0,0997 0,1329 -0,1090 0,1066
— 0,0535 -0,0634
—
25 0,0549 -0,0109
— 0,0483 -0,0465 — 0,0563 -0,0884 — 0.0704 -0,0991
—
 Tablica 5-15 Tablica 5-15 cd.
Wsp6Iczynnik:i k do obliczania malcsymalnych momentow w plytach trdjicqtnych pod obciazeniem
ci^glym rownomiemynt i trojk^tnym

Schemat 1 Schemat 2 Schemat 4

Sche-
maty

Mx = kxqlxly Mx = kxqlxly
M , = kxqlxly My = kxqlxly
My = kyqlxly
My = kyqlxly Mpu =kp„qlxly
M„ = kpyqlxl. Mpu = kpuqltly
Mpy = kpy qlx ly

Ixlh kx ky kx ky kpu kpy ky kpu

0,50 0,0198 0,0104 0,0093 -0,0045 -0,0178 -0,0105 0,0071 0,0041 -0,0138 -0,0087
0,55 0,0202 0,0112 0,0101 0,0055 -0,0182 -0,0123 0,0070 0,0043 -0,0137 -0,0102
0,60 0,0205 0,0118 0,0104 0,0062 -0,0185 -0,0133 0,0070 0,0046 -0,0135 -0,0111
0,65 0,0209 0,0124 0,0105 0,0067 -0,0186 -0,0145 0,0069 0,0048 -0,0134 -0,0117
0,70 0,0212 0,0130 0,0106 0,0071 -0,0186 -0,0155 0,0068 0,0050 -0,0132 -0,0124
0,75 0,0214 0,0136 0,0105 0,0074 -0,0185 -0,0164 0,0067 0,0052 -0,0130 -0,0131
0,80 0,0216 0,0142 0,0104 0,0076 -0,0183 -0,0172 0,0066 0,0055 -0,0129 -0,0136
0,85 0,0217 0,0149 0,0103 0,0078 -0,0181 -0,0180 0,0065 0,0057 -0,0125 -0,0141
0,90 0,0216 0,0155 0,0102 0,0079 -0,0177 -0,0186 0,0064 0,0059 -0,0123 -0,0145
0,95 0,0215 0,0160 0,0100 0,0081 -0,0173 -0,0192 0,0062 0,0061 -0,0120 -0,0148
1,00 0,0214 0,0166 0,0098 0,0082 -0,0169 -0,0196 0,0061 0,0062 -0,0117 -0,0150
1,10 0,0210 0,0177 0,0095 0,0084 -0,0160 -0,0204 0,0058 0,0064 -0,0109 -0,0153
1,20 0,0207 0,0184 0,0092 0,0086 -0,0152 -0,0208 0,0046 0,0065 -0,0100 -0,0155
1,30 0,0202 0,0188 0,0089 0,0087 -0,0142 -0,0212 0,0053 0,0064 -0,0089 -0,0156
1,40 0,0197 0,0189 0,0086 0,0088 -0,0132 -0,0214 0,0050 0,0063 -0,0080 -0,0156
1,50 0,0193 0,0189 0,0082 0,0089 -0,0123 -0,0216 0,0046 0,0063 -0,0070 -0,0156
1,60 0,0187 0,0189 0,0079 0,0090 -0,0113 -0,0217 0,0043 0,0062 -0,0063 -0,0155
1,70 0,0183 0,0189 0,0075 0,0090 -0,0103 -0,0217 0,0040 0,0061 -0,0058 -0,0153
1,80 0,0177 0,0188 0,0070 0,0090 -0,0098 -0,0215 0,0038 0,0060 -0,0052 -0,0151
1,90 0,0171 0,0188 0,0065 0,0090 -0,0083 -0,0212 0,0035 0,0059 -0,0048 -0,0148
2,00 0,0162 0,0188 0,0058 0,0090 -0,0074 -0,0207 0,0033 0,0058 -0,0043 -0,0143
80 Ptyty wielokierunkowo zbrojone

Sprawa komplikuje si?, gdy sysiadujy ze soby pola tak samo obciyione, lecz
o roinych stosunkach 4/4 (rys. 5-40c), gdyi momenty zamocowania przylegiych
pol, obliczone osobno dla obu tych pol, roiniy si? wielkosciami. Obhczenie moina
wowczas uproscic przez zastosowanie dodatkowego wyrownania momentow podpo-
rowych. W tym celu wyodr?bniamy pasma przylegiych plyt, np. pasmo ABCD.
Przyjmujemy, ie pasmo to jest w rozwini?ciu wieloprz?slowy plyty o schemacie
obliczeniowym pokazanym na rys. 5-40d, tzn. plyty z momentami podporowymi
rownymi momentom zamocowania plyt jednoprz?slowych. Po rozwiyzaniu tego
schematu otrzymuje si? wyrownanie momentow podporowych i ich wplyw na mo-
menty prz?slowe. Za miarodajny do wymiarowania wydzielonego pasma na pod-
porze moina rowniei przyjmowac wartos6 wi?kszego momentu podporowego,
otrzymanego dla calkowitego zamocowania przylegiych plyt jednoprz?slowych; mo-
ment prz?slowy pasma plyty dajycej mniejszy moment zamocowania pozostawia
si? bez zmian, zwi?ksza si? natomiast dodatni moment prz?slowy pasma plyty,
w ktorym dziala wi?kszy moment zamocowania, o roinic? momentu otrzymanego
z wyrownania moment6w podporowych. Zasi?g zbrojenia powinien odpowiadac
maksymalnym zasi?gom odpowiednich momentow. Obliczone w ten spos6b zbroje-
nie b?dzie mialo dodatkowy wspolczynnik pewnosci stanowiycy zabezpieczenie
przed ewentualny znyennosciy cz?sci obciyien (uiytkowych) przyj?tych do obli-
czen.
W przypadku innego oparcia plyt trojkytnych na obwodzie lub przy obciyieniu
innym od podanego, moina obhczac plyt? na podstawie ogolnego r6wnania od-
ksztalconej srodkowej powierzchni plyty.

5-c. Wyznaczenie przebiegu obliczeniowych momentdw zginaj^cych i reakcji podporo'w^ch w tr6j-

k^tnej plycie r6wnoramiennej, zamocowanej na kraw^dziach o wymiarach podstawy /, = 6,00
i wysokosci trdjkqta /, = 5,00 m; obliczeniowe obci^nie trapezowe = 18 kN/m^ i qz =
= 26 kN/m^ (rys. 5-41).

Obciqienia
kys. 5-42. Wykresy momentow zginaj^cych M , i M , obliczonych wg teorti spr?zysto§ci plyty
tr6jkqtnej o obci^zeniu trapezowym wg rys. 5-41

W podobny sposob obliczamy reakcje podporowe. Wartofci wsp61czynnik6w rjix, rji, i pt dla sto-
sunku " = — - 0,83 interpolujemy liniowo z tabl. 5-13 i 5-14 mi^dzy wartosciami dla sto-
6,00
L L
Rys. 5-41 sunk6w = 1,0 i = 0,66.
Ix fx
Mamy zatem
Obliczeniowe momenty zginaj^ce okreslamy z r6znicy moment6w M ' wyznaczonych dla obciazenia
r6wnomiemego ci^glego qz = 26 kN/m^ i moment6w M " obliczonych dla obciazenia trdjk^tnego Mix = Vtx • • - — = Vt'ki-Vtxkz,
64 64
^' = 26—18 = 8 kN/m^ przy kraw?dzi dlugosci Ix.

6
 TabUca 5-1
Obciazenie I
Obciazenie II
Wartosc ostateczna

-
•
—H >.

II a II a II I e Is
-n

53
11 12 13 14 15 16
1 -0,1869 -1,1215 2,060 -2,733 •??"•
-16,400 40,18 -0,1399 -0,8392 1,690
2 -0,1487 -0,9524 1,822 -0,630 -3,776 10,14 -2,103 -12,624
-2,175 -13,970 35,51 -0,1203 -0,7450 30,04
3 -0,0909 -0,5456 1,200 1,527 -0,541 -3,352 9,16 -1,634
-1,330 -7,979 23,40 -0,0655 -0,4289 -10,618 26,3
4 -0,0256 -0,1538 0,480 1,079 -0,294 -1,930 6,47 -1,036 -6,049
-0,374 -2,250 9,36 -0,0211 -0,1276 16.9;
5 0 0 0,494 -0,095 -0,574 2,96 -0,279 -1,676
0 0 0 0 0 6p
6 0 0 0 0 0
-0,1556 -0,0624 0,473 -2,276 0 0 0
-0,912 9,22 -0,1279 -0,0493 0,481
7 -0,4811 -0,1988 1,221 -0,575 -0,222 2,\ -1,701 -0,690
-7,050 -2,909 23,81 -0,3639 -0,1509 6.3^
8 -0,7794 -0,3427 1,796 -11,400 0,966 -1,637 -0,679 5,80 -5,413
-5,011 35,00 -0,5388 -0,2384 -2,230 18.01
9 -0,8781 -0,4070 2,006 -12,850 1,239 -2,425 -1,073 7,43 -8,975 -3,938
-5,952 39,22 -0,5362 -0,2502 27,57
10 -0,7060 -0,3582 1,787 -10,330 1,180 -2,412 -1,126 7,08 -10,438 -4,826
-5,240 34,84 -0,3904 -0,1996 32,14
II -0,4089 -0,2237 1,227 0,894 -1,757 -0,898 5,09 -8,573 -4,342
-5,980 -2,771 23,93 -0,1925 -0,1056 29,75
12 -0,1289 -0,0744 0,534 0,399 -0,866 -0,475 2,39 -5,114 -2,296
-1,886 -1,089 10,42 -0,0516 -0,0263 21,54
13 -0,0343 0,0150 0,049 -0,232 -0,118 0,29 -1,654 -0,971
-0,502 0,219 -0,0142 10,13
14 0,1488 0,0062 -0,064 0,028
0,1002 2,165 1,466 -0,438 0,191
0,1135 0,1219 0,511 0,548
15 0,0798 0,1369 1,167 1,654 0,918
2,002 0,0708 0,1403
16 -0,0441 0,1242 0,319 0,631 0,848 1,371
-0,645 1,816 -0,0186 0,1169
17 0,4196 0,5021 -0,083 0,526 -0,562 1,290
6,140 7,348 0,2895 0,3816
18 0,2960 0,4440 1,303 1,717 4,837 5,631
4,330 6,495 0,2133 0,3360
19 -0,0460 0,2336 0,960 1,512 3,370 4,983
-0,673 3,416 -0,0160 0,1793 i
20 I 0,4866 0,4195 -0,072 0,807 -0,601 2,609
7,119 6,138 0,3108 0,2653 ;
21 i 0,0335 0,1872 1,398 1,194 5,721 4,944
0,490 2,238 ! 0,0302 0,1086 i
22 0,5260 0,2010 0,135 0,489 0,335 1,749
7,692 2,940 0,2968 0,0783 1,355 0,352
23 0,1694 0,0569 2,478 t 0,832 0,0962 -0,0050
6,357 2,588
24 0,2678 -0,0622 0,433 -0,020 2,045 0,852
3,931 -0,910 0,1223 -0,0839
25 0,1999 -0,1131 0,550 -0,377 3,381 -0,533
2,923 -1,655 0,0619 -0,0926
0,278 -0,417 2,645 -1,238

N On
I §: N ^
^1 O
W
OO, oai
C o
to n g I 00 ON
I ri'
=^ e. 3 o
1 N
ON
00
o<-»• o
(ra N. a* 3
B s . p. CD
B. I
ft fp •s.
o ^- i o *< ON
3 ft- • «^
3 rP o rt- 2
O "t 2!
o 1.
0>
O w CO o
ts o 2. ^
p 3
o
S
(to »
ft
3- I I

OQ
rt- 5'
o A
O
§ o
OS 00
O
n 5.
cr 3 £-5
o
o o g,
^. 3
O
ere Q!
8
B o OQ
o> 3
O I
3
(/>
I 3
o>
P
p O
O CT;
N- O ja
o*
N f I
--a P
4^ O
 84 trdjk^tne
Ptyty wielokierunkowo zbrojone 85

Tablica 5-17
Iczynniki Ki i do obliczania zasi^gu momentow ujemnych w narozach plyt

%jarak- \
^ikystyka
teftrozy \ 30" 45° 51° 60° 72° 90° 108° 120° 135° 150°

0 1,65 0,87 0,80 0,53 0,48 0,31 0,20 0,17 0,11 0,07
0,63 0,68 0,74 0,73 0 78 0,86 0,91 0,94 0,97 0,98

i 0,5 Ki 1,50 0,81 0,67 0,47 0,33 0,14 — — —

0,70 0,76 0,78 0,82 0,86 0,94
— — —
1,0 Ki 1,39 0,70 0,56 0,35 0,21 —
K2 0,71 0,78 0,81 0,86 0,91
gdzieft),-oblicza si? z zaleinosci

.5U(0,5U-ai) '
, 1 [5-76] Wielkosc moina zatem obliczyc tylko metody kolejnych przybliien zaktadajyc
tgft>2 pr2y wyznaczeniu it i r]i np. = 1. Po obliczeniu wielkosci St ze wzoru [5-78]
\ ' Wstawia si? jy znowu do wzorow na i i powtomie obhcza na ich podstawie
tgft>3 = 90^-0)1-02. wielkosd e,. Ten to'k obliczenia przeprowadza si? dopoty, dopoki uzyska si? z ko-
Okreslenie miejsca wyst?powania momentu naroinikowego (ujemnego) prze- lejnych przybliien wyniki niewiele roiniyce si? od siebie.
prowadza si? na podstawie wspolczynnika omowionego dla plyty o swobodnie W tabhcy 5-18 podano obliczone wartosci dla niektorych plyt w ksztalcie
odksztalcajycych si? naroiach. trqjkytnym.
' Minimalny stosunek granicznego momentu prz?slowego do momentu naroini-
B. Piyta swobodnie podparta na obwodzie ze swobodnie odksztalcajycymi si? narozami kowego okresla si? rowniei na podstawie wzoru [5-74], a minimalny sil? zakotwie-
Rozwaiono plyt? o dowolnych stosunkach bok6w. Linie przegubow plastycznych nia naroia — ze ^vzoru [5-75].
majy ksztalt pokazany na rys. 5-44. Graniczny moment prz?slowy moina obli- Majyc dla kaidego naroia wspolczynnik ^i, zasi?g momentu ujemnego w na-
czac ze wzoru (ten wzor daje wyniki roiniyce si? od wynikow dokladnych o 0,75-f- roiu okresla si? z zaleinosci
-^0,85%) (21)
ei = ill-.

^o = - ^ e „ [5-77]
gdzie Tablica 5-18
2" (ctgft)( —^f»/,sina)iC0S(Mj) Wartoki wspdiczynnika e, dla irfyt trdjkqtnych

- ~ 7 r f — — . • K^ty w stopniach
Rodzaj plyty trojkqtnej
—fiSinwiCoso)/ / 2ft)i 2(02 2W3

Wielkosci ii oraz rji okresla si? na podstawie wzorow: 1,18

Rownoboczna 60° 60° 60°
^1 = ^1^/?; Vt = K2\/i;, [5-79] R6wnoboczna ostrok^tna 70° 50° 60° 1,19
Rdwnoramienna prostok^tna 90° 45° 45° 1,23
przy czym i wyznacza si? na podstawie tabl. 5-17 w zaleinosci od wartosci R6wnoboczna prostok^tna 90° 30° 60° 1,37
kytow wewn?trznych 2<y, obhczanej plyty i od charakterystyki naroiy x = M : M q . Rownoramienna rozwartok^tna 120° 30° 30° 1,36
36 Plyty wielokierunkowo zbrojone

5.2.3. Konstruowanie* wymiarowanie i zbrojenie pt/t trojkqtnych

Piyty trqjkytne wymiaruje si? na podstawie wyznaczonych obliczeniowych mo-
mentow zginajycych. Naleiy zwrocic uwag? na przyj?cie odpowiedniej grubosci
plyty, aby stopien zbrojenia zawieral si? w granicach ekonomicznych 0,3^0,8%.
Przy przyjmowaniu wysokosci obliczeniowej plyty to naleiy korzystac z zalecen
podanych dla plyt prostokytnych krzyiowo zbrojonych. Zbrojenie dolne w plytach,
przy obliczaniu plyt w fazie spr?iystej, wyznacza si? na podstawie maksymalnych
obliczeniowych prz?slowych momentow zginajycych, a przy obliczaniu plyt wg
teorii nosnosci granicznej — na przej?cie momentu granicznego.
Przy obhczaniu plyt w fazie spr?iystej mamy moihwosc wyznaczenia (na pod^
stawie tablic) obliczeniowych momentow zginajycych w hcznych punktach plyty,
dlatego przekroj zbrojenia powinien zmieniac si? zgodnie ze zmiany momentowi
Wykonanie takiego zbrojenia jest jednak niekiedy bardzo trudne. Dlatego dla plyt
o niewielkich wymiarach przyjmuje si? zazwyczaj zbrojenie stale, odpowia-
dajyce — dla kaidego z kierunkow — maksymalnym momentom dodatnim (na
calym obszarze wyst?powania tych momentow) i odgina si? nast?pnie ku gorze
cz?sc dolnych pr?t6w prz?slowych (wg zasad podanych dla plyt jednokierunkowo
zbrojonych). Pr?ty odgi?te wraz z ewentualnym dodatkowym zbrojeniem pracujy
na ujemne momenty podporowe. Zasi?g wkladek musi bye zgodny z zasi?giem
momentow zginajycych odpowiedniego kierunku; zasi?g ten jest-latwy do wyznaczcr
nia na podstawie znakow przy wspolczynnikach rji^ i rjiy, bez koniecznosci obli^
czania momentow dla calej plyty.
Dla plyt o wi?kszych wymiarach naleiy tu wyodr?bnic kilka stref, w zaleznosci
od obliczeniowych momentow zginajycych, i stosowac w kazdej z nich staly rozstaw
zbrojenia obliczonego na maksymalny moment danej strefy. Takie typowe zbro-
jenie plyty trojkytnej pokazano na rys. 5-45. Plyta grubosci 10 cm jest fragmentera
przekrycia okryglego zbiornika podziemnego ze srodkowym slupem wspierajycym
iebra przekrycia. Zbrojenie gorne na podporach iebrowych podzielono na 6 stref,
w obszarze podparcia kolistego odgi?to zbrojenie dolne i uzbrojono dodatkowo
stref? srodkowy. Dolne zbrojenie prz?slowe rownolegle do wysokosci trojkyta plyty
rownoramiennej podzielono na 3 strefy, zbrojenie zas rownolegle do podstawy
trojkyta — na 5 stref. Taki podzial zbrojenia stosuje si? zwykle przy spawanych
zestawach pr?t6w zbrojeniowych.
Analogicznie zbroi si? rowniei trojkytne plyty panwiowe, z tym ie zbrojenie
z plyty wprowadza si? w obwodowe ieberka nosne. Plyty takie stosuje si? zwykle
jako przekrycia pomieszczen okryglych, jak np. zbiorniki o sciankach cyhndrycznych
ze srodkowym slupem lub ukladem slupowo-belkowym.
Szczegoly ukladania zbrojenia omowiono blizej przy opisie odpowiednich
konstrukcji, w ktorych plyty te majy najcz?sciej zastosowanie.
Belki podporowe plyt trojkytnych sy obciyione reakcjami plyt wyznaczonymi
z tabl. 5-13 i 5-14. Dla ulatwienia obliczenia momentow zginajycych w belkach
ciygle obciyien ie od plyt moina zastypic silami skupionymi, otrzymanymi
 Ptyty wielokierunkowo zbrojone

z podziahl obciyienia ciyglego, odpowiadajycego podzialowi belki na minimum o'o'o'o o'o'o'o'o'o'o'o'o'o o o o o

I I I I I I i l l
5 odcinkow.
NO m vo o N
O <S "-H Tf
O(^
I ' Tt
W przypadku obliczenia plyty wg nosnosci granicznej zgodnie ze wzorami
^ o o _ 5 o<s
- . 2 o o ij-.<^i_''_p«t^—<^ r~ m g «rimt~
podanymi w p. 5.2.2, zbrojenie dolne plyty przyjmuje si? jednakowe, rozlozone <~i,'^'^„'^.,'~lK^**lo o
o-oo o' O Ci G O C> O G o o o o o o o
rownomiernie w dwoch wzajemnie prostopadlych kierunkach. I I I I 11 I I I
Gdy naroia plyty trojkytnej nie majy moiliwosci podniesienia si? ku gorze rt — I o
(co zazwyczaj ma miejsce), wowczas w naroiach powstany momenty ujemne. Gorne
zbrojenie naroinikowe — rowniei rownomiernie rozloione w dwoch wzajemnie
prostopadlych kierunkach — powinno przeniesc moment ujemny obliczony na O •'I-«o vo r - O rt Os O <S r->n rt vp vo
>r> t--Os (S O rt rt rt ON O oo OS t - ^ ^ JN
podstawie nierownosci [5-74], przy czym zazwyczaj przyjmuje si? do wymiarowania I ^ f O r t S Q O O O O C S r t r t o^tS'-^^-J.tSrt (N

moment rowny polowie momentu prz?slowego lub jego pelnej wartosci. Jest to o"o"o o o ©"o o"o"o o © o o o o o o o o
rownoznaczne z przyj?ciem u g6ry naroia zbrojenia rownego polowie zbrojenia I I I I I I I I I i
t^t^rOrtrOONrtONOpiQjSOOJ^
prz?s}owego lub o pehiym jego przekroju. ^••^OsNOQtSrtOror-OaNwnOO
, «n
O OrtO en
O Q ' rt
Kyt mi?dzy kierunkiem prostopadlego wzgl?dem siebie zbrojenia a liniy plastycz- O O O O O O O O O O O O ' O O O O o o
nego przegubu jest w zasadzie dowolny (16). Moment jednostkowy wzdhii tej linii, rt I I II II II I I
cd
pochylonej do obu prostopadlych kierunkow zbrojenia pod kytem a i (n/l — x), g CTi 1 OO s
moie bye okreslony w zaloieniu, ie linia przegubu plastycznego jest normalna do Xi
II i o ' 'o
o o'
kierunkow zbrojenia o ksztalcie schodkowym; wowczas gdy zbrojenie jest rowno- 75 I I
legle do odpowiednich kierunkow osi ;c i >', mamy OO r-rt 00 O
OONOONS ON•rt'S-rt
\D o\rtOasO;<X
<O f<0\
} 7^
;<h O ^ OO
S^^g^_ ^^'-SJNoo^jsr-cMr^jgg^Jort
f^<^^-^'T,-^-^"t*-^'-'«
v£,w-)cnrt_rtrtrtO
- a j -fcos^a o"©"©"©" ©'©'o'©"© © o o o © o © o o."^^oo
Mo cos-' I I I I II
t i l l
a wi?c moment graniczny ortotropowej plyty ielbetowej o Mq^ = Moy jest jednakowy
w obu dowolnych prostopadlych do siebie kierunkach. l i s o „ § S 8 § 2 ; Q s s ^ s ^ § o ? i o q
Gorne dwukierunkowe zbrojenie naroinikowe o powierzchni prostokytnej o'o'©'"©'' ©'©'©'©'•©''©''©'©'©'o'"©''© © o o o
powinno si?gac przynajmniej o 20d poza lini? plastycznego przegubu, ktora lyczy
so 00
punkty leiyce na schodzycych si? kraw?dziach plyty w naroiu, oddalone od punktu
naroia o odleglosc e okreslony na podstawie p. 5.2.2B (por. rys. 5-44). 51
I I
I I I I
Gdy plyta nie moie odksztalcic si? ku gorze w naroiach, wowczas — przy braku
odpowiedniej sily nacisku na plyt? w naroiu — naleiy zakotwic kraw?dzie naroia 2513 spsESISsaSililg
w konstrukcji podpierajycej za pomocy kotwi obliczonych na sil? reakcji R okreslo- 5
o'~o'rt a oo
"©"©" «=©° © © ©n-^.'^.®.<<^-"^"'^-^•S•:::^x-^-
o ©©©©©ooo©©
ny wg wzoru [5-75], albo — przy sile gornego nacisku N < R — na sil? R—N. I I I I I I I ' ' ' '
Plyty obliczone wg teorii nosnosci granicznej zbroi si? zazwyczaj siatkami wy-
konanymi na budowie z pr?t6w lub gotowymi siatkami z rulonow.
i i i i j i i i l s i l l i & . t i
©"©*©"© ©'©'©'©'© o'o © © © © © o o o o
I I I I II II I 1 1 1

I 00
5.3. P l y t y t r a p e z o w e I 8
o I I 1 I I I ISI
5.3.1. Obliczanie ptyt trapezowych wg teorii spr^zystosci I I
Plyty trapezowe, podobnie jak trojkytne, spotyka si? najcz?sciej w zbiornikach
o ksztalcie sci?tych ostroslupow, lejach silosow i bunkrow. Plyty takie sy zwykle rtfsro'*>n^£)t-oooN©rtC2<22;2;2;:;S2S?5
zamocowane na co najmniej dwoch nierownoleglych Scianach bocznych i takie
wlasnie schematy uwzgl?dniono w tabl. 5-19. Tablica zawiera wspolczynniki od
 0 0 0 0 9S£ro- 9S£rO I 9Si\'0- 95£1'0- 9S£1'0- 9S£I'0- 61
0 0 0 0 688Z'0- zm'o S88£'0- LV90'0- 81
0 0 0 0 8ZS£'0- 88S0'0 OZ.9l7'0- SLLO'Q- LI
LLiVO- Z,063'0- ez.9e'o- 98sro- uzVo- o£dro- iLlZ'O SHZ'O- £ziro- UiZ'O- 9 6 6 r 0 - 91
ISSI'O S660'0 soio'o- mo'o St'SO'O 6690'0 SI
zm'o 6iiro L6ZZ'0 6Z91'0 S920'0 OISO'O S9t'rO SISO'O n
ZKZ'O- 0680'0- 8Z.8rO LfiZ'O- ueo'o- Z90z:'o t7093'0- T£Z.0'0- £KI'0- 6m'o- £1
s6oro- 9PZ0'0 £8£rO zm'o 6LlV0 86£0'0 nzi'o 6IJ0'0 zi
60£ro £6ZV0 £8Sr*0 oon'o £8iro o£oro ££IZ'0 im'o II
eisto pm'o LZOi'O mi'o 36l73'0 OSI^Z'O OOII'O 01
izeto 6080'0- zzoi'o- 60Z0'0- im'o £9S0'0- 89£0'0- LLLO'O Z860'0- 6810'0- 66£0'0- 6
e8£0'o- Z600'0 0930'0 Tcn'O TOZO'O IZ£0'0 Z9I0'0- 8
nn'o 06Z0'0 6i7gro l7l90'0 SOtO'O I0£0'0 L
£090'0 LLZO'O Z.6£0'0 im'o
TSH'O orz.00 T610'0 mo'o SZ9ro £390'0 9
ztn'o 0 0 0 0 0 0 0 S
0 OZ.10'0- liSO'O- £600'0 zseo'o- mo'o wso'o- 17800'0-
ZiiO'O- 65£0'0 t^£6ro- est-o'o 908T'0- loeo'o- £
zzoi'o- isiz'o- £80£'0- i^iso'o- Z
£6ie'o- zm'o- 968£'0- em'o Lm'o- mo'o
009t''0- 698t''0- zm'o Z9S£'0- mo'o- I
S9l7S'0- L9L0'0
"Hi

I I ndX; aiuazfepqo I ndAi aiuazfepqo n ndXj araazfeiDqo I nd/Ci o i u a z f e p q o

I I

9 jBUiaqos

+- 4

"Jit = "'jpv

0 0 0 0 0 0 osi^ro- 081?ro osti'o- osei'o- 0861'0 o86ro-

0
\Z
0 0 0 i — SOAO'O
2££Z'0- ZZdVO- —
ItZ9'0- 609Z'0- LOii'O-1 9C69'0-
0£z;i7'o-
Ksi'o- ILU'O 0681^*0-
oiss'o-
0961'0-
8I60'0
3£It''0 033£'0-
OZ
61
I8£0'0- St'SO'O £9^1*0 %zs\'o ! — 163 r o - ZO^'O
£8£0'0 t^86l'0 — 03S3'0 LfLZ'O ssoi'o- 8501'0
£I00'0 St760'0 «l
£992'0- £29S'0- —
ZOTZ.'0- 9Z;33'0- —
669V0- S£6C'0- Lzn'o- VZIS'O zlWo-
8t90'0
z,i6ro-
8£ero
9P0V0 nis'o-
LI
91
£0S0'0 \,LZ0'0 £l£l'0 It^ZO'O 1 — LL'iO'O Z.6£0'0
8903'0 8183'0 — 9562'0 390£'O lslVo I&IZ'O
stiro 66£0'0 SI
0303'0- —
98ec'o- 69iro- 6LiV0- :1 £0££'0-
— 6i6V0- £60f'0) - I OAIC'O-
oisr'o
9£9ro-
Z.9£2'0
Z.6l7£'0 030£'0-
t'l
£1
i£8ro £910'0- I9Z;i'0 ifSO'O £081*0 OOOO'O Z\
308£'0 S8£ro — 63CZ'o WSI'O — l£^£'0 eizz'o
STZI'O Z;££0*0
1^£W^'0 I02£'0 —
• 0P6Z'0 80Z.c'0 1 "~ — Lm'o ULZ'O
Lin'o t^i9ro 11
8 £ 6—
•[ ' 0 -
LZLO'O- e£SI'0- mz'o ZAZZ'O 01
SZZZ'O zzzo'o-
9P10'0- 0£A0'0- 2Z60'0- LOLO'O- lOSl'O 9681'0- iZiO'O- 9890'0 9980'0- 6
— ILLO'O 09C0'0- 1 ivzz'o II^IO'O SSZ.0'0 iSVO'O 8
88^*0
£8t^l7'0
Z6Z\'0
mz'o — izn'o ll^S^O'O 1j f9L£'0 teri'o sot^i'o 6£S0'0 L
ZWl'O 617£I'0 ZLn'O 6Z.61'0
0 0 —0 0 0 0 0 0
82Z,ro
0
S6n'0
0
9
0 0 0 0 j — 0 0
0 0 — 0 0 1 — 0 0
0 0
£
0 0 — 0 0 0 0
0
0
0
Z
0 0 — 0 0 — 0 0
0
0 \

lob ivb iDb

i 5
F 61-S
 liczania momentow zginajycych dla szeiciu schematow plyt, zaleinie od pod-
-cia na kraw§dziach i stosunku r6wnoleglych do siebie podstaw trapezu; kyt
Zflwarty mi§dzy nierownoleglymi bokami a wi^kszy podstawy plyty jest rowny 60°.
Warunki zamocowania stwarzajy tu zakotwienia prgtow zbrojenia w przylegiych
•^'^ {^tach lub w sztywnych belkach podporowych.
I Tablic? 5-19 opracowano dla dwoch trojkytnych typow obciyien, ktore po
zsumowaniu tworzy obciyienie ciygle trapezowe lub r6wnomierne. Pierwsze cztery
schematy odnoszy si? do plyt o stosunku podstaw ai = 3/8^2, a dwa pozostale
dla ai = l/2«2- W schematach tych fpodzielono wi?kszy podstaw? a na osiem
r6wnych odcinkow Ax, przeprowadzajyc z punkt6w podzialu proste rownolegle
do przylegiych bokow. Po podzieleniu wysokosci trapezu na 5 cz?^ci i wyznacze-
niu prostych rownoleglych do podstawy otrzymano ostatecznie 21 roinych punkt<3w,
' dla kt6rych podano wsp61czynniki r]i„, rjix i Vty do obliczenia momentow zginajy-
^cych, odpowiadajycych kierunkom u, x i y.
Mamy wi?c dla obciyienia trojkytnego wysokosci q:

[5-80]
64'

[5-81]

[5-82]
64

Dla schematow i obciyien nie uj?tych w tabl. 5-19 stosujemy metody obliczen
Wg wskazowek podanych do ogolnych rozwiyzan plyt prostokytnych i trojkytnych.
Na rys. 5-46 pokazano przykladowo przebieg momentow Mx i My w plycie
zamocowanej na obwodzie.

5.3.2. Obliczanie pf/t trapezow/ch wg teorii nosnosci granicznej

"Przy obliczaniu plyt trapezowych opieramy si? na zaloieniach ogolnych przedsta-
•idonych w p. 5.1.2. Podobnie jak przy analizie statycznej plyt trojkytnych, obli-
czanie plyt trapezowych sprowadza si? do wyznaczenia granicznego momentu Mq
tv zaloieniu rownomiernego zbrojenia plyty, jednakowego w dwoch wzajemnie
prostopadlych kierunkach, oraz do okreslenia pracy podpor tych plyt. Rozpatrzono
trzy przypadki ksztaltow plyt (zwiyzane jest to z roinym dla tych przypadkow
tikladem linii plastycznych przegubow) o osi symetrii przechodzycej przez srodki
podstaw plyt. Rozwaiania dotyczy zarowno plyt, ktorych naroia nie mogy si? unosic,
jak i plyt o naroiach swobodnie odksztalcajycych si?. Podano jedynie ostateczne
zaleinosci pozwalajyce na obliczanie plyt (21) i ich wymiarowanie.
 A. Plyty swobodnie podparte na obwodzie bez moiliwosci podnoszenia si? narozy TabUca 5-20
P r z y p a d e l c 1 — srodkowa linia przegubow plastycznych jest rownolegla
WspWczynni'^ kak^i e dla plyt trapezowych, kt6rych naroza nie maj^ swobody podnoszenia si?
do podstaw trapezowej plyty (jest to plyta wydluiona w kierunku dlugosci podstaw); 1
rys. 5-47. 1

Graniczny moment prz?slowy okresla si? ze wzoru

\ 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0
ab^
wsp61-\
Mo=-^ei, [5-83] 3zyn- \ 1
1
gdzie: b — wysokosc trapezu ei — wspolczynnik. aik i \
0,50
!
Wartosci wspolczynnika ej zaleinie od stosunku dlugosci podstaw a^-.az tra- 0,35 0,40 0,43 0,47 0,49 0,50
ka
0,48 0,46 1
pezowej plyty i od stosunku wysokosci plyty b do dolnej dhiiszej podstawy ^2 — 0,52 0,51 0,51 0,51 0,50
07 kb
1,50 ^1 1,32 1,16 1,05 0,93 0,83 1
e 1,72
podane sy w cz?sci tabl. 5-20 oznaczonej przez 1. Zawarte w tablicy wartosci wspol-
1
czynnikow ka i k„ umoiliwiajy okreslenie poloienia srodkow zniszczenia plyty. 0,42 0,45 0,47 0,50^ 0,50 0,50 0,50 1
ka
W celu zabezpieczenia naroiy plyt przed podnoszeniem si? powinny bye spel- 0,5 kb 0,53 0,52 0,51 0,50 J 0,47 0,44 0,42
nione nast?pujyce warunki: 1,46 1,30 1,15 1,00 0,89 0,78 0,70 1
e
dla kytow ostrych 1
0,48 0,49 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 1
ka
M 0,3 0,52 0,51 0,48 0,45 0,43 A 0,40 0,37
K — > ctghoi; R ^ 2AfoCtgft)f,
kb
Mo £ 1,21 1,04 0,93 0,82 0,72 0,63 0,57
1

dla kytow rozwartych 0,49 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50 0,50
ka
1 0,2 kb 0,51 ' 0,48 0,45 0,43 0,40 0,38 0,35
M
> tg^oii; R ^ IMoXgWi, 1,07 0,93 0,82 0,72 0,64 0,56 0,50
Mo

gdzie M jest momentem ujemnym, jaki moie bye przeniesiony przez naroze.
P r z y p a d e k 2 — srodkowa linia przegubow plastycznych jest prostopadla
do podstaw trapezowej plyty i pokrywa si? z osiy symetrii plyty (jest to ptyta wydlu-
iona w kierunku wysokosci) — rys. 5-48. Graniczny moment prz?slowy obHczamy
ze wzoru
cib^

Mo^^e,, [5-84]

gdzie b — wysokosc trapezu, £2 — wspolczynnik. 0,50 2

Rys. 5-49 J °2

Wartosci wspolczynnika 62 zaleine sy od stosunkow wzajemnych tych samych

J wielkosci co w przypadku 1 wartosci wspolczynnika s^, z tym ie wartosci wspol-
czynnika £2 odczytuje si? w cz?sci tabl. 5-20 oznaczonej hczby 2. Rowniei w tej
/Cz?sci tabhcy odczytuje si? odpowiednie wartosci wspolczynnikow ka i K (rys.
5-48). Konieczne do spelnienia warunki pracy naroiy sy analogiczne do podanych
dla przypadku 1.
P r z y p a d e k 3 — plyta trapezowa ma jeden srodek zniszczenia, pokrywa-
jycy si? ze srodkiem okr?gu wpisanego; rys. 5-49 (/:« = k„ = 0,5 — por. tabl. 5-20,
 97
fty trapezowe

' P r z y p a d e k 2-srodkowa linia przegubow plastycznych jest prostopadla

czesc oznaczona liczby 3). Moment graniczny przgslowy wyznacza siq ze wzoru
'40 podstaw trapezowej plyty i przebiega wzdlui osi symetrii plyty; rys. 5-51.
(^3 = 1)
Graniczny moment prz?slowy
qb'
Mo = [5-85] qb^ - [5-87]
24 •
Mo = - V ^ '
Warunki pracy narozy sy tu takie same, jak w przypadkach poprzednich.
Tablica 5-21
B. Piyty swobodnie podparte na obwodzie ze swobodnie odkszt^caj^cymi si? narozami
WspMczynniki fc„ fc. Jt; i e dla plyt trapezowych o swobodnie odksztalcakcych si? narozac^^
P r z y p a d e k 1 — srodkowa cz?^6 linii przegubow plastycznych jest rowno-
1 i
legla do podstaw trapezowej plyty; rys. 5-50. \2 i
Graniczny moment prz^slowy ai 0,4 1 0,7 0,9
wspol- \

= qb^ _ czyn- \
Mo Si, [5-86] niki
0,46 0,50
ka 0,36
gdzie b — wysokosc trapezu. 0,50 0,47
kb 0,51
0,7 0,50
h.'
Kb 1,28 1,00
1,84
?
1 0,50 0,50
ka 0,44 0,43
kb ' 0,52 0,48
^ 0,5 0,52 3 0,47
kb 0,88
1,53 1,08
\

0,50 0,50
i ka 0,47
0,40
kb 0,51 0,45
k 0,3 0,43
k'b 0,49
0,96 2
0,72
Rys. 5-50 e 1,40

0,50 0,50
ka 0,49
Wartosci wspolczynnika ei zaleine od stosunku wymiarow plyty ai/az oraz 0,50 0,41
0,37
kb 0,40
6/a2 podane sy w cz?sci tabl. 5-21 oznaczonej liczby 1. Na podstawie podanych tam 0,2 0,46
k'b 0,64
wartosci wspolczynnikow ka,ki,i kj, okreslamy poloienie srodkow zniszczenia plyty, e 1,28 0,84

a potrzebny rowniei w tym celu wartosc wspolczynnika rj obhczamy za pomocy

wspolczynnika K2 podanego w tabl. 5-17; r) = K2]/ei.
Poloienie hnii przegubow plastycznych w naroiach, normalnych do przekyt-
nych kytow naroinych, wyznaczajy:
ei = 0,5^16 oraz €2 = 0,5^2*,

gdzie wspolczynniki l i i I 2 okresla si? na podstawie wielkosci odczytanych

z tabl. 5-17, w zaleinosci od kyta naroinego i przyj?tego stosunku x momentu
granicznego naroia (ujemnego) do momentu granicznego prz?s}owego (dodatniego)
il = Ku\/Ti.

Naroine zbrojenie gorne powinno bye przeciygni?te poza linie przegubow

Rys. 5-51 Rys. 5-52
plastycznych w naroiach.

7
 J KUIISLC
Plyty wielokierunkowo zbrojone
I Nie omawiajyc blizej metody i przebiegu wyprowadzeri, podano w tabl. 5-22
Wartos6 wspolczynnika Sz okresla si? za pomocy cz?sci tabl. 5-21, oznaczonej ,^otowe wzory do obliczania momentow zginajycych promieniowych M^, stycz-
liczby 2. Wartosci ka, i ki, odczytuje si? rowniez z tej cz?sci tabl. 5-21, a wspol- juych Mt i sil poprzecznych Q (odniesionych do jednostki szerokosci) dla plyt stalej
czynniki iiirj — oblicza si? korzystajyc z tabl. 5-17, w taki sam sposob jak dla przy- grubosci, dla typowych najcz?sciej spotykanych obciyzeii.
padku 1. Dodatnie kierunki tych wielkosci przyj?to wg rys. 5-53. Schematy zamieszczone
P r z y p a d e k 3 — plyta trapezowa ma jeden srodek zniszczenia pokrywajyey ' W tabl. 5-22 odnoszy si? rowniei do plyt fundamentowych, gdy podloie gruntowe
si? ze srodkiem okr?gu wpisanego; rys. 5-52. moie bye uwaiane za sztywne.
Graniczny moment prz?slowy Przyj?to nast?pujyce oznaczenia;
r
Mo = ^ 4 - £ 3 . [5-88] r A'. =
Q= a = a
Wartosc wspolczynnika £3 podana jest w cz?sci tabl. 5-21, oznaczonej liczby 3.
Wartosc wspolczynnika (rys. 5-52) przyjmuje si? rowniez z cz?sci 3 tabl. 5-21, oraz
a wspolczynnik r] znajduje si? z pomocy tabl. 5-17 tak samo jak w przypadku 1.

S.3.3. Konstruowanie, wymiarowanie i zbrojenie ptyt trapezowych
Plyty trapezowe wymiaruje si?, konstruuje i zbroi wg takich samych zasad, jakie
omowiono w p. 5.2.3 przy omawianiu plyt trojkytnych. Nalezy zwlaszcza przestrze-
gac zasady zbrojenia plyty w zaleznosci od sposobu jej obliczenia. Jedynym od-
st?pstwem dla plyt obliczanych wg fazy spr?zystej moze bye roznicowanie zbrojenia
dolnego (na momenty dodatnie) i gornego (na momenty ujemne) na liczb? stref
nie wi?kszy od trzech.
Belki podporowe plyt trapezowych oblicza si? na momenty zginajyce powstajyce
-od reakcji plyt, ktore — z wystarczajycy dla praktyki scislosciy — moina przyjyc
wg podzialu obciyzenia plyty zgodnego z liniami dwusiecznych kytow narozy, a wi?c
wg podzialu plyt liniami przegubow plastycznych przy obliczaniu ich metody nos-
nosci granicznej (por. rys. 5-47-^ 5-49). Na belki dziala wi?c obciyzenie ciygle
^ ksztalcie trapezu lub trojkyta w zaleinosci od ksztaltu plyt, ktore podpierajy.
' Schematy od 1 do 26 wlycznie oraz od 28 do 32 wlycznie zamieszczone w tabL
5-22 odnoszy si? do obciyien symetrycznych, schemat 27 przedstawia natomiast
,"!obciyienie antysymetryczne, ktore dose cz?sto wyst?puje przy plytach fundamento-
'wych jako skladowe obciyienie dajyce lycznie z obciyzeniem schematu 1 (bydz 5)
trapezowy rozklad napr?ien w gruncie.
I Aby uproscic obliczenia, w tabl. 5-23 podano wartosci wspolczynnikow
i0i, 0 2 5 ^ 3 > ^ 4 w zaleinosci od zmiennej wartosci q. Pozostale oznaczenia przyjeto
Zgodnie z oznaczeniami podanymi na odpowiedrJch schematach plyt i ich obciy-
ien.
Poslugujyc si? tabhcami 5-22 i 5-23 mozna rowniei obhczac plyty koliste o wi?k-
szej liczbie podpor kolowych, a nawet ze srodkowy podpory punktowy; przykladowe
schematy takich plyt pokazano na rys. 5-54.

411
5.4. Plyty koliste A 1^
C 2a . c .
2b
5.4.1. Obliczanie ptyt kolistych wg teorii spr^zystosci
Plyty koliste cz?sto stosowane sy jako przekrycia konstrukcji o rzucie kolistym,
j a k klatki schodowe, zbiorniki okrygle, pokrywy wlazow, silosy, wieie cisnien itp. 4 1 1 1 : ^ 4111111'
4141
Plyty te o obwodowym lub kohstym centrycznym oparpiu stosuje si? rowniei jako X ' " " " "
C
dna zbiornikow, komor silosowych, przy wieiach cisnien i kominach. Fundamento- 2b
we plyty koliste sy zwykle obciyione centrycznie usytuowanymi pierscieniowymi
•- • •—
- 7 p
—
iebrami, ktore przekyzujy obciyienia na plyt? ze slupow albo ciyglej murowanej
lub ielbetowej konstrukcji nosnej. W tym przypadku wlasciwe jest traktowac p i i i i i i j i i i i i i i i i i i i T i i i i i i i M i i i m

plyt? jako pracujycy na spr?iystym podloiu, przy uwzgl?dnieniu jednak odpowied-

nich warunkow (rozdz. 9) moina je obliczac wg podanych tu wskazowek i wzorow. 2b
Plyty kohste przy osiowo-symetrycznym obciyieniu odksztalcajy si? rowniei Rys. 5-53 Rys. 5-54
•osiowo-symetrycznie.
7*
 Tablica 5-:
Momenty zginajqce i sijy poprzeczne w plytach kolistych spr^zystycli

Schemat obci^enia Momenty i M, Sila poprzeczna

K^t obrotu W

k = 2 ( l - v ) + ( l + 3i;)^2_4Q^^)^2,jj^
dla e = 1
pa^ na^
dla e < 1: Mr __[A:-(3+,.)+(3+»O0,] = — X , 3 pa^
f X 3 ,2]
2h=2jh
4
pa pa'
Mt [A:-(1 + 3J')+(1 + 3V)0I] = ^ Yy
dla p =
16

dla e > 1: Mr 3 /jfl^A

- (3+r) + (3-l-v)^, - 2(1 - +
16
/• — grubosc plyty
V — wsp61czynnik Poissona dla g 1
16
= ——e

16 dla e ^ 1

pa'
+ 4(l+r)/S2(P3] =
16

Qr=

!
io
dla e = 1
T 2a pa
Mt = —— [2(1 - V) + (1 + 31^) 0 0 ]
Jo

[(1 + 3r) 01 + 4(1 + v) 03 -2(1 -)')]

Schemat ten otrzymuje si? ze schematu 2, zmieniaj^c znak obciazenia p

Schemat ten otrzymuje si? ze schematu 1, zmieniaj^c znak obciazenia p

1-v dla e = 1
k = + 2(1+r)

pa" [A:-(3 + v) + (3+v)0,] 4 £•/• \+v ,'

dla e ^ 1: Mr
16 I dla p = /3

Mt [A:-(1 + 3J')+(1 +3^)01] 3 pa"

2a 16
xp = —
2b=2y3a
pa' 2
dla o ^ 1: Mr + 0.
16
dla J? 1 Q, = - yQ
5^ + 1 ^^
Mt = — \\-v) -T:; ^4
16 dla 0 > 1 Qr = 0
 Tablica 5-22 c
Lp. Schemat obciazenia Momenty Mr i Mt Siia poprzeczna Qr
K^t obrotu W

m Schemat ten otrzymuje si? sumujqc vvyiiiki otrzymane ze schematu 1 z wynikiem schematu 6
2a ostatnim ujemne obciazenie p ' przyjmuj^c w tym
2h=2/3a

2a
2b=2/3Q Schemat ten otrzymuje si? jak w schemacie 7, gdy obciazenie schematu 6 jest mniejsze niz obciazenie schematu

k = ,/?2(|6f2-41n/J)

dla 13: M, = -^^~-{[(1+J^)A:-(3 + J')] + (3 + J^)0, }

Mt = ~j^m+v)k-(l + 3v)] + ([ + 3v)0,}

2a 2 p
dla 0^13: Mr = ^^[-2(2-r)+(l-v)fi'0,-4(l+v)0,]

pb^
M, =. - ~ [ - 2 K 2 - / ? 2 ) - ( l - v ) ^ 2 ^ 4 - 4 ( l + . ) 0 3 ]

A^r = - ^ [ ( 3 + r ) 0 , - 2 ]
10 inniiiniflnAi 10
2a
4-
lb

Schemat ten otrzymuje si? ze schematow 9 i 10 przez superpozycj? obcifizen

11
2a

llllisinnnmnil Schemat ten otrzymuje si? ze schematow 9 i 10 przez superpozycj? obciqzeh

12
20

— Ipa
1 pa Q. =
dla I' = - a; 0: Mr = 301+ „ 03
6 to . Oddzialywanie w srodku plyty
13
5pa-7i
2a 12

dla V = 0: Mr = ^ - ( 3 0 i + 0 3 - l ) - ^ ^ ( 3 + 2 0 3 ) Oddzialywanie w srodku plyty

14
1> Mt = - ^ - - - ( 3 0 1 + 0 3 - l ) + - f — ( 3 + 2 0 3 )
16 ' ^a

p = 2P
b'-a'o

pb' CHny-\n^ 1 1 1
15 dla r a: M, = ( l + , ) ^ _ - ' ^ - _ a - . ) — ^ - ( l + 3y) ( 1 - " , - + ( ! + »') C ' l n - +
C^-l

2b +-(3+i^)($-^-C')
4 J
 TabUca 5-22 cd

Lp. Schemat obciazenia Sila poprzeczna Q,

Momenty M, i Mt
K^t obrotu W
P^^ . f^hiy-hi/S 1 1 1 1 / I \
l + - ^ - ) + (l+J')C2ln- +

+ -^(l+3»')^2 + i - ( l - 5 » ' ) C 2 |

-^In^-ln;. 1 1 1
dla r ^ a: M, = - (1 +^) (I _ V) (1 + 3v) / 1 \
-TV-1 ^ 4

(patrz schemat nr 15
na poprzedniej stronie) + (l+»')^In-i+l(3+v)

I
-X2-Ini3-In-/ ^ .
Mt = - (1 A^,^ _ (1 (1 + 3,)
J , 2 -/2 4

+ (1 + v) 4 - I n - T + 4 - ( 1 + ^v) + 4-(1 - 5v)—

C I 4 4

I Schemat ten otrzymuje si? ze schematu 15, przyjmujqc a = b\c znak obciazenia

Schemat ten otrzymuje si? ze schematu 15, zakiadaj^c a = a^i zmieniajiic znak obciazenia

A:, = (1 + !>) + (1 -v)ri^; A:3 = 4(1 +v)/5^1n/?

P
= (l-y)+(l+r)|5^ =
A:2
pai P^
V ^ b ^ Mr = _ i ^ [ 2 ( l - 2 j 8 ^ + i t 4 ) - ( 3 + r ) 0 i + (l-»')^4^4-4(l+»')^^03]
18
16
MT} fTffTTg
2b J3<1 ^jV/^ = - ^ [ 2 K l - 2 y 5 2 + A:4)-(l + 3 v ) 0 i - ( l - t ' ) / r 4 ^ 4 -
2a 16
-4(1+»'))S^03]

Qr =
Mr = -(1+^)03 \0 /
An dla e = 1
19
3Pa
Mt = 1(1-v)-(!+") ^ 3 ]
2a An

k = (l-v)(l-n-2(l+")ln/:; dla 3 ^ i? Gr = 0

dla e ^ /5: Mr = Mt = — dla e > {3r = - i * -

20 dla 0 = 1
2b dla e ^ ^: Mr = ~ [ ( l - v ) / 5 2 0 4 - 2 ( l + » ' ) 0 3 ]
2a

M , - ^ * - [ - ( l - . ) / ? 2 0 ^ - 2 ( l + v ) 0 3 + 2 ( l - v ) (1-^^)1
4
 Tablica 5-22 c

Lp. Schemat obciazenia Momenty M , i Mt Sila poprzeczna Q,

K^t obrotu W

dla e = 1
^ = ( I - " ) ( / i - j ) + 2(i + ^0/3ln/i

dla o < 1: Mr = Mt = k dla 5 -

21 4

I 2b:r2/3(
dla 1: Mr = +(1-)^)^04-2(l+v)^03]
dla e =5 1 Qr = 0

A^. = [^-(l-*')/804-2(l+v)^#3] dla e ^ 1 Qr = P A

dla o = 1

dla e 1: Mr= - [(1 -v) 1) + A:03] 2 r A:

dla o = ^8

22 = - g ^ ^ 7 [ - O - . ' ) ( / 3 ' ^ + l ) + A:03] V = -

2a
' 2h=2j3a I dla o ^ 1
dla o ^ 1; Mr =

iTtao
dla g ^ 1

P
Mr = — ^ [ 1 + (1+V)03]
23 4.-T Qr - -
+- a —
-2a; a
Mt - [r + ( l + r ) 0 3 ]
Inan
47r

k = |S--l-21n/? dla e ^ i?
Pi
dla o < /3: Mr = Mr = (1 +!•) k er = o

^ I dla e ^ / i : Mr = - [2(1 - A ' ^ ) - d - x ' ) ^ ' ^ 4 + 2(l +i^0,] : d!a g ^ ^

Qr - -P
M , = - ^ ^ - [ 2 v ( l - / ? ^ ) + ( 1 - 1 0 / 3 ^ ^ 4 + 2(1+1') 03] '
4 •

Fa
Qr - -P/?^
Mr = — / ^ [ A : 0 4 - ( ! + » ' ) ^3]

Fa
Mt= --iS[l-i'-^(04 + 2)-(l+v)03]

l-v+O+v)"^'

26 Mr = ^yin-l + (1 +)')A: + (1 -v) ( 0 4 + l ) A - - (1 +'')'^3l

 TabUca 5-22 cd

Lp. Schemat obciazenia Momenty M , i Mt Sila poprzeczna Qr

K^t obrotu W

k, = (3+r) + (l-»-))?t
^2 = 4(2+v) + ( l - v ) (3 + /Sl)/9?
= 4(2 + »')/5t-(3+v) (3 + /?t)/3f
' 2a Jf
2b ^ /JZJ^ 1 P = pQyCOSV.
y
^^r = - T T - - : - [ ( 5 + i')A:,e?-(3+t')A:2ei + 3(l+v)A:ier' +
48 ky pb
27 pb'
+ (l-j')A:3er^] cosa = • Xcosa 24 ki.

pb^ 1 ( ki \
- 2 — g i + 3^i-M sina
[(1 + 5v)ky d - (1 + 3f)A:2ei + 3(1 + v)k, QT' + \ j
pb'
+ (1 -1-) ^ 3 or ^] cos a = rcosa
48

(?• 2Q
5> \2Ma(\-v)
28 M, = Mt = M
'E?
^ 2Q
2b

i ^ 2a ''^
29 -f- ,„ \2{i-v)Mak I \+v \
M, =
(r
W= Ef', Q+
1)
-Mk<Iu
2Q Mt = MkiO-^ + l)
2b
110 Piyty wielokierunkowo zbrojone

Tablica 5-23 ryy]TrTTrrmilUUlUUiUllUllTI&

Wspolczynnilii do obliczania ptyt kolistych
25 X -° 4
2b=Aa
Q 00 01 02 03 0*

0,0 + 1,0000 + 1,00 0 -00 + 00 Schemat I

0,1 + 0,9999 + 0,99 -0,0230 -2,3026 + 99,0000

0,2 + 0,9984 + 0,96 -0,0644 -1,6094 +24,0000
0,3 + 0,9919 + 0,91 -0,1084 -1,2040 + 10,1111
0,4 + 0,9744 + 0,84 -0,1556 -0,9163 + 5,2500
Schemat I I
0,5 + 0,9375 +0,75 -0,1733 -0,6931 + 3,0000
0,6 + 0,8704 + 0,64 -0,1839 -0,5108 + 1,7778
0,7 + 0,7599 + 0,51 -0,1748 -0,3567 + 1,0408 I Rys. 5-55 una 4X0
0,8 + 0,5904 +0,36 -0,1428 -0,2231 + 0,5625
0,9 + 0,3439 + 0,19 -0,0853 -0,1053 + 0,2346
Momenty zginajyce;
1,0 0 0 0 0 0
1,1 -0,4641 -0,21 + 0,1153 +0,0953 -0,1736 dla e < 1
1,2 -1,0736 -0,44 + 0,2625 + 0,1823 -0,3056 ' i* aa^
1,3 -1,8561 -0,69 + 0,4434 + 0,2624 -0,4083 Mr = [fc-(3 + )')+(3 + »')0i] = ?a2(-O,5274 + O,19790,),
1,4 -2,8416 -0,96 + 0,6595 + 0,3365 -0,4898 16
1,5 -4,0625 -1,25 + 0,9123 + 0,4055 -0,5556 aa^
1,6 -5,5536 -1,56 + 1,2032 + 0,4700 -0,6094 Mt = — - I / t - ( l + 3 r ) + ( l + 3i')0,] = ^a^C-0,4234+ 0,09380,),
1,7 -7,3521 -1,89 + 1,5335 +0,5306 -0,6540 16
1,8 -9,4976 -2,24 + 1,9044 + 0,5878 -0,6914 'dla Q > 1
' aa'^
1,9 -12,0321 -2,61 + 2,3171 + 0,6419 -0,7230
Mr = = ^ [ / t - ( 3 + J')+(3 + » ' ) 0 i - 2 ( l - t ' ) ^ ^ 0 4 + 4(l+^)/J^03] -
2,0 -15,0000 -3,00 + 2,7726 + 0,6931 -0,7500 16
2,1 -18,4481 -3,41 + 3,2719 + 0,7419 -0,7732
== 9fl2(-O,5274+O,19790i-0,416704 +1,166703),
2,2 -22,4256 -3,84 + 3,8161 + 0,7885 -0,7934
2,3 -26,9841 -4,29 + 4,4061 + 0,8329 -0,8110 qa^
2,4 -32,1776 -4,76 -0,8264 \ - -— [k-(l + 3v)+(l + 3v)0i + 2(1 -j')/?^04 + 4(1 + »')^^03] =
+ 5,0427 + 0,8755
16
2,5 -38,0625 -5,25 + 5,7268 + 0,9163 -0,8400
= 9a2(-O,4234+O,O9380,+0,416704+1,166703).
Uwaga. Wsp61czynniki 0^ i sn potrzebne do obliczania ugi?c pJyt kolistych (2). qa
iUgi?cie na kraw?dzi plyty;: { [ (wzor
3 - 5 . )na
- ( 7ugi?cie przyj?to z pracy
+ 3v),3^](iS^-;)+16(l (2)
+ '#'^ln/?} = -0,4252-^ .
•64iV(l + J')

• Dla schematu I I na podstawie schematu 21 tablicy 5-22 mamy

5-d. Obliczenie momentow zginajycych w plycie o schemacie jak na rys. 5-54a, przyjmujyc
•c = a = 2,00 m i obliczeniowe obciazenie rownomiernie rozlozone na calej plycie q = 10 kN/m^. = ( l - r ) | i 3 - - ^ - j + 2 ( l + i ' ) / ? l n / ? = 4,4847.
Schemat ten mozemy traktowac za rdwnowazny sumie schematow plyty o podporze koiowej
srodkowej, bez podpory skrajnej obciyzonej obci^eniem q, oraz plyty o podporze koiowej srod- Momenty zginajyce dla P =
Ana
X X
dla Q ^ 1
kowej z obwodowym obciqzeniem na kraw^dzi rownym P = = skierowanej ku g6rze,
•jiD Ana
gdzie A" jest nieznan^ sumaryczny reakcje obwodowy, ktory okresla si? z warunku zerowego ugi?cia
piyty na jej podporze skrajnej; rys. 5-55.
. dla 0 1
O Dla schematu I na podstawie schematu 1 tabl. 5-22 mamy:
2a
Q = rla, V = 1/6, a = 2,00 m, ^ = bja = = 2, M, = _ ^ [ f c + ( l - . ) / 9 0 4 - 2 ( l + .)^^>3] - - (0,28029 + 0,1041704-0,2916703),
a 1671 ^
k = 2(l-T') + ( l + 3 i ' ) / « - - 4 ( l + j^)/92in/5 = -5,2720.
 Plyty wielokierunkowo zbroJon« koliste TTJ
112

, = -^[k-il-v)p0^-2(l-v)p03] = - —(0,29029 - 0,1041704-0,2916703). = 9a^(-O,4234+O,O9380i+0,416704 +1,166703)-1.407jr9a2 ( - (0,28029-

X\ -0,1041704-0,2916703) = ga*(-O,O29O+O,O9380i+0,756303 + 0,270104).

stawieniu do tych ostatecznych wzor6w wartoSci 0 i , 03 i 04 z tabl. 5-23 dla Q =
\; 1,3: 1,5; 1,8; 2,0 otrzymano wartotei momentdw zginajycych, ktdrych przebieg
awlono na rys. 5-56. Obliczone na tej podstawie zbrojenie pokazano na rys. 5-65.
UgiQcie na kraw^dzi plyty; wzor na ugi^cie przyjeto z pracy (2) dla P = przy Xy = 1

Obliczanie plyt kolistych wg teorii nosnosci granicznej

Poniewaz plyta na zewn§trznej kraw^dzi ma ugi?cie rowne zeru, to ich tych panuje dwuosiowy stan napigcia, najistotniejszy sprawy jest wi?c
snie napr§ze6, przy ktorych nastypi uplastycznienie w tym stanie napi^cia.
byyXy^^lp = 0,
a wi?c )adku kolowo-symetrycznego zagadnienia no^no^d granicznej piyt, naj-
-0,4252--- iniej jest wyrazic warunek plastycznosci jako funkcj? moment6w: promienio-
Y _ ^ = 1—- = -l,40707r^a^ Mr i stycznego Mt przypadaj^cych na jednostk? cUugoIci przekroju plyty.
" 0,3022
Nn
Warunkiem przejscia plyty w stan plastyczny w okreslonym punkcie jest rownanie
• Ostateczne wartosci momentow otrzymujemy sumujyc je dla obu rozpatrywanych schematow Mt) — K = const, przedstawiaj^ce krzyw^ w ukladzie wspc^zfdnych
skladowych, a wi?c Mt, kt6r4 nazywa si§ Uni^ granicznq.. Ksztalt jej zale2y od przyj^tego warunku
dla e ^ 1 Stycznosci. Zgodnie z uwagami podanymi w p. 5.1.2 przyjeto warunek plastycz-
Mr = ««H-O,5274+O,19790,)-l,4O7;T^«'(-O,28O29ij = (-O,133O+O,19790,)?fl^ a Lame-Naviera (kwadrat na rys. 5-10 wobec \Mr\ \Mt\ MQ). Na podstawie
warunku podano goto\<'e do stosowania (bez ich wyprowadzania) zaleinosci
M, = 9aH-O,4234 + O,O9380x)-1,4077.^0^ | - 0 , 2 8 0 2 9 i j = (-0,029 + 0,093800««^
'.momenty M, i Mt dla najcz^sciej spotykanych schemat6w podparcia j ^ t ko-
dla 5 ^ 1
jfch przy obd^eniu kolowo-symetrycznym, przy zaloieniu izotropii i jednakowej
losci przekrojow na momenty dodatnie i ujemne.
Mr = 9^^-0,5274+0,197901-0,416704+1,166703)-I,407?r9a2 (0,28029 +

+ 0,1041704-0,2916703) = 9fl^(-O,133O+O,19790,+0,756303-0,27010*), Plyty koliste oparte na obwodzie zewn^trznym (14)

Plyta kolista z otworem w srodku obci^iona row-
m i e r n i e n a c z ^ s c i p o w i e r z c h n i (obci^nie pierScieniowe) —
5-57.

1
ill 'if 1
1
* I .A.

Rys. 5-57

Momenty styczne s^ rowne momentowi granicznemu

Mt = Mo, [5-89]
a momenty promieniowe s^ roine na trzech obszarach powierzchni i mog^ bye
okreslone wg nast^puj^cych wzorow:
Rys. 5-56
8 \
 Ptyty w i e l o k i e r u n k o w o z b r o j o n e

dla Oo ^ r _iie tylko cz?sc wspornikowa plyty, dla ktorej Mt = Mo oraz (przy warunku
^ b ^ 2a) dla a r ^ b
[5-90]
V Mr^ = Mo\l- -y-j - Y 7 — + -J^~l- • f^"^^^
dla Co < r ^ Ci
tym przypadku moment graniczny wynosi
= Mo{l-^)-~p(r'-cl)+^p^yl, [5-91] M - — 3fl(ci + Co) - 2(cf + Ci Co + cl) [5-96]
- 671 (*-flo)(ci+Co)
dla Ci < r ^ a
wi?c wobec C+CQ = 2c oraz c^—Co = 2d
lent graniczny
= Mo{l-^y^p(cl-cl) + l-p^-^, [5-92] P [5-97]
'iac-Zc^-d'-
przy czym moment graniczny jest tu rowny ^0 - 6^ c{b-ao)
f j k moment promieniowy
lu P(^i-^o) Mci + Co) - 2(cf + C1C0 + 4)
- 6 (na-ao)(c,+Co) ' ^^"^^^ [5-98]
MrA =
Mo2e bye on rdwniei; wyraiony w zaleinosci od obciyienia wypadkowego P,
W poz. 11 do 13 tablicy 5-24 podano okreslone na podstawie tych zaleinosci
ktore w tym przypadku jest r6wne P = np(ci — c^), a wi?c
• '^Womenty dla innych przypadkow obciyien plyt z otworem srodkowym oraz bez
otworu.
^ 671 c(«a—Co)
Wzory [5-95] do [5-98] dotyczy plyt o malym wsporniku. Przy duiym wsporniku
Dla plyty opartej przegubowo przyjmuje si§ 72 = 1 i dla plyty utwierdzonej n = 2. ' '^Aaieiy obliczyc moment graniczny wg wzoru [5-93] jak dla plyty utwierdzonej.
Na podstawie podanych zaleinosci okreslono momenty rowniei dla innego W przypadkach wytpliwych moment MQ obliczamy wg wzoru [5-93] oraz [5-96]
rodoienia obciyienia plyt ze srodkowym otworem oraz bez otworu (ao = 0); i' przyjmujemy moment wi§kszy.
podano je w tabl. 5-24 w poz. 1 do 10.
2. P l y t a k o l i s t a w s p o r n i k o w a z o t w o r e m w s r o d k u JBk Plyty koliste oparte na obwodzie wewn^trznym (14)
o b c i y i o n a r o w n o m i e r n i e n a c z ? s c i p o w i e r z c h n i (ob- .1, P l y t a k o l i s t a o b c i y i o n a r o w n o m i e r n i e na cz^sci
ciyienie pierscieniowe) — rys. 5-58. t j p l o w i e r z c h n i (obciyienie pierscieniowe) — rys. 5-59.
Wainy jest tu wzor [5-89] na momenty styczne oraz wzory [5-90] do [5-92] na mo-
menty promieniowe w odpowiednich przedzialach powierzchni plyty. Dochodzi
Co
1±

Rys. 5-59

Momenty styczne sy rowne

[5-99]
= -Mo,
Ii momenty promieniowe na trzech obszarach powierzchni
dla ao ^ r ^ Co
[5-100]
Af,i = Mo _ l \ ^-[2(c!-/cg)-3r(c?-cg)],

8*
TIF Ptyty wielokierunkowo zbrojohe

dla Co ^ r ^ Cl

A/,, = M„ (-?. - 1 ) - ^pci (^'- - 1 ) + ^ - ( £ ^ > , [5-101]

dla Cl < r < a

Mr3 = M o | - ^ - l j . [5-102]

Moment graniczny jest tu r6wny

M - 1 - 2(cf-l-CiCo+c§)-3ao(ci-fCo)
^°~67c" {c, + Co)\{a+{n-l)ao] ^^'^"^^^
Wz6r [5-103] moina r6wniei wyrazic w postaci
P 3c^+d^-3aoC ...^
6^- c [ a - K . - 2 K ] - f^"^^'^
gdzie P jest wypadkowym obciyzeniem plyty, a wartosc n przyjmuje si§: dla plyty
opartej przegubowo n = 1, dla plyty utwierdzonej n = 2.
Na podstawie powyiszych zaleinosci okreslono momenty dla innych rozkladow
obciyienia na plycie; podano je w tabl. 5-24 w poz. 14 do 17.
2. P l y t a k o l i s t a ze w s p o r n i k i e m z e w n ^ t r z n y m o b c i y -
iona rownomiernie na cz^sci powierzchni (obciyienie
pierscieniowe) — rys. 5-60. p a-c
P
W tym przypadku poshigujemy si? zaleznosciami [5-99] do [5-102] na momenty In U-QQ

styczne i promieniowe; dochodzi tu jedynie cz^sc wspornikowa plyty, dla kt6rej ' i P
Mt = —MQ oraz dla ^ =^ o i .1 . 3 • In
P a-c
2n a-Oo
Mr4. = MQ A - 1 ) - - A [ 2 ( c ! - d ) - 2a(cf -c'o)]. [5-105]
P a-c I ao
Moment graniczny wynosi tu
P r2c-Oo a a + c-ao'
2n \ r 2a-ao
271 c{b-ao) P a-c
= Mo = —
W tabhcy 5-24 w poz. 18 do 20 podano wzory na momenty dla kilku przypadkow 271 2fl-flo
podparcia omawianej plyty J jej obciyienia. Mr = 0
P
M, = Mo =
2n

Mr = -
Ml 471

M, = Mo =
471
Rys. 5-60
TJJF Plyty wielokierunkowo zbrojone koliste 119

Tablica 5-24 cd Tablica 5-24 cd.

Lp. Schemat obciyzenia Momenty Mr i M , Schemat obciyzenia Momenty M , i Mt

Mrt =
Mr

M,3 = P ( ^ ao)
. 1 . 3 ^ 271 Mt - M o = - — 2a2-3aflo +
-° 4 6 \I
Mr = Mo =
27r 4 )
P a-c ,
M,. = II
271 a—ao
471 P c—a I11
a
P 12c 16 M,3 =
10 Af,3 = 271 a-ao \
1 • 3 . An
P c-ao
Mt = - M o =
Mt = Mo 2n a—ao
A7i\

-ao P ^-c + ao Oo j
Mrz = M o | l — — j - i /7 (r2-«a) + | p - Mn =
271
mflflllBH!!!:!!!!! M r , = Mol l - ~ j - - ^ ^-^---~- + ^ - ; , _ _ - - - P c-ao Ia
11 M,3 = -1
2 ^4 17
271 a \
P {a+ao)a-2al
Mt = MQ = P c-ao
6JI (6-Oo)(a+«o) M, = -
27r a

P a-c ao
Mrx p (b-ay(2b+a) I ao ,
In b—ao Mri = -7- r 1
p rin- 6 b-ao \
Mr, {b-af(2b+d) b-r (b-ry(2b + ry
2n IS Mr2 = 4
12 • • 1 • 3'
b-ao r
P a-c o .
Mr* p ib-a)H2b + a)
2ji b 'b Mt =
P a - c 6 b-ao
Mt = Mo
271 b—ao

pa' la Mr = —
Mr-, = !fl!ffIIirHfIfff!!fIfffIfffrfl 6
!9

7 A ,
M, = - - . ^
13 M,4 =

M , = Mo = 4 ? " P
6Z> P M,i = -
' ° J 2;r b
1 •3 «
P
M , = - - ^ (aHaflo + « a ) ( y - l j - " y ' ^ -
20 ' p f M,3 = -
2n T ( 7 - ' )
14 1
Qo . a p P a
b b
Mt = -Mo = - —{2a^-aao-ao) J'— -4- Mt =
6 2n b
 120 Ptyty wielokierunkowo zbrojone koliste 121

5.4.3. Konstruowanie* w y m i a r o w a n i e i zbrojenie p t y t Icolistych ./anychpr?t6wnieodginanych. W plytach kohstych nie powinno si? przerywac
Okreslanie wymiar6w i zbrojenia plyt kolistych przeprowadza si? zazwyczaj w za- 6w promieniowych w srodku. Zbrojenie przerywane moina stosowac tylko
leinosci od rodzaju plyty i funkcji, jaky spelnia w ukladzie konstrukcyjnym obiektu. istrojach, ktore posrodku nie podlegajy zginaniu ani rozciyganiu.
Moina wyodr?bnic plyty dose cienkie (przekrycia) oraz o znacznej grubosci (plyty Na rysunku 5-61 przedstawiono zbrojenie dolne plyty fundamentowej o tym
fundamentowe). j u zbrojenia, obhczonej wg teorii spr?iystosci odpowiadajycej schematowi 5
G r u b o s c p l y t okresla si? w pierwszym przypadku glownie z warunku . 5-22 (przy znacznym wysi?gu wspornik6w plyty mogy nie wyst?powac napr?-
na ekonomiczny stopien zbrojenia, ktory przyjmuje si? w granicach podanych dla 1 rozciygajyce w gornej jej warstwie). W miar? zwi?kszania si? momentu
plyt trojkytnych (p. 5.2.3), w drugim natomiast — cz?sto jeszcze ze wzgl?du na sta- ijycego w kierunku centrycznego pierscienia podporowego (przez ktory prze-
tecznosc calego obiektu oraz przebicie plyty przez elementy konstrukcyjne bez- ijy si? obciyienia konstrukcji na liyt?), zbrojenie si? zag?szcza, aby nast?pnie
poSrednio jy obciyiajyce. W tym drugim przypadku moze zdarzyc si?, ie te dwa ^ejszac je ku srodkowi plyty. W srodku plyty ani momenty promieniowe, ani
wymienione czynniki b?dy dominujyce, wowczas jednak stopien zbrojenia nie moze e nie sy rowne zeru, a przepuszczenie pr?t6w przez srodek plyty jest na ogol
bye mniejszy od minimalnego, ktory w zaleinosci od klasy betonu przyjmuje si? dla »oiliwe ze wzgl?du na brak miejsca. Trudnosci tej moina zaradzic zast?pujyc
B12,5, 15, 17,5 i 20 odpowiednio 0,13, 0,15, 0,16 i 0,18%. ojenie promieniowe krzyiowym przez zalamanie co drugiego pr?ta promieniowe-
P r z e k r o j z b r o j e n i a oblicza si? na zginanie na podstawie wyst?pujy- raz w jednym, raz w drugim kierunku prostopadlym do pierwszego. Zalamania
cych w plycie momentow zginajycych oraz ich przebiegu; w razie przekroczenia powinno si? przeprowadzac na silniejszym pr?cie pierscieniowym, do ktorego
warunkow normowych na scinanie nalezy zbroic plyt? pr?tami ukoSnymi, co na ogol ^ przyspawac pr?ty w miejscu ich zalamania. Przy takim zbrojeniu plyty prze-
zdarza si? rzadko. j pr?t6w w jaj srodku jest wi?kszy od obliczonego, nadwyik? t? niweluje jednak
Stosuje si? dwa zasadnicze rodzaje zbrojenia skladajyce si?: )iegajycy od teoretycznego kierunek zbrojenia. Taki uldad pr?t6w w srodku
— z prostych pr?t6w promieniowych oraz z pierscieniowych pr?t6w kolistych,
ktorych przebieg ustala si? w zaleinosci od przebiegu momentow i Mt,
— z pr?t6w krzyiujycych si? pod kytem prostym (zbrojenie ortogonalne), ktorych
Wariant zbrojenia srodka pTyty
uklad okresla si? w zaleinosci od rzutow wektor6w momentow Mr i Mt na;'przyj?te
kierunki zbrojenia.
Oba rodzaje zbrojenia stosuje si? w plytach malej oraz znacznej grubosci.
Pierwszy rodzaj jest dose wygodny w stosowaniu ze wzgl?du na nie zmieniajyce si?
dlugosci (lub malo zmieniajyce si?) pr?t6w promieniowych, lecz jest trudniejszy
w srodkowej cz?sci plyty, gdzie sy duie wartosci momentow zginajycych. Ta ostatnia
wada nie wyst?puje w zbrojeniu drugiego rodzaju, ktore jest ekonomiczniejsze pod
wzgl?dem zuzycia stall, ale tu wi?kszosc pr?t6w jest roinej dlugosci, co utrudnia
roboty zbrojarskie. Zbrojenie ortogonalne stosuje si? w plytach o roinej grubosci,
a w szczegolnosci w plytach o m ^ c h wymiarach. Niekiedy, gdy jest to wygodne,
wykonuje si? zbrojenie mieszane.
Zbrojenie pr?tami promieniowymi i pierscienio-
w y m i wyznacza si? na podstawie obliczonych momentow, odpowiednio M^i Mt, Szczegol zbrojenia wspornlka
przy czym pr?ty promieniowe nie powinny bye odsuni?te od siebie dalej n i i 20 cm
i nie bliiej n i i 5 cm, co cz?sto (przy duiych wymiarach plyty) wymaga wprowadze-
nia dodatkowych pr?t6w promieniowych, gdy powi?kszajyca si? od srodka plyty
odleglosc mi?dzy pr?tami osiygnie rozstaw maksymalny.
Przy zmianie znaku momentu moina odgina6 pr?ty ku rozciyganej strefie prze- _2a.
kroju, jednak takie zbrojenie jest cz?sto w praktyce niewygodne. Zwykle, glownie
w plytach o duiych grubosciach, np. przy kolistych fundamentach kominow, wiei Rys. 5-61. Zbrojenie dobie fundamentowej piyty kolistej z centrycznym pierkieniem oporowym
wodnych itp., stosuje si? metod? odr?bnego zbrojenia zestawami wiyzanych lub (schemat 5, tabl. 5-22)
122 Ptyty wielokierunkowo zbrojone

plyty ma t? wad?, ie w miejscach zagi?c pr?t6w powstajy duze sily poziome, prze-
kazujyce si? na pr?t pierscieniowy. Aby je zmniejszy<5, stosuje si? inny uklad srodko-
wych zagi?c (pokazany rowniei na rys, 5-61) o zwi?kszonej liczbie krzyiujycych si?
pr?t6w w stosunku do rozwiyzania pierwszego. Naleiy jednak zwrocic uwag? na
powstajyce wskutek tego zmniejszenie w srodku plyty jej wysokosci obliczeniowej;
ten sposob zbrojenia jest zatem dobry dla plyt znacznej grubosci.
W plytach, w ktorych wyst?pujy momenty wywolujyce rozciyganie u dolu oraz
u gory plyty, zbrojenie daje si? dwustronnie. Cz?sc pr?t6w dolnych promienio-
wych moie bye dla wlasciwego umiejscowienia zbrojenia gornego odgi?ta ku gorze,
jak to pokazano przykladowo na rys 5-61. To potyczenie zbrojenia dolnego i gorne-
:go zazwyczaj nie jest wystarczajyce i dlatego w plytach grubych stosuje si? pionowe
strzemiona z pr?t6w srednicy nie mniejszej n i i 10 mm o rozstawie co ok. 50 cm,
usztywnione w cz?sci srodkowej pr?tami zwykle srednicy 14 mm. W plytach gru-
bosci ponad 2,0 m stosuje si? jeszcze stalowe stojaki z pr?t6w 0 40, opierajyce si?
Zbrojenie gome-
bezposrednio na utwardzonym podloiu plyty (np. na warstwie chudego betonu).
Ten uklad zbrojenia jest cz?sto stosowany w plytach obliczonych wg teorii spr?-
iystosci, przegubowo podpartych na obwodzie lub zamocowanych, obciyionych ?=1
ciygle rownomiernie (schematy 2 i 10 w tabl. 5-22).
Na rysunku 5-62a pokazano zbrojenie plyty swobodnie podpartej na obwo-
dzie, dla ktorej przekroj zbrojenia promieniowego powinno obliczac si? na mo-
ment w odleglosci ok. r = 0,6 a liczyc od jej srodka. W tym przypadku otrzymujemy
peine pokrycie momentow zginajycych, chociaz na srodkowej cz?sci plyty zbrojenie
nie jest wyzyskane (porownaj wykresy momentow i nosnoSci plyty).
Poniewai w plytach tego rodzaju przyrost momentu Mr w kierunku od brzegu
plyty ku jej srodkowi jest dose duiy, konieczne jest zakotwienie pr?t6w promie- P'W,. S-«2. TVPOwe .broienie pierMeniowe i promiemowe ply.y kolistej obci,zon.J rownomierme:
niowych na podporze w strefie przeciwnej (w tym przypadku u gory), jak to po- 4) podpartej przegubowo, b) zamocowanej (8)
kazano na rys. 5-63a. Uwaga ta dotyczy rowniei zakonczenia pr?t6w promieniowych
w przypadku plyt o innych nie zamocowanych kraw?dziach zewn?trznych, np.
plyt ze wspornikami, jak to pokazano na rys. 5-63b.
b)
Zbrojenie j ^ t y zamocowanej na obwodzie obhczonej wg teorii spr?zystosci
A
(rys. 5-62b) okresla si? na podstawie wartosci momentow w odleglosci ok. r = 0,4 a
od srodka plyty, gdyi wowczas unika si? przekrojow o przeciyionej pracy pr?t6w
zbrojenia. Gorne pr?ty w miejscu zamocowania obwodowego powinny bye obli-
czone zgodnie z przebiegiem momentow i zakotwione w niiej poloionej konstrukcji Rys. 5-63. Zbrojenie brzegowych
fragmentow plyty: a) swobodnie
-4
oparcia.
podpartej n a kraw^dzi, b) wspor-
U Typowe z b r o j e n i e k r z y i o w e plyt podpartych przegubowo oraz mjtowej
zamocowanych na obwodzie, obhczonych wg teorii spr?iystosci, przedstawiono na
rys. 5-64. Dla tego ukladu zbrojenia przekroj pr?t6w okresla si? na podstawie mo-
Zbrojenie tego typu jest szczegolnie racjonalne w plytach obliczanych wg teorii
ment6w otrzymanych przez zrzutowanie wektorow momentow i M, na prosto-
nosnosci granicznej. Jak wynika z podanej metody, plyty te powinny miec jednakowe
padle do siebie przyj?te kierunki zbrojenia. Takie obliczenia plyty przeprowadza
nacalej plaszczyinie zbrojenie na momenty styczne rowne momentowi gramcznemu
si? dla kierunkow zbrojenia x i y oraz w dwoch przekrojach, jak to pokazano
iJ^b; r6wniei cz?sto zbrojenie promieniowe - w zaleinoSci od schematu pracy pty-
na rys, 5-65.
 lyW koliste T2S
Plyty wielokierunkowo zbrolbne

Zbrojenie gome

Zbrojenie dolne

5-66. Zbrojenie siatkami fundamen-

j plyty kolistej podpartej pierscie-
wo centrycznie

Zbrojenie dolne Zbrojenie gorne

konywanych zazwyczaj na miejscu budowy. Przyklad takiego zbrojenia w zasto-
waniu do plyty fundamentowej pokazano na rys. 5-66. Sam proces wykonawczy
2a
2a "ukladanie siatek zbrojema) jest bardzo prosty, co szczegolnie widoczne jest w przy-
adku dwuwarstwowego ukladu siatek (zbrojenie dolne na rys. 5-66).
Niekiedy stosuje si? zbrojenie o ukladzie mieszanym, tj. krzyiowym (ortogo-
alnym) oraz promieniowo-pierscieniowym; takie zbrojenie odnoszyce si? do
ty obhczonej w przykladzie 5-d pokazano na rys. 5-67.

Rys. 5-64. Typowe zbrojenie krzyzowe plyty kolistej obciyzonej rownomiernie: a) podpartej prze- AOO 200
200
gubowo, b) zamocowanej sztywno (8)

100
13x15cm 50 |30j^3yo.r_

Rys. 5-«5

ty — na duiej swej cz?sci powinno bye, praktycznie bioryc, przyjmowane na ten

moment (por6wnaj podane przyldadowo wykresy momentow Mr i Mt na rys. 5-57
Zbrojenie
1 5-58). Zbrojenie ortogonalne jest tu najwlasciwsze, z tym ie powinno si§ stosowac Zbrojenie gorq
doTem
niezaleine uklady zbrojenia dolnego i ewentualnie gornego Oeieli wyst?puje moment
ujemny). W tych przypadkach cz§sto uklada si? zbrojenie z oddzielnych siatek, Rys. 5-67. Zbrojenie plyty o dwoch podporach centrycznych, obhczonej w przykladzie 5-d
 TO Plyty wielokierunkowo ibroj«lne

Wykaz pismiennictwa
<1) Bares R.: Berechnungstafeln fiir Flatten und Wandscheiben. Bauverlag. Wiesbaden und Berlin
1979.
<2) Beyer K.: Die Statik im Stahlbetonbau. Springer Verlag. Berlin 1956.
(3) Eisenbiegler G.: Dreiseitig frei drehbar gelagerte Rechteckplatten mit elastischem Innenun-
terzug parallel zum freien Rand. Beton- und Stahlbetonbau, nr 3/1979.
(4) Flugge W.: Kreisplatten mit linear veranderlichen Belastung. Bauingenieur. 1929.
(5) Gwozdiew A. A.: Mietod priedielnogo rawnowiesija w primienienii k rascziotu zelezobieton-
nych konstrukcij. Inzeniemyj sbornik A N SSSR. T. V. Moskwa 1949.
(6) Huber M.T.: Teoria plyt prostokytnie rownokierunkowych. Towarzystwo Naukowe
Lw6w 1921.
(7) Huber M. T.: Teoria spr^zystosci. PWN. Warszawa 1954.
(8) Iwasyk S.\e plyt kolowych. Iniynieria 1 Budownictwo, nr 7/1952.
(9) Kalmanok A.S.: Stroitielnaja miechanika plastinok. Maszstrojizdat. Moskwa 1950.
<10) Kqczkowski Z.\. Obliczenia statyczne. Wydanie I I . Arkady. Warszawa 1980.
(11) Kwiecinski M.: Rozwiyzanie jednokierunkowo ciyglej plyty ortotropowej w oparciu o terori?
nosnosci granicznej. Zesz. Nauk. Polit. Warsz. Budownictwo, nr 6/1956.
(12) Kwiecinski M.: Plastyczne wyczerpanie nosnosci ustrojow plytowo-zebrowych. Rozprawy
Inzynierskie, 2, 11, 1963.
(13) Kwiecinski M.: Projektowanie zelbetowych ukladow plytowo-zebrowych metodami teorii
plastycznosci. IPPT PAN. PWN. Warszawa 1986.
(14) Niepostyn D.: Nosnosc graniczna plyt kolowo-symetrycznych. Arkady. Warszawa 1963,
(15) Niepostyn D.: No§noi6 graniczna plyt prostokytnych. Arkady. Warszawa 1962.
(16) Sawczuk A., Jaeger T. \e der Platten. Springer Verlag. Berlin 1962.
(17) Sobotka Z.\d graniczna plyt, Arkady. Warszawa 1975.
(18) Stachurski W., Scibak W.: Zaleznosd odksztalcen plyt dwukierunkowo zbrojonych przy ob-
ciyzeniach doraznych i dlugotrwalych. Ksi^ga Zjazdowa X V I Konferencji Nauk. Poznan—
Krynica 1970.
(19) StiglatK., ff7p;?e/^.:Platten. II Auflage. Verlag Ernstu. Sohn. Berlin Munchen—Diisseldorf
1973.
(20) Timoshenko S.P.: Teoria plyt i powlok. Arkady. Warszawa 1962.
(21) Wajnberg D. W., Wajnberg E.D.\, diski, balki-stienki. Gosstrojizdat. Kijew 1959.
6 . S t r o p / g r z y b k o w e
6,1. Charakterystyka ogolna stropow
Stropem grzybkowym nazywamy konstrukcj? w postaci plyty opartej na shipach
za posrednictwem glowic polyczonych z tymi slupami w sposob sztywny. Na obwo-
dzie plyta moie spoczywac na murze lub na slupach (bezposrednio lub za posred-
nictwem belki wienczycej).
Stropy grzybkowe, z punktu widzenia ich pracy statycznej, mogy bye wyko-
nane jako:
1) monolityczne; plyta i shipy wraz z glowicami betonowane na miejscu w jed-
nym wspolnym deskowaniu i tworzyce monolityczny calosc,
2) prefabrykowane; plyta i glowice wykonane z prefabrykatow, a slupy be-
tonowane na miejscu lub prefabrykowane,
3) monohtyczno-prefabrykowane; plyta wykonana z cienkich prefabrykatow
umonolitycznionych nast?pnie nadbetonem, a slupy i glowice monolityczne lub
prefabrykowane.
P l y t a stropu monolitycznego jest zwykle zbrojona dwukierunkowo, choc
moie by6 rowniez zbrojona inaczej, np. czterokierunkowo lub pierscieniowo
(por. rys. 6-17b i c w I I wyd. tej ksiyiki). W stropie prefabrykowanym plyta sklada si?
z element6w zwykle nie wspolpracujycych ze soby o ukladzie zaleinym od typu
stropu. W stropie monolityczno-prefabrykowanym dolne cienkie plyty prefabryko-
wane majy zazwyczaj zbrojenie jednokierunkowe uzupelnione gomym zbrojeniem
pracujycym na momenty ujemne w nadbetonie plyty.
Stosunek wymiarow l^'.h plyty stropowej mierzony w osiach slupow moie
w zasadzie roznic si? znacznie od jednosci, jednakie naleiy dyiyc do tego, aby przy
stosowaniu podanych dalej metod obliczania siatka shipow tworzyla pola kwadra-
towe lub zbliione do kwadratow. Rozpi?tosci poszczegolnych prz?sel kaidego
z kierunkow mogy bye niejednakowe, lecz najmniejsza rozpi?tosc nie powinna bye
mniejsza od 0,8 najwi§kszej rozpi§tosci tego samego kierunku.
S l u p y majy r6ine ksztalty przekroju poprzecznego: kwadratowy, prosto-
kyttiy, wieloboczny lub okrygly. Najcz?sciej spotyka si? przekroje kwadratowe,
wieloboczne i okrygle. Naturalnym gornym zakonczeniem slupa jest widoczna
glowica (skrajne slupy —jesli wsparte sy na nich belki wieiiczyce strop —mogy
 stropy grzyb^we
py6 bez gtowie lub mog^ bye zakonezone polgtowicami). Mozna jednak roWniei
pXojektowac stropy grzybkowe z plytami spoczywajqcymi bezposrednio na shidach;
s^ to stropy z glowicami ukrytymi w plycie, powszeehnie nazywane stropami gi^yb-
koWymi bezglowieowymi albo ukladami plytowo-shipowymi. ' prty budowie magazynow i podziemnych zbiornikow. Podobnie jak monolityczne,
G l o w i c a w przypadku stropow monolitycznych i monohtyczno-prefajbry-
kowanych ma za zadanie utworzenie sztywnego pol^czenia slupow z plytq braz
korzystnej zmiany rozkladu i zmniejszenie wartosci momentow zginajqcych w plycie.
Ponadto glowica zabezpiecza plyt? przed przebiciem jej przez slup, gdyz tworzy
zwi?kszon^ plaszczyzn? podparcia. To zwi?kszone oparcie jest szczegolnie istotne
w stropach prefabrykowanych, gdy^ na glowicy opieraj^ si? plyty mi?dzyglowicowe,
a niekiedy rowniez; i prz?slowe plyty srodkowe.
M o n o l i t y c z n e s t r o p y g r z y b k o w e wykazuj^ wiele zalet w po-
rownaniu ze stropami plytowo-iebrowymi. Oto wainiejsze z nich:
a) na deskowanie stropow grz>'bkowych zuzywa si? mniej drewna niz; na des-
kowanie stropow plytowo-:^ebrowych, mozna je wykonac latwiej, a wi?c i szybciej;
ostatnio stosuje si? z reguly deskowania inwentaryzowane (wielokrotnie uiywane
do betonowania), a takie formy stalowe;
b) ze wzgl?du na korzystny ksztalt stropu konsystencja mieszanki betonowej
przeznaczonej do betonowania plyt stropow grzybkowych moz;e by<5 mniej ciekla
od potrzebnej do betonowania stropow plytowo-iebrowych; moina wi?c do mie-
szanki u ^ c mniejszej ilosci wody, a zatem — dla osi4gni?cia tej samej wytrzyma-
lofci — rowniez mniejszej ilosci cementu niz do betonu stropow plytowo-iebro-
wych;
c) gladkie powierzchnie sufitow (szczegolnie stropow z ukrytymi glowicami)
umoaiwiaj^ bardziej elastyczne projektowanie wn?trz (np. przestawnosc scianek
dzialowych) oraz lepsze oswietlenie w porownaniu z pomieszczenianii o sufitach
z wystaj^cymi iebrami;
d) wysokosc uiyteczna pomieszczen przekrytych stropem grzybkowym jest
wi?ksza n i ^ w przypadku stropow plytowo-zebrowych (mierzona od poziomu po-
sadzki do spodu l;eber). Dzi?ki temu wysokosc poszczegolnych kondygnacji i ogolna
kubatura budynku mog^ hy6 mniejsze; wplywa to korzystnie na koszty budowy
i eksploatacji;
e) stropy grzybkowe s^ ekonomiezne przy znacznych o b c i ^ n i a c h (minimalne
obciqzenie 5 kN/m^) i kwadratowej siatce slupow. Z tego tQ± wzgl?du stropy te
stosowane s^ jako plyty denne zbiornikow lub s i l o s 6 w , ktorych obciqienie do-
chodzi nawet do 100 k N / m ^ (odpowiada to naciskowi na grunt 0,1 MPa);
f ) nadaj^ si? one szczegolnie tam, gdzie konieczne jest zachowanie duiej czys-
tosci pomieszczen, np. w budynkach przeznaczonych dla przemyshi spoi:ywczego,
j a k magazyny mi?sne, chlodnie i t p . ;
g) dzi?ki gladkiej powierzchni dolnej stropu grzybkowego ilosc robot wykoii-
czeniowych jest mniejsza m± przy :^ebrowej powierzchni sufitu stropow plytowo-
-iebrowych.
twicowe stropy monolityczne 129
" 5
Ulatwione jest tez ukladanie izolacji sufitowej i zakladanie przewodow instala-
cyjhych.
/prefabrykowane stropy grzybkowe stosuje si? najcz?sciej
pracuje one dobrze pod dzialaniem znacznych obci^en, choc uklady statyczne
prefabrykowanych stropow grzybkowych r6i:ni^ si? cz?sto bardzo istotnie od wyst?-
puj^cych przy stropach monolitycznych tego typu. Stropy prefabrykowane nie
wykazuj^ niektorych z przytoczonych zalet, ale glownym ieh atrybutem jest szybki
montai i bardzo niewielkie zuzycie materiahi (drewna lub stali) na formy.
Wiele zalet stropow monoUtycznych i prefabrykowanych l^cz^ ze soba stro-
py monolityczno-prefabrykowane (niewielkie zuzycie materialu
na stemplowanie i formy, mniejsze od stropow prefabrykowanych zuzycie stali,
k duia sztywnosc stropu).
6.2. Gfowicowe stropy monolityczne
W.I. O b l i c z a n i e s t r o p o w g r z y b k o w y c h j a k o uktadow spr^zystych
6.2.1.1. Uwagi ogolne
Obliczanie stropow grzybkowych w stanie spr?±ystym, odzwierciedlajqce mozliwie
dokladnie ieh prac? statyczny, sprawia du^o trudnosci. Analiza statyczna plyt
, podpartych w srodkowych punktach lub plaszczyznach, opieraj^ca si? na ogolnych
teoriach zginania plyt, wymaga dose skomphkowanych obhczen matematycznych;
-jStosowana jest ona rzadko, raczej dla nietypowych siatek slupow (np. o ukladzie
^^rombowym), dla bardzo zroinicowanych zloitonych obci^zen itp. Liczne prace
Dretyczne (11), (12) umo^iwily jednak stworzenie latwiejszych w uj?ciu i mniej
.•'ilinudnyeh metod obliczen dla u k l a d 6 w obci^zen i siatek s h i p 6 w najcz?sciej spo-
/ tykanych w praktyce. Takich metod obliczeniowych stropow grzybkowych jest wiele.
[ K a i d a z nich ma oczywiscie odpowiedni zakres zastosowania, ustalony na podstawie
I^Jph teoretycznych zaloien, a takze weryfikacji — na podstawie badan.
.{^ W tym wydaniu podane s^ dwie metody obUczeniowe oparte na zalozeniu
/^spr?zystej pracy plyty. Jedn^ z nich moina stosowac, gdy mamy zblizony do
'kwadratowej siatk? slupow (o wymiarach bokow nie roiiniqcych si? wi?cej niz o 20%),
rozpi?tosci s^siednich prz?sel kaidego kierunku nie r62:ni4ce si? wi?cej niz o 20%.
r 6 w n o m i e m e ciqgle obei^ienia uiytkowe oraz ci^gle oparcie na obwodzie plyty stro-
.powej (na scianie lub na siupach za posrednictwem polglowic, gdy mi?dzy slupami
* .wykonana jest belka wienczqca). Z tej metody obHczeniowej moina wowczas ko-
r z y s t a 6 , gdy s^ spelnione odpowiednie warunki sztywnosci poszczegolnych cz?sci
- stropu (plyty i slupow) oraz gdy glowice stropow odpowiadajq wymiarom i ksztal-
torn, dla ktorych te metody zweryfikowano doswiadczalnie; na rys. 6-la pokazano
charakterystyk? wymiarow^ i typy glowic, ktore powinny bye przyj?te, gdy stosuje
9
 S t r o p / grzybkf GtoWicowe s t r o p y m o n o l i t y c z n e

k a M y m pasmie przyj?to nast?puj^ce oznaczenia podpor i prz?sel (przykla-

Typ A Typ B dowjo podano t u oznaczenie przekrojow rownoleglych do kierunku 12):
: ' r~
1 -rX \ przekroj 0-0 — skrajna liniowa podpora (np. sciana), na ktorej plyta jest swobodnie
v////^y//////. podparta,
przekroj 8-8 — skrajna podpora w postaci szeregu slupow polaezonych monoli-
3 ^
•si lub tyeznie z plyt^,
-^rzekroj 5-5 oraz przekroj 7-7 —pierwszy szereg slupow od podpory skrajnej,
ll lub 1; ii tub l2 h tub l2 rzekroj 6-6 — dalsze szeregi slupow (tzn. pozostale podpory srodkowe),
0.2li<ai^0,3li W stropach: W dachach; rzekroj / - / — prz?slo skrajne przylegaj^ce do skrajnej podpory liniowej,
0,212 ^02^0,312 rzekroj —prz?slo skrajne przylegaj^ce do szeregu slupow skrajnych,
ekroj 2-2 oraz przekroj 3-3 — prz?sla srodkowe.
Qsi^SOcm as2^30cm t^15cm t^12cm
Obliczeniowe momenty zginaj^ce w k N - m na 1 m szerokosci pasma dla plyt
'tropow maj^cych co najmniej trzy prz?sla w kazdym kierunku, wyznacza si? dla
"erunku oraz I2 odpowiednio ze wzorow:
Typi
Typ 2 Typ 3
M = kll; M=^kll [6-1]:
, Qr(0.2^0,3)l ar(a2^0.3)l

Wspolczynnik k przyjmuje si? —zaleznie od rozpatrywanego pasma i prze-

j u — z tabl. 6-1, obci^ienie obliczeniowe (tj. z uwzgl?dnieniem wspolczynnikow
'^zenia) stale g i zmienne p — w kN/m^, a rozpi?tosci / i i /2 w metrach.
Poza tym w tablicy przyj?to nast?puj^ce oznaczenia:
I J

[6-21!

jRys. 6-1. Typy glowic stropow monolitycznych: a) wg zaiecen polskich (typ A —bez plyty,
•'e za /1.2 przyjmuje si? zaleznie od kierunku rozpatrywanego pasma / j lub I2,
typ B — z plyt^ glowicowe, typ C — glowica zalamana), b) wg zaiecen radzieckich (typ 1 — bez
plyty, typ 2 — z plyt^ glowicowe, typ 3 — glowica zalamana) 1,2 oznacza odpowiedni^ obliczeniowe szerokosc glowicy zgodnie z rys. 6-la.
Na podstawie wyznaczonych w podany sposob obliczeniowych momentow
'naj^cych wymiaruje si?.pasma glowicowe / oraz mi?dzyglowicowe / / , pasmo-
rsi? podany w p. 6.2.1.2 metod? obhczen (typy glowic przedstawione na rys. 6-lb
przyjmuje si? w przypadku stosowania analogicznej metody SNiP omowionej
w wydaniach I , I I i I I I tej ksi^zki). ^1 > ti
Druga podana t u metoda, wedhig ktorej plyty grzybkowe moi:na obliczac dziel^c pasma:
strop na wzajemnie krzyzuj^ce si? uklady ramowe, pozwala wyznaczac momenty podporowe iv
—!
zginaj^ce wyst?puj^ce w plycie przy niejednakowych rozpi?tosciach prz?sel, zrozni- poza-
-cowanych obci^zeniach (aczkolwiek nie dowolnych), o glowicach okreslonych glowicowe J _
glowicowe 1
wyzej (rys. 6-1) oraz przy oparciu ci^glym stropu na obwodzie.
mi^dzy- "7
glowicowe "
6.2.1,2. Obliczanie plyt wg metody polskiej I
Obliczanie momentow zginaj^cych w plytach wyko-
nuje si? dla obu kierunkow siatki slup6w. Aby latwiej mozna bylo okreshc polo-
ienie obliczanych momentow, przeprowadza si? podzial plyty w obu kierunkach 1- +
na pasma glowicowe / i mi?dzyglowicowe / / . Gdy skrajne prz?sla plyty s^ oparte Rys. 6-2. Schemat stropu grzybko-
na podporze liniowej, rozroznia si? ponadto pasma pozagiowicowe III i polpasma ^ g o wg motody polskiej; podzial 153-
jpodporowe IV (rys. 6-2a). plyty na pasma i przekroje

9«
 Stropy grzyh GtoVicowe stropy monolityczne 133
132

TabUcd 6-1
Wsp^czynniki do obliczania strop6w grzybkowych wg metody polskiej
DIN
-1
^^^^---.^^^ Przekroje
1—1 2—2 i 3—3 4--4
Pasma

I. Glowicowe (0,078^+0,101p)a (0,0475-+0,075/i)i5 iO,063g+0,077p)^

n . Mi^dzyglowi-
1
cowe (0,067^+0,096i?)a (0,0265^+0,076/?)/? (0,0515^+0,063/7)^
1
"^--^-.^^ Przekroje
5—5 i 7—7 6—6
Pasma ""^'^^^---^
1 2 3 4 5 6
I. Glowicowe*^
Hd ^^4
all = 0,20 -(0,136^+0,150p) - (0.0955^+0,131/7) -(0,050^+0,060/7) _mi ^ ^ ^
all = 0,25 -(0,118^+0,132i7) -(0,080^+0,118/7) -(0,045^+0,055/7) MB Mg M^Mg
Rys. 6-3. Schemat
fl// = 0,30 ->(0,101^+0,114p) -(0,0665+0,101/7) -(0,0405^+0,050/7)
obliczeniowy wy- Ml M2 M3

II. Mi^zyglowi- dzielonej ramy m

cowe -(0,034^+0,042/7)^ -(0,0125^+0,034/7))? -(0,020^+0,020/7))?

Obci^zenie przypadaj^ce na 1 m ramy wynosi zatem

*> W zaleznosci od przyj^tego kierunku obliczania momentdw za ajl przyjmuje si? odpowiednio at 11 lub Ojll.
pozagiowicowe / / / nalezy obliczac na 3/4 momentow obliczeniowych dla pasma
Moment bezwladnosci rygla (plyty stropowej) wydzielonej ramy oblicza si?
mi?dzyglowicowego / / , natomiast momenty zginaj^ce w polpasmie podporowym IV
•(przy grubosci plyty 0 ze wzoru
przyjmuje si? jako rowne polowie momentow dzialaj^cych w pasmie glowicowym 7.
4-1+4 t'- [6-5]
6.2.1.3. Obliczanie plyt wg metody ram wydzielonych 2 12 •
Obliczanie plyt sprowadza si? do obUczania wydzielonych krzy^uj^cyeh si? ze sob^
Moment bezwladnosci kaMego shipa uwaia si? za staly na calej jego wysokosci
ram, przy czym za szerokosc obliczeniowe rygla ramy przyjmuje si? odleglosc
i odpowiadajacy przekrojowi poza glowicy.
mi?dzy srodkami prz?sel prostopadlych do plaszczyzny obliczanej ramy (rys. 6-3).
Obliczenia statyczne tych ram przeprowadza si? dowoln^ metody, przyjmujec do Wplyw glowicy na obliczeniowe dlugosc rygla i slupow okresla si? na podstawie
obliczenia peine obeiezenie przypadaj^ce na kazd^ z nich; moina zalo5y6, i e nastepuj^cych wzorow:
rama nie moze doznac poziomyeh przesuni?c w?zl6w. Praktyeznie bior^c moina a) dla prz?sel posrednich lub skrajnych (jesli skrajne slupy maj^ polglowice),
. fgodnie ze wzorem
r6wnie5: nie uwzgl?dniac wplywu gomych i dolnych pi?ter, a obhczenie wieloprz?slo-
wej i wielokondygnaeyjnej ramy sprowadzic do obliczenia rygla maj^cego z gory
i z dohi shipy utwierdzone na poziomie powyzej i poniiej poloi:onego stropu.
Rozklad reakcji podporowych na powierzchni glowicy naleiy przyj^c w ksztalcie
b) dla skrajnych prz?sel
trojketa, o maksymalnej rz?dnej na skraju obliczeniowej szerokosci glowicy i zerowej
:'przy shipach bezglowicowych
na osi slupa.
Zgodnie z tym szerokosc rygla tak wydzielonej ramy jest r6wna [6-7]
3 '
hr = [6-3] przy oparciu na sciame
gdzie 4 - 1 i /„ — dlugosci przylegaj^cych prz?sel w kierunku prostopadlym do [6-8]
rozpatrywanej ramy.
 G l o w i c o w e stropy monolityczne 135

0 5 1 , 0.51 0,51

0.55 M- 0.75M 0.55 M-

^ 4 5 M J 0 2 5 m;; ^ A 5 M ;

0.55 M+ 0,75 M - 0.55 M+ Rys. 6-5.

Wykres obliczeniowych
£1 momentow w siupach
stropu grzybkowego
Rys. 6-4. Schemat rozdzialu prz^sJowycb (obliczanych jako uklad
i podporowych momemow wydzielonej spr?zysty)
ramy mi^dzy glowicowymi i mi?dzyglo-
wicowymi pasmami plyty st . pu grzybko-
0.251 .0.251 wego, liczonej wg schematu wydzielonej
4 — L ramy Ozaiaczaj^c przez Mg moment przypadaj^cy na slup gorny, a przez — na
slup dolny, przy niejednakowych rozpi?tosciach przesei plyty stropu w rozpatry-
wanym kierunku, mamy (rys. 6-5):
gdzie: /^^ — odleglosc pierwszego slupa (od skraju stropu) od sciany (w swiet- dla slupow srodkowych
le),
/ — rozpi?tosc plyty w osiach slupow obliczanego kierunku,
12 ig + id + in-l-^in
c) dla slupow [6-10]

[6-9] 12

gdzie H— wysokosc slupa (od podstawy do wierzchu plyt> stropowej nad glowicy). dla slup6w skrajnych
Wyznaczone tq. metody momenty zginaj^ce krzyzuj^cych si? ram wydzielonych
nie przebiegaj^ w rzeczywistosci rownomiernie na calej szerokosci plytowego rygla, 12 ig + h + in '
lecz zmniejszaj^ si? krzywoliniowo od srodka w kierunku kraw?dzi wydzielonego [6-11]
rygla. Dla uproszczenia rozdziela si? ramy wzdluz ieh szerokosci na dwa pasma:
12 ig-\-id^in '
glowicowe i mi?dzyglowicowe, kaide szerokosci rownej polowie rozpi?tosci plyty
stropowej prostopadlej do podlutnej osi ramy. Mi?dzy tak wydzielone pasma roz- gdzie: g obci^zenie stale na 1 m wydzielonej ramy szerokosci rownej sumie po-
klada si? obliczone momenty ujemne podporowe M" i dodatnie Af + (rys. 6-4). lowy przyleglych prz?sel prostopadlych do rozpatrywanego kierunku,
Momenty zginaj^ce w skrajnych prz?slach w kierunku rownoleglym do kraw?dzi ^ —obci^zenie zmienne na 1 m wydzielonej ramy szerokosci j w . ,
plyty wyznacza si? j a k dla plyt stropowych o polach jednakowej wielkosci. ^01 i lo2 — obhczeniowe rozpi?tosci rygh ramy przyleglych do obliczanego shipa,
przy czym /oi > /O2J z uwzgl?dnieniem wplywu szerokosci glowicy
6.2.I.4. Obliczanie slupow wg wzoru [6-6],
Przy zalozeniu spr?:^ystej pracy ukladu wszystkie shipy stropow grzybkowych po- Z^ —sztywnosc gornego slupa; ig = IglHog, gdzie Ig oznacza moment bez-
winny bye obhczane jako shipy konstrukeji ramowyeh, obci^ione silami osiowymi wladnosci gornego slupa, a Hog jest jego obhczeniow^ wysokosci^ wg
i momentami w?zlowymi. W ten sposob nalezy obliczac slupy skrajne i srodkowe, wzoru [6-9],
niezaleinie od tego, czy pola siatki slupow s^ jednakowe czy rozne. Momenty /d — sztywnosc dolnego slupa analogiczna do ig,
w siupach wyznacza si? rozkladaj^c moment w?z}owy na schodz^ce si? w w?zle — sztywnosc rygla wydzielonej ramy z lewej strony rozpatrywanego slupa;
elementy konstrukcyjne, zaleznie od ieh sztywnosci. 4_ ^ = /^//o, gdzie / , oznacza moment bezwladnosci rygla ramy okreslony
 Strop/ grzybkowe Glowicowe stropy monolityczne 137

ze wzoru [6-5], a /Q jest obliezeniow^ rozpi^tosci^ rygla lewego (wobec _„,^J3f03511 _^

zaloienia, ±G > I2, wartosc IQ odpowiada oznaczeniu / o i , gdy dhi- Qi lub ci2:(0.2j0,3) l^Jlub^l2 i
gosc rygla lewego jest wi?ksza od prawego, natomiast gdy jest mniejsza,
wowczas /o odpowiada oznaczeniu / 0 2 ) ,
/„ —sztywnosc rygla wydzielonej ramy z prawej strony rozpatrywanego
shipa, o znaczeniu analogicznym j a k
Przy jednakowych rozpi?tosciach prz?sel plyty stropu, w rozpatrywanym kie-
runku, wzory [6-10]; [6-11] przybieraj^ postac:
dla ship6w srodkowych Rys. 6-6. Oznaczenia i wymiary glowicy monolitycznej stropow
iczonych wg metody nosnosci granicznej

12 ig-^ia+2i„
[6-12] Przy pierwszym ukladzie obci^zenia tworzy si? w plycie trzy
12 i,+i,+2i„' rownolegle linie przegubow plastycznych (rys. 6-7), z ktorych jedna — mi?dzyglo-
wicowa (rozwarta u dohi — 1) przebiega w cz?sci srodkowej obci^z:onego pasma
dla shipow skrajnych
plyty, a dwie pozostale — przyglowicowe (rozwarte u gory — 2 ) w odleglosci Ci,2
od osi slupow.
12 ig+id+h Przy drugim ukladzie obci^zenia, t j . ci^glego na calej powierzchni
[6-13] stropu, srodkowe linie zalomow 1 powstaj^ w srodkowych osiach pol rownoleglych
do obu kierunkow siatki slupow, mi?dzyglowicowe hnie zalomow 2 — n a osiach
12 ig + h + in '
siatki shipow, a przyglowicowe 3 — pod k^tem 45° do tych kierunkow (rys. 6-8).
gdzie /o = /oi = / 0 2 wg oznaczen we wzorach [6-10] i [6-11]. Podany sposob obhczania plyty stropu grzybkowego dla obu podanych warian-
tow zniszczenia plyty moze bye stosowany, gdy stosunek rozstawu slupow / 2 / / 1 <
6.2.2. O b l i c z a n i e s t r o p o w g r z y b k o w y c h w g t e o r i i nosnosci granicznej ^ 1,35, a stosunek L 2 / L 1 szerokosci nawzajem prostopadlych pasm plyty zawartych
mi?dzy glowicami (rys. 6-7a) nie przekracza 1,5. Zaldadamy rowniez, ±Q zbrojenie
6.2.2.1. Obliczanie plyt sklada si? z siatek o pr?tach rownoleglych do obu kierunkow slupow.
Przy obhczaniu tego typu stropu opieramy si? na tych samych zaloi^eniach ogol- Poloz:enie linii zalomow, zale:^ne od wymiarow glowic, przyjmuje si? tak, aby
nych, kt6re omowiono na wst?pie p. 5.1.2 w odniesieniu do plyt krzyzowo zbrojo-
stosunki wymiarow cjli i C2//2 zawieraly si? w granieach od 0,08 do 0,12.
nych. Dotyczy to tak samych zaloien, j a k i mechanizmu tworzenia si? linii przegu-
bow plastycznych (zwanymi rowniez liniami zalomow), k t o r e — j a k wykazaly
doswiadczenia — nalezy t u przyjmowac d l a d w o c h najniebezpiecz-
A. Obliczanie pol posrednich
niejszych u k l a d 6 w obci^zien:
a. P l y t a obci^zona pasmowo w prz?sle jednego rz?du
a) obci^ienia pasmowego w prz?sle jednego rz?du plyt przy jednoczesnym
i nie na calej pozostalej powierzchni stropu
obci^eniu nie na wszystkich pozostalych rz?dach pol,
Wychodz^c z warunku rownowagi momentow wszystkich sil przylozonych do
b) obei^ienia ci^glego na calej powierzchni stropu.
sztywnych platow plyty pokazanej na rys. 6-7, otrzymujemy podstawow^ zaleinosc
Doswiadczenia te przeprowadzono na plytach z glowicami w ksztalcie j a k na
rys. 6-6 (por. typ 3 na rys. 6-1), dlatego podany dalej sposob obhczania plyt odnosi L - x ^ x_
^ ^I^aprz ^prz ^" podp p ^podp p [6-15]
si? tylko do tego typu glowic. Dla ^ o w i c tych zaleca si?, aby stosunek (tx + t)lt apodp I ^podp I
zawier^ si? w granieach od 2,0 do 2,5 oraz aby odpowiednio dla kierunku dhigosci
pol /ji i I2 byly spelnione nierownosci gdzie: q — obliczeniowe obci^ienie stale i zmienne (tj. z uwzgl?dnieniem wspolczyn-
nikow obci^zenia), okreslone na 1 m^ powierzchni stropu,
y > ^,+0,09/, A ; A > ^,+0,09/2-^. [6-14] i?^ — wytrzymalosc obliczeniowa stali zbrojeniowej.
 Stropy grzybkowe Glowicowe stropy monolityczne fl9

Wprowadzaj^c oznaczenia

podp p podp I
2
1 2
oraz
Pa podp I . "a podpp
^podp I -~ jn ^podpp ~"

otrzymujemy

^ R,F^{^,,apl^p,,,^ ^e.^.Zpr^ + d^^appZpodpp^^ [6-16]

Dla pol posrednich mozna przyj^c symetri? uldadu hnii przegubow plastycz-
nych {zpodpi = Zpodpp = Zpodp) oraz jednakowe zbrojenie gorne podporowe
Papodpi = Papodp = Papodp, wowczas dla sztywucgo Plata plyty o rozpi?tosci
0 , 5 ( / i - 2 c i ) i szerokosci 4 zaleinosc [6-15] upraszcza si?

^/2(0,5/i-Ci)^ < i ? r F . + F z ) [6-15a]

— 5^ I^aK^apodp^podp^^aprz'^przJi ^*^'*J
gdzie — odleglosc bocznyeh linii przegubow plastycznych od osi slupow, rowna
polowie szerokosci glowicy w miejscu jej skosu.
Rys, 6-7. Linie przegubow plastycznych przy obci^eniu pasmowym w prz^sle jednego rz^du piyt,
przy jednoczesnym obci^zeniu nie na wszystkich pozostalych rz^dach pol: a) oznaczenia dla ogol- Wygodniej jednak jest stosowac inn^ postac rownania [6-15a], analogiczna do
nego przypadku niesymetrycznego ukladu linii przegubow plastycznych, b) oznaczenia dla symet- zaleznosci [6-16], a mianowicie
rycznego ukladu linii przegubow plastycznych
i —linia zalomu rozwarta od dolu, tzw. dolna linia zalomu, 2 - - l i n i a zalomu gorna (rozwarta _ ^ K^taiZprz 'podp _ ' "^^prz
[6-16a]
od gory)

gdzie Fai jest sumarycznym przekrojem zbrojenia

podp 19 Pa prz J P2 podp p — przekroj zbrojenia na dlugosci jednego prz^sla plyty Pal ~~ Pa podpPa prz •
odpowiednio: gornego — w linii zalomu lewego, dolnego — w srodkowej Obliczaj^c pola posrednie zaleca si? przyjmowac:
linii zalomu, gornego — w linii zalomu prawego,
Opodp - 0,5-0,67; 6,,, 0,5-0,33,
^podp I , ^prz, V d p p —ramiona sil wewn?trznych w liniach przegubow plastycz-
nych odpowiednio analogicznych do oznaczen zbrojenia j a k wyzej; przy czym
ramiona te okresla si? odpowiednio na podstawie wysokosci obhczenio- Opodp-^Qprz = 1-

wej plyty top i glowicy w miejscu jej skosu (togi) b. Plyta obci^zona w sposob ci^gly i rownomierny na
calej powierzchni stropu
top = t - d - l cm, = ti + t - d - l cm, Post?puj^c j a k w przypadku a i wychodz^c z warunku rownowagi momentow
a mianowicie (6) wszystkich sil przyloionych do pokazanego na rys. 6-8 sztywnego plata ABCDE
wzgl?dem osi przechodz^cej przez srodek ci?ikosci przekroju w miejscu podpo-
^prz = 0,96/op, rowego przegubu plastycznego CD (6), otrzymujemy
qll
^podp = togl | l —
1 4 4 +
przy czym: rf—srednica pr?t6w zbrojenia, i^i, — wytrzymalosc obHcze- [6-17]
^ {{Papodpi +Papodp2)Zpodp + (Pa prz I + Paprzl) Zprzl •
niowa betonu, pozostale oznaczenia podano na rys. 6-7.
 G l o w i c o w e stropy monolityczne

m m m m m n m m
i ^ A j

Rys. 6-9. Uklad linii przegubow plastycznych

przy obci^zeniu pasmowym jednego rz^du
irilyt w polu skrajnym, w przypadku silnego
ojenia brzegowej belki przy znacznych jej
ivymiarach (przypadek la)

Rys. 6-8. Linie przegubow plastycznych przy obci^- aii przegubow plastycznych w tych polach. Omowimy sposob obhczania pol
zemuci^gjym na calej powierzchni stropu (opis "jnych dla dwoch przypadkow oparcia stropu na obwodzie.
w tekicie) r z y p a d e k 1. Oparcie brzegu stropu na siupach z polglowicami zwienczo-
ymi silnie zbrojonymi podhiinymi belkami brzegowymi lub na scianie. Mog^i
Przyjmiy^c w przyblifeniu dhigosc przyprostok^tnej trojkata plyty odiamuia LJ^6 dwie moiliwosci obci^enia stropu rozpatrzone poniiej.
cego s., nad glowic, od platu czwartej cz,sci plyty za c = I + Przy obciqzeniu pasmowym w prz?sle jednego rz?du plyt, przy jednoczesnym
4 c=» - b c i ^ n i u nie na wszystkich pozostalych rz?dach pol uklad przegubow plastycz-
-2c+
8 3 IJ, vch ksztaltuje si? jak na rys. 6-9.
Podstawowa zaleznosci^ slui:^c^ do okreslenia zbrojenia takich skrajnych plyt
est
[6-18]
Zpodp + Zp,
n r J / 7 .^^"'^'•^^^^y'^^ P^l^^J^ P»yty /x = /a = /, wowczas merownosc [6-18] •+Fa
przedstawiona w postaci analogicznej do [6-16a] jest nastepuj,ca ( F f
i.F'aprz + F'a^;)2^,ih-2Ci)
+
[6-19]

8 ^RaFa,Z,
[6-] 8a]
•'e: F,a podp 9 Pa
"a nt-T
prz ]przekroj zbrojenia rownoleglego do skraju stropu na sze-
przy czym wartosci 0 powinny si? zawierac w tych samych granieach, jak podano rokosci jednego prz?sla plyty odpowiednio: gornego —
w p. a. W powyzszych wzorach przyj?to nast?puj^ce dodatkowe oznaczenia: w zewn?trznych Uniach zalomow, dolnego — w srodkowej
Pa podp ly Faprzi — przckroj zbrojcnla, odpowiednio podporowego (gornego) i prz?s- hnii zalomu oraz w ukosnych Uniach zalomow,
iowego (dolnego), z pr?t6w umieszczonych rownolegle do kie- F'apodpy X a prz - przekroj zbrojenia prostopadlego do skraju stropu, na dlu-
runku rozpi?tosci l i , gosci jednego prz?sla plyty odpowiednio: gornego — w linii
Papodpi y Pa przi — przckroj zbrojcuia, odpowiednio podporowego i prz?slowego, zalomu tu^ przy belce brzegowej, dolnego — w ukos'nych
z pr?t6w umieszczonych rownolegle do kierunku rozpi?tosci hniach zalomu,
Obliczone zbrojenie rozklada si? rownomiernie na szerokosci plyty. A — wspolczynnik, ktory dla oparcia plyty stropowej wynosi:
na belce brzegowej A = 0,5,
B. Obliczanie pol skrajnych
na scianie A = 0,6,
Obliczanie pol skrajnych przeprowadza s i , w zaleznosci od schematu o b c i ^ n i a
pozostale oznaczenia s^ te same co przy omawianiu pol posrednich oraz podane
oraz rodzaju oparca stropu na jego obwodzie, co ma bezposredni wplyw na uklad
s^ na rys. 6-9.
 ricowe s t r o p y m o n o l i t y c z n e

b. Przy obciqzeniu ciqglym na c^ej powierzchni stropu uklad przegubow plastycz-

nych jest j a k na rys. 6-10.
Podstawowa zaleinosd, pozwalajqca okreslic momenty zginajqce w roinych
miejscach plyty, jest do^c rozbudowana; dla = = / jest ona rowna

1,41HA'J+A) + (1 +A;)+2(A'^ -1) (0,3/-6)

0,2/-2c ~ +

0,8/-2c 0,3/H-*,

0,77/3~2,4cF-0,356/^+4c^ + cbl _
^2/-2c +c(0,8/~2c) + i - L . -L .11.J
ll
" 4 ° i

6-10. UWad Hnii przegubow plastycznych Rys. 6-11. Uklad linii przegubow plastycznych
+ 0,25(/~a)(0,3/-Z>,,)
[6-20] obciqzeniu calego stropu grzybkowego przy obciqzeniu pasmowym jednego rz^du plyt
polu skrajnym, w przypadku silnego zbro- w polu skrajnym, w przypadku slabego zbrojenia
gdzie zgodnie z oznaczeniami rys. 6-10:
brzegowej belki przy znacznych jej belki brzegowej (przypadek 2)
(zwykle b — 0,5a) przypadek lb)
^ ^ H ; ' "^"""1^' ^^""1/7' ^ " " l ^ -
Przypadek. 2. Oparcie brzegu stropu na shipach z polglowicami bez belek
owite obliczone zbrojenie gorne prostopadle do brzegu stropu umieszcza si?
brzegowych lub o tak niewielkim przekroju poprzecznym i slabym zbrojeniu, ±Q
pasmie nadslupowym. Przy nieznacznej sztywnosci slupow zewn?trznych (z pot-
ulegaj^ one zarysowaniu wraz z plyt^ stropow^. wicami), zbrojenie w kierunku rownoleglym do brzegu rozmieszcza si? tak j a k
Analogicznie do pol posrednich, pola skrajne mog^ bye obci^ione nie na calej plytach posrednich, a w kierunku prostopadlym do brzegu rozmieszezenie zbro-
powierzchni (np. pasmowo w jednym lub kilku polach mi?dzyslupowych jednego ia przeprowadza si?^ zakladajqc (podpora prawa oznacza podpor? na brzegu
kierunku). Wowczas uklad przegub6w plastycznych jest j a k na rys. 6-11. pu):
Przy tym obciqzeniu zakladamy uklad zarysowania plastycznego rownolegly
lub prostopadly do jednego z brzegow. Korzystamy w6wczas ze wzoru ogolnego Opoapi - 0,67; 0^,, = 0,5; Opo^pp = 0,33,
[6-15], przyjmujqc x w zaleinosci od stosunku sumy sztywnosci gornego i dolnego
shipa do sztywnosci plyty, t j . k = {ig-\-id)lh\
. Obliczanie slupow
gdy k^ Ay wowczas x = 0,5L, gdy < 4, wowczas x = 0,55L, py stropu grzybkowego pracujq na mimosrodowe sciskanie. Dzialajq na nie
gdzie L oznacza odleglosc mi?dzy skrajnymi Uniami przegubow plastycznych obh- podiuzne od obciqien obliczeniowych przekazujqcych si? z przypadajqcego
czanego pola. la stropu oraz momenty zginajqce obliczone dla najniekorzystniejszego ukladu
Przy obliczaniu sztywnosci ip plyty przyjmuje si? jej dlugosc mierzonq w osiach h obciqzen, t j . dla pasmowego obciqzenia zmiennego (uklad linii przegubow
slupow zmniejszonq o szerokosc glowicy na dolnej plaszczyznie stropowej w obli- tycznych dla tego obciqzenia pokazano na rys. 6-7). Momenty te wyznacza si?
czanym kierunku, a przy obliczaniu sztywnosci slupow za ieh wysokosc przyjmuje podstawie obhczeniowego momentu w?zIowego Af^, rozkladajqc go na scho-
si? wysokosc mierzonq od wierzchu plyty dolnej kondygnacji do dolnej podstawy si? w w?zle elementy konstrukcyjne w zaleznosci od ieh sztywnosci i maj^c
glowicy (por. rys. 6-5), czyli zmniejszonego o wysokosc glowicy hgi. wzgl?dzie zarysowany stan plyty stropowej.
A wi?c Moment Af^, okresla si? ze wzorow:
dla slupow posrednich
M^ = RaFa, (l^c-^c'y
12(/,-a)' '^''~--H,Z^^-

Gdy slupy maj^ znaczn, sztywnos^ (patrz kryterium podane wyiej), wowczas [6-21]
skrajne plyty zbroi si? jak plyty posrednie, z tym i e na zewn?trznym brzegu cal-
 Stropy grzybkowe

a w przypadku symetrii ukladu (c' = c, Opodp = Opodp)

1^ n ri
^podpZpodp^^ "^^prz^prz
4(i-c)c L gn \,
= RaF.^ (/_2c)2 — \ - ^ T ^ / ' [6-21aJ
— dla slupow skrajnych

QpodpZpodpO-O C' + C) + 46pr,Zpr, c{l-c') + B'podpZ'podpCQ-- c' + c)

Af,v — ^ a ^ f l l (/__^_^')2

[6-22]

gdzie: /—szerokosc (w osiach slup6w) obciqi;onego pasma plytowego, 4 — sze-

rokosc (w osiach slup6w) nie obciqionego sqsiedniego pasma plytowego, c'\ —
odleglosci przypodporowej linii przegubow plastycznych od osi najbliiszych rz^dow
slupow, natomiast fl^odp, ^prz^ Zpodpy Zprz i Fax majq to samo znaczenie co we wzorze
[6-16a], a oznaczenia ze znacznikiem ' (prim) dotyczy wielkosci odnoszqcych si? do
przeciwleglej podpory (dla slupow skrajnych dotyczq. one podpory na skraju stro-
pu).
Znajqc moment w?zlowy M^,, obhczeniowe momenty zginajqce w siupach gor-
nym i dolnym okresla si? z zalei:nosci (rys. 6-5):
s. 6-12 Rys. 6-13
Mg = ^ v . ^ ; Md = ^ w - ^ , [6-23]

gdzie:
igd — sztywnosd odpowiednio gornego i dolnego shipa okreslona na str. 142,
—suma sztywnosci elementow schodzqcych si? w miejscu polqczenia slupow
z plytq stropow^, wspolpracujqcych ze sobq w stanie zarysowania, a wi?c:
dla slupow srodkowych
wym przyjmuje si? za powierzchni? przebicia bocznq powierzchni? ostroslupa,
'rego boki nachyione sq pod kqtem 45° do poziomu (rys. 6-12). Warunek ten,
'a przebicia w dowolnej odleglosci od osi slupa (w kierunku rozstawu slupow / i )
J l (w kierunku rozstawu slupow I2), wyraza si? wzorem

= ig + ld + h. [6-24]

dla slupow skrajnych, dzie: g — obliczeniowa reakcja podporowa w przekroju sprawdzanym na prze-
bicie,
Wp —srednia dlugosc obwodu gornej i dolnej podstawy ostroslupa prze-
przy czym ip oznacza sztywnosc plyty okreslony na str. 142. bicia,
—wysokosc ostroslupa przebicia do osi gornego zbrojenia,
6.2.3. Obliczanie gtowic s t r o p o w g r z y b k o w y c h Rbz — wytrzymalosc obliczeniowa betonu na rozciqganie.
i Dla ostroslupa o dolnej podstawie o bokach Ix^ i 2y^ sila Q b?dzie rowna
Przedstawione w p. 6.2.1 i 6.2.2 metody obhczen stropow grzybkowych zweryfiko-
wano doswiadczalnie przy zastosowaniu glowic, ktorych stosunki wymiarow przed- Q - qlhl2-4{x,+ho){y,+ho)], [6-25]
stawione na rys. 6-1 w przypadku zaloienia spr?2ystej pracy stropu oraz podano
na rys. 6-6 i str. 136, gdy strop jest obhczany wg teorii nosnosci granicznej. Ich iredni obwod zas
ostateczne wymiary okresla si? jednak wychodzqc z wanmku niedopuszczenia do
przebicia plyty ani na obwodzie shipa, ani na jakimkolwiek obwodzie glowicy, _ p X i + 2 / 7 o + 2xi \, /2ji+2//o + 2ji
^)2+(B!;.- 9 =
4(xi+ji+/;o). [6-26]
przy czym przy siupach o przekroju prostokqtnym i glowicach w ksztalcie ostroshi-
40
 atropy grzypKOWfe 147
l ^ t o w l c o w e stropy monolityczne

W przypadku glowicy zalamanej nalezy sprawdzic wymiary (rys. 6-13):

f Obliczeniowa wysokosc plyty
— w przekroju / - / , gdzie Up = H-tz^i+^52,
top-=t~d'l = 13 cm,
— w przekroju / / - / / , gdzie Up = ^ 1 + ^ 2 + ^ 1 + ^ 2 5
' ^ ^ w miejscu jej skosu
— w przekroju III-III, gdzie Up = Z>3+^^4 + ^ 3 + ^4.
/o.^ = ^1 + ^ - ^ - 1
W przypadku slupow o przekroju kolowym i glowicach stozkowych za po- Ramiona sil wewn^trznych sq zatem rowne
wierzchni? przebicia przyjmuje si? odpowiednie powierzchnie stozkowe o tworzq-
Zprz = 0,96r,p = 12,5 cm,
cych nachylonych do poziomu rowniez pod kqtem 45°.
= 24,0 cm.
. ^^o..-=fooi[^--J,2^^Rj 6-28^-8,7 /

Zgodnie z zaleceniami podanymi na str. 138 przyj^to polozenie przegubow plastycznych

6-a. Obliczenie zbrojenia mi^dzykondygnacyjnego stropu grzybkowego o wymiarach vv rzucie jak
c, = C2 = c = 0,1/ = 0,60 m.
na rys. 6-14; oparcie brzegu stropu na siupach z polglowicami o belkach brzegowych o niewielkim
n Obliczenie zbrojenia w polach posrednich
przekroju poprzecznym i slabym zbrojeniu. Wysokosc kondygnacji (w swietle) — 3,60 m. Obciqzenie
A Obciqzenie pasmowe w prz^sle oraz jednoczesne obciqzenie
zmienne p = 9,00 kN/m^.
n a w s z y s t k i c h p o z o s t a l y c h r z ^ d a c h p o l . Zaleznosc podstawowa ma postac
Zalozono beton klasy B15, stal o i?« = 210 MPa.
Obciqzenia: Zpodp
+ Oprz
Obciqzenia stale (zakladamy grubosc plyty 15 cm) Zprz
ci^zar wlasny plyty 0,15 • 24,00 = 3,60 kN/m^ Przy przyJQciu
podloga + tynk == 0,75 „
' 0po.p = 0,6; 0,,,=:0,4,
g = 4,35 kN/m^
mamy
Obciqzenis obliczeniowe z uwzgl^dnieniem wspolczynnikow obciqzenia
15,66; 10-6,0(6,0-2-0,6)2 / 0,24 ^ \
= 210F.-0,125 ( 0 , 6 - — + 0 , 4 ) ,
q= 1,1 •3,60+1,2-0,75 + 1,2-9,00 = 15,66 kN/m^ -

• Wyznaczenie wymiarow ogolnych i wielkosci obliczeniowych -] skqd

Wobec /i = /2 = / = 6,00 m przyjmujemy glowic? kwadratowq, dJa ktorej
F«i = 65,28 cm^
d = €2 = e =^ 0,60 m Mb. Obciqzenie ciqgle na c a l e j powierzchni stropu. Zaleznosc podstawo-
wa przybiera postac
oraz y ^ ^+0,09/-^; -^^tii = 2-f-2,5,
' l - 2 - ^ + l ( y ) ' ] ^ i ? a F „ , z , , . ( ^'podp +^prz
t = 0,15 m; ti = 2t-t = t = 0,15 m,
a OAS Przy przyj^ciu dpodp i 6)p„ jak uprzednio, mamy
V^-Przy
~ > 0,60 + 0,09 - 6,00 • ~ ^ = 1,14;
15,66 - 10 • 6,03 1,2 4 /1,2
4/1,2^3-^ I 0,24 \
= 210^.-0,125-(0,6.^^3.0,4),
przyj^to a/2 - 1,15 m, a wi^c szerokosc glowicy (rys. 6-15) a = 2,30 m. 8
: ,ikqd

Rys. 6-14 o'230. I F^i = 62,14 cm^

3 1^1 Cgfa"
|tj?0mewaz = 62,14 cm^ < 65,28 cm^, wi^c przyj^to wi^kszq ogolnq ilosc zbrojenia.
Ostatecznie wi^c mamy:
p | t r zbrojenie podporowe
Fapodpi = 65,28 • 0,6 = 39,17 cm^

l^fWyj^to pr^ty 0 12 CO 17 cm o przekroju Fapodm = 6,0-6,65 = 39,90 cm^

I [^ zbrojenie prz^slowe
a—c^i l i t Jffil IS
Faprzi = 65,28 - 0,4 = 26,11 cm^;
1=6 00
Rys. 6-15
^j?to pr^ty 0 10 CO 18 cm, o przekroju Faprzi = 6,0-4,36 = 26,16 cm^
148 Stropy grzybkowe fowfcowe stropy monolityczne 149

• Obliczenie zbrojenia w polach skrajnych P Obliczenie slupow

Przyjmujqc podpory praw^ na brzegu stropu, zakladamy A. O b l i c z e n i e s l u p o w posrednich. Obliczeniowy moment w^zlowy wynosi
Opodp/= 0.67; V r = 0,5; Opodp p = 0,33. epodp ZpodpP + 0przZprz^l-c)C gH
1-
Zaleznosc podstawowa, z ktorej obliczymy przekroj F« = 0,5 (Fa podp p +Fa podp i) +Faprzi ma postac (/-2c)2 (^+/>)/'J
qlx(L-x) _ _ /. L-x X\ 0,6 • 0,24 - 6,00^ + 0,4 • 0,125 • 4(6,00-0,6) - 0,6
Ra Fa y podp I Zpodp I f" 0prz Zprz + ^podp p Zpodp p — I ; 210-65,28 ^0031:20)-15 "
wielkosc x (por. rys. 6-7) przyjmujemy w zaleznosci od stosunku
h+id 347,00 k N - m .
k = —:—, 15,66-6,00^]
ip
/Suma sztywnosci slupa gornego, dolnego i plyty wynosi i = 2- 233-f 457 = 923 cm^
gdzie: ig,u — sztywnosc slupa, odpowiednio gornego i dolnego, rowna
/ 30-* febliczeniowe momenty w^zlowe w siupach s^ zatem rowne
ig =id — = = 233 cm^,
Hsw-hgi 12(360-70) 233
= 347- = 87,6 k N - m .
ip — sztywnosc plyty, rowna "923"

It^ 600-15^ j^c ten moment zginaj^cy i sil§ podluzn^ w slupie, b^d^c^ sum^ sily od obci^zenia stalego
= 457 cm^
12(1-a) 12(600-230) !iemiennego od wszystkich kondygnacji lez^c>^ch wyzej obliczonego slupa, obliczamy zbrojenie
Mamy wi?c shipie na. mimosrodowe sciskanie.
O b l i c z e n i e s l u p o w s k r a j n y c h . Obliczeniowy moment w^zlowy wynosi (c = c'
233+233
. = - ^ . , , 0 < 4 , Zpodp ~ Zpodp)
zatem Opodp ZpodpQ-C)l + 40prz Zprz c(l- c) + Opodp Zpodp cl
^ JV/h, = RaFal
X = 0,55L = 0,55(/-2c) = 0,55(6,00-2 • 0,6) = 0,55 • 4,80 - 2,64 m. ! (l-2cf
0,67.0,24(6,00-0,6)6,00+4.0,5.0,125.0,6(6,00-0,6)+0,33.0,24-0,6.6,00
Z zaleznosci podstawowej otrzymujemy 210-111,22
(6,00-2-0,6)2-10
15,66 • 10 • 6,0 • 2,64(6,0-2,64) / 4,80-2,64
= 210FJ 0,67-0,24- + = 639,15 k N - m .
2 "\0
sztywnosci slupow jest rowna
+ 0,5-0,125-0,33
4,80/ = ^'233 = 466 cm^
st^d
>ljczeniowe momenty w^zlowe w siupach s^ wi^c rowne
Fa = 111,22 cm^
Ostatecznie mamy: / ' il/d = = Mh, = 639,15 - = 319,57 kN • m.
— zbrojenie podporowe z lewej strony IvK', Zi 466

Fapodpi = 0,67-111,22 = 74,52 cm^; iticzenie zbrojenia przeprowadzamy zgodnie z uwagami podanymi dla slupow posrednich.
J'Sprawdzenie wymiarow glowicy
przyj^to 0 12 CO 8,5 cm o przekroju
»liczenie polega na sprawdzeniu nierownosci (patrz oznaczenia w p. 6.2.3)
Fapodpi = 6,0- 13,31 = 79,86 cm^ > 74,52 cm^,
,,}; fi < RbzUpho = 0,75-0,lKp/io = O,075wp/7o(w kN, gdy Up i Ao w cm),
— zbrojenie podporowe z prawej strony (od brzegu stropu)
:ie (przy/i =/2 = 0,
Fapodpp = 0,33 • 111,22 = 36,70 cm^
h Q^q{l^-A(x, + ho)(yi+ho)].
przyj^to 0 12 CO 18 cm o przekroju
•rawdzenie przeprowadzamy w trzech przekrojach pokazanych na rys. 6-15 (por. rys. 6-13):
Fapodpp = 6,0-6,28 = 37,68 cm^ > 36,70 cm^ ,W przekroju M : xi = j^i = 15 cm; ho = 7 5 - 2 = 73 cm,
— zbrojenie prz^slowe iiv' «P = 4(xx+j;i + /zo) = 4(15 + 15 + 73) = 412 cm,
Faprz = 0,5-111,22 = 55,61 cm^ ' e = 15,66[6,02-4(0,15 + 0,73)(0,15+0,73)] = 515,25 k N ,
przyj^to 0 12 CO 12 cm o przekroju ^S^% w i ^
Faprz = 6,0-9,42 = 56,52 cm^ > 55,61 cm^ 515,25 kN < 0,075-412-73 = 2255,7 kN;

150 Strop/ grzybkowe
— w przekroju II-II: Xi = yi 60 cm; /zo == 30 - 2 = 28 cm,
= 4(60+60+28) = 592 cm,
Q = 15,66[6,0^-4(0,60+0,28)(0,60 + 0,28)] - 515,25 kN,
a wiec
515,25 kN < 0,075 • 592 • 28 = 1243,2 kN;
— w przekroju III-III: Xi = = 115 cm; ho = 15-2 = 13 cm,
= 4(115 + 115+13) = 972 cm,
Q = 15,66[6,02-4(1,15 + 0,13)(1,15 + 0,13)] = 461,13 k N ,
461,13 kN < 0,075 • 972- 13 = 947,7 k N .
6.2.4. W / m i a r o w a n i e i zbrojenie s t r o p o w m o n o l i t y c z n y c h
Przekroj zbrojenia w plytach stropow grzybkowych oblicza sie zaleznie od przy-
j?tej metody obliczen momentow zginaj^cych, korzystaj^c ze wzorow i tablic dla
prostok^tnego przekroju o pojedynczym zbrojeniu.
O b l i c z e n i o w a w y s o k o s c p r z e k r o j u . W plycie, dla ktorej momenty
zginaj^ce obliczono wg metody polskiej (p. 6.2.1.2), przekroj zbrojenia w pasmach
glowicowych na moment ujemny okresla si? przyjmuj^c obliczeniowy szerokosc b
i wysokosc h, jakie wynikajy z zalozenia ukrytego skosu wewn?trznego o nachyleniu
1:3 (rys. 6-16). Tak obliczone pr?ty zbrojenia rozklada si? na calej szerokosci wspol-
pracujycej b^, przedstawionej przykladowo na rys. 6-16 dla glowic typu A i B (por.
rys. 6-la), gdy ta szerokosc jest mniejsza od szerokosci pasma glowicowego plyty.
Jezeli szerokosc bi jest wi?ksza od szerokosci pasma glowicowego, to obliczony
przekroj stali odnosi si? do calej szerokosci pasma.
Za obliczeniowy wysokosc przekroju podporowego pasma glowicowego przy
glowicach typu 1 (rys. 6-lb) przyjmuje si? obliczeniowy wysokosc plyty to, a przy
glowicach typu 2 — wysokosc rowny obliczeniowej wysokosci plyty powi?kszo-
nej o polow? grubosci plyty Przy glowicach typu 3, jezeli nachylenie gornej cz?sci
glowicy nie przekracza 1:3, to obUczeniowy wysokosc przekroju podporowego
przyjmuje si? rowny wysokosci obliczeniowej w odleglosci ai/2 od osi slupa. Gdy
nachylenie gornej cz?sci glowicy jest wi?ksze od 1:3, wowczas obliczeniowy wysokosc
przekroju przyjmuje si? jak w poprzednim przypadku, nie wi?kszy jednak od oblicze-
niowej wysokosci plyty to powi?kszonej o polow? grubosci plyty /.
bi=b+2s^-10t
. 5t
1 ,
Rys. 6-16. Okreslenie szerokosci oblicze-
niowej b, szerokosci wspolpracuj^cej bi
oraz wysokosci h przy obliczaniu plyty
w pasmie glowicowym na moment ujemny
g l o w i c o w e stropy monolityczne -jSf
i Grubosc warstwy otulajycej zbrojenie plyty przyjmuje
p? rowny l-i-1,5 cm; wobec tego obliczeniowa wysokosc plyty dla zewn?trznego
feyz?du zbrojenia o srednicy d oraz przy grubosci warstwy otulenia 1,5 cm — wy-
ftiosi to = / - 0 , 5 J - 1 , 5 cm, natomiast dla wewn?trznego rz?du, przy jednakowej
^./srednicy wkladek obu kierunkow to = ? - l , 5 J - l , 5 cm.
Jak wynika z podanego w p. 6.2.2 przebiegu obliczenia plyty stropu grzybko-
wego wg teorii nosnosci granicznej, przy przyj?ciu pasmowego obciyzenia plyty
zbrojenie jej obhcza si? przyjmujyc dla obu kierunkow jednakowy wysokosc obh-
czeniowy rowny top = t-d-\y zalozeniu obciyzenia ciyglego na calej
powierzchni stropu wysokosc obliczeniowy plyty okresla si? w sposob uprzednio
przytoczony, natomiast w miejscu glowicy przyjmuje si? togi = / i + r - r f - 1 cm,
gdzie tx jest wysokosciy skosu glowicy tuz pod plyty (por. rys. 6-6).
|- Z b r o j e n i e s t r o p u grzybkowego. W plycie stropu grzybkowego
| | wyst?puje dose skomplikowany uklad napr?zen i dyzenie do jak najwlasciwszego
| i lozmieszczenia zbrojenia, mozliwie dokladnie odpowiadajycego rzeczywistej pracy
jf^lfftropu, bylo powodem stworzenia kilku typow ukladu pr?t6w zbrojeniowych.
> t Obecnie stosowany powszeehnie sposob zbrojenia polega na dwukierunkowym
S likladzie pr?t6w ulozonych w dwoch prostopadlych do siebie kierunkach rowno-
Mlte do osi siatki slupow. Tego rodzaju uklad odpowiada rowniez zalozeniom
"ft przedstawionej w p. 6.2.2 metody obliczenia plyty wg nosnosci granicznej. Fragment
3?|^^|^kiego zbrojenia plyty pokazano na rys. 6-17. Pr?t6w z prz?sel nie doprowadza si?
^ podpor; powinny bye jednak zakotwione na dlugosci 20(i poza przekroj, w kto-
;;j^m sy obliczeniowo potrzebne, a wi?c poza ten przekroj, gdzie momenty zginajyce
rowne zeru.
Nad shipem w obu kierunkach dziala w plycie moment ujemny, zbrojenie wi?c
fbwinno bye ulozone w gornej cz?sci plyty. Mi?dzy slupami natomiast plyta stro-
/j^pwa poddana jest dzialaniu momentu dodatniego, a w kierunku prostopadlym
pasma mi?dzyglowicowego jest ona pod dzialaniem momentu ujemnego;
' zwiyzku z tym zbrojenie w srodku rozpi?tosci plyty mi?dzy slupami powinno bye
:5;|tb;tone u dohi, a zbrojenie prostopadle do pasma glowicowego — u gory plyty.
'^'^'f^"^ stropu grzybkowego mogy bye zbrojone oddzielnymi pr?tami (rys. 6-18 i 6-19)
^ 1||b siatkami zbrojeniowymi (rys. 6-20 do 6-23).
%^ Zbrojenie plyt stropowych oddzielnymi prqtami. Zbrojenie oddzielnymi pr?-
vi^l^mi przeprowadza si? tak w pasmach mi?dzyglowicowych, jak i glowicowych.
/ ' ^ pasmach mi?dzyglowicowych polow? dolnych pr?t6w odgina si? z prz?sel nad
•dpory, pasma glowicowe natomiast zbroi si? dwoma typami pr?t6w, w ktorych
ine, podporowe — w gornej warstwie plyty — przejmujy ujemny moment zgi-
'H^'^i^^y, drugie zas, prz?slowe — w dolnej warstwie plyty — przejmujy moment
^^Odatni.
. N a szerokosci 0,4/ pasma glowicowego (po 0,2/ w obie strony od osi slupa)
;; »aleiy umieszczac calkowite zbrojenie, a do miejsca odleglego o 0 , 2 ( / - 2 a i ) od osi
» shipa — nie mniej niz 40% calego obhczeniowego przekroju zbrojenia.
Stropy grzybkowe
Cifowicowe stropy monolityczne 153:

Pasmo glowicowe

Jp2(l+20il Q,2,([-^2Gi)a2(l-^2c3^: 0,2(1+2a Ja2(_(-^i) Q2a+ 20,1^2(1+2C1-,)

'c:—' \9 c: ;• .
Q2(l+ai);0,2(l+qi) i 0,2(l+ai),0.2(l+ai) 0,2(1+G0^0.2(l+ai]
^^^^^

1^
03 L 0,31 ^ 0,251 0,251 0,251

0.351 , 0,31 i. 0,351

10.251
,0,251

"X- Q31 0,351 L 0,3 ( ' 0,351 0.3 [ [ 0,351

f Rys. 6-18. Schemat zbrojenia pJyty stropu grzybkowego wg zaiecen radzieckich: a) przekroj przez
R pasmo glowicowe, b) przekroj przez pasmo mit^dzyglowicowe

Zbrojenie dolne Zbrojenie gome

71
-I h-H^

Vt-rT

l»!S!ii!S:i

_4. _

ri+rr H-t-

V * y ? . 6-19. St^hemat ukladu pretow w plycie stropowej (17)

 stropy grzybkowe

Ogolny uklad zbrojenia plyty siatkami zgrzewanymi pokazano na rys. 6-21.

Pelny przekroj dolnego zbrojenia pasma mi?dzyglowicowego powinno si?
olne pr?ty siatki pasm mi?dzyglowicowych i glowicowych w pelnej liczbie przyj-
ukladac na szerokosci nie mniejszej niz 0,3 (l-a^) w obie strony, liczyc od srodka
uje si? na odleglosc 0,3/ liczyc od osi srodkowej pola, a 50% tego zbrojenia dopro-
prz^sla, a do miejsca odleglego o 0,35/ od osi prz?sla nalezy doprowadzic pr?ty
adza si? na odleglosc 0,35/ od tej osi. Ta sama zasada obowiyzuje przy ukladaniu
o przekroju wynoszyeym co najmniej 1/3 cz?sc dolnego zbrojenia pasma mi?dzy.
ornych siatek pasm glowicowych, z tym ze podane odleglosci liczy si? od osi slu-
glowicowego. W pasmie mi?dzyglowicowym calkowity przekroj gornego zbrojenia
nalezy przyjmowac w odleglosci nie mniejszej niz 0,15/ w obie strony, liczyc od osi - w . Pr?ty gornych siatek pasm mi?dzyglowicowych powinny zachodzic na osie
slupow, a polowa gornego zbrojenia powinna dochodzic do miejsca odleglego .^lupow w obu kierunkach: w pelnej liczbie pr?t6w —na odleglosc 0,2/ oraz 50%
0 0,25/ od osi slupow. r?t6w — n a odleglosc 0,25/.

Pelny przekroj dolnego zbrojenia pasma glowicowego nalezy utrzymac d o

odleglosci 0,3/, liczyc od srodka prz?sla w obie strony, a polowa tego zbrojenia pQsmo gTowicowe
a)
powinna bye doprowadzona do miejsca odleglego o 0,35/ od srodka prz?sla. A35L ^ 0,351_ a35i. ^.ja35i

W skrajnych prz?slach zbrojenie uklada si? tak jak w prz?slach srodkowych 0.31 0.31 0.31 1 i ^ 0.31

z wyjytkiem cz?sci nadslupowej w pasmie pozaglowicowym (jest to pasmo plyty

usytuowane mi?dzy pasmem podporowym, czyh skrajnym, a pierwszym pasmem g.3j__ 0,31 +- 0.31
glowicowym), gdzie zbrojenie powinno bye przedluzone na odleglosc nie mniejsza .mm 10 d min 10 d |
0.351 0.351 0,351 0,35 1
niz 0,25/ od osi slupow. W prz?slach dochodzycych jedny strony do sciany polowe
dolnego zbrojenia prostopadlego do sciany, zarowno pasma glowicowego jak
1/2 1/2 1/2 1/2
—^
1 mi?dzyglowicowego, odgina si? k u gorze w odleglosci 0,25/ od sciany, pozostale
natomiast pr?ty doprowadza si? do korica plyty. W powyzszych zaleceniach za /
przyj?to rozpi?tosc plyty stropu grzybkowego mierzony w osiach slupow kazdego
rozpatrywanego kierunku. b) pQsmo mi^dzygTowicowe

Inne przyklady ukladu zbrojenia pokazano na rys. 6-18 i 6-19. Q25[ , 0,251 . 0,25 1 0,25 i
0.21 0,21 0,2 L
Zastosowanie zgrzewanych siatek zbrojeniowych mechanizuje i przyspiesza f
wykonawstwo robot zbrojarskich oraz pozwala niekiedy uzyskac oszcz?dnosci stali,
Najbardziej nadajy si? one do zbrojenia plyt o duzej liczbie jednakowych pol. 0 ^ 0,3 i 0,3 1 0,3 1
Siatki zgrzewane wykonuje si? najcz?sciej ze stali wysokiej jakosci i nie ma potrzeby 0,351 0.351 0,35 1 0.351

stosowania pr?t6w z hakami. 4

Rozrozniamy dwa sposoby zbrojenia stropow grzybkowych zgrzewanymi siat-
Rys. 6-21. Typowe zbrojenie siatkami zgrzewanymi wg zaiecen radzieckich: a) przekroj przez pasmo
kami. Jeden z nich polega na zbrojeniu siatkami w rulonach, drugi natomiast na
glowicowe, b) przekroj przez pasmo mi^dzyglowicowe (10)
zbrojeniu zgrzewanymi pojedynczymi siatkami plaskimi.
Typowe zbrojenia siatkami w rulonach (17) pokazano na rys. 6-20; nalezy prze-
Nieco odmienny uklad pojedynczych siatek zbrojeniowych w srodkowym polu
strzegac, aby lyczenie siatek bylo wykonane wg zasad podanych w rozdz. 2. W stro-
$tropu przedstawiony jest na rys. 6-22 i 6-23: siatki C-1 i C-2 sy zbrojeniem gornym,
pach tego typu, przy podporach slupowych dolne siatki sy przerywane, natomiast
a siatki C-3 i C-4 — dolnym. N a rys. 6-22 pokazano przykladowo cztery takie siatki
gorne siatki sy ciygle na calej strefie podporowej.
stanowiyce typowe zbrojenie kwadratowego pola srodkowego, oznaczajyc na nim
r6wnie;z miejsca zgrzewania poszczegolnych pr?t6w siatek.
Aby zbrojenie polozone nad slupem w gornej cz?sci plyty nie wyginalo si? ku
1 L.•^•r•^•• • • !
dolowi, mozna zastosowac pr?ty wi?kszej srednicy (przy rzadszym rozstawie) dla
uzyskania wi?kszej sztywnosci zbrojenia, gdyz wykonanie podporek w obr?bie
gtowicy jest klopotliwe. Mozna rowniez opierac gorne pr?ty zbrojenia wprost na
deskowaniu, konczyc je hakami odgi?tymi pod kytem prostym, o dlugosci zaleznej
od grubosci plyty. To samo odnosi si? do zbrojenia z siatek zgrzewanych.
Rys. 6-20. Typowe zbrojenie plyt siatkami w rulonach (17)
 lowicowe stpopy monolityczne T5T

Siotka gorna C-1 Siotka gorna C-2

Pretyt Pnetyt Prety kierunku 08
Prety kierunku J 010
08 • 08 •

9
Q-
\c-3\c-4
O
o vs. 6-23. Schemat ukladu siatek zgrzewanych: a) gornych, b) dolnych (17)
o

G l o w i c e s t r o p o w g r z y b k o w y c h zbroi si? zazwyczaj tylko ze

%gl?d6w konstrukcyjnych w celu lepszego zespolenia ich z plyt^ stropow^ oraz
shipem, gdyi przekroj betonu glowicy powinien bye tak zaprojektowany, aby
/ I spehiiony warunek [6-24]: Glowice proste zbroi si? w narozach i w srodkach
kow pr^tami prostymi 0 8 do 0 10 m m pol^czonymi 3 lub 4 strzemionami
6 mm (rys. 6-24a). Podobnie nalezy zbroic ^owice zalamane (rys. 6-24c). Glo-
Prety kierunku | 08 Prety t Pretyt
wice z plyt^ glowicowe zbroi si? tak jak poprzednie, a sam^ plyt? nad glowicy —
Prety kierunku | 06
08 • «8 »
w mmmm
mmm m
• •i
••••••••mmm WBmm
mm IB mm
mmmmmm
mmmm
mmmm
mmm m
mmp 1 mm mm

•• •• •••• •• ••i ••i i i •

wm i mm 9 mm
•••••••• •• mm i
i
m p •p 1
m p P i pp •i •• c)
•Si •••••• •••• •
S• ••• •••• • ••• ••• ••• ••• •••• i 1i h ~ — —
i ••
S •
i ••
•
•
•
•
•
• i m
•
i •
•
• • m
m
• ••• •i• •• ii ••
• i i • •
1
1
1 \/08-r1Omrn
CO
S
•
• •
• •
• • •
m
mm
m• • i
• i
i
i
•
B •
• §
1
•i ••••••••mmmm mm
S • i i
• i i i 1
i i P
B •
P 1
1
i •
i •••mm m •• •i ii ii •i •m
•• w •1
S• •••••••••••mmmmmm ••
1
• • i i i • i
• i i i • i jjj 1
s ••••mm • • ii i i i mi i i B
i •
15 i •m ••••••mm •• ii
m m i 1 •
• i
i i
i i
•
•
m i •i • 1
s• • • i•i i •
mm i 1 1 i i • mi i PP 1I • 11
• • • • m i • i i i • /I
1• ••••••••m•m•mmm •1i• •ii i ••• 11I I•i Iii i •PBi •p1 •• ii ni jji %111 111
1 i i i i i i 1
1•
i ••
i ••• • it 1 i • ii ii ii ii mii i•i• 11
•
1 •• i ••••
1 1 1 ••• i ••• i
•i i i i
II f • •i ••••m• m i 1P j 1
I I i i•
I I 1 i•••
• i• •
i i i i i 1i i 1

•••m• •
m i i i i i i i 1
n i i i i i i 1
• n i T T I J _ U
i
i •
•
i •i••
• • n If i i i i i p i 1
••••••• i• i mn ii mi mi m•i mi• pi mi 1i ii
in i n i i i i p I i
I t •i•••m
l i n •i m •
li
•• • Mm• m m • m •
mmmmwm mmmmmm mm i i i
•
m • mm
mm
mm. mm
m m m m « m O i jmp i mm 1 •
mm immmmmmmm m\m
SiQtko dolna C-3 Siatko dolna C-4
Rys. 6-24. Typowe zbrojenie glowic strop6w grzybkowych: a) glowicy bez plyty, b) glowicy z plyt^
Rys. 6-22. Typowy ksztah siatek zgrzewanych (gornych i dolnych); (17) tfowicow^ (zbrojenie dodatkowe), c) glowicy zalamanej
 G t o w i c o w e s t r o p y prefabrykowane 159

krzyzujycymi si? pr?tami 0 8-r-lO m m w odst?pach IO-t-15 cm (rys. 6-24b). Po- polem srodkowym stropu pracujy tylko na obciyzenie wlasne wraz z le^ycym na nich
dobnie umieszcza si? zbrojenie w glowicach slupow przysciennych,
bciyzeniem stalym uzytkowym.
Zbrojenia slupow stropow grzybkowych wykonuje si? tak jak w stropach ply-
towo-zebrowych lub ramowyeh. -t-
i-i

6.3. Gtowicowe stropy prefabrykowane

6.3.1 • Konstrukcja s t r o p o w
Prefabrykowane stropy grzybkowe stosuje si? w wielokondygnacyjnych magazynach, i— ML
niekiedy w zbiornikach podziemnych, rzadziej w parterowych halach. Dzi?ki zasto-
sowaniu ziebrowych plyt i glowic mozna uzyskac o wiele mniejsze zuzycie materialow fHys. 6-27. Schemat ukladu
^
niz w podobnych konstrukcjach monolitycznych. Stropu grzybkowego prefabry-
kowanego, o jednokierunkowo T
Najcz?sciej stropy te skladajy si? ze slupow z niewielkimi gornymi wsporni-
zbrojonych plytach srodkowych
kami, na ktore naklada si? prefabrykowane glowice; na nich zazwyczaj opiera si?
z czterech stron plyty mi?dzyglowicowe, lyczyce ze soby glowice w obu prostopad-
T y p y s t o s o w a n y c h g l o w i c j a k rowniez plyt-belek oraz srodko-
lych do siebie kierunkach. Plyty-belki zaopatruje si? zwykle w boczne wsporniki,
^wych plyt ustala si? w zasadzie w zaleinosci od uwarunkowanego wzgl?dami mon-
na ktorych opiera si? srodkowe, zwykle kwadratowe lub zbhzone do kwadratowych
"taiowymi maksymalnego ci?iaru poszczegolnych elementow (np. 30 lub 50 k N ) .
plyty (rys. 6-25). Oprocz tego ukladu spotyka si? niekiedy inne rozwiyzania, w kto-
rych srodkowe plyty spoczywajy w czterech punktach bezposrednio na narozach
glowic (rys. 6-26).
Jesli glowice slupow majy w rzucie male wymiary, a elementy mi?dzyglowicowe
sy wyskie, to zdarzajy si? wowczas duze dysproporcje w ci?zarze srodkowych ele-
mentow plytowych w stosunku do innych elementow stropu. Wtedy stosuje si?
rozwiyzanie pokazane na rys. 6-27, polegajyce na zastypieniu kwadratowej zwykle
plyty srodkowej elementami plytowymi malej szerokosci. Elementy mi?dzyglowi-
cowe jednego kierunku siatki slupow sy silniej zbrojone niz kierunku drugiego, =
m \7t
gdy± sy obciyione elementami prz?slowymi, podczas gdy elementy nieobciyzone
1 U

d)
. 1 .
m

Rys. 6-25.f Schemat ukladu stropu grzybko-
wego prefabrykowanego, o ciqglym oparciu
plyt Srodkowych (15)
Rys. 6-28.
Rys. 6-26. Schemat ukladu stropu grzyb-
Typy glowic prefabryko-
kowego prefabrykowanego, o punktowym
wanych strop6w grzyb-
oparciu plyt srodkowych (15)
kowych (opis w tekscie)
160 Stropy grzybkowe Glowicowe strop/ prefabrykowane 161

GJowice tych stropow mogy bye wykonane lycznie ze slupami lub oddzielnie i na-
sadzone na nie.
N a rysunku 6-28 przedstawiono szesc roznych typow glowic, z ktorych trzy (rys.
6-28a, b i d), ze wzgl?du na dose znaczne wymiary — w odroznieniu od pokazanej
na rys. 6-28c — majy ksztah kiehcha; po zmontowaniu wolny przestrzen wypelnia
si? betonem. Ciekawym typem jest glowica w ksztalcie kwadratowej plyty, ktora
zezwala na lepsze wykorzystanie przestrzeni przyslupowej obiektu (rys. 6-28e)'.
Szosty typ (rys. 6-28f) to glowica okrygla.
Jak widac na rys. 6-28, srodkowe cz?sci glowic sluzy do lyczenia ze soby slu-
pow dolnej i gornej kondygnacji, a styki slupow wykonuje si? wewnytrz glowicy.
Slupy osadza si? w glowicach zwykle podobnie jak w stopach kiehchowych. W po-
danych typach glowic dose oryginalne polyczenie glowicy i slupa jest przedstawione
; fia rys. 6-28d; wystajyce pr?ty zbrojenia dolnego slupa majy nagwintowane kon-
cowki, po przepuszczeniu tych koncowek przez otwory w dolnej cz?sci glowicy
timocowuje si? j y za pomocy nakr?tek.
Zgodnie z dyzeniem do uzyskania jak najlzejszych prefabrykatow, p l y t y -
, " . b e l k i i s r o d k o w e p l y t y s t r o p o w e wykonuje si? w postaci ele-
: mentow zebrowych (np. z wypebiieniem z lekkiego betonu) lub rusztowych (rys.
6-29).
Poszczegolne elementy stropow lyczy si? zazwyczaj przez spawanie blach lub
ksztahownikow wbetonowanych w prefabrykaty lub przez zabetonowanie wysta-
jycych pr?t6w stalowych w przestrzeniach pachwinowych.
Waznym szczegolem konstrukcyjnym jest p o l y c z e n i e elementow
m i ? d z y g l o w i c o w y c h z g l o w i c a m i oraz p o l y c z e n i e wza-
j e m n e t y c h e l e m e n t o w . Polyczenie to powinno spelniac f unkc? usztywnia-
. jyey strop w obu glownych kierunkach siatki slupow, a niekiedy rowniez: umoili-
wlc ciyglosc pracy elementow mi?dzyglowicowych na dzialanie obciyi:en stalych
(oprocz obciyzenia wlasnego prefabrykatow) i obeiyien zmiennych.
Polyczenie glowicy z plytami mi?dzyglowicowymi,
•Spelniajyce ten pierwszy warunek, pokazano na rys. 6-30 na przykladzie glowicy
typu przedstawionego na rys. 6-28b. Plyty mi?dzyglowicowe sy tu wzajemnie przy-
^trzymane naroznymi stalowymi nakladkami przyspawanymi do „ m a r e k " plyt,
.^atomiast na glowicy sy one umiejscowione przez przyspawanie dolnych pr?t6w
iVystajycych z plyt do naroznikowych „ m a r e k " glowic. Takie polyczenie prefabry-
katow usztywnia calosc stropu, ale nie zapewnia ciyglosci plyt mi?dzyglowicowych.
Ciyglosc plyty mozna uzyskac przez zabetonowanie w strefie glowicowej zbrojenia
gornego, wystajycego z plyt, pami?tajyc przy tym o zapewnieniu nalezytej przyczep-
nosci zbrojenia do betonu (mozna stosowac spawanie ze soby pr?t6w naprzeciw
siebie lezycych plyt).
P o l y c z e n i e p l y t , zapewniajyce ciyglosc ich pracy na wszelkie obciy-
ienia poza ich ci?zarem wlasnym, pokazano na rys. 6-31 i rys. 6-32. Na pierwszym
05 ^ z nich polyczenie wykonano przez przyspawanie stalowych pr?t6w do brzegowych

n
 162
Stropy grzybkowe
Rys. 6-30. Polyczenie elementow mi^dzyglowicowych z glowicy prefabrykowanej plyty stropu
grzybkowego: a) przekroj pionowy, b) widok aksonometryczny, c) szczegol polyczenia (10)
i - s t a l o w a nakiadka 200 x 200 x 8 mm, 2 - s p o i n a na obwodzie nakladki, i - przestrzenie
miQdzy prefabrykatami zapelnione betonem, ^-spawane polyczenie stalowych „marek" slupa
i prefabrykowanej glowicy
Rys. 6-31. Polyczenie w cz^^ci nadglowicowej prefabrykowanych elementow mi^dzyglowicowych:
a) przekroj pionowy, b) widok z gory (10)
7 —ship, 2 —glowica, i — prefabrykowany element mi^dzyglowicowy, 4? —plyta srodkowa,
5 — pr^ty stalowe, 6 — beton monolityczny
Glowicowe stropy prefabrykowane
I-I
Rys. 6-32. Polyczenie prefabrykowanych elementow mi^dzyglowicowych z plasky glowicy (przekroj
pionowy i widok z gory) (10)
i — slup dolny, 2 — plaska glowjca, 3 — element mi^dzyglowicowy, ^ — slup gorny, 5 — nakladki
stalowe, 6 — sworzen srodkowy
piaskownikow plyt, ktore zostaiy uprzednio przyspawane do gornego zbrojenia
prefabrykatow; cala cz?sc naglowieowa zostala nast?pnie zabetonowana. Na rys.
6-32 natomiast polyczenie to — wobec braku nadbetonu nad glowicy — wykonano
przez nakladki plaskownikowe, lyczyce za posrednictwem brzegowych blach zbro-
jenie gorne mi?dzyglowicowych plyt z gornym zbrojeniem plaskich glowic. Poly-
czenie wzajemne tych plyt i zespolenie ich z cz?sciy nadglowicowy stropu przy dy-
Jatacjach omowiono w p. 6.5.
Giekawy typ stropu prefabrykowanego pokazano na rys. 6-33. Jest to przekrycie
hali parterowej utworzone z kwadratowych plyt, z uksztaltowanymi glowicami
\u gorze), opierajycych si? na prefabrykowanych siupach. Plyty te ulozone sy
przekytnymi wzdluz osi siatki slupow, co pozwala na wykonanie mi?dzy nimi
swiethkow.
Oryginalnym, opracowanym w Polsce przez / . Dragulq i W, Zalewskiego rozwiy-
zaniem (4) jest prefabrykowana konstrukcja stropu grzybkowego pokazana na rys.
6-34 i 6-35. Osmioboczne zebrowane plyty mi?dzyglowicowe opierajy si? wzdluz
bokow ukosnych (wzgl?dem glownych kierunkow siatki slupow) na wystajycych
iebrach glowic. Konce tych zeber stanowiy rowniez punktowe podpory dla narozy
srodkowych, zebrowych plyt kwadratowych. Strop ten jest bardziej sztywny od
opisanych wyiej, co uzyskano dzi?ki odpowiedniemu powi?kszeniu wysokosci zeber
plyty mi?dzyglowicowej i jej ciyglemu oparciu oraz polyczeniu z ramionami glowic
11*
 Stropy grzybkowe

Rys. 6-33. Strop prefabrykowany hali parte-

rowej o konstrukeji grzybkowej ze srodkowymi
kwadratowymi swietlikami

Rys. 6-34. Schemat podzialu prefabrykowa-

nego stropu grzybkowego o glowicach zebro-
wych (4)

Rys. 6-35. Glowne elementy konstrukeji stro-

pu pokazanejgo na rys. 6-34: a) glowica G =
= 25 kN, b) slup G =24 kN, c) plyta mi^-
dzyglowicowa osmiokytna G = 22 kN, d) ply-
ta srodkowa kwadratowa G = 23 kN (4)

na calej ich niemal dlugosci. Sklepieniowy, a wi?c bardzo ekonomiczny sposob

przekazywania si? sily podhiinej na slupy—jak to pokazano na rys. 6-36, powo-
duje powstanie — przy obeiyieniu uzytkowym — momentu ujenmego w glowicy,
dajycego znaczne rozciyganie w gomej plaszczyznie stropu. Moze bye ono przyj?te
przez zbrojenie gome, a przy wi?kszych silach rozciygajycych bardziej racjonalne
jest spr?zenie prostymi kablami przechodzycymi przez caly budynek w obu kierun-
kach (rys. 6-37). Przy obeiyieniu poziomym (parcie wiatru) taky wielokondygnacyjny
konstrukcj? moi;na traktowac jako uklad ramowy (rys. 6-38).
 strop/ grz/bkowe
6.3.2. Zasady obliczania
Praca stropow prefabrykowanych na ogol bardzo odbiega od pracy stropow mo-
nohtycznych. Elementy tych stropow, zaleznie od ich konstrukeji i polyczen, pra-
cujy albo jako swobodnie podparte lub cz?sciowo zamocowane lub jako'uklady
wieloprz?slowe wsparte na glowicach slupow, a niekiedy jako ramowe wspolpracu-
jyce ze slupami.
P l y t y s r o d k o w e stropow o ukladzie jak na rys. 6-25, gdy oparte sy na
swym obwodzie, mogy pracowac jako plyty krzyzowo zbrojone swobodnie pod-
parte (schemat 1 na rys. 5-1) lub cz?sciowo zamocowane, gdy zbrojenie plyty poly-
czone jest ze zbrojeniem podpierajycych plyt-belek (polyczenie przez spawanie
bezposrednie lub za posrednictwem np. podluznego plaskownika przy wlasciwie
zabetonowanej pachwinie roboczej). W tym drugim przypadku przy zalozeniu
spr?zystej pracy plyty momenty prz?slowe obliczac mozna ze wzorow:
gdzie: — obciyienie stale i zmienne plyty w czasie montazu przed jej polycze-
niem z plytami-belkami, na 1 m^ plyty, ^2 — roznica obciyzenia pelnego q i ob-
ciyzenia qi, (p.^^y i ^ 6 ^ ^ ^ _ w g p. 5.1.
Gtowicowe strop/ prefabr/kowane 167
Momenty podporowe mozna wyznaczac w zaleznosci od obliczanego kierunku
ze wzorow:
= = - '^TT^^^-'y- [6-28]
Niektorzy autorzy zalecajy przyjmowanie momentow prz^slowych wg wzo-
row:
M. = ^ , M,, = | | , [6-29]
gdzie Ixi ly — odpowiednie rozpi?tosci plyty w swietle mi?dzy kraw?dziami podpie-
rajycych plyt-belek.
W tym ostatnim przypadku momenty podporowe nalezy przyjmowac jak dla
pelnego zamocowania przy pelnym obciyzeniu q,
Gdy plyta srodkowa oparta jest na narozach (por. schemat wg rys. 6-26), obli-
czenie momentow przeprowadza si? na podstawie tablicy 5-8.
Plyty z duzymi otworami nalezy obliczac jako uklady rusztowe lub wg odpo-
wiedniego ukladu zast?pczego.
Przy analizie statycznej elementow plyty stropowej wg metody nosnosci gra-
nicznej, obliczenie srodkowych plyt krzyzowo zbrojonych przeprowadza si? wg
zasad podanych w p. 5.1.2.
Jesli plyta srodkowa pracuje najpierw jako swobodnie podparta na obwodzie
(koncowa faza montazowa), a nast?pnie jest zamocowana na obwodzie (jak opisano
wyzej), to takze w tym przypadku mozna obliczyc graniczny moment w sposob
analogiczny do zastosowanego we wzorach [6-27]. A wi?c sumujemy moment granicz-
ny okreslony przy pierwszym rodzaju podparcia z uwzgl?dnieniem ci?zaru wlasnego
prefabrykatu i obciyzenia montazowego z momentem granicznym wyst?pujycym
przy drugim rodzaju podparcia, pod wplywem wszystkich obeiyzen dodatkowych
(tzn. dopelniajycych obeiyzen stalych i obeiyzen zmiennych).
W celu zmniejszenia prz?slowych momentow zginajycych w plytach-
- b e l k a c h , lyczycych ze soby glowice, zaleca si? ich lyczenie przez zespawanie
zbrojenia w cz?sci glowicowej; wowczas plyty-belki traktuje si? jako spr?zyscie za-
mocowane. W przypadku iebrowych plyt-belek, jak na rys. 6-29a i 6-29d, zebra
przyjmuje si? spr?zyscie zamocowane nad glowicy, plyta zas pracuje jako oparta
na nich rowniei: w sposob spr?zysty.
W srodkowych polach momenty zginajyce w prz?sle i na podporach w mi?dzy-
glowicowych plytach-belkach mozna przyjmowac za rowne sobie i obliczac je
ze wzoru
M = ± ^ , [6-30]
gdzie q oznacza obciyzenie na 1 m dlugosci plyty-belki, rownomiernie rozloione
na calej plaszczyznie elementu (sklada si? na nie obciyzenie dzialajyce na samy plyt?
 Stropy grzybkowe

6A. Gtowicowe stropy monolityczno-prefabrykowane

oraz obciyzenie trojkytne lub trapezowe ze srodkowych plyt); w przypadku stropu
jak na rys. 6-26^ plyta-belka jest obeiyzona jedynie obciyzeniem dzialajycym na niy
-6.4.1. Konstrukcja s t r o p o w
samy. Za rozpi^tosc / nalezy przyjmowac odleglosc mi?dzy brzegami glowic w swietle
Stropy monolityczno-prefabrykowane stosuje si? glownie — podobnie j a k pre-
powi?kszony o 20 cm.
fabrykowane— w wielokondygnacyjnych magazynach i chlodniach. Majy one
W skrajnych polach momenty zginajyce w plytach-belkach przyjmuje si? w za-
niekiedy (zaleznie od typu) bardzo istotne zalety stropow monolitycznych (dwu-
leznosci od stosunku sumy id oraz ig sztywnosci slupa odpowiednio gornej i dolnej
kondygnacji do sztywnosci plyty ip (wg oznaczen podanych na str 142):

1) gdy (ig-{-id)lip ^ 4, momenty w plycie-belce obhczamy jak dla pol srodko-

wych,

2) gdy 2 < (ig + id)/ip < 4, momenty prz?slowe i podporowe obliczamy odpo-
wiednio ze wzorow:

-qp qP
Mpodp = -24~"' ^prz?si = -jy. [6-3IJ

Jesli chcemy zastosowac jednakowe plyty-belki w calym stropie, to nalezy przyj-

mowac takie przekroje skrajnych slupow, aby uczynic zadosc pierwszemu warun-
kowi. W przypadku plyt o przekroju zebrowym lub z otworami, przy obliczaniu
momentu bezwladnosci plyty nalezy obliczyc rzeczywisty moment bezwladnosci
przekroju o szerokosci rownej szerokosci pola, t j . rozpi?tosci plyty stropu w kie-
runku prostopadlym do obliczanego.
Obliczanie plyt-belek (prefabrykowanych mi?dzyglowicowych) wg metody sta-
now granicznych nalezy wykonywac z uwzgl?dnieniem uwag podanych w rozdz.
2 i 3; szczegolnie waine moze okazac si? spjrawdzenie tych plyt na ugi?cia i spraw-
dzenie stanu zarysowania.
Ponadto srodkowe plyty-belki nalezy obliczac na sily poprzeczne, a skrajne
sprawdzic na skr?canie.
Konstrukcje grzybkowe wielokondygnacyjne, majyce
shipy o duiych przekrojach i sztywne polyczenia w?zlowe, oblicza si? jako ustroje
ramowe, natomiast w przypadku konstrukeji jednokondygnacyjnej pokazanej
na rys. 6-33 (przy wlasciwym zespoleniu w?zl6w lyczycych ze soby elementy grzyb-
kowe) — plyt? oblicza si? jako ciygly o zmiennym na dlugosci momencie bezwlad-
nosci. 5 I-I
W przypadku glowic kielichowych nie zapelnionych betonem w czasie montazu
(rys. 6-28a, b, d) ich scianki oblicza si? w obu prostopadlych kierunkach jak wspor-
niki obeiyzone plytami srodkowymi i plytami-belkami wraz z obciy:^eniem monta- Rys. 6-39. Schemat monolityczno-prefabrykowanego stropu grzybkowego o umonolitycznianych
zowym, a glowice peine, np. na rys. 6-28e, —jako wsporniki na calkowite obciyi:enie elementach mi?dzyglowicowych i strefach nadglowicowych (10)
stale i zmienne. Niezaleznie od obliczonego zbrojenia gornego scianki glowic zbroi / — slup, 2 —glowica, 3 — element mi^dzyglowicowy, ^ —beton umonolityczniajycy, 5—-srod-
si? konstrukcyjnie. kowe plyty prefarykowane jednokierunkowo zbrojone
 Glowicowe stropy monolityczno-prefabrykowane 171

kierunkowa praca plyty, duza sztywnosc plyty, gladka powierzchnia sufitu itp.), Rys. 6-40. Przekroj przez pasmo glo-
a ponadto rowniez najistotniejszy zalet? stropow prefabrykowanych, jaky jest male wicowe stropu grzybkowego monoli-
zuiycie materialow na formy, a niekiedy zupelny brak stemplowan plyty. tyczno-prefabrykowanego o nadbeto-
nie na calym stropie
W zaleznosci od typu stropu, jego umonohtycznienie moze polegac na zespole- 7 — glowica prefabrykowana, 2 — slup,
niu jedynie elementow mi?dzyglowicowych i stref nadglowicowych albo na utwo- 3 — plyta prefabrykowana, 4—gorny
rzeniu monolitu z calej prefabrykowanej plyty. Plyta stropowa moze bye od razu zbrojony nadbeton plyty stropowej
w calosci monohtyczna, a jedynie podpierajyce j y glowice i slupy — prefabrykowane.

Pierwszy rodzaj stropu pokazano na rys. 6-39. Plyta stropowa

sklada si? ze srodkowych wielkootworowych elementow plytowych opartych na
plytach mi?dzyglowicowych, ktorych gorna powierzchnia jest usytuowana o 5 cm
ponizej gomej powierzchni plyt srodkowych. Umonolityczniajyca warstwa betonu
(grubosci 5 cm) ulozona jest na elementach mi?dzyglowicowych i nad glowicami,
gdzie umieszcza si? zbrojenie dla przej?cia ujemnych momentow zginajycych.
"1^
Przykladem stropu drugiego rodzaju, tzn. z plyty pre-
fabrykowany w pelni umonohtyczniony, moze bye np. konstrukcja polegajyca
na uloieniu na glowicach elementow plytowo-zebrowych malej grubosci oraz
Rys 6-41. Przekroj przez pasmo glowicowe stropu preafabrykowanego o plycie monolitycznej
oparciu na nich rowniez cienkich elementow srodkowych o podobnej konstrukeji
i —slup dolny prefabrykowany, 2 - s l u p gorny prefabrykowany, 5 - g l o w i c a prefabrykowana,
j a k elementy mi?dzyglowicowe, a nast?pnie na zalaniu calosci stropu umonoli-
^ — monolityczna plyta stropowa
tyczniajycym betonem. Przekroj przez pasmo glowicowe takiego stropu pokazano
przykladowo na rys. 6-39 (przekroj analogiczny do przekroju / / - / / n a rys. 6-40).
Przy zastosowaniu rozwiyzania jak na rys. 6-39, gdy istnieje mozliwosc wy-
Gorne zbrojenie w nadbetonie uklada si? w miejscach wyst?powania momentow puszczenia (poza kraw?dzie boczne) gornego zbrojenia plytowych elementow
ujemnych. Warstwa monohtycznego nadbetonu na srodkowych plytach ma za-
wielkootworowych, wowczas — p r z y dozbrojeniu na moment ujemny nad ele-
zwyczaj grubosc ok. 5 cm, a nad plytami mi?dzyglowicowymi — 8-^ 10 cm; obj?tosc
mentami mi?dzyglowicowymi — mozna zalozyc ciyglosc jednokierunkowy tych
betonu monohtycznego jest zwykle rowna 45-~50% ogolnej obj?tosci betonu
plyt na obciyzenia, ktore b?dy dzialaly na strop po stwardnieniu betonu umono-
plyty.
lityczniajycego. W t y m przypadku zbrojenie prz?slowe plyt srod-
W obu opisanych przypadkach zaleca si? stosowac spr?zone elementy pre-
kowych powinno bye wystarczajyce ze wzgl?du na nosnosc plyt i ich stan zary-
fabrykowane plyty; majy one wowczas niewielky grubosc i zuzywajy maly ilosc
sowania pod obciyzeniem wyst?pujycym w fazie transportu i montaiu, a ponadto
stah (np. dla obciyzenia zmiennego p = 10 k N / m ^ przy siatce slupow 6 x 6 m
powinno bye przyj?te jako suma
grubosc plyty nie przekracza 16 cm, a ilosc stali —0,12 kg/m^). Jesh okaze si?
konieczne zastosowanie elementow nie spr?zonych, to bardziej ekonomicznym
rozwiyzaniem moze bye w p e l n i m o n o l i t y c z n a plyta oparta na pre- gdzie Fa — zbrojenie obliczone dla swobodnie podpartego elementu jednoprz?slo-
fabrykowanych siupach i glowicach, j a k to pokazano na rys. 6-41 (przekroj przez wego (o \^7sokosci prefabrykatu), przy obeiyieniu wlasnym prefabrykatu powi?kszo-
pasmo glowicowe). Plyt? betonuje si? na inwentaryzowanych blatach podwieszo-
nym o obciyzenie montazowe {q^i^ = 1,0 kN/m^), — zbrojenie obhezone dla
nych do glowic albo opartych na stemplowaniu (np. ze stalowych rur).
elementu plytowego ciyglego (o wysokosci jw.,) przy obciyz:eniu stalym zmniejszonym
o ci?zar wlasny elementu i obciyzeniu zmiennym (uZytkowym).
W przypadku nadbetonu na calej plycie stropu (rys. 6-40) zbrojenie plyt srod-
kowych oblicza si? jak dla ukladu zespolonego. Plyty prefabrykowane powinny
6.4,2. Zasady obliczania
bye dodatkowo sprawdzone na ugi?cie i zarysowanie pod obeiyzeniami dzialajycymi
Sposob obliczania stropow monolityczno-prefabrykowanych jest scisle uwarunko-
w czasie wykonywania nadbetonu.
wany przyj?ty konstrukejy plyty, ukladem skladowych prefabrykowanych elemen-
Zbrojenie podporowe s r o d k o w y c h p l y t obliczamy w obu
tow i ich wzajemnym polyczeniem poprzez umonolityczniajycy beton.
przypadkach jak dla plyty ciyglej (na pelny jej wysokosc, a wi?c z nadbetonem).
 172
Stropy grzybkowe
uwzgl?dniajyc Stale obeiyzenie plyty zmniejszone o obeiyzenie wlasne elementow
i nadbetonu oraz na obeiyZenie zmienne (uzytkowe). Na to zbrojenie sklada si?
zbrojenie wypuszezone z umonolityeznionyeh prefabrykatow i ewentualne gome
dodatkowe pr?ty umieszezone w przekrojaeh podporowych.
W obu omawianych stropach szczegolnie silnie sy obeiyzone elementy
m i ? d z y g l o w i c o w e z nadbetonem o kierunku prostopadlym do przebiegu
plyt srodkowych. Przy wypuszczonym zbrojeniu z prefabrykowanych piyt w stre-
fy nadglowicowy i dozbrojeniu tej strefy u gory, elementy te oblicza si? jak plyt?
jednoprz?slowy i ciygly, tak j a k plyty srodkowe stropow z nadbetonem na plytach.
Plyta ta jest obeiyZona ci?zarem wlasnym, ci?zarem stalym dodatkowym, nadbeto-
nem, dzialajycym na niy obciyzeniem zmiennym oraz ci?zarem, jaki przejmuje ona
z plyt srodkowych w obu stadiach pracy tego ukladu. Oczywiscie i te prefabryko-
wane elementy powinny bye sprawdzone na obciyzenie i schematy podparcia wyste-
pujyce w fazie transportu i montazu.
Plyt? stropu pokazanego na rys. 6-41 obhcza si? jak plyt? stropu monohtycznego.
Naleiy jedynie zwrocic uwag? na to, aby plyta byla dobrze powiyzana z glowi-
cami. W przypadku glowic o ksztahach j a k na rys. 6-28a i b uzyskuje si? to przez
jednoczesne betonowanie plyty i przestrzeni glowicowej, natomiast przy zastoso-
waniu prefabrykowanych glowic pokazanych na rys. 6-41 nalezy wypuscic z nich
pionowe strzemiona zespalajyce je z monolityczny plyty stropu.
6.5. Otwory i dylatacje w stropach grzybkowych
Wykonanie o t w o r o w w plytach stropow grzybkowych powoduje ko-
niecznosc zastosowania dodatkowych elementow zelbetowych, majycych za za-
danie wzmocnienie konstmkcji oslabionej otworami. Elementy wzmacniajyce
skladajy si? przewainie z zeber wystajycych ponad plyt?. W plytach monohtycz-
nych te otwory i Zebra (zwlaszcza przy wi?kszych otworach) mogy w duZym stopniu
zmienic wartosci i rozklad momentow zginajycych obhczonych w zalozeniu, Ze p}> ta
nie ma otworow, dlatego tez celowe jest — gdy pozwalajy na to technologiczne
warunki uZytkowania budynku — zgrupowac wszystkie wi?ksze otwory (dla insta-
lacji, dzwigow itp. urzydzen) w jednym lub kilku polach siatki podpor stropu grzyb-
kowego. Takie zgrupowanie wszystkich wi?kszych otworow umoZliwia — w wybra-
nych w tym celu polach — wykonanie konstrukeji nie grzybkowej, lecz Zebrowo-
-plytowej, w zdecydowany sposob wyodr?bnionej od calosci konstrukeji stropu
grzybkowego. Najbardziej celowe jest zastosowanie tego rodzaju rozwiyzania
konstrukcyjnego w jednym lub kilku polach przysciennych lub naroZnych, gdyz
umoZliwia to traktowanie pozostalej cz?sci stropu grzybkowego jako niezaleznego
od oddzialywania otworow. Przy tego rodzaju rozwiyzaniach konieczne jest wyko-
nanie silnych belek na obwodzie wydzielonych pol (o konstrukeji Zebrowo-ply-
Otwory I dylatacje w stropach grzybkowych 173
towej). Belki te, oparte na siupach (lub na siupach i belkach — rys. 6-42), muszy
bye dostatecznie wytrzymale, aby przeniesc obeiyZenia z przyleglych pol, ktore
w danym ukladzie muszy bye uwaZane za skrajne.
W celu zespolenia belek ze stropem w jedny wspolny monolityczny calosc naleZy
zbrojenie belek wpuscic w przylegly plyt?, przy czym dlugosc zakotwienia pr?t6w
powinna bye nie mniejsza od 1/5 rozpi?tosci prz?sla (rys. 6-43).
Gdy ze wzgl?d6w technologicznych niemoZliwe jest zgrupowanie wi?kszych
otworow i umieszczenie ich w polach przyleglych do scian oraz niemoZhwe jest
zastosowanie wydzielonej konstrukeji zebrowo-plytowej, wowczas naleZy sto-
sowac nast?pujyce wytyczne dotyczyce rozmieszcze-
^nia o t w o r o w i p r z y o t w o r o w e j k o n s t r u k e j i p l y t y :
1) niedopuszczalne jest stosowanie zbyt duZych otworow w glowicach slupow,
2) szerokosc otworu w plycie nie moZe bye wi?ksza od polowy szerokosci pasma
glowicowego,
3) bardziej wlasciwe jest umieszczenie otworow w polowie rozpi?tosci plyty niz
w pobliZu podpor.
Jesli instalacje lub przewody nie opierajy si? na obrzeZach otworow lub majy
stosunkowo maly ci?Zar (np. przewody klimatyzacyjne z cienkiej blachy), to w obli-
czeniach statycznych stropow grzybkowych moZna nie uwzgl?dniac obecnosci
otworow pod warunkiem dokladnego przestrzegania nast?pujycych zaiecen kon-
strukcyjnych:
a) zbrojenie plyty stropu grzybkowego, przeci?te otworem, powinno bye
dobrze zakotwione w obrzeZu otworu,
b) jako rownowartosc zbrojenia przeci?tego otworem naleZy umiescic dodat-
kowe pr?ty (o przekroju poprzecznym rownym przeci?temu zbrojeniu) uloZone
rownolegle do obrzeZa otworu i wpuszczone w plyt? stropowy na gl?bokosc co
najmniej 30 srednic i nie mniejszy niZ polowa szerokosci otworu; w przypadku
duZych otworow celowe jest przedluZenie dodatkowych pr?t6w do osi najbliZszego
pasma glowicowego.
Rys. 6-42. Przyklad zgrupowania otworow
w jednym polu stropu w plycie stropu grzyb-
kowego monohtycznego
i —zebra, 2 —belki oddziel^'^ce strop
grzybkowy od plytowo-zebrowego
 ' w o r y I a y i a i a c j e w »viupa<
174 Stropy grzybkowe
NieduZe otwory, niezb?dne dla przeprowadzenia instalacji uj?tych w przekroje
Irurowe, mogy bye stosowane w dowolnym miejscu stropu grzybkowego (nawet
'w glowicach^ ^). Przed betonowaniem naleZy wowczas wstawic odeinki rury lub
$krzynk? z desek, ktore pozostajy na stale i umoZliwiajy wyeliminowanie wszel-
kiego rodzaju pozniejszych rozkuwan.
Dylatacje w budynkach ze stropami grzybkowy mi monohtycznymi,
ze wzgl?du na wplyw temperatury i skurcz betonu, naleZy wykonywac nie rzadziej
niz CO 30 m, przy czym korzystne ze wzgl?d6w architektonicznych i konstrukcyj-
iiiych jest stosowanie slupow podwqjnych. Uzyskuje si? wowczas wyrazny szczelin?
w stropie i scianach. Takie rozwiyzanie dla monolitycznej konstrukeji plyty po-
azano na rys. 6-44a, a dla konstrukeji prefabrykowanej na rys. 6-45.

nr3

Rys. 6-43. Przyklad konstrukeji plyty przy otworze prostok^tnym w stropie grzybkowym

c) tuZ obok narozy otworow, niezaleZnie od pretow wzmacniajycych stanowiy-

cych rownowartosc przeci^tego zbrojenia, nalezy stosowac (ulozone pod kytem
45° do obrzeZy otworu) dodatkowe pr^ty 0 12-r 20 mm w liczbie po 3 lub 4 pr^ty
w kazdym narozu (rys. 6-43),
d) otwory w plycie naleZy obramowac obrzeZami, ktorych przekroje powinny
bye tak dobrane, aby ich moment bezwladnosci byl zblizony do momentu bez-
wladnosci wyci^tego odcinka plyty; tego rodzaju rozwiyzanie konstrukcyjne po-
zwala na przyj^cie zalozenia, ze pole pomimo otworu b^dzie zachowywalo si?, przy
odksztalceniach i zwiyzanych z tym zjawiskiem przekazywania si? wplywu obeiy-
Zenia na dalsze pola, tak jak gdyby tych otworow nie bylo,
Rys. 6-45. Dylatacje w stropie grzybkowym prefabrykowanym: a) przy uzyciu polglowic dylata-
cyjnych, b) przy uzyciu glowic pelnych
/—slup, 2 —glowica pelna prefabrykowana, i —polglowica prefabrykowana, ^ — prefabryko-
wane elementy mi^dzyglowicowe, 5 — prefabrykowana plyta srodkowa, 6 — plyty stalowe zespala-
jyce elementy mi^dzyglowicowe ze soby oraz z betonem nadglowicowym, 7 — beton monolityczny,
8 — sciana, 9 — kotwie stalowe

e) obrzeZa otworow konstruowac nalezy jako beleczki zbrojone konstrukcyjnie

dolem i gory przy uZyciu strzemionek 0 ^ 6 mm rozstawionych nie rzadziej niz ^> W przypadku koniecznosci zastosowania duzych otworow patrz Fa^k Z . : Przebicie zelbe-
towych i^yt z duzymi pionowymi otworami. Arch. Inz. Lyd. nr 2/86.
CO 3/4 wysokosci beleczki; rozstaw strzemionek nie powinien przekraczac 20 cm.
 stropy grzybkoWto

W tym drugim przypadku na dylatacyjnych siupach moZna montowac prefabry-

kowane polglowice (rys. 6-45a) lub glowice stosowane rowniez na wszystkich siupach . B e l k i p o d s u w n i c o w e , e s t a k a d y
srodkowych (rys. 6-45b). W pierwszym rozwiyzaniu moZna bardziej zbhi;yc do
siebie dylatacyjne shipy niz w rozwiyzaniu drugim. Istnieje t u jednak koniecznosc p o d p o r y instalacji
wykonywania dodatkowych form na elementy glowicowe. Cz?sciowe zamocowanie
plyt mi?dzyglowicowych w w?zle glowicowymVykonuje si? podobnie jak zamoco-
wania nad glowicami slupow srodkowych. W przypadku stosowania polglowic
w stropie prefabrykowanym, o niepelnym zamoeowaniu prefabrykowanych slupow,
dodatkowe zabezpieczenie plyty stropowej przeciw przesuwowi poziomemu calego
shipa uzyskuje si? przez polyczenie polglowic poziomymi pr?towymi st?zeniami,
A. Ogolna charakterystyka i zakres zastosowan belek
ktore mogy bye rowniez: zakotwione w scianie wykonanej w osi dylatacji (rys. 6-45a).
:dsuwnicowych
Niekiedy w plytach monolitycznych dylatacj? wykonuje si? z zastosowaniem
plyty opartej na wspornikach (rys. 6-44b). Przy tego rodzaju rozwiyzaniu nieunik-
elbetowe belki podsuwnicowe, zwlaszcza dla suwnic o udzwigu
nione jest jednak wykruszanie si? betonu w przegubach, w zwiyzku z tym szcze-
200 k N , sy pod wieloma wzgl?dami korzystniejsze od stalowych, gdyZ:
golnie niepozydane jest stosowanie takich dylatacji w budynkach, ktorym stawia
a) potrzeba na nie znacznie mniej stali niZ na belki stalowe,
si? duze wymagania higieniczne (zaklady przemyslu spozywczego itp.).
b) dzi?ki znacznej masywno^d (duZej bezwladnosci) dobrze przenoszy obeiyze-
Wykaz pismiennictwa 'a dynamiczne, a ponadto wskutek dui:ej sztywnosci okres drgan wlasnych belki
(1) A C I Commitee 318 Building Code Requirements for Reinforced Concrete (ACI 318—71). ^,.^|.yv*suwnicowej jest wysoki w stosunku do drgan spowodowanych przejazdem
American Concrete Institute. Detroit — Michigan Nov. 1971. l^wnicy,
(2) Beyer K,: Die Statik Stahlbetonbau. Springer Verlag. Berlin 1956. ^ c) sy ognioodporne i mogy wytrzymac nawet kilkugodzinne intensywne poi:ary
(3) Code of Practice for the Structural Use of Concrete. CPllO. Part 1. November 1972.
w przeciwienstwie do stalowych, ktore ulegajy szybkim odksztalceniom i utracie
(4) Dragula / . : Prefabrykowane konstrukcje glowicowe magazynow wielopi?trowych. Inzynieria
i Budownictwo, nr 7/1964. ; nosnosci,
(5) Crasser E., Thielen G,: Hilfsmittel zur Berechnung der Schnittgrossen und Formanderungen I d) sy mniej wraZliwe nil; stalowe na nieosiowe uloZenie szyn podsuwnicowych,
von Stahlbetontragwerken. Verlag W. Ernst u. Sohn. Berlin—Miinchen—Dusseldorf 1978. e) nie wymagajy tak troskliwej konserwacji (powloki antykorozyjne itp.),
(6) Instrukcija po rascziotu staticzeski nieopriedielimych zelezobietonnych konstrukcij s ucziotom jak stalowe,
pierieraspriedielenija usilij. GILSAiSM. Moskwa 1960.
f ) dzi?ki duZej sztywnosci sy elementami dobrze st?Zajycymi budynek w kierunku
(7) Kobiak / . : Grzybkowe stropy bezglowicowe. Inzynieria i Budownictwo, nr 8/1962.
(8) Langohor P. H., Ghali A., Diliger W. H.: Special Shear Reinforcement for Concrete Flat podhiZnym.
Plates. A C I Journal. March 1976. Do ujemnych cech z;elbetowych belek podsuwnicowych naleiy zaliczyd:
(9) Leonhardt T., Monnig E.: Vorlesungen iiber Massivbau. Sonderfalle der Bemessung im Stahl- a) duzy ci?Zar wlasny, wymagajycy silnych slup6w i fundamentow,
betonbau. Springer Verlag. Berlin—Heidenberg—New York 1975. b) trudnosci naprawy uszkodzen, a takie wzmacniania, gdy konieczne jest
(10) Lewanow N. M., Suworkin D. G:: ^ielezobietonnyje konstrukcii. Izd. „Wysszaja szkola".
zainstalowanie suwnicy o udzwigu wi?kszym, nii: to pierwotnie przewidywano,
Moskwa 1965.
(11) Marcus H.: Die Theorie elastischer Gewebe. Springer Verlag. Berlin 1932. c) klopotliwe przymocowanie szyn podsuwnicowych^ \
(12) Nowacki W.: Teoria stropow grzybkowych. ITB. Warszawa 1959. NaleZy podkreSUd, Ze zarowno podsuwnicowe belki stalowe, j a k i Zelbetowe
(13) Sachnowski K. W.: Zelezobietonnyje konstrukcii. Gosstrojizdat. Moskwa 1959. wbudowywane w konstrukcje hal czy estakad wymagajy — poza prawidlowym
(14) Sieczkowski J.: Przyklady obliczen konstrukeji zelbetowych i z betonu spr^zonego. WSiP. obliczeniem — bardzo pedantycznego dotrzymania warunkow technicznych, ta-
Warszawa 1976.
kich j a k wymiary geometryczne, dopuszczalne tolerancje w odniesieniu do pod-
(15) Sprawocznik projektirowszczika. Praca zbiorowa. Strojizdat. Moskwa 1959.
(16) Starosolski W.y Pajqk Z . , Mazanowska / . : Konstrukcja strefy podporowej stropow monoli- parcia, cz?sciowego zamocowania na podporach, osiowego ustawienia prawidlowych
tycznych w ustrojach plytowo-slupowych. Inzynieria i Budownictwo, nr 7/1978. przeswitow mi?dzy osiami podhiZnymi belek i szyn, osiowego i symetrycznego usta-
(17) Sztajerman M. Iwianski A.M.: Biezbalocznyje pieriekrytija. Gos. Izdat. Lit. po Stroit.
i Arch. Moskwa 1953.
(18) Urban T., Godycki-Cwirko T.: Wplyw geometrii modeli na nosnosc monolitycznych zlyczy
plyta-slup. X X I V Konf. Nauk. K I L i W PAN i K N PZITB. Gdansk—Krynica 1978. ^> Ta niedogodao56 w ostatnich latach znacznie jednak zmalala dzi^ki rozwojowi techniki
wiercenia otwor6w w betonie oraz klejenia szyn zywicami epoksydowymi.

12
 Belki podsuwnicowe, estakad/ Charakterystyka suwnic 179

a) d m ,130

S '/////////////////////////////
r -I •

IS
rr f

1^250
Lsoo

e) o
c
W::iqgarka E
z por^zq
SI min.100
J E ^ 1 < 1 GT6wko szyny
•Oto —to • =^

Rys. 7-1 cd.

d) suwnice dwudzwigarowe natorowe elektryczne z wciygarky, hakowe o udzwigu 32-J-50 kN
O zroznicowanym nat^zeniu pracy (wysokoSa podnoszenia: suwnica gr. H — H^ 4,8-^-16,3 m,
C), 100^ suwnica gr. I V o udzwigu 32 kN — i f = 6,6-^19,3 m, o udiwigu 50 kN — i r = 5,0-i- 19,4 m),
k c) suwnice dwudzwigarowejednohakoweo udzwigu 80-r-200 kNlub dwuhakowe (z hakiem pomo-
8 j-w^^//// r . cniczym) o udZwigu 125/32-^500/125 kN o zroznicowanym nat^zeniu pracy

wienia i zamocowania szyn na belkach, uniezaleZnienia pracy szyny od pracy belki

500/ 2300
El.
Rys. 7-1, Skrajnia i podstawowe okreslenia wymiardw suwnic o udzwigu od 10 kN do 500/125 k N :
a) suwnice jednodiwigarowe natorowe r^czne z wciygnikiem elektrycznym o udzwigu 10-r80 kN
o nat^zeniu pracy 0, b) suwnice jak na rys. a) o udihvigu 10-^50 kN o nat^zeniu pracy I I , c) suwnice
jednodzwigarowe natorowe elektryczne z wciygnikiem o udiwigu 10-^50 kN o nat^zeniu pracy I I ,
podsuwnicowej i t d . Wszelkie odst?pstwa od zaloionych schematow obhczeniowych
oraz niedokladnosci montaZu wywohijy dodatkowe nieprzewidziane w projekcie
napr?ienia pot?gowane dynamicznym charakterem pracy suwnic, co w rezultacie
powoduje przedwczesne uszkodzenia i koniecznos6 remontow (zjawisko to wyst?-
puje cz?sto).
Poniewaz naprawy uszkodzonych torow podsuwnicowych na belkach zelbeto-
wych sy trudniejsze niz na belkach stalowych, przeto panuje przekonanie, zwlaszcza
w§r6d glownych mechanikow nadzorujycych eksploatacj? suwnic i torow, Ze bar-
dziej odpowiednie sy belki stalowe. Jesh jednak montaZ belek i tor6w podsuwnico-
wych jest wykonywany przez wyspecjalizowane ekipy pracujyce pod fachowym

12*
180 B e l k i podsuwnicowe, ostakady , ijCiiarakterystyka s u w n i c |3|
if:^ ———_
nadzorem technicznym, to^belki Zelbetowe, a zwlaszcza z b e t o n u spr?4o- Tablica 7-la
n e g o, z powodzeniem konkurujy z belkami stalowymi. Ich glowny zalety jest brak Charakterystyka stosowanych w Polsce suwnic*
rys od momentow i sil poprzecznych. T y m samym sy one szczegolnie zalecane
(zwlaszcza strunobetonowe belki podsuwnicowe) w obiektach naraZonych na od- Suwnice jednodzwigarowe natorowe r^zne z wci^gnikiem elektrycznym — rys. 7-la
dzialywania agresji chemicznej. Udzwig
Rozpi^tosc Rozstaw kol Statyczny max.
KIN k nacisk kola P Masa
Grupa nat^zenia lU cm kN t
7.2. Charakterystyka suwnic pracy

4-^7 160 9 1,3

Obecnie w budownictwie przemyslowym stosuje si? najcz?5ciej belki podsuwnicowe 7-T-lO 160 10 1,6
ielbetowe, strunobetonowe i kablobetonowe dla suwnic jednohakowych o udzwigach lO-T-13 180 11 1,9
10 13-^16 225 13 2,6
wynoszycych 32, 50, 80, 125, 160 i 200 k N oraz dla suwnic dwuhakowych o udzwigu 16-rl9 250 15 3,3
glownym i pomocniczym, przy czym dopuszczalny udzwig suwnicy jest rowny tylko 19-4-22 320 17 4,1
0 22-^25 400 19 4,7
udzwigowi dzwigu gl6wnego (suwnice dwuhakowe majy dwa niezaleZne mechanizmy
podnoszenia). Suwnice dwuhakowe mogy miec nast?pujyce udzwigi (w liczniku 4-7 160 14 1,4
podano w k N udzwig dzwigu glownego, w mianowniku — pomocniczego) : 7-10 160 15 1,7
20 10-13 180 16 2,2
125 160 200 13-16 225 19 2,6
16^19 250 20 3,6
32 ' 50 ^ 50 • 19-T-22 320 22 4,2
0 22--25 400 23 4,7
O wyborze typu suwnic decyduje technolog projektujycy zaklad przemyslowy.
Statyk-konstruktor przed przystypieniem do projektowania belek podsuwnico- 4-^7 160 21 1,5
wych i konstrukeji hah przemyslowej, w ktorej te belki sy umieszezone, powinien 7-10 160 23 2,0
32 10-^13 180 24 2,6
dokladnie zapoznad si?z d a n y m i c h a r a k t e r y z u j y c y m i p r z y j ? t y 13-^16 225 27 3,1
typ s u w n i c y (rys. 7-1). D o danych tych naleZy: 1) — rozpi?tosc suwnicy, 16-19 250 28 3,9
19-4-22 320 29 4,7
2) Uc — najwi?ksza szerokosd suwnicy, 3) k — najwi?ksza odleglosc mi?dzy kolami 0 22-25 400 31 5,5
suwnicy, A) h i — najwyZsze usytuowanie haka, 5) Hi — wysokosc podno-
szenia, 6) A , Ai, B , Q D , S, Si, N — wymiary suwnicy, T) E , E i , F , F i — wymiary 4-7 160 31 1,7
7-10 160 33 2,1
okreslajyce skrajne poloZenia hakow, 8) P — najwi?kszy nacisk k o l na szyn? pod- 10-13 180 34 2,8
suwnicowy. 50 13^16 225 38 3,6
16-19 250 39 4,4
Dane te oraz parametry niezb?dne do projektowania jezdni podsuwnicowych sy 194-22 320 40 5,3
podawane w katalogach zaklad6w produkujycych suwnice. 0 22-25 400 41 6,0

W tabhcy 7-1 podana jest charakterystyka najcz?sciej stosowanych w Polsce

4-f-7 160 47 1,8
suwnic. Podane w tablicach 7-Id, e i f wartosci nacisk6w k o l suwnic z kabiny ste- 7-f-lO 180 48 2,4
rowniczy nie uwzgl?dmajy jej masy 1,4 t. W zwiyzku z tym, w tych przypadkach 10-13 225 52 3,1
80 13-^16 250 53 4,2
naleZy zwi?kszy<5 naciski maksymalne i minimalne o 6,0 k N , gdy kabina znajduje 16-^19 320 54 5,1
si? w Srodku rozpi?tosci suwnicy, oraz nacisk maksymalny o 11 k N i nacisk mini- 19-^22 400 56 5,9
0 •22-^25 400 60 7,3
malny o 1,0 k N , gdy kabina znajduje si? z boku mostu.
Charakterystyka techniczna suwnicy (zwlaszcza: g , L , , A , B , Uc) ma decydujyey Zalccany typ szyny — pr^t kwadratowy 50 x 50 mm ze stali St5 lub szyna kolejowa S 24.
wjrfyw nie tylko na konstrukcj? belki podsuwnicowej, ale takZe na wybor rodzaju
konstrukeji oraz rozpi?tosci i wysokoSci nawy budynku oraz na przyj?cie wymiarow * W tablicy podano grupy nat^zenia pracy suwnic zgodnie z katalogami producentdw suwnic opracowanymi wg
obowi^zuj^cej w6wczas PN-63/M-06503. Do czasu uaktualnienia katalogdw zgodnie ze znowelizowan^ norm^ z 1979 r.
shipow, wspornikow podtrzymujycych belki podsuwnicowe i inne szczegoly kon- mo^a przyjmowa<i: zamiast grupy 0 —grup« 1, zamiast grupy I—grup« 1 i 2 zaleznie od nasilenia pracy suwnicy,
zamiast grupy II — grup? 3 lub 4 zaleznie od nasilenia pracy suwnicy, zamiast grupy III — grup? 5, a zamiast grupy IV —
strukcyjne, kt6re niejednokrotnie majy znaczenie zasadnicze przy okreSlaniu wy- grup« 6.
182 Belki podsuwnicowe, estakady Charakterystyka suwnic 18S

Tablica 7-lb Tablica 7-lc

———^ ~
Suwnice jednodzwigarowe natorowe r^zne z wci^gnikiem elektrycznym — rys, 7-lb Suwnice jednodzwigarowe natorowe elektryczne z wci^gnikiem —-rys. 7-lc

Udiwig Statyczny Udzwig

Rozpi^tosd Rozstaw kol Sila Statyczny
kN max. nacisk Masa Rozpi^tosc Rozstaw kol
k kN k zderzenia max. nacisk Masa
Grupa kola P t kola P t
m cm Grupa m cm
nat^zenia pracy kN
nat?zenia pracy kN kN

4-T-7 160 10 1,7 44-7 160 26 11 2,1

7-^10 180 11 2,0 74-10 180 28 12 2,4
10^13 225 13 2,6 104-13 225 29 15 3,0
10 13-T-16 250 15 3,6 10 134-16 250 39 16 4,0
164-19 320 17 4,5 164-19 320 46 18 4,9
194-22 400 19 5,1 194-22 400 46 20 5,5
II 22-r-25 400 20 5,5 II 224-25 400 47 21 5,9

4-^7 160 16 1,9 44-7 160 26 16 2,2

7--10 180 17 2,4 74-10 180 29 18 2,8
20 104-13 225 20 3,1 104-13 225 35 21 3,4
134-16 250 21 3,9 20 134-16 250 43 22 4,3
164-19 320 23 4,8 164-19 320 49 24 5,2
19--22 400 24 5,3 194-22 400 49 26 5,7
II 224-25 400 27 6,3 II 224-25 400 50 28 6,6

4-^7 160 22 2,1 44-7 160 27 22 2,4

74-10 180 23 2,6 7-10 180 30 23 2,8
104-13 225 27 3,3 10-13 225 36 28 3,5
32 134^16 250 28 4,6 32 134-16 250 47 29 4,9
164-19 320 30 5,3 16-19 320 48 31 5,6
194-22 400 33 6,5 194-22 400 52 34 6,8
II 224-25 400 35 7,1 II 224-25 400 55 36 7,3

44-7 160 32 2,3 44-7 160 29 32 2,7

74-10 180 33 2,9 74-10 180 34 33 3,2
104-13 225 38 3,7 104-13 225 43 39 3,9
50 134-16 250 39 5,3 50 134-16 250 48 40 5,6
164-19 320 41 6,1 164-19 320 50 42 6,4
194-22 400 43 7,0 194-22 400 55 44 7,3
II 224-25 400 47 8,2 II 224-25 400 60 47 8,4

Zalecany typ szyny— pr^t kwadratowy 50x50 mm ze stali St5 lub szyna kolejowa S 24.
Dla suwnic sterowanych z kabiny nalezy zwi^kszyc P o 3 kN, a mas? o 0,4 t.
Zalecany typ szyny —pr^t kwadratowy 50x50 nmi ze stali St5 lub szyna kolejowa S 24.

miarow budynku przemyslowego. Tak np. przy okreslaniu dlugosci hali lub jej
odcinka obslugiwanego przez suwnic? trzeba pami?tac, ±Q z a s i ? g suwnicy,
liczony wzdhiZ hah, jest mniejszy o wymiar 2u = Uo (rys. 7-2) od odleglosci po-
mi?dzy buforowymi urzydzeniami, zabezpieczajycymi przed zjechaniem suwnicy
z belki podsuwnicowej lub przed uderzeniem suwnicy o szczytowe sciany hali.
PoniewaZ urzydzenia elektryczne i mechanizmy suwnic wymagajy dost?pu
(dla napraw i konwerwacji), przeto stosuje si? odpowiednie pomosty, galerie i plat-
formy umozliwiajyce latwe i bezpieczne wejseie na suwnic? w dowolnym jej polo-
zeniu (wymagania w tym zakresie ustala Urzyd Dozoru Technicznego). W zwiyzku
 a suwnic 185
184 Belki podsuwnicowe, estakady

TabUca T-le
Tablica 7-ld
Suwnice dwudzwigarowe jednohakowe og61nego przeznaczenia — rys. 7-le
Suwnice dwudiwigarowe natorowe elektryczne z wci^gark^, hakowe — rys. 7-ld
Udfwig
Udzwig Sila Statyczny Statyczny
Rozpi^tosc Rozstaw k61 kN Rozpi^tosc Rozstaw kol
kN zderzenia max. nacisk Masa max. nacisk Masa Zalecany
Ls k k
Grupa kola P t typ szyny
Grupa Sz kola P t m cm
m cm kN
nat^zenia pracy kN kN nat^enia pracy

1 2 3 4 5 6
7-4-10 350 138 47 7,6
10-4-13 350 157 50 8,4 84-11 330 81 12,5
32 134-16 350 140 53 9,6 114-14 330 87 13,7
164-19 420 156 57 10,8 144-17 400 88 15,3
194-22 420 160 59 11,8 174-20 400 92 17,1 S 42
II 224-25 420 170 62 12,7 80 204-23 400 103 19,3 albo
234-26 400 106 21,4 SD 65
74-10 350 138 45 7,9 264-29 500 112 24,0
104-13 350 157 49 9,2 294-32 500 121 26,7
32 134-16 350 139 53 10,7 II 324-35 500 127 29,5
164-19 420 156 56 11,7
194-22 420 170 62 13,9 84-11 380 84 13,7
IV 224-25 420 188 66 15,5 114-14 380 91 14,9
144-17 450 95 16,2
74-10 350 138 55 7,9 174-20 450 99 18,8 S 42
104-13 350 159 59 8,8 80 204-23 450 105 20,9 albo
50 134-16 350 146 63 10,1 234-26 450 111 23,2 SD 65
164-19 420 160 67 11,7 264-29 500 120 26,4
194-22 420 170 70 12,8 294-32 500 129 29,6
II 224-25 420 188 74 IV 324-35 500 136 32,3

74-10 350 136 57 9,0 8--;i 380 105 13,7

104-13 350 146 62 10,6 11-14 380 111 14,9
50 134-16 350 160 65 11,6 144-17 450 114 16,2
164-19 350 170 71 13,5 17 4-20 450 120 18,8 S 42
194-22 420 198 76 15,4 125 204-23 450 126 20,8 albo
IV 224-25 420 215 79 16,4 234-26 450 131 23,2 SD 65
264-29 500 136 26,5
Zalecany typ szyny — pr^t kwadratowy 50 x 50 mm ze stali St5 lub szyna kolejowa S 24. 294-32 500 149 29,6
i II 324-35 500 156 32,3
z t y m naleZy niejednokrotnie przewidziec na belce podsuwnicowej dostateczny liczb?
84-11 410 118 17,4
por?czy ochronnych. Minimalna szerokosc chodnika powinna wynosic 500 mm.
114-14 410 126 19,9
Galerie do przechodzenia wzdhiz toru podsuwnicowego muszy bye chociazby 14-^17 500 128 21,1
z jednej strony ochronione stalowy balustrady wysokosci 1,0 m obliczony na po- 174-2# 500 135 23,9 S 42
ziome obciyZenie H = 0,50 k N / m . ObeiyZenie uZytkowe galerii przyjmuje si? rowne 125 204-^ 500 142 26,1 albo
p = 1,50 k N / m ^ lub P = 0,80 k N (ci?Zar cdowieka z narz?dziami).^^ 234-26 500 153 29,7 SD 75
264-19 505 164 33,1
Biuro Studidw i Projekt6w Typowych Budownictwa Przemyslowego (obecnie Centralny 294-32 505 173 26,4
IV 324-35 505 192 39,«
Osrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Przemyslowego) opracowalo typowe rozwiyzania
pomost6w stosowanych przy prefabrykowanych belkach podsuwnicowych.
 186 Belki podsuwnicowe, estakady ^Iiarakterystyka suwnic 187

Tablica T-le cd. Tablica 7-lf

1 2 3 1 4
1 5 6
Suwnice dwudzwigarowe dwuhakowe ogolnego przeznaczenia — rys. 7-le
8-11 410 134 17,4 Udzwig Statyczny
ll-f-14 410 145 19,9 Rozstaw Sila
kN Rozpi^tosc max.
14-4-17 500 148 21,4 kol zderzenia Masa Zalecany
Grupa Ls k nacisk
17-20 500 155 23,9 S 42 Sz t typ szyny
nat^zenia m kola P
500 162 26,1 cm kN
160 20--23 albo kN
pracy
p 23-4-26 500 171 29,7 SD 75
505 1 2 3 4 5 6 7
26-4-29 185 32,1
29-32 505 190 36,4
84-11 410 110 122 19,2
32--35 505 199 39,9
114-14 410 120 134 21,7
144-17 500 127 136 23,2
8-r-ll 410 16 17,7
174-20 500 132 144 25,7 S 42
ll-rl4 410 \7 20,2
125/32 204-23 500 140 151 27,9 albo
14-f-17 500 1 150 21,7
234-26 500 147 162 31,5 SD 75
17--20 500 157 24,1 S 42
264-29 505 79 169 33,9
160 20-4-23 500 164 26,3 albo
294-32 505 87 179 38,2
23-4-26 500 173 29,9 SD 75
IV 324-35 505 93 188 41,6
26-4-29 505 187 32,3
294-32 505 192 36,5
84-11 410 51 137 19,3
III 32-4-35 505 202 40,1
11-^14 . 410 57 148 21,8
144-17 500 62 152 23,3
8-11 410 152 17,7
174-20 500 67 159 25,8 S 42
11-4-14 410 164 20,2
160/50 204-23 500 72 166 27,9 albo
14-rl7 500 167 21,7
23--26 500 79 175 31,5 SD 75
17-4-20 500 174 24,1 S 42
264-29 505 45 185 33,9
200 20-4-23 500 181 26,3 albo
294-32 505 53 196 38,8
23-i-26 500 192 29,9 SD 75
n 324-35 505 57 205 41,2
26-^29 505 200 32,3
29-^32 505 210 36,5
84-11 410 91 139 19,5
II 32--35 505 219 40,1
114-14 410 121 150 22,1
144-17 500 128 154 23,5
8-4-11 480 173 24,9
174-20 500 137 162 26,0 S 42
114-14 480 185 27,6
160/50 204-23 500 140 169 28,2 albo
144-17 505 190 29,3
234-26 500 147 179 31,8 SD 75
174-20 505 201 32,8 K P 80
264-29 505 80 188 34,2
200 204-23 505 208 35,3 albo
294-32 505 88 198 38,5
234-26 505 220 39,6 SD 75
m 324-35 505 94 207 42,0
264-29 600 247 48,9
294-32 600 252 50,6
84-11 410 51 153 19,5
m 324-35 600 270 57,6
114-14 410 56 167 22,0
144-17 500 62 170 23,5
K P 80 — szyny z importu (ZSRR).
174-20 500 68 179 25,9 S 42
200/50 204-23 500 72 186 28,1 albo
234-26 500 78 196 31,7 SD 75
264-29 505 45 205 34,1
294-32 505 48 217 38,3
II 324-35 505 52 225 42,0
isa Belki podsuwnicowe/ ettkkady^^ ikcja belek podsuwnico¥fych 189

Tablica 7-lf cd. TabUca 7-lf cd.

1 2 3 4 5 7
1 1 ^ 2 ! 3 4 5 6
8 4-11 480 68 172 26,2
11 4-14 480 73 184 144-17 680 88 454 63,0
28,8
14 4-17 585 77 193 174-20 680 94 473 67,6
31,3
17 4-20 585 80 204 204-23 680 97 488 71,3 K P 100
34,9 KP 80
200/50 20 4-23 585 86 212 "'I 500/125 234-26 680 101 502 75,3 albo
37,4 albo
23 4-26 585 94 224 264-29 680 106 516 79,6 SD 100
41,8 SD 75
26 4-29 640 105 251 294-32 680 107 534 85,7
50,9
29 4-32 640 107 257 III 324-35 680 110 549 90,8
52,6
III 32 4-35 640 114 275 59,2
j r^Sownice o no^no^i 200/50 i 320/80 sterowane z kabiny majy grup? nat^zenia pracy I , a w6wczas
warto^ sily Sz uderzenia w odb6j (twardy) nalezy zmniejszy6 mnozyc przez 0,58.
8 4-11 500 39 232 27,5
^ p » 80 i K P 100 —szyny z importu (ZSRR).
11-4-14 500 42 247 30,3
14-4-17 585 43 256 32,0
17-4-20 585 47 266 35,9 KP 80 W przypadkach suwnic o malych udzwigach i torach podsuwnicowych na
320/80 20-4-23 585 49 274 37,5 I wysokosci (liczyc od posadzki hali) nie przekraczajycej 5,00 m (moZliwosc wejscia
albo
23-4-26 585 52 287 42,4 SD 75 - p> przystawionej drabinie) nie stosuje si? przewainie pomostow i galerii.
26--29 640 56 314 50,0
29-4-32 640 58 321 51,9
II 32-f-35 640 64 338 59,1
y X Konstrukcja belek podsuwnicowych
14--17 640 74 326 49,8 1 3 . 1 . P r z y m o c o w a n i e szyn p o d s u w n i c o w y c h d o belek
17--20 640 79 341 54,0
20--23 640 80 351
Tor s u w n i c o w y wykonuje si?: ze specjalnych profih (tabl. 7-2), szyn ko-
56,4 K P 100
320/80 23-^26 640 84 360 59,2 albo ; ; | i ^ w y c h lub zast?pczych profih w postaci kwadratowego lub prostokytnego ksztal-
26-;-29 640 94 381 67,7 SD 100 ;:<cwnika przyspawanego do plaskiej blachy (rys. 7-3). Przy zamawianiu suwnicy
29-4-32 640 96 389 70,5
III 32-^-35 640 101 403 75,5

14-4-17 640 29 394 48,5

17-4-20 640 30 410 51,3
204-23 640 32 420 53,0 K P 100
500/125 23-4"26 640 33 433 56,3 albo
26 -4•29 640 36 456 64,6 SD 100
29-f 32 640 37 465 67,3
I 32 35 640 39 479 72,3
AiA
14-f 17 640 57 402 49,7
17-r 20 640 59 418 53,9
20-r 23 640 60 428 55,4 K P 100
500/125 23-f 26 640 64 44^ 59,0 albo Rys. 7-2. Schemat usytuowania
26 29 640 68 464 67,0 SD 100 belek podsuwnicowych w hali dwu-
294- 32 640 70 473 69,7
II tiawowej
324- 35 640 74 4S7 74,7
7—-Sciana szczytowa, 2 —belka
podsuwnicowa
Szyny diwigowe i kolejowe (stosowane jako podsuwnicowe) Tablica 7-2
DlugoSci handlowe: dla szyn SD 65 i SD 75 6-12 m
dla szyn SD 100 6-15 m

SZYNY D I W I G O W E

wg PN-62/H-93410

Odleglo§c
Pole Moment Wskaznik
Wymiary Srodka Masa
przekroju bezwladnosci wytrzymalosci
ci^zkoSci
Typ szyny
K s h 1 d F m
mm cm* cm cm* cm^ kg/m

SD 65 65 175 75 30 34,0 38 78 10 14,0 20 6 5 5 55,4 3,06 327 609 73,7 69,6 43,5
SD 75 75 200 85- 35 39,5 45 90 11 15,4 22 6 6 6 72,1 3,50 543 1010 109 101 56,6
SD 100 100 200 95 40 45,5 60 100 12 16,5 23 9 6 6 95,6 4,30 888 1360 170 136 75,2

SZYNY D2WIGOWE
Z I M P O R T U (ZSRR)

wg OCT 4121-48

K s d h hx JR R2 r F m
Typ szyny
mm era?- cm cm* cm^ kg/m

K P 80 87 80 130 32 130 35 26 400 26 44 8 6 1,5 81,1 6,43 1547 482 241 236 74,2 63,5
K P 100 108 100 150 38 150 40 30 450 30 50 8 8 2 113,3 7,60 2865 941 377 387 125,5 88,7
K P 120 129 120 170 44 170 45 35 500 34 56 8 8 2 150,4 8,43 4924 1695 584 575 199,4 11^9,

Dlugoki handlowe: dla szyny S 24 6-18 m

dla szyny S 42 23430 m

•9 SZYNY KOLEJOWE

dla szyny S 24 wg PN-79/H-93422

dla szyny S 42 wg PN-70/H-93421

K S . 1 . R r F Jx ^x m
Typ szyny
mm . cm^ cm* cm3 kg/m

S 24 53 90 115 10 23,9 225 16 31,08 569 98 24,4

S 42 70.1 125 140 13 33,6 400 14 54,26 1443 205 42,48

Rys. 7-3, Przekroj zast^pczy szyny podsuwnicowej

1 1 — spoina
 IMIki fkKlsuwnlcowc, Mtnibul^ »nstruk«ja

i szyn nale±y sprawdzic zgodnosd typu szyny z szeroko^ciy i ksztahem powierzchni

tocznej kola suwnicy.
Specjalne profile (tabl. 7-2) odznaczajy si? d u i y statecznosciy na
przewrocenie sily hamowania wozka suwnicy (prostopadly do toru). Majy one
jednak stosunkowo maly sztywnosc i maly wskaznik wytrzymalofci, dlatego tez sy
one obecnie rzadziej stosowane nii; szyny kolejowe.
S z y n y k o l e j o w e stosuje si? r6wnie± typu S 49 o nast?pujycej cha-
rakterystyce: ci?±ar wlasny G = 0,4943 k N / m , moment bezwladnosci = 1797 cm^,
. /Wykres naprqzeh
wskaznik wytrzymalosci = 239 cm^, wysokosc h = 149 mm, szerokosc pod- yod docisku w betonie
stawy s = 125 mm. Nieco rzadziej ui;ywane sy szyny kolejowe typu S-42.
J ' ^ l & s * 7^, Sposoby podparcia szyny podsuwnicowej: a) prawidlowe „punktowe" podparcie,
Zalety szyn kolejowych jest ich dui:a sztywnosc, a cechy ujemny — stosunkowo
I ^' h) nieprawidlowe podparcie na stalowych podkladkach i jednoczesnie na podlewce z zaprawy
mala statecznosc. - ' l ^ betonu (wykruszanie si^ podlewki), c) prawidlowy ksztalt podkladki, d) nieprawidlowy ksztalt
Z a s t ? p c z e p r o f i l e wykonuje si? obecnie stosunkowo rzadko. Przekroje :;%>dkladki (2)
elementow skladowych tych profih (rys. 7-3) przyjmuje si? w 2 a l e i n o s c i od maksy- Htf I — ^ l e w k a cementowa, 2 — podkladka stalowa
malnych naeiskow i wymiarow obrzeiy k o l : poziomy blach? — z mi?kkiej stah
martenowskiej, natomiast prostokytny lub kwadratowy ksztaltownik bezposrednio Przymocowanie szyny do belki podsuwnicowej (rys.
obciyiony kolem — z twardej stah. ^''f^:)tnoiid bye nieruchome, spr?zyste i ruchome (1), (2). N i e r u c h o m e p r z y-
Obhczeniowo szyn? podsuwnicowy moina potraktowac jako belk? wielo- m 0 c o w a n i e (przykladowo jak na rys. 7-6a) moie miec miejsce jedynie w przy-
prz?slowy o rozpi?tosci prz?sla rownej odleglosci pomi?dzy stalowymi podkladkami. padku, gdy:
W przypadku specjalnych profih szyn podsuwnicowych (tabl. 7-2) rozstaw pod- — szyna ma stosunkowo maly przekroj, ^
kJadek me powinien przekraczac 0,50 m, w przypadku natomiast szyn kolejowych — zastosowano przyspawanie szyn (wraz z podkladkami) do bardzo silnych
odlegjosc t? moina zwi?kszyc do 0,70 m. Najlepszym (ale i kosztownym) rozwiyza- ikotwi i duiej liczby ukosnie odgi?tych pr?t6w,
niem jest jednak oparcie szyny podsuwnicowej na calej jej dlugosci na ciyglej pod- belka podsuwnicowa ma stosunkowo duiy przekroj (tzn. gdy jest mala
Idadce z blachy. W tym przypadku szyn? nalei:y potraktowac jako belk? na podlozu ?|warto^ S^iJc, gdzie 5^ —moment statyczny przekroju szyny, / ^ — moment bez-
spr?iystym. Wtadnofci calego przekroju belki podsuwnicowej wraz z szyny liczony wzgl?dem
Przy wyborze sposobu podparcia szyny na belce podsuwnicowej (rys. 7-4)
a] b) c)
n a l e ^ miec na uwadze, i e rozwiyzanie podane na rys. 7-4b (podkladki stalowe
i podlewka cementowa pomi?dzy podkladkami) nie jest dobre, g d y i zaprawa ce-
mentowa (lub beton o drobnoziarnistym kruszywie) szybko wykrusza si?—jest Rys. 7-6. Przymocowanie
to najcz?sciej wyst?pujyca przyczyna przedwezesnych uszkodzen i rozregulowania szyny podsuwnicowej za
posrednictwem przyspawa-
jezdni podsuwnicowych. Lepszym rozwiyzaniem sy podldadki z „ p u n k t o w y m "
Rys. 7-5. Sdiemat przymocowania szyny: a) nierucho- nej blachy stalowej:
przyloieniem sily oddzialywania szyny podsuwnicowej (rys. 7-4a), g d y i w prze- a) szyna o specjalnym pro-
me, b) spr^§cie, c) ruchomo (2)
ciwienstwie do plaskiego podparcia (jak na rys. 7-4b i d) mamy t u znacznie ko- filu, b) szyna kolejowa na
rzystniejsze rozloienie napr?4en w betonie, wywolanych dociskiem podkladki podkladzie d^bowym
(zmniejszenie maksymalnych naeiskow). 1 —- szyna podsuwnicowa,
2 — spoiny, 3 — wbetono-
Ogolnie moina stwierdzic, ±e miemikiem prawidlowego doboru ksztaltu
wana rurka gumowa, 4 —
i rozstawu podkladek stalowych, na k t 6 r y c h spoczywa szyna, powinny bye od- zaprawa cementowa 1:3
powiednie napr?ienia od docisku pod podkladkami oraz napr?4enia w szynie oraz siatka LedochowskiegOy
wywolane zginaniem pod wjrfywem najeidiajycych k o l suwnicy. D u i y wplyw na 5 — blacha stalowa, 6 —
wielkoSd tych napr?ien ma s z t y w n o s 6 szyny, zwlaszcza przy stosowaniu przekladek wkr^ty, 7 —podklad d^bo-
wy (min. 16x16 cm)
spr?iystych z gumy lub podobnych.
 Belki podsuwnicowe, estaki strukcfa belek podsuwnico¥fych 195

osi oboj?tnej). W przeciwnym przypadku powstajy zbyt du±e sily scinajyce pomi?dzy
szyny (wraz z podkladky) a belky podsuwnicowy. Sily te sy przekazywane na belk?
2a posrednictwem srub kotwiycych, ktore z kolei miai:dzy beton powodujyc niszcze-
nie jego gornych warstw.
Rys. 7-6b, 7-7 i 7-8 ilustrujy p r z y m o c o w a n i a t y p u spr?iys-
tego. Przy tym sposobie przymocowania szyna podsuwnicowa ma pewnego
rodzaju niezaleznosc ruchu podluznego w stosunku do belki podsuwnicowej.
Sposob przymocowania podany na rys. 7-8 jest szeroko stosdwany w ZSRR (9),
przy czym podhizne podklady (ochraniane ceownikami) sy wykonywane z drew-
na: sosnowego przy udzwigu suwnic do 100 k N , bukowego przy udzwigu 150-^
- 2 0 0 k N oraz d?bowego przy udzwigu do 300 k N . Podklady te majy zadanie
amortyzowac i rownomiemie rozkladac nacisk k o l suwnicy na beton belek.
Ujemny cechy tego rozwiyzania jest stosunkowo znaczna lyczna wysokosc
t o r u (zwi?kszajyca momenty skr?cajyce belk? podsuwnicowy) oraz pracochlonnosc
dopasowywania podkladow do ceownikow (podklady przedlu:ta si? na styk, ceowniki
z:as przez zastosowanie nakladek stalowych).
Dodatniy cechy tego rozwiyzania jest latwosc ukladania i regulowania polozenia
•szyn za pomocy nagwintowanych pr?t6w przechodzycych przez otwory wyko-
nane w srodniku szyny. Drugi koniec tego typu pr?t6w — w postaci haka — jest

Rys. 7-8. Tor podsuwnicowy dla suwnic o udzwigu 50-^300 kN: a) widok z gory, b) widok
2 boku (2)
I / styk szyn, 2 — styk ceownikow ochraniaj^ych podluzny podklad drewniany, 3 ~ rurka ga-
250wa, 4 — podlewka z betonu klasy B20 z dodatkiem opilkow w ilosci 50 kg/m^, 5 — gwozdzie
8
zaczepiony o specjalny plytk? stalowy (z otworem) nalozony i przyspawany do r u r k i
gazowej zabetonowanej w polce belki. Przez rurki te przepuszczane sy sruby kotwiyce
dociskajyce plytki do zelbetowej plyty belki podsuwnicowej.
Rozwiyzania podane na rys. 7-9 i 7-10 sy przykladami p r z y m o c o w a n i a
r u c h o m e g o . Zasadniczym elementem jest t u plyta w postaci blachy stalowej
ciyglej (w przypadku bezposredniego ulo:^enia szyny na plycie) lub podkladki sta-
lowe rozstawione przewainie co 0,50 m. N a podkladkach tych ustawia si? szyny
podsuwnicowe i przymocowuje je za pomocy srub 0 14-r-20 m m oraz za posred-
nictwem tzw. lapek stalowych.
Szczegolnie dobrze pracujy szyny podsuwnicowe ulozone na ciyglej plycie sta-
lowej nagrafitowanej i zakotwionej za pomocy tzw. wysow lub kotwi. Przy pre-
fabrykacji belek rozwiyzanie to jest jednak klopotliwe, gdyz poza potrzeby zakotwie-
nia blach w czasie betonowania belek, zmusza do bardzo precyzyjnego montazu
-l^ys. 7-7, Przymocowanie szyny podsuwnicowej w zamkni^tych pomieszczeniach z zastosowaniem
belek i wyrownywania poziomu gomych powierzchni blach sysiednich prz?sel
podkladek yrewnianych na calej dlugosci (niejednokrotnie konieczne jest przy tym wprowadzenie dodatkowych wvrownaw-
1 — szyna podsuwnicowa, 2 — podklady poprzeczne z twardego drewna, 3 — podklady podiuzne, czych podkladek z blach na podporach shipowych). Ukladanie ciyglych blach na bel-
-4 — zaprawa cementowa, 5 — sruby M20 kach j u i ; ustawionych i pozniejsze podlewanie ich drobnoziamistym betonem

13*
 Belki podsuwnicowe, mmtakstd^ istrukcja belek podsuwnicowych 197

Rys. 7-9. Spos6b przymoco- 4odatkiem stalowych opilkow w ilosci 0,50 kg/m^) jest rownipi klopothwe.
wania szyny podsuwnicowej ko- tym przypadku blacha musi bye zaopatrzona w otwory umoiliwiajyce skontro-
lejowej (S 49) ie „podbetonowania".
1 — podlewka z zaprawy ce-
mentowej, 2—podkladka z
Biuro Studiow i Projektow Typowych Budownictwa Przemyslowego (13) opra-
twardego drewna (200 x 210 x >walo 6 t y p 6 w p o d s u w n i c o w y eh t o r o w dla nast?pujycych maksy-
x20), 3 —plytka stalowa ll^nych naeiskow k o l suwnic: 1 — do 110 k N , 2 — d o 150 k N , 3 — d o 220 k N ,
(200 x 210x10) ^ d o 381 k N , 5 — d o 333 k N i 6 — d o 381 k N .
W tym samym biurze opracowano rowniez kilka wariantow jezdni podsuwnico-
(dla suwnic o udzwigu do 300 k N ) na typowych belkach z betonu spr?io-
(3) z zastosowaniem kilku typow szyn dzwigowych (podsuwnicowych). Na
7-11 podano przykladowo rozwiyzanie dla suwnic o udzwigach do 80 k N
tcznie. Jezdnia tego typu sklada si? z szyny typu SD 65 (patrz tabl. 7-2) na calej
dhigosci przyspawanej do ciyglej blachy (o przekroju 16x200 mm) majy-
zadanie usztywnienie szyny i jej podparcie za posrednictwem podkladek sta-
(o grubosci 12 mm i wymiarach w rzucie poziomym bxl = 360x 170 mm).
Jadki przekazujy nacisk szyny (przez ciygly blach?) na belk? podsuwnicowy
ictwem przekladki gumowej (o wymiarach 355 x 170 x 10 mm). Przekladki
towe wykonuje si? z dwoch warstw o grubosciach 5 mm z rowkowaniem dla
wienia poprzecznych odksztalcen (gumowa podkladka bez rowkowania
,by rozslojeniu przy poprzecznych odksztalceniach). Szyna jest przymocowana
imocy 2 ^rub 0 22 mm (z zastosowaniem spr?iystych dwuzwojowych podkla-
pierscieniowych) i zabezpieczajycych plytek („lapek") grubosci 10 mm.
P' •jfodana wyzej jezdnia (szyna) w znacznym stopniu moze odksztalcac si? nie-
32,5. _280_ 3 ^
C) r ie od belki podsuwnicowej, dzi?ki temu suwnica przesuwa si? bez halasu.
020
ol
b) _A-A_ ^SD75 - J=10 -f e g
SI
[TTTTrr- b)
3A5 3^5

P'
»
1,160 .^5 160 . ,
n
T ^
345

^b=200^ 2

3lys. 7-10. Przymocowanie szyny podsuwnicowej umozliwiaj^ce znaczne uniezaleznienie szyny od

belki podsuwnicowej: a) widok toru z gory, b) przekroj poprzeczny, c) szczegoly podkiadu (P i Pi f!l%s» 7-11. Jezdnia podsuwnicowa na belce strunobetonowej (udzwig suwnicy o 8 kN): a) przekroj
oraz podkladki (j? i /?') (13) pbiarzeczny, b) przekroj M
i — kotew 0 8-^ 12 mm, 2 „lapka" przymocowujqca szyn? do podkladki i podkiadu (wymiar b i — szyna SD 65, 2 — ci^gla blacha, 3 — podkladka przyspawana do blachy, 4 — dwuwarstwowa
malezy dostosowa<5 do szerokosci stopki szyny) f^dkladka gumowa, 5 — sruba 22 mm, 6 — spr^zysta podkladka pierscieniowa, 7 — plytka („lapka'*)
 Belki podsuwnicowe, estakady istrukcja belek podsuwnicowych

Jest to bardzo wai;na zaleta tego typu jezdni podsuwnieowej. Ujemny eeehy tego 20''20 CO 70
typu rozwiyzania jest koniecznosc uzyskania bardzo du±ej dokladnosci ustawienia
belek podsuwnicowych, gdyz brak t u wyrownawczej podlewki cementowej, a po-
nadto gorna powierzchnia belek musi bye dokladnie gladko zatarta w wytworni
prefabrykatow.
Szyny podsuwnicowe (o handlowych dhigosciach od 6 do 20 i w*i?cej metrow)
mogy bye lyczone w dowolnym przekroju belek podsuwnicowych z wyjytkiem
przydylatacyjnych odcinkow dhigosci 0,70 m (liczyc od dylatacji), na ktorych mogy
powstawac nadmiemie duie oddzialywania skupionych sil nacisku kol. W miejscu
dylatowania szyny (najlepiej ukosnego, jak na rys. 7-lOa) z reguly umieszcza si?
poszerzony podklad oraz poszerzony podkladk? z blachy stalowej.

7.3.2. Szczegdty konstrukcyjne m o n o l i t y c z n y c h belek podsuwnicowych

N a ogol nie stosuje si? belek podsuwnicowych o prostokytnym przekroju poprzecz-
nym ze wzgl?du na: a) maly odpornosc na oddzialywania poziomyeh sil prosto-
padlych do belki, gdyz majy one stosunkowo maly moment bezwladnosci wzgl?dem
pionowej osi przekroju (mala sztywnosc), b) utrudnione przymocowanie szyn pod-
suwnicowych, c) maly stosunkowo szerokosc belki uniemozliwiajycy bezpieczne
przechodzenie po niej w przypadku awarii, napraw itp.
Najbardziej rozpowszechnione sy obecnie belki podsuwnicowe o przekroju Iv Rys. 7-12. Przekroje belek podsuwnicowych: a) teowy, b) belki o wspolnej plycie
teowym lub poheowym (rys. 7-12a). W porownaniu z belkami o prostokytnym prze-
kroju poprzecznym wykazujy one wiele zalet, a zwlaszcza: a) dzi?ki zastosowaniu
I |>oprawne, gdyz belki ciygle sy mniej odporne na zm?czenie niz jednoprz?slowe.
poziomyeh plyt (w gornej cz?sci belek) znacznie zwi?ksza si? moment bezwladnosci
f l e i e h jednak stosowanie belek ciyglych jest konieczne (np. dla podluznego usztyw-
i sztywnosc zarowno na dzialanie sil poziomyeh, jak i pionowych, b) latwe przymo-
. nienia hal), wowczas mozna belki jednoprz?slowe umonolityczniac.
cowanie szyn podsuwnicowych, c) udogodniony dost?p przy naprawach suwnicy,
dzi?ki zwykle znacznej szerokosci gornej cz?sci belki.
I ? J . 3 . Szczegoly konstrukcyjne prefabrykowanych belek podsuwnicowych
Wymiary poprzecznego przekroju belki podsuwnicowej
^efabrykowane belki podsuwnicowe (rys. 7-13) sy obecnie coraz cz?sciej stoso-
sy scisle zalezne od jej rozpi?tosci oraz wielkosci dzialajycych na niy obeiyzen.
J ; wane (niemal wylycznie jako swobodnie podparte). Majy one nast?pujyce zalety:
Jesh rozpi?tosc belki jest duza, a udzwig suwnic maly, to o przekroju poprzecznym
E ittoina je wykonywac na posadzee obok slupow (lub w z^kladach prefabrykacji)
decyduje moment zginajyey, w przypadku odwrotnym (duty udzwig suwnic i sto-
sunkowo mala rozpi?tosc) — przekroj poprzeczny jest uwarunkowany wytrzyma- W wielokrotnie wykorzystywanym deskowaniu (takze w okresie zimy), umozliwiajy
losciy na scinanie. Nalezy miec na uwadze, ±G W belkach podsuwnicowych z reguly stosowanie spr?zania (ciygle belki podsuwnicowe sy pod tym wzgl?dem bardzo
nie stosuje si? skosow przy podporach i tym samym nie mozna zmniejszyc napr?zen I uciyzhwe) oraz skrocenie prac na budowie.
scinajycych i zwi?kszyc ramienia sil wewn?trznych. [ D o ujemnych cech prefabrykowanych belek podsuwnicowych nalezy zahczyc:
f slabsze st?:^enie budynku w kierunku toru podsuwnicowego oraz konieczna duza
W y s o k o s c b e l k i p o d s u w n i c o w e j waha si? zazwyczaj w gra-
nieach od 1/6 do 1/10 jej rozpi?tosci, a szerokosc — w granieach 1/2^1/3 wyso- precyzja wykonania i montaz:u.
kosci belki. Grubosc poziomej plyty powinna wynosic co najmniej 1/10 wysokosci P o l y c z e n i e b e l e k z p o d p o r a m i powinno bye zaprojektowane
belki i co najmniej 12 cm. Gdy dwie belki podsuwnicowe spoczywajy na jednym i wykonane bardzo starannie. Musi ono zapewnic dostateczny statecznosc belki
slupie, wowczas niekiedy lyczy si? je za pomocy plyty w monohtyczny calosc; po- przy dzialaniu poziomyeh sil zarowno poprzecznych, j a k i podhiznych w stosunku
zydane jest wtedy zwi?kszenie grubosci tej plyty do 1 /6 wysokosci belki (rys. 7-12b). do kierunku jazdy suwnic (rys. 7-14).
Niekiedy stosuje si? u m o n o l i t y c z n i e n i e prefabrykowanych belek Polyczenie to wykonuje si? w nast?pujycy sposob. D o blach zakotwionych w siu-
jednoprz?slowych, tworzyc w ten sposob belki ciygle. Nie jest to jednak rozwiyzanie pach za pomocy pr?t6w 0 10^16 mm przyspawa si? przypodporowe odcinki
 ilonstrukcja belek podsuwnicowych 201

A-A

1 j

i ^

,||ys. 7-14. Szczegoly przymocowania belki podsuwnicowej do slupa: a) widok A-A, b) przekrof
^przc::zny na styku belek
^ — blacha lO-f-14 mm zakotwiona w slupie, 2 —kliny z blachy stalowej (zespawane ze sob^
przyspawane do blachy po dokladnym ustawieniu belek), 3 — kliny stalowe, 4 — blacha stalowa
iMTzyspawana do blachy 7, 5 — teownik 50x50x6 przepuszczony przez otwor w blasze 4, 6—-
wyrdwnawcza podlewka betonowa, 7 — blacha podporowa, 8 — blacha przyspawana do blachy 1
Vf 4^ 9 — siatka z drutu lub siatka Leddchowskiego

Sruby
Typ A Typ B Typ C

g
Fa

123 2 0 i 12^5 .12^5 .12J_ 25 50 ,75

A5 55 _65_

;^ kys. 7-15. Przekroje typowych belek podsuwnicowych -1^

^ iJpracowanych w BSiPTBP (13)
Rys. 7-16

: kytownikow 50 x 50 x 6, zabetonowane uprzednio w belkach i zakotwione w nich

:Za pomocy kotwi 0 1 0 - 1 6 mm (por. rys. 7-13d).
^ Prefabrykowane swobodnie podparte ielbetowe belki podsuwnicowe o roz-
. pi^tofci 6,0 m zostaiy w BSiPTBP opracowane jako typowe dla obeiyien suwni-
cami o udzwigu do 200 k N . N a rys. 7-15 podano 3 zasadnicze przekroje poprzeczne
typowych belek (typu A, B'\ przeznaczonych dla suwnic o nosnosci w granieach
15-200 k N .
M o n t a i : p r e f a b r y k o w a n y c h b e l e k powinien bye bardzo sta-
ranny. Szyny podsuwnicowe moina bowiem ukladac tylko na dokladnie spozio-
 Konstrukcja belek podsuwnicowych 203
202 Belki podsuwnicowe, estakady

A-A
mowanym podlozu. Przed ustawieniem belek na podporach zazwyczaj osadza si?
blachy lozyskowe na podkladzie w postaci warstwy drobnoziarnistego betonu
klasy B20, umozliwiajycej wyrownanie zazwyczaj prawie nieuniknionych niedo- g
kladnosci przy wykonywaniu podpor belek podsuwnicowych (wsporniki na shipach
lub specjalnie w tym celu przystawione shipy — rys. 7-16). 1160 , 1200 i 1200 S 1200 |._^,^_1lM„
Nalezy przy tym pami?tac, ±e i m bardziej precyzyjnie ustawi si? belki na podpo- 560 1200 U __J200 1200 _560_
592Q 20
rach, tym latwiej b?dzie pozniej zmontowac tor podsuwnicowy.
G = 24,6kN
7.3.4. Szczegoty konstrukcyjne s p r § i y s t y c h belek podsuwnicowych
i>- p- ^ ^ ^ ^ ^ -p- ^ ^ ^ - f ^
7.3.4.1. Uwagi ogolne I
I
W COBPBP „ B I S T Y P " opracowano dla rozstawow podpor 6,0, 12,00 m typowe '160'1 U x 400-= 5600 J60L
1200 J^llOO 1200 _560.
belki podsuwnicowe z betonu klasy B35 spr?zonego strunami, splotami strun lub 1200
5920
kablami. Belki te sy lepsze, zwlaszcza od monohtycznych belek zelbetowych, dzi?ki
7-17. StruDobetonowa belka typu BSFF-60
odpornosci na powstawanie rys oraz mniejszej wysokosci konstrukcyjnej praktyeznie
nieosiygalnej w niespr?zonym zelbecie, szczegolnie przy podporach rozstawionych A- A
_650_
CO 12,0 m.
g 8 180 290 J60
Ujemny cechy spr?zonych belek podsuwnicowych jest ich znacznie mniejszy CM
4T
udzial w podhiinym usztywnieniu budynku niz belek monolityeznie polyczonych XT

ze slupami (najcz?sciej polyczone sy bezposrednio poprzez wsporniki). 255 IAD 255

Przy wyborze siatki slupow hah oraz typu spr?zonych belek podsuwnicowych
1200 1200 J160_
(zwlaszcza o 4 = 11,96 m) inzynier-konstruktor projektujycy hal? przemyslowy 1160
powinien miec rowniez na uwadze mozliwosc przetransportowania obieranego typu 20
belek (wymiary i nosnosc srodkow transportowych, warunki dojazdowe, krzywizny
drog itd.).

7.3.4.2. Typowe strunobetonowe belki podsuwnicowe

Strunobetonowe belki typu SBP-90, przeznaczone dla rozstawu
slupow 12,0 m , spr?zone sy splotami zlozonymi z 6 0 5 mm + 1 0 5,5 mm (stosuje
si?: gory 2 sploty+dolem 10 splotow lub gory 2 sploty+dolem 16 splotow) lub
splotami 6 0 2,5 mm + 1 0 2,8 mm (stosuje si?: gory 6 splotow+dolem 30 splotow
lub gory 6 splotow+dolem 48 splotow); dla obu tych wariantow splotow belki
o mniejszej oraz wi?kszej liczbie splotow majy odpowiednio zblizone do siebie war-
tosci obhczeniowych momentow zginajycych.
Strunobetonowe belki typu BSFF-60/1 i BSFF-60/2 (rys.
7-17) oraz BSFF-90/1 i BSFF-90/2 (rys. 7-18), przeznaczone dla shipow o rozsta-
wach 6,00 m , spr?zone sy splotami rfozonymi z 6 0 5 m m + 1 0 5,5"^mm. Belki
te produkuje si? w specjahstycznych zakladach prefabrykacji. Bezposrednio po
wykonaniu (po przeci?ciu strun spr?zajycych) majy one dlugosc 592 lub 1192 cm.
N a ezola belek naldada si? nast?pnie ochronny warstw? z drobnoziarnistego betonu
klasy B15 grubosci 2 cm, dlatego belki dostarczane na budow? m ^ y dlugosci odpo-
wiednio 596 i 1196 cm.
: Rys. 7-18. Strunobetonowa belka typu BSFF-90
13.43. Typowe kablobetonowe belki podsuwnicowe
? B e l k i t y p u KBP-90 (rys. 7-19), opracowane dla rozstawu slupow 12,0 m,
V;ddada si? z dwoch (rozwi^anie podstawowe) lub czterech (rozwiyzanie alterna-
*tywne) prefabrykowanych elementow (segnient6w). Elementy te zespala si? w ca-
losd po uprzednim wykonaniu stykow (grubosci 2 cm) z zaprawy cementowej lub
'zaprawy z domieszky iywicy poliestrowej.
D o spr?ienia stosuje si? kable zloione z 18 0 5 mm ze stali o = 1667 MPa
( I odmiana) lub o'JR^* = 1471 MPa ( I I odmiana) w jednym z 3 ukladow: I — 1
'kabel gorny+ 3 kable dolne, I I — 1 kabel g 6 m y + 5 kabli dolnych. I I I — 1 kabel
' -g6my4-6 kabli dolnych. Ci?4ary tych belek odpowiednio wynoszy: 89,5, 90,0 oraz
90,5 k N .
 Konstrukcia belek podsuwnicowych
HPT Belki podsuwnicowe, estakady

b)
Segment C(p) Segment C(l) jlys, 7-20. Kablobetonowa belka typu KBP-120
B-B
5890 .5890 30

A-A B-B
65g__ . ..6^0._
2890._ 290 ^80j.oj
i1#
0 |180^.290^18Q.
Til—I i—Is——rir-—

1 3

11_
BI 650 J50CL_.._A| ^ 740

4
c

4- -4-

5x500 = 2500 .240

Rys. 7-19. Kablobetonowa belka typu KBP-90: a) z 4 segmentow, b) z 2 segmentow, c) segment B

belki z 4 segmentow
7 — czolo belki obetonowywane po spr^zeniu betonem klasy B20, 2 — styki vvypelnione zaprawy
cementow4 lub epoksydow^, i —kanaly (dla kabli) 0 51 mm

Belki spr?za si? przewainie na placu budowy (latwiej transportowac elementy

n i i cale belki). Po spr?i;eniu belek i zainiektowaniu kanalow na ezola belek nanosi
si? warstw? drobnoziarnistego, bardzo szczelnego betonu, chroniyey zakotwienia
kabli przed korozjy, a powierzchnie stykow segmentow zabezpiecza si? przed ko-
rozjy i agresjy chemiczny warstwy ochronny, ktory wykonuje si? albo przez nakle-
jenie szklanej tkaniny i pokrycie jej iywicy epoksydowy (szerokosc opaski 20 cm),
albo przez pokrycie styku powloky asfaltowy. 7-21* Szczeg61y podporowej cz?sci belki typu KBP-120
blacha 500 x 200x10 zakotwiona w shipie, 2 —lozysko przesuwne (lub nieprzesuwne), 3 —
Przed wyborem sposobu zabezpieczenia naleiiy zasi?gnyc opinii specjalisty,
lik okalajycy wspomik shipa (zakotwiony we wspomiku), 4— blacha do zamocowania
informujyc go o rodzaju i agresywnosci srodowiska, w ktorym b?dy pracowaly
tu, 5— sruba M16, nakr^tka M16, 7—podkladka spr^iynuj^ca M16, 5 —podkladka
belki. 5|ifl6, 9 — belka podsuwnicowa, 10 — slup
B e l k i t y p u KBP-120 (rys. 7-20), opracowane dla rozstawu slupow 12,0 m, |i D o spr?5:enia stosuje si? kable zloione z 12 0 5 m m ze stah o R^u = 1471 MPa
sklada si? z czterech elementow o dlugosci 2,89 m. Po umonolitycznieniu (spr?-
>W jednym z 3 ukladow: 1 — 2 kable g o m e + 5 kabh dolnych, I I — 2 kable gorne+
ieniem kabli) i zabezpieczeniu na czolach, belki majy dlugosc 4 = 11,96 m ; sposob
•f9 kabli dolnych. I I I — 2 kable gorne4-12 kabU dolnych. Ci?zary tych belek od-
wykonania stykow oraz zabezpieczenia zakotwien i stykow jest taki sam jak dla
powiednio wynoszy: 148,5, 149,5 oraz 150,0 k N .
belek typu KBP-90.
206 Belki podsuwnicowe, estakady
Zarowno belki typu KBP-90, j a k i KBP-120 wymagajy podparcia na dlugosci
rownej co najmniej 20 cm; na rys. 7-21 podano szczegoly cz?sci podporowej belki
typu KBP-120. Minimalna szerokosd wspornikow slupow Zelbetowych niezb?dna
dla podparcia dwoch sysiednich belek jednego ciygu jezdni podsuwnicowej wynosi
zazwyczaj 6 = 60 cm.
7.4. Obliczenia statyczne belek podsuwnicow/ch
7.4.1. U w a g i w s t f p n e
Przy obliczaniu momentow zginajycych, sil poprzecznych oraz niezb?dnego zbro-
jenia w belkach podsuwnicowych naleZy zachowac specjalnie duZy dokladnosc,
gdyi: naleZy one do zasadniczych i bardzo waZnych elementow budynku przemyslo-
wego. Nie wystarcza t u obliczenie maksymalnych wartosci momentow zginajycych
na podporach i w polowie rozpi?tosci prz?sel, lecz konieczne jest takze (ze wzgl?du
na znaczne ruchome obciyzenie skupione) znalezienie ekstremalnych wartosci
momentow zginajycych w posrednich punktach w celu umoZliwienia sporzydzenia
wykresu obwiedni maksymalnych momentow ujemnych i dodatnich. Wykres ten,
wspolnie ze schodkowym wykresem dopuszczalnych momentow sil wewn?trznych
belki, umoZhwi zaprojektowanie prawidlowego rozmieszczenia, odginania i ury-
wania pr?t6w (znane sy przypadki silnego zarysowania si? ciyglych belek podsuwni-
cowych, w ktorych w pobhzu polowy rozpi?tosci prz?sel nie zastosowano zbrojenia
na ujemne momenty prz?slowe, gdyz nie wykonano wykresu obwiedni najnieko-
rzystniejszych momentow). Sporzydza si? rownieZ obwiedni? maksymalnych sil
poprzecznych, na podstawie ktorej dozbraja si? belk? dla przeniesienia glownych
napr?Zen rozciygajycych.
7.4.2. Ustalanie obeiyzen
Na belki podsuwnicowe dzialajy obeiyZenia stale i ruchome.
O b e i y Z e n i a s t a l e tworzy ci?Zar wlasny belki oraz ci?Zar toru pod-
suwnicowego (szyna podsuwnicowa-f podkladki, sruby itp., ktore lycznie nie
przekraczajy zazwyczaj 1,50 k N / m toru). ObeiyZenie to na ogol w malym stopniu
wplywa na ostateczny wartosc maksymalnych momentow i sil poprzecznych.
ObeiyZenie ruchome stanowiy naciski pionowe i poziome k o l
suwnicy lub kilku suwnic (w niektorych zakladach przemyslowych pracujy dwie,
trzy, a nawet cztery suwnice na tych samych ciygach belek podsuwnicowych).
Szczegoly przyj?tych obeiyZen i hezb? suwnic na tym samym ciygu belek pod-
suwnicowych naleZy szczegolowo omowic z technologiem projektujyeym zaldad
przemyslowy. Gdy suwnic b?dzie wi?cej niZ dwie, wowczas wplyw p o z o s t ^ c h
suwnic moZna pominyc i obliczac belk? podsuwnicowy w zaloZeniu, Ze pracujy tylko
dwie suwnice o najwi?kszym udzwigu, obok siebie lub oddzielnie (dajy one moZnosc
najniekorzystniejszego obeiyZenia rz?dnych hmi wplywowych momentow zginajy^
Obliczenia statyczne belek podsuwnicowych 207
cych i sil poprzecznych w poszczeg61nych przekrojach belki).' Wprowadzenie do
obliczen trzeciej lub czwartej suwnicy jest przewaZnie niecelowe, gdyZ ze wzgl?du
na dose znaczny wymiar Uc szerokosci suwnicy (rys. 7-1 i 7-2) trzecia suwnica, a tym
bardziej czwarta, moglaby zmienic uklad sil i momentow w prz?sle bardzo nieznacz-
i nie na niekorzysc lub, przeciwnie, stworzylaby korzystniejszy uklad (w przypadku
I ' gdy kola trzeciej lub czwartej suwnicy znajdujy si? nad rz?dnymi linii wplywowych
§ odwrotnego znaku).
I ObeiyZenie ruchome w postaci p i o n o w y c h n a e i s k o w dwoch
V Jc 6 1 jezdnyeh suwnicy naleZy przyjmowac w zaloZeniu, Ze odleglosc k ponii?dzy
i aimi jest stala, t j . przy jednej suwnicy mamy do czynienia ze schematem dwoch
|]^chomych sil skupionych P j , dzialajycych w odst?pie fci, natomiast przy dwoch
' aicach mamy schemat obeiyZenia w postaci czterech sil skupionych IxP^
^ 2xP2 rozstawionych w odst?pach ki i przy czym pomi?dzy ostatnimi
i e j e odst?p e (rys. 7-22), ktorego wartosc jest zaleZna od charakterystycznych
; kaZdej suwnicy wymiarow k i Uc.
Po okresleniu najwi?kszego statycznego nacisku kola jezdnego suwnicy P (na-
|, ™ ^ zaleZy od udzwigu suwnicy i jej rozpi?tosci) okreslamy wartosc PQ nacisku kola,
M f zgl?dniajyc wspolczynnik dynamiezny j8 przyjmowany w zaleZnosci od rodzaju
l | & w i e s z e n i a i udZwigu suwnicy, szybkosci poruszania si?, przeznaczenia oraz
l ^ ^ p n i a jej wykorzystania. Mamy wi?c
Poziomy nacisk k o l suwnicy, skierowany prostopadle do belki
suwnicowej, jest wywolywany hamowaniem wozka suwnicy; obliczamy go
wzoru
(Q+G)n [7-2]
no
zie: /—wspolczynnik tarcia stah po stah (przyjmowany zwykle rowny 0,1),
-udzwig suwnicy, G —ci?Zar wozka (z dostateczny dokladnosciy moZna
yjmowac G = 0 , 3 0 , n — liczba hamowanych k o l wozkow (zazwyczaj n =
0,5wo), rio — liczba k o l wozka (w suwnicach o udzwigu do 500 k N « = 2,
1/^0= 4).
W obliczeniach statycznych naleZy przyjmowac, Ze sila pozioma Hp calkowicie
ekazuje si? na jedny belk? podsuwnicowy, jakkolwiek cz?sc tej sily przekazuje
rowniez i na drugy belk?. ZaloZenie to, przyj?te na korzysc bezpieczenstwa,
Lwalnia projektujycego od koniecznosci dose klopothwego uwzgl?dniania mozli-
7-22, Schemat statyczny belki t i t
iej obciyzonej dwiema suwni-
 208 B a l k i p o d s u w n i c o w e , estakady Obliczenia statyczne belek podsuwnicowych 209

wosci powstawania dodatkowych sil poziomyeh wywolanych defektami toru pod- Skrajne, lewe ustawienie wozka
suwnicowego oraz ukosnym posuwaniem si? suwnicy, t j . gdy o^ podhiZna suwnicy
(rowriolegla do jej rozpi?tosci) nie jest Scisle prostopadla do podhiZnej osi belki
podsuwnicowej.
Na belk? podsuwnicowy moie rownieZ dzialac p o z i o m a s i l a He w y -
nikajyca z niepionowego usytuowania liny lub lan-
cucha podnoszycego ci?iar, przy czym w obhczeniach przyjmuje
si?, Ze kyt odchylenia liny moZe wynosic 10°, a wartosc sily He okresla si? ze wzoru
He = etglO^ = 0,1766. [7-3] Hpi Hp2 T
Przy zmianie pr?dkosci suwnicy powstaje s i l a t a r c i a przekazujyca
si? podluZnie na belk? podsuwnicowy. Wartosc tej sily H H
ys. 7-23. Kierunki sii dzialajycych na
okreflamy wg wzoru -r podsuwnicowy Hr2 t

TH=fPon,
gdzie: /—wspolczynnik tarcia stali po stah, P o — wartosc nacisku kola jezdnego
suwnicy z uwzgl?dnieniem wspolczynnika dynamicznego, n — liczba k o l hamo-
wanych na torze suwnicowym (dla suwnic o udzwigu do 500 k N z reguly jest hamowa-
ne tylko jedno kolo, t j . n = I ) .
Sila TH moZe bye pomini?ta przy obhczaniu belki podsuwnicowej, natomiast
powinna bye uwzgl?dniana przy obliczaniu slupow, w kt6rych wywoluje stosunkowo
duZe momenty zginajyce, gdyZ dziala nados6 znacznej wysokosci od podstawy shipa.
Przy obliczaniu momentow zginajycych w siupach (w pionowej plaszczyznie rowno-
leglej do belki podsuwnicowej) w przypadku ich monohtycznego polyczenia z belky
podsuwnicowy moZna przyjmowac, Ze sila Tu rozklada si? na wszystkie shipy (pro-
porcjonalnie do ich sztywnosci), przy czym do wspolpracy mogy bye wciygni?te
wszystkie slupy na tej samej hnii podpor, jesli pomi?dzy nimi sy dostatecznie silne
Zebra i usztywnienia nie przeci?te dylatacjami.
, Norma PN-64/B-02012 przewiduje nast?pujycy u p r o s z c z o n y sposob
przyjmowania obciyZen suwnicami.
S i l y p i o n o w e ( P i i P 2 ) oddzialywania k61 suwnic (zaczepione w osiach
tych kol) naleZy ustalac w zaleZnosci od ci?Zaru wlasnego i maksymalnego do-
puszczalnego udzwigu Q suwnicy przy najniekorzystniejszym poloZeniu wozka.
Sily te naleZy pomnoZyc przez wspolczynnik dynamiezny p. Jesli jego wartosc nie
jest wyznaczona przez badania, naleZy przyjmowac dla suwnic:
[7-4]
jednej i tej samej stronie suwnicy oraz suwnic czerpakowych, o maksymalnym
zwigu do 50 k N - / 5 = 1,4, ponad 50 k N - / S = 1,3.
Przy obliczaniu fundamentow konstrukeji dzwigajycej belki podsuwnicowe
rzyjmuje si? oddzialywania suwnic bez uwzgl?dnienia wspolczynnika dynamicz-
nego, natomiast w przypadku obhczania elementow konstrukeji wsporczych (slupy,
sruby kotwiyce itp.), na ktore bezposrednio przekazujy si? reakeje belek podsuwni-
cowych, wspolczynnik ten (dla sil pionowych od k o l suwnicy) naleZy zmniejszyc
o 0,1.
S i l y p o z i o m e (rys. 7-23) oddzialywania k o l suwnic przyjmuje si? w za-
loZeniu, Ze przyloZone sy na wysokosci glowki szyny toru podsuwnicowego. Brane
tu sy pod uwag? dwa rodzaje sil:
a) sily poziome prostopadle do toru {Hp^ i Hp2\
b) sily poziome rownolegle do toru { H r i i Hr2)'
Wartosci charakterystyczne sil poziomyeh prostopadlych do toru, wywolanych
hamowaniem wozka, uderzeniami bocznymi suwnicy oraz niepionowym podnosze-
niem ci?Zaru uZytkowego, oblicza si? ze wzorow:
Hpi = A . [7-5a]
10'
A . [7-5b]
1 0 '

a) o wiotkim podwieszeniu ci?Zaru uZytkowego i maksymalnym dopuszczal-

gdzie: P j jest maksymalnym, a P2 mlnimalnym oddzialywaniem pionowym poszcze-
nym udzwigu do 50 k N - j S = 1,3, ponad 50 k N - / ? = 1,2,
golnych k o l suwnicy (bez wspolczynnika dynamicznego).
b) pracujycych bardzo rzadko (nie biorycych udziahi w procesie technologicz-
Wartosci poziomyeh sil rownoleglych do toru, wywolanych rozruchem, hamowa-
nym, np. suwnica do montaZu i wymiany maszyn) —/S = 1 , 1 ,
niem suwnicy i niepionowym podnoszeniem ci?zaru, okresla si§ ze wzorow:
c) specjalnych, t j . suwnic o sztywnym podwieszeniu ci?Zaru uZytkowego (wsa-
dowe z kleszczami lub z lopaty itp.) albo o wiotkim podwieszeniu ci?Zaru uZytkowego, H^.^OMy^PU [7-6a]
lecz pracujycych przy stalym wykorzystaniu maksymalnego dopuszczalnego ci?Zaru
H,2 = 0M^P'2; [7-6b]
uZytkowego lub z wozkiem znajdujycym si? wylycznie (albo prawie wylycznie)

14
 kbliczenia statyczne belek podsuwnicowych
210 Belki podsuwnicowe, estakady

dziahi kaZdego z prz?sel na 6 r6wnych cz?sci. W kazdym z przekrojow obliczamy

gdzie i sy sumami sii pionowyeh wywieranyeh przez hamowane kola
^ obie ekstremalne wartosci momentow zginajycych i sil poprzecznych, t j . znajdujemy
suwniey na kazdej szynie (w najniekorzystniejszym poioZeniu); bez uwzgl?dnienia
wartosci wynikajyce z najniekorzystniejszego obeiyZenia zarowno dodatnich, jak
wspolezynnika dynamicznego dla tych sil.
i ujemnych rz?dnych linii wplywowych (w kaZdym przekroju b?dziemy mieli po dwie
Sily Hri oraz Hr2 dzia}eije\, wzdluZ toru belki podsuwnicowej, przy czym zwrot
^ " wartosci momentow zginajycych, dajyce dla belki podsuwnicowej moZnosc wykresle-
ich jest zalezny od kierunku ruchu suwnicy. Przy obliczaniu belki podsuwnicowej
nia dwoch obwiedni maksymalnych momentow zginajycych — dla wartosci do-
(i innych konstrukeji nosnych suwnic, np. slupow, ram itp.) w halach, w ktorych datnich i ujemnych). Sporzydzanie wykresu obwiedni maksymalnych momentow
pracuje kilka suwnic na jednym lub wi?ccj poziomach, ale tylko w jednej nawie zginajycych znacznie ulatwiajy tabl. 7-3 i 7-4, opracowane dla ciyglych pi?cio-
(a wi?c przede wszystkim w halach jedno., a wo wych), naleZy uwzgl?dniac dzialanie prz?slowych belek podsuwnicowych, obciyZonych jedny suwnicy o rozstawie k o l
tylko dwoch suwnic najniekorzystniej dzialajycych na belk? (lub inny element k
nosny). Natomiast przy pracy suwnic w kilku polyczonych nawach, w ktorych od- jezdnyeh wynoszycym k; tablice te obejmujy roZne wartosci stosunku -j- = r]
dzialywania poszcze jolnych suwnic przenoszy si? na caly konstrukcj? hali w kie-
(J rozpi?tosc teoretyczna prz?sla) zawierajyce si? w granieach od zera do jednosci;
runku poprzecznym, nalezy uwzgl?dniac oddzialywania pionowe nie wi?cej j a k
k
czterech suwnic w kazdej nawie. naleZy tu nadmienic, Ze wartosc — rowna si? zeru wowczas, gdy wyst?puje jedna
Przy obliczaniu poziomyeh sil Hp prostopadlych do toru (17s. 7-23) moZna
\ sila skupiona, co moZe miec miejsce niemal wylycznie w stalowych belkach podsuwni-
w wielonawowej hali przyjmowac oddzialywanie najwyZej czterech suwnic dla c^ej
cowych typu „ M o n o r e l s " . Tablice te sluzy do obliczania belek w przypadku, gdy
konstrukeji poprzecznej, z tym ze w poszczegolnej nawie mogy bye uwzgl?dnione
niemoZliwe jest zejscie sily skupionej z belki poza jej skrajny podpor? (belka podsuw-
tylko dwie suwnice. Sily poziome poprzeczne do hali nalezy przyjmowac tylko od
nicowa bez dylatacji, poza skrajnymi podporami brak toru podsuwnicowego) oraz
tych suwnic, dla ktorych uwzgl?dnia si? oddzialywanie pionowe.
w przypadku, gdy zejscie to jest moZliwe (co ma miejsce, gdy belki podsuwnicowe
Gdy obciyzenia wielokrotnie zmienne dzialajyce na belki podsuwnicowe sy
majy dylatacje lub tor podsuwnicowy jest wysuni?ty poza skrajny podpor?). Skrajny
bardzo intensywne, t j . gdy wyst?pujy co najmniej 5 • 10^-krotnie w przewidywanym
podpory belek podsuwnicowych jest zazwyczaj slup Zelbetowy obok dylatacji lub
okresie uzytkowania konstrukeji i stanowiy co najmniej 60% calkowitego obciyzenia
dup w plaszczyznie szczytowej sciany budynku przemyslowego (moZe bye niy
konstrukeji, wowczas momenty i sily poprzeczne od tych obeiyzen zmiennych oblicza
, rownieZ murowana sciana szczytowa lub podluZna, jesli jest wykonana z cegly
si? na obciyzenia charakterystyczne, tzn. na obciyzenia t u omowione nie pomnozone
i pelnej na zaprawie wapienno-cementowej lub cementowej, przy czym w takim przy-
przez wspolczynniki obeiyZenia.
padku poniZej spodu belki musi bye zastosowana Zelbetowa lub betonowa poduszka
Gdy obeiyZenia te dzialajy w sposob mniej intensywny, niZ podano wyzej,
majyca na celu unikni?cie zmiaZdZenia cegly od bezposredniego docisku belki pod-
do obliczen przyjmuje si? obeiyZenia obliczeniowe, t j . z uwzgl?dnieniem wspol-
suwnicowej).
czynnikow obeiyZenia wg odpowiednich norm, przy czym dla obciyZen ruchomych
Przy projektowaniu skrajnej podpory naleZy z reguly przewidziec moZli-
(uZytkowych) moZna przyjmowac wspolczynnik obeiyZenia 1,2 ~-1,4 w zaleZnosci
wqSc rozbudowy obiektu i koniecznosd przedluZenia belek podsuwnicowych.
od sposobu uZytkowania suwnicy (moZliwosci przeciyZen, pewnosci nadzoru urzy- '
Rz?dne obwiedni ekstremalnych wartosci momen-
dzen dzwigowych).
tow z g i n a j y c y c h w belce ciyglej pi?cioprz?slowej, obeiyZonej jedny lub
^ dwiema silami skupionymi PQ CJedny suwnicy) obliczamy — korzystajyc z tabl.
7-3 i 7-4 — ze wzoru
7.4.3. Obh'czanie m o m e n t o w zginajycych i sit poprzecznych
Maksymalny wartosc momentow zginajycych Mj„ax i sil poprzecznych g^^x wy-
znacza si? w poszczegolnych poprzecznych przekrojach belek podsuwnicowych [7-7]
1000
za pomocy linii wplywowych, ktore obeiyZa si? silami skupionymi nacisku k o l
jezdnyeh (jednej lub co najwyZej dwoch suwnic). Przy ustawianiu sil skupionych
'naleZy zwracac uwag? na ich rozmieszezenie zgodnie z charakterystyeznymi dla
gdzie: ^ —obeiyZenie stale belki podsuwnicowej, P Q —sila skupiona nacisku jed-
poszczegolnych typow suwnic rozstawami k o l jezdnyeh oraz odleglosciami po-
nego kola jezdnego suwnicy okreslona wg wzoru [7-1], / —rozpi?tosc prz?sla belki
mi?dzy zderzakami ochronnymi. D l a celow praktycznych w zupelnosci wystarcza
podsuwnicowej.
obliczenie Mj„ax i Qmax w przekrojach belki podsuwnicowej, wynikajycych z po-
14*
 Tablica 7-•
Wspdlczymiik: ai do obliczania moment6w zginajycych od stalego obciyzenia belki pi^ioprz^owej

Przekroje 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Wspolczynnik aj + 0,000 + 0,035 + 0,059 + 0,073 + 0,078 + 0,072 + 0,057 +0,031 -0,004 -0,050 -0,105 -0,058 -0,020

Przekroje 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Wsp61czynnik ai +0,008 + 0,026 + 0,033 + 0,031 + 0,018 +0,004 -0,037 -0,079 -0,034 +0,001 + 0,026 + 0,041 +0,045

Mx = oLigP, gdzie: ai — wspolczynnik z tablicy, g—obciyzenie stale, / — rozpi^toSc prz^sla belki.

TabUca 1^
Wsp^czynnilci cnz do obliczania maksymalnych momentow zginajycych w pi^cioprz^siowej belce obciyzonej jedny suwnicy

Porzydkowy numer przekroju

'n
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

0 + 87 150 188 204 200 178 143 98 49 21 54 102 141 165 173 163 139 99 51 28 51 98 137 162 170
8 16 24 32 39 47 55 63 71 103 90 77 64 51 38 42 53 63 74 86 75 64 53 42 32

0,1
+ 162 275 341 364 355 318 251 162 59 42 73 171 245 289 299 286 239 163 66 54 66 163 238 283 295
16 31 47 62 78 93 109 124 140 204 178 152 126 100 76 83 104 125 146 169 147 126 105 83 62

0,2 + 150 252 308 323 313 284 223 136 36 40 50 146 215 253 258 251 210 138 42 52 46 137 208 248 254
15 30 45 60 75 90 105 120 135 196 171 146 121 97 72 81 101 121 141 163 142 122 101 81 60

0,3 + 138 230 277 286 274 254 200 118 34 37 36 127 191 224 224 221 186 120 27 50 43 119 185 219 220
14 28 42 55 69 83 97 111 125 185 162 138 115 91 68 74 93 112 130 151 132 113 94 75 55

0,4 + 127 209 250 253 237 227 182 106 32 34 29 115 173 199 196 197 168 108 24 45 39 108 167 195 192
13 25 38 50 63 76 88 101 | l l 3 168 147 126 104 83 62 68 85 102 119 138 120 103 85 68

Tablica 7-4 cd.

0,5 + 117 191 225 226 200 202 167 100 27 30 29 108 159 180 173 178 155 101 21 40 35 101 154 177 171
— 11 22 33 44 56 67 78 89 100 159 131 112 93 74 55 60 76 90 105 151 106 91 76 60 45

181
0,6 + 108 174 204 204 200 178 155 97 23 26 33 104 148 165 157 163 145 99 26 34 30 98 144 162 156
— 9 19 28 38 47 57 66 75 90 171 112 96 80 64 47 51 64 77 89 164 90 77 64 51 38

189 168 133

0,7 + 100 161 188 204 200 178 143 97 22 21 39 103 141 155 147 152 138 98 34 21 34 98 137 152 146
— 8 16 23 31 39 47 55 62 101 179 101 77 64 51 38 42 53 63 95 168 95 63 53 42 31

176 179 162 131 92 21

0,8 + 93 150 188 204 200 178 143 98 35 18 46 102 136 148 142 145 133 99 42 28 43 98 133 146 141
58 47 38 28
— 7 13 20 26 33 39 46 53 109 182 108 77 64 51 38 35 44 53 101 171 101 53 44 35 26

142 169 174 161 134 100 60 12

0,9 + 87 150 188 204 200 178 143 98 49 16 54 102 132 145 141 141 129 99 51 28 51 98 130 143 139
58 28 23 24
— 6 12 18 24 30 35 41 53 111 179 114 77 64 51 38 32 40 52 104 166 104 52 38 31 23

84 137 165 172 163 141 110 74 36 16

1,0 + 87 150 189 204 200 178 143 98 49 15 59 102 131 144 143 139 127 100 57 28 57 99 128 142 141
66 30 15 ' 23
— 6 12 17 23 29 35 40 60 112 174 115 77 64 51 38 31 39 59 102 160 104 58 36 29 21

Uwaga. 1. »; = - y - , gdzie: k — rozstaw kol, / — rozpi^toSd teoretyczna prz§sla belki podsuwnicowej.

2. Gdy podane dwie wartosci wsp6lczynnika oci, g6rna odpowiada przypadkowl, gdy sila nie moze zejs(J z belki na lewo od skrajnej podpory, dolna zas — gdy zejscie jest mozliwe,
3. Numeryodl do 25 (gl6wka tablicy) oznaczaj^ przekroje pi^cioprz^slowej belki do jej osi symetrii przy podziale kazdego prz^sla na 10 r6wnych odcinkow.
214 Belki podsuwnicowe, estakady O b l i c z e n i a s t a t y c z n e belek podsuwnlcowycli 215

Natomiast w a r t o s c i s i l p o p r z e c z n y c h (rys. 7-24a) w belce TabUca 7-5

ciyglej pi?cioprz?slowej, obciyzonej jedny lub dwiema silami skupionymi PQ, obli- Wsi»6lczyiiiiiki y do oblkzania maksymafaiych sit poprzecznych w pi^toprz^slowej belce obeiyzonej
czamy (korzystajyc z tabl. 7-5) ze wzorow: jeAiy suwnky

+Qo = 7 0 ^ 0 + 0,395^/, (a) +Q5 = ysPo--0,105^/, (0 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0
-Q'lo = y[oPo+0,605gl, (b) -23 = YzPo--0,095g/, (g)
+Qio = yioPo+0,530gl, (c) +Q11 = YiiPo -0,170g/, (h) [7-8] yo 1,000 1,874 1,749 1,625 1,510 1,400 1,297
1,205 1,123 1,055 1,000
ys 0,383 0,657 0,557 0,469 0,396 0,334 0,290
0,262 0,260 0,252 0,266
-Q20 = Y2oPo + 0,mgl, (d) = YizPo -0,230f/, (i)
0,290 0,305 0,339 0,369
+Q20 = 720^0 + 0,500^/, (e) +Q21 = 727^^0 -0,200^/. (j) vlo 1,000 1,946 1,877 1,795 1,703 1,600 1,490 1,373 1,252 1,127 1,000
yi3 0,457 0,788 0,641 0.502 0,381 0,296 0,280 0,319 0,384 0,462 ^,555
Wspolczynniki 6 z tabl. 7-6 wykorzystujemy z kolei przy obliczaniu maksy- Yio 1,000 1,923 1,829 1,724 1,610 1,493 1,377 1,265 1,162 1,073 1,000
malnych wartosci reakcji podporowych pi?cioprz?slowej belki ciyglej, obeiyZonej yi7 0,311 0,485 0,362 0,256 0,172 0,113 0,173 0,282 0,375 0,448 0,489
ylo 1,000 1,972 1,838 0,735 1,626 1,507 1,390 1,277 1,171 1,078 1,000
jedny lub dwiema silami skupionymi PQ, ze wzorow:
yi3 0,331 0,523 0,396 0,285 0,193 0,129 0,178 0,270 0,350 0,418 0,464
yzo 1,000 1,926 1,836 1,731 1,618 1,500 1,383 1,269 1,164 1,074 1,000
RAmax = ^^Po+0,395^/, (a)
yn 0,322 0,506 0,377 0,260 0,182 0,117 0,173 0,271 0,350 0,418 0,459
RB,na. = dsPQ + hl32gl, (b) [7-9]
Rcmax = dcPQ-hO,974gl, (C) Uwaga. 1. ri - ^ , gdzie: /—rozpi^tosc teoretyczaia prz^sta.belki podsuwnicowej, k — rozstaw k61.
2. Gdy podane dwie wartosci wspolczyimika yst g6nia odpowiada przypadlcowi, gdy sila nie qioze zejsc z belki
Wedhig wzorow [7-7] i [7-9] mozna rowniez w uproszczonysposob poza skrajnii podpore, dolna zai — gdy zejscie jest mozliwe.
obliczyc maksymalne wartosci momentow zginajV Tablica 7-6
cych oraz reakcji p o d p o r o w y c h w charakterystycznych prze- WlV^tezynniki d do obliczania maksymalnych reakcji podpdr w pi^ioprz^owej belce obeiyzonej jedny
krojach pi?cioprz?slowej belki ciyglej obeiyzonej silami skupionymi nacisku k o l . flpnmfcii
jezdnyeh dwoch jednakowych suwnic; korzystamy wowczas ze wspolczynnikow
podanych w tabl. 7-7 i 7-8. 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1,0
W tabhcy 7-9 podano wspolczynniki y niezb?dne do uproszczonego obliczania
maksymalnych sil poprzecznych w charakterystycznych przekrojach (rys. 7-24b) SA 1,000 1,874 1,749 1,625 1,510 1,400 1,297 1,205 1,123 1,055 1,000
SB 1,000 1,999 1,975 1,936 1,877 1,809 1,716 1,633 1,528 1,417 1,295
1,000 1,980 1,959 1,903 1,847 1,761 1,673 1,565 1,456 1,332 1,208

a) Tablica 7-7
; W^dtczyoniki 8 do obliczania maksymatoych podporowych reakcji pi^ioprz^Iowej belki c^iyzonej
Mema jednakowymi suwnicami

0,3 0,4 0.5 0,6 0,7 0,8

2,148 1,807 1,541 1,341 1,226 1,140

2,046 1,953 1,871 1,803 1,749
3,503 3,268 3,008 2,739 2,470 2,209
Rys. 7-24. Wykres maksymal- 2,248
nych sii poprzecznych w pi^io- 3,414 3,166 2,902 2,606 2,379 2,150
przQslowoj belce podsuwnicowej
a) obeiyzonej jedny suwnicy, ^Faga 1. »7 = gdzie: /—rozpi^to^ teoretyczna belki podsuwnicowej, A: ~rozstaw kdl.
b) obeiyzonej dwiema suwni- 2. Gdy ss| podane dwie wartosci wspdiczynnika a, gdma odpowiada przypadkowi, gdy sila nie moit zejsc z
cami poza skrajn^i podpor?, dolna zas—gdy zejscie jest mozliwe.
 Obliczenia statyczne belek podsuwnicowych 217
s s VO
ON 0\ oo CO «0 <N
O N «o .1
<M ^O i ^ a\O
oo V O
I pi^cioprz^siowej belki podsuwnieowej obeiyzonej dwiema jednakowymi suwni-
^ o oo O N O N r- ,
oo CO »o < N
?3 °° oo V O oo m cami; wartosc tych sil obhczamy ze wzorow:
in oo O N «o CO O N O rj
t
m CO ON O rH in V O
i
<N ^
oo to « 0 yoPo + 0,395gl, (a)
ON VO Tt
rH O N rH
TH ON
CO ON <N ON
rH rH
rH OO -Q'io = y[oPo + 0,605gl, (b)
l> «M CO m r*
»n oo
to ON rH t-- ON
00 VO
in in VO VO
+Qio = yioPo+0,526gl, (c)
1 T-i rH
rA CO rJ O ON O 720/'o+0,47%/,
ON ON VO
0\ 00
ra VO C
Or^ «o ra
ra -Q'lo = (d)
(M CO ^ rj
! r-i
1 ON VO 00 in VO
O
»0 VO
O oo CO rj- O N rH
+Q20 72oi'o + 0,500^/, (e)
1 '-^ rH to in to in
!

oo o ^ CO oCN
VO ON CO
T-( 0 0
in VO CO ra +Q4 = 74^0-0,005^/, (0 [7-101
i rH 00 y-i ON

ON O ON
ON CO
Tt in in
VO -Qi = 7;Po-0,005g/, (g)
S 2 TH
l—i T-t = y,sPo + 0,026gl,
I «n ON 00 C0M o
+Q15 (h)
ON VO
ON T—1 ON 0 CO VO
<N ^ S 1 TH 00 to V O
-Q'ls = y[sPo-0,026gl, (i)
8S
•n CO CO O rH in 28 ^ CO to Tj-
O N t/^ V O .a
=
ON
^
CO »—1 rl rH +Q25 y2sPo, (j)

1
00 ^ CO 00 ON VO ra ra VtnO 00
ON C
O rH OO
ON 00 VO
?5 rH Qn = y„Po + cgl. (k)
CO V»o ^ VO
S § i2 ra CO CO toTHt--CO
CO O in O N
rH
I 2 2 2
^ rH rH Tabhce sy opracowane dla wartosci rj = (k — rozstaw osi jezdnyeh suwnicy,.
11
u
CO 0O N0
CO g a § ra ra O N S ^
T—(
S 8 g O ON o
/ —rozpi^tosc teoretyczna prz^sla belki podsuwnicowej) zawierajycych si? w gra-
to a
in O oo Ooo to ra
ra tn
VO
g- tn CO Tf 00
*n
»o rH
n- N
nieach od 0,3 do 0,8. Tablice te sy dostatecznie dokladne tylko, gdy odleglosc e
I 57 »H 1—1
OS
*S? H
pomi^dzy sysiednimi kolami obok siebie stojycych suwnic (por. rys. 7-22) jest zbli-^
o o «o CO CO
CO raoo cs ra r^
00 ON CO V O to
CM CO rH o
ON
COra
ra ra
8 «
CO ra ra ra
OS
0\O
CO T—(r- VO T-H TH ON rH l> I I
CO VO •o tn a)
TH a ^ Po
oo ^ CO O Tt VO (M ra J
rCO rH
ra ^ 00
-H S " rH O N
ra oo
I S
00
00
rH 00
rH «0
00
VO
ON
to 2 „ 4
s
o ^ ra •O 0 0 o ra r-
COra^
^rH ra b)
CO ^ Po Po
I S J5 s a
T-t CO O rH to to
ON 8 5 |C ^ VO
2 ^ s 5! ^ ra CO
.2 CO CO CO ra CO
oo ra CO V O 1-H oo
.a
CO »n rt CO t-(
e

I
00
O N l>
CO S K s ra COra 0 0 ^ oO ON ON C
O 0 0 O N ra
ra C
CO CO .2
«n 0 0 ooo C
VO ra VO oO ra to TH I
C ^rH ra
S r5 0 0 oo ra
m CO (NJ C
O raO CO O TH
ra ON C
ra Rys. 7-25. Schemat swobodnie podpartej bel-
•s H C
cs TCN O ON V O O
O N ro
CO O N ra p
r- w-> M CO O N ki podsuwnicowej: a) schemat statyczny z I k J
CM S !^ 0\ CM rH ra :2 ?5 ^ 0
najniekorzystniejszym ustawieniem dwoch Po ?-
rH ra O oo
rH V» O0 O^ O «o rH sil P dla uzyskania Mmax w polowie rozpi^tosci
o s D
D
l^elki, b) linia wpiywowa momentu, c) linia
+ 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1
wplywowa sily poprzecznej w przekroju od-
(
CO VO OO leglym o :v od podpory A 4—
218 Belki podsuwnicowe, estakad/ ^ O b l i c z e n i a statyczne belek podsuwnicowych 219

Tablica 7-9 7.4.4. Zapewnienie statecznosci prefabrykowanych hal z suwnicami

Wspolczynniki do obliczania maksymalnych sil poprzecznych w pi^cioprz^slowej belce obeiyzonej W przypadku W b e t o w y c h monohtycznych konstrukeji hal (por. przyklad 7-b)
dwiema jednakowymi suwnicami
pozioma sila hamowania suwnic nie stanowi trudnego problemu, gdy:^ dzi?ki mo-
n a yn yo y4 yio rio yi5 ri5 720 720 725 W:/ nohtycznosci konstrukeji i sztywnym polyczeniom w w?zlach, oddzialywanie jej
V
rozklada si? na zna^ny liczb? elementow szkieletu. Natomiast w halach prefabry-
Wykres nie 2,148 0,752 0,755 2,647 2,443 0,864
„; kowanych (zwlaszcza^^rzy rozstawach podpor 12,0 m) z prefabrykowanymi belkami
0,3 0,890 2,449 2,440 0,856
ma uskoku podsuwnicowymi zachpdzi koniecznosc stosowania specjalnych zabezpieczeii prze-
1,807 0,676 diwko oddzialywaniu poziomyeh sil hamowania suwnic, cz?sto sumujycemu si?
0,4 0,4 0,205 1,081 0,017 2,445 2,336 0,779 0,754 2,334 2,327 0,748
2,046 0,807 2 oddzialywaniem parcia i ssania wiatru na sciany szczytowe hah.
Zalecamy nast?pujyce wytyczne zapewniania nalezytej
1,541 0,594 0,547
0,5 0,3 0,305 1,157 2,324 2,222 0,684 0,686 2,214 2,207 0,682 statecznosci na dzialanie sil poziomyeh TH h a m o -
1,953 0,768 0,687
wania suwnic:
1,341 0,535 0,584
0,6 0,2 0,405 1,223 2,191 2,105 0,709 0,712 2,093 2,087 0,718 a. W halach z zelbetowymi prefabrykowanymi belkami podsuwnicowymi
1,871 0,743 0,742
omowionymi w p. 7.3.3 (rozstaw slupow 6,00 m) i suwnicami o udzwigu do 50 k N ,
1,226 0,492 0,650 , a -takie przy torach podsuwnicowych chociazby cz?sciowo zaleznych od belek
0,7 0,1 0,505 1,257 2,051 1,994 0,750 0,739 1,979 1,976 0,748
1,803 0,731 0,780
.podsuwnicowych mozna przyjyc, ze pozioma sila hamowania TH rozklada si? na
Wykres nie 1,140 0,464 0,615 1,317
1,894 0,780 0,758 1,880 1,879 0,772
'ij j^szystkie shipy znajdujyce si? pomi?dzy dylatacjami, sumujyc si? z oddzialywaniem
0,8
ma uskoku 1,749 0,728 0,805 1,908 ' ^^;:wiatnr.
/ 1^1^ b. W pozostalych przypadkach, a zwlaszcza przy jezdniach w znacznym stopniu
Uwaga. 1. »7 = -y. gdzie: / — rozpi§tosc teoretyczna prz^sla belki podsuwnicowej, k — rozstaw kol.
fificzaleinych od belek podsuwnicowych (tj. zblizonyeh do schematu podanego
2. Gdy s^ podane dwie wartosci wsp6!czynnika y, gorna odpowiada przypadkom, gdy siia nie moze zej^c z belki
poza skrajny podpory, dolna zas — gdy zejscie jest mozliwe. ^ na rys. 7-5b i zwlaszcza na rys. 7-5c) konieczne jest zalozenie, ze dwa wzmocnione
3. a = (0.605/-n/):/ = 0,605-/i(por. rys. 7-24b). ^^-^ ^1 .wewn?trzne shipy (rys. 7-26a) lub dwa wewn?trzne shipy lycznie ze stalowym
: skratowaniem (typu jak na rys. 7-26b) przenoszy oddzialywanie calej sily TH; nie-
^^R^ iwzgl?dnienie wspolpracy pozostalych slupow tworzy dodatkowy rezerw? bez-
' '^'fj|Heczenstwa.
zona lub rowna 0,2, t j . przy rozpi^tosci prz^sta zawierajycej si? przewainie w gra-
nieach 5,5-f-7,0 m (najcz?sciej 6,0 m) wartosc e powinna bye rowna lub zbhi:ona
Rys. 7-26. Elementy przenoszyce oddzialywanie po-
do 1,10-^1,40 m. Dla suwnic o udzwigu 50-^200 k N odleglosc e = Uc-k zawiera ziomyeh sil dzialajycych wzdluz toru podsuwn icowego:
si? w granieach 1,20-r 1,35 m i tym samym przy suwnicach tego typu mozhwe jest a) za pomocy wzmocnionych slupow A i B, h) za
obliczanie belek podsuwnicowych przy uiyciu tabl. 7-7-^-7-9. pomocy slupow A i B oraz kratownicy C
Jesh moaiwa jest jednoczesna praca kilku niejednakowych suwnic lub suwnic
o charakterystyce w znacznym stopniu odbiegajycej od zalozen przyj?tych przy
opracowaniu tabhc 7-7-7-9, to do okreslania maksymalnych momentow zginajy-
cych, sil poprzecznych i reakcji konieczne b?dy linie wplywowe.
Z hnii wplywowych korzystamy zawsze przy obhczaniu maksymalnych mo-
p f ftys. 7-27. Schemat usytuowa-
mentow zginajycych i sil poprzecznych w poszczegolnych przekrojach belek pod- \iiia „punktu stalego" oraz
suwnicowych swobodnie podpartych (rys. 7-25). Na uwag? zasluguje fakt, ze maksy- . ^rzesuwnych i nieprzesuwnych
malny moment zginajyey w polowie rozpi?tosci prz?sla ma miejsce, gdy sily skupione p:],^ k)zysk belek podsuwnicowych
oddzialywania suwnicy sy ustawione jak na rys. 7-25a. Moment ten jest rowny I i — pozioma sila hamowania
Suwnicy, 2 — szyna spawana w
jedny nitk?, 5 —punkt staly
2Po(0,5l-0,25ky szyny, 4 — schemat ulozenia
I blach podporowych
220 Belki podsuwnicowe, estakady
Rys. 7-28. Estakada przeladunkowa
c. W przypadkach omowionych w p. b nalezy stalowe lozyska srodkowego
prz?sla (rys. 7-27) przyspawac na stale do odpowiednich stalowych elementow
wbetonowanych na podporach (wspornikach) slupowych. Natomiast szyn? nalezy
przyspawac w polowie rozpi?tosci srodkowego prz?sla do 3 kolejnych sysiednich
stalowych podkladek, stwarzajyc w ten sposob „ p u n k t staly" szyn przekazujycy
sil? TH na slupy A i B poprzez belk? C.
d. Pr?ty stalowych kratownic podanych na rys. 7-26b i 7-27 nalezy przyspawac
do blach w?zlowych i „ m a r e k " dostatecznie silnie zakotwionych w siupach.
Usztywnienia podane w p. b sy szczegolnie wskazane w estakadach przeladun-
kowych (typu jak na rys. 7-28) nawet przy suwnicach o udzwigach g < 50 k N ,
gdyz, w przeciwienstwie do hal, estakady tego typu (patrz p. 7.5) sy bardzo wrazliwe
na dzialanie sil poziomyeh.
7.4.5. W y m i a r o w a n i e belek podsuwnicowych
Wymiarowanie belek podsuwnicowych wykonuje si? na podstawie obliczonych mak-
symalnych momentow i sil poprzecznych.
Gdy wielokrotnie zmienne obciyzenia od suwnic
n i e s y z b y t i n t e n s y w n e (kryterium intensywnosci podano w p. 7.4.2)'
Obliczenia statyczne belek podsuwnicowych 221
wymiarowanie jkzeprowadza si? na podstawie momentow obliczeniowych oraz
obliczeniowych sils poprzecznych stosujyc metod? stanow granicznych. Wymiaro-
" wanie takich belek podsuwnicowych nie lotm si? zatem od wymiarowania na stan
nosnosci podany w p. 2.3 oraz 2.9 tomu 1 wyd. V tej ksiyz:ki w zakresie zginania
i scinania oraz na stari uzytkowania podany w 2.6.1, 2.6.2, 2.6.5 i 2.7 w zakresie
i zarysowania i ugi?c. \ tym przypadku za dhigotrwale obciyi:enia przyjmuje si?
obciy:^enia stale oraz cz?§^ obciyzenia zmiennego suwnicami, ktore zgodnie z pro-
jektem normy PN/B-0201^ okresla si? mnoZyc charakterystyczne wartosci naeiskow
k61 i sily poziome prostopadle do toru od jednej, najniekorzystniej oddziahijycej
suwniey przez wspolczynnik xp^ o wartosci
= 0,6 dla suwnic o 1, 2, 3 i 4 grupie nat?Zenia pracy,
ipd == Oj8 dla suwnic o 5 i 6 grupie nat?Zenia pracy,
pozostale zas obeiyZenia technologiczne, obeiyZenie wiatrem i obeiyZenia wy-
jytkowe naleZy uwaZac za obeiyZenia zmienne w calosci krotkotrwale.
Gdy w i e l o k r o t n i e z m i e n n e o b e i y Z e n i a o d s u w n i c sy
intensywne (patrz kryterium j a k wyZej), wymiarowanie przeprowadza si?
na podstawie momentow i sil poprzecznych wyznaczonych od obciyZen charakte-
rystycznych przy zaloZeniu.liniowego rozkladu napr?Zeji w obhezanym przekroju.
Do wyznaczenia geometrycznej charakterystyki przekroju sprowadzonego i napr?-
im naleZy przyjmowac WQ = 1,5(JEa.Eb)- W obhczeniach nie uwzgl?dnia si? zbrojenia
majdujycego si? w sciskanej strefie przekroju. Nosnosc belek o tego rodzaju obeiy-
ieniach wyznacza si?, j a k podano w przykladzie 2-b w p. 2.3 tomu 1 wyd. V tej
faiyZki (zgodnie z p. 7.2.2 normy PN-84/B-03264). W tym przypadku napr?Zenia
" 5isr betonie i stah przyjmuje si? zmniejszone w zaleZnosci od stosunku wyst?pujycych
. ^ ^^jmimalnyeh i maksymalnych napr?Zen wywolanych dzialaniem obeiyZenia wielo-
. . v'§itarotnie zmiennego, a w przypadku stali dodatkowo jeszeze od rodzaju polyczenia
r>v pc06w (przy zgrzewaniu lub spawaniu).
- Przy tym intensywnym obeiyZeniu stan uZytkowania i zarysowania sprawdza si?
?godnie z p. 2.6.6 tomu 1 wyd. V tej ksiyzki. Jak wykazaly badania przeprowadzone
przez biura projektowe i instytuty badawcze, j a k rownieZ przez autorow, ciygle mo-
jplityczne belki Zelbetowe pracujyce przez wiele lat w warunkach intensywnej
' ;,>^tsploatacji cz?sto ulegajy stosunkowo znacznemu zarysowaniu, przy czym rysy
I^^P^ mogy miec szerokosc nadmiernie duZy (2-i-3 i wi?cej mm). Sy one spowodowane
^ d w n i e : wielokrotnie powtarzajyeym si? zmiennym obeiyZeniem uZytkowym, zmia-
^ l;5'^^ znakow momentow, a takZe ustawicznym narastaniem (sumowaniem si?) trwa-
t lych mikroodksztalcen w stah zbrojeniowej. Te trwale, nieodwracalne mikrood-
fesztalcenia stah zbrojeniowej, sumujyc si? w czasie, powodujy nadmiernie duZy
; szerokosc rys, tym niebezpieczniejszy, Ze stwarzajy ulatwienie niszczycych procesow
< korozyjnych. Dotyczy to zwlaszcza belek podsuwnicowych estakad przeladunkowych
: anajdujycych si? na wolnym powietrzu, a takZe w budynkach o duZej wilgotnosci
'0 agresywnosci srodowiska. Przyjmowanie zmniejszonej obliczeniowej wytrzyma-

222 Belki podsuwn^oWe, estakad/
losci Ra stali w duzym stopniu zmniejsza prawdopodobienstwo ukazywania si?
nadmiernie szerokich rys po wieloletniej eksploatacji belek podsuwnicowych. D o -
tyczy to rowniez zelbetowych belek swobodnie podpartych, zar6)ivno monolitycznych,
^ / pami kolejowe wiamkty Zelbetowe.
jak i prefabrykowanych. /
"^it'\ N a rys. 7-29 schekiatycznie podano poprzeczne przekroje kilku typow estakad
Przy t y m obciyzeniu ugi?cia sprawdza si? zgodnie z p. y2.7 tomu 1 wyd. V tej
ksiyzki jednak przy zalozeniu, ze cale obciyzenie dziala/yce na konstrukcj? jest
obciyzeniem dlugotrwalym. /
Z punktu widzenia wytrzymalosciowego i antykordzyjnego korzystne sy swo-
bodnie podparte belki podsuwnicowe z b e t o n u spr?zonego (belki
strunobetonowe i kablobetonowe), gdyz; przewaznie mozliwe jest w nich calkowite
wyeliminowanie napr?Zen rozciygajycych w betonie. D l a zapewnienia naleZytej
rysoodpomosci i tym samym odpornosci przeciwko agresji chemicznej oraz korozji
naleZy przestrzegac, aby byly zachowane warunki okreslone w p. 7.2.3 normy
PN-84/B-03264, wg ktorych mozhwosc pojawienia si? rys w konstrukcjach spr?zo-
nych 1 i 2 kategorii rysoodpomosci (belki podsuwnicowe zaliczane sy zazwyczaj
do tych kategorii) przy dzialaniu obeiyzen wielokrotnie zmiennych nalezy sprawdzic
z warunkow:
gdzie ^£,2 — napr?zenia rozciygajyce w skrajnym wloknie przekroju, Og — glowne
napr?Zenia rozciygajyce.
Monohtyczne i prefabrykowane belki podsuwnicowe naleZy wykonywac z b e-
'•'}^-Franki t o n u klasy nie niZszej od B25, a ze wzgl?du na znaczne zag?szczenie zbrojenia
naleZy go wibrowac podczas ukladania w deskowaniu. D l a naleZytego polyczenia
strefy sciskanej z rozciygany oraz przeniesienia cz?sci glownych napr?Zen rozciyga-
jycych (scinania) konieczne jest stosowanie zamkni?tych strzemion srednicy nie
mniejszej od 8 m m ; przewaZnie stosuje si? strzemiona czteroramienne.
Ze wzgl?du na dynamiezny charakter obciyZen uZytkowych (ruchome sily sku-
pione nacisku k o l suwnic), podobnie j a k w mostach i wiaduktach, naleZy stosowac
s t a l e z b r o j e n i o w e klasy A - I i A - I I (znaku 18G2), niedopuszczalne jest
natomiast stosowanie w belkach podsuwnicowych zbrojenia ze stah klasy A - I I I
(znaku 34GS) i wyZszych. Dotyczy to rownieZ estakad Zelbetowych.
7.5. Konstrukcja i obliczanie estakad
Estakady przeladunkowe (rys. 7-28) skladajy si? ze slupow oraz
belek. JeZeli do przeladunku materialow przewidziano uZycie suwnic, to belki te
sy typu podsuwnicowego. JeZeli natomiast sy to estakady sluZyce do wyladunku
Konstrukcia i obliczanie estakad 223
materialow sypldch wprost z wagonow kolejowych (cz?sto specjalnego typu wa-
l^gonow samowylMunkowych), to stosuje si? swobodnie podparte lub ciygle (mo-
;^ nolityczne lub prefobrykowane) specjalne belki Zelbetowe tworzyce wraz ze shi-
przeznaczonych do przeladunku materialow sypkich. Dla jednoslupowych podpor
iazwyczaj daje si? pelnjKjprzekroj poprzeczny w postaci prostokyta, przy czym dla
^1 wysokosci 7,0-7-10,0 m p?lny przekroj dwuteowy.
' K : . N a rys. 7-30 przedstawiono fragment dhigiej ( L = 38 • 12,0 = 456,0 m)
fcolejowej estakady rozladunkowej w jednej z duZych elektrowni w Polsce.
Estakada ta zostala zaprojektowana w sposob nast?pujycy:
^ > v ^ rozpi?tosc prz?sla ramowej konstrukeji estakady przyj?to / = 12,0 m (w skraj-
ttych prz?slach /' = 11,75 m),
skrajne prz?sla estakady, t j . przy obu przyczolkach, skonstruowano jako nie-
laleZne, jednoprz?slowe ramy przegubowo polyczone z przyczolkowymi scianami
; 4, oporowymi typu Zebrowo-kytowego; w ten sposob parcie gruntu oddzialywa tylko
;^ ( l i a skrajne prz?sla estakady (wlasciwiej skrajne jednoprz?slowe ramy),
i^ll wszystkie posrednie prz?sla estakady zaprojektowano jako czteroprz?slowe ramy
I v ^ prefabrykowanymi ryglami polyczonymi monolityeznie w w?zlach podporowych
I ze soby i ze slupami (dylatacje przewidziano w odst?pach co 4-12,0 = 48,0 m),
— glowne zbrojenie rygh wykonano ze stah klasy A - I I znaku 18G2,
. / I . — w czasie transportu i montaZu rygle pracujy jako elementy swobodnie podparte,
natomiast podczas eksploatacji, tzn. po umonolitycznieniu—jako rygle cztero-
?^'^prz?slowych ram,
dla zwi?kszenia statecznosci estakady fundamenty posadowiono na palach
o udzwigu 900 kN/pal.
V,;f^ Belki podsuwnicowe estakad przeladunkowych typu
|%l|ak na rys. 7-28 obhczac naleZy tak samo, j a k zwykle belki podsuwnicowe w bu-
l^l^ynkach przemyslowych, z t y m Ze szczegolny uwag? naleZy zwrocic na odpornosc
s.beiek przeciwko korozji. Zarowno w monohtycznych, j a k i prefabrykowanych Zel-
betowych belkach podsuwnicowych obliczona teoretycznie szerokosc rozwarcia
/ rys nie powinna przekraczac 0,2 m m ; zalecenie to odnosi si? tylko do estakad znaj-
•'I^Aijycych si? na otwartej przestrzeni i naraZonych na dzialanie opadow atmosferycz-
ifl^iqrch, lecz nie naraZonych na agresj? chemiczny.
- , Przy konstruowaniu estakady przeladunkowej typu j a k na rys. 7-28 naleZy
, baczny uwag? zwrocic na:
— usztywnienie rz?d6w slupow wzdluZ toru suwnicowgo (znane sy autorom
<p:|;^ przypadki zastosowania nadmiernie wiotkich slupow, ktore nie byly w stanie prze-
i%t oddzialywan od sil hamowania suwnicy),
— nalezyty statecznosc slupow w kierunku prostopadlym do toru suwnico-
Rys. 7-29. Schematyczne przekroje estakad dla rozladunku materialow sypkich: a) przekroje
poprzeczne, b) schemat styku slupa prefabrykowanego
1 — kolnierze stalowe z przyspawanym zbrojeniem podluznym, 2 — przekladka centrujyca z kilku?
blach, 3 — kytowniki montazowe, 4 — nakladki, 5 — podbicie z drobnoziarnistego betonu klasy
^ B20, 6 — koszulka zelbetowa zbrojona siatky, 7 — spoiny montazowe
 BAIkl podsliwnicoWe,^ estakady
nstrukcje poclpierajs|ce instalacje 227
W celu przej?cia oddzialywania sily hamowania suwnicy celowe jest niekiedy
umieszczenie w srodkowym mi?dzyslupowym polu estakady specjalnie w tym celu
skonstruowanej stalowej kratownicy (rys. 7-26b). Pr?ty tej kratownicy przyspawa
si? do blach w?zlowych, ktore z kolei zespawa si? z odpowiednio silnie zakotwionymi
w siupach blachami, usytuowanymi przy zewn?trznych pl^zczyznach slupow.
Anahza statecznosci slupow w kierunku prostopadlyiti do toru suwnicowego
jest tak waZna dlatego, Ze biegnyce rownolegle do siebie rz?dy slupow nie sy ze
soby gory powiyzane w kierunku prostopadlym do toru suwnicowego G^dyne
polyczenie tworzy ruchoma suwnica). Swy statecznosc mogy slupy zawdzi?czac
tylko zamoeowaniu ich w fundamentaeh, co z kolei jest zalezne od wielkosci
fundamentow (zwykle w postaci stop) i podatnosci gruntu. Dlatego w tego rodzaju
estakadach nalezy dyzyc do tego, aby wartosci kraw?dziowych naeiskow na grunt
pod fundamentem (rys. 7-31) spelnialy nierownosc

qmax'^qmin ^ 3.
Gdy podczas eksploatacji estakady okaze si?, ze jest ona malo sztywna, co
moZe si? zdarzyc przy duZych obeiyZeniach suwnicy (szczegolnie niekorzystnym
ukladem obciyZen jest jednoczesne dzialanie suwnicy i wiatru) oraz duZej jej roz-
pi?tosci (spotyka si? suwnice dhigosci nawet 30 m) —wowczas istnieje powaZne
niebezpieczenstwo jej uszkodzen: zarysowan gornej cz?sci slupow tuz pod belky
podsuwnicowy — co wplywa rownieZ na deformacj? samej belki podsuwnicowej,
zniszczenia betonu na powierzchni belki podsuwnicowej pod szyny suwnicowy
w miejscach zamocowan szyny w belce — co powoduje niebezpieczne odksztalcenia
szyn wplywajyce na niewlasciwy pracy samej suwnicy, zarysowan slupa w miej-
scach polyczen gal?zi slupa z poziomymi przewiyzkami itp.
Zmniejszenie odksztalcen slupow w plaszczyznie rownoleglej do osi belek pod-
suwnicowych (w tej plaszczyznie sztywnosc slupow jest duZo mniejsza niZ w prosto-
padlej do niej plaszczyznie mostu suwnicowego) przez zastosowanie jedynie uszty-
wnienia jak na rys. 7-26 moZe okazac si? niewystarczajyce, gdyZ nie zmniejsza dlugosci
wyboczeniowej poszczegolnych slupow; wowczas moZna zastosowac usztywnienie
slupow z elementow stalowych zmontowanych mi?dzy slupami o ukladzie jak na
Rys. 7-31. Korzystny stosunek kraw^dziowych naeiskow na
grunt pod fundamentem slupa estakady
7-32. Trzy przykladowe warianty usztywnien slu- Rys. 7-33. Usztywnienie slupa esta-
estakady w przypadku stwierdzonych zbyt duzych kady w kierunku prostopadlym do
odksztalcen w kierunku rownoleglym do toru suw- toru suwnicowego
,7-32, w zaleznosci od wymagan technologicznych zakladu oraz koniecznego
a usztywnienia ukladu.
JeZeh wyst?pujy nadmierne odksztalcenia slupow w kierunku prostopadlym
torn suwnicowego, to moZna uzyskac ich usztywnienie przez wykonanie wysu-
-^go'na zewnytrz estakady kratowego ukladu zastrzalowego (rys. 7-33). Przy jego
tjektowaniu naleZy zwrocic uwag?, aby powstajyea sila sciskajyca w ukosnym
cu, powstajyea przy dzialaniu sily hamowania suwnicy skierowanej do
nie spowodowala jego wyboczenia, a w przypadku dzialania sily hamowania
wanej od slupa, aby sila rozciygajyca, wyst?pujyca w tym krzyZulcu, nie spowo-
. wyrwania bloku fundamentowego, w ktorym ten krzyZulec musi bye za-
'ony.
W przypadku estakad przeladunkowych jak na rys. 7-29 (tj. z taborem kolejo-
bardzo poZydane jest posadowienie na palach, ktore znacznie zwi?ksza sta-
osc konstrukeji, oczywiscie pod warunkiem skonstruowania odpowiednio
yeh slupow i wlasciwego, monohtycznego zespolenia shipow i pali funda-
towych.
PoniewaZ na estakady tego typu obeiyZenia dzialajy rzadziej niZ 5 • 10~^-krot-
w przewidywanym okresie uZytkowania i nie stanowiy 60% calkowitego obciy-
a konstrukeji, konstrukcje te obhcza si? metody stanow granicznych biorye za
"taw? sily wewn?trzne okreslone dla obciyZen obhczeniowych (por. uwaga na
210). W tym przypadku naleZy przyjmowac:
wspolczynnik obeiyZenia y / = 1,6 (dla oddzialywan taboru kolejowego),
wspolczynnik dynamiezny na oddzialywania sil skupionych taboru ^ = 1,25.
228 Belki podsuwnicowe, estakady^ strukcje podpierajyce instalacje 229

7.6. Konstrukcje podpieraj^ce instalacje przemyslowe a) A-A

a ^ 1 5 % \y ^^^^^ A|
Podane sehematycznie na rys. 7-34 zelbetowe konstrukcje podpierajyce instalacje
przemyslowe (glownie rurociygi) sy odpowiednie wowczas; gdy dzialajy na nie
e=120
stosunkowo znaczne obciyzenia oraz gdy zachodzi koniec/nosc cz?stego wchodze- 180
nia na pomost w celu regulowania urzydzen i przeprowadzania napraw. Konstrukcja 60 240 60
240
ich jest prosta. Mogy tu bye stosowane niektore typo^ve elementy: w przypadku 300
36g_
podanym na rys. 7-34a mogy bye uzyte plytki korytkowe oraz typowe dzwigary
spr?Zone, natomiast w przypadku podanym na rys. 7-34c mozna zastosowac typowe
stropowe dzwigary plytowo-iebrowe (patrz rys. 3-59).
Obecnie coraz cz?sciej projektuje si? lekkie stalowe dzwigary (wieszarowe
i kratowe j a k na rys. 7-35) oparte na Zelbetowych siupach (15). L - 4 - i
L = 9QQ: 1200: 18Q0 ^
W celu umozliwienia przejazdu pod konstrukejy nosny taboru kolejowego
trakcji elektrycznej, spod dzwigarow powinien bye usytuowany na wysokosci co
najmniej 5,40 m od powierzchni terenu. AzA
Przy obliczaniu elementow zginanych zelbetowej konstrukeji typu j a k na rys.
7-34 naleZy dla obciyZen uZytkowych stosowac wspolczynnik obeiyZenia yf = 1,4.
N a Zelbetowe shipy podpor instalacji, typu jak na rys. 7-35, poza pionowym
e=120
obeiyZeniem od ci?Zaru wlasnego kratownic lub konstrukeji wieszarowych, dzia- 180
240 .60
lajy sily parcia i ssania wiatru (chodzi o kierunek dzialania wiatru prostopadly h= 80 dla L= 900 240
do kierunku przebiegu instalacji) oraz najbardziej istotne dla zginania slupow h=:100 dla L=1200 300
360
sily tarcia pomi?dzy instalacjami (np. rurociygami) oraz poziomy konstrukejy h = 15a dla L=1800
nosny, spowodowane odksztalceniami termicznymi instalacji. Przy obliczaniu tych
sil tarcia przyjmuje si? wsp61czynnik t a r c i a / = 0,3-^-0,4, w zaleZnosci od sposobu
podparcia oraz rodzaju materialow i systematycznosci konserwacji styczno-prze- db rn
1 r I

L=900: 1200: 1800

.,7-35. Slupy zelbetowe podpierajyce stalowy konstrukcj^ no§ny pod instalacjami: a) dla wie-
ych dzwigar6w stalowych, b) dla kratownic

ttych loZysk. Zaklada si?, Ze na jeden slup dziala pozioma sila tarcia Tu = fgU
g — lyczny ci?Zar instalacji na jednostk? dlugosci estakady instalacyjnej,
i f — rozstaw slupow (przy obliczaniu ci?Zaru instalacji naleZy uwzgl?dnic rownieZ
urzydzen kompensujycych termiczne odksztalcenia rurociygow).
oddzialywania wiatru (rys. 7-36) w porownaniu z oddzialywaniem sil
TH jest stosunkowo nieznaczna. N a rys. 7-37 podano przykladowo nie-
!e szczegoly konstrukcyjne slupow i fundamentow przenoszycych obeiyZenia
Jacjami. Fundament dla obu slupow podpory konstruuje si? jako jeden wspolny
ent, C O szczegolnie korzystnie wplywa na statecznosc podpory oraz ehminuje
nierownomiernego osiadania, ktore nastypiloby przy niezaleZnych fundamen-
Rys. 7-34. Schematy zelbetowych ustrojow podpierajycych instalacje rurowe: a), c) z zastosowaniem
pod obydwoma slupami.
typowych prefabrykat6w, b) ze specialnych prefabrykatow
 230 Belki podst^nicowe, estakady .trukcje podpierajyce instalacji 231
T
Odleglosc wierzchu glowki szyny od srodka ciQzkosci belki
2 (<q.towr)fKi ^ = 7,5 (szyna)+1,2 (podkladka) +16,2 (bslka) = 24,9 cm.
'nie z p. 7,4.2. przyjmujemy wspolczynnik dynamiezny p = 1,3.
"1 f Obliczenie sil i momentow
60l .60/
^zenie ci^zarem wlasnym belki i toru podsuwnicowego
ciQzar wlasny belki 0,110-25,00 = 2,75 kN/m
szyna = 0,44 kN/m
Rys. 7-36. Schemat obciyzenia podkladka i zlycza =0,12 kN/m
glowicy slupa stanowiycego
podpory instalacji I = 3,31 kN/m

ie obliczeniowe przy wspolczynniku obciyzenia y/ = 1,1

g = 1,1 • 3,31 = 3,64 kN/m

cja podporowa RA == 0,5 • 3,64 • 6,0 = 10,92 kN
I T |L JI poprzeczne w charakterystycznych przekrojach belki (co 0,1/)
L4-J
QA = 10,92 kN
Rys. 7-37. Szczegoly konstruk-
180 180 Qi = 10,92-0,1 • 3,64-6 = 8,74 k N ,
cyjne fundamentu i slupa poka- I f :
zanego na rys. 7-35b 360 G2 = 6,57 k N ,
Q^ = 4,39 k N ,
24 = 2,18 k N ,
25 = 0
:ty zginajyce w charakterystycznych przekrojach belki (co 0,10
7-a. Obliczy(5 zbrojenie w prefabrykowanej podsuwnicowej belce zelbetowej o poprzecznym prze- , = 0; M = 0,
kroju jak na rys. 7-13e przy nast^pujycych danych: rozstaw slupow 6,0 m, rozpi^tosc hali L = 18,0 m, fejc = 0,1/; M = 10,92• 0,60-0,5• 3,64• 0,60^ = 5,90 k N • m,
lekka suwnica jednobelkowa o udzwigu 50 kN z wyciygiem elektrycznym i bez kabiny, maksymalny
nacisk statyczny kola suwnicy P = 40 kN, rozstaw kol suwnicy ^ = 2,50 m, wilgotnosd wzgl^dna piozostalych przekrojach:
agresywnego srodowiska < 75%, dopuszczalna szerokosci rozwarcia rys 0,1 mm, beton klasy B 25, 1 M2 = 10,48 kN • m, M3 = 13,76 kN • m, M 4 = 15,73 kN • m, M 5 = 16,38 kN • m.
stal gl6wnego zbrojenia klasy A-II (znaku 18 G2), stal strzemion klasy A-I. Suwnica o niewielkiej
^)bciyzenie pionowymi silami nacisku kol suwnicy: przyj?to (z zapasem) wsp61czynnik obciy-
intensywnosci oddzialj'wania (hala montazowa silnikow elektrycznych).^^
a-1. Zalozenia i obliczenia wst^pne
Przyjmujemy poprzeczny przekr6j swobodnie podpartej belki podsuwnicowej jak na rys. 7-13e I Po = 1,3 • 40,00 • 1,4 = 72,80 kN na jedno kolo
oraz szyn? podsuwnicowy typu SD 75 (patrz tabl. 7-2) o wysokosci H =15 mm i ci?zarze G = jedno z k61 suwnicy nad poszczegolnymi przekrojami w odleglosci= 0,1/, x = 0,2/ itd.
0,435 kN/m.
ny sily poprzeczne:
Moment statyczny przekroju belki zelbetowej wzgl^dem kraw^dzi
0; QA^ 72,80+72,80(6,00-2,50):6,00 = 115,08 kN
S = 0,5(45 • 12)12 + 20(40-12) • (0,5 • 28 + 12) = 17 790 cm^
, ^ = 0,1/; 2 i = 72,80(6,00-0,60+6,00-0,60-2,50):6,00 = 100,80 k N ,
Poprzeczny przekroj belki
kx^ 0,2/; 2 2 = 72,80(6,00-1,20+6,00-1,20-2,50):6,00 = 86,14 k N ,
F = 45- 12+20(40-12) = 1100 cm^
= 0,3/; 23 = 72,80(6,00-1,80+6,00-1,80-2,50):6,00 = 71,59 k N ,
Odleglosc srodka ci^zkosci belki od gomej kraw?dzi
= 0,4/; 24 = 72,80(6,00-2,40 + 6,00-2,40-2,50):6,00 = 57,03 k N ,
e' = 17 790:1100 = 16,2 cm. %x = 0,5/; 25 = 72,80(6,00-3,00+6,00-3,00-2,50):6,00 = 42,46 k N .
Szyn? podsuwnicowy przymocowujemy do belki podsuwnicowej w spos6b pokazany na rys.
Line momenty zginajyce w charakterystycznych przekrojach (co 0,1/):
7-10.
^MA^O
t; Afi = 100,80 • 0,60 = 60,48 kN • m,
[[Mi = 86,14-1,20 = 103,37 k N - m ,
Zalozenia te sy analogiczne do przyj?tych w przykladzie 7-1 podanym w IV wydaniu tej
ksiyzki. iAfa == 71,59- 1,80 = 128,88 k N - m ,
 Belki podsuwnicowe, estakad/
;onstrukcje podpierajyce instalacje 233
= 57,03 • 2,40 = 136,88 k N - m ,
Obliczenie zbrojenia glownego
Ms = 42,46 • 3,00 = 127,38 k N - m . aiewaz lekka suwnica jednobelkowa b^dzie uzytkowana tylko w okresie remontu zainstalowanych
Przy pofozeniu sil jak na rys. 7-13f, zgodnie ze wzorem [7-11], kich maszyn, obliczenie zbrojenia belki prefabrykowanej przeprowadza si? metody stanow gra-
nych.
2 • 72,80 • 2,3752
M„,ax = ~- = 136,88 k N - m , nt obliczeniowy M = 153,93 kNm = 15 393 kN-cm.
6,0 llTymiarowanie
tj. jak w przekroju o x = 0,4/.
• Obciyzenie poziomy sily hamowania suwnicy rownolegly do toru (bez wspolczynnika dynamicz-
nego)^^
yjmiemy z tabl. 2-11 dla wartosci A = 2,63 MPa i betonu B25 oraz stali Ra = 310 MPa
Hr = 0,12 Po = 0,12 - 2 - 40,00 -1,4 = 13,44 kN. I = 0,27, fJL = 1,002,
Sila ta przylozona do gomej powierzchni glowki szyny wywoluje moment X = 0,27 - 36 = 9,7 cm < 12,0 cm.

Hre = 13,44- 0,249 = 3,35 k N - m . do czynienia z belky pozornie teowy.

6j zbrojenia rozciyganego
Moment ten wywoluje sil? poprzeczny na podporze
Fa = 0,01002 • 45 • 36 = 16,23 cm^
e^ = 3,35:6,00 = 0,55 kN
rjmujemy 2 <i> 16+5 ^ 18 mm o Pa = 4,02+12,72 = 16,74 cm^, przy czym w dolnym rz^dzie
oraz momenty
ny 2 ^ 16+3 0 18 mm, a w gornym — 2 <p 18 mm.
Mo = 0, M3 = 0,55 -1,80 = 0,99 kN • m,
Obliczenie zbrojenia w plycie poziomej
M l = 0,55 - 0,60 = 0,33 k N - m, M4 = 0,55 - 2,40 = 1,32 k N - m ,
12 cm; /^o = 4 5 - 3 = 42 cm; plyta jest zginana poziomymi silami R = 8,86 kN prostopadlymi
M2 = 0,55 - 1,20 = 0,66 kN - m, M5 = 0,55 - 3,00 = 1,65 k N - m . toru suwnicy.
• Obciyzenie poziomymi silami prostopadlymi do toru suwnicy, powodujycymi skr^canie belki analogi? do zginania silami pionowymi

Hp = 0,10 - Po = 0,10 -1,4 - 40 = 0,10 - 56 = 5,6 kN 8,86

M = 136,88 = 10,8 k N - m .
2-56,00
R = j M p L = H,{2-- y | = 5,60 {2- = 8,86 kN. ly zbrojenie ze stali A - I ; P,, = 210 MPa
10,8 • 10^
Maksymalny moment skr^cajycy Pa = = 1,32 cm^
(42-3)210
Mt = Re = 8,86- 0,249 = 2,21 k N - m .
yjmujemy 2 0 10 mm o Pa = P«c = 1,57 cm^;
• Sumaryczne wartosci sil poprzecznych Obliczenie strzemion i zbrojenia ukosnego
RA = 10,92+115,08 + 0,55 = 126,55 k N , awdzamy warunek na nosnosc przekroju scinanego i skr^canego (por. p. 2.14.1 tomu 1 wydania V)
G i = 8,74+100,80+0,55 = 110,09 k N ,
+ T ^ 0,25 Rb
Q2 = 6,57+86,14+0,55 = 93,26 k N ,
G3 = 4,39+71,59+0,55 = 76,53 k N , Q 126,55 -10
r = 1,76 MPa,
G4 = 2,18 + 57,03 + 0,55 = 59,76 k N , b'ho 20-36
g5 = 42,46+0,55 = 43,01 k N . Mt Mt 2-21
0,073 kN/cm^ = 0,73 MPa.
• Sumaryczne wartosci momentow zginajycych Wt ptb^h 0,246-20^-40
M l = 5,90+60,48 + 0,33 = 66,71 k N - m , h 40
Qik = 0,246 przyj?to z tabl. 2-30 dla wartosci — = — - = 2,0.
M2 = 10,48 + 103,37+0,66 = 114,51 k N - m , b 20
zatem
M3 = 13,76+128,88 + 0,99 = 143,63 k N - m ,
0,73 + 1,76 = 2,49 MPa < 0,25-14,3 = 3,575 MPa
M 4 = 15,73 + 136,88 + 1,32 = 153,93 k N - m ,
Ms = 16,38+127,38 + 1,65 = 145,41 k N - m . psyjmujyc srednic? strzemion i ich rozstaw okresla si? ostatecznie na podstawie wzorow podanych
p. 2.9 i 2.14 tomu 1 wyd. V tej ksiyzki liczb? pr?t6w odgi?tych, ktore przejmujy na poszczeg61nych
|cinkach belki t? cz?sc sily rozwarstwiajycej, ktora nie zostaje przej?ta przez strzemiona pracujyce
f skr?canie i scinanie. Dla ulatwienia przeprowadzenia obliczenia tego rodzaju podajemy przebieg
Przyj^to hamowanie przez dwa kola.
ego wymiarowania belki.
 Belki podsuwnicowe, estakady ^konstrukcje podpierajyce instalacje "235"
234
Zakiadamy rozstaw dwugal^ziowych strzemion 5 = ci = 13 cm wykonanych ze stall A-I

P . , = 0,8-210= 168 MPa

Niezb^dny przekroj jednej gal^zi strzemienia, ktore przejmie moment Mt, okreslamy ze wzoru
_700_
Mt ^ 5 10 70
strzemiona czteroramienne
a wi?c 0 8 mm CO 12 cm
Stal klasy A - I
MtC2 2,21 13 10^ ^
= - 2^6-36-168 "'^'^ '
Przyjmujemy strzemiona srednicy 8 mm o Fa - 0,50 cm, zatem nadwyzk? niezb^dnego przekroju
strzemion
Afst = 0,50—0,148 = 0,352 cm* przeznaczamy dla przeniesienia oddzialywan sil poprzecznych.
Na odcinku podziahi oMiczeniowego belki c ^ 1,20 m 8 sztuk strzemion 0 8 przenosi sil? xoz-
warstwiajycy (przy szerokosci rozwarcia rys ajop = 0,1 mm)
a, 171
(7p, = = , = 191 MPa,
VoM V o n Beton klasy B 25
Sial klasy A-I znoKu StSSX (spawalna)
Ts = l , 2 ( T p , / i - J / s r 2 = 1,2-191-8 - 0,352 - 2 - ^ = 129 k N ,
d)
Qz'c 93,26-1,20
+L
8
przy czym na obliczanych odcinkach belki powinno bye

7; = 129 kN > - i - ^"'^

3 ho
Pozostaly cz?sc sily rozwarstwiajycej 4 - L
Qn ' c
To = T-Ts = 129 kN przyjmujemy za pomocy ukosnie odgi?tych pr?t6w. 7-38. Pi?cioprz?slowa belka podsuwnicowa obliczona w przykladzie 7-b: a) rozmieszezenie
fto
L zasadniczego, b) wykres maksymalnych obliczeniovych momentow zginajycych i momen-
a-6. Sprawdzenie szerokosci rozwarcia rys prostopadlych do osi elementu
od sil wewn?trznych (nosnosci belki), c) wykres maksymalnych obliczeniowych sil poprzecz-
16,23
Stopien zbrojenia belki jUa = • 100 = 2,33%, zatem dopuszczalna srednica zbrojenia d) przekroj poprzeczny
20 • 36
(z tabl. 2-lS t. 1 wydania V)
ddop = 25 mm > 18 mm, [ pracowac w ciygu calej doby (praca na 3 zmiany), szybkosc poruszania si? suwnicy r = 1,8 m/s.
a wi?c warunek na rozwarcie rys jest tu spelniony. n^agi na podwyzszony agresywnosc srodowiska oraz wilgotnosc wzgl?dny > 75%, szeroko§c
a-7, Sprawdzenie stanu granicznego ugi?c arcia rys nie powinna przekracza<5 0,1 mm, dopuszczalne zastosowanie tylko stali klasy A - I .
Poniewaz zasi?g strefy sciskanej w stadium sprawdzenia ugi?c nie spelnia warunku I • /ro < d\ 6j belek podsuwnicowych przyjmujemy jak na rys. 7-38 d, beton klasy B25, zbrojenie glowne
to nalezy wykona^ szczeg6lowe obliczenie ugi?cia zarysowanej belki wg zasad przedstawionych ^* stali spawalnej znaku St3SX (klasy A-I).
w p. 2.7 tomu 1 wyd. V tej ksiyzki. Obliczamy obciyzenia
lia stale charakterystyczne (normowe), na ktore sklada si? ci?zar wlasny belki, szyna,
kladki, zlycza itp., wynosi g = 17,55 kN.
na uwadze bardzo intensywny prac? suwnic, przyjmujemy wspotezynnik dynamiezny ^ =
7-b. Obliczenie pi?cioprz?slowej podsuwnicowej belki ciyglej dla suwnic o udzwigu Q = 200 kN,
1,3, a obliczenia przeprowadzamy na obciyzenia charakterystyczne; w zwiyzku z tym oblicze-
zainstalowanych we wszystkich nawach tr6jprz?slowej hali, o rozpi?tosciach prz?sef 24,0 m i nJe-
nacisk jednego kola suwnicy wynosi
typowym.rozstawie shipow / = 7,00 m (podyktowanym wzgl?dami technologicznymi przemyshi
chemicznego). Pozostale dane: rozstaw kol suwnicy k = 4,30 m, maksymalny nacisk statyczny
Po = 1,3 - 209,80 = 272,74 kN.
kola P = 209,80 kN, na torze suwnicowym jednej nawy moze porusza<i si? jedna suwnica, suwnice
 K o n s t r u k c j e podpierajyce instalacje 737
Belki podsuwnicowe, estakady

b-2, Obliczamy momenty zginajyce
Momenty zginajyce w poszczegolnych przekrojach obliczamy tabelarycznie (tabl. 7-10) wg wzoru
[7-7] korzystajyc z tabl. 7-3 i 7-4.
P I
gdzie: ^/^ = 17,55 • 7,0^ = 859,95 k N - m ,
Pol = 272,74 • 7,0 = 1909,18 kN - m.
k 4,30
Ze wzgl^du na stosunek rj = — =
||^3. Obliczamy sily poprzeczne ze wzorow [7-8] i na podstawie tablicy 7-5 (od obeiyzen Po =
272,74 kN i ^/ = 17,55 - 7,0 = 122,85 kN)
+ 20 = yoPo + 0,3955^/ = 1,297 - 272,74+0,395 - 122,85 = 353,74+48,53 = 402,27 k N ,
-Qio = yioPo + 0,605gl = 1,490-272,74+0,605 • 122,85 = 406,38 + 74,32 = 480,70 k N ,
+ 6 1 0 = yioPo + 0,530^/= 1,377-272,74+0,530-122,85 = 375,56+65,11 = 440,67 k N ,
- 2 2 0 = 720Po +0,470^/= 1,390-272,74+0,470- 122,85 = 379,11 + 57,74 = 436,85 k N ,
+ 220 = r2oPo + 0,500^/ = 1,383 - 272,74 + 0,500-122,85 = 377,20+61,43 = 438,63 k N ,
+ 25 = ^5^0-0,105^/ = 0,290-272,74-0,105 - 122,85 = 79,09-12,90 = 66,19 kN,
= 0,615, przyjmujemy wsp61czynnik oczn jak dla przy- - 2 3 = y3Po-0,095^/ = 0,280 - 272,74-0,095 - 122,85 = 76,37-11,67 = 64,70 k N ,

padku ^ = 0,6 0,615 (przy obliczaniu momentow uwzgl^dniamy okolicznosc, ze kolo suwnicy + 2i7 = ri7Po-0,170^/ = 0,173-272,74-0,170- 122,85 = 47,18-20,88 = 26,30 kN,
-2i3 = yi3Po-0,230^/= 0,178-272,74-0,230-122,85 = 48,55-28,25 = 20,29 k N ,
nie moze zejSc poza skrajny podpor? belki podsuwnicowej).
+ 227 = r27Po-0,200^/ = 0,173 - 272,74-0,200- 122,85 = 47,18-24,57 = 22,61 kN.
Tablica 7-10 Obliczamy maksymalne reakeje podpor
Tabelaryczne obliczenie momentow zginajycych w belce rozpatrywanej w przykladzie 7-b P^max = ^ P o + 0,395^/ = 1,297-272,74+0,395 - 122,85 = 359,74+48,53 = 402,27 k N ,
! Psmax = (5BPO + 1,132^/ = 1,716-272,74+1,132-122,85 = 468,02+139,07 = 607,09 k N ,
+ M = -M = 1
!
a2« Pcinax = ^cPo + 0,974^/= 1,673 - 272,74 + 0,974- 122,85 = 456,29 + 119,66 = 575,95 k N .
Prze- f Mmax I Mmtr,
^0
kr6j kN-m 1000 1000 1000 1000 (3)+(5) (3) +(7) I podsuwnicowa jest jednoczesnie elementem usztywniajycym konstrukcj? hali w kierunku
dodatnie dodatnie ujemne ujemne kN-m kN-m nym, przeto jako poziomy rygiel stanowiycy skladowy cz?sc pi?cioi»:z?slowej ramy, jest
kN-m kN-m I na zginanie od sily poziomej parcia wiatru, dzialajycego na powierzchni? sciany szczytowej.
1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 + 0,035 + 30,1 +0,108 +206,2 -0,009 -17,2 +236,3 + 12,9

2 + 0,059 + 50,7 +0,174 + 332,2 -0,019 -36,3 + 382,9 + 14,4
3 + 0,073 + 62,8 + 0,204 + 389,5 -0,028 -53,5 + 452,3 + 9,3
4 + 0,078 + 67,1 + 0,204 + 389,5 -0,038 -72,5 + 456,6 -5,4
5 + 0,072 + 61,9 + 0,200 + 381,8 -0,047 -89,7 + 443,7 -27,8 ;
6 + 0,057 + 49,0 + 0,178 + 339,8 -0,057 -108,8 + 388,8 -59,8
7 + 0,031 + 26,7 + 0,155 +295,9 -0,066 -126,0 + 322,6 -99,3 !
8 -0,004 -3,4 + 0,097 + 185,2 -0,075 -143,2 + 181,8 -139,8 ^
9 -0,050 -43,0 + 0,023 + 43,9 -0,090 -171,8 + 0,9 -214,8 :
10 -0,105 -90,3 + 0,026 + 49,6 -0,171 -326,5 -40,7 -416,8 !
11 -0,058 -49,9 + 0,033 + 63,0 -0,112 -213,8 + 13,1 -263,7
12 -0,020 -17,2 + 0,104 + 198,6 -0,096 -183,3 + 181,4 -200,5 1
13 + 0,008 + 6,9 + 0,148 +282,6 -0,080 -152,7 +289,5 -145,8 :
14 + 0,026 +22,3 + 0,165 + 315,0 -0,064 -122,2 + 327,3 -99,9 ^
15 + 0,033 +28,4 + 0,157 +299,7 -0,047 -89,7 + 328,1 -61,3 '
16 + 0,031 +26,7 + 0,163 + 311,2 -0,051 -97,4 + 327,9 -70,7 j
17 + 0,018 + 15,5 + 0,145 +276,8 -0,064 -122,2 + 292,3 -106,7 :
18 -0,004 -3,4 + 0,099 + 189,0 -0,077 -147,0 + 185,6 -150,4
19 -0,037 -31,8 + 0,026 +49,6 -0,089 -169,9 + 17,8 -201,7
20 -0,079 -67,9 + 0,034 + 64,9 -0,164 -313,1 -3,0 -381,0 j
21 -0,034 -34,8 + 0,030 + 57,3 -0,090 -171,8 +22,5 -206,6
22 + 0,001 + 0,8 + 0,098 + 187,1 -0,077 -147,0 + 187,9 -146,2 ^ prs. 7-39. Wykres obliczonych momentow zginajycych wyst?pujycych lycznie w dwoch belkach
23 + 0,026 + 22,4 + 0,144 + 274,9 -0,064 -122,2 +297,3 -99,8 ; uwnicowych pod wplywem hamowania suwnicy: a) schemat statyczny i wykres momentow
24 + 0,041 + 35,3 + 0,162 + 309,3 -0,051 -97,4 + 344,6 -62,1 1 ch, b) ekstremalne wartosci obliczonych momentow zginajycych w belce (w ryglu
+ 0,046 + 39,6 + 0,156 + 297,8 -0,038 -72,5 + 337,4 -32,9 I M0-20.20'-10'-00

oraz na dzialanie poziomej sily tarcia TH, powstajycej wskutek hamowania suwnicy. Zgodnie ze
wzorem [7-4] sila tarcia
TH = / P O « = 0,1 • 272,74 • 1 = 27,27 kN.
Na rysunku 7-39b podano wylcres momentow zginajycych dzialajycych na 2 belki podsuwnicowe
(jako cz?sc skladowy ramy podluznie st?zajycej budynek) od lycznego oddzialywania sil parcia W
i ssania M^'wiatru>a sciany szczytowe oraz sily poziomej TR hamowania suwnicy; przy obliczaniu
momentow zginajycych przyJQto zalozenie, ze sily poziome o tej samej wielkosci mogy dzialac
wzdluz hali w obu kierunkach.
Obliczenia momentow zginajycych, wynikajycych z oddzialywania sil poziomyeh nie podano,
gdyz nie stanowi to istoty przykladu.
b-5. Wymiarowanie przekrojow — uwagi ogolne
Wymiarowanie przekrojow obliczanej belki podsuwnicowej przeprowadzamy w zalozeniu liniowego
rozkladu napr^zen w przekroju zgodnie z przyj?ty klasy betonu i klasy stali.
• Przyj?ty beton klasy B25 ma nast?pujycy charakterystyk?: Rt = 14,3 MPa i Rbz = 1,03 MPa.
W zwiyzku z obeiyzeniami wielokrotnie zmiennymi uwzgl?dniamy wsp6lczynniki nibs < 1 zmniej-
szajyce wartosci tych charakterystyk wytrzymalosciowych, przy czym w uproszczeniu (z doklad-
no^iy wystarczajycy dla praktycznych celow projektowania) zakladamy, ze a„tn: (^max » M„i„: M„ax,
gdzie Mmin i Mmax jcst odpowicduio minimalnym i maksymalnym momentem w wymiarowanym
przekroju.
• Przyj?te zbrojenie ze stali St3SX (klasy A-I) ma wytrzymalosc obliczeniowy na rozciyganie
Ra = 210 MPa, ktory zmniejszamy uwzgl?dniajyc wspolczynniki na podstawie tabl. 2-6 t. 1
wydania V rowniez w zaleznosci od stosunku Mmtn'Mmax oraz dodatkowe wspolczynniki ntaz na
podstawie tabl. 2-5 dla pr?t6w lyczonych przez zgrzewanie lub spawanie.
• Zbrojenie w prz?sle skrajnym obliczamy dla przekroju 4 (tabl. 7-10), gdzie wyst?puje maksy-
malny moment dodatni rowny + M = 456,6 kN • m powi?kszony o moment, okreslony na podsta-
wie rys. 7-39, powstajycy od dzialania wiatru (moment w przekroju 0 dla jednej belki podsuwnico-
wej M = 0,5 • 77,8 = 38,9 kN • m)
4,30-2,80
AM^ = ± 0 , 5 - 7 7 , 8 — — = ±27,3 k N - m ,
4,30
|rys. 7-38). Na podstawie obliczen przeprowadzonych w p. 3 tego przykladu mamy Qmax = 480,70 kN.
a wi?c
Mi = 456,6 + 27,3 = 483,9 k N - m .
• Zbrojenie w prz?sle przedskrajnym obliczamy dla przekroju 15 (patrz tabl. 7-10) na minimalny
moment zginajyey Mmin = —61,3 k N - m oraz maksymalny moment zginajyey Mmax = +328,1
kN-m, powi?kszone o wplyw wiatru w analogiczny sposob, jak to podano dla prz?sla skrajnego
AM,s = ±0,5 - 40,7 = +2,8 k N - m ,
4,05
a wi?c
-MU = -61,3-2,8 = -64,1 k N - m ,
+MU = +328,1+2,8 = +330,9 k N - m .
Wyst?puje tu ujemny stosunek Mmtn'.Mmax, co nalezy uwzgl?dni(5 przy okreslaniu wspolczynnikow
konstrukcje podpierajyce instalacje 239
: na moment ujemny, z tym ze wobec jeszeze wi?kszej ujemnej wartosci tego momentu od mo-
Qtu ujemnego w prz?sle przedskrajnym — zbrojenie konstrukcyjne gome mozna bez obliczen
yjyc jak dla przekroju 15 (rys. 7-38).
Zbrojenie na podporze przedskrajnej (przekroj 10 na rys. 7-38) oblicza si? na najwi?kszy moment
Mmin = —416,8 k N - m (tabl. 7-10) powi?kszony o moment od wiatru AM = - 0 , 5 -
^,3 k N - m (rys. 7-39), nie uwzgl?dniajyc obecnosci w strefie sciskanej zbrojenia sciskanego
7.2.1 normy PN-84/B-03264).
Zbrojenie na podporze srodkowej oblicza si? analogicznie, jak na podporze przedskrajnej, majyc
; Mmin = -381,0 kN - m oraz AM = -0,5 - 44,0 kN • m (przekroj 20 na rys. 7-38 i tabl.
IrlO oraz rys. 7-39).
ZbrojeBie w posrednich przekrojach dla momentow obu znakow przyjmujemy konstrukcyjnie
|. podstawie wykresu momentow i sii wewn?trznych oraz wykresu obwiedni maksymalnych obli-
nosnoSci przekrojow zbrojonych przyj?tymi pr?tami zalozonej srednicy.
Obliczanie strzemion i ukosnych pr?t6w odgi?tych przeprowadza si? przy tych podporach,
maksymalna sila poprzeczna obliczeniowa jest wi?ksza od 0,15Rbzkmbzbho, przy czym sila
|-nie moze bye wi?ksza od 0,25Rbumbzhho, Obliczenia te przeprowadza si? zgodnie z wytycznymi
ai w p. 2.9 i 2.14 w t. 1 wyd. V tej ksiyzki, gdyz przy obliczaniu strzemion nalezy uwzgl?dmc
I prac? nie tylko na scinanie, ale i na skr?canie, kt6re wyst?puje od sil poziomyeh prostopadlych
• osi belki. Obliczenie strzemion i pr?t6w odgi?tych wykonuje si? analogicznie jak w przykladzie
, z tym ze nalezy miec na uwadze, aby wypadkowa glownych napr?zen rozciygajycych byla w ca-
przeniesiona przez to zbrojenie, a napr?zenia w nim nie powinny przekraczac wartosci
Maksymalny szerokosd rozwarcia rysy}, prostopadlej do osi belki podsuwnicowej okresla si?
nie z wytycznymi podanymi p. 2.6.6. tomu 1 wydania V. T? szerokosc okresla si? w naj-
korzystniejszym przekroju, to jest takim, w kt6rym wyst?puje najwi?ksze rozwarcie rysy.
Jbliczona szerokosc rysy powi?kszona o 50% (p. 7.2.3 normy PN-84/B-03264) nie powinna przekra-
wartosci dopuszczalnej 0,1 nam (podwyzszona agresywnosc srodowiska).
Maksymalny szerokosc rozwarcia rys ukosnych okreslamy zgodnie z wytycznymi podanymi
' p. 2.6 tomu 1 wydania V na maksymalny sil? poprzeczny wyst?pujycy> belce w przekroju 10
bliczona szerokosc rysy nie powinna Oak w przypadku poprzednim) przekraczac wartosci do-
alnej 0,1 mm.
Sprawdzenie stanu granicznego ugi?c przeprowadza si? zgodnie z p. 2.7 t. 1 wyd. V tej ksiyzki.
piprawdzenie to nie ma zadnych znamion specjalnych poza tym, ze zgodnie z p. 7.2.3 norm}
PN-84/B-03264 wobec intensywnej pracy suwnicy ugi?cia tej belki podsuwnicowej nalezy sprawdzac
[>rzy zalozeniu, ze cale obciyzenie dzialajyce na konstrukcj? jest obciyzeniem dlugotrwalym.
Zbrojenie belki podsuwnicowej przyjmuje si? na podstawie obliczen przeprowadzonych wg
lycznych podanych w p. 5 tego przykladu oraz zgodnie z wytycznymi konstruowania podanymi
rozdz. 2 i 3 t. 1 wyd. V. Orientacyjny uklad zbrojenia pokazano na rys. 7-38a.

• Zbrojenie w prz?sle srodkowym okresla si? w analogiczny sposob, jak podano wyzej na moment Wykaz pismiennictwa
dodatni w przekroju (tabl. 7-10 oraz rys. 7-39)
3 ^0—2 80 (1) Dobrowolski K.: Mocowanie szyn podsuwnicowych do podloza zelbetowego. Biuletyn Tech
MU = 344,6 + 0,5 • 44,0 — — = 349,0 k N - m niczny Biur Projekt6w Bud. Przem. Dodatek do nr 6. Warszawa 1965.
(2) Dobrowolski K.: Tory podsuwnicowe na belkach zelbetowych. BSiPTBP. Warszawa 1962
240 Belki podsuwnicowe, estakady

Belki-sciany
(3) Dobrowolski K.: Tory podsuwnicowe na belkach stalowych i zelbetowych. PPP- temat 83.
BSiPTBP. Warszawa 1966.
(4) Dowgird R.: Prefabrykowane zelbetowe konstrukcje szkieletowe. Wyd. 2. Arkady. War-
szawa 1975.
(5) Kranz E.: Kransschienenbefestigung auf Betonbalken. Beton- und Stahlbetonbau, nr 8/1952.
(6) Praca zbiorowa. Budownictwo przemyslowe. Budownictwo betonowe. T. XII, cz. 2. Arkady.
Warszawa 1971.
(7) Praca zbiorowa. Systemy budownictwa przemyslowego. P-70- system konstrukcyjno-monta-
zowy zelbetowych prefabrykowanych hal przemyslowych. Arkady. Warszawa 1976.
(8) Praca zbiorowa. Systemy budownictwa przemyslowego. FF-system konstrukcyjno-montazowy
fabryki fabryk. Arkady. Warszawa 1976.
(9) Ruhle H.: Beitrag zur Berechnung von Kranbalmtragern aus Stahlbeton mit schlaffer oder
vorgespannter Bewehrung. Bauplanung und Bautechnik, nr 3/1955. L^. Uwagi ogolne
(10) Ruhle H,: Die Ermittlung der zeitabhangigen Eigenspannungen in Verbundkonstruktionen
aus Stahlbetonfertigteilen mit Ortbeton. Bauplanung und Bautechnik, nr 10/1954. dui:ej wysokosci w stosunku do rozpi^tosci i nieznacznej stosunkowo grubosci
(11) Sarzyhski J: DojScia do suwnic. Poradnik Projektanta Przemyslowego. Wyd. COBPBP. nazw? belek-scian lub niekiedy belek tarczowych^\
Warszawa 1978.
Wykresy napr^ien wyst?pujycych w belkach-scianach r o i n i y si§ znacznie od
(12) Schemert A.: Einige Industriebauten mit Stahlbetonfertigteilen. Bauplanung und Bautechnik,
nr 11/1953. ykresow analogicznych napr?i:en w belkach zwyklych; napr^ienia te zalei:^ glow-
(13) Wisniewski T., Chmura A.: Typowe zelbetowe prefabrykowane belki podsuwnicowe. BSiPTBP. I od schematu statycznego ukladu, sposobu obci^enia oraz stosunku wysokosci B
Warszawa 1961. d-sciany do jej rozpi^tosci L (w osiach podpor) i stosunku szerokosci podpor c
(14) Zielinski Z,: Typowe belki podsuwnicowe z betonu spr?zonego. Inzynieria i Budownictwo, rozpi^tosci L , N a podstawie analizy tych napr^ien przyjmuje si? graniczne sto-
nr 3/1961.
sunki X = BIL dla belek-scian: jednoprz^slowych—A > 0,5, dwuprz^slowych
(15) Typowe strunobetonowe i kablobetonowe belki podsuwnicowe opracowane w Biurze Studiow
i Projektow Typowych Budownictwa Przemyslowego.
loraz skrajnych prz^sel belek ciyglych — A > 0,4, srodkowych prz^sel belek ciyg-
(16) Typowe podpory pod instalacje i przewody opracowane w Biurze Projektow Budownictwa l l y c h — A > 0,3 oraz wspornikow — A^ > 1,0 (gdy A^ = BjL^, gdzie L,^ — wysi^g
Zakladow Chemicznych „Prochem" w Warszawie. Uarczy wspomikowej).
Jeieli do kraw^dzi CD i £!F tarezy podanej na rys. 8-la przyloi;ymy rownomier-
M nie rozlozone obci^:^enie rozciygajyce /?, to w tarezy tej wystypiy jedynie napr^zenia
|tozciygajyce o trajektoriach rownolegtych do kierunku oddzialywania obciyien p.
Jesli natomiast obciy5;enie p na kraw^dzi CD zastypimy odpowiednio rownowar-
to^dowymi silami N rozstawionymi w odleglosciach L wzdhii; kraw^dzi (rys. 8-lb),
to w tarezy pojawiajy si? nie tylko napr^zenia rozciygajyce, lecz rowniei; sciskajyce
(w rozdziale o belkach-scianach napr?zenia rozciygajyce b^dziemy oznaczali zna-
|;kiem plus, a trajektorie tych napr?i;en liniy przerywany, natomiast napr?zenia sciska-
pyce znakiem minus, a ich trajektorie — Uniy ciygly). Bardzo charakterystycznym*^
awiskiem jest fakt, i;e:
a) trajektorie glownych napr?ien rozciygajycych ulegajy znacznemu odchyleniu
pionu w poblizu punktow przylo^enia sil N (punkty 7, 2 i i ) , natomiast prawie

Z braku miejsca nie przytoczono tu rozwazaA teoretycznych, ograniczajyc si? do podania

nych racjonalnego obliczania zbrojenia i konstruowania belek-scian. Czytelnik blizej inte-
sujycy si? zagadnienami teoretycznymi z tego zakresu moze znalezd szczegolowe wyjasnienia
fcraz odpowiednie dodatkowe tablice w literaturze podanej na ko6cu rozdzialu. Sposr6d prac o bez-
|posrednim znaczeniu praktycznym na szczegolny uwag? zaslugujy: z zakresu obliczen statycznych —
prace (1), (2), (8), (10), natomiast z zakresu wymiarowania belek-scian — prace (8), (12), (13)
Mprzyp. aut.).

16
 743

nie ulegajy odchyleniu przy dolnej kraw^dzi, przy czym gdy wysokosc B tarezy
jest duza w stosunku do rozstawu L sil i V — przy dolnej kraw?dzi (przy obciyieniu p)
prawie nie wyst?pujy poziome napr?ienia (Ox ^ 0),
b) niezaleinie od napr^zen rozciygajycych ( + ) wyst^pujy rownieZ znaczne
napr^^enia sciskajyce ( - ) .
Schemat podany na rys. 8-lc jest po prostu odwroconym o 180° schematem
przedstawionym na rys. 8-lb, przy czym przyj^to odwrotny kierunek dzialania
obciyzenia p tworzyc tym samym wieloprz^slowy tarcz? lub wysoky belk?-scian?
pod wplywem rownomiernego obciyzenia przylozonego do gornej kraw^dzi. Jest
oczywiste, ze w zwiyzku z odwrotnym kierunkiem oddzialywania obciyzenia p oraz
odwrotnym kierunkiem dzialania sil N znaki napr?ien podane na rys. 8-lb ulegny
zmianie. W praktyce wysokie belki sy obeiyzone wlasnym ci^zarem g oraz obciyze- \\\\\- iliiiilfiliii
niem p przylozonym do gornej (rys. 8-lc) lub dolnej kraw^dzi (rys. 8-Id), przy czym
sy one podparte nie punktowo, lecz spoczywajy na podporach stosunkowo znacznej
szerokosci c (rys. 8-Id).
£ L 1
N a rysunku 8-2 a, b podano rozklad trajektorii glownych napr^zen w belce-scianie
jednoprzeslowej i wieIoprz?slowej o proporcjach B/L = 1 obciyzonych na gomej
kraw?dzi, natomiast na rys. 8-2c — rozklad tych trajektorii w przypadku obciyze-
nia p przyloionego do dolnej kraw?dzi. Jak widac z tych rozkladow oraz jak wynika
z blizszej analizy:
a) przy przyloieniu obciyzenia p na gornej kraw^dzi napr?zenia (Xy w poziomyeh
przekrojach belki-sciany (w plaszczyznach pionowych) majy znak wylycznie ujemny
(sciskanie), a przy przylozeniu obciyzenia p do dolnej kraw^dzi napr^zenia Oy sy
dodatnie (rozciyganie),
b) w przypadku belek-scian ciyglych wypadkowe napr^zen Cx (tj. poziome
sily Z ) dzialajyce w pionowych przekrojach belki (tzw. napr?ienia normalne) tak
przy obciyieniu gornym jak i dolnym, zarowno na podporze, jak i w prz^sle majy
wartosci takie same,
c) krzywoliniowe trajektorie tiapr^zen glownych, majycych wartosci dodatnie,
przebiegajy dose plasko u dolu belek w prz?slach oraz nad podporami w pewnej
odleglosci od nich, co jest wyrazny wskazowky co do przyj^cia wlasciwego kierunku
i ukladu zbrojenia, przejmujycego sily rozciygajyce, dzialajyce w tych kierunkach,
d) w przypadkach stosunkowo wysokich belek-scian i stosunkowo malej roz-
pi^tosci mi?dzy podporami (gdy B/L ^ 1) dla celow praktycznych projektowania
moina w cz?sci belki-sciany pominyc wyst^powanie zaburzen od poziomyeh napr?-
ien i rozpatrywac belk?-scian? wysokosci B' = L , myslowo odrzucajyc wyzej le-
l:ycy cz?sc tarezy, w zalol:eniu ze nie bierze ona udziahx w pracy belki-sciany,
e) naprgzenia normalne sciskajyce w prz?slach i rozciygajyce nad podporami Rys. 8-2. Trajektorie napr?zeA gl6wnych
osiygajy najwi?ksze wartosci w miejscach znacznie oddalonych od dolnej kraw^dzi, w belce-§cianie: a) jednoprzeslowej obeiy-
f) jak wynika z przedstawionych wykresow napr^zen, w polowie rozpi?tosci zonej na gornej kraw?dzi, b) wieloprz?slo-
wej obeiyzonej na g6mej kraw?dzi, c) wie-
prz^sel wysokosc strefy rozciyganej jest znacznie mniejsza niz sciskanej, natomiast
loprz?slowej obeiyzonej na dolnej kraw^dzi
nad podporami jest odwrotnie.

Zalozenie malej grubosci belek-scian upraszcza obliczenia sprowadzajyc zaga-
dnienie do plaskiego stanu napr?4en, w ktorym moina pominyc skladowe napr?ien
<^zj '^xz i T^yzl ^ rezultacie moina rozwaiac napr?ienia Cx, Oy oraz Zxy = r^^ = r
(lub sily b?dyce ich sumy na pewnej szerokosci przekroju).
8.2. Obliczanie zbrojenia belek-scian
8.2.1. U w a g i w s t ^ p n e
Obliczanie zbrojenia rozciyganego jest zalezne od przyj?tego sposobu rozmieszczenia
pr?ta w belce-scianie. M o i n a stosowac zbrojenie trajektorialne oraz ostatnio coraz
czgsciej spotykane zbrojenie ortogonalne (siatkowe).
, !§ciskane zbrojenie w belkach-scianach jest zb?dne, a wyjytek stanowi poziome
(lub ukosne) miejscowe zbrojenie przy podporach, ktore naleiy stosowac wowczas,
gdy obawiamy si? miejscowego zgniecenia betonu lub rozklinowania spodu belki-
-sciany skupionym oddzialywaniem slupow.
Dotychczas brakuje jeszeze szczegolowych opracowan na temat zasad obli-
czania statycznego belek-scian wg teorii nosnosci granicznej, dlatego—jak si?
wydaje — w najbli;^szych latach nadal przy obhczaniu napr?zen i sil wewn?trznych
(stanowiycych podstaw? do wymiarowania) b?dy stosowane metody teorii spr?-
iystosci. Z tego wzgl?du w p. 8.2.7 podano jedynie ogolne uwagi o obhczaniu belek-
-fcian w stadium zniszczenia (w tzw. fazie I I ) .
W projektowaniu belek-scian jako elementow konstrukcyjnych w budownictwie
powszechnym (np. w budynkach wysokich itp.), przy okreslaniu obliczeniowych
napr?zen lub sil wewn?trznych celowe jest — dla obeiyzen stalych i ui^tkowych —
stosowanie wspolnego wspolczynnika obciyzenia wynoszycego 1,2.
Dla belek-scian w silosach i bunkrach moina stosowac wspolny dla wszystkich
obeiyzen wspolczynnik obciyzenia rowny 1,3 + 1,4.
8.2.2. O b l i c z a n i e z b r o j e n i a p o z i o m e g o w b e l k a c h - s c i a n a c h w g
przebiegu napr^zen wewn^trznych l u b w g analogii belkowej
Znajomosc przebiegu napr?Zen wewn?trznych w rozpatrywanej belce-scianie daje
moaiwosc latwego wyodr?bnienia tych cz?sci konstrukeji, w ktorych wyst?pujy
napr?ienia rozciygajyce, aby przeniesc przez stalowe pr?ty zbrojenia wyznaczone
na ich podstawie rozciygajyce sily wewn?trzne. Istnieje wi?c w tym przypadku
moznosc latwego obliczenia nie tylko wypadkowych tych rozciygajycych sil we-
wn?trznych, lecz rowniei i wlasciwego zbrojenia belki-sciany (tam, gdzie wyst?pujy
rozciygania) zgodnie z ksztahem wykresow sil wewn?trznych. Jeieh — ze wzgl?d6w
wykonawczych — nasycenie zbrojeniem stref rozciyganych belki-sciany nie b?dzie
moglo scisle odpowiadac przebiegowi wykresow napr?ien rozciygajycych (sil),
to projektant bez trudnosci b?dzie mogl przyjyc zast?pczy, praktyeznie uzasadniony
zmiennosc przebiegu zbrojenia, aby konstrukcja byla dostatecznie bezpieczna.
Iczahie zbrojenia beiek-$cian
Do okreslenia zbrojenia poziomego belki-sciany konieczna jest znajomosc prze-
biegu napr?:^en dzialajycych w kierunku poziomym. Jezeli w obliczanym przekroju
'pionowym w poszczegolnych punktach tego przekroju (rys. 8-3) znane sy wartosci
!^apr?3:en i sil podhitnych iV, to wypadkowa sila rozciygajyca Z w przekroju b?dzie
' olem cz?sci dodatniej wyicresu sil N, Na przyklad dla wykresu sil poziomyeh jak
rys. 8-3, wypadkowy t? mozna obliczyc jako] sumy] pol trapezow sil Fs-9>
+0,5CNs + ^N,)Ay,_ s+0,5(+iVr, + ^Ne)Aye-,, [8-1}
lyczny przekroj zbrojenia poziomego, ktore powinno bye rozlozone zgodnie
przebiegiem sil poziomyeh "*"iV, b?dzie
Fax- ^ [8-2]
C Z pewnym zapasem bezpieczenstwa moZna np. zroznicowac zbrojenie rozciy-
-ne na wysokosci rozciyganej cz?sci przekroju prz?slowego, przyjmujyc je za stale
dwoch strefach wg zast?pczego schodkowego wykresu sil N (hnia przerywana
rys. 8-3).
B-3. Wykres sil normalnych poziomyeh w przQsIe belki-sciany
. tabl. 8-1)
wyznaczonego
I Sily poziome N w roznych punktach belek-scian, okreslonych obliczeniowym
^alem na pasma poziome i pionowe, wyznacza si? za pomocy tablic, ktore
valajy na obUczanie tych sil na podstawie wyznaczonych napr?z:en ax, (Ty i txy
?|K)szczeg61nych punktach podzialu belek. Poniewai: w przytoczonych tablicach
ae napr?i:enia sy okreslone dla grubosci scian h = 1 cm, na ktore dziala ob-
iie rowne jednosci na dlugosci 1 cm sciany, to sily wewn?trzne Nx, Ny i Nxy
si? jako iloczyn napr?zen odczytanych z tablic i wartosci obeiyzem'a q dim-
go na pelnej szerokosci belki-sciany na jednostk? jej dlugosci, a wi?c mamy
cFxP, Ny = ayp oraz Nxy = txyp,
, | Zatem, gdy w obhezanym punkcie napr?zenie ax ma wartosc dodatniy (roz-
aie), a T = 0, wowczas w t y m punkcie
= = axP^
 CS» <0 CO
cy o- TabKca 8-
Wspolczynniki do obliczania napr^zen w wolnopodpartej jednoprzeslowej belce-scianie obeiyzonej n
calej dlugosci prz^sla (grubosc sciany h = 1,0; obciyzenie p = 1,0)

0 + 0,2« + 0,4fl + 0,6a + 0,8fl + l,Oa 0 + 0,2a + 0,4« + 0,6a + 0,8fl + l,0fl
y \
ffy — od jednostkowego obciyzenia rownomiemie rozmieszczonego o"*—jest jednakowe dla wszystkich trzech przypadkow
na dolnej kraw?dzi belki obeiyzen podanych dla Cy

+ 1,06 -0,076 -0,067 -0,038 + 0,020 + 0,125 + 0,278 + 1,06 -0,433 -0,403 -0,314 -0,184 -0,036 +0,100
+0,86 -0,075 -0,072 -0,050 + 0,006 + 0,120 + 0,418 +0,86 -0,236 -0,214 -0,150 -0,057 + 0,049 +0,098
+ 0,66 -0,031 -0,032 -0,032 -0,007 + 0,080 + 0,296 + 0,66 -0,149 -0,131 -0,075 -0,001 + 0,070 +0,092
+ 0,46 + 0,055 + 0,042 + 0,009 -0,019 -0,003 + 0,064 + 0,46 -0,134 -0,113 -0,068 -0,001 + 0,056 +0,085
+ 0,26 + 0,180 + 0,148 + 0,069 -0,038 -0,130 -0,174 +0,26 -0,167 -0,149 -0,098 -0,026 + 0,040 +0,078
0 + 0,340 + 0,292 + 0,151 -0,058 -0,285 -0,418 0 -0,212 -0,194 -0,142 -0,060 + 0,030 +0,073
-0,26 +0,533 + 0,464 + 0,266 -0,074 -0,498 -0,769 -0,26 -0,224 -0,215 -0,176 -0,092 + 0,019 + 0,073
-0,46 + 0,745 + 0,671 + 0,472 -0,054 -0,715 -1,354 -0,46 -0,141 -0,145 -0,161 -0,109 + 0,006 +0,077
-0,66 + 0,920 + 0,870 + 0,653 + 0,054 -1,033 -2,180 -0,66 + 0,131 + 0,088 -0,021 -0,071 + 0,061 +0,086
-0,76 + 0,980 + 0,945 + 0,784 + 0,187 -1,235 -2,400 -0,76 + 0,369 + 0,309 + 0,133 + 0,008 + 0,130 +0,093
-0,86 + 1,014 +0,995 + 0,903 + 0,449 -1,643 -2,240 -0,86 + 0,713 + 0,614 +0,424 + 0,080 + 0,313 +0,100
-0,96 + 1,024 + 1,015 + 0,976 + 0,810 -2,120 -0,668 -0,96 + 1,028 + 0,983 + 0,840 + 0,462 + 0,016 +0,108
-1,06 + 1,017 + 1,009 + 0,985 + 0,968 -2,161 —
-1,06 + 1,424 + 1,427 + 1,441 + 1,501 -1,523 +0,117

o^obciy^ni Tjcy—jest jednakowe dla wszystkich trzech przypadkow

na gomej kraw^dzi belki obeiyzen podanych dla Gy

+ 1,06 -1,076 -1,067 -1,038 -0,980 -0,875 -0,722 + 1,06 0 -0,030 -0,067 -0,090 -0,104 -0,018
+0,86 -1,075 -1,072 -1,050 -0,994 -0,880 -0,582 +0,86 0 +0,022 + 0,035 +0,033 + 0,016 + 0,002
+0,66 -1,031 -1,032 -1,032 -1,007 -0,920 -0,704 + 0,66 0 + 0,064 + 0,110 + 0,124 + 0,088 -0,032
+ 0,46 -0,945 -0,958 -0,991 -1,019 -1,008 -0,936 +0,46 0 + 0,101 + 0,174 +0,194 + 0,136 -0,033
+0,26 -0,820 -0,852 -0,931 -1,038 -1,130 -1,174 +0,26 0 + 0,128 +0,237 + 0,271 +0,184 -0,006
0 -0,660 -0,708 -0,849 -1,058 -1,285 -1,418 0 0 + 0,172 + 0,304 +0,349 + 0,246 + 0,012
-0,26 -0,467 -0,536 -0,734 -1,074 -1,498 -1,769 -0,26 0 +0,201 + 0,369 + 0,446 + 0,339 -0,004
-0,46 -0,255 -0,329 -0,528 -1,054 -1,715 -2,354 -0,46 0 +0,205 + 0,412 + 0,546 + 0,446 -0,024
-0,66 -0,080 -0,130 -0,347 -0,946 -2,033 -3,120 -0,66 0 + 0,155 + 0,368 + 0,626 + 0,561 + 0,014
-0,76 -0,020 -0,055 -0,216 -0,813 -2,235 -3,400 -0,76 0 + 0,103 + 0,285 + 0,623 + 0,602 +0,042
-0,86 + 0,014 -0,008 -0,097 -0,551 -2,643 -3,240 -0,86 0 + 0,048 +0,168 +0,565 +0,840 +0,012
-0,96 + 0,024 + 0,015 -0,024 -0,190 -3,120 -1,668 -0,96 0 + 0,003 + 0,040 + 0,355 + 1,375 +0,019
-1,06 + 0,017 + 0,009 -0,015 -0,032 -3,161 — -1,06 -0,014 -0,017 + 0,019 +0,207 + 0,023

ay — od jednostkowego obciyzenia ci?zarem wlasnym belki y 0 + 0,2fl + 0,4a + 0,6a + 0,8a + l,Oa

+ 1,06 -0,076 -0,067 -0,038 + 0,020 + 0,125 + 0,278

+ 0,86 -0,175 -0,172 -0,150 -0,094 + 0,020 + 0,318
+ 0,66 -0,231 -0,232 -0,232 -0,207 -0,120 + 0,096
+ 0,46 -0,245 -0,258 -0,291 -0,319 -0,308 -0,236
+ 0,26 -0,220 -0,252 -0,331 -0,438 -0,530 -0,574
0 -0,160 -0,208 -0,349 -0,558 -0,785 -0,918
-0,26 -0,067 -0,136 -0,334 -0,674 -1,098 -1,768
-0,46 + 0,045 -0,029 -0,228 -0,754 -1,415 -2,054
-0,66 + 0,120 + 0,070 -0,147 -0,746 -1,833 -2,920
-0,76 + 0,130 + 0,095 -0,066 -0,663 -2,085 -3,250
-0,86 + 0,114 + 0,095 + 0,003 -0,451 -2,543 -3,140
-0,96 + 0,074 + 0,065 + 0,026 -0,140 -3,070 -1,618
-1,06 + 0,017 + 0,009 + 0,015 -0,032 -3,161 —

V ^^^^
Uwaga 1. Wartosci podane w tablicy nalezy pomnozyc przez wartosc o b c i ^ n i a p.
0 + 0,2fl + 0,4fl + 0,6fl + 0,8fl + l,Oa 2. Wspolczynniki podane w tablicy 8-1 dotyczy belek-sgiaji p wymiaragh
B oraz w z^ipzeniu, ze (; = O5O75/;-,
 00-JON<-A4^U>N>>-^0 V O 0 0 - J O N L h 4 i ^ U i t O > - Nr punktu
+ 1 1 1 1 1 1 1 1 + + 1 1 1 1 1 1 1 + + 1 1 1 1 1 1 1
p p p p p p p pp P p P P p p p pp
p pppppp o o
O O O O "H-^ "H-A ^So2St3u»ooo
>OONOU>U>?>a«^ts>Q> 0 > - - 0 0 l — U>ChOOOOON
1 i 1 1 1 1 1 1 i i 1 i i 1 1 1 b
o
, i i 1 1 1 1 1
1
O P pppppp H - o p p p p p p o ^•-^ opoooooo^
0^u>c/i0\oo\oo II
-:jvou>oa\ou»o S S g S! § 8 i i -a
O t ^ i V O O ^ — - J O O
N > V O U ) O O N > — O O O
o n II
i ) 1 1 1 1 1 1i 1 1 1 1 1
op p p p p p p o op p p o oo o o O O O O O O O O O
O U> U i o \) o
o ooooo o NT
-J u» cyi t-h ON - 4 00 ON
O N 00 o \ O N 00 o \

0 0 - ^ O N C - h 4 : » > U ) N ) H - 0 ^O00-^ONU»45».O^tOt—» Nr punktu

+ + 1 1 1 1 1 1 1 + + + 1 1 1 1 1 1 + + + 1 1 1 1 1 1 X
p p p p p p p pp P ppppp ppp
U) 1—» o O O ' N> ^ p ppp ppppp
4^ * O O O 1—' "I-* U> IsN
U > a i U ) U ) 0 0 U ) V 0 K > O

1 I 1 i i 1 1 1 i 1 i 1 i 1 1 1 i i 1 i i i 1 1
o p p p p p pp op p p p p pp
O U » ON 00 Q opopoooot- II
ONVOJikQC/»OU>0
t — ' N > U > O O N N ) \ 0 0 s s :^ a s; 22 s 8
- - ) 0 N ^ O V 0 U i U ) O o
1 1 i i 1 1 i i 1 1 1 1 ii
opppppppo <^ <^ c> c> p> c> p o ooooooooo
N> bs) N> N) O ^ t/« Cfi 4^ O
^ -vl 00 ^
ON O O O O OS

00->4ONU»4i>.U>N>>-»O VO00>>4ONC/i4i.U>K>»-^ Nr punktu f—

+ + 1 1 1 1 1 1 1 + + + + 1 1 1 1 1 + + + + 1 1 1 1 1
ooooooooo ^^ooooooo^ ^ ppppppp y-^ K- '
r O - J U ) i - - O K ) ' l h O O U )
6 § S S g 3 5 K "ig s ^ 1^ g g b g ON^-*OOOOU>00-4
ID 00 cn CO
O O O O N < - / » W t s > b J u , C N
ONONt-*ts)U>VOlNiU)h--k 00
i 1 1 i 1 1 1
1 1 i 1 1 1 i 1 1 1 i 1 1 1 i i1
to ro
cn CJ
fS) r o
O p p p p p p p V- o p p p p p p o ^•-^ !3 cn cn
op p p op pp II CO CO CO CO CO U)
S E " O O S ^ ^ S O u^ChONOo'vOO O U > c/, O N " N O " N O Q a> 00 o
U i O V O O O O C N O ^
^
-
O
P
O
^ ' O O ^ ^ O N Q
< I O W N > O J O
p
1 1 i 1 1 1 1 1 i 1 i 1 1 1
oppppp o o o op p p p p p o o O O O O o O O O o
"tq U ) t-* U ) U ) u> N>
O UJ oo U ) o NO ON 00 ON V O Lfi
U) ON U» ^ U> ON U>
oo o o oo ^

^ IS :g 53 K ^ ^
+ OQ
1 1 1 1 1 I 1 1 + 1 i 1 t 1 1 1 1 1
p p p p p p p pp
p pppppppp
SSSSSSSSo
^ 4 ^ 4 i i . \ O U > ^ l s > K ) ^ toS2SSoEE£
t O C h - ^ O W O N V O t O C h
8 + 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 i
o p p p p pp o ppppppp
P l o Ch "-O 00 "so Q
SS^oC^SSS l o t o v o o o - o j - ^ i o
O O O O O O O t O t O h - O
I ^ >-'0N*-*OV04^t--o
1 1 1 1 1 11 1 1 1 1 1 1 1
o p p pp p p p o o ppppppp O
lo
U» U> W K>
ON 00 Ch « o 00 ON ^ U» O ^ W
4^ ^ Lh ^
O i U ) W O i U ) U ) t O K ) t O
ChJ^'-WtOt-^OVOOO^O ONCh4i.CUN)H-OVOOO

1 1 1 1 1 1 1++ 1 1 1 1 1 1 1 1 +
t - * 0 0 0 0 0 0 0 0
p pppppppp
g SgS2 b5 o o 5 S S § o ^ £ ^
C h 0 0 O - ( ^ U > U > U ) t O 0 0 • - * O C h ) - ' U ) C h > - - ^ C h
+ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 i 1 1 1 i1
O O O O O O l — i-*t—
o ppp oppp
^ Sb SS 8 O U i Ch ON 00 VO Q
0 N C h O O V 0 4 ^ U » Q

^11
t O U > C h 0 4 ^ 0 N « 0 0

1 1 i i 1 1 1 1 ! i 1 i 1 1
o pppp oppo o p p pp p p po
U) 4i«. 4 ^ 4s»> 4!*. u>
1>J U i < 1 < 1 Ch u > t-* 1— ^O 00 - J t-»
t o ON O Ch O ON t o 00 00 VO ^ 00 00
00 t o U ) O U ) t o 00
U>OJOJOJOJU)CJtOtO
ChJ^U>N>t— O V O O O ^ O N C h ^ W l O ^ O V O O O

1 1 1 1 1 + + ++ 1 1 1 1 I+ + + +
U> ^ P J-* UJ pp
lo 00 " H - ON O V O O N O p ppppppp p
^OJ-^4:»>00--a>-'ONCh '^^Ch'wo'v-^WChCh
O O t O V O W U J O N t O V O ^ tOONONtOOOChVOVOCh
U>OJChChC»J0000ON-O

1 1 1 1 1 1 1 1 1 i 1 1 1 1 1 1
N I pppp pp P o ppppppp
s
O ^K-^
o'U*CJChONOo"vOO

1^
P2 o o l o "ch Xo "NO o J X - O U J O O N t O C h O
O J V O V O O O O O N O OJVO-OVOU»t— v ^ O
^ O N O N O J ^ ^ - J ^ O O
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 00
oo OO
o pp ^po o pp pp O
I I ON 1—' 4 ^ Ch 1—» O N V 00 O ^ O 00 V
ON Ch t o O Q O N > Ch 00 00 00 oo oo 00
O N Ch O N O ON Ch ON 00 t o 1 - ^ ON t o 00
 Belki-jciany
O b l i c z a n i e z b r o j e n i a belek-scian 251

padkowej Z w roinych przekrojach belki jest zb?dne przy przyjmowaniu zbrojenia

poziomego wg zasad konstruowania zbrojenia podanych w p. 8.3; wowczas wystar-
czaj^ce jest okreslenie rozci^gaj^cej sily wypadkowej Z na podstawie jedynie znajo-
mosci sil Nx.
inrmminT
L-c
S.2.2.1. Belki-sciany jedno- lub wieloprz^slowe
Wedlug podanych j u i zasad mo5;na obliczac b e l k i - s c i a n y j e d n o p r z g s l o -
w e obci^ione w sposob ci^gly rownomierny na gornej lub dolnej kraw^dzi, poslu- |Rys. 8-4. Wykresy momentow zginaj^cych
Mx i sil poprzecznych Qx dla ciJiglej belki-
guj^c si?: dla belek swobodnie podpartych — tabl. 8-1, a dla belek zamocowanych
-fciany o nieskonczonej liczbie prz^sel ob-
na bocznych pionowych kraw?dziach — tabl. 8-2. Wobec znacznego zroznicowania jnych na dolnej kraw^dzi
iiapr?zen (giownie ax) u dolu belki-sciany swobodnie podpartej, w tej cz?sci belki
znacznie zag?szczono punkty, w ktorych mozna obliczac napr?2enia CT;,, CTJ, i Txy.
Glowne zbrojenie poziome b e l e k - s c i a n c i ^ g l y c h o duiej liczbie Gdy na belk?-scian? ci^gl^ dziala w srodku prz?sel o d c i n k o w e o b c i ^ -
prz?sel moi:na obliczac za pomoc^ tabl. 8-3. Dotyczy ona belek-scian, obciqzonych n i e q o s z e r o k o s c i r o w n e j s z e r o k o s c i p o d p o r C, wow-
rownomiernie na dlugosci wszystkich prz?sel na gornej krawqdzi belki i wysokosci B, s napr?z;enia normalne CTx w przekrojach pionowych przechodz^cych przez sro-
nie wi?kszych od teoretycznej rozpi?tosci prz?sel L . Punkty, w ktorych mozna ik tych odcinkow (w srodku prz?sel) oblicza si? za pomoc^ tabl. 8-4. Napr?zenia
obliczac napr?zenia normalne (poziome) Ox, usytuowane s^ w przekrojach pionowych w przekrojach podporowych maj^ wartosc bezwzgl?dn^ tak^ sam^ jak w prz?sle,
w srodku prz?sel oraz nad podporami. tomiast maj% przeciwny znak.
W przypadku belek o posrednich wartosciach stosunku wymiarow BjL oraz Belk?-scian? obci.^zon^ okresowo antysymetrycznie
£ = cjL, mozna we wszystkich tych tablicach stosowac interpolacj? liniow^. rys. 8-5) mozna obHczac posluguj^c si? tabl. 8-4, gdyz przypadek ten odpowiada
Dla ci^glych belek-scian niezbyt wysokich (gdy B < L), obciqzonych rowno- hematowi podanemu w tej tablicy w zalozeniu, ze stosunek szerokosci podpory
miernie na dolnej kraw^dzi, przekroj pr?t6w zbrojeniowych pracuj^cych na dzia- rozpi?tosci prz?sla wynosi c/L = 0,5.
lanie wypadkowej sily Z w prz?sle i na podporze mozna obliczyc ze znanego wzoru
M
Z = , wychodz^c z wartosci momentu zginaj^cego Mx i ramienia sil we-
wn?trznych z. Momenty zginaj^ce (rys. 8-4) moina wtedy z dostateczn^ doklad-
nosci^ obliczac jak dla zwyklej belki ci^glej, z tym jednak ze naleiy uwzgl?dnic
charakterystyczny wplyw szerokiej podpory na ksztalt wykresu momentu Mx, co
prowadzi do wzorow:
— w prz?sle *ys. 8-5. Wykres momentow zginaj^cych
si} poprzecznych Qx dla ci^glej belki-sciany
Mx^^pV{\-E''), [8-7] bci^onej na dolnej kraw^dzi okresowo
"tysymetrycznie
— na podporze

Mx^-^pL\\-E){l-E), [8-8] Belki-sciany o o b c i ^ z e n i u u m i e s z c z o n y m w co d r u g i m

r z ? s 1 e mozemy rozwi^zywac wg zasady superpozycji obci^ienia symetrycznego
gdzie e = c/L.
antysymetrycznego, gdyz w kaidym z przekrojow na podporze lub prz?sle mo-
Dla omawianych belek-scian, tzn. o B < L , przy obliczaniu sily Z (wypadkowej
a sumowac momenty i sily wewn?trzne wg wzorow:
napr?zen strefy rozci^ganej) mozna kazdorazowo okreslic rami? sil wewn?trznych z
w zalozeniu rozkladu napr?zen wg liniowej teorii Naviera (z = 2/3JB). W przypadku M=M' + M" [8-9]
wysokich ci^glych belek-scian, tj. gdy B > L , przyjmuje si? obliczeniow^ zast?pcz^ Taz
wysokosc B' = L . [8-10]
Z= Z'x + Z
252 Beiki-£cianx _ bliczanie zbrojenia belek-ician 253

Tablica 8-3
Wsp6Iczynniki do obliczania napr^ien normalnych w ci%g}ej belce-scianie obcigzonej r6wno- 'eroie na ^gosci prz?sel (grubos6 sciany h = 1,0, obci%zenie /? = 1,0)

-i— -4(

3^
C-j-

p=XO

prz^slo
podpora
ylb e = 1/5 BIL
e = 1/2 e = 1/10 e = 1/20
* ylb e=l/2 e = 1/5 e = 1/10 e = 1/20
1 2 3 4 5 6
7 8 9 10 11 12
+ 1,00 -0,060 -0,088 -0,092 -0,093
+0,060 +0,088 +0,092 + 0,094 + 1.00
+0,75 -0,031 -0,045 -0,047 -0,049
+ 0,50 -0,042 +0,031 + 0,045 +0,047 +0,049 + 0,75
-0,062 -0,064 -0,065
+ 0,25 -0,070 > +0,042 + 0,062 +0,064 + 0,067 + 0,50
-0,098 -0,103 -0,104
1,00 0 -0,115 +0,070 + 0,108 + 0,113 + 0,115 + 0,25
-0,156 -0,162 -0,163
-0,25 -0,162 -0,194 +0,115 +0,186 +0,199 + 0.202 0 1,00
-0,192 -0,199
-0,50 -0,136 -0,110 +0,162 +0,295 + 0,317 +0.332 -0,25
-0,106 -0,104
-0,75 -0,178 + 0,277 +0,136 +0,396 +0,476 + 0,500 -0,50
+0,272 + 0,292
-1,00 + 1,001 + 1,002 +0,178 +0,169 +0,483 + 0,620 -0,75
+ 1,002 + 1,002
' -1,101 -4,002 -9,002 -19,002 -1,00
+ 1,00 -0,330 -0,470 -0,495 -0,502
+0,330 +0,496 + 0,525 + 0,533 + 1,00
+0,75 -0,184 -0,269 -0,286 -0,286
+ 0,50 -0,144 -0,196 +0,185 + 0,274 + 0,287 + 0,292 + 0,75
-0,204 -0,206
+ 0,25 -0,147 -0,185 +0,144 +0.228 +0,244 +0,247 + 0,50
-0,188 -0,190
0,67 0 -0,154 + 0,147 + 0,250 +0,271 + 0,276 + 0,25
-0,169 -0,168 -0,168
, +0,154 +0.315 +0,354 +0,363 0 0,67
-0,25 -0,122 -0,089 -0,083 -0,081
-0,50 +0,030 + 0,127 ; +0,122 + 0,374 +0,456 +0,480 -0,25
+ 0,139 + 0,140
-0,75 +0,407 +0,512 . -0,030 +0.385 +0,533 +0,607 -0,50
+ 0,523 + 0.531
-1,00 + 1,042 + 1,062 ' -0,407 -0,083 +0,156 +0,440 -0,75
+ 1,065 + 1.066
-1,042 -4,062 -9,065 -19,066 -1,00
+ 1,00 -0,746 -1,032 -1,065 -1,070
+ 0,746 + 1,175 + 1,250 + 1,250 + 1,00
+ 0,75 -0,458 -0,636 -0,658 -0,665
+ 0,50 -0,304 -0,403 +0,458 +0,717 + 0,760 +0,760 + 0,75
-0,417 -0,448
+ 0,25 -0,210 -0,245 +0,304 + 0,504 + 0,542 +0.570 + 0,50
-0,249 -0,250
0,50 0 -0,129 -0,103 +0,210 +0,414 + 0,463 +0,478 + 0,25
-0,095 -0,081 0,50
-0,25 -0.001 +0,091 ;, +0,192 +0,385 +0,464 + 0,488 0
+ 0,105 + 0,107
-0,50 + 0,240 + 0,374 1 +0,001 + 0,330 +0,486 + 0,540 -0,25
+ 0,382 + 0,377
-0,75 + 0,647 + 0,735 -0,240 + 0,124 + 0,394 +0,568 -0,50
+0,783 + 0,785
-1,00 + 1,204 + 1,289 1 -0,647 -0,750 -0,445 + 0,185 -0,75
+ 1,313 + 1,317
! -1.204 -4,302 -9,317 -19,320 -1.00
Uwaga. Wartosci podaae w tablicy nalezy pomnozy^ przez wartoSd obciazenia j .
254 Belki.£ciany
Iczanle z b r o j e n i a b e i e k - £ c i a n 255

Tablica 8-4 tomiast rami? sil wewn^trznych moina obliczac ze wzoru

Wspdlczynniki do obliczania napr^zen normalnych
M
Ox w ci^glej belce-scianie obci^onej rdwnomiernie [8-11]
z =
na odcinku c (grubos^ Sciany h = 1,0; obci^zenie
P = 1,0) 'e Mx i Mx — moment zginaj^cy od symetrycznego i antysymetrycznego obci^-
rTTT]'^p=i,o a obliczony wg analogii belkowej z uwzgl?dnieniem szerokosci podpor,
Zx — odpowiednie sily wewn?trzne.
W przypadku obci^zenia gornej kraw?dzi belki-sciany, wartosc sil wewn?trznycli
"jest nieco mniejsza niz przy obci^ieniu dolnej kraw?dzi, niemniej jednak w praktyce
ijczgsciej przyjmuje si? tak^ sam^ wartosc sil wewn?trznych.

.2.2. Belki-sciany wspornikowe

„apr?ienia w belkach-scianach wspomikowych zamocowanych w nieodksztalcalnej
nstrukcji wsporczej moina obliczac na podstawie tablic 8-5 do 8-8, gdy stosunek
jL = 1 lub B/L = 1,5 przy obci^ieniu ich obci4i:eniem ci^glym rownomiernie
BjL ylb e = 1/2 e = 1/5 e = 1/10 B = 1/20 BIL *2d[oi;onym na wysokosci (wysi?gu) lub przy obci^zeniu skupionym na ich koncu.
ak obci^ione i tak oparte mog^ by<3 m.in. pionowe sciany wysokich budynkow
+ 1,00 -0,060 -0,088 -0,092 -0,094 •mocowane w nieodksztalcalnym fundamencie lub np. spoczywaj^cym na nie-
+0,75 -0,031 -0,045 -0,047 -0,048 '^liwym gruncie. Wedlug tych tablic nie mog^ bye jednak obliczane wspornikowe
+ 0,50 -0,042 -0,062 -0,065 -0,066 menty zamocowane spr?i;yscie lub np. wspomiki zewn?trzne belek-scian ci^glych.
+ 0,25 -0,070 -0,103 -0,108 -0,110
tym ostatnim przypadku elementy wspornikowe takich belek mozna obliczac
1,00 0 -0,115 -0,171 -0,193 -0,196 1,00
-0,25 -0,162 -0,245 -0,260 -0,266 uproszczeniu wg wskazowek podanych w (p. 8.2.3).
-0,50 -0,136 -0,251 -0,292 -0,303
-0,75 -0,178 -0,054 -0,105 -0,190 .3. Obliczanie zbrojenia pozionnego w belkach-scianach wg w/znaczonych
-1,00 + 1,001 + 2,500 + 5,002 + 10,002 idkowych sit wewn§trzn/ch
kk podano w p. 8.2.2, zbrojenie poziome w belkach-scianach musi przejmowac
+ 1,00 -0,320 -0,483 -0,513 -0,517
-0,285
^owicie wypadkow^ sil? rozci^gaj^c^ Z wyst?puj^c^ w rozpatrywanym przekroju
+ 0,75 -0,185 -0,272 -0,294
+ 0,50 -0,144 -0,213 -0,223 -0,230 "Iki-sciany. Sil? t? mozna obliczac w dokladniejszy sposob, podany dla roznego
+ 0,25 -0,147 -0,218 -0,229 -0,233 u belek w p. 8.2.2.1 i 8.2.2.2, mozna rowniei okreslac j ^ za pomoc^ tablic w za-
0,67 0 -0,154 -0,243 -0,243 -0,267 0,67 osci od schematu pracy ukladu dla ortogonalnego prostego sposobu rozlozenia
-0,25 -0,122 -0,233 -0,267 -0,282 6w zbrojenia w strefie rozci^gaj^cych normalnych poziomych napr?zen c^.
-0,50 + 0,030 -0,098 -0,198 -0,233
tym punkcie podano taki wlasnie sposob okreslenia sil Z dla belek-scian opartych
-0,75 + 0,407 + 0,440 +0,302 + 0,143
-1,00 + 0,042 + 2,570 + 5,050 + 10,010 )osrednio na podporach (10). W belkach-scianach o obei^zeniu ci^glym rowno-
. 'emym lub obciq.zeniu odcinkowym zaczepionym do dolnej kraw?dzi belek s^ to
+ 1,00 -0,746 -1,100 -1,104 -1,180 adkowe poziome sily rozci^gaj^ce:
+ 0,75 -0,458 -0,680 -0,704 -0,712 Zpr2 —wyst?puj^ce w prz?sle w poblizu dolnej kraw?dzi belki-sciany,
+0,50 -0,304 -0,454 -0,480 -0,484
^podp — wyst?puj^ce nad podpory w pewnej, na ogol dose znacznej odleglosci
+ 0,25 -0,210 -0,330 -0,356 -0.364
0,50 0 -0,129 -0,244 -0,280 -0,292 0,50 ponad miejscem podparcia.
-0,25 -0,001 -0,116 -0,190 -0,214 W belkach-scianach o obci^zeniu odcinkowym na gornej kraw?dzi belek,
-0,50 + 0,240 + 0,168 + 0,006 -0,056 zz tych sil (jak podano wyzej) nalezy rowniez obliczac rozci^gaj^ce sily po-
-0,75 +0,647 + 0,990 +0,710 +0,406 *ome:
-1,00 + 1,204 +2,800 + 5,320 + 10,320
Zprz —wyst?puj^ce w prz?sle w gornej cz?sci belki-sciany,
Zpodp — wyst?puj^ce w przekroju podporowym przy gornej kraw?dzi belki-sciany.
2pclL.
256 Belki-iclany bllczanle zbrojenia belek-£cian 257

TabUca 8-5 Tablica 8-6

WspMczynniki do obliczania wspornikowej belki-iiciany o sto- 'spdlczynnild do obliczania wspornikowej belki-sciany
sunku bokdw 1:1, obcigzonej rdwnomiernie rozto±onym obciq- stosunku bokdw 1:1, obcigionej sil^ skupion^ P (gru-
zeniem p (grubosd sciany h = \) sciany h — 1)

Napr§- 0 1/6 1/3 1/2 2/3 5/6 Napre- 1/6 1/3 1/2 2/3 5/6
1
ienia jenia

1 _1 -1,004 -1,834 -0,537 -0,225 -0,021 0 1 -12 -8,578 -5,335 -2,921 -1,219 -0,220 0
5/6 -1 -0,917 -0,742 -0,516 -0,286 -0,097 0 5/6 0 -1,545 -1,903 -1,500 -0,876 -1,320 0
2/3 -1 -0,904 -0,715 -0,498 -0,285 -0,101 0 2/3 0 -0,078 -0,370 -0,469 -0,359 -0,148 0
L
Ox 1/2 -1 -0,880 -0,671 -0,463 -0,272 -0,101 0 1/2 0 0,163 0,118 -0,003 -0,068 -0,045 0
P 1/3 -1 -0,789 -0,552 -0,384 -0,253 -0,119 0 1/3 0 0,192 0,238 0,124 -0,012 -0,056 0
1/6 -1 -0,511 -0,295 -0,234 -0,219 -0,171 0 1/6 0 • 0,279 0,274 0,096 -0,115 -0,207 0
0 -1 0,234 0,074 -0,020 -0,111 -0,234 0 0 0 0,556 0,228 -0,018 -0,246 -0,534 0

1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0
5/6 -0,004 0,086 0,064 0,007 -0,054 -0,092 -0,021 5/6 3,422 -0,089 -0,414 -0,357 -0,351 -0,389 -0,220
2/3 0,157 0,266 0,178 0,019 -0,150 -0,275 -0,236 .2/3 3,754 1,008 -0,067 -0,492 -0,770 -1,015 -1,081
1/2 0,511 0,539 0,319 0,028 -0,274 -0,541 -0,652 1/2 3,930 1,891 0,473 -0,420 -1,088 -1,702 -2,237
P 1/3 1,105 0,900 0,460 0,019 J ' - 4,433 2,566 0,937 -0,290 -1,318 -2,370 -3,483
-0,418 -0,878 -1,272 1/3
1/6 2,121 1,288 0,531 -0,028 -0,558 -1,230 -2,128 1/6 5,321 3,093 1,241 -0,182 -1,456 -2,937 -4,840
0 4,115 1,403 0,447 -0,121 -0,664 -1,459 -3,327 0 6,767 3,337 1,372 -0,105 -1,476 -3,205 -6,612

ylL 0 1/6 1/3 1/2 2/3 5/6 1 — 0 1/6 1/3 1/2 2/3 5/6 1 —
Zy 1,165 0,953 0,721 0,481 0,285 0
0,651 0,480 0,322 0,193 0,090 0,026 0 — 1,349
pL

x\L 5/12 7/12 3/4

Naprezenia 1/12 1/4 5/12 7/12 3/4 11/12 Naprezenia 1/4

11/12 -0,002 0,085 0,149 0,156 0,102 0,010 11/12 1,711 1,622 1,207 0,851 0,499 0,110
3/4 0,081 0,260 0,374 0,386 0,291 0,108 3/4 0,166 1.263 1,610 1,474 1,056 0,430
7/12 0,177 0,450 0,591 0,599 0,475 0,208 7/12 0,088 0,971 1,512 1,585 1,266 0,578
5/12 0,297 0,658 0,799 0,790 0,645 0,309 5/12 0,252 0,926 1,390 1,519 1,290 0,623
P 1/4 0,508 0,896 0,967 0,920 0,781 0,428 1/4 0.444 0,972 1,276 1,384 1,246 0,679
1/12 0,997 1,112 1,028 0,935 0,829 0,600 1/12 0,723 0,967 1,097 1,173 1,154 0,886
0 1,614 1,032 0,981 0,890 0,762 0,721 0 1.001 0,803 0,974 1,059 1,010 1,153

17
 is

O ^ w w« w O w W« W
^ TJ ^ o "5: K>
K> o fs

I i I I I I I
O u> t« » s j so ^ N) P P O I—» 1—' ^ I—» 1—I I—» >-»
o o o o o o o
00 00 cx) 00 00 00

o o o o o I I I I I I
U> 00 4^ tS> N> K> ^ O O O O
CT^ U> 00 O lO
o
N) O V
u> I—' K>
oo V
t./i u> j : ^
p poopp p
o\0 tj> w 00 U> .(^ "-J 00 00 00 "\
-J O oo ^ -~J ;~J ^ l-^ (sj N> O
U > S) ~~» 00 ^-n I - *

J-* J-* j - ^ p p p I I I I I I I
W L« Ji. " K - 00 1/1 "h-^ P P P P P P O P p p p p p p
VO 00 u> ui ^ ^ O W V Ui X/i
N> - J (-H - J O K) -4 U) O o o o
CTN c3
^
N> ON — U> so O V O ^

^ ^ ^ ^ p p p I I I I I I I i I I I I I
NJ 42>^ % H- 00 Oi N> ^ ^ P P P o p p p o o o o
00 <3\» ^ K> Q o OJ ~VO W 00 "V u) to i o "i-L
O VD O 0\) O O VO pv O oo 00 oo o
ty> N) j i . ^ 0^ 0^ 00
o

^ J-* p o p o o I I
O oo c^ V N) O o o o O O O O O O O
^ N> 0\.
VO Cs OJ
u> o\> 00

^1 8-2:
g»
Si
<«

^11^.
1 Vi /

i. "vo O O '—' I—" w '—''-'> w O 1 _ k-i u>

"5; Ni ^ ^
t./» w
^ TJ
/
(a
N»
/
Vi /

/
1—»
1
1—»
OV 00 o\i w N) o O O O O O O 00
O •-^ w <^ -^J VO O
00 4^ O J 4S>. ^>-/< o
00 00 00 00 00 00
/ ^
tyi K > 00 Ji. U > ON
ON O -fi- u> w

1
1—'

J- p p p p p ^ vo 1 1 1
"I— 00 0> V % N> w u> K) ^j— p O p p p p p p y>
<-ft 0\N ^ OO 00 *>. K> ON 00 O O 1/1 "t- I— O 00 +^
O V** W 00 ON <-/! N» - J vo O 1— |NJ *^ W
o VO w» VO o w 1— --a
1— o» 0> 00 O N»

O
-J
1 1 1 1 1 1 i I I I
00 1—> K) N> U > l*> O J u> p p p p p p O O p p p p p N>
N) O 0\J O VO - J 00 © O O O O 00 ON TJ
o o O ^ w w O W 00 vo ON N> 00
1— VO h> 00 4». K»
O S> 00 00 O J 00 -^1 O ON 00 00 vo
p
ON - J vo K) 00 vo ON
o
vo
N>

1 1
1 1 1 i I I 1 1 1 1
W N> K) J - ' p
W O p p o p p p p
00 »-» W W +>. .tk. VO 1»»
4i. cu ^ VO ^ J i 5^ oo 00 p N) ON O W ON O O 1»J
0 1 1— ^ OJ 4^ O 00 ^ O O U> U> -J U > V/1 -^4
N> 00 ON VA 00 ^
4i.cn 4^ - J w

^"t-i p00 "o

p "-J
p p "-o
p ~t>j
p 1 1 1 1 1 1
-J po ON y i w N> p o O O O O O O O
oo VO ' - ' I (-»> oo U> Ul 00 O "J3 1/1 "-J NJ "-J "*-J O
Ji. O N) N> - J u> ^ L/1 ON ( - / I 00 >
—
ON ^ ^ u> O u»
 260 Beiki-fciany bliczanie zbrojenia belek-^cian 261

PoJoienie tych sit przedstawiono schematycznie na rysunkach w podanych dalej •a B/L = 1 / 2

tablicach, pozwalaj^cych obliczyc te sily, oraz na odpowiednich rysunkach, gdzie dla gornego wariantu rozmieszczenia zbrojenia
podano sposob rozloienia zbrojenia przejmuj^cego te sily.
= 1 , 9 - 4 = 1,9 L2 = 0,6^
B
= 0,6
BR.
[8-14]
B BR.
8.2.3.1. Belki-sciany jedno- i wieloprz^slowe
Obliczanie wypadkowych poziomych sil rozci^gaj^cych przgslowych Zp,^ oraz pod- dolnego wariantu rozmieszczenia dzieU si? sil? wypadkowe na dwie cz?sci:
porowych Zpodp moina wykonywac dla jednoprz?slowych belek-scian za pomoc^ g6rn^ rown^ 2/3Zpodp i doln^—l/3Zpodp, rozldadane na odcinku rownym
tabl. 8-9, dla dwuprz?slowych belek-scian oraz skrajnych prz^sel uldadow wielo- . 0,4 wysokosci belki dla kaidej z tych sil,
prz^slowych — za pomoc^ tabl. 8-10, a dla srodkowych prz^sel wieloprzgslowych
belek-^cian za pomoc^ tabl. 8-11. Na podstawie przyj^tych z tych tablic wspolczynni- 9. B/L = 2/3 fx = 1,2 [8-15]
BRa '
kdw k, w zaleznosci od schematu pracy ukladu, rodzaju obci^ienia oraz stosunkow
wymiarow BjL, c/L i ewentualnie t/L, wypadkowe sily rozci^gaj^ce okresla si? ze B/L=\ 1,67 ^podp [8-16]
wzor6w: BR„
czym do tych przekroj6w tak rozloionego zbrojenia naleiy wliczyc przekroj
Zpr. = k^P, Zpo^p^^k^P, [8-12]
omych pr?t6w siatki zbrojenia, ktore przyjmowane s^ konstrukcyjnie obustron-
zgodnie z oznaczeniami P podanymi w tych tablicach. w belce-scianie, zgodnie ze wskazowkami podanymi w p. 8.3.
Poziome sily rozci^gaj^ce Z'pn i Z'podp usytuowane w gornych cz?sciach belek- W przypadku wyst?powania sil rozci^aj^cych w gornej cz?sci belek-scian (patrz
-scian wyst?puj^ jedynie w przypadku obci^ienia gornej kraw?dzi belek w postaci aty obci^ien w tabl. 8-12) rozklad poziomego zbrojenia rozci^ganego tak
obci^ienia odcinkowego, gdy stosunek wysokosci belki-sciany do rozpi?tosci prz?- dolnej, jak i w gornej cz?sCi belki-sciany przyjmuje si?, jak to pokazano przykla-
sla jest wi?kszy od 0,8. Wartosci tych sil okresla si? na podstawie wspolczynnikow iwo na rys. 8-7 (str. 266) dla belki o B/L = 2. Intensywnosc zbrojenia na jed-
k' podanych w tabl. 8-12: tk? przekroju pionowego belki-sciany wynosi tu
Z'p,, = k[P, Z'po,p = k2P. [8-13]
Sumaryczne zbrojenie poziome, ktore przejmuje wypadkowe sily poziome
rozci^gaj^ce Zp„, Zpodp oraz wyst?puJ4ce niekiedy w gornej cz?sci belek-scian sily
Zprz i Zpodp, oblicza si? ze wzoru [8-2], z tym ie te sily wyznaczone s^ od obci^ien
obliczeniowych.
Tak wyznaczone zbrojenie rozmieszcza si? w rozpatrywanym przekroju prz?slo-
wym lub podporowym na odpowiedniej cz?sci wysokosci tego przekroju.
Rozmieszczenie zbrojenia dolnego prz?slowego zalezy w niewielkim stopniu
od stosunkow wymiarow belki-sciany. Zbrojenie to o przekroju Fa = Zp„: Rg umiesz-
cza si? na cz?sci wysokosci 0,15-^0,205, licz^c od dolnej kraw?dzi belki, przy czym
wi?ksz^ z tych wartosci przyjmuje si? dla belek o B/L = 0,D, natomiast dla B/L > 1
zamiast wysokosci B naleiy przyjmowac rozpi?tosc L . Zaleca si? rozkladac to
zbrojenie proporcjonalnie do przebiegu napr?i;en a^y ktore moina przyj^c w przybli-
ieniu za trojk^tne.
Rozmieszczenie zbrojenia w przekroju pionowym nad podporami belek-scian
ci^lych, obliczonego z warunku calkowitego przej?cia przez to zbrojenie wypadko-
wych rozci^gaj^cych sil poziomych Zpodp, zaleiy w duiym stopniu od stosunkow "I
c=0,1L=Ct15B c=0,1L=aiB
c=0,1L=a2B
wymiarow B/L tych belek. Zalecane rozmieszczenie tego zbrojenia na jednostk? B/L = 0.5 B/L=2/3 B/L=1
przekroju pionowego bleki-sciany na odpowiednim odcinku wysokosci belki po- 8-6. Rozklad gl6wnego zbrojenia przejmuj^cego sily rozci^gaj^ce nad podporami ci^glej
kazano na rys. 8-6, gdzie '-fciany (10), (13)
262 Belki-sciany

Tablica 8-9 as OS <T\0 oo O

Wspolczynnik k i do obliczania wypadkowych sil Zprz w belkach-scianach wolnopodpartych jedno- o" o ' o o

prz^slowych (10)

p=p-l-
tlitiUilliP
P/2 P/2

L/2 CO

CD o o
po L/3
Zprz

PoTozenie o b c i q -
14
L
zenia no dowolnej — 4 ^

wysokosci

" ^ ^ - - . r / L = tlL
— 0.1 > 0,2 >0,1 0,1 > 0,2 > 0,1
BIL o o o o
2 ^
o o
o o o o

0,5 0,37 0,66 0,64 0,50 0,66 0,64 0,50

0,6 0,31 0,55 0,53 0,41 0,55 0,53 0,42

0,7 0,27 0,45 0,44 0,35 0,49 0,47 0,36

0,8 0,24 0,38 0,37 0,30 0,46 0,44 0,32 CM

o o o o
0,9 0,22 0,26 0,43 0,41 A\
0,32 0,31 0,30

1,0 0,21 0,27 0,27 0,23 0,41 0,39 0,29

1,1 0,21 0,24 0,24 0,22 0,39 0,37 0,29

r
1,2 0,20 0,22 0,22 0,21 0,38 0,36 0,28
'u g
as r-i 00 r- q vo as V~l OS Tt- as n- as
1,5 0,20 0,20 0,20 0,20 0,38 0,36 0,28 °-S._ o" 1—1 T-H
CL o" o" o ' o" o" o ' o" o"
(I c e o A\
a.
> 2,0 0,20 0,20 0,20 0,20 0,38 0,36 0,28
a. N ?

— dla rozkladu zbrojenia na cz§sci wysokosci belki rownej 0,6L

/
11 /
/x = l , 6 7 ^ - ^ < [8-17]
^ /
-Q.T ci
— dla rozkladu zbrojenia ha cz?sci wysokosci belki rownej 0,1L
N
q,
= 10 ^Pr.iKoap) ^ jg_jgj
N1 / o"
SD
o" o"
00
o"
Os^
o'
A\

przy czym i tu przy rozmieszczeniu zbrojenia na czesci wysokosci 0,6L trzeba miec
/
na uwadze, ie w tak okreslony przekr6j zbrojenia fx wchodzi rowniez przekroj
/ ^
konstrukcyjnie przyj?tych obustronnie poziomych pr?t6w siatki.
 SO'O SO'O z ^
90'0 60'0
lO'O LVO OZ'O
K)'0 SI'O
ZO'O OZ'O

£0'0 £0'0 S'l

90'0 60'0
ZO'O 60'0 u'o
lO'O OI'O
ZO'O 6I'0

ZO'O ZO'O
Z.0'0 OI'O
lO'O — — — O'l

ZO'O I I'O

ZO'O ZO'O
80'0 SO'O
— — 6'0

ZO'O SO'O

— lO'O lO'O
— — 8'0
80'0 — ]n

I'O < I'O < Z'O ^ I'O

I'O < I'O <
I'O ^ 7// == 7 / ^

1 1 1
1
1 1

'1 11 1 1
_ J J Li
^1 11 1
ll
E/1 od 3/1 od od -,od
e/i
n: Ie k
n T 1 :

T
Zld Zld Zld Zld Zld Zld Zld Zld
2/d %

ZX-8 B31W«X

sz'o SZ'O 0£'0 OZ'O OZ'O 91'0 IZ'O SZ'O

OI'O o'z <
fZ'O 8Z'0 0£'0 60'0 60'0 60'0 60'0 60'0

sz'o fl'O SZ'O 0£'0 6I'0 6I'0 9I'0 IZ'O SZ'O

OI'O l^Z'O SZ'O 0£'0 S'l
60'0 60'0 60'0 60'0 60'0

sz'o vz'o SZ'O 0£'0 t'l'O II'O 9I'0 IZ'O SZ'O

OI'O O'l
t-z'o SZ'O 0£'0 60'0 OI'O 60'0 60'0 60'0

sz'o t^z'o SZ'O 0£'0 OI'O IZ'O 91'0 IZ'O SZ'O

OI'O
t^z'o SZ'O 0£'0 OI'O IZ'O 60'0 60'0 60'0 s'o
sz'o t-z'o SZ'O 0£'0 Sl'O £Z'0 AI'O IZ'O SZ'O
II'O t'Z'O SZ'O 0£'0 II'O £Z'0 60'0 60'0 60'0
L'O
sz'o 9Z'0 6Z'0 l£'0 OZ'O 9Z'0 Sl'O ZZ'O SZ'O z^
Zl'O 9Z'0 6Z'0 l£'0 Zl'O 9'0
9Z'0 OI'O OI'O OI'O
9Z'0 6Z'0 Z£'0 £€'0 t'Z'O 0£'0 6I'0 £Z'0 9Z'0
£I'0 6Z'0 Z£'0 ££'0 tl'O S'O
0£'0 Zl'O Zl'O Zl'O
0£'0 n'o
Z,£'0 ZI^'O 6Z'0 Z.£'0 ZZ'O LZ'O 6Z'0 zn
Ll'O Z,£'0 Zt'O n'o Ll'O Z,£'0 l^'O
9I'0 91'0 9I'0
OS'O 9S'0 6S'0 6V0 9S'0 6Z'0 S£'0 8£'0 z^
SZ'O OS'O 9S'0 6S'0 SZ'O 9S'0 £'0
IZ'O IZ'O IZ'O

I'O < Z'O < I'O SO'O I'0< I'O < Z'O < I'O SO'O
7/; = 7/a

PS0>|0S/^M
femoMop DU D i u a z
1 ' 1 ' -\
-bjoqo auazqiOcj

M l l
-.4
i i f 1 111 k
k 4
II II II
ilLu
lilt.
d d dllllllllllllllllttll

Dl) (inipipajsod nnejodpod pBu i ipe(stejd q3i(M03|poji^ M) qdiCMoislzidopiM qoeiiBias-qoe^naq "Z I!S q3i(MO]ipBd/(iii BiiiBzagqo op ^71 ^ry p[{ini/Cz3]9dsAi
1-8 wflq^x
 266 Belki.£ciany
TabUca 8-13
P p "sp61czynniki ki i k'^ Ao obliczania wypadkowych sil Xpotp »"^'poipwe wspomikowych belkach-scia-
ch (10)

P=p-Lw

IIIIZQB.P

Z podp
CD
Zpodp Lw

PoTozenie o b c i q -
zenia no dowolnej L P
Lw
Rys. 8-7. Rozkiad zbrojenia gl6wnego w wysokosci
ci^glej belce-§cianie obci^zonej obciqzeniem
odcinkowym zblizonym do skupionego, dzia-
lajqcym na gornej kraw^dzi (rozklad podano > 0,2 > 0,2 > 0,2
przykiadowo dla BjL = 2) (10), (13)
0,63 1,16
1,0
k; 1,16
8.2.3.2. Belki-sciany ze wspornikami
Obliczanie wypadkowych sil poziomych, wyst?pnj^cych w pionowym przekroju k2 0,58 1,05
1,1
podporowym, przeprowadza si? analogicznie jak obHczanie sil w podporowych k; 1,04
przekrojach belek-scian ci^glych omowionych w p. 8.2.3.1, a zatem istniejace w prze- k2 0,56 0,98
1,2
kroju podporowym sily wypadkowe Zpodp i Z'po^p wyznacza si? ze wzorow: k2 0,94

kz 0,55 0,87
Zpodp = kiP, Z'poip = kiP, 1,5
k; 0,71
gdzie wspolczynniki i ^ 2 okresla si? na podstawie tabl. 8-13 w zaleznosci od sto- 0,86
! k, 0,54 0,13
sunku wymiarow B/Ly, belki-sciany^oraz sposobu obci^zenia cz?sci wspornikowe 2,0
k2 0,48
belki.
k2 0,54 0,35 0,86
Rozmieszczenie zbrojenia w przekroju pionowym belki-sciany nad podpor^^ 3,0
k; 0,38
obliczonego z warunku calkowitego przyj?cia przez to zbrojenie sil wypadkowych
0,54 0,48 0,86
Zpodp i Z'poip, przeprowadza si? zgodnie z rys. 8-8. Zatem dla sil Zpodp'. > 4,0
k2
k2 0,38
dla B/Ly, = 1,0 rozci^gaj^cq. sil? wypadkowe dzieli si? na dwie cz?sci: gorn^ rown^
IjlZpodp i doln^— Ij^Zpodp, rozkladane na odcinku rownym 0,35
wysokosci belki dla kaidej z tych sil,
Uksztaltowanie zbrojenia przejmuj^cego wypadkowe sily Zpodp zaleiy od rodzaju
dla BIL^ = 1,5 fx = 0,83 [8-19] bci^ienia cz?sci wspornikowej belki-sciany i obci^ienia jej prz?sla przylegaj^cego
o wspornika, co omowiono bliiej w p. 8.3. W przypadku obci^ienia sil^ skupion^
dla BIL^ ^ 3,0 fx = 0,71 [8-20] konca wspornika u jego dolu lub na jego wysokosci (rys. 8-9) naleiy przej^c t?
Jl? P (por. rys. 8-21):
wliczaj^c do tych przekrojow tak rozlozonego zbrojenia konstrukcyjne pr?ty po- na pionowe strzemiona we wsporniku w pobliiu przyloienia sily P, obliczone
ziome siatki (p. 8.2.3.1). na 60% tej sily,
Przej?cie przez zbrojenie wypadkowych sil Zpodp przy obciqzeniu odcinkowym
na ukosne pr?ty, obliczone na sil? 0,4P/sina, gdzie «jest k^tem pochylenia tycti
dzialaj^cym na gornej kraw?dzi wspornika (na jego koncu) wykonuje si? analo-
Jpr?t6w do poziomu.
gicznie, jak podano na rys. 8-7.
 'DIICAWiie Aum|ciii»

% nawet od obci^ienia pionowego r6wnomiernie rozloionego wzdlui gornej kra-

izi belki.
Jak widac z tych tablic, rozci^gaj^ce^napr^ienia Oy wyst?puj^ w srodkowej czesci
rz^slowej, a najwi^ksze naprezenia a, s^ w srodku rozpi?tos'ci prz^sel. W tym
iiiiiuAuiui] ekroju napr^ienia Zxy s^ rowne zeru, a wi?c sily pionowe rozci^gaj^ce mog^ bye
EE I kaidego z rozpatrywanych obci^en okreslone ze wzoru
! + iV" = [8-21]
loiiniiinirn CfyP,

2/3 Zpodp. 'atomiast w innych punktach czesci srodkowej belki ze wzoru

E _) irJ —I
E ^-
1/3 Zpodp. 1= ^N= (ay+txy)p. [8-22]
t=
1^
Sily okreslone wzorami [8-21] i [8-22] na ogol niewiele roini^ si? od siebie,
fx tem zbrojenie przejmuj^ce te sily
00
cr
C
° ij. Fay =
Lw 1 L Lw

B / L , , =1.0
B / L w = 1,5
;t przewainie stale wzdlui calej dlugosci belki-sciany.
B/Lw>3,0
W strefach belki-sciany, gdzie sily glowne okreslone wzorem [8-4] mog^ miec
Rys. 8-8. Rozklad zbrojenia gI6wnego nad skrajn, podpory ci^g}^ belki-sciany wspornikowej (10), wartosci maj^ce widyw na wymiarowanie sciany, naleiy obliczac ich rozci^ga-
pionowe skladowe; okresla si? je ze wzoru analogicznego do [8-6], a miano-
_cie

Rys. 8-9. Scbematyczny prze- = NgiCoS(p, [8-23]

a)
bieg sii wewn^trznych w czesci
wspornikowej belki-sciany:
a) o obci^zeniu skupionym na.
/
/ kodcu wspornika na jego wyso-
/ kosci, b) o obciqzeniu jak na
t rys. a) oraz ci^glym obci^zeniu
liJ w prz?sle na g6rnej kraw^dzi
belki-sciany
8.2.4. Obliczanie zbrojenia pionowego w belkach-scianach
Pionowe zbrojenie w belkach-scianach powinno calkowicie przeniesc pionowe sily
rozci^gaj^ce, w kaidym rozpatrywanym przekroju poziomym. Dokladniej moina to
zrobic zgodnie ze znanymi w roinych punktach belki napr?ieniami (^y oraz txy,
a wlasciwie znanymi, na ich podstawie obliczonymi silami N^, Ny oraz N^y
Najwi^ksze sily pionowe wyst^puj^ w belce-scianie o obci^zeniu podwieszonym.
Jak wynika z wartosci napr?zen od obci^ienia jednostkowego podanych w tabl. 8-1
i 8-2, najwi?ksze pionowe rozci^gania wyst?puJ4 na dolnej kraw?dzi podwieszenia
obci^ienia (w tabl. 8-2 za doln^ kraw?dz naleiy przyj^c kraw?dz gorn^ przy ob-
ci^ieniu odwrotnie skierowanym — por. uwag? 2 podany w tej tabUcy), gdzie
rowniei wyst?puj^ pionowe rozci^gania od obci^ienia ci^iarem wlasnym belki,
fdzie Ngi wyznacza si? ze wzoru [8-4], a 93 jest k^tem nachylenia przekroju sil glow-
lych w obliczanym punkcie belki. Racjonalnie rozloione zbrojenie, przejmujqce
rozci^gaj^ce pionowe sily wewn?trzne w belce-scianie omowiono w p. 8.3.
«2.5. Obliczanie belek-scian na scinanie oraz na sily podporowe
^wykle ielbetowe belki zarysowuj^ si? wskutek ukosnego dzialania wypadkowej
pr?ien Cx, Cyi txy, przy czym w niewysokich belkach nie obci^ionych na dolnej
w?dzi z reguly pomija si? wplyw ffy na prac? belki. W belkach-scianach napr?-
'e Cy ma jednak duiy wplyw na wartosc glownego napr?ienia rozci^gaj^cego.
artosc ekstremalnych sil glownych moina oczywiscie obliczac ze wzoru [8-4],
tym jednak, ie sposob ten wymaga uprzedniego dose imudnego obliczenia wartosci
'1 Nx,Nyi Nxy', poza tym — praktycznie bior^c — moie on bye stosowany wow-
5, gdy projektant dysponuje odpowiednimi tabUcami (np tabl. 8-1 i 8-2).
Dla celow praktycznych projektowania belek-scian moina zaproponowac
jpodany przez 0. F. Theimera (21) uproszczony sposob obliczania glownych napr?-
ien rozci^gaj^cych wg wzoru
Qmax
[8-24]
 O b l i c z a n i e z b r o j e n i a beiek-^cian

gdzie: h — grubosc bellci-sciany, Tablica 8-14

B' — odleglosc srodka cigikosci rozci^ganego zbrojenia prz^slowego od gor- WartoiSci wspolczynnika m2
nej kraw^dzi (rzeczywistej lub obliczeniowej jak na rys. 8-17),
Qmax — maksymalna obliczeniowa sila poprzeczna: H Odgi^ie zbrojenia pod kqtem
Qmax = a^(l — e)L, gdzie wartosc wspolczynnika a zaleina jest od po- L 0° 45° 60°
lozenia przekroju w ci^glej belce-scianie i wynosi: a = 0,45 — przy
podporze skrajnej, a = 0,606 — na lewo od drugiej podpory oraz 0,50^0,66 0,85 0,65 0,70

a = 0,526 — w licach posrednich podpor, natomiast e = — .

0,66^3,00 0,60 0,55 0,58
JLt
Belka-sciana nie wymaga specjalnego dozbrajania dla przenoszenia wypadkowej 0,40 0,50
> 3,00 —
glownych napr?zeh rozci^gaj^cych, gdy ag^ax obliczona ze wzoru [8-24] nie przekracza
a'g = = 0J5R,,y>, [8-25]
gdzie: i^i,^ — wytrzymalosc obHczeniowa na rozci^ganie (z tabl. 2-1),
gdzie wspolczynnik m2 przyjmuje si? zgodnie z tabl. 8-14 w zaleinosci od wyso-
y) — wspolczynnik zwi^kszaj^cy obliczany ze wzoru, przy czym y ^ 2.
_o^ci belek-scian oraz k%ta odgi?tego zbrojenia. W przypadku belek-scian obci^-
;j^nych na dolnej kraw?dzi nalezy przyjmowac wspolczynnik jak dla ukladow
najniiszych ujgtych w tabl. 8-14.
W przypadku przekroczonych dopuszczalnych rozci^gaj^cych napr?2en glow- Wedhig (20) sila poprzeczna w belkach-scianach o wzmocnionych kraw^dziach
nych konieczne jest zastosowanie ukosnych prgtow (zbrojenie trajektorialne), obli- pionowych nie moze w pr?ybliieniu przekraczac wartosci
czanych jak dla zwyklych belek zelbetowych. Przy rozmieszczaniu tych pr?t6w przyj-
muje sie, ze OS obojetna znajduje si§ w odleglosci 0,5A: od dolnej kraw?dzi belki, Qgr = OMLRb, przy czym L^B. [8-28]
gdzie k jest odleglosci^ wypadkowej poziomej sil rozci^gaj^cych nad podpory tej
krawgdzi, np. na podstawie rys. 8-6-4-8-8. W przypadku belek-scian opartych bezposrednio na podporach (tzn. bez
wzmocnien brzegowych na pionowych kraw?dziach podporowych ani bez posred-
W przypadku scian z podporowymi slupami na calej ich wysokosci (lub z brze-
gowymi pilastrami) graniczna obliczeniowa sila poprzeczna, przy obci^zeniu na nictwa np. poprzecznych belek-scian) obUczeniowa reakcja podporowa powinna
gornej kraw^dzi, moze bye okreslona ze wzoru spelniac warunek na docisk [2-231] lub [2-232] podany w 1 t. wyd. V tej ksi^zki,
2 tym ie w przypadku przekroju zbrojonego na docisk okreslona na podstawie
Qgr = IMth ]/Bh, [8-26] wzoru [2-232] obliczeniowa graniczna sila podporowa na podporze skrajnej powin-
gdzie h jest grubosci^ belki-sciany. Gdy wartosc B/L obliczanej sciany jest wi^ksza na bye zmniejszona o 15% O'ako wplyw krzyiuj^cych si? prgtow zbrojenia i wy-
od 3, zamiast B nalezy przyj^c 3L. Powyiszy wzor, przetransponowany zostal .stepowania poprzecznych napr^ien rozci^gaj^cych w obszarze strefy kotwienia pr§-
z pracy (8), z doswiadczen przeprowadzonych przez Godyckiego-Cwirko, przy stopniu tow). Szerokosc podpory c nie moie bye tu przyjgta wieksza od 20% mniejszcj roz-
zbrojenia wprowadzonego z belki-sciany do shipa wynosz^cego 0,008, licz^c w od- pi^tosci L belki-sciany, a sila podporowa moie bye przyjgta na podstawie obliczen
niesieniu do przekroju hB w belkach o B/L = 1,0 oraz do przekroju hL w belkach .stosowanych dla zwyklych (niskich) belek z uwzglednieniem zwiekszaj^cego wspol-
o B/L > 1,0. Dla niiszego stopnia zbrojenia naleiy lew^ stron? wzoru [8-26] pomno- czynnika r] zaleinego od stosunku wymiarow belki-sciany B/L (10)
iyc przez dodatkowy wspdlczynnik rowny
dla fi = 0,006 m, = 0,85; dla ^ = 0,003 = 0,65. B/L 0,3 0,4 0,7 1,0
Gdy obHczona obHczeniowa sila poprzeczna Q jest wi^ksza od 1/3*2^^, nalezy
obhczyc zbrojenie tych belek-scian przejmuj^ce przypodporowe sily przecinaj^ce. rj 1,0 1,08 1,13 1,15
Dla obci^zenia na gornej kraw^dzi mozna stosowac wzor
Przy obliczaniu shipow podpieraj^cych belki-sciany duiej dlugosci naleiy zwro-
cic baczn^ uwag? na mog^ce si? w nich pojawic znaczne momenty zginaj^ce, powsta-
Pa = m2 [8-27]
*^ce od poziomych sil wyst^puj^cych przy pol^czeniu slupow z belk^-scian^ wskutek
171 Bellci-£ciany
dzialania skurczu i wplywu temperatur. Niekiedy sily skurczowe mog^ bye zmniej-
szone przez zastosowanie roboczych przerw przy betonowaniu belek-scian.
8.2.6. Belki-sciany zakrzywione w planie
Sciany silosow oraz zbiornikow o kolistym przekroju poprzecznym (oparte wzdlui
obwodu na slupach) nie wymagaj^ specjalnie wydzielonych belek. Nosn^ kon-
strukcje (w postaci zakrzywionych w planie belek-scian) stanowi^ tu same Sciany,
ktore mog^ przenosic duie obci^ienie pionowe (rys. 8-10). Jak wykazaly badania,
tego typu samonosne sciany silosow i zbiornikow moina obliczac jako belki-sciany
o nieskoAczonej liczbie prz^sel.
,1
n=6
Rys. 8-10. Belka-sciana zakrzywiona w planie
Przy o b l i c z a n i u tego r o d z a j u belek-scian naleiy
m i e c na uwadze, i e :
a) reakcja dolnej plyty, tj. dna zbiornika materialow sypkich lub plynnych
wplywa na powstawanie znacznych napr^ien C y , a zbrojenie obliczone na dzialanie
wypadkowej tych napreien powinno bye dobrze zakotwione, t j . wpuszczone dosta
tecznie wysoko w scian?,
b) obci^ienia ci?iarem wlasnym sciany oraz silami tarcia o scian? materialu
wypelniajg.cego wn?trze zbiornika moina uwaiac za przyloione do gornej kraw?dz
belki-sciany, tj. praktycznie nie wplywaj^ one na zwi?kszenie napr?ien rozci^ga-
j^cych oTy,
c) poziome pierscieniowe zbrojenie belek-scian powinno bye niezaleinie uzu-
pelniane wkladkami na podstawie obUczenia ^cian na rozrywanie wywolane po-
ziomym parciem materialu wypelniaj^cego wn?trze zbiornika, przy czym calosc
wypadkowej napr?ien ffx oraz pierscieniowych sil podhiinych powinna bye prze-
niesiona wyl^cznie za pomoc^ wldadek zbrojeniowych, natomiast w zbiornikach
na ciecze (np. wod?) grubosc sciany powinna wynika6 z warunku szczelnosci.
8.2.7. Uwagi o obliczaniu belek-scian w fazie II
Na ogol stosowane metody obliczania belek-scian zostaly o pracowane w zalozeniu,
ie mamy do czynienia z jednorodnym materialem pracuj^cym w fazie spr?iystej,
przy czym przyj?to, ie beton pracuje w fazie I zar6wno przy przenoszeniu na-
Rys. 8-11. Belka-^iana w stanie r6wnowagi granicznej przy obci^zeniu: a) kraw?dzi gornej,
b) kraw?dzi dolnej (12)
pr?ien od zginania, jak i od napr?ien od rozci^gaj^cych napr?ien glownych (sci-
nanie). W rzeczywistosci mamy do czynienia przewainie z ielbetowymi elementami
pracuj^cymi w fazie I I , tj. w zaloieniu, ie beton nie pracuje na rozci^ganie, na-
tomiast napr?ienia w betonie na sciskanie oraz rzeczywiste napr?ienia na rozci^-
ganie w stall (sciskane zbrojenie w belkach-scianach przewainie jest zb?dne) s^ da-
lekie od napr?ien niszcz^cych oraz od granicy plastycznosci stall. Dotychczasowy
spos6b obUczania i konstruowania belek-scian w przypadku poprawnego wyko-
nawstwa nie daje niespodzianek w postaci awarii lub katastrof przy dose znacznych
przeci^ieniach, co potwierdza istnienie w konstrukcji pewnej rezerwy nosnosci
rzeczywistej w stosunku do obliczeniowej.
Jak wykazaly prace badawcze (4), (8), (9), (12), (14), po zarysowaniu si? (zwlasz-
cza intensywnym, por. rys. 8-11 a) stan napr?ien zmienia si? radykalnie, tak ie kry-
teria obliczania zbrojenia wynikaj^ce z fazy I nie pokrywaj^ si? w znacznym stopniu
z wynikami eksperymentalnych badan belek-scian, zwlaszcza w stanie granicznym
i przy znacznym zarysowaniu si?. Trzeba tu miec na uwadze, ie w przypadku in-
tensywnych rys (rys. 8-11 a) rami? sil wewn?trznych z jest prawie rowne wysokosci
belki, tj. znacznie wi?ksze od dotychczas powszechnie przyjmowanej wartosci
z = 0,30-^0,465 <^ 0,955.
Wspomniane prace badawcze mi?dzy innymi wykazaly, ie:
1) zastosowanie ielbetowych slupow (stanowi^cych iebra st?iaJ4ce) w miejscu
dzialania reakcji podporowych przy wlasciwym uksztaltowaniu zbrojenia zwi?ksza
nosnosc tarcz nawet niemal dwukrotnie w stosunku do nosnosci obliczonej wg
stanu w fazie I ,
18
 Belki-iciany i o n s t r u o w a n i e belek-^cian 275

J,3. K o n s t r u o w a n i e belek-scian opart/ch bezposrednio na

Ipodporach

Vifi wzglgdow wykonawczych grubosc belek-scian nie powinna bye mniejsza od 14 cm

i ^ g przepisow niemieckich za minimalnsi przyimuie si? grubosc 10 cm). one
yiwykle dostatecznie wytrzymale na utrat? statecznosci stref Sciskanych, a o ich gru-
Rys. 8-12, Rozkkd prawdopodobiehstwa rze- bo^i decyduje przewaznie nie napr?ienia sciskaj^ce, lecz wzgl?dv wykonawcze
czywistego losowego momentu Jamiqcego Af f l ' konstrukcyjne (moiliwosc rozmieszczenia pr?t6w oraz dostosowanie grubosci
w stostmku do momentu niszcz^cego A/» l . ^ a n y do wymiarow przylegtych elementow ielbetowych).
obliczonego teoretycznie (17)
ObUczone zbrojenie w belkach-scianach moina rozmiesci(^ w zaleznosci od prze-
2) wspomniane wyiej shipy wplywaj^ korzystnie zarowno na rozklad napr?zeri tjiegu napreien a^, Oyi T^y (p. 8.2); uklad tego zbrojenia moie bye jednak rowniei
normalnych a^, jak i stycznych T , i to zarowno w fazie I jak I I , >tzyj?ty na podstawie podanych tu wskaz6wek bez imudnej anahzy przebiegu
3) o no^no^i tarczy i morfologii rys decyduje giownie zbrojenie strefy przypod- ^ zasi?gu tych napr?ien, ktore powoduj^ powstawanie rozci^gaj^cych sii we-
porowej, podczas gdy przekroj zbrojenia na zginanie odgrywa drugorz^dn^ rol? l^^trznych w belkach.
i dlatego zbrojenie to mogloby bye obliczane wg prostych wzor6w wynikaj^cych Podstawowym zbrojeniem j e d n o p r z ? s l o w y c h b e l e k - s c i a n jest
z badan eksperymentalnych, llflbrojenie dolne, przebiegaj^ce prostoliniowo u dohi na cz?sci wysokosci sciany
Na podstawie licznych badan belek zginanych (doprowadzanych do stanow rozmieszczeniu zgodnym z uwagami podanymi w p. 8.2 (por. plaski przebieg
granicznych) oraz wykresu podanego na rys. 8-12, stanowi^cego cz?sc podsumowania ajektorii napr?ien rozci^gaj^cych na rys. 8-2a); rys. 8-13. Nie naleiy tu stosowac
pracy (17), przez pewn^ analogi? (chociaiby cz^sciow^) belek-sdan do „zwyklych" t6w odgi?tych. Te dolne-pr^ty zbrojenia glownego powinny przebiegac bez l ^ -
belek ielbetowych, a takie praktyki iniynierskiej, pragniemy stwierdzic, co nast?-
puje:
A-A
— proby laboratoryjne daj^ przewainie wyniki znacznie lepsze od wynikow,
jakich naleiy spodziewac si? w praktycznych warunkach wykonawstwa (nie bez
AW 1111 H i l l 1 111.
znaczenia s^ warunki wykonania i pracy konstrukcji),
— na lepsze z zasady wyniki prob laboratoryjnych duiy wplyw ma „minia-
turyzacja" badanych belek-scian oraz stosunkowo niedlugi czas ich obci^ania, . a
— zniszczenie badanych laboratoryjnie zginanych elementow ielbetowych
nastepuje po osi^gni§ciu stanu granicznego przy napr§ieniach cr« w stall zbrojenio-
wej znacznie przekraczaj^cych granic? plastycznosci Rak (przykiadowo dla stali
klasy A - I a« K 370 MPa),
— najnowsze pr6by laboratoryjne belek-scian niew^tpliwie stanowi^ duiy
postep w dziedzinie bliiszego rozeznania ich pracy w fazie I I oraz w stadium znisz-
czenia, niemniej jednak badania te nie daj^ jeszcze calkowicie pewnych podstaw ^llys. 8-13. Rozmieszczenie zbrojenia 1.7
/
;C*rtogonalnego w belce-scianie jedno-
do zmniejszania przekroju zbrojenia stref rozci^ganych obliczanego tradycyjnymi
K*|5W2Qstowej, swobodnie podpartej, ob-
metodami. Lci^nej na gdmej kraw§dzi
Autorzy w tym miejscu chcieliby zalecic opracowany przez F. Andermanna (2) I' / — gl6wne poziome pr?ty zbrojenl o-
sposob obliczania statycznego wieloprzfslowych, wzmocnionych slupami belek- we 2 nadpodporowymi p^tlami kot-
-§cian o kwadratowych elementach mi?dzyslupowych. Po obliczeniu tym sposobem ; wiqcymi (por. rys. 8-14), 2 — strzemio-
na poziome zbrojenia siatkowego, 3 — 2 4
rozkladu napr?ien a,, ff^ i T w charakterystycznych przekrojach belek-^cian, wyzna- aiona pionowe zbrojenia siatko-
cza si? niezbedny przekroj zbrojenia, przy czym najbardziej racjonalne jest zbrojenie '•'Wego (l^czone jak pr^ty 2), 4 — brze-
ortogonalne. I gowe (kraw^iowe) zbrojenie pionowe
 Belki.£cian/ Konstruowanie belek-£cian 277

czenia od podpory do podpory i powinny bye zakotwione w strefie podporowej
na sil? rown^ przynajmniej 80% calkowitej wypadkowej sily rozci^gaj^cej Zprz (10).
Prgty te powinny bye zakonczone lei^cymi pretami-hakami o moiliwie najwi^kszej
srednicy zagi^cia i dhigich odcinkach prostych haka (rys. 8-14). W przypadku malej
szerokosci podpory c naleiy stosowac czolowe plytki kotwi^ce spawane lub lq,czone
za pomoc4 gwintu z pr^tami zbrojenia (rys. 8-15). Rzadziej stosuje si? koncowki
pr?t6w pogrubiane przez sp?cznianie na gor^co.
Przy obu bocznych plaszczyznach belek-scian umieszcza si? zbrojenie siatkowe
krzyiuj^cych si? strzemion 0 6-4-10 mm o rozstawie nie wi§kszym od dwoch grubosci
sciany i nie wi?kszym n i i 30 cm. Poziome strzemiona o ukladzie pokazanym na
rys. 8-13 powinny obejmowac brzegowe pionowe pr?ty, a strzemiona pionowe —
dolne pr?ty zbrojenia glownego. Te pionowe strzemiona w przypadku ujemnych
(sciskaj^cych) napr?ien CTJ, przyjmuje si? konstrukcyjnie (rys. 8-13).
W przypadku wyst?powania dodatnich napr?ien Cy, co ma miejsce giownie
przy obciq.ieniu sciany obci^ieniem podwieszonym, te pionowe strzemiona naleiy
przyjmowac o rozstawie a = 1 0 - ^ 1 5 cm, a ich srednica powinna by6 tak dobrana,
aby mogty w pehii bezpiecznie przej^c cal^ sil? podwieszon^ do belki, przy czym
w przypadku przypodporowych glownych napr?ien rozci^gaj^cych przekraczaj^cych
wartosc graniczna dla betonu, zbrojenie to — wspolnie z poziomym zbrojeniem
(rowniei o rozstawie IO-T-15 cm) — powinno przej^c skladowe napr?ienia roz-
Rys. 8-14. WlaSciwy ksztaft zako6czenia (nad podpory) prz^slowego zbrojenia gldwnego
a) b] c) d)
Rys. 8-15. Mechaniczne brzegowe kotwienie pr^tow glownych: a) wewn^trzne — przez spawanie
do czolowej plytki, b) wewn§trzne — przez czoiowq plytk? na nagwintowany pr§t, c) wewn?trzne —
przez sp§czenie pr^ta, d) zewn^trzne — przez nakr§tk§ na nagwintowany pr§t
0,15L 0.7 L 0,15L A-A
Q.;
Bys. 8-16. Rozmieszczenie zbrojenia orto-
gonalnego w belce-scianie jednoprz^-
slowej, swobodnie podpartej, obciqzonej
na dolnej kraw^dzi
1 — gl6wne poziome pr^ty zbrojeniowe
zakoiiczone pQtlami kotwiqcymi, 2 —
Strzemiona poziome zbrojenia siatkowego
I
a,b=10-15cm
(konstrukcyjne), 5 — strzemiona pionowe
' zbrojenia siatkowego obliczone na piono-
' we sily rozciqgajqce
d^aj^ce (rys. 8-16). Oprocz obci^zenia przyloionego do dolnej kraw?dzi sciany za
obciq,ienie podwieszone uwaia si? kaide obci^ienie przyloione do sciany mi?dzy
doln^ jej kraw?dzi^ a hikow^ lini^ (linia przerywana na rys. 8-16), przebiegajq,c4
do wysokosci ok. 0 , 5 L lub nawet do 0,75 (gdy B < L). Gdy pionowe pr?ty (strze-
miona) dochodz^ tak wysoko, jak to pokazano na rys. 8-16, przy zastosowaniu
na ich koncu hakow nie jest potrzebna iadna dodatkowa dhigosc zakotwienia tych
pr?t6w. Powyiej tej strefy belki-sciany, gdzie przebiegaj^ potrzebne obliczeniowo
pionowe pr?ty, nalezy belk?-scian? zbroic dwustronnie konstrukcyjne siatk^ (strze-
mionami), jak to pokazano na rys. 8-13 dla belki o obci^ieniu gornym.
W przypadku obci^ienia odcinkowego dzialaj^cego na gornej kraw?dzi belki-
-sciany, na tej kraw?dzi przy BJL > 0,8 pojawiaj^ si? poziome sily rozci^gaj^ce
(tabl. 8-12). Zbrojenie przejmuj^ce te sily usytuowuje przy gornej kraw?dzi na cz?sci
wysokosci (rys, 8-7); gdy jest ono obliczeniowo niepotrzebne (np. przy innych rodza-
jach obci^ienia gornej kraw?dzi), przyjmuje si? je konstrukcyjnie (przy kraw?dzi),
nie mniej n i i 2 0 1 2 mm,
Belki sciany w i e l o p r z ? s } o w e wymagaj^ zbrojenia bardziej
zioionego n i i belki jednoprz?slowe, gdyi musz^ przej^c rozci^gania w przekrojach
prz?slowych oraz podporowych.
Zbrojenie dolne w prz?slach przyjmuje si? tu analogicznie jak w przypadku
belek-Scian jednoprz?slowych, tak co do jego usytuowania, jak i zakotwienia przy
koncowych kraw?dziach belki. Naleiy d^iyc, aby te pr?ty przebiegaly nieprzerwanie
przez cal^ dhigosc sciany (ich ewentualne l^czenie jest moiliwe tylko nad podporami
posrednimi).
Zbrojenie przejmuj^ce sily poziome w przekrojach podporowych stosuje si?
zazwyczaj jako pr?ty proste (cz?sto formowane w postaci siatki), tworz^ce tzw.
!278 Beiki-fciany K o n s t r u o w a n i e beiek-^cian 279

zbrojenie ortogonalne. Pr§ty zbrojenia nad podpory moina rowniez rozmieszczac
Iconstrukcyjnie w nast^puj^cy sposob: z geometrycznej osi kazdej z podpor wypro-
wadza si? dwie proste nachylone pod k^tem 60° do poziomej kraw?dzi belki-sciany,
przy czym miejsca odgi?cia ukosnych pr?t6w s^ okreslone przeci?ciami tych pros-
tych z przyj?tym uprzednio zbrojeniem nadpodporowym. Tak rozmieszczone zbro-
jenie, pokazane przykiadowo na rys. 8-17, nazywamy uproszczonym zbrojeniem
trajektorialnym, gdyz przebiega ono w przyblizeniu wg trajektorii maksymalnych
glownych napr?zen rozci^gaj^cych; uklad tego zbrojenia nawi^zuje do sposobu
zbrojenia zwyklych belek ielbetowych. Zbrojenie trajektorialne jest uci^iliwe w sto-
sowaniu i spotyka si? je coraz rzadziej.
Najcz?sciej stosuje si? jednak zbrojenie ortogonalne skladaj^ce si? z dwoch
siatek zbrojeniowych umieszczonych przy zewn?trznych plaszczyznach belek-scian.
Kaida z tych siatek sklada si? z dwoch warstw pr?t6w: pionowych — usytuowanych
bliiej powierzchni sciany, oraz poziomych — przylegaj^cych do pionowych pr?t6w
(od strony wn?trza sciany) i tworz^cych z nimi siatk? o oczkach prostok^tnych.
Pr?ty poziome, przejmuj^ce poziome sily rozci^gaj^ce podporowe, rozldada si?
konstrukcyjnie przekroju pr?t6w poziomych zbrojenia siatkowego. Dodatkowe tak
okreSlone pr?ty nadpodporowe powinny dochodzid obustronnie na odlegloSc
0 , 4 5 lub 0,35-r-0,4L (gdy BjL > 1) z kaidej strony, licz^c od osi podpory. Przyj?te
l^czne pr?ty nadpodporowe razem z poziomymi pr?tami siatki powinny miec
rozstaw IO-T-15 cm. Tak rozloione pr?ty nadpodporowe przejmuje takie sily roz-
ci^gaj^ce wynikaj^ce z wplywu dzialania sil podporowych, a zatem iadne dodatkowe
jzbrojenie przeciwdzialaj^ce zarysowaniu strefy przypodporowej nie jest tu potrzebne
(13). W belkach-Scianach o BjL ^ 1, w ktorych w przekrojach podporowych nie
wyst?puJ4 sily rozci^gaj^ce na gornej kraw?dzi, rowniei zbroi si? (konstrukcyjnie)
kraw?dz; zwykle przyjmuje si? tam cztery pr?ty 0 10 mm. Przyklady takiego
izbrojenia ortogonalnego pokazano na rys. 8-18 i 8-19.
A-A
11 \w\\ 11 111 \l
1
11111, 11 11 •1 1. Ill 11 .012

wzcUui przekroju pionowego zgodnie z zasadami podanymi na rys. 8-6, z tym ie 010

w przypadku posrednich wartosci BjL naleiy stosowac rozklad pr?t6w w sposob ; cDJ
odpowiednio okreslony w nawi^zaniu do wartosci BjL, podanych na tym rysunku.
-
Poniewai w belkach-scianach ci^glych przyjmuje si? rowniei konstrukcyjne siatkowe '•llWJi'*"
4- jar-
I

J -4
012

zbrojenie boczne o przekroju i rozstawie, jak podano wyiej dla belek-scian jedno- A

prz?slowych, zatem nadpodporowe poziome zbrojenie w strefie rozci^gaj^cych B/L=0,4

napr?ien naleiy przyjmowac o przekroju wynikaj^cym z'^roinicy koniecznego 4- -OAL

przekroju zbrojenia obhczonego na podstawie p. 8.2.2 lub^8.2.3 i tego przyj?tego

' Rys. 8-18. Przyklad rozmieszczenia zbrojenia ortogonalnego belki-sciany dwuprz^slowej o BjL = 0,4
isor. rys. 8-6) przy obci^zeniu gornej kraw?dzi
CiqgTe prqty konstrukcvjne 3*18
/ . 1 - ^ . /

1 a'
1
2018
ft
2022 2022
3022

^2022;

,CiqgIe 4 ^ 2 2 '2022 \U<t>22

c
1^0 =350 _ LQ =340 60 LQ = 3 4 0 Kys. 8-19. Rozmieszczenie zbrojenia ortogonal-
L=400
,|lCgo w ez^sci podporowej belki-Sciany o BjL = 1
L=400 L=400
(poT. rys. 8-6) przy obciqzeniu g6rnej krawQdzi
i — poziome pr?ty w przekroju nadpodporowym
.uzupehiiaj^ce przebiegaj^ce tu strzemiona po-
~Q4B lub 0.4 L -0.4Blub Q 4 L ,
Rys. 8-17. Rozmieszczenie trajektorialnego zbrojenia glownego i zbrojenia pionowego kotwi^- ,2iome zbrojenia siatkowego, 2 — strzemiona po-
B / L = 1_ L
cego w ci^gtej belce-Scianie obci^onej na dolnej kraw^dzi (obecnie nie zalecane) ziome i pionowe
 280 Belki-Sciany
Analogicznie zbroi si? rowniei wsporniki belki-sciany o obci^zonej gornej kra-
w?dzi wspornikowej, z tym ie rozmieszczenie rozci^ganego zbrojenia przeprowadza
si? zgodnie z rys. 8-8. Zasi?g i ksztalt pr?t6w, przejmuj^cych wyst?puj^ce rozci^gania,
zalezy od polozenia obci^ienia koncowej cz?sci belki, a wi?c i ukladu podporowych
sil (rys. 8-20).
W przypadku obci^ienia dolnej kraw?dzi ci^glych belek-scian gorne zbrojenie
poziome wyznacza si? analogicznie, jak to podano dla belek obciqzonych na gornej
kraw?dzi, natomiast pionowe zbrojenie przejmujqce rozciqgajqce napr?ienia ay
p Pi , jak najbardziej uproscic roboty zbrojarskie i betoniarskie. W wielu przypadkach
1 przez zastosowanie w poszczegolnych cz?sciach plyty sciennej pr?t6w o roinych
FT •p'-'^
/ \ / \
Z V Z V
K ffl
Sciskanie Rozciqganie
Rys. 8-20. Schematyczny przebieg sil wewnQtrznych w cz§sci wspornikowej belki-sciany w zalez-
nosci od rodzaju i polozenia obci^nia kraw^dzi gornej (13)
A-A
Rys. 8-21. Rozmieszczenie zbrojenia w czesci wspornikowej belki-sciany ciqgtej obci^zonej sil^
skupion^ na ko6cu wspornika przylozonq na wysokosci belki-sciany (por. rys. 8-9)
1 — g6me poziome pr?ty zbrojeniowe, przejmuj^ce nadpodporowe sily rozciqgaj^ce, 2 — ukosne
zbrojenie wspornika, przejmujqce skladowq uko§n^ sily brzegowej, 0,4P/sina, J —strzemiona po-
ziome zbrojenia siatkowego (konstrukcyjne), 4 — strzemiona pionowe zbrojenia siatkowego (kon-
strukcyjne), 5 — dolne poziome pr§ty zbrojeniowe, przejmuj^ce dolne prz^slowe sily rozciqgaj^ce
(por. rys. 8-3), 6 — strzemiona pionowe, przejmujqce cz^sd sily brzegowej dzialaj^cej na wspomik,
rownej 0,6P (13)
Konstruowanie beiek-£clan 281
okresla si? tak, jak to opisano dla belek jednoprz?slowych. W przypadku belek-scian
ze wspornikami, ktore sq na koncu obciqione silq zaczepionq u dolu belki lub wzdluz
jej pionowej kraw?dzi brzegowej, uklad wypadkowych rozciqgajqcych sil wewn?trz-
nych, przedstawia si? jak na rys. 8-9. Przekroj koniecznego zbrojenia ukosnego oraz
przekroj brzegowych strzemion (daje si? je w postaci zamkni?tych pr?t6w) okreSla
si? na podstawie sil wewn?trznych, ktore oblicza si? na podstawie zalecen podanych
w p. 8.2.3.2. Przyklad zbrojenia wspornika ciqglej belki-sciany pokazano na rys.
8-21.
Pr?ty zbrojenia siatkowego naleiy rozmieszczac w belce-scianie tak, aby moiliwie
7 Srednicach moina uzyskac przejrzysty uklad; ma to duie znaczenie dla wykonawstwa.
Dla nadania siatkom zbrojeniowym sztywnosci celowe jest wykonanie punktowego
zgrzewania w miejscu krzyiowania si? pr?t6w, w celu zapewnienia zas stalej odleg-
losci mi?dzy obydwiema siatkami — Iqczy si? je za pomocq „agrafek", czyli krotkich
Strzemionek ( 0 6^8 mm)prostopadlych do plaszczyzny belki-scianyi rozstawionych
CO 0,50-7-0,60 m (Uczqc w kierunku osi x i y).
8.4. K o n s t r u o w a n i e foelek-scian opart/ch na podporach za
posrednictwenn stupow, piiastrow tub poprzecznych belek-scian
W przypadku belek-scian opartych na podporach za posrednictwem innych elemen-
tow konstrukcyjnych, usztywniajqcych obliczany belk?-scian? na pionowych kra-
w?dziach, wyst?puje znaczne zaklocenia stanu napr?ien w stosunku do opisanych
belek-s'cian opartych bezposrednio na podporach.
OWiczeniowq ocen? tych zaklocen moina sobie wyrobic na podstawie tabl. 8-2,
gdzie przyj?to peine zamocowanie sciany na jej pionowych kraw?dziach. Przy
spr?iystym oparciu za posrednictwem piiastrow, slupow lub odksztalcajqcych si?
poprzecznych belek-scian zaklocenia te b?d4 oczywiscie mniejsze, ale trzeba je
uwzgl?dniac przy konstruowaniu ich wzajemnych polqczen. Nie wplywajq one na
wielkoSc oraz przebieg glownego zbrojenia ortogonalnego w obliczanej belce-scianie,
natomiast wymagajq wzmocnienia strefy przypodporowej. Takie wzmocnienie przy
oparciu belki-sciany na podporze za posrednictwem skrajnego pilastra lub slupa
pokazano na przyldadzie belki dwuprz?slowej na rys. 8-22.
W przypadku oparcia obciqionej zewn?trznie belki-sciany na podporze za
posrednictwem poprzecznej belki-sciany, ta pierwsza obciqia t? drugq giownie
w dolnej cz?sci na wysokosci ok. 1 /3 swej wysokosci. Ukosnie dzialajqce napr?ienia
^owne mogq bye przej?te przez zag?szczone strzemiona poziome i pionowe w dolnej
cz?sci polqczenia scian na powierzchni 0,55 x 0,55 lub 0,5L x 0,5L (przyjmuje si?
pole wi?ksze), jak to pokazano na rys. 8-23, lub przez zbrojenie ukosne w naroiu
na trojkqtnej powierzchni wysokosci 0,55 (lub 0,5L) i szerokosci wzdlui dlugosci
belki-sciany 0,45 (lub 0,4L), jak to przedstawiono na rys. 8-24.
 282 Belki-£cian/ o n s t r u o w a n i e beiek-^cian 283

3 J_
A
r • iiiLLii i i i i i i l i I l l U i i i l i i i i l i i i i l i i J L i l i i i i
r
;^ iii nn
2_ ^
il.....^..,/.^ i

At
\
111
:.vvvS

ii 55*111
U\ T
^> X
; a \mV

_Q25L_ Cp5L_ ! OAOL_ 0.40 L 035 L 0,25 L

C. d < : 2 h [ub 3 0 c m WW. m
L a, b = 10^15 cm A

Rys. 8.22 Zbrojenie ortogonalne w dwuprz?sIowej belce-icianie obci^onej na gdrnej kraw^zi -0,4E 5 lub 0,4L
przy oparciu na podporach skrajnych za posrednictwem pilastr6w
J — gl6wne poziome pr§ty dolne zakoAczone p^tlami kotwiqcymi, 2 — gl6wne poziome dodatkowe llys. 8-24. Zbrojenie ukoSne dokiej strefy oparcia belki-Sciany i na belce-scianie 2, przekazuj^cej
pr?ty zbrojenia nadpodporowego, 3 — poziome i pionowe pr^ty przy podporach skrajnych ibci^nie na podpory, gdy Q > 0,5Qgr
^2, 5, 4—jak na rys. 8-23, 5-.-prQty ukoSne (strzemiona) wzmocnienia strefy pol^czenia sciart

A-A

^ • < < •

j
I ••' 1 'm
m
,'7
Rys. 8-25. Zbrojenie ukoSne belki-Sciany 2
przejmuj^ce duzq sil^ poprzecznq przekazywanq
; przez belk^-Scian^ 1 ,
* i • i . 2—jak na rys. 8-24, 3 — zbrojenia ukosne (za-
wieszenie) przejmujqce calkowit^ sil? poprzeczna
m
Ml. s i
A Zbrojenie ortogonalne naroia przyjmuje si? (10), gdy sila poprzeczna Q prze-
~a5BtubO,5L i -3 h 1 kazujqca si? z obciqionej zewn?trznie belki-sciany nie przekracza ok. 0,5Qgr, gdzie
5r
Qgr oznacza graniczna obUczeniowq sil? poprzeczna okreslony wzorem [8-28].
Rys. 8-23. Zbrojenie ortogonalne dolnej strefy oparcia belki-sciany 1 na belce-Scianie 2, przeka- Wowczas przekroj strzemion poziomych oraz pionowych powinien bye liczony na
zaj^cej obci^nie na podpory, gdy Q ^ 0,5(3(„.. sii? rozci^gajqcqi rdwnq 0,8g.
bdka-fciana obci4i:ona o b c i ^ n i ^ zewn^trznym, 2 — belka-Sciana obd^iona belk^-Sdan^ Zbrojenie ukosne naroza przyjmuje si?, gdy sila poprzeczna Q jest wi?ksza od
U 3—strzemiona picmowe zag?szczone przy podparciu belki-Sciany /, ^ — strzemiona pionowe
pcz^iqtce sily zawieszenia belki-Sciany i , 5 — poziome i pionowe pr?ty wzmocnienia strefy poi^- OfiQgr. Zbrojenie to nachylone do poziomu pod kqtem 45-^-55° musi przejqc sil?
czenia Scian, 5 — poziome i pionowe pr^ty siatki (konstrukcyjne), 7 —podpora rozciiigajqcq nie mniejszq od 0,5Q.
 Belkl-iclany cfady z a s t o s o w a n i a belek-^cian 285

Niezaleinie od tego naroinego zbrojenia w miejscu polqczen scian przyjmuje

si? pionowe strzemiona na szerokosci trzecli grubosci scian, przejmujq.ce pehiq sil?
Q) b) 0
poprzecznq Q. W przypadku duiej sily Q nalezy to zbrojenie przytrzymujqce obciq-
ionq zewn?trznie belk?-scian? przejqc zbrojeniem ukosnym w belce-scianie obciqio-
nej tq pierwszq (rys. 8-25). Srednica zagi?cia tych pr?t6w nie moie bye mniejsza od
20 srednic obliczonego zbrojenia ukosnego. Zbrojenie to usytuowuje si? w srodku
grubosci tej posredniej belki-sciany.

r
I
8.5. Przyktady zastosowania belek-scian
Jj
TI
Belki-sciany majq bardzo roinorodne zastosowanie: w budownictwie przemyslowym, II

mieszkaniowym i obiektach uiytecznosci publicznej.
Najcz?sciej wyst?pujq w budownictwie przemyslowym jako sciany pionowe
zbiornikow na ciecze umieszczonych na shipowej konstrukcji nosnej, jako sdany
komor bunkrow oraz silosow. W tych przypadkach przenoszq nie tylko obciqienia
pionowe dzialajqce w ich plaszczyznach, lecz rowniei pracujq na zginanie od prosto-
padle na nie dzialajqcych naporow skladowanego materialu. Prac? takich belek-sdan
oraz bliisze dane o ich zastosowaniu przedstawiono w tomie I V tej ksiqiki w roz-
dzialach o zbiornikach na materialy plynne oraz o bunkrach i silosach.
W budownictwie mieszkaniowym belki-sdany wyst?pujq zwykle jako sciany
budynk6w o poprzecznym ukladzie nosnym. Sq to najcz?sdej sciany o ksztalcie
prostokqtnym bez otworow o shipowym podparciu na parterze, gdzie uniieszcza
si? sklepy, swietlice lub tp. pomieszczenia o duiej przestrzeni nie dzielonej scianami
albo z otworami dla oswietlenia np. srodkowej cz?sci korytarzowej budynku (rys.
8-26a i b). I^ciany te przenoszq obciqienia pionowe od stropow oraz poziome ob-
dqienia wiatru. Obliczenia scian z otworami wykonuje si? zazwyczaj na podstawie
licznych metod przybliionych, np. traktujqc scian? jako uklad dwoch pionowych
tarcz Iqczonych ze sobq przewiqzkami (nadproiami)^\e zastosowanie bel-
ki-sciany pokazano na rys. 8-26c, gdzie stanowi ona poprzecznq scian? nosnq bu-
dynku sanatoryjnego o wielu szerokich tarasach usytuowanych od strony najlepszego
naslonecznienia obiektu.
Belki-sciany w budynkach uiytecznosci publicznej spotyka si? giownie tam,
gdzie trzeba przekazac na grunt duie obciqienia ukosne lub poziome dzialajqce
w ich plaszczyznach. Dwa takie przyklady pokazano na rys. 8-27. Na rysunku 8-27a
przedstawiono hal? o elementach nosnych hikowych przekazujqcych sil? podhiinq
[llys. 8-26. Budynki o wspomikowych poprzecznych nosnych belkach-scianach: a) belka-Sciana
prostokqtna bez otworow, b) belka-Sciana prostok^tna z otworami, c) belka-Sciana o zlozwnym
(budynek sanatoryjny)
i»a podporowe wspornikowe belki-sciany o ksztalcie zbUionym do prostokqtnego;
idany te przenoszq na grunt obciqienia dzialajqce na zewnqtrz hali wraz z ci?iarem
itgdmego przekrycia. W drugim przypadku pokazanym na rys. 8-27b, obciqienie
l%d d?gnowego (wiszqcego) przekrycia hah przekazuje si? na wspornikowe pod-
porowe belki-sciany o dose zloionym ksztalcie z otworem w srodku (na wysokosci
•^gdmej kondygnacji); sciany te przenoszq to obciqienie dzialajqce do wewnqtrz hali
I przekazujq je na grunt wraz z ci?iarem przekrycia gornego i obciqieniem od stropu
.nad kondygnacjq partem. W pierwszym przypadku wspornikowe belki-sciany obli-
|cza6 moina na podstawie wiadomosci podanych w tym rozdziale, natomiast w dru-
gim — moina je obliczac np. metodq elementow skonczonych lub innq metodq
dostatecznie doldadnq.
Inne ciekawe zastosowanie belki-sciany pokazano na rys. 8-28. Wielokondygna-
cyjna zabudowa obejmuje tu dwie przelotowe jezdnie (w obudowie tunelowej)

*> Bliisze informacje na ten temat znajdzie czytelnik m.in. w pracach: Rosman R: Obliczanie
fcian asztywniajj^cych oslabionych otworami. Hum. z niem. Arkady. Warszawa 1971; SieczkowskiJ.:
Projektowanie budynkow wysokich z betonu. Arkady. Warszawa 1976; Grzybowski M , Kapela M., Rys. 8-27. Belki-Sciany hal o przekryciu: a) lukowym, b) ci§gnowym
Sieczkowski / . : Wplyw zarysowaaia nadprozy na sztywnoSa Sciany. Inz. i Bud., nr 3/85. "^"^ i —element noSny lukowy, 2 —ci?gnowe przekrycia hali, 5 —Una naci^gowa (stabilizacyjna>
286 Belki-iciany rzyktady zastosowania beiek-iclan 287

(7) Godycki-Cwirko T.: ^Ibetowe belki-sciany w swietle dotychczasowych badaii na modelach

zelbetowych. luzymena i Budownictwo, nr 1/1964.
(8) Godycki-Cwirko T.: Wymiarowanie zelbetowych belek-§cian. Inzynieria i Budownictwo,
nr 2/1964.
(9) Godycki-Cwirko T.: Przegl^d wazniejszych prac na temat dzwigardw tarczowych z zebrami
podporowymi. Archiwum Inzynierii L^dowej, t. X V , nr 1—2/1969.
(10) Grosser E., Thielen G.: Hilfsmittel zur Berechnung der Schnittgrossen und Formacderungen
von Stahlbetontragwerken. I I Auflage. Verlag W. Ernst u. Sohn. Berlin—Miinchen—Diissel-
dorf. Berlin 1978.
(11) Kalmanok A. S.: Stroitielnaja miechanika plastinok. Gosstrojizdat. Moskwa 1950.
<12) Leonhardt R, Walther R.: Wandartige Trager. D . A . f. St., Heft 178. Verlag W. Ernst u .
Sohn. Berlin 1966.
Immm :iiijr i i r (13) Leonhardt F., Monnig E.: Vorlesungen iiber Massivbau. Grundlagen zum Bewehren im Stahl-
betonbau. Dritte Auflage. Springer Verlag. Berlin—Heidelberg—New York 1977
mmmmmMrmmmmm iii i a r - t l i i Linse H.: Wandartige Trager mit Pfeilervospriingen. Der Bautechnik, nr 6/1961.
i i i i i r rpmmm 5) Malijew A.K., Nikolajewa M. B.: Issledowanija napriazionnogo sostojanija wysokoj balki
li.
1 • 11,1 „„•„„,„ swobodno lezaszcziej na dwoch oporach. Trudy Leningradskogo Instituta Sooruzenij, nr
2/1935.
1 r n 2 n n 2 n
C| €) Mandes J.: Zastosowanie r6wnania pracy wirtualnej do obliczania belek-scian. ITB. War-

1
in =^1 m 1,
17) Murzewski J., Sowa A.: Oszacowanie bl^du obliczania nosnoSci elementu zelbetowego. Archi-
Rys, 8-28. Schemat obiektu wielokondygnacyjnego z wewnQtrznymi jezdniami przelotowymi
i parkingami o poprzecznym gl6wnym ukladzie noSnym w ksztalcie dwuprz^slowej ramowej belki-
- Sciany (Berlin-Wilmersdorf)
1—jezdnia przebiegaj^ca w tunelu, 2 — parking
i pod nimi usytuowane parking! mieszczqce si? na dwoch kondygnacjach poniiej
jezdni. Glownym elementem nosnym jest pot?4na dwuprz^slowa ramowa belka-Sciana
z licznymi otworami umiejscowionymi na roinych kondygnacjach w obszarze ga-
barytowym ramy. Dodatkowq trudnosciq bylo tak przemyslane wykonawstwo
obiektu, aby zapewnid w kaidej fazie budowy jednakowe osiadanie bocznych podpor
i Srodkowej podpory ramy.
szawa 1949.
wum Inzynierii L^dowej, t. X V , nr 1—2/1969.
P/eiffer G.: Beitrag zur Bferechnung und Bemessung von fiber den Auflagem verstarkten
wandartigen Durchlauftragem (Dissertation). Hannover 1965.
Praca zbiorowa — Ciesielski R., Mitzel A., Stachurski W., Suwalski J.: Behalter, Bunker,
Silos, Schornsteine und Femsehturme. n Auflage. W. Ernst u. Sohn. Berlin 1985.
Robinson J. R.: Elements constructifs sp&iaux du b6ton arm^. Edition Eyrolles. Paris 1975.
Theimer O.: Hilfstafebi zur Berechnung wandartiger Stahlbetontrager. Verlag W. Ernst u.
Sohn. Berlm 1958.
Ulicki LL i inni: 2elezobietonnyje konstrukcii. Gostiechizdat. Kijew 1959.
CC BA 68 — Rdgles techniques de conception et de calcul des ouvrages et constructions en
beton arm6. Editions Eyrolles. Paris 1974.

W y k a z pismiennictwa

(1) Andermann F.: Tarcze prostok^tne. Obliczenia statyczne. Arkady. Warszawa 1966.
(2) Andermann F.: Obliczanie wieloprz^slowej, wzmocnionej slupami belki-sciany o kwadratowych
elementach mi^dzyslupowych. Inzynieria i Budownictwo, nr 4/1969.
(3) Beyer K.: Statik im Stahlbetonbau. Springer. Verlag Berlin 1956.
(4) Clemens G.: Polarisationsoptische Untersuchungen der Spannungsverteilung in wandartigen
TrSgem mit Randverstarkung. Wiss. Zeitschr. der Hochschule fur Bauwesen. Leipzig, nr 5/1959.
(5) Dischinger F.: Beitrag zur Theorie der Halbscheibe und des wandartigen Tragers Abh. Int.
Kongresses fiir Briickenbau und Hochbau, 1932.
(6) Girkmann K.: Dzwigary powierzchniowe (thim. z niem. Dqbrowski R.). Arkady. Warszawa
1957.

9. F u n d a m e n t y
9.1. Wiadomosci ogolne. Zasadnicze rodzaje fundamentow
Fundamenty cz?sci^ budowli przekazuj^c^ obci^zenia i odksztalcenia konstrukcji
budowli na podloi:e gruntowe i rownoczesnie przekazuj^c^ odksztalcenia pocUoia
na konstrukcj? (podloie gruntowe zaliczane jest do podstawowych elementow
konstrukcyjnych ukladu).
S p o s o b i w a r u n k i p o s a d o w i e n i a budowli oraz spodziewane
odksztalcenia podloza ustala projektant konstrukcji na podstawie analizy:
1) rodzaju konstrukcji i wartosci dopuszczalnych osiadan oraz r6:^nic osiadan
przyj?tych do obliczen statycznych, odpowiadaj^cych wymaganiom technologicz-
nym,
2) wartosci i sposobu przekazywania obci^ien stalych i zmiennych dlugo- oraz
krotkotrwalych,
3) ukladu geometrycznego i przeznaczenia cz?sci podziemnej obiektu wraz
z instalacjami,
4) poziomu i obszaru wahan wody gruntowej i jej ewentualnej agresywnosci,
5) technicznych wla^ciwosci podloza gruntowego.
Fundamenty budowli powinny bye tak zaprojektowane, aby byly zachowane
odpowiednie warunki odnosz^ce si? do stanow granicznych nosnosci podloia grun-
towego oraz stanow granicznych uzytkowania budowli. Nie tylko zatem powinny bye
zachowane wlasciwe warunki nosnosci ukladu fundament — podloie gruntowe, ale
rownie:^ odksztalcenia budowli (osiadanie pionowe jej calosci lub fragmentow oraz
obrot spowodowany zroznicowanym nierownomiernym osiadaniem) powinny bye
takie, aby nie doprowadzily do uszkodzen budowli i naruszenia warunkow na-
lezytej jej eksploatacji.
Zasadniczym dzialaniem projektanta jest zatem ustalenie — na podstawie
znajomosci powyiszych czynnikow — rodzaju fundamentu, ktory moglby bye
w konkretnych warunkach zastosowany.
Gdy grunt o wystarczaj^cych wlasciwosciach technicznych znajduje si? w po-
ziomie posadowienia, wowczas projektuje si? posadowienie b e z p o s r e d n i e
na gruncie w postaci law lub stop fundamentowych. Gdyby dla slabych gruntow
wymiary law lub stop wypadly zbyt wielkie i nieekonomiczne, wowczas stosuje si?
fundamenty plytowe zwykle, plytowo-iebrowe, krzy^owo zbrojone lub odwrocone
Warunki stanu granicznego lioinofci podtoza 289
grzybkowe. Fundament taki znajduje si? pod cal^ budowl^ i przy odpowiednim
usztywnieniu znacznie zmniejsza nierownomierne osiadanie budowli.
W gruntach niejednorodnych ze zmiennym modulem scisliwo^ci oraz dla bu-
dowli przekazuj^cych znaczne obci^zenia i dla budowli wysokich stosuje si? cz?sto
fundamenty skrzyniowe. to sztywne, monolityczne konstrukcje zlo^one z plyt
(gomej i dolnej), scian obwodowych oraz scian wewn?trznych, tworz^ce najcz?sciej
podziemn^ kondygnacj? budowli. Ten typ posadowienia przyjmuje si? rowniez
iwowczas, gdy poszczegolne cz?sci budowli przekazuj^ na fundament nierowno-
vmierne obci^zenie, gdy^ dzi?ki swej duzej sztywnosci rozklada on ogolne obci^ienie
:;:na grunt w sposob rownomiemy; w przypadku wysokiego poziomu wody gruntowej
fundament skrzyniowy (najcz?sciej wtedy bez gomej plyty) stanowic moze przy
: odpowiedniej izolacji szczeln^ wann?.
Gdy gmnt o wymaganej wytrzymalosci zalega ponizej prcjektowanego poziomu
posadowienia, wowczas—je2eli ewentualna wymiana gruntu slabego na moc-
niejszy (iwir, pospolka, piasek) bylaby nieekonomiczna ze wzgl?du na zbyt duz^
; grubosc warstwy slabego gruntu — naleiy stosowac fundamenty posrednie
(tzw. gl?bokie). Do tego rodzaju fundamentow nalei^ pale, studnie i kesony.
Warunki uzycia pali omowiono bliiej w p. 9.7, studnie stosuje si? tylko tam, gdzie
nie spodziewamy si? w grujicie takich przeszkod, jak duze kamienie, grube korzenie,
pozostalosci dawnych konstrukcji, natomiast kesony — gdy nosna warstwa gruntu
zalega dose gl?boko ponizej zwierciadla wody, przy czym mo2na je wykonywac
w gruncie, w ktorym istniej^ przeszkody podane przy stosowaniu studni^\
9.2. Warunki stanu granicznego nosnosci podtoza gruntowego
przy posadowieniu bezposrednim budowli. Zasady ustalania
wymiarow fundamentow^^
Na nosnos6 graniczny podloia maj^ duiy wplyw jego techniczne wlasciwosci (ko-
hezja, k^t tarcia wewn?trznego, ci?4ar obj?tosciowy gmntu), jak rowniei ksztalt
i powierzchnia fundamentu oraz jego zagl?bienie. Natomiast spodziewane osiadania
i r62nice tych osiadan zalei^ rowniei od ksztaltu i wielkosci fundamentu, nacisku
przekazywanego przez fundament na podloie gruntowe i modulow scisliwosci
podloza.
W rozdziale tym om6wimy projektowanie fundament6w plytkich oraz na palach, jako
najcz^Sciej spotykanych i majqcych najszersze zastosowanie. Sposoby posadowienia budowli na
studniach i kesonach zelbetowych, stosowane w specjalnych przypadkach, jak r6wniez problemy
zdziedzinymechaniki gruntow i geologii inzynierskiej znajdzie Czytelnik w publikacjach specjalnych.
2> Punkty 9.2 do 9.4 tego rozdzialu opracowano w nawiqzaniu gl6wnie do normy PN-81/
yB-03020, wyd, 2, stan aktualny: kwiecie6 1983. D l a wygody Czytelnik6w wprowadzono w tych
punktach inne niz w calosci pracy „Konstrukcje zelbetowe" zasady oznaczeii, lecz zgodne z tq
norm^.
19
 290 Fundamenty arunki stanu granicznego no^rio^ci podtoia 291

Ustalenie ksztaltu i wielkosci fundamentu ze wzgl§du na przemieszczenia (od-
ksztalcenia) podloia gruntowego i konstrukcji budowli mo2e bye w wielu, bardzo
«z?sto spotykanych, przypadkach pominigte. Norma PN-81/B-03020 pozwala na lo,
gdy w poziomie posadowienia wyst^pujq. grunty skaliste lub w podloiu do glgbokosci
Townej 3-krotnej szerokosci najwi§kszego fundamentu wyst^pujq, wyl^cznie grunty
niespoiste, z wyj^tkiem piaskow pylastych w stanie luznym, oraz grunty spoiste w sta-
nie polzwartym i twardoplastycznym. Dotyczy to posadowienia na takim gruncie
wielu rodzajow budowH, jak: hale przemyslowe jednokondygnacyjne o konstrukcji
-statycznie wyznaczalnej z suwnicami do 500 k N udzwigu, budynki przemyslowe wy-
•sokosci do trzech kondygnacji wl^cznie, budynki mieszkalne i powszechnego u2ytku
wysoko^ci do jedenastu kondygnacji wl^cznie i o rozstawie ^cian konstrukcyjnych
lub ship6w nie wi§kszym ni2 6 x 6 m oraz budynki rolnicze niezaleinie od rodzaju
i konstrukcji. Dotyczy to r6wnie2 budowli, ktorych konstrukcja obliczona jest
jako ci^gla, statycznie opieraj^ca si? na podloiu odksztalcalnym. Ten stan (tzw.
I I Stan graniczny) trzeba jednak sprawdzac, gdy obci^ienia konstrukcji (w obr?bie
jej cz?sci niezdylatowanych) s^ zroinicowane, wyst?puj^ obok rozpatrywanej
budowli dodatkowe obci^ienia (np.*skladowiska) lub istnieje specjalne wymaganie
«(np. eksploatacyjne) ograniczaj^ce osiadanie fundamentow.
Wi?kszosc spotykanych budowli mote zatem miec ksztalt i wielkos6 funda-
^ent6w ustalone jedynie na podstawie spelnionych warunk6w ze wzgl?du na nos-
Norma PN-81/B-03020 rozr6inia trzy metody ustalania parametrow geotech-
cznych:
przez bezposrednie oznaczanie wartosci parametru za pomocg. polowych lub
laboratoryjnych badan gruntow (tzw. metoda A),
przez oznaczanie wartosci parametru na podstawie ustalonych zaleznosci ko-
relacyjnych mi?dzy parametrami fizycznymi lub wytrzymalosciowymi a innym
parametrem wyznaczonym metody A (tzw. metoda B),
przez przyjmowanie wartosci parametrow okreSlonych na podstawie praktycz-
nych doswiadczen budownictwa na innych podobnych terenach, uzyskanych
dla budowli o podobnej konstrukcji i zbliionych obci^i:eniach (tzw. metoda C).
Na podstawie tabl. 9-1 i nomogram6w (rys. 9-1 i 9-2) mo2na dla istniej^cego
oionego) gruntu okresUc podstawowe parametry geotechniczne oraz inne wiel-
i§ci od nich zalei;ne. Okreslone wg metody A, a tym samym i wg metody B para-
try maJ4 wartosci charakterystyczne; potrzebne do obliczen ich wartosci obli-
*owe (oznaczone znacznikiem r) okresla si? zatem mnoi^c je przez wspolczynnik
terialowy ym-
b) 25'

^os6 (jest to tzw. I Stan graniczny), bliiej om6wiony w tym rozdziale.

Podstawowym w a r u n k i em o b l i c z e n i o w y m p r z y spraw-
45' 20'
" d z a n i u I s t a n u g r a n i c z n e g o jest
fir < /wfi/, [9-1]
>
S. n
^ ktorym Qr jest obliczeniowym obci^niem dzialaj^cym na podstaw? fundamen- AO' 15'
tu, Qf — obliczeniowym oporem granicznym podloia gruntowego przeciwdziala-
Np
j ^ c y m obci^ieniu g,., a w oznacza wspolczynnik korekcyjny.
" —\ N^
O b c i ^ i e n i e o b l i c z e n i o w e fi,, okreslone w kN, jest obci^^eniem 35* 10'
wyznaczonym od obci^ien obliczeniowych dzialaj^cych na konstrukcj?, tj. od r "s;D
V
"N
•obci^^en charakterystycznych (normowych), powi?kszonych przez ich pomno^enie
przez wspolczynnik obci^enia y/. Przy okre^laniu wartosci naleiy uwzgl?dnic 30'
inajniekorzystniejsze zestawienie oddzialywan na budowl? od obUczeniowego ob-
•ci^ienia stalego i zmiennego, naleiy rowniei: uwzgl?dni6 parcie gruntu, wypor
i cisnienie splywowe wod gruntowych, obci^ienie od s^siednich fundamentow 25'
a20 0,30 QAO Q50 0 60 0,70 0.80 Q90 1.00
i budowli oraz odci^enie spowodowane wykopami w s^siedztwie fundamentu,
I'S' K'
przy czym dzidanie wod gruntowych uwzgl?dnia si? przy najniekorzystniejszym
poziomie piezometrycznym. 9-1. Nomogramy do okreslania wartosci charakterystycznej (normowej) kqta tarcia we-
negoC><"> dla dla grunt6w: a) niespoistych, b) spoistych
Obliczeniowy opor graniczny podloza gruntowego
•zwiry, Po — pospdlki, piaski grube, P. — piaski §rednie, Pd — piaski drobne, P« — piaski.
>Qfy okreslony w kN, zaleiy od wielu czynnik6w, przede wszystkim wielkosci para- *aste; A — grunty spoiste morenowe skonsolidowane, B — inne grunty spoiste skonsolidowane
--metrow geotechnicznych, wielkosci podstawy fundamentu oraz sposobu obci^ienia grunty spoiste morenowe nieskonsolidowane, C — i n n e grunty spoiste nieskonsolidowane,.
j'fundamentu. — ily, niezaleznie od pochodzenia geologicznego
 Fundamenty arunki stanu granicznego no^nolci podtoia 293

Tablica 9-la Tablica 9-lb

Charakterystyczne wartosci wilgotno^ci naturalnej Wn i g?sto^i obj^tosciowej Q dla gnintdw niespo- czne warto^i wllgotnosci natorahiej i g^stosci obj^toSciowej Q dla grontdw spoistych
istych
w„,% Stan gruntu
Stan gruntu
p6}- twardo- mi?kko-
plastyczny
Stan Srednio Nazwy grunt6w zwarty plastyczny plastyczny
zag?szczony hi/ny Q
Nazwa grunt6w zag^szczony
wilgotnoSci Q t-m-'
/t < 0
h = 0,0^ h = 0.25 I I = 0,50^
t-m-3
lo = 1.0-r- lo = 0,67-^ ID = 0,33- -f-0,25 -^0,50 -^1,00
-^0,68 ^0,24 H-O.O
zwiry, Wn 6 9 15 18
3 4 5 posp61ki
maio 2.25 2,20 2,10 2,05
gliniaste e
wilgotne
e 1.85 1,75 1.70
10 13 16 19
piaski
zwiry 10 12 15 gliniaste 2.20 2.15 2.10
Q 2,05
i pospdlki wilgotne m^o spoiste
e 2,00 1,90 1,85
pyly Wn 14 18 20 22
piaszczyste 2,05
14 18 23 Q 2,15 2,10 2,00
mokre
Wn 18 22 24 26
e 2,10 2,05 2.00
pyly
Q 2,10 2,05 2,00 1,95
malo Wn 4 5 6
wilgotne Wn 9 12 17 24
Q 1.80 1,70 1,65 gliny
piaszczyste 2,10
Rodzime ' 2,25 2,20 2,00
piaski grube w„ 12 14 16 Q
mineralne wilgotne
i srednie Wn 13 16 21 27
Q 1,90 1,85 1,80 Srednio
gliny
spoiste
Q 2,20 2,15 2,05 1,95
Wn 18 22 25
mokre
gliny w„ 17 20 25 32
Q 2,05 2,00 1.95
pylaste
Q 2,15 2,10 2,00 1,90
malo w„ 5 6 7
gliny Wn 11 14 20 30
wilgotne
Q 1,70 1.65 1,60 piaszczyste
piaski zwi^zle Q 2,25 2,15 2,05 1.95
Wn 14 16 19
drobne wilgotne
zwi?zlo gliny Wn 15 18 24 35
i pylaste Q 1.85 1.75 1,70
spoiste zwi^e
e 2,20 2.10 2,00 1,90
Wn 22 24 28
mokre gliny Wn 18 22 28 42
Q 2.00 1,90 1.85 pylaste
2,15 2,00 1,90 1,80
zwi§zie Q
malo Wn 5 6 7
Wn 14 18 25 40
wilgotne ily
Q 1,60 1,55 1,50
piaszczyste 2,20 2,10 1,95 1.80
Q
Wn 16 18 21
Rodzime piaski
wilgotne bardzo w„ 19 27 34 50
organiczne pr6chnicze 1,75 1,70 1.65 iiy
Q spoiste 2,15 2,00 1,85 1,75
Q
Wn 24 28 30 Wn 25 33 42 50
mokre ily
Q 1,90 1.85 1.75 pylaste 2,05 1,90 1.80 1,70
e
 294 Fundamenty arunki stanu granicznego noinoici podtoia 295

60 n Qin —obUczeniowe srednie g?stoici obj?toSciowe grunt6w (z uwzgl?dnie-

50
niem wyporu wody ponizej poziomu piezometrycznego) wyst?puj^-
cych odpowiednio powyiej poziomu posadowienia i poniiej poziomu
AO posadowienia do gl?bokosci rownej B , t/m^,
c^-) _ obliczeniowa wartosc spojnosci gruntu zalegaj^cego bezposrednio
30
poniiej poziomu posadowienia, kPa,
)
g _ przyspieszenie ziemskie, m/s^ (moina przyjmowad ^ = 10 m/s^),
20 ^ND,NB wspolczynnik! nosnosci zaleine od obliczeniowej wartosci k^ta tarcia
Rys. 9-2. Nomogram do okreslania wartosci
wewn?trznego 0^^^ gruntu poniiej poziomu posadowienia^^ przyjmo-
10 charakterystycznej (normowej) spojnosci
0,75 gruntu ci"> (kPa)
wane z wykresu w PN-81/B-03020 lub obliczone ze wzorow:
0,0 0,10 Q20 0,30 QAO Q50 0,60
jln)
A , B , C , D — j a k na rys. 9-1
Nr, = e««*i'^g2 +- ^ j , Nc = (iVz,-l)ctg0(->.
[9-3]
Wspdlczynnik materialowy dla kaidego parametru oznaczonego" metody A
oblicza si? wg PN-81/B-03020 (p. 3.2, wzor 3), przyjmuj^c bardziej niekorzystn^
z obliczonych wartosci. Nie naleiy przyjmowac wartosci y„, bliiszych jednos'ci
ni^ y« = 0,9 i y„= 1,1 (jezeli obliczona wartosc y„ jest dalsza od jednosci niz
y„ = 0,80 lub y„ = 1,25, to —zgodnie z tym punktem normy — naleiy przeana-
lizowac przestrzenn^ zmiennoS6 wynikow badan w celu sprawdzenia moiliwosci
wydzielenia dodatkowych warstw geotechnicznych). Wspolczynnik y„ dla para- • 1
metru oznaczonego metody B lub C wynosi y„ = 0,9 lub y„ = 1,1, przy czym do 1 .
obliczen naleiy przyjmowac wartosci bardziej niekorzystne.
Maj^c w ten sposob okreslone wartosci obliczeniowe parametrow geotechnicz-
z"
nych: g?stosc obj?tosciow^ gruntu Q^'\c gruntu 4''> oraz k^t tarcia we-
wn?trznego 0i'\a si? — dla obliczanego fundamentu — obliczeniowy opor
Rys. 9-3. Fundament o b c i ^ n y
graniczny podloza gruntowego w zaleinosci od sposobu obci^enia fundamentu.
osiowo sil^ pionowq N,
Gdy fundament obciqlony jest osiowo silq pionowq jak na rys. 9-3 i gdy do
gl?bokosci z rownej co najmniej dwukrotnej szerokosci fundamentu B podloze ' W tym przypadku obliczeniowy op6r jednostkowy q, Gednowarstwowego)
jest jednorodne^\y opor graniczny podloia gruntowego okresla si? ze
bia pod podstaw? fundamentu, kPa, otrzymujemy dziel^c Qf przez pole pod-
wzoru
F=-BL

Qf = BL 1 -^0,3 - | - ) Arc4->+ ( l +1,5 ^ ) Ar^e(j)gi?.,„+

' gf = | i +0,3 ^ ) ^•c4'•>+ ( i +1,5 Nj,D„t,Q'i'g+

[9-2]
+ {l-0,25 ^)NBQnB, [9-4]

gdzie: B — szerokosc podstawy fundamentu, m,

L —dhigosc podstawy fundamentu, m
^min — gl?bokosc posadowicuia mierzona od najniiszego poziomu terenu
przy fundamencie, np. od podlogi w piwnicy lub kanahi instalacyj-
nego, m.
Gdy podloze gruntowe jest jednorodne do gl^boko^i mniejszej pd 2B, taki grunt nalezy
traktowad jako uwarstwiony.
6wczas ogdlny warunek Q r < m-Q/ mo2na okreSlid w obci^ieniach jednostko-
< mq^. [9-5]
Powyfeze wzory okreslone dla osiowego o b c i ^ n i a fundamentu mog^ bye
-!e± stosowane, gdy w najniekorzystniejszym ukladzie obci^en ich skladowa
W przypadku gruntu uwarstwionego odsylamy Czytelnika do PN-81/B-03020.
 arunki stanu granicznego no^nofci podtoia
296 Fundamenty
[1
pozioma jest nie wigksza niz 10% skladowej pionowej obci^zenia, budowla nie jest
usytuowana na zboczu lub w jego pobli±u, obok budowli nie projektuje si? wykopow
lub dodatkowych obciq^en, a mimosrody obci^zenia w kierunku szerokosci i dhi- { \
gosci fundamentu s^ odpowiednio eg < 0,0355 i < 0,035L. Wowczas dopuszcza
si? sprawdzenie I stanu granicznego ze wzorow •"f— 1

„ ^rmin'^max ^ „ ^ ^ '\
[9-6] 1
i
gdzie qrir jest srednim obUczeniowym obci^ieniem jednostkowym podloza pod 9-4. Fundament obciqzony ukosnie i mi-
fundamentem (w kPa), a qrmax jest maksymalnym obliczeniowym obci^ieniem odowo przy dzialaniu sily pionowej N, i sil
jednostkowym podloza pod fundamentem (w kPa). Gdy na fundament dziala skla- 'omych T,z. i Tra
L ^ •
dowa pozioma obci^ienia przekraczaj^ca 10% skladowej pionowej oraz gdy wyst?-
puj^ mimosrody eg > 0,0355 i CL > 0,035L, wowczas przy obliczaniu oporu gra- Gdy fundament o podstawie prostokqtnej jest obciqiony rowniei obliczeniowq
nicznego podloza gruntowego naleiy uwzgl?dnic zarowno wplyw sily poziomej, poziomq TrL, dzialajqcq rdwnolegle do dlutszego boku podstawy fundamentu,
jak i mimosrodow wyst?puj^cych u podstawy fundamentu. wczas naleiy dc>datkowo sprawdzid, czy poza powyiszym warunkiem spelniony
Gdy fundament o podstawie prostokqtnej jest obciqiony obliczeniowq pionowq rdwniei: warunek
skladowq obciqzenia {silq pionowq) Nr oraz obliczeniowq Silq poziomq Trs, dzia- [9-9]
Nr ^ mQftiL,
lajqcq rdwnolegle do krdtszego boku podstawy B (rys. 9-4), a grunt, na ktorym
fundament posadowiono, jest jednorodny do gl?bokosci 25 ponizej poziomu podstawy, ktorym wartosc QJNL oblicza si? ze wzoru
wowczas powinien bye spelniony warunek B
fi/M. = BL 1+0,3 iVc4''^c+|l + l , 5 - £ ' NoQVgDmlniD +
Nr < mQjys, [9-7] L I
gdzie pionowa skladowa obliczeniowego oporu granicznego Qff,B podloia grun-
towego (w kN) okreslona jest wzorem (5 < L) + {1-0,25-^\NBQ'i'gLiB [9-10]
f)
B\ B\
QfNB = BL 1+0,3 Ncci%+ {1 + 1,5 ~ NDQVgD„i„iD+ -'e ic, in i / b — wspolczynnik! wplywu k^ta odchylenia wypadkowej obci^ienia
L I L pionu, wyznaczone w zaleinosc! od stosunku igdLli^^u \e z nomo-
-6w podanych na rys. 9-5, przy czym tg^^. = Tr^Nr.
+ \l-0,25 j-jNsQ'B^'gBis, [9-8]
Dla fundamentow o podstawie kolowej o promieniu r stosuje si? rowniei podane
ry, przyjmuj^c B = L = 1,11r.
gdzie: 5 — zredukowana szerokosc podstawy fundamentu obliczona ze wzoru
Dla fundamentow pasmowych (law szeregowych), w ktorych L > 5B, przy
B = B—2eB, gdzie CB — mimosrod dzialania obci^iema wzgl?dem
waniu podanych wzorow moina przyjmowac BfL = 0.
srodka ci?zkosci podstawy fundamentu w kierunku rownoleglym do
W s p o l c z y n n i k k o r e k c y j n y mwyst?puj^cywpowy^szychwzorach
^ szerokosci B, m,
muje si? rowny 0,9 (wobec stosowania teorii granicznych stanow napr?ien
L — zredukowana dhigosc podstawy fundamentu obliczona ze wzoru
gruncie), z tym ie przy stosowaniu metody B lub C oznaczenia parametrow geo-
L = L—2eL, gdzie e^, — mimosrod dzialania obci^iienia wzgl?dem
hnicznych, wartosc wspolczynnika m nalezy zmniejszyc mnoi^c go przez 0,9;
srodka ci?^kosci podstawy fundamentu w kierunku rownoleglym do
dhigosci L , m, tern w tym przypadku
^c, «'oj — wspolczynniki wplywu k%ta odchylenia wypadkowej obci^ienia od /« = 0,9-0,9 = 0,81.
pionu dg, przyjmowanez nomogramow podanych na rys. 9-5 w zalez-
Aby okreslic wymiary podstawy fundamentu oraz ustalic jego wytrzymalosc,
nosci od stosunku tgdBJtg^l'K przy czym tangens k^ta nachylenia wy-
onieczna jest znajomoS6 r o z k l a d u o b l i c z e n i o w e g o o b c i ^ i e n i a
padkowej obci^ienia SB jest rowny igde = TrBJNr, pozostale oznaczenia
e d n o s t k o w e g o w jego podstawie. Z przeprowadzonych doswiadczen wynika.
s^ takie same jak we wzorze [9-2].
•29^ Fundamenty 'arunki stanu granicznego no£no£ci podtoza 199

rozklad ten nie jest liniowy i zaleiy od wielu czynnikow zwi^zanych z samym
damentem (sztywnosc, ksztalt, wymiary); poza tym zale2;y od parametrow geo-
hnicznych gruntu oraz gl?bokosci posadowienia. Przy projektowaniu sztywnych
idamentow, z jakimi na ogol w praktyce spotykamy si?, norma PN-81/B-03020
puszcza jednak przyjmowanie Uniowego rozkladu tego obci^2;enia.
W zaleinosci od usytuowania obliczeniowej wypadkowej sily pionowej Nr
'alaj^cej w podstawie fundamentu wzgl?dem osi przechodz^cych przez srodek
cosci tej podstawy rozroinia si? cztery przypadki obliczeniowego obci^zienia
)ru) jednostkowego qr (rys. 9-6):
1. Gdy sila Nr dziala w osi podstawy fundamentu — mamy wowczas prosto-
k^tny rozldad obci^ienia q, (rys. 9-6a),
2. Gdy sila Nr dziala, w granicach rdzenia podstawy fundamentu — mamy
wowczas trapezowy rozklad obci^ienia q, (rys. 9-6b),
3. Gdy sila Nr dziala na granicy rdzenia podstawy fundamentu — mamy wtedy
trojk^tny rozklad obci^ienia qr przy braku szczeliny mi?dzy podlozem
i podstawy (rys. 9-6c),
4. Gdy sila Nr wychodzi poza rdzen podstawy fundamentu — mamy w tym
przypadku trojk^tny rozldad obdqienia qr przy istnieniu szczeliny mi?dzy
podloiem i podstawy (rys. 9-6d).

0) -r+T b) 0)
Nh

3 NJ

9-6. Zasadnicze przypadki rozkladu o b c i ^ d jednostkowych n a podloze gruntowe pod

entem przy z^ozeniu, ze podloze jest sztywne: a) o b c i ^ n i e osiowe, b) o b c i ^ n i e mimo-
lowe przy ea < BI6, c) obciqzenie mimoSrodowe przy CB = BjS, d) obciqienie mimosrodowe
CB > B16, e) o b c i ^ n i e m i m o § r o d o w e dwukierunkowe
 Dopuszczaj^c przyj?cie liniowego rozkladu obliczeniowego obci^ienia jed- ^ n podloia gruntowego (a wi?c i oddzialywania podloia na fundament) przyjmu-
nostkowego, norma PN-81/B-03020 okresla r6wnie± nast^puj^ce warunki, ktore my liniowy, uzaleiniony od poloienia wypadkowej obci^ienia na grunt wzgl?dem
powinny byd przestrzegane przy projektowaniu fundamentow: si poprzecznego przekroju lawy (rys. 9-6a, b, c, d).
— nie naleiy uwzgl?dniac sil rozci^gaj^cych migdzy podloiem gruntowym i podstawq
fundamentu (por. przypadek pokazany na rys. 9-6d), J.1.2. Okreslenie szerokosci lawy
— wypadkowa pionowa sil od obliczeniowego obci^ienia stalego i zmiennego „5rokosc lawy fundamentowej przy spelnieniu warunkow podanych w p. 9.2
dhigotrwalego nie powinna wychodzic poza rdzen podstawy fundamentu, kre^la si? z warunku Qr <^ mQf wyznaczanego na dlugosci lawy rownej L = 1,0 m.
— przy uwzgl?dnieniu wszystkich obci^ien obliczeniowych dopuszcza si? powstanie W tym przypadku pionowa skladowa obciqzenia podloza gruntowego wynosi
szczeliny mi?dzy podlozem gruntowym i podstawy fundamentu (rys. 9-6d), ktorej
Qr = Nr = Nrs + Gr,
zasi?g c nie moze bye wi?kszy niz do polowy odlegloici c' mi?dzy prostq,
przechodz^c% rownolegle do osi oboj?tnej przez srodek ci?2kosci calej podstawy, de: — wypadkowa sila obhczeniowa przekazywana przez scian? na law?
a skrajnym punktem podstawy przeciwleglym do punktu, w ktorym wyst?puje na dhigosci L = 1,0 m, kN,
qrmax (zgodulc z rys. 9-6c, d w przypadku dzialania sily Nr o mimosrodzie Gr — obliczeniowa sila b?dqca sumq ci?zaru lawy i gruntu spoczywajqcego
# 0i # 0; dla fundamentow o podstawie prostokqtnej przy eg ^ Oie^ = 0 na jej odsadzkach na dlugosci L = 1,0 m, kN.
prowadzi to do warunku c < 0,255), Przy okreslaniu obliczeniowego oporu granicznego podloza gruntowego Qf
~ przy wspolnych fundamentach plytowych lub pierscieniowych budowli wyso- bee dhigosci L lawy przekraczajqcej zazwyczaj pi?c jej szerokosci 5 moiemy
kich, gdy wypadkowa obci^en zaczepiona jest na wysokosci wi?kszej niz 35 mc B/L = 0.
(np. przy parciu wiatru na wie^? telewizyjnq lub zbiomik wiezowy) oraz w przy- Mamy w6wczas
padku fundamentow slupow hal obciqionych suwnicami — wypadkowa sil od gdy sila Qr dziala osiowo na podstaw? fundamentu, to zgodnie ze wzorem [9-2]
obliczeniowych obciqzen stalych oraz zmiennych dhigo- i krotkotrwalych nie podanymi tam oznaczeniami
moze wychodzic poza rdzen podstawy fundamentu.
Qf = QfN = lMNcc'J^+Nj,Q'i'gD^in+NBe'B''8B], [9-2a}
Przy okreslaniu obliczeniowych obciqzen jednostkowych na podloie gruntowe
oraz wyzej podanych warunkow przyjmuje si? sil? iV^z uwzgl?dnieniem ci?zaru gdy sila Qr dziala na podstaw? fundamentu mimosrodowo, to zgodnie ze wzorem
fundamentu oraz spoczywajqcego na nim gruntu. [9-8] i podanymi tam oznaczeniami
Na okreslenie warunkow wytrzymalosciowych elementow fundamentu nie
Qf = QfNB = B-mNcc':nc+N^c'''gD„iJu+NBQ'PgBiB]- ^-Sa]
wplywa ani ci?2;ar fundamentu, ani obciq:^ajqcego go z g6ry gruntu, gdyi te skladowe
obciqienia znoszq si? z oddzialywaniem podloia od tych obci^en i nie wplywajii W przypadku osiowego obciqienia podstawy lawy mozna opierac si? na wa-
na odksztalcenia obliczanych elementow fundamentu. nku qr < mqf, gdzie wobec przyj?cia 5/L = 0 mamy
qf = NcC^'+NuD^inQ'Pg+NsQ^PgB, [9-4al

9.3. Lawy fundamentowe zatem szerokosc lawy (w m) okreslamy z warunku

Nr [9-11]
9.3.1. Lawy betonowe i zelbetowe pod obci^zeniem ci^gtym qr =
^ m{Ncc'P+NoD„i,Q%^g+NBQ''pgB].
5.1,0
9.3.1.1. Charakterystyka ogolna W przypadku prawie osiowego dzialania sily Nr na podstaw? lawy, gdy
Lawy fundamentowe konstruuje si? najcz?sciej z betonu lub ielbetu. Obci^niem < 0,0355 i spelnione sq odpowiednie warunki podane w p. 9.2, przyj?ta szerokosc
law jest zwykle ciqgle obci^enie przekazujqce si? wzdlui law poprzez sciany bu- 'wy powinna spelniad warunki [9-6], gdzie
dowli. Przekroj poprzeczny law jest zwykle prostokqtny. Gdy wysokosc lawy przekra- /
Nr 6eB
cza 40-7-50 cm, ze wzgl?d6w oszcz?dnosciowych stosuje si? przekroj trapezowy lub qrmln — 1-
5-1,0 \ 5 [9-12]
schodkowy.
/
Sposoby obliczania" law betonowych i ielbetowych omowimy w zaloieniu, ze Nr 6eB
qrmax — 1+
grunt stanowi osrodek sztywny. Przy takim zaloieniu rozklad jednostkowych obciq- 5-1,0 \
5
307 Fundamenty

przy czym eg jest mimosrodem sily obliczeniowej Nr wzglgdem osi przechodzqcej Gdy OS geometryczna lawy nie pokrywa si? z osiq Sciany, bsc oznacza podwojnq
przez Srodek podstawy fundamentu lawowego. odleglosc osi lawy od kraw?dzi Sciany, wzgl?dem ktorej obliczono Z Pn^n-
Sprawdzenie warunku niewychodzenia poza rdzen podstawy lawy wypadkowej Z zasady nalezy ds^iyi do maksymalnego zmniejszenia mimosrodu, umieszczajqc
siliVr od obliczeniowego obciqzenia stalego i zmiennego dlugotrwalego sprowad2a si? aw? tak, aby jej os geometryczna przebiegala jak najbli^ej linii dzialania wypadkowej
do sprawdzenia warunku < 5/6, gdzie przy granicznej wartosci mimosrodu 'ly (rys. 9-7). Czasem mimosrodu Cg nie da si? jednak uniknqc, np. w fundamentach
es = BI6 rozklad obliczeniowego obciqienia jednostkowego w podstawie lawy d strony sqsiada, gdy lawa fnndamentowa uie moze wystawac poza lico Sciany.
pokazano na rys. 9-6c; w tym przypadku
_ 2Nr > 3.1.3. Obllczanie i konstrukcja law betonowych
qrmax ~ \ ' [9"13] bliczanie lawy betonowej (rys. 9-8) sprowadza si? do okreSlenia jej wysokosci
Norma PN-81/B-03020 dopuszcza — przy uwzglgdnieniu wszystkich obliczenio- warunku nieprzekroczenia wyst?pujqcych w niej napr?4en rozciqgajqcych. W tym
wych obciqien — powstanie szczeliny nii?dzy podlozem i podstawq lawy pr/y za- "lu potrzebna jest znajomoS6 o b l i c z e n i o w y c h o b c i q i e n j e d -
chowaniu warunkow podanych w p. 9.2. W tym przypadku rozklad obliczeniowego ostkowych oddzialywania podloza gruntowego na
obciqienia jednostkowego w podstawie lawy wobec eg > 5/6 przedstawia si? jak w?, ktore wywoluje jej zginanie oraz przebicie. Okresla si? je — zazwyczaj na 1,0 m
na rys. 9-6d, a maksymalne obciqienie kraw?dziowe okresla si? ze wzoru igoSci lawy— wzale^noSci od poloienia wypadkowej obUczeniowej sily A'',.,
bciqiajqcej law? ze wzorow analogicznych do podanych w p. 9.3.1.2 dla obciqzenia
2Nr
dloia gruntowego.
^'"""^ " 3Q • l'0 ' ^^'^^^
w przypadku osiowego dzialania sily Nrs wzgl?dem Srodka podstawy lawy, a wi?c
gdzie Q jest odleglosciq sily iV, od bardziej obciqz:onej kraw?dzi lawy fundamentowej, przy eg = 0 — rys. 9-6a
Przypadku tego nalez;y jednak jak najusilniej unikac, a przy plastycznych grun- Nr [9-161
tach wilgotnych w ogole niedopuszczalne jest wyst?powanie napr?:^eri rozciqgajq- 51,0 '
cych pod fundamentem.
w przypadku mimosrodowego dzialania sily Nrs przy eg < 5/6 — rys. 9-6b
Jesli srodek szerokosci lawy pokrywa si? z osiq Sciany, to mimosrod eg, wyst?-
pujqcy w przytoczonych wzorach, liczony od osi Sciany, okresla si? ze wzoru 6e,
qrOmin —
5 •)•
[9-12a]
Nrs / , • 6eB\

gdzie ^Pn^n oznacza sum? iloczyn6w sil dzialajqcych na scian? i ich odleglosci
4 w przypadku mimosrodowego dzialania sily Nrs przy eg = BjG — rys. 9-6c
od kraw?dzi Sciany, a b^c — gruboS6 Sciany spoczywajqcej na lawie.
27V,, [9-13al
qrOmax
5-1,0

a) b) 0

M l
•
2A

^1 •t - ^ - ^ ^ — = — . —
r
1 i c Rys. 9-7. Usytuowanie lawy uraozliwiajqce pokrycie
II
R y s . 9-8, Typowe przekroje poprzeczne Jaw betonowych: a) i b) prostokqtny, c) trapezowy,
- 1 a; o si? linii dziaiania wypadkowej o b c i ^ n i a Nr z osiq
gecmetrycznq ptzekroju poprzecznego lawy '4) schodkowy
 Fundamenty lUiwy fundamentowe

— w przypadku mimosrodowego dzialania sily Nrs przy eg > B/e (por. uwagi Wprowadzajqc do wzoru wielkosci obliczeniowego obciqienia jednostkowego
podane na str. 300) — rys. 9-6d w kPa, a wielkosci liniowe w m, otrzymujemy moment w kN • m/m.
2iV. Gdy napr?4enie rozciqgajqce w betonie niewiele przekracza wartoSc granicznq,
~ 3^.1,0 • [9-14a] w6wczas korzystne jest pogrubienie sciany nad lawq za pomocq odsadzki (rys. 9-8b).
Wskutek tego 2anniejszy si? uiytecznq wysokoS6 lawy.
W y s o k o s c l a w y okresla si? z warunku nieprzekroczenia w betonowej Niezaleinie od obliczenia na zginanie naleiy rowniei sprawdzic law? na sci-
zginanej lawie wytrzymalosci obliczeniowej na rozciqganie (na 1,0 m dlugosci lawy)
nanie, choc wysokoSc okreslona wzorem [9-18] (ograniczona granicznq wartosciq
na rozciqganie) bywa najcz?sciej wystarczajqca, aby przejqd scinanie. Scinania
Wf 0,292 • 1,0. ' [9-17] 'e nalezy oblicza6 w plaszczyznie pionowej kraw?dzi muru, jak to si? cz?sto spo-
gdzie: Af — obliczeniowy moment zginajqcy od oddzialywania podlo2a spowodo- tyka, lecz w przekroju okreSlonym przez przeci?cie si? z podstawq lawy plaszczyzny
wanego silq 7V„ dzialajqcq na law?, k N • m, wyprowadzonej od kraw?dzi sciany i odchylonej od osi pionowej pod kqtem a roz-
•jChodzenia si? najwi?kszych sil scinajqcych; dla elementow betonowych moina
Bbz -— obliczeniowa wytrzymalosc betonu na rozciqganie, kPa,
y 6 3 — wsp61czynnik uwzgl?dniajqcy moiliwosc zniszczenia elementu bez rzyjqc a = 33°30' (rys. 9-10). W tym przypadku za obliczeniowq sil? poprzecznq
ostrzeienia, rowny 1,25. nalezy przyjqc oddzialywanie podloza na podstaw? lawy od jej skraju do kraw?dzi
Wysokosc lawy (w m) b?dzie wi?c rowna -rzeci?cia omawianej plaszczyzny z podstawq lawy.
Poniewai lawy nie zbroimy na przej?cie sil scinajqcych, zatem dla odcinka
lawy cKugoSci L musi bye spelniony wanmek
[9-18]
[9-21]
Przy osiowym dzialaniu obliczeniowej'sily Nrs obciqiajqcej law? na dlugosci
1,0 m obliczeniowy moment zginajqcy na t? jednostk? dlugosci wynosi przy czym gdy jRj^ wyrazimy w kPa, a wielkosci liniowe w m, to sila Q powinna byd
N wyraiona w kN. Zazwyczaj warunek ten okreSla si? dla dlugosci lawy L = 1,0 m.
M = [9-19]
5-1,0 2 ' Przy lawie o przekroju podanym na rys. 9-8d naleiy sprawdzic na Scinanie
natomiast przy mimosrodowym dzialaniu obliczeniowej sily Nrs, zgodnie z oznacze- dolny schodek lawy.
niami na rys. 9-9, po wyznaczeniu obciqien qromin i qromax wg wzoru [9-12a], mo- Gdy budowl? posadawia si? na gruncie niejednolitym lub naciski przekazujqce
ment na 1,0 m dlugosci lawy si? na grunt za posrednictwem lawy betonowej sq roine na r6inych odcinkach fun-
damentu, naleiy liczyd si? ze z g i n a n i e m p o d l u i n y m l a w y , spowodowa-
M _ — _ 1.0 = - ^ (24'rO max + ^rO kr) • [9-20] nym nierownomiernym osiadaniem fundamentu. W tym przypadku naleiy projekto-
^ -> qrOmax + qrOkr O wac wylqcznie lawy monolityczne; w celu zapobieieniajej p?km?ciom przyjmuje si?
podluine zbrojenie lawy w iloSci nie mniejszej mi 4 pr?ty: 2 g6rq i 2 dolem (ze wzgl?-
a

mi j i i
du na moiliwosc powstawania momentow dodatnich i ujenmych). Pr?ty te srednicy
w granicach lO-r-20 mm, zaleznie od czynnikow wplywajqcych na powstawanie
podluinego zginania lawy, umieszcza si? w lawie w obrysie muru przekazujqcego
////A obciqienie na law?. Strzemiona przyjmuje si? jako montaiowe 0 6 mm co 50 cm.
x; Grubosc otulenia tych pr?t6w od dohi przyjmuje si? w granicach 5-4-7 cm, jak to
•
T-+-T
O JCQ
II

Rys. 9-9. Naciski obliczeniowe na grunt pod

fundamentem obciqzonym mimosrodowo Rys. 9-10. Plaszczyzny sprawdzania przebicia 1-1 w lawie betonowej

20
306 Fundamenty

r i
I ^
rt—

l=1.05lo
•
1
1 Obciqzenie
przyjete
Rys. 9-14. Fundament lawowy na gruncie
Obciazenie Rys. 9-11. Schemat pracy fawy pod otworem
pochylym: a) przekr6j podluimy, b) prze-
rzeczywiste w §cianie
kroje poprzeczne s^siednich law

bliiej omowiono rozpatmjqc lawy ielbetowe. Rowniei; tam podano uwagi o podkla- bloki prostopa^oscienne; wowczas nie przekraczajq one wymiar6w 5 = 80 cm
dzie pod lawy. i / = 120 cm. Przestrzenie naroine stykajqcych si? Scian wypelnia si? betonem
Gdy w scianie nad samq lawq znajduje si? otwor (rys. 9-11), wowczas na ogol klasy B15 (rys. 9-13).
nie jest spelniony warunek [9-17] dla lawy betonowej zginanej, dlatego na tym od- Gdy zachodzi koniecznosc w y k o n a n i a l a w y na g r u n c i e p o c h y l y m ,
cinku naleiy law? obliczyc jak belk? ielbetowq, przyjmujqc dla uproszczenia obli- w6wczas naleiy zaprojektowac schodkowe (jednakowe) uskoki (rys. 9-14a) o po-
czen, ±Q chyleniu, ktore spelnialoby warunki:
[9-22] tga<0,6; tga < tg<?<'->, [9-23]
J2
gdzie za przyj?to kqt tarcia wewn?trznego gruntu obciqionego lawq fundamen-
gdzie q,Q jest obliczeniowym jednostkowym obciqieniem (oddzialywaniem) podloia,
towq, r6wny iloczynowi kqta i wspolczynnika materialowego y„ = 0,9.
powodujqcym zginanie. Wobec przyjmowania oddzialywania podloza ^^o w kPa,
Warunki te sq rowniei; wazne przy okreslaniu roinych wysokosci posadowienia
a dlugosci obliczeniowej w m, momenty otrzymuje si? w k N • m/m.
'dwoch sqsiednich law (rys. 9-14b); spdnienie ich pozwala uniknqc dodatkowego
W przypadku osiowego dzialania nacisku na law? oraz gdy grunt jest jednolity,
bocznego nacisku na law? nizszq od lawy wyiej poloionej, jak rowniei pozwala
a naciski na law? r6wnomieme, moina stosowac p r e f a b r y k o w a n e l a w y
lazwyczaj na zachowanie statecznosci podloia.
b e t o n o w e (rys. 9-12). Przy wysokosci bokow /i = 30 cm stosuje si? zazwyczaj

9-a. Obliczyc wymiary pokazanej n a rys. 9-15 lawy betonowej posadowionej na glinie piaszczystej
Stopniu plastycznosci / i " ' = 0,25. L a w a o b c i ^ o n a osiowo §cianq ceglan^ grubo^i bse = 0,38 m
01 /"A jest zagi^biona n a gl§bokosci D = Dmm = 1,0 m. Obciazenie obliczeniowe lawy iV,, = 400 k N / m .
Frzyjfto beton klasy B20 o Rt, = 0,90 M P a = 900 kPa. N a podstawie tabl. 9-lb oraz rys. 9-1 i 9-2
MBL podanego gruntu mamy: g§stos6 obj§to§ciowq e^"' = 2,20 t/m^, k^t tarcia wewn^trznego
= 20,6° oraz spojnosc cj" 37,0 kPa.
Przyj?to metod? B okreslania parametrow geotechnicznych. Obliczeniowe parametry geotech-
Rys. 9-12. Prefabrykowane iawy betonowe
niczne s^ tu
z blokow o przekroju: a) prostokqtnym,
b) trapezowym (27) e<'> = 2,20• 0,9 = 1,98 t/m^; ai<'> = 20,6 • 0,9 = 18,5°;
- 37,0 0,9 = 33,3 k P a .

Rys. 9-13. Fragment prefabrykowanego fun-

damentu lawowego w miejscu styku prosto- Mr
padlych do siebie scian (24)
/ — bloki fundamentowe, 2 — beton wy- B
Rys. 9-15
pehuaj^cy naroze

20*
 en

a-1. Obciqzenie podloza gruntowego przez law?

; 9.3.1.4. Obliczanle i konstrukcja law zelbetowych
Obliczeniowy ci?zar wlasny lawy wraz z gruntem na 1,0 m dlugosci lawy przy zalozonym dla gruntu
i Sciany y = 22,0 k N / m ^ z niewielkim nadmiarem wynosi
L a w y ± e l b e t o w e (rys. 9-16) stosuje si? wowczas, gdy wysokosc lawy beto-
nowej okreslona wzorem [9-18] jest zbyt du4a i przekroj jej staje si? nieekono-
Gr = B-D„,„ -1,0-y-Yf = B- 1,0- 1,0 - 22,0- 1,1 = 24,25,
miczny.
a wi?c
ObHczenie lawy zelbetowej sprowadza si? do okreslenia jej szerokosci, zapro-
Nr = Nrs + Gr = 400 + 24,25.
jektowania zbrojenia na zginanie wspomikow lawy oraz ewentualnego obliczenia
a-2. Obliczeniowe obciqzenie podloza gruntowego qf zbrojenia na scinanie.
Ze wzor6w [9-3] na podstawie okreslono: S z e r o k o s c l a w y i i e l b e t o w e j oblicza si? wg zasad i wzorow po-
ND = 5,53, Nc = 13,56, NB = 1,14, danych w p. 9.3.1.3 dla lawy betonowej.
zatem wobec L > 5 5 ze wzoru [9-4a] przy zalozeniu W y s o k o s c l a w y z e l b e t o w e j jest okreslana tylko ekonomicznym
stopniem zbrojenia wspomikow lawy, ktory obhczeniowo nie powinien bye mniejszy
od minimalnego. Przy takim zalozeniu wysokosc obliczeniowa lawy zalezy od klasy
qf = 13,56-33,3 + 5,53 • 1,0-1,98 • 9,81 + 1,14-1,98 • 9,815 = 558,96 + 22,145.
przyj?tego betonu i klasy zastosowanej stall.
a-3. SzerokoS6 lawy okreSlamy z warunku [9-5] metodq prob (wobec przyj^tej metody B okreslania Gdy w fundamencie zabetonowane sq kotwie, pracujqce na wyciqganie, wowczas
parametrdw geotechnicznych mamy m = 0,9 - 0,9 = 0,81)
iiiezb?dna ich dhigosc, obliczona ze wzgl?du na wlasciwq przyczepnosc do betonu,
Nr mo2e decydowac o wysokosci lawy.
O b l i c z e n i o w e m o m e n t y z g i n a j q c e wspornik lawy, okreslone
400 + 24,25 wzorami [9-19] lub [9-20], jak rowniez o b l i c z e n i o w a s i l a p o p r z e c z -
5
- < 0,81(558,96 + 22,145),
n a <2 (gdy sam beton nie jest w stanie jej przejqc) muszq bye przej?te przez zbro-
400 jenie.
+24,2 < 452,76+17,935,
5 Lawa nie wymaga zbrojenia na scinanie, gdy b?dzie spelniony warunek [9-21],
przyjmujqc 5 = 0,7 m mamy 595,63 > 465,31,
ktory sprawdza si? w przekroju okreslonym przez przeci?cie si? z podstawq lawy
plaszczyzny wyprowadzonej od kraw?dzi sciany i odchylonej od osi pionowej pod
5 = 0,8 m 524,20 > 467,10,
kqtem a = 45^ (por. rys. 9-10).
5 = 0,9 m 468,64 x 468,89, Z b r o j e n i e p o p r z e c z n e l a w pokazano przykladowo na rys. 9-16;
przyj^to 5 = 0,9 m. przy przekroju trapezowym podano rowniei typowe zbrojenie lawy na scinanie
(uwagi o zbrojeniu podhiinym przy niejednolitym gruncie lub przy niejednakowych
a-4. WysokoSi lawy okresla si? ze wzoru [9-18], gdzie obliczeniowy moment zginajqcy okreSlony
ze wzoru [9-19], wobec szerokosci odsadzki rownej
6bciq4eniach podluznych lawy, a takie zbrojeniu podhiinym lawy pod otworem
w scianie oraz o zmianie poziomu lawy i wzajemnym polozeniu dwoch biegnqcych
a = (B-b,c) • 0,5 = ( 0 , 9 - 0 , 3 8 ) • 0,5 = 0,26 m ,
wzdhii siebie law odnoszq si? w tej samej mierze do law Zelbetowych, jak i beto-
jest rowny
nowych).
,^ 400 +24,2 - 0,9 0,26^
^ = , ^ • = 15,84 kN-m/m,
0,9-1,0 2
zatem
h ^ 2 , 0 7 l / — = 2 , 0 7 1 / = 0,27 m .
\/ Rt, 900

Przyj?to wysokosd lawy betonowej h = 0,30 m.

a-5. Wobec szerokoSci odsadzki lawy a = 0,26 m bliskiej odleglosci przekroju, w ktorym nalezaloby
sprawdzi(^ law? na scinanie

z = A - tga = 0 , 3 0 t g 3 3 ° 3 0 ' = 0,20 m,

= =» = =» = = < ^

sprawdzenie warunku [9-21] staje si? zb?dne.

Rys. 9-16. Typowe przekroje law zelbetowych e= .——=>
310 Fundamenty
Hawy fundamentowe
311
Gdy konieczna ze wzglgdow konstrukcyjaych wysokosc obliczeniowa ha lawy jest
wigksza, mi by to wynikalo z ekonomicznego stopnia zbrojenia, moze zdarzyc si?,
±Q obliczeniowy przekroj zbrojenia okaie si? mniejszy od Famtn- B?dzie to wowczas
swiadczyc o tym, ze lawa bez zbrojenia moie w pelni przej^d moment obliczeniowy M ,
niemniej jednak w wainych obiektach naleiy wtedy stosowac zbrojenie o przekroju
Fa = M:IRa'0,9ZhQl < Famin- Zbrojenie tego rodzaju wykonuje si?, gdy np.
konieczne s^ przerwy w betonowaniu prostopadle do kierunku zbrojenia glownego
lawy.
Grubosc o t u l i n y przyjmuje si?: przy niezbyt wilgotnych mocnych
piaszczystych lub zwirowych gruntach — 5,0 cm, a przy gruntach wilgotnych —
7 cm; przy gruntach o silnym zawilgoceniu nalezy stosowac pod law^ warstw?
chudego betonu grubosci 10 cm, a grubosc otuliny moze wowczas wynosic 5 cm.
W zasadzie pod kaidym fundamentem nale2:y uloiyc warstw? gruzu, tlucznia
lub chudego betonu, grubosci 5+10 cm, w celu zabezpieczenia pr?t6w zbrojenio-
wych przed zanieczyszczeniem ziemi^ oraz niedopuszczenia do mieszania si? z ni^
betonu konstrukcyjnego.
Gdy srodek szerokosci lawy nie pokrywa si? z lini^ srodkow^ sciany, np. przy
lawach od strony sqsiada, zginanie w lawie 2elbetowej oblicza si? podobnie jak
w betonowej, z tym ze rozci^ganie przejmuj^ tu pr?ty zbrojenia. Moment zgina-
j^cy wspornik lawy jest tu na ogol wi?kszy mt w lawach betonowych i moie zdarzyc
si?, ie powstale w tym przypadku zginanie muru spowoduje przekroczenie dla niego
warunkow na nosnosc ze wzgl?du na rozci^ganie; zajdzie wowczas koniecznosc
umieszczenia w scianie pionowego zbrojenia.
Na rysunku 9-17 pokazano przykladowo wzmocnienie murowanej sciany za
pomoc^ slupkow zelbetowych (umieszczonych w pionowych bruzdach muru) zbro-
jonych pr?tami pionowymi wypuszczonymi z lawy zelbetowej. Dla dodatkowego Tablica 9-2
Prefabryliowane bloki law fundamentowych (27)
wzmocnienia muru i powi^zania go z zelbetowymi slupkami stosuje si? pr?ty po-
ziome 0 6 mm wpuszczone w poziome spoiny muru w odst?pach rownych ok. 4 Wymiary, cm Ci^zar
warstwom cegiel, Ksztatt bloku Zbrojenie na 1 blok bloku
Gdy budowl? posadawia si? na gruncie stosunkowo jednolitym oraz sciany bu- B h kN
dowli obci^zajq lawy fundamentowe rownomiernie i osiowo, wowczas mozna sto-
sowac lawy ielbetowe prefabrykowane. Wykonuje si? je z elementow pelnych lub
plytowo-zebrowych. t-

80 118 30 nie zbrojony 6,48

P e i n e b l o k i f u n d a m e n t o w e mog^ tworzyc ci^gl^ law? (rys. 9-18a)
lub — gdy konstrukcja sciany piwnic na to pozwala — mog^ bye uloione w pewnych B
odst?pach od siebie (rys. 9-18b). Wymiary i zbrojenie duzych prefabrykowanych
blokow fundamentowych podano w tabi. 9-2. Wolne przestrzenie powstaj^ce przy 100 238 30 1308 15,25
skrzyiowaniu lub stykaniu si? lawy tego typu wypelnia si? betonem zazwyczaj klasy SI 120 238 30 1308 17,50
B15 (por. rys. 9-13). Jesli istniej^ obawy, za lawa mote bye zginana w kierunku 140 238 30 13 0 10 21,00
160 238 30 19 0 1 0 24,30
podluznym, np. wskutek nierownomiernego osiadania, to w scianach piwnic nalezy •

200 118 40 1 1 0 10 19,00

zastosowac podluzne zbrojenie, przy czym w przypadku scian blokowych pr?ty B ^ ^ ^ ^ ^ ^ 240 118 40 6010 + 5012 22,30
zbrojeniowe uklada si? w jednej lub dwoch warstwach monolitycznych (rys. 9-19), 280 118 40 11 0 1 2 25,50
 Fundamenty wy fundamentowe
312 TFT

zapelniane betonem, a nawet dodatkowo zbrojone. Niewielkie zmiany w wysokosci

ieber pozwalaj^ takie na uloienie i zabetonowanie zbrojenia podhiinego, a wi?c
na podluine usztywnienie lawy fundamentowej.
Elementy prefabrykowanych fundamentow naleiy ukladac na warstwie chudego
betonu grubosci 10^15 cm.
Prefabrykowane lawy plytowo-iebrowe o niezalewanych gornych przestrzeniach
mifdzyiebrowych oblicza si? jak uklady plytowo-iebrowe odwrocone, a wobec
malych na ogol szerokosci zeber konieczne jest ich sprawdzenie na napr?zenia
Rys. 9-19. Usztywnienie podiuzne sciany opartej na prefabry-
kowanej lawie
^owne (scinanie).
J — §ciana z cegly, 2 — bloki scienne, 3 — zelbetowe usztywnie-
Prefabrykowane lawy mog^ rowniei spelniac rol? podwalin przekazuj^cych
nie podluzne
ze scian obci^ienia na grunt przez stopy lub poprzeczne lawy, na ktorych opieraj^
si?. W przypadku scian z elementow drobnowymiarowych (np. z cegiel, bloczkow
a w przypadku scian murowanych — w spoinach. W niektorych krajach (np. w ZSRR)
typowe blokowe prefabrykaty fundamentowe wykonuje si? takise ze strunobetonu. Rzut poziomy
Znacznie oszcz^dniejsze pod wzgl^dem zu2;ycia betonu od pelnych prefabrykatow
blokowych s^ e l e m e n t y p l y t o w o - z e b r o w e , ktorych kilka typow
pokazano na rys. 9-20 i 9-21. W miar? potrzeby, w zaleznosci od momentow zgina-
j^cych dzialaj^cych na law?, przestrzenie mi?dzyzebrowe prefabrykatow mog^ bye

^ ^ ^ ^
• 1'
r r— il' 1

J I
\ CO

Rys. 9-20. Prefabrykowane lawy zelbetowe o konstrukcji piytowo-zebrowej (27)

Rys. 9-21. Prefabrykowane lawy zelbetowe
w Z S R R : a) plytowo-zebrowa, b) plytowa
Rys. 9-22. Rziut poziomy i przekroje §cian piwnic opartych na prefabrykowanych podwalinach
/ — monolityczna lawa poprzeczna, 2 — prefabrykowane sciana poprzeczna, 3 — prefabrykowana
iciana podluzna, 4 ~ prefabrykowana podwalina, 5 — beton umonolityczniaj^cy wzdluz dlugosci
produkowane lawy i l^cz^cy jej prefabrykowane elementy, 6 — wieniec monolityczny, 7 — plyty stropowe, 8 —
posadzka
314 Fundamenty
ceramicznych lub gazobetonowych itp.) lawy takie maj^ zazwyczaj przekroj prosto-
kqtny lub trapezowy, a prefabrykaty, z ktorych wykonane, Iqczy si? monolitycz-
oie w miejscu podparcia przez zabetonowanie wypuszczonych z nich pr?t6w podluz-
nych,
Gdy natomiast sciany tzw. stanu zerowego budynku wznosi si? z plyt wielko-
wymiarowych, wowczas lawy podwalinowe maj^ zwykle przekroj korytkowy.
Interesuj^cy przyklad takiego rozwi^zania pokazano na rys. 9-22 (25). W tym przy-
padku wszystkie obci^ienia z poprzecznych scian nosnych, jak rowniez ze scian
podluznych przekazuj^ si? na monolityczne poprzeczne lawy. Lawy podwalinowe
wraz ze sciany piwniczn^ i znajduj^cymi si? nad ni^ wieiicami monolitycznymi
pracuj^ na momenty zginajace i sily poprzeczne, jakie powstaj^ przy nierowno-
miernym osiadaniu law poprzecznych. Korytkowe prefabrykaty podwalin spo-
czywaj^ na specjalnie w tym celu uksztaltowanych gniazdach monolitycznych law
poprzecznych. Elementy scian podhiinych s^ wstawione w korytka podwalin i po-
i^czone z nimi monolitycznie betonem drobnoziarnistym wypelniaj^cym boczne
przestrzenie korytek, w ktorych uloiono uprzednio podluzne pr?ty (4 0 14). U gory
elementy scienne zespolone s^ — poprzez wystaj^ce z ich gornych kraw?dzi pr?ty
zbrojeniowe — z betonowanym na miejscu wiencem zbrojonym podluinie (6 0 14).
Wytyczne stosowania prefabrykatow w cz?sci podziemnej budynkow bezszkie-
letowych znajdzie Czytelnik w Instrukcji ITB nr 120, Warszawa 1972.
9.3.2. t.aw/ zelbetowe szeregowe
9.3.2.1. Uwagi ogolne
Jesli g?sto rozmieszczone slupy ustawione s^ na lawie w jednym szeregu, to law?
tak^ nazywamy szeregow^. Zastosowanie lawy szeregowej jest z reguly celowe,
gdy rozstaw slupow przekazuj^cych obci^ienia na fundament zawiera si? w granicach
4,0 + 6,0 m, a obci^zenie slupow przekracza 1000 kN.
Lawa szeregowa pracuje w rzeczywistosci jak belka na spr?zystym podlozu;
wykres rozkladu obliczeniowego obci^zenia jednostkowego na grunt pod law^ jest
krzywoliniowy. Niekiedy jednak zalozenie liniowego rozkladu obci^zen pod law^
nie powoduje duiych rozbieinosci w porownaniu z bardziej dokladnymi wynikami
obliczania jako belki na spr?i;ystym podlozu.
9.3.2.2. Obliczanie law w zaiozeniu liniowego wykresa oporu jednostkowego podloza
Snmtowego pod law^
Taki wykres oporu (obci^ien) mo4na przyjmowac w lawach sztywnych, tj. niezbyt
dhigich o znacznych poprzecznych wymiarach, oraz przy niewielkiej odleglosci
mi?dzy dzialaj^cymi na nie silami skupionymi (zazwyczaj nie wi?kszej od 4+5 m).
Tym warunkom na ogol odpowiadaj^ lawy obci^ione dwiema lub trzema silami
przekazywanymi przez slupy. Gdy wypadkowa obci^zen przechodzi przez srodek
ci?4kosci podstawy lawy, to rozldad obci^ien pod law^ ma ksztalt prostok^ta, gdy
Cawy fundamentowe 315
zas ten warunek nie jest spelniony, wowczas otrzymujemy trapezowy rozklad ob-
ci^ien. Ze wzgl?du na rownomierne osiadanie calosci lawy poi^dany jest prosto-
k^tny rozldad obci^ien pod law^, a ponadto reakcje lawy wg schematu obliczenio-
wego musz^ bye zgodne z silami przenoszonymi przez slupy. Lawy takie powinny
bye bardzo sztywne, tzn. spelniac warunek
K = o,n < 1, [9-24]
E, I
gdzie: Eo — modul pierwotnego odksztalcenia gruntu, Ei, — modul spr?zystosci
betonu, L — calkowita dhigosc lawy, B — szerokosc lawy, /—moment bezwlad-
nosci przekroju poprzecznego lawy.
Na ogol ten warunek spelniaj^ lawy, gdy odleglosc mi?dzy obci^iaj^cymi je
slupami zawiera si? w granicach 5-r-lh, gdzie h jest wysokosci^ lawy. Takie lawy
^ moina obliczac jako uklad statycznie wyznaczalny, a wi?c jak belk? obci^ion^ od
dohi obliczonym odporem gruntu (rownym obci^ieniu jednostkowemu gruntu
bez uwzgl?dnienia ci?iaru lawy oraz gruntu zalegaj^cego nad ni^), a od gory silami
przekazywanymi przez shipy.
Liniowy rownomiemy rozklad jednostkowego obci^,2:enia podloia gruntowego
moie bye rowniez przyjmowany w lawach wieloprz?slowych malej sztywnosci, t j .
przy 10, gdy sily przekazywane przez slupy oraz odleglosci mi?dzy nimi (wi?ksze
od 6+8^) s% jednakowe lub rozni^ si? niewiele od siebie. Tak^ law? moina obliczac
jak ci^g}^ belk? wieloprz?slow^ obci^ion^ rownomiernie odporem gruntu, maj^c
przy tym na uwadze, aby reakcje lawy wg schematu obliczeniowego byly zgodne
z silami nacisku slupow. W odniesieniu do slupow srodkowych (przy wyzej podanych
zaloieniach) warunek ten jest na ogol spelniony, natomiast przy slupach skrajnych
naleiy najcz?iciej wykonac wspornik. Wysi?g tego wspomika zaleiy od sily nacisku
shipa skrajnego na law?. Gdyby warunki terenowe nie pozwalaly na wysuni?cie
wspomika (np. przy scianie sqsiada), wowczas warunek ten spelnimy powi?kszaj^c
szerokosc lawy przy slupie (rys. 9-23). Przy tym ostatnim sposobie obliczania lawy
wain^ rol? odgrywa sztywnosc konstrukcji opieraj^cej si? na lawie (slupy scian bu-
dynkow ielbetowych plytowych, shipy bunkrow, silosow, zbiornikow itp.,) gdyz
obUczanie lawy jako belki ci^glej zaleiy od nieprzesuwno^ci jej podpor.
Poniiej rozpatrzymy dwa przypadki law szeregowych, a mianowicie pod dwoma
i trzema slupami.
R y s . 9-23. Poszerzenie lawy fundamentowej przy scianie sq-
siada
316 Fundamenty lUiwy fundamentowe
317

A. Lawa fundamentowa pod dwoma slupami przy czym

Przyst?puj^c do obliczania, znamy wielkosci dzialaj^cych na law? sil od obci^ien
obliczeniowych A^„i i Nrs2, ich wzajemn^ odleglosc oraz wst?pnie przyj?te obliczenio- N.
we'obci^ienia jednostkowe podloia gruntowego qf (na podstawie zalozonego gruntu rs2
oraz wst?pnie przyj?tych wymiarow lawy). Wysi?gi wspornikow «i i «2 obhcza si? Obliczeniowe momenty zginajace przy oddzialywaniu podloia qro = ^Nrs/LB,

w zaiozeniu liniowego rozkladu jednostkowego obci^ienia podloza gruntowego gdzie sily Nrs silami obliczeniowymi wyrazonymi w kN, i s^ rowne:
pod cal^ law^. Przyjmuje si? prostok^tny lub trapezowy rzut lawy.
M^ =q MB = q [9-27]
a. L a w a o r z u c i e p r o s t o k ^ t n y m (rys. 9-24a). Wymiary ogolne
lawy oblicza si? z warunku nieprzekroczenia wartosci qf, a wi?c
' gdzie q = qroB, przy czym przy pehiym wykorzystaniu moiliwosci obci^zenia
podloia gruntowego qro = qf.
gr=-^^~^^rnqf, [9-25]
Obliczeniowy moment prz?slowy wyznacza si? jak dla belki jednoprz?slowej
gdzie Gr jest obliczeniowym ci?zarem lawy oraz obci^ienia rownomiernie rozlozo- ze wspornikami.
nego^nadJaw^ (np. ci?iar gruntu), a zatem jest iloczynem ci?zaru l^cznego i wspol- b. L a w a o r z u c i e t r a p e z o w y m (rys. 9-24b). Wymiary lawy za-
czynnika obci^ienia y/ = 1,1. Ostateczne wymiary L i B otrzymujemy metod^ ko- ) ^wniaj^cej rownomiemy rozklad odporu gruntu moina okreslid zakladaj^c sto-
lejnych prob (wielkosci q^ i zalez^ tez od wymiarow lawy). Jeieli sily przyjmiemy ' sunek szerokosci trapezu n = BJB^ = NrsJNrsz lub dlugosd wspornikow =
w kN, qf w kPa oraz J? w m, wowczas dhigosc lawy otrzymamy rowniei w m. y = 02 = a.
Wysi?gi wspornikow obliczane z warunku, ie wypadkowa naciskow slupow Srednia szerokosd lawy B^r b?dzie rowna^^
powinna przebiegac przez srodek ci?zkosci lawy, s^ rowne Nrsl+Nr,2 + Gr
B,, = [9-28]
4 gjL

;Rozpatrzmy oba przypadki:

Zalozenie I (n = BJB2 = Ksi/Nrszl

?oniewaz srednia szerokosc lawy Bir okreslona wg wzoru [9-28] jest sredni^ arytme-
ycznq. szukanych szerokosci B^i B2, zatem w wyniku prostych przeksztalcen otrzy-
lamy:
Nrs
2B,r
Bi — 2Bir — B2, B2 = [9-29]
1+n '
02 Uwzgl?dniaj^c, ie wypadkowa obci^ien dzialaj^cych na law? przebiega przez
iek ci?zkosci pola trapezu lawy, otrzymujemy wzory na dlugosci wspornikow:
xwuui:uuiuuux
Bi-B2\
6-
a) 12 V B,r I+/1 ' [9-30]
02 = L-li_~ai,

czym L okreslamy wg wzom [9-25], przyjmuj^c zamiast B wartos6 B&r =

0,5(5i + 52).
^ ObUczeniowe momenty zginajace pod slupami oblicza si? przyjmuj^c za obci^-
b)
^ n i a wspornikow trapezowych obliczeniowe oddzialywanie podloia bez uwzgl?d-
Rys. 9-24. Schemat pracy na zginanie
fundamentu pod dwoma slupami:
a) fundament o rzucie prostok^tnym,
Por. uwag§ o okre§leniu wymiardw lawy m^tod^ kolejnych pr6b w odniesieniu do przy-
b) fundament o rzucie trapezowym
t>adku a.
 Cawy fundamentowe 319
318 Fundamenty

lawq. (np. od gruntu) Gr oraz orientacyjnie przyj?te (zgodnie z zaloionym gruntem

nienia cigiaru lawy i obci^ien rownomiernie rozlozonych na law?; w przybliieniu
i wst?pnie zaloionymi wymiarami L i B lawy) obliczeniowe obci^ienie jednostkowe
imjina je obliczyc wg wzorow: podloza Przy przyj?ciu prostok^tnego rzutu lawy og61ne jej wymiary obhcza
si? (metod^ kolejnych przybhzen) z zaleinosci mi?dzy szeroko^ci^ a ogoln^ dlugosci^
[9-31]
lawy wg wzoru [9-25], a rownomiemy nacisk uzyskujemy przez przyj?cie odpowied-
nich wielkosci ax i <22J zgodnie z podan^ j u i uwag^, 2e reakcje lawy powinny bye
gdzie qi = qro^i, ^ 2 = ^ r o ^ i - rowne odpowiednim naciskom slupow.
Obliczeniowy moment prz?slowy wyznacza si? jak dla belki jednoprz?s}owej ze Maj^c ostatecznie okreslona dlugosc L i stal^ szerokosc B oraz przyjmuj^c, ze
wspornikami.
I2 A
Zalozenie I I (a^ = ^2 = a) A= -7-; 9 =
Mimosrod wypadkowej sil dzialaj^cych na law? wzgl?dem przekroju srodkowego
mi?dzy slupami wynosi 2Nr,^l2-2Nrsxlx
n = /2-/1-

mozemy z rownania trzech momentow wyznaczy6 wysi?gi wspornik6w

gdzie ^1 i ^2 (wg rys. 9-24) oznaczaj^ odpowiednio odleglosc obliczeniowych sil
Nnx i Nrs2 od kraw?dzi czolowej od strony mniejszej sily. j/2a-2a^-^6ayA- i - + -|- HX-l)-^(1 -2a)- ^ (3-9,) -
Szerokosci lawy s^ tu okreslone przez wzory
6e, -(l-^«-2a)j|/„ • [9-34]
B,^BiAl + [9-33]
L } L
02 = ^ - ^ 1 - / 1 - / 2
Momenty pod slupami oraz moment prz?slowy oblicza si? tak jak przy zaioze-
oraz obliczeniowy moment MB pod slupem srodkowym przy oddzialywaniu gruntu
niu I .

B. Lawa fundamentowa pod trzema slupami (rys. 9-25), (30) qro = , gdzie ^Nrs = Nrsi+Nrs2+Nrs3,
Przy obUczaniu lawy fundamentowej pod trzema slupami znamy dzialaj^ce
na law? sily Nrsi, iVrs2> ^rs3 od obci^zen obliczeniowych, ich wzajemne odleglosci MB = - 8 ( 1 ^ [2al+2^al-lKl + k')], [9-35]
Ix'i I2, orientacyjny ci?iar lawy wraz z obci^ieniem rownomiernie rozloionym nad
gdzie q = qroB.
Momenty podporowe obhczamy wg wzorow [9-31], a momenty prz?slowe
znajduje si? jak dla belki dwuprz?slowej ze wspornikami.

B 9.3.2.3. Obliczanie law na spr^zystym podlozu

i W wyniku obliczania fundamentow w zaiozeniu, ie podloie jest spr?zyste, otrzymu-
. ai i h !
L 02 1 jemy w wi?kszosci przypadkow bardziej ekonomiczne ich przekroje ml przy zalo-
, b- ^1 L L
• K
ieniu prostoHniowego rozkladu nacisk6w na law?. Szczegolnie dotyczy to law funda-
V y mentowych szeregowych, obci^onych rzadko rozmieszczonymi silami skupionymi
(por. uwagi w p. 9.3.2.2).
Istnieje wiele metod obhczania law na spr?iystym podloiu. Jedn^ z nich jest
dose cz?sto stosowana metoda oparta na hipotezie Winklera. Podstawy jej jest za-

" Por. uwag? o wartotei qf na str. 316.

R y s . 9-25. Schemat pracy na zginanie fundamentu pod trzema slupami
320 Fundamenty iLawy fundamentowe 321

ioienie, ±e odksztalcenia w poszczegolnych punktach gruntu zachodz^ niezaleznie gdzie: Co — wspolczynnik podatnosci dynamicznej podloia przy obci^zeniu
od siebie oraz s^ wprost proporcjonalne do jednostkowych obci^ien podloia. A za- qo = 20 kN/m^, podany w tabl. 9-3,
tem, zgodnie z takim sformulowaniem hipotezy, grunt nie znajduj^cy si? bezposred- q — rzeczywiste obci^ienie od projektowanego fundamentu, kN/m^,
nio pod fundamentem nie wplywa na odksztalcenie gruntu bezposrednio obci^io- A—jednostka 1 z mianem 1/m.
nego, CO jednak w wielu przypadkach nie jest zgodne z rzeczywistym rozkladem Tablica 9-3
jednostkowych obci^ien podloia. Wsp^czynnilii podatnosci Co podloia przy obciqzeniu qo = 20 kN/m^
Metoda Winklera daje wystarczaj^co dokladne wyniki, gdy grubosc warstwy
Rodzaj gruntu Co, MN/m'
sciskanej (do podstawy skalistej) jest mniejsza od 2+3-krotnej szerokosci funda-
mentu, natomiast przy grubosci warstwy spr?2ystej mniejszej od polowy szerokosci
lawy daje rezultaty bardzo zbliione do wynikow obUczen przeprowadzonych wg Grunty niespoiste (niezaleznie od wilgoci i zageszczenia)
piaski pylaste 8 4-10
teorii spr?iystosci z uwzgl?dnieniem ograniczonej grubosci spr?iystej warstwy
piaski drobne 10 -f-12
gruntu. Obliczenia wykonane na podstawie hipotezy Winklera nie wywoluj^ row- piaski srednioziarniste, grube i zwiry 12 •r-16
niei wi?kszych zastrzezen przy gruntach niespoistych i znacznym zawilgoceniu Grunty spoiste (ily, gliny, pyly)
podloia. Gdy warunki te nie s^ spelnione, nalezy obliczac fundament z uwzgl?dnie- mi?kkoplastyczne 5 ^10
niem wplywu odksztalcenia podloza w jednym miejscu na odksztalcenie podloza plastyczne i twardoplastyczne 10 •f-20
polzwarte 20 - 3 0
w innym miejscu (pod fundamentem lub nawet poza nim). Wowczas wielce pomocne
s% tablice opracowane przez M. I. Gorbunowa-Posadowa (8).
W przypadku gruntow o nierownomiernym osiadaniu pod budowl^ lub gdy nie Wspolczynnik C wyst?puje w obliczeniach pod pierwiastkiem czwartego stop-
moiemy unikn^c roinych naciskow przez fundament na grunt, naleiy uwzgl?dnic nia, przeto niewielka jego zmiana niewiele wplywa na wynik obliczen.
ten wplyw na prac? budowli. Zagadnienie to jest rowniei istotne przy duzym sto- Lawa nieskonczonej dlugosci
sunku obci^ien zmiennych budowli do obci^ienia stalego (ci?iaru wlasnego). Zgodnie z zaloieniem Winklera mi?dzy jednostkowym naciskiem w gruncie
Sztywnosc konstrukcji wplywa na odksztalcenia gruntu, ktory odksztalcaj^c si? a ugi?ciem lawy zachodzi ogolna zaleinosc
nierownomiemie moie spowodowac duie roinice wartosci sil wewn?trznych i mo-
mentow zginaj^cych tak fundamentu, jak i budowli.
q = Cy = [9-37]
W tej pracy omowimy bliiej metod? H. Bleicha (2), opart^ na hipotezie Winkle- B'
ra, gdyi pomimo wspomnianych niescislosci jest to hipoteza wystarczaj^co dokla- Rys. 9-26
dna i szeroko stosowana dzi?ki swei prostocie. Konieczna jest tu znajomosc ro-
gdzie: C — wspolczynnik podloia, y —ugi?cie lawy w danym punkcie, nacisk
dzaju gruntu, ktory charakteryzuje si? wielkosci^ C, zwah^ wspolczynnikiem pod-
na grunt na jednostk? dlugosci lawy, B — szerokosc lawy.
loia. Wielkosc C zaleiy zarowno od moduhi spr?iystosci, miq,iszosci warstwy grun-
Bior^c za zaleinosc wyjsciow^ rownanie roiniczkowe belki na spr?zystym
tu podlegaj^cej naciskowi, jak rowniei od innych dodatkowych czynnikow, jak
podloiu, otrzymujemy wzory na nacisk z w gruncie od sil charakterystycznych
rodzaj i powierzchnia obci^ienia oraz wplyw rozkladu naciskow na grunt. Wiel-
(normowych) dzialaj^cych na law?, a od sil obliczeniowych obliczeniowy moment
kosc C, b?d4C4 wspolczynnikiem podatno^ci dynamicznej podloia (tj. przy zaloie-
zginaj^cy M i obliczeniowy sil? poprzeczna Q dla dowolnego punktu x (rys. 9-26):
niu nie rozpocz?tego procesu konsolidacji podloia), moina wyznaczyc ze wzoru
Sawinowa
z = -^e-^(cos^+sin|) = -^rj,
— dla prostok^tnej podstawy fundamentu {B, L — wymiary tej podstawy w m)

1_^2(5+L) Ps . . Ps [9-38]
C = Cn [9-36] M ^e~^(cos^-sin|) = —^n'
ABL
P P
— dla kolowej podstawy fundamentu (r—promied podstawy w m) Q ± -e-'^cosl = ± -jn">
4£/ .
gdzie 1 = -^.
BC ' s

21
 OS <^ <S ^ fS VD o\0 n — I t~- «S O •-iON t-- r-^ V£) Tt
~ o\\n 00 ON a\\- «0
ON o\n OO t~-
00 VO T-l 00 00 Tf
8o 8o' 8o" 8o" 8o~ 8o
tS »S T^H ^ i-(
8o~ o8" o8" o'8 o'8 8o" 8o' o8" o'8 o'8 o8" o8
I 00 00 00 00 OO 00 ~
r ~r >o >r)

I I I I I I I i I I II I I I I I I

ON OS «N
0\O 00 VO 00 m \o O ^ 00 00 to v-i ro »S CO NO

8 8 8 8 8 8 8 8 8 8o 8o' 8o 8o 8o" 8o
00 _ 00 <S T-( —
»-H fS 0\- CT\0
+ CO ro
8„ 8„ 8^ 8 8 888 +
o o o o SSSo So o
Mil o o o o o" o o o o o o o o o o oo o o' o" o" o o" o" o" o' o' o' o" o" o' o" o~ o"
c
I I I I I I I I I I I I I I i i I I I I I +

O ON OS 00 <s r-- r- o 00 Ti- OO

<o O S vo vo o\ ON m rn + r- 00 OO vo «ri
Ti- o r--
8 8 8 8 i 8 1 I i 8 8. 8 8 8
- <o ro
s
Tj- m
SS
o" o'
o
o"
o
o" o"
S 8 8 8 88 8 g 8 8 88
oooooo oooooo o" ©• o" o" o" o" o" o" o" o' o
I I I II o' o" o" o" o* o
I I I I I I I I +

r- r-- ro ON vo o\ 00 o es vo m 00 iTi ON o ON >0 0\

00 >o o 00 ON r-^ ON (S m
^ ON 00 00 r- vo
8o" o8" o'8 o8" o8~ 8o"
CO m CO «s O vO OO r-^ -<t ON 00 m 00 Tt o NO
o o oo o o o o o o_ » 3; 3; jp (M I .-I Q
o~ o" o" o" o" o'
o" o" o" o" o"
I I i II I I I I II I I I 1 II 8 8 8 8 88 8 8 8 88
o" o" o" o" o' o' o" o~ o" o o'
I I I I Ii
I 1I II

NO^ 00 ON S. O <S CO n- >n ^ CO 0\ ^ CS CO 3 L NO t~;^ 00 ON O ^ C O NO 00^ ON^

rn rn fo CO «o Tt vo -^t <ow-T >o lo" r- •n irT irT >n vo VO NO 00 VO NO VO \ VO VO NO t-^

8 O ON NO .-H O N
ON r-. 00 C O Tj- 00>OON r ^ O O O O O N 00 T-4 ON CO ON ON 00C O 3> ON <s
I
Q
2> ON OO NO --4 m O >n 00 NO >0 00 CO
C: 3 5? ON ON ON VO «o C O
Q
Q O C O 00 «0 Tt
ON ' - I NO
•^t^OOOO P Q O ON OO r- i-t ON ~
r VO NO
Mr 00 NO Tf C O < S
VO»H
"1 "I "I <^ «^ <M r» <S ^ T-l r-l o 00 ~
r - VO <o
CI
O O O O "-^ o o o o
•-H" o" o" o" o" o" oooooo ooooo o o o o ooooo o o o" o" o" o' o" o" o" o" o" o
I I I I II 11 +

m ~
r NO f- CO C O O 00 T-( CO >o VO o CO >n 00 fS <N fN| 1-1OO ~r NO ^ VO VO Tf Tf ON t~-
00 OO C O n CO NO OO «n ON CO 00 ON NO CO
—< <S o cs OO
+ VO O NO >* O n 2\ «o ^ 00 ON in Tj- 00 r- >o CO CO
^ i S S ?l CO CO CO «S O 00
•Mil o
ON
<n
O
NO
NO OO CO
O t-
<S O <SO
NO ON
O O
C O r- o
r~ NO VO NO <r> >o
O oo
^
^
o"
OO CO OO CO
CO CO (N|
5Ma
o' o" o" o' o" o
2 1^3 S
o" o" o'
ssssss ssssss
a ON ON ON 00 OO o" o" o' o* o" o"
+ I i 1I I I o" o" o" o' o* o"
I I I I II

<S —< CO Q v~> ^ a >r> m

ON op o ~ r- ON Tj- VO >r) <S
OO «-i IT) CO CO <ONO r^ o n o
< OO o ON IS ""I ON «S NO 00
O ( N Np Tf fN (N
CO ^ CN ON CN CO CS 00 CO ~r 00 NO — I lo VO r
-- NO
_ O O 1—t - . IT) tS ^ >0 ON «0 CO p NO OO
ON
o"
00 r- NO <o
o' o' o" o"
CO CO CO CN 1—I
o" o" o o o o'
8^ p
S S S S o" o o o" o'
SS §
s s is s s
o" o" o" o" o o" I I I II o' o" o" o" o" o"
I I I II I I I I II

Q CO VO CO ^ ON
p CO VO ON O r- 00 i-H NO cs o —I 00 VO f N | OO
a NO r~-NO o <n O (N M ON CN| NO CO 00 fs) CO ON
p O ts 00 t-H o 00 ON N "O
~
r T-i ><- <s r- CO o CO 00 <r> lo
OO O tSO CO CS
CM
p ON NO
8 ON OO OO o CO " >o 00 o
•rt-

8 8 3o"
ON
NO
O O - H fS <N
ON
CN
^ ON N OO N Tj-
n ts «s o p S
8
O _
o' o" o" o" o" o' o' o' o' o" o" o" o" o' o SSSSS
CO CO CO CO CO CO o" o" o" o" o'
+ o" o" o o" o" o" o" o' o" o" o' o" + I I II

O^ fS| W -
^ ^ ~r 5. °o ON o '-H CO Tj- lO NO 00 ON O in VO t~~ 00 ON O - . 1 <^ rn
o' o" r-^ o" o" ^r.
o' o' o" o' o" o" ^ rf CN CN" CO rf CN CNT ci r i rf co' ^ f*^ CO CO ro
324 Fundamenty 325

Przy sile jednostkowej P = 1, wzory te liniami wplywowymi z, M i Q. r}'BiTi+v'B2T2 + r]'u^T, + f]'B^T^+ ^nmPt = 0
Poniewai podane wzory shiiy jako wyjsciowe do obliczania law skonczonej
dlugosci, za C naleiy przyjmowac wartosc obliczony ze wzoru [9-36]. Dla ulatwienia -VBi T, - r i B 2 T 2 + risz T, + rj'^^T^~ ^ rj'^,= 0. [9-39]

obliczen w tabl. 9-4 podano wartosci tych czlonow wzorow [9-38], ktore sy funkcja- Dzi?ki przyj?temu ukladowi sil pomocniczych T (rys. 9-28) uklad rownan
mi zmiennej | . (9-39] upraszcza si? i przybiera postac
We wzorze [9-38] na sil? poprzeczna przyjmuje si? znak ( + ) , gdy sila P znaj-
duje si? na lewo od rozpatrywanego przekroju, natomiast znak (—), gdy sila P
znajduje si? na prawo od tego przekroju.
-0,3224T, + 7]';^T, + rj';^T^+ X'l'^i^^ = ^
W przypadku dzialania wielu sil na belk? nieskonczonej dlugosci, tj. dla kto-
[9-40]
rej — praktycznie bioryc — L/s > 5, nacisk na grunt, momenty zginajq.ce i sily
r}BiT,+VB2T2-0,2019T^i- ^^'BIPI = 0
poprzeczne w lawie znajduje si? przez superpozycj? oddzialywan poszczegolnych
sil (rys. 9-27). 7^1-^^2^2+0,322473- =

W powyiszych wzorach znaczniki hterowe przy rj' lub ri" oznaczajy poloienie
a przekroju belki, wzgl?dem ktorego rozpatrujemy uklad, a znaczniki cyfrowe od-
P3
powiadajy znacznikom odpowiednich sil odleglych o :t od rozpatrywanego prze-
1
kroju; odleglosci te wchodzy w wartosc ^ = x/s funkcji r]' lub r]".
'~7 Gdy dlugosc rozpatrywanej belki jest wi?ksza od 55-, moiemy przyjyc
a X4 ,<
Rys. 9-27 V'BI = VBI = V'B2 = VB2 ~ VA3 = VA3 = VA4. = VA4^0,

wowczas uklad rownan dla tej belki przybiera postac

Lawa skonczonej dlugosci -0,20797,+ X ' ? ^ ' ^ ' ^ ^
W lawie skonczonej dlugosci momenty i sily poprzeczne w punktach A i B (rys.
9-28) sy rowne zeru. Aby belk? t? rozwiyzac na podstawie wzorow podanych dla belki -0,32247^+ ^r}AiPi = 0

nieskonczonej dlugosci, naleiy dla tej ostatniej przyjyd takie obciyienie dodatkowe, -0,207974+ ^VBiPi = 0
ktore spowoduje, ie M i g w punktach A i B osiygny wartosci zerowe. W tym bo-
wiem przypadku przebieg momentow, sil poprzecznych i naciskow na grunt b?dzie 0,322473- ^VBiPi = 0.
taki sam jak w belce skonczonej dlugosci.
9-b. Wyznaczenie obliczeniowych momentow zginaj^cych w belce n a spr?zystym podlozu. Przekroj
belki Bxh = 1,20x0,85 m, obci^zenie silami (obliczeniowymi), skupionymi j a k n a rys. 9-29a.
R P3 P. ITa jT*
£"6 = 23 000 M P a ; dla zalozonego gruntu i wymiarow lawy, a tym samym dla ustalonego na tej
: i t podstawie obci^zenia rzeczywistego gruntu pod law? (przyj^to globalny wspolczynnik obci^zenia
eo TTs yj = 1,2) obliczono na podstawie wzoru [9-36] C = 60 M N / m ' .
, 4 .A L B Rys. 9-28 b-1. Obliczamy wielkosci pomocnicze

/ = 1 ' _ 2 » : ^ = 6 . , 4 . , 0 - W ,
12
Rozpatrywana belka musi spelniac cztery warunki, a mianowicie = MB =
4 / 4 - 2 , 3 - 1 0 * •6,14- 10-2
= 0 oraz QA = QB = 0, przeto pomocniczych sil T musi by6 r6wniei cztery. Sily = 2,90 m .
" y 60- 1,20
te (kt6rych poloienie ze wzgl?du na pozniejsze uproszczenia przyj?to jak na rys.
;b-2. Obliczamy wartosci sil Ti
9-28) znajduje si? z ogolnych rownan
N a podstawie obliczonego s okreslamy wartosci | = x/s, np. w pierwszym rownaniu wspol-
czynnik 7?^3 przy T3 wyznaczono nast^puj^co:
71 • 2,90
~VAiT,-7j';2T2 + r)';,T^+7]'UT^+ y^Tj'iiP^ =0 [9-39] Xi = 1 , 8 0 + 5 , 2 0 + 4 , 8 0 + 1 , 8 0 + = 15,87 m .
326 Fundamenty

z czego otrzymujemy
7i = 733,5 k N ; 72 = - 1 5 0 , 4 k N ; 73 = 593,0 k N ;
a) P, =700kN P. =1000kN P.,=600kN 74 = 704,3 k N .
b-3. Wyznaczamy obliczeniowe momenty zginajace
moment zginajqcy pod sil^ P i = 700 k N

Mc = [733,5(-0,2014)-150,4(-0,1561) + 700- 1,00+1000(-0,1991) +

5,20 4,80 4
L=13.60
+ 600(-0,02132)+ 593,0-0,00882+ 704,3-0,00503] = +270 k N - m ,

moment zginaj^cy pod sil^ P2 = 1000 k N

2,90
A/D = — [733,5(-0,03874)-150,4-0,00136 + 700(-0,1991) +1000- 1,00 +
4
+ 600(-0,2062) + 593,0(-0,05113) + 704,3(-0,00271)] = +490 k N - m ,

moment zginaj^cy pod sil^ P3 = 600 k N

2,90
ME = [733,5 - 0,00882-150,4 - 0,00503 + 700(-0,02132) + 1000(-0,2062) +
4
+ 600-1,00+593,0(-0,2014) + 704,3(-0,1561)] = +112,5 k N - m .

Podobnie okresla si? obliczeniowe momenty w dowolnych przekrojach belki, wyznaczajac

w ten sposob przebieg momentow na calej jej dlugosci.
D l a przykladu okresiimy obliczeniowe momenty zginajace w przekrojach F \ odleglych
o 1,00 m od punktu dzialania sily P2 = 1000 k N (rys. 9-29b)

2 90
A/f = — — [733,5(-0,1554)-150,4(-0,05837) + 700(-0,0024)+1000-
4
• ( - 0 , 1 1 0 8 ) + 600(-0,0955) + 593,0- 0,00307+704,3 - 0,0089] = - 1 9 3 , 5 k N - m ,

2 90
MG = —— [733,5 • 0,00566-150,4- 0,00843 + 7 0 0 ( - 0 , 0 7 8 9 ) + 1 0 0 0 ( - 0 , 1 1 0 8 ) +
4
Rys. 9-29 + 600-0,1015 + 593,0(-0,1729) + 704,3(-0,0733)] = - 1 9 3 , 2 k N - m .
Wykres momentow podano na rys. 9-29b.
, 15,87 b-4. Obliczenie przyblizone
zatem I = - ^ - = 5,47, Zastosujemy jeszcze przykladowo r6wnania [9-41] do okreslania sil 7 i , 72, 73 i 74 i wyznaczy-
my r6znice wynikow dla rozpatrywanego przypadku, dla ktorego Lfs = 13,60/2,90 = 4,689 jest
Z tablicy 9-4 kol. 4 odczytujemy interpoluj^c liniowo wartosc
bliskie 5. Mamy wi?c
n'Az = (cos I - s i n I ) = - e - f ( s i n | - c o s | ) = 0,00598. - 0 , 2 0 7 9 7 2 - 36,21 = 0, -0,207974 + 151,0 = 0
Uklad rownan [9-40] przybiera postac - 0 , 3 2 2 4 7 i + 233,9 = 0, 0,322473-189,35 = 0,

-0,2079r24-0,00598r3 + 0,00207'4 + 700 - 0,]265 + 1000(-0,1269) + 600- 0,00315 = 0, 2 tych rownan otrzymujemy
- 0 , 3 2 2 4 r i + 0,00289r3+0,00193r4 + 700- 0,4384+1000(-0,0668) + 600(-0,0105) = 0, 7 i = 725,4 k N ; 72 = - 1 7 4 , 2 k N ; 73 = 587,3 k N ; 74 = 726,3 k N .
0,0059871 + 0,002072-0,207974 + 700- 0,00315 + 1000(-0,1455) + 6r.O-0,1265 = 0,
Momenty obliczeniowe b?d4 wi?c nast?puJ4ce:
- 0 , 0 0 2 8 9 r i - ( + 0 , 0 0 1 9 3 ) 7 - 2 + 0 , 3 2 2 4 7 3 - 7 0 0 • ( - 0 , 0 1 0 5 ) + 1 0 0 0 ( - 0 , 0 6 6 8 ) - 6 0 0 - 0,4384 = 0, moment zginaj^cy pod silq Pi = 700 k N
a po uproszczeniu
2 90
-0,207972+0,0059873 + 0,002074-36,21 = 0, Mc = —— [725,4(-0,2014)-174,:(~0,1561) + 700- 1,00+1000(-0,1991) +
4
~0,32247i+0,0028973 + 0,0019374 + 233,9 = 0,
+ 600(-0,02132) + 587,3-0,00882+726,3-0,00503] = +274,0 k N - m
-0,059871 + 0,002072-0,20797*+151,0 = 0,
-0,002897i+0,0019372 + 0,322473-189,35 = 0, (poprzednio 270),
 328 Fundamenty Hawy fundamentowe

moment zginajqcy pod silq Pz = 1000 k N

300 125
125
2,90
MD = [725,4(-0,03874) + 174,2 - 0,00136 + 700(-0,1991)+1000- 1,00 +
4
+ 600(-0,2062) + 587.3(-0,05113) + 726,3(-0,00271)] = +490,5 k N • m

(poprzednio 490), I S
moment zginaj^cy pod sil^ P3 = 600 k N
2,90
MB = [725,4 • 0,00882 - 1 7 4 , 2 • 0,00503 + 700( - 0,02132) + 1000( - 0,2062) +
4
+ 6 0 0 - l , 0 O + 587,3(-O,2014) + 726,3(-O,1561)] = +110,7 k N - m (poprzednio 112,5). 82.5 65 235 65 82.5
Jak widac, z obliczenia wg rownan przyblizonych uzyskuje si? wyniki obarczone bl?dami nie 10 550
przekraczajqcymi 1,48%.
A-A

9.3.2.4. Konstrukcja law szeregowych

Lawy szeregowe wykonuje si? na ogol jako konstrukcje monoHtyczne. Mogy one
bye rowniei prefabrykowane, szczegolnie gdy sy obciyzone slupami przekazujycymi
naciski male i o jednakowych wartosciach. Stosuje si? wtedy uklady jednoprz?slowe
ze wspornikami lub lawy ciygle, jednak o rozpi?tosciach nie przekraczajycych na
ogol 6,0 m.
Lawy wykonywane sy na podlozu z chudego betonu; grubosc tej warstwy wynosi
dla zelbetowych law monolitycznych 10 cm, dla prefabrykowanych zas przyjmuje
si? nawet warstw? grubszy w zaleinosci od podatnosci podloza i sztywnosci ele-
mentow lawy.
A. Lawy monolityczne
Lawy monolityczne majy zazwyczaj przekroje prostokytne, trapezowe lub teowe.
S4 one najcz?sciej zginane nie tylko w kierunku podhiinym, lecz rowniei poprzecz-
nym (wyjytek stanowiy lawy szerokosci rownej grubosci slupow).
Wspomiki przekroju poprzecznego lawy teowej przyjmuje si? prostokytne lub
trapezowe. Wysokosc wspornikow prostokytnych nie powinna bye mniejsza od 25 cm,
natomiast mniejsza wysokosc wspornikow trapezowych wynosi najcz?sciej 25 cm
(przy zachowaniu pochylenia plaszczyzny « < 1:3).
Goma s z e r o k o s c l a w y teowej bg zawiera si? zazwyczaj w granicach
B B
4" < < gdzie^ — dolna szerokosc lawy (rys. 9-31).
Gdy naciski shipow sy duie, wowczas dla zwi?kszenia wysokosci przekroju
lawy przy slupach stosuje si? skosy w plaszczyznie pionowej lub w plaszczyznie
poziomej, zwi?kszajyc w ten sposob szerokosc pracujycy lawy.
Uklad zbrojenia glownego law szeregowych zgodny jest z przebiegiem momentow
zginajycych wzdhii lawy. To zbrojenie wykonuje si? na ogol w postaci zestawow
zloionych z oddzielnych pr?t6w (rzadziej uklada si? zbrojenie bezposrednio w desko-
waniu), srednicy nie mniejszej od 12 mm, albo w postaci zgrzewanyck szkieletow.
Chudy beton
nrl 8020
nr2 A 020
nr3 8020
nr/. 2012
Rys. 9-30. Typowe zbrojenie lawy pod dwoma slupami
Lawy zbrojone s^ obustronnie, choc na podstawie obUczen powinno si? je zbroic
jednostronnie (gor^ lub dolem), (por. rys. 9-30 i 9-31). Minimalny stopien zbrojenia
jednostronnego przyjmuje si? rowny 0,15%. W lawach jedno- lub dwuprz?slowych
oprocz zbrojenia w postaci prostych pr?t6w podluinych stosuje si? rowniei pr?ty
odgi?te, natomiast w lawach wieloprz?slowych pr?ty odgi?te przyjmuje si? tylko
w razie przekroczenia granicznych wartosci napr?ien glownych.
W lawach o teowym przekroju poprzecznym 70% zbrojenia dolnego rozmieszcza
si? w srodkowej cz?^ci przekroju na szerokosci iebra, a 30% na szerokosci obu
dolnych polek (por. przekroj B-B na rys, 9-31).
Strzemiona przyjmuje si? zamkni?te srednicy powyiej 8 mm, przy czym przy
szerokosci iebra wi?kszej od 35 cm i liczbie pr?t6w wi?kszej od trzech (p. 9.2.1.5
normy PN-84/B-03264) stosuje si? strzemiona czteroci?te. Gdy zbrojenie poprzeczne
law jest nieodzowne (okresla si? je na moment obhczeniowy zgodnie ze wzorem
[9-19] lub [9-20]), wowczas naleiy przyjmowac pr?ty srednicy powyiej 10 mm
o rozstawie nie przekraczaj^cym 25 cm.
 330 Fundamenty

a)

0
-fd'
I l i l i i 1| I B l l i l l i i iililliiiiHi;! asL

A-A B-B
R y s . 9-33. Prefabrykowana lawa szeregowa pod dwa
slupy
d28mm

' 1
m 1
Rys. 9-31. Zbrojenie lawy wieloprz?slowej ze skosami w piaszczyznie pionowej Ou
1 1 i
I ho . ho |.
^

Wspornikow nie zbroi si? tylko wowczas, gdy nie s^ w nich przekroczone obli- N
czeniowe wytrzymalosci betonu na rozci^ganie iRhzlVtz)- Rys. 9-32. Schemat rozchodzenia si? napr^zen w lawie spowodo-
\
Na rysunku 9-31 pokazano przykladowo fragment zbrojenia lawy wieloprz?slo- to
wanych naciskiem slupa: a) szerokosc slupa mniejsza od szero-
wej ze skosami w plaszczyznie pionowej; ze wzgl?du na znaczne obci^tenia na grunt v5x kosci lawy, b) szerokosc slupa rowna szerokosci lawy

przyj^to trapezowy przekroj wspornikow zbrojonych w sposob uwidoczniony

w przekrojach A-A i B-B.
G r u b o s c l a w y naleiy sprawdzic na przebicie przez slup, przyjmuj^c po- gdzie: — obhczeniowe oddzialywanie podloza na law? powstale od sily prze-
wierzchni? przebicia w zaleznosci od k^ta a rozchodzenia si? najwi?kszych napr?- kazywanej przez slup, kPa,
ien spowodowanych naciskiem shipa; dla law zelbetowych przyjmuje si? a = 45°. jV„ _ obliczeniowa sila podluzna w slupie, kN,
A wi?c musi tu bye spelniony warunek wymiary liniowe nalezy przyj^ic w m.
JesU natomiast szerokosc lawy jest rowna szerokosci slupa cr^s (^ys- 9-32b), to
Q ^ Rt^Upho, [9-42]
gdzie: Q obliczeniowa sila przebijaj^ca law?, kN,
Up = 2asB.
Un sredni obwod figury geometrycznej przebicia lawy przez slup, tzn.
srednia arytmetyczna obwodu figury, na ktor^ dziala obci^zenie, i ob- Grubosc otuhny pr?t6w zbrojenia od strony podloza w lawach szeregowych
wodu dolnej podstawy ostroslupa, powstalego przy zaloieniu, ie rozklad przyjmuje si? tak^ sam^ jak dla law zelbetowych pod obci^zeniem ci^glym.
nast?puje pod k^tem 45°, m,
ho — obhczeniowa wysokosc lawy, m, B. Lawy prefabrykowane
Prefabrykowane lawy szeregowe mog^ bye wykonane w postaci duzych jednolitych
— wytrzymalosc obhczeniowa betonu na rozci^ganie, zgodnie z tabl. 2-1,
kPa. elementow lub zlozone z oddzielnych plyt i zeber, cz?sto nawet nie pol^czonych
Na przyklad przy rownomiernym rozkladzie obliczeniowego obci^enia na monolitycznie ze sob^.
podloze gruntowe, gdy szerokosc lawy jest nie mniejsza od dwukrotnej jej wysokosci Lawy pierwszego rodzaju stosuje si? jedynie pod nie wi?cej niz dwa slupy usy-
powi?kszonej o szerokosc shipa (rys. 9-32a), mamy tuowane dose blisko siebie, przekazuj^ce niezbyt duze obciqzenia na grunt. Wyma-
gania te wynikaj^ z d^zenia do uzyskania mozHwie jak najmniejszego ci?zaru ele-
Q = Nrs-(2ho+a,t){2ho + asB)qro, mentow. Tak^ law? pokazano na rys. 9-33, a przykladowe usytuowanie law wzgl?-
Up = 2(2ho + ast + a,B),
dem siebie — na rys. 9-34. Lawy tego typu maj^ dose ograniczone zastosowanie.
 332 rundamenty
a) b)
1 1° a
•
-\ o
/ W zaleinosci od rodzaju obci^ienia stopy mog^ bye obci^ione osiowo lub mimo-
4 • y Rys. 9-34. Usytuowanie law szeregowych przed-
1° stawionych na rys. 9-33: a) poprzeczne, b) podluzne
lecz nie wymagaj^ pracochlonnego lq.czema poszczegolnych elementow lawy, jak to
ma miejsce przy lawach ci^glych pod kilkoma slupami, montowanych z kilku pre-
fabrykatow.
9.4. Stop/ fundamentowe
9.4.1. Charakterystyka ogoina
Stopy fundamentowe przekazuj^ skupione obci^zenia na grunt przez rozlozenie
ich na wi?ksz^ powierzchni?. Najcz?sciej projektuje si? stopy obciqzone jednym slu-
pem. Gdy obci^zenia st6p s^ znaczne lub grunt zbyt slaby, wymiary stop mog^
okazac si? tak duze, ze bardziej ekonomiczne b?dzie zaprojektowanie stop grupo-
wych lub law szeregowych (co omowiono w p. 9.3.2).
Stopy fundamentowe mog^ bye obci^ione slupami monolitycznymi lub prefabry-
kowanymi; w tym drugim przypadku stopy s^ betonowane na miejscu lub pre-
fabrykowane.
W zaleznosci od wartosci obci^zeii oraz warunkow gruntowych stopy mog^ bye
betonowe lub zelbetowe.
Przy projektowaniu stop przyjmuje si? prostoliniowy rozklad obci^zeii jed-
nostkowych w gruncie pod stop^. Zaloienie to jest shiszne przy stopach o malych
wymiarach; moina je jednak przyj^c, gdy mniejszy wymiar stopy ma najmniej 1,00 m
(np. rzeczywiste wykresy obci^ien jednostkowych w gruntach ziamistych maj^ ksztalt
zblizony do paraboli).
Obliczanie zginania stop omawia si? tu na podstawie uproszczonej metody,
pozwalajqcej jednak tak uj^c prac? stopy, aby przy jej projektowaniu mozna bylo
korzystac z prostych wzorow z zakresu wytrzymalosci materialow.
Istnieje wiele metod obliczania stop, ktorych autorzy staraj^ si? w sposob
przybliiony i mozliwie prosty bardziej dokladnie okreslic prac? stopy; jednak ze
wzgl?du na mal^ hczb? przeprowadzonych badan nie pozwalaj^ one wyci^gn^c
ostatecznych wi^^cych wnioskow. Dalej omowiono obliczanie stop wg metody
wydzielonych wspornikow.
Stopy fundamentowe wymiaruje si? na zginanie oraz glowne sily rozci^gaj^ce,
niekiedy na docisk (przy duio mniejszej wytrzymalosci betonu stop w porownaniu
z wytrzymaloscia obci^iaj^cych je ship6w). Wobec duiych na ogol wysokosci stop
w stosunku do ich wysi?gu najcz?sciej nie wyst?puje koniecznosc sprawdzania stop
na zarysowanie. Z tych rowniei wzgl?d6w nie sprawdza si? ich ugi?c.
9.4.2. Typy stop fundamentowych i ich konstrukcja
srodowo.
S t o p y o b c i ^ i o n e o s i o w o projektuje si? zwykle o podstawie
kwadratowej, Niekiedy — najcz?sciej wowczas, gdy zmuszaj^ do tego warunki
^jniejscowe (np. ograniczone miejsce posadowienia) lub ship opieraj^cy si? na stopie
nie jest kwadratowy — stosuje si? stopy prostok^tne.
S t o p y o b c i ^ i o n e m i m o s r o d o w o sq.z zasady niesymetryczne
J wzgl?dem jednej osi shipa (przy zginaniu jednokierunkowym shipa) lub nawet wzgl?-
dem dwoch jego osi (przy zginaniu dwukierunkowym).
S t o p y b e t o n o w e s^ odpowiednie wtedy, gdy moiliwe jest przyj?cie
takich ich wysokosci, przy ktorych pracuje tylko na sciskanie (przyj?cie odpo-
wiedniego k^ta a jak na rys. 9-35). Przy L < 2,00 m stopy wykonuje si? najcz?sciej
z odsadzkami tzw. schodkowymi (rys. 9-35c), natomiast przy L > 2,00 m stosuje
si? ksztah ostroshipowy lub prostopadloscienny (rys. 9-35a); ksztah stop uwarunko-
wany jest jedynie wzgl?dami wykonawczymi (przy ostroshipie zuiywa si? mniej
betonu, lecz deskowanie jest trudniejsze). Gdy zachodzi koniecznosc rozloienia
obci^ienia shipa na wi?ksz^ powierzchni? gorn^ stopy, co moie zdarzyc si? przy
duio slabszym betonie stopy od betonu shipa, wtedy stosuje si? ielbetow^ plyt?
podshipow^ (rys. 9-35b). W odroinieniu od tych trzech typow stop monolitycznie
pol^czonych ze slupami, na rys. 9-35d przedstawiono betonow^ stop? kielichow^,
w ktorej osadzono ship prefabrykowany; stopy kielichowe wykonuje si? jednak
cz?sciej z ielbetu, dlatego omowimy je bliiej w dalszej cz?sci rozdzialu.
min 20
Rys. 9-35. Stopy betonowe: a) ostroshipowa, b) ostroshipowa z zelbetowq plyt^ podslupow^,
c) schodkowa, d) ostroshipowa kielichowa
 runaamency
S t o p y i e l b e t o w e stosuje si? wowczas, gdy ze wzgl^du na k^t rozchodze-
nia si§ naprgzen sciskaj^cych w betonie wysokos6 stopy betonowej bylaby zbyt wielka
i nieekonomiczna oraz gdy na przewidzianej glgbokosci posadowienia grunt ma
wystarczaj^c^ wytrzymalosd na przej?cie naciskow stopy, a ze wzgl§du na k^t roz-
chodzema si? napr?zen sciskajq,cych w betonie podstawa stopy betonowej bylaby
jeszcze za mala,
Stopy zelbetowe obci^ione slupami betonowanymi na miejscu i monolitycznie
z nimi pol^czone raog^ bye, podobnie jak betonowe, ostroslupowe (rys. 9-36a) lub
schodkowe (rys. 9-36b), a stopy z osadzonymi slupami prefabrykowanymi s^ za-
zwyczaj schodkowe (rys. 9-37).
R y s . 9-37. Stopy zelbetowe pod slupy prefabrykowane o przekroju: a) pelnym, b) dwugal?ziowym,
c ) stopa podwyzszona
Stopy fundamentowe
Gorne wymiary o s t r o s l u p o w y c h st6p ielbetowych pierwszego ro-
dzaju (rys. 9-36a), tak jak betonowych (rys. 9-35a), naleiy ze wzgl?d6w wyko-
nawczych przyjmowac wi?kszeo 10 cm od szerokosci shipa (w rozpatrywanym kie-
runku), a wysokosc ich dolnych prostopadlosciennych cz?sci powinna wynosic
przynajmniej 15 cm.
W stopach zelbetowych s c h o d k o w y c h liczb? odsadzek zaleca si? przyj-
mowac w zaleinosci od wysokosci stopy, a mianowicie:
przy 35 cm jedna odsadzka,
przy 35 cm < ^ ^ 85 cm dwie odsadzki,
przy ^ > 90 cm trzy odsadzki.
Wysokosc i wysi?gi odsadzek wyznacza si? przez wpisanie w bryl? stopy ostro-
shipa, ktorego boczne sciany tworz^ z jego podstawy k^t 45°.
Typowe ksztalty k i e l i c h o w y c h stop ielbetowych pokazano na rys.
9-37 (mog^ bye one rowniei ostroslupowe). Gdy w jakims miejscu zachodzi ko-
niecznosc obniienia poziomu posadowienia, np, ze wzgl?du na gl?bokosc prze-
marzania, niisze poloienie nosnej warstwy gruntu itp., moina stosowac podwyz-
szona kielichow^ stop? fundamentow^ o ksztalcie jak na rys. 9-37c (uzyskuje si?
wowczas jednakowe dlugosci prefabrykowanych slupow). Gniazda, w ktorych osa-
dza si? dolne konce slupow, mog^ bye rowniei formowane w gornych cz?sciach
ielbetowych monolitycznie wykonanych pali. W przypadku pali—podpor nie-
wielkich srednic moina u gory betonowego pala rozszerzyc go, np. przez osadzenie
(w gomej podporowej cz?sci shipa) prefabrykatu o przekroju wewn?trznym wi?k-
szym od przekroju dolnego pala i na tyle duiym, aby przy betonowaniu jego cz?sci
wewn?trznej moina bylo wyksztalcic gniazdo dla pozniejszego osadzenia shipa
(rys. 9-38). W przypadku pala o duiych wymiarach poprzecznych formowanie gnia-
zda pod ship moie bye wykonane bezposrednio przy betonowaniu jego gornego od-
cinka (rys. 9-39).
Wewn?trzne wymiary gniazda stop kielichowych przyjmuje si? takie, aby z kai-
dej strony mi?dzy sciank^ stopy a slupem zachowany byl luz u dohi kielicha 5 cm,
a u gory 7,5 cm (ze wzgl?du na odchylki wymiarowe, niedokladnosci wyznaczenia
siatki slupow oraz w celu umoiliwienia zabetonowania kielicha). Ewentualne roi-
nice poziomow dna kielicha poszczegolnych stop, b?d^cego podstawy dla slupow,
moina wyrownywac betonow^ podlewk^, ktora powinna osi^gn^c wlasciw^ wytrzy-
malosc przed umieszczeniem shipa. Po ustawieniu shipa, spionowaniu go i unie-
ruchomieniu za pomoc^ klin6w lub odci^gow, pozostal^ woln^ przestrzen gniazda
wypehiia si? betonem o odpowiednio drobnym uziamieniu i klasie wyiszej od klasy
betonu stopy (np. przy klasie B15 betonu stopy stosuje si? beton klasy B20). Gl?-
bokosc kielicha powinna bye nie nmiejsza od wymiaru wi?kszego boku shipa po-
jedynczego (pelnego), a w przypadku osadzania shipa wielogal?ziowego — nie
mniejsza od 1,5-krotnego wi?kszego wymiaru jednej gal?zi shipa i nie mniejsza od
0,3a (rys. 9-37b). Poza tym gl?bokosc kielicha powinna bye nie mniejsza od 20
srednic zbrojenia glownego slupa przy klasie betonu wi?kszej od B20 i nie mniejsza
336 Fundamenty Stopy fundamentowe 337

Rys. 9-40. Prefabrykowana stopa fundamentowa 2dozona

z dolnej plyty i kielicha (27)
1 — ucha do podnoszenia elementu, 2 — spoina l^cz^ca
kielich z ptyt^ fundamentu, 5 — wyr6wnuj^ca warstwa
z podlewki cementowej, ^—obetonowanie antykorozyjne,
5 — otw6r (np. rurka gazowa) 0 50 m m do podnoszenia:
kielicha, 6 — stalowa blacha zakotwiona w plycie fundamen-
tu, 7 — stalowa blacha zakotwiona w kielichu stopy

gdzie Tp jest wytrzymalosci^ obliczeniowy betonu na przyczepnosc; dla stali gladkiej

Rys. 9-38. Pal zelbetowy niewielkiej srednicy
jako podpora prefabrykowanego slupa
y — prefabrykowany ship, 2 — p a l , J —posze- Rys. 9-39. Pal zelbetowy duzej srednicy jako
rzona podstawa pala, 4 — gomy prefabrykat for- podpora prefabrykowanego shipa
mujqcy poszerzonq gomq cz?s(i pala 7, 2 i 5 — j a k na rys. 9-38
od 25 srednic tego zbrojenia przy klasie B15. Grubos'6 dna kielicha przyjmuje si?
nie mniejszy od 20 cm, a najmniejsz^ grubos6 scianek kiehcha (u g6ry) projektuje
si? w granicach 20+25 cm, lecz nie mniejszy od 0,75 wysokosci gornego stopnia
stopy (rys. 9-37).
Gdy wymiary prefabrykowanych stop w postaci jednolitych blokow s^ zbyt
duze (a wi?c zbyt ci?i;kie), moina je sldadac z mniejszych elementow l^czonych
pozniej w odpowiedni sposob. Takie przykladowe rozwi^zanie pokazano na rys.
9-40. Osobno wykonany kiehch l^czy si? z podstawy przez zespawanie bocznych
plaskownikow (lub blach) zakotwionych w betonie prefabrykatow. Taka stopa pra-
cuje dobrze przy obci^eniu osiowym oraz gdy ewentualne niewielkie momenty
wywohij^ na calym obwodzie kielicha naciski o stosunku nie wi?kszym od q^ax'-
' ^min = 4:1. Po zespawaniu obu cz?sci konstrukcji caly w?zel obetonowuje si? w celu
zabezpieczenia przed korozj^.
Zbrojenie stop obhcza si? wychodz^c z zaloienia, ±e musi ono przej^c sily roz-
ci^gaj^ce, powstaj^ce przy zginaniu stopy. Umieszcza si? je na dole stopy w obu
kierunkach, tworzy wi?c ono krzyiow^ siatk? dhigo^ci mi?dzy pr?tami (zaleinie od
obhczen) najcz?sciej lO-j-20 cm. Srednice pr?t6w powinny bye takie, aby nie zostala
przekroczona wytrzymalo^c na przyczepnosc
r = ^ ^ ^ <r
moie ono by6 przyj?te za r6wne l,5Rb2> a dla staU iebrowanej wartosc Xp moie bye
powi?kszona o 10%.
We wzorze tym Q oznacza obUczeniowq, maksymalny sil? poprzeczna, J^Ua jest
sumy obwod6w pr?t6w zbrojenia.
Bez sprawdzania tego warunku moina jednak przyjy6 Srednice w granicach
10+16 mm dla st6p o malych podstawach oraz Srednice 18-^26 mm dla stop o du-
iych podstawach. !§rednic pr?t6w mniejszych od 10 mm nie powinno si? stosowad
ze wzgl?du na ich wiotkoSd. Gdy bok fundamentu jest wi?kszy od 3,0 m, co drugi
pr?t moie mied dhigosc mniejszy o 20% od pr?t6w dhigoSci odpowiadajycej wymia-
rowi stopy. W przypadku wi?kszej liczby jednakowych st6p moina projektowad
zbrojenie w postaci siatek o szerokoSciach nie przekraczajycych 3,0 m. Przy wi?kszych
szerokosciach naleiy stosowad siatki uldadane w dw6ch prostopa^ch do siebie
kierunkach. Przyjmuje si? tu zbrojenie ze stali gladkiej i z pr?t6w iebrowanych.
Grubosc otuliny zbrojenia przyjmuje si? podobnie jak w lawach ielbetowych.
G6me cz?Sci Scianek kielicha pracujy na rozrywanie poziomy sily roziywajycy,
kt6ry przekazuje si? calkowide na poziome pr?ty zamkni?te, majyce ksztialt ramek.
Niezaleinie od tego wewn?trzny powierzchni? Scianek kiehcha zbroi si? pr?tami
pionowymi, pracujycymi na moment zginajycy utwierdzenia shipa lub obciyienie
brzegowe montaiowe. '
Spotyka si? rowniei przypadki p o s a d o w i e n i a k i l k u s l u p 6 w n a
j e d n e j s t o p i e , np. w budownictwie mieszkaniowym — przy tzw. otwartym
parterze, a w budownictwie przemyslowym — w halach o duiej powierzchni, prze-
krytych np. dachami hipinowymi podpartymi na naroiach. Kilka przykladdw ta-
kiego zgrupowania shipdw na jednej stopie pokazano na rys. 9-41. JeSU shipy sy
usytuowane bardzo blisko siebie (co w praktyce wyst?puje we wspomnianych przy-
padkach), tzn. gdy w stopach mi?dzy slupami nie ma moment6w zginajycych, to
stopy takie obhcza si? jako obciyione jednym slupem. Oblicza si? wi?c obciyienia

22
338 Fundamenty Stopy fundamentowe 339

— schodkowe]

c?sr== y-^'

dla stopy o podstawie prostokytnej przy > i L >B

— ostroshipowej
Rys. 9-41. Stopy monolityczne obci^zone kilkoma slupami

LBw+ [(2L+aJi?+(2a^ + L ) a j J , [9-43a]

— schodkowej
edn ostkowe w gruncie bioryc pod uwag? wypadkowy obciyzeri od wszystkich slu-
pow, a nast?pnie momenty zginajyce w stopie na podstawie okreslonych j u i obciy- n
zen jednostkowych. Przy obUczaniu stopy na przebicie grupe shipow traktuje si? G., P.44a]
1
jak jeden slup zast?pczy o obrysie odpowiadajycym zewn?trznemu obrysowi grupy
slui>6w. Obhczeniowe jednostkowe obciyienie podloia qf okresla si? ze wzoru [9-4].
Jesli w czasie montazu moie nastypic obciyienie tylko jednego ze slupow spo- W przypadku kwadratowej podstawy stopy wobec L = B
czywajycych na wspolnej stopie, to stop? naleiy sprawdzic na obciyienie mimo-
qf - l,3Ncci^' + Z5NDD,„i„Q'pg+0J5NBQ'B''gB. [9-4b]
srodowe bioryc pod uwag? zmienny moment zginajycy.
B. Wysokosc
9.4.3. Obliczanie stop obcis|ion/ch osiowo
Wysokosc s t o p y b e t o - n o w e j przyjmujemy taky, aby w stopie nie powstaly
9.4.3.1. Ustalenie ogohiych wymiar6w stopy nadmierne sily rozciygajyce. Wysokosc ta moie bye okreslona z nast?pujycych wzo-
A. Pole podstawy row:
Pole F = BL podstawy stopy fundamentowej o obliczeniowym ci?iarze Gr obciy- — dla stop ostroshipowych i schodkowych pokazanych na rys. 9-35
ionej obliczeniowy sily okresla si? metody kolejnych przyblizen*^ z warunku
h> l , 2 5 ( L - a , , ) - j / ^ , [9-45]
[9-25]
— a dla stop prostopadlosciennych

l,10(L-a,^)|/^, [9-45a]
gdzie: g/ — obliczeniowe jednostkowe obciyienie podloia, kPa, G, — lyczny obli-
czeniowy ci?iar stopy i gruntu leiycego na niej, kN, b?dycy iloczynem ci?iaru lycz- gdzie qro — obliczeniowe oddzialywanie podloia na stop? bez uwzgl?dnienia ci?-
nego i wspolczynnika obciyienia = 1,1, m — wsp61czynnik korekcyjny (por. iaru stopy i spoczywajycego na niej gruntu,
uwagi na str. 297).
Ci?iar stopy wyraia si? iloczynem ci?iaru obj?tosciowego materialu stopy ^ro = ^ . [9-16a]
i jej obj?tosci; wynosi on (rys. 9-35): dla stopy o podstawie kwadratowej (B = L ,
OL = OB = a): Dla prostokytnej podstawy stopy wzory te sy waine przy {L — a^i) > {B—ass)-
— ostroshipowej Przy bardzo duiych obciyieniach przekazywanych przez slupy oraz mniejszej
wytrzymalosci betonu stop w porownaniu z wytrzymalosciy betonu slupow moie
[9-43] zdarzyc si?, ie zostanie przekroczona wytrzymalosc obliczeniowa betonu na docisk Rd
na stop?. Wowczas naleiy przekazac obciyienie ze shipa na wi?kszy powierzchni?
stopy za posrednictwem ielbetowej plyty podslupowej (kyt rozchodzenia si? napr?-
ien w ielbccie moina przyjmowac a = 45°), ukrytej w stopie i utworzonej przez
^ > T a k a konieczno^ post^powania wynika stqd, ze ^/jest rowniez zaleine od wielkosci wymiarow
podstawy stopy; por. uwagi na str. 316 odnosnie do law fundamentowych.
dodatkowe zbrojenie krzyiowe pod slupem (rys. 9-35b).

22*
 l-Urtd&iirk«rtty
Wymiary takiej plyty ielbetowej (przy kwadratowym jej rzucie) okreSlajy za-
leinosci
F„ = - ^ ; a„ = » / ^ ; A., = ^ ^ i p i - , [9-46]
gdzie Fpi oznacza powierzchni? ukrytej plyty.
Niebezpieczenstwo przebicia stopy betonowej przez ship nie zachodzi, gdy spel-
niony jest warunek
A ^ 0,75(L-flrf.),
gdyi stopa taka pracuje tylko na sciskanie (wynika to z przyj?cia, ie napr?ienia
w betonie rozchodzy si? pod kytem a = 33°30'; por. uwagi na str. 305).
W s t o p a c h i e l b e t o w y c h , w ktdrych wysokosd jest mniejsza od
okreSlonej wzorami [9-45] lub [9-45a], sily rozciygajyce powstajyce przy zginaniu
przenosi zbrojenie. Og61ny wysokoSd stopy ielbetowej moina okreSlad z warunku
wytrzymalosci na przebicie stopy (por. wz6r [9-42] i uwagi dotyczyce przebicia law
szeregowych przez shipy). Ze wzgl?d6w ekonomicznych wysokosd tych stop moina
przyjmowac w granicach {L > B)
0,3(L-a,i.) < ^ < 0,5(L-fl,i}.
Obliczeniowy wysokoSd st6p ielbetowych (tzn. mierzony od g6raej powierzchni
stopy do plaszczyzny przechodzycej przez Srodek ci?ikoSGi dolnego zbrojenia roz-
ciyganego) moina okreSlad ze wzoru (7)
stopy. fundamentowe 341
kierunkach oraz metody uwzgl?dniajycej przestrzenny charakter pracy stopy*\
Najbardziej powszechnie stosowana jest u nas pierwsza z tych nietod i dlatego jest
tu bliiej om6wiona.
W celu wyznaczenia obliczeniowych moment6w zginajycych w stopie ostroshi-
powej wydzielamy z niej cztery wsporniki trapezowp, zamocowane na kraw?dziach
shipa i wynikajace z podziahi rzutu stopy ukpSpymi bocznymi plaszczyznami
ostroslupa^\
Kaidy ze wspomikow jest obciyiony obliczeniowym oddzialywaniem podloia
qro na stop? (bez uwzgl?dnienia w odporze gruntu 9i?iaru stopy i obciyien rdwno-
miemie rozioionych na powierzchni stopy, gdyi skladowe oddzialywanie wynilde
z tego obciyienia przy zginaniu r6wnowaiy si? z tyin obciyieniem). Oddzialywanie
to przyjmowane jako obciyienie powodujyce jej zginanie okreSlone od obhczenio-
wej osiowej sily N„ (a wi?c obhczonej z uwzgl?dnieniem wspdlczynnikdw obciy-
iem'a) wyznaczone jest ze wzoru [9-16a].
Rozpatrzmy zginanie jednego ze wspornikow stopy prostokytnej, np. trapezxt
ABCD (rys. 9-42).
Jeieii pole trapezu~oznaczymy przez Ft (w m), a odlegloSd jego Srodka ci?ikoscr
od kraw?dzi zamocowania w slupie przez (w m), wdwczas obhczeniowy moment
zginajycy od obciyienia q,o (w kPa) wynosi (w k N • m)
M^F^qroCt; [9-48]
po podstawieniu wielkoSci Ft i Ct otrzymujemy

Ao^o,5a,B|yi+ r ^ ^
M-qro 2 12 B+a,s 24 ~~* ^^"^^^
gdzie
Dla st6p o rzucie kwadratowym wz6r [9-49] upraszcza si?, gdyi L = B.
k = BLRjz _ Rbx W analogiczny sposob wyznacza si? obhczeniowe momenty dla pozostalych
trapez6w. W stopach i slupach kwadratowych wszystkie te momenty sy rowne;
W przypadku stopy o podstawie kwadratowej (L = B) i obciyiajycego jy shipa dla st6p i shipow prostokytnych jednakowe sy momenty dla trapezdw leiycych na-
r6wniei o kwadratowym przekroju poprzecznym (a,L = 0,3) przedw.
Stopy ielbetowe obciyione osiowo sprawdza si? na przebicie na podstawie
ho ^ 0,5a,B [9-47a] warunku [9-42]. Wedhig (6) sprawdzenie to praktycznie bioryc jest potrzebne do-
(l+0,75^)afB
piero wdwczas, gdy dla stdp ostroslupowych i schodkowych wysokoSc stopy
Gdy w stop? wprowadza si? pracujyce p i o n o w e z b r o j e n i e s l u p a h < 0,25 (B—aa)y a dla stdp prostopadlosciennych h < 0,3 (B—OaX P^zy czym B i a,
lub w stopie sy pionowe pr?ty zbrojeniowe lyczone ze zbrojeniem shipa, wowczas odnoszy si? do dhigoSci podstawy stopy i szerokoSci shipa odpowiadajycych kierun-
wysokoSd stopy powinna byd wystarczajyca ze wzgl?du na zakotwienie tych piono- kowi dhiiszego boku podstawy stopy.
wych pr?t6w zbrojenia w betonie. Stopy ielbetowe naleiy sprawdzad na glowne napr?ienia rozciygajyce. Zaleca
si? jednak przyjmowad takie wymiary poprzeczne stdp, aby nie zachodzila koniecz-
9.4.3.2. Obliczanie st6p na zginanie i Sdnanie (przebicie)
Wobec duiych trudnosci sciSlejszego uj?cia pracy st6p obliczenie ich wykonuje si? ^> T a metoda opublikowana w r. 1936 przez P. Lebella zostala podana w p. 9.3.3.2B w cz. 1
wg rdinych metod przybliionych, m.in. metody wydzielonych wspomikdw trapezo- wydania I V tej k s i ^ i (str. 764—768).
Zalozenie to daje nieco z a male momenty zginajace i niektdrzy^autorzy (8), (24) uwazaj^,
wych, wydzielonych prostokytow dzielycych podstaw? stopy na polowy w obydwu
ze nalezy je liczy(5 raczej od wspomika prostokqtnego, co jest bardziej istotne dla LjB > 2.

nose dozbrajania na te sity. Warunkowi temu odpowiada w przybliieniu catkowita
obliczeniowa sila poprzeczna na obwodzie ABCD (rys. 9-43).
gdzie: M —obwod prostokytny bryly, wzdtui ktorego obliczamy stop? na glowne
napr?ienia rozciygajyce, Fo — cz?sc pola podstawy stopy, usytuowana poza srod-
kowy powierzchniy znajdujycy si? wewnytrz obwodu u, qro — obliczeniowe od-
dzialywanie podloza na stop?, liczone od sily Nrs. tj. bez uwzgl?dnienia ci?4aru
stopy oraz leiycego na niej gruntu.
Wielkosci u i FQ okresla si? zgodnie z oznaczeniami podanymi na rys. 9-43.
Sprawdzenie takie jest konieczne (6):
dla stop ostroslupowych i schodkowych, gdy wysokosc stopy h ^ 0,25 {B-a^
przy B < L , wowczas przy c = 2h otrzymamy:
u = 2(8/i+fl,i,+a,B), Fo = Xfi-(4/z+fl.j,)(4/i + a,B),
dla stop prostopadlosciennych (stalej wysokosci h), gdy h 4: 0,3 {B-a) przy
B < L , wowczas przy c = 1,5/j mamy:
M = 2(6h + +a^e), Fo ^ LB-Qh + a^d (3/? + a^s)•
Stopy fundamentowe 343
Przekroj zbrojenia oblicza si? jak dla belki pojedynczo zbrojonej wysokosci h
i szerokosci strefy sciskanej rownej szerokosci gornego wymiaru stopy. Przekroj
zbrojenia tej stopy (w m^) mozna rowniez obliczac wedhig przybliionego wzoru
w ktorym M jest obhczeniowym momentem zginajycym, a za rami? wewn?trznego
momentu przyj?to z = 0,9/io-
Pole podstawy i ogolny wysokosc stopy schodkowej (rys. 9-44) oblicza si? tak
jak dla stopy ostroshipowej wg p. 9.4.3.1. Wysokosc dolnej odsadzki determinuje
minimalna sila poprzeczna dzialajyca na kraw?dzi / / / - / / / (na szerokosci odcinka
B-G), dla ktorej nie zacliodzi jeszcze koniecznosc zbrojenia stopy na glowne sily
rozciygajyce
Q = FABGHqrO ^ 0,1 SR^, tsaihio - d'),
gdzie a' jest grubosciy otuhny zbrojenia dolnego.
Gdy dolna odsadzka ma wysi?g wi?kszy n i i jej wysokosc, niektorzy autorzy
uwaiajy, ie w przekroju odpowiadajycym przeci?ciu si? z podstawy wewn?trznego
wpisanego ostroshipa o'bocznych plaszczyznach nachylonych do poziomu pod
kytem 45° powinien bye — zgodnie z oznaczeniami rys. 9-44 — spelniony warunek
(2< 200B(/ijo-«'),
gdzie Q jest w kN, a wymiary liniowe sy w m.
Jeieii stopa ma rzut prostokytny, to podobne obliczenie wykonuje si? rowniei
dla drugiego kierunku, przyjmujyc wysokosc pierwszej odsadzki rowny wartosci
wi?kszej z otrzymanych w ten sposob dwoch wysokosci.
 Stopy ftindamentowe
Fundamenty
345
344
c-3. Okreslenie wymiar6w podstawy stopy
Zbrojenie S t o p y wyznacza si? dla katdego przekroju IIl-III, II-IIoT?a / - / i przyj- Bok podstawy stopy okreslamy z warunku [9-25] metody pr6b (wobec przyj?cia metody B okresla-
muje si? dla calego obliczanego kierunku przekrdj najwi?kszy z otrzymanych. nia parametr6w geotechnicznych m = 0,9 • 0,9 — 0,81)

Zbrojenie to obhcza si? na podstawie obliczeniowych momentow zginajycych dzia- Nr

< "^If^
lajycych w poszczegolnych przekrojach, a okreSlonych w taki sam sposob, jak dla
stop ostroslupowych. 2400+ 25,415*
< 0,81(527,03 + 50,745),
Na przyldad dla przekroju //7-///przyjmuiemy trapez ^5G/rzginany oddzialy- 5*

waniem gruntu qro okreSlonym wzorem [9-16a]; sila wypadkowa zginajyca F^g^o 2400
- ^ + 2 5 , 4 1 ^ 425,89+41,105,
dziala na mimosrodzie em^m, a wi?c
przyjmujyc 5 = 2,20 m, mamy 521,27 > 517,31,
—„— 5 = 2,30 m, „ 479,10 < 521,42,
M = t^qroeui-ui = — ^ 2 2-3 B^Vj, ~
przyj?to podstaw? kwadratowy o boku 2,30 m.
c-4. Okreslenie wysokosci stopy
iL'-b't)\2B+b'n) WysokoSe stopy okreslona wzorem I9-47a] dla
= gro 24 •
Nr. 2400 ^6. 750
= 453 k P a , k = = 1,66
W ten spos6b wyznacza si? rowniei obhczeniowe momenty w przekrojach BL 2,30-2,30 qro 453
/ / - / / i 7-7, rozpatrujyc odpowiednio trapezy ACFH i ADEH. wynosi

" /2,30* + 0,75'0,45'-1,66

Ao = 0,5 • 0,45 = 0,56 m .
. y (1+0,75-1,66)-0,45*
9-c, Obliczye wymiary stopy fundamentowej osiowo obci^onej slupem o wymiarach poprzecznych
a, z= a,L = OsB - 0,45 m przenosz^cym obci^zenie obliczeniowe Nr, = 2400 k N . Przyj^to: klas^ W przypadku zakotwionych w'lawie pr?t6w shipa srednicy d = 16 mm ze stali klasy A - I zgodnie
betonu B15 o R^z = 0,75MPa = 750 k P a , stal klasy A - I o Ra = 210 M P a = 210000 k P a . G l ^ - ze wzorem [1-11] i tabl. 1-5 i 1-6 (tom 1 wydanie V ) , dhigoii zakotwienia przy ^iskaniu jest rowna
bokose posadowienia D = Z)„i, = 1,10 m. Zalozono stop? o podstawie kwadratowej. Grunt pod
/ . « 0 , 8 . 4 0 « / - l , 0 = 51 c m ,
stopq: piasek drobny, malo wilgotny w stanie srednic zag?szczonym o stopniu zageszczenia IJP^=0,40.
N a podstawie tabl. 9 - l a i rys. 9 - l a dla podanego gruntu mamy: g^toid obj?to§ciow^ e*"^ = a zatem minimalna wysokoSe stopy wynosi h = 0,51+0,05 = 0,56 m. Z e wzgl?du na przebicie
= 1,65 t / m ' , k^t tarcia wewn?trznego «Pi"> ^ ^ O " . wysbkoie stopy powinna spelniae warunek [9-42]; a wi?c np, przy zalozonej wysokosci stopy h =
= 0,60 m mamy wobec ho = 0,60—0,05 = 0,55 m (istopa na warstwie chudego betonu grubosci
Przyjeto metod? B okreSlania parametrow geotechnipznych.
rdwnej ok. 10 cm):
D l a gruntu niespoistego ci"^ = 0.

Obliczeniowe parametry geotechniczne wynoszq ( y « = 0,9): Q = Nr,-(2ho + a,yqro = 2 4 0 0 - ( 2 - 0,55 + 0,45)* • 453 = 1311,67 k N ,
Up = 2(2Ao+2a,) = 2(2 • 0,55+2 • 0,45) = 4,00 m ,
= 1,65 • 0,9 = 1,48 t / m ^ ^<'> = 30 • 0,9 = 27°.
a wi?c
c-1. O b c i ^ n i e stopy na podloze gruntowe Q < RbxUpho,
Przyj?to ^redni^ warto§6 ci?zaru obj?tosciowego gruntu i zelbetu y = 21,0 kN/m^.
1311.67 k N < 750 • 4,00 • 0,55 = 1650 k N .
Obliczeniowy ci?zar wlasny stopy wraz z gruntem n a niej spoczywaj^cym
;08tatecznie przyj?to wysokoSd stopy h = 0,60 m.
Gr = B^D„,tny 'Yf^B'-1,10 • 21,0 • 1,1 = 25,415^
Okreslenie dokladnoSci przyj?tego do obliczed ci?zaru stopy wraz z gruntem C7,
a wi?c Obliczeniowy ci?iar stopy wraz z gruntem

Nr = Nrs + Gr = 2400-1-25,415*. 0,60-0,15

4rtopa 2,30*-0,15+ (2,30*+2,30-0,55+0,55*)
©•2. Obliczeniowy op6r jednostkowy podloza gruntowego q/
Z e wzor6w [9-3] dla (PS'* okre§lono
•25,00-1,1 = (0,793+1,029)-25,00-1,1 = 50,11 k N ,
No =» 13,20, NB = 4,66, stwa gruntu

a wi?c wobec L = i f i ci'> = 0 warto§6 obliczeniowa jednostkowego obci^zenia podloza grunto- (2,30* • 0,95-1.029 - 0,45* • 0,35) -16,5 -1,1 = 76.05 k N
wego na podstawie wzoru [9-4bl przy zaiozeniu, 4e gruntu ponad poziomem posadowienia
R a z e m G , = 126,15 k N ,
i poniiej jego s^ te same
zatem
qf = 2,5NDD„tnQ'i^g+0,75NBQJ!^gB, 126,15 k N « 25,415* = 25,41 • 2,30* = 134,42 k N .
qf = 2,5. 13,20 • 1,10 • 1,48 • 9,81 + 0,75 • 4,66 • 1.48 • 9,815 = 527,03+50,745.
346 Pundannenty Stopy fijindamentowe 347

Rys. 9-45

c-6. Obliczenie stopy na zginanie

Wobec gro = 453 kPa obliczeniowy moment zginajjicy zgodnie ze wzorem [9-49] wynosi {L = B)
{B-a,r ' (ZB+a,) ^ „ (2,30- 0.45)^ • (2-2,30+ 0,45)
M = qro = 453 ~ — = 323,64 kN • m.

Przyj^to warstw^ otulaj^c^ zbrojenie stopy 5 cm, zatem dla

^0 = 60 - 5-1,0 = 54,0 cm mamy zgodnie ze wzorem [9-50]
323,64 Rys. 9-46. Schematy mimo^rodowych obci^A stopy przy stalym (maksymalnym) obci^zeniu stopy:
= 0,00316 = 31,6 cm^,
210000 • 0,9 • 0,54 a) siH pionowji i poziom^, b) silq pionow^ i momentem zginajacym, c) sil^ pionow^ na mimosrodzie
przyjfto 10 0 20 mm; F„ = 31,4 cm* w 31,6 cm^
Obliczonq stop? pokazano na rys. 9-45.
c-7. Uwagi o stanach granicznych uzytkowania. Zgodnie z uwagami podanymi w p. 9.4.1 st6p
W przypadku przedstawionym na rys. 9-46b mimosrod ten w plaszczyznie pod-
masywnych (tj. o duiym stosunku wysokoSci do ich wysi?g6w) na ogdl nie sprawdza si« na zaryso-
y stawy stopy wynosi
wanie, a juz nie ma 4adnej potrzeby sprawdzania ich na dopuszczalne ugi^cia. Ilustracj^ tego moze
bye okreslenie zarysowania w rozpatrywanej stople wg rozdz. 2 tomu 1 wyd. V tej ksi^ki, dotycz^-
cego element6w o niewielkich wysokosciach w stosunku do ich dlugo§ci. Jezeli nawet przyj^d, ze
stopa ma minimalne zbrojenie n = 0,15%, to dla tego stopnia zbrojenia przy dopuszczalnej szero-
kosci rysy a,4op = 0,2 mm i stali A-I srednica dopuszczalna (minimalna) pr^tow wynioslaby
daop = 5,8 mm < 20 mm. Jeieli przy omawianych ukladach sil moina nadac stopie taki ksztalt, aby sro-
dek jej podstawy pokrywal si? z punktem dzialania sily pionowej Nr na podstaw?
(tzn. aby mimosr6d e dzialania sily na podstaw? stopy wzgl?dem jej srodka byl
9.4.4. Obliczanie stop obci^zon/ch mimosrodowo r6wny zeru), to wykres oddzialywan gruntu na stop? b?dzie rownomiemy pod cal^
stopq i obliczanie takiej stopy w niczym nie Tdlni si? od omowionej uprzednio
9.4.4.1. Ustalenie ogolnych wymiarow stopy
stopy obciqzonej osiowo. W tym przypadku odleglosc srodka podstawy od osi
Stopa znajduje si? pod obci^3:eniem mimosrodowym wowczas, gdy oprocz sily
, A i p a b?dzie wynosila e. Stopa znajdzie si? jednak pod o b c i ^ n i e m mimosrodowym,
pionowej Nr = Nrs + Gr dziala na n i ^ sila pozioma i f „ wywoluj^ca moment wzgl?-
gdy obliczony w jej podstawie mimosrod e b?dzie zbyt du2y, aby o t? odleglosc
dem podstawy M = (rys. 9-46a) lub gdy obci^zona jest (np. od slupa) momen-
mo4na bylo przesun^6 Srodek stopy. Dla uzyskania mniej nierownomiernego obci^-
tem zginajacym J l f „ (rys. 9-46b), lub gdy dzialaj^ca na stop? jedynie sila pionowa
tcnia jednostkowego na podloie, srodek stopy mo^na przesunac wzgl?dem osi slupa
nie dziala wzdhii osi przechodz^cej przez srodek ci?5:kosci podstawy stopy i wywo-
o e' <e, wowczas mimosrod dzialania wypadkowej obci^ien wzgl?dem srodka
luje moment wzgl?dem podstawy M =^ Nr^e (rys. 9-46c).
stopy b?dzie
Przy matym ci?4arze wlasnym stopy wraz z obci^zaj^cym j ^ gruntem Gr w sto-
sunku 'do sily N„ moina w przybliieniu przyj^c, ±e sily te pokrywaj^ si?. Przy
e = eL = e-e'y
takim zaloteniu w przypadku przedstawionym na rys. 9-46a mimosrod sily pionowej
w plaszczyznie podstawy stopy, liczony od osi dzialania sily Nrs na stop?, wynosi
gdzie ex, jest potrzebnym do okreslenia wymiarow podstawy stopy mimosrodem
dzialania wypadkowej obci^zen iV,. w podstawie stopy w kierunku rownoleglym
do boku L (por. p. 9.2).

W przypadku znacznego ci§iaru wlasnego stopy wraz z obci^iaj^cym J4 grun-
tern Gr w stosunku do sily Nrs podane wyiej mimoSrody dla dzialania na stop? r6w-
n i e i sily Hrs oraz dzialania momentu Mr, wynosz^:
Nrs '
a wowczas zakladaj^c, 2e G, dziala w srodku podstawy stopy, przy e = e-e'
mamy
_ Nrs(e-e')
- Nr^+Gr '
Rowniet nie da si? unikn^c mimoSrodowego o b c i ^ n i a podstawy stopy przy
wyst?powaniu zmiennych sil lub momentow dzialaj^cych od slupa na stop?*\ tym
jednak przypadku naleiy d^iyd, aby mimoSrody e wzgl?dem srodka podstawy stopy
byly jak najmniejsze. M o t n a to uzyskac przesuwaj^c Srodek podstawy stopy o war-
toS6 sredni^ z mimoSrod6w i j oraz Cz obliczonych dla r64nych wartosci sil jednego
rodzaju oddzialywan (np. iVJl> i N^^^) istniej^cych u g6ry stopy, odpowiednich
wyst?puj^cych z nimi innych oddzialywan (np. momentow).
D l a przykladu na rys. 9-47 pokazano stop?, na kt6r^ dzialaj^ przyj?te (jako
uklad najniekorzystniejszy) momenty zginaj^ce M^rlLx i ^liin oraz przynaleine
i m sily N^rl^ i Ni^\ tym przypadku
a zatem gdy przesuni?cie Srodka podstawy stopy e wzgl?dem osi shipa b?dzie
ei + e2
e = 2 '
wowczas mimosrody sil N^^i N^p wzgl?dem Srodka podstawy stopy b?d^ jednakowe
e = ei-e = €-62,
Gdy oddzialywanie shipa na stop? od obci%4en stalych i zmiennych jest obci^-
ieniem wybitnie dominuj^cym i bardzo zaieiy nam na maksymalnym zmniejsze-
niu wplywu obrotu (przemieszczen k^towych) stopy na sily wewn?trzne ukladu
konstrukcyjnego przekazuj^cego obci^enia na stop?, w6wczas przesuni?cie Srodka
podstawy stopy od osi shipa mo2e odpowiadac mimoSrodowi okreslonemu w plasz-
czyznie podstawy od tych o b c i ^ e n ; otrzymamy prostok^tny wykres jednostkowych
» Przyklad obliczenia takiej stopy znajdzie Czytelnik w 1.1 wydania IV (str: 777-780), zgodnie
z obowi^ziu^c^ w6wczas norm^ PN-74/B-03020.
Stopy fuhdamentowe 349
Rys. 9-47. Schemat mimoSrodowego obci^nia stopy
przy zmiennym jej obci^niu
obci^ien podloia od tych obci%4en. W tym jednak przypadku przy zmieniaj^cych si?
pddzialywaniach slupa na stop? od obci^ied stalych oraz zmiennych dhigo- i krotko-
trwalych poloienie Srodka podstawy stopy nie b?dzie zazwyczaj odpowiadalo Sred-
•niej wartosci mimoSrod6w od tych obci^ien (por. rys. 9-47), a maksymalne i mini-
le obci^ienia kraw?dziowe gruntu nie hqd^, wowczas na zmian? sobie rowne.
Gdy stopa obci^iona jest mimosrodowo 0 malym mimoSrodzie eg < 0,0355
ei < 0,035L oraz s p ^ o n e s% dodatkowe okolicznoSci podane na str. 296, wy-
L i B podstawy stopy okreSla si? na podstawie warunk6w [9-6]; opor jed-
ostkowy podloia qf wyznacza si? ze wzora [9-4], a qrmtn i qrmax* przyjmuj^c
i^kladowo, 4e mimoSrod wyst?puje w kierunku wzdhii dhigoSci stopy L , okreSla
? z zaleiaiosci:
Nr 6er
9rmin 1 + [9-12a]
BLY LJ'
dyby wyst?powal mimoSrod eg w kierunku szerokoSci stopy B, wowczas w tych
)rach w nawiasach zamiast e^jL naleiy przyj^c eefB.
Gdy wyst?puj^ mimoSrody wi?ksze od podanych wyiej lub nie s^ spetaione
odatkowe okolicznoSci podane na str. 296, w6wczas og61ne wymiary podstawy
iej stopy okreSla si? z warunku [9-1], wg ktorego obliczeniowe obci^ienie dzia-
j^ce na podstaw? stopy Qr powinno by6 mniejsze od iloczynu wsp6lczynnika ko-
kcyjnego /w i obliczeniowego oporu granicznego podloia gruntowego Qf.
Przy okreSlaniu wymiarow L i B podstawy takiej stopy, w zaleinoSci od tego,
stopa jest mimoSrodowo obci^ona w jednym tylko kierunku czy w obu kie-
ikach odpowiadaj^cych osiom symetrii podstawy, stosujemy odpowiednio wa-
lek [9-7] lub [9-9], gdzie pionowe skladowe obliczeniowego oporu granicznego
^kresla si? odpowiednio ze wzoru [9-8] lub [9-10].
Naleiy rowniei pami?tac, zakladaj^c liniowy rozklad jednostkowego obci^-
iia podloia gruntowego pod stop?, o koniecznosci przestrzegania warunkow po-
lych na str. 300 odnoSnie do wyst?powania (wobec mimosrodowego obci^ie-
'a) pod stop^ rozkladu trapezowego oraz tr6jk^tnego obci^ienia podloia, jak to
 Fundamenty SCopy fundamentowe
350 351

pokazano na rys. 9-6b, c, d i e, ktore to rozklady zalei^ od stosunku mimosrodu e
sily Nr okreslonego wzgl^dem srodka podstawy stopy do jej dlugosci w kierunku
wyst?powania tego mimosrodu, jak to podano dla kierunku B na rys. 9-6. W tych
przypadkach te mimosrody powinny bye okreslone przy uwzgl?dnieniu dzialania
sil Nr = Nrs + Gr Tid podstaw? stopy, przy czym sil? okresla si? dla tego rodzaju
obci^ienia konstrukcji, jakie podano w tych warunkach.
Wlasciwe wymiary stopy L i B dobiera si? za pomoc^ prob, zakladaj^c wymiary
podstawy tak, aby spelnione byly wyiej podane warunki; nalezy przy tym d^iyc,
aby stosunek bokow podstawy B/L wahal si? w granicach 0,6-i-1,0.
Wysokosc stopy okresla si? podobnie jak wysokosc stop zelbetowych obci^io-
nych osiowo, a zatem moina rowniei korzystac ze wzoru [9-47] lub [9-47a].
— gdy sila Nrs dziala na mimosrodzie e > L/6 (trojk^tny rozklad obci^ienia) zgod-
nie 2 podanym na rys. 9-6d oznaczeniem Q
qro ma. - , [9-14b]
gdyby wyst?powal mimosrod w kierunku szerokosci stopy B, wowczas we wzorach
[9-12b] zamiast e/L naleiy przyj^c stosunek mimosrodu w kierunku szerokosci B
do tej szerokosci, a we wzorze [9-14b] — zamiast B naleiy przyj^c L .
Dla ulatwienia wyznaczania obliczeniowych momentow zginaj^cych moina
w przybliieniu przyj^c, i e oddzialywanie gruntu na obliczane trapezy jest rowno-
miernie rozloione na calej powierzchni rzutu i rowne (rys. 9-48):
— dla kierunku rownoleglego do B (trapez CDEF)

qrO max + ^rO i N.

9.4.4.2. Obliczanie stop na zginanie i scinanie (przebicie)
BL [9-51]
Obliczanie stop mimosrodowo sciskanych wykonuje si? za pomoc^ metod opra-
cowanych wg przybliionych zalozen analogicznych do zaloien metod stosowanych dla kierunku rownoleglego do L , t j . w plaszczyznie dzialajqcego momentu na
przy obliczaniu st6p obci^ionych osiowo. Tak jak w przypadku st6p osiowo obci£|- podstaw? stopy (trapez ABCD)
ionych, tak i dla omawianych tu stop opisano bliiej jedynie metod? wydzielonych qrOmax + qrOkr
wspornikow trapezowych, jako najcz?sciej stosowan%^\ qro =
[9-52]
Zbrojenie dolne stopy oblicza si? analogicznie jak dla stop osiowo sciskanych,
wyznaczaj^c moment zginaj^cy wzgl?dem kraw?dzi slupa, wywolany oddzialywa- ^dzie ^,otr —oddzialywanie'obliczeniowego obci^zenia podloza w rzucie kraw?dzi
j l u p a (bez uwzgl?dnienia ci?zaru stopy i obci^ien rownomiernie rozlozonych na
niem gruntu (nie wliczaj^c ci?iaru wlasnego stopy oraz obci^ien rownomiernie
^opie, np. gruntu).
rozlotonych na stopie, np. gruntu), dla czterech wydzielonych trapezow rzutu stopy.
Praktycznie bior^c, wyznacza si? moment dla trapezu, na ktory dziala maksymalne Dla trapezu ABCD przy e < L/6 wzor [9-52] przybiera postac
kraw?dziowe obci^ienie qro max i zbroi na ten moment stop? w plaszczyznie momentu
(SlrO max ~ ^rO m(n) \ ~
dzialajq.cego na podstaw? stopy oraz oblicza moment powstaly z oddzialywania
qrO — qrOmln + [9-53]
gruntu na jeden z trapezow przeciwnego kierunku (wskutek symetrii stopy) i zbroi
na ten moment stop? w kierunku jej szerokosci. natomiast przy e > L/6 mamy
Oddzialywanie to, przyjmowane jako obci^ienie powoduj^ce zginanie tych
wspornikow, wyznaczane jest zatem od obci^ien przekazywanych przez slup na ^rO = qrOmax(^l " -^-J. [9-54]
stop?, a wi?c okresla si? je w zaleznosci od mimosrodu dzialania sily N,s w plasz-
czyznie podstawy stopy wzgl?dem srodka tej podstawy; przyjmuj^c przykladowo, Znaj^c oddzialywanie obliczeniowego obci^zenia podloia na stop? wyznaczamy
2e mimosrod ten wyst?puje w kierunku dlugosci stopy L , mamy l^bliczeniowe momenty zginaj^ce dla wspornikow trapezowych stopy, a nast?pnie
~ gdy sila N^ dziala na mimosrodzie e < L/6 (trapezowy rozklad o b c i ^ n i a ) zbrojenie obu kierunkow stopy.
Dla trapezu ABCD obliczeniowy moment zginaj^cy okresla si? na podstawie
Nrs / i 6e \ Nrs 1., 6e ' [9-12b] wzoru [9-48]. Mamy wi?c
L
qroC^
gdy sila N„ dziala na mimosrodzie e = L/6 (trojk^tny rozklad obci^ienia) -"^ ^tHrO^i — qrO C^ 3 (2B+ass). [9-55]
2 B+a,B 6
2A^" [9.13b] Gdy srodek przesuni?ty zostal wzgl?dem osi slupa o e (wielkosc e na rys. 9-48
qrOmax =
BL 'est wi?c rowna zeru), mamy
Z opracowanq przez / . Kopciowskiego metodq obliczania st6p mimosrodowo sciskanych
z uwzgl^dnieniem przestrzennego charakteru ich pracy moze czytelnik zapoznac si? w p. 9.3.4.->- [9-56]
cz. 1 wydania I V tej k s i ^ i (str. 780—784).
352 Fundamenty Stopy tunaamcntowB

Post?puj^c analogicznie otrzymujemy moment dzialaj^cy na odcinku / / - / / /

lif - (^-asB)H2L + asL) qrOSr + qrOmax L _

24L 2 4 "

qrOmax
[9-58a]
96
oraz na odcinku / - / /

(^-fl,B)^(2L + g , J (B-asBy(2L+asj)
M 9r0 max ^ — [9-58b]
24L 96
Zbrojenie na podanych wyiej odcinkach dlugosci stopy L obliczamy rowniei
ze wzoru [9-50].
Stopy ielbetowe mimoSrodowo obci^ione moina sprawdzac na przebicie
tylko dla najniekorzystniej pracuj^cej, najbardziej oddalonej od shipa cz?Sci stopy.
Musi hy6 dla niej spehiiony warunek analogiczny do warunku [9-42], kt6ry dla
st6p ma postad^^

ac ~ -^oqrOmax < Htzhobir. [9-42a]

gdzie Q — obliczeniowa sila przebijaj^ca, FQ — powierzchnia wielok^ta ABCDEF
pokazanego na rys. 9-49, q'rQmax — najwi?ksze kraw?dziowe obliczeniowe oddzialy-
wanie podloia, okreslone bez ci?iaru stopy i obci^en rownomiernie rozloionych

przeto wzor [9-55] przybiera postal

M = , , . ( ^ r ^ - ± ^ ^ ^ . [9-57]

Dla trapezu ABCD zbrojenie moina obliczac ze wzoru [9-50].

Dla trapezu CDEF moment zginaj^cy wyznacza si§ ze wzoru analogicznego do
wzoru [9-49]. Rozklad oddzialywania podloia na stop? jest trapezowy, przeto na
wielkosd sredni^ oddzialywan podloia qro okreSlon^ ze wzoru [9-51] oblicza si? zbro-
jenie na polowie stopy od strony mniejszych naciskdw. N a odcinku III-IV poka-
zanym na rys. 9-48 zbrojenie moiemy wi?c obliczac na moment

max
Rys. 9-49. Schemat obliczeniowy najednostronne
24L 2 2 ~ przebicie stopy obciqzonej mimoSrodowo

_ (B-assy(2L+asi} ,
_ KqrOmln + 9rOmax)- [9-->oi
Por. uwagi na str. 305 do wzoru [9-21].

23
 Fundamenty Stopy fundamentowe 355

na stopie, ho — wysokosc obliczeniowa stopy, b^r — srednia szerokosc, ktora zgod-
nie z oznaczeniami na rys. 9-49 jest rowna
= 0,5(a,B + b).
W przypadku stop kielichowych naleiy ponadto scianki kielicha zwymiarowac
na rozci^ganie i zginanie. Oddzialywanie slupa na stop? okreslone jest jego sit^
podluin^ Nrs, momentem zginajacym M „ i sil^ poprzeczn^ r „ (rys. 9-50). Jesli
przekroj bocznego docisku slupa do kielicha oznaczymy przez F, a wskaznik wytrzy-
malosci powierzchni docisku przez W, to maksyraalny nacisk kraw?dziowy b?dzie
rowny
w glina w stanie plastycznym o stopniu plastycznosci
Nacisk ten musi bye mniejszy od obliczeniowej wytrzymalosci betonu na docisk.
Sila rozrywajqca kielich u gory b?dzie rowna
2. Oparcia bocznego shipa — M , , = (0,25-^0,5)G(0,5/i^,+/!*) —iloczyn 1/4^
-T-1/2 ct?iaru slupa i polowy wysokosci slupa (ponad gorn^ kraw?dzi^ stopy),
powi?kszonej o gl?bokosc kielicha stopy hk,
3. Parcia wiatru na slup — Af„ = 1^-0,5(/t„-f/?*) —'loczyn wypadkowej
parcia wiatru W i polowy wysokosci slupa (ponad gom^ kraw?dzi^ stopy) po-
wi?kszonej o gl?bokosc kielicha stopy hk.
9-d. Obliczy^ slop? fundamentowe pod slup o wymiarach = a^L = a,B - 50 cm, przekazuj^cy
na stop? obliczeniowy sil? pionowq iV,, = 1450 kN oraz staly obliczeniowy moment zginajycy
Mrs = 520 kN - m. Przyj^to: klas« betonu B15 o Rt,z = 0,75 MPa = 750 kPa, stal klasy A-I
oRa = 210 MPa = 210000 kPa. Gl?bokoSc posadowienia D = = 1,20 m. Grunt pod stopy:
= 0,35.
Na podstawie normy PN-81/B-03020 dla wyzej podanego gruntu mamy: g^stosc obj?tosciowy
e^") = 2,05 t/m^ kqt tarcia wewn§trznego <Z»r^ = 15,3°, spojnosc cj"' = 26,0 kPa.
Przyj^to metod? B okreslania parametrow geotechnicznych,
Obliczeniowe parametry geotechniczne wynoszy (y„ = 0,9):

Q^'> = 2,05 • 0,9 = 1,85 t/m^ «P<'> = 15,3 • 0,9 = 13,8^ = 26,0 • 0,9 = 23,4 kPa.
^ = - 2 ^ + ^rs, [9-59]
Przyj?to grunt powyzej posadowienia o tej samej g?stoSci obj?toSciowej co grunt ponizej fundamentu,
gdzie hk jest ^gbokosci^ gniazda (zazwyczaj hk = 1,2ast)- a wi?c elr> = eo^
Zatem wzor na przekroj niezb?dnego zbrojenia poziomego w postaci zamkni?- d-1. Obciyzenie stopy na podloze gruntowe
Przyj?to Sredniy wartosc ci?zaru obj?tosciowego gruntu i zelbetu y = 23,0 kN/m^.
tych ramek b?dzie mial postac
OWiczeaiowy ci?zar wlasny stopy wraz z gruntem obciyzajycym jej odsadzki przy wst?pnym
zalozeniu, ze stosunek bokow podstawy L:B = L:0,771
2Ra Gr = 0,nLLD„i„yrf = 0,771.2 • 1,20 • 23,0 • j 1 ^ 23,38L^

Niezaleznie od tego scianka kielicha pracuje w plaszczyznie poziomej na zgi- zatem

nanie (uchwycona jest bocznymi przyleglymi sciankami) oraz na zginanie w plasz- Nr = Nr, + Gr = 1450-H 23,38L^
czyznie pionowej od sil oddzialywania Trs (na to zginanie pracuje pr?ty pionowe). Mimosrdd sily Nr wzgl?dem osi shipa przy zalozeniu wst?pnym, ze Gr = 0,liV,g = 145 kN,
W powyiszych wzorach moment Af„ jest obliczeniowym momentem eksploata- wynosi
cyjnym lub momentem, jaki moie powstac przy montaiai slupa. W tym ostatnim Mr, 520
przypadku moie to bye moment od sily (traktowanej jako dzialaj^cej statycznie): e = = = 33 cm.
Nr 1595
1. Uderzania stupem — 3 / „ = G/rit — iloczyn ci?zaru slupa i gl?bokoSci kie-
Przyj?to przesuni?cie srodka stopy od osi slupa o = 20 cm < e, zatem
licha stopy hk.
ei. = e-e' = 33-20 = 13 cm.

Mimosrod w kierunku szerokosci B stopy jest ea = 0.

d-2. Obliczeniowy op6r graniczny podloza gruntowego
Poniewaz stopa obciyzona jest momentem dzialajycym w plaszczyinie rownoleglej do dlugoSci L
stopy, to wz6r na obliczeniowy opor graniczny jest

Q^NL = BL
| l + 0,3 y j Ncci'%+ +Y)*

Rys. 9-50. Schemat obliczeniowy kielicha stopy •NnQ'^>gD„,„ io+ | l -0,25 NnQ^gUs

23*
 Fundamenty Stopy fundamentowe 357

Dla <PJ'> = 13,8" ze wzor6w [9-3] otrzymujemy Przyj^to z pewnym nadmiarem (rys. 9-51)
JVb = 3,52, Nc-^ 10.26, NB = 0,46. L = 2,80 m, 5 = 1,80 m.
^Powyiszy nier6wno56 sprawdzamy przy przyj^ciu okreSlonych juz wst^pnie wymiarow podstawy
Wobec braku si} poziomych dzialajqcych u gory stopy
stopy
tg^i = 0, a wi§c tg5t/tg<P<'> = 0.
Nr = 1450+1.80 • 2.80 • 1,20 • 23,0 • 1,1 = 1603,01 k N .
a zatem in — k = h = 1,0. CO odpowiada zalozeniu wst?pnemu K = L I N , . = 1,1 • 1450 = 1595 kN x 1603,01 kN,
Przyj?to wst^pnie B - 0,77L, gdzie L = L-2et. = L-0,26 m.
B= 1,80, r = 2,80-2-0,13 = 2,54 m, BfL = 1,80/2,54 = 0,71,
Mamy w i ^
QtsL = 1.80 • 2,54[(1 +0,3 • 0,71) • 10,26 • 23,4 • 1,0+(1 +1,5 • 0,71) •
QfSL = 0,77ir[(l +0,3 • 0,77)10.26 • 23,4 • 1,0+ (1 +1,5 • 0,77) • 3,52 •
- 3,52 • 1,85 • 9,81 • 1,20 • 1,0+ (1 -0,25 • 0,71) • 0,46 • 1,85 • 9,81 • 2,54 • 1,0] = 2134,94 k N ,
• 1,85 • 9,81 • 1,20 • 1,0+(1-0,25 • 0,77) • 0,46 • 1,85 • 9,81 • I • 1,0] =
zatem
= 0,77l2[460,74+6,74r] = 354,77X>+5,19Z3. 1603,01 m-2134,94,
d-3. OkreSlenie wymiardw podstawy stopy 1603,01 k N < 1729.31 k N .
Wymiary podstawy stopy okreSlamy z warunku [9-9] za pomocy pr6b (wobec przyj§cia metody B Sprawdzenie okreSlonych wymiardw stopy dla warunku odnoszycego si? do kierunku szerokosci
okreSlania parametr6w geotechnicznych m = 0,SI)
stopy B
N, < mQfitL,

1450+23,381^ =^ 0,81(354,77r*+5,19l3), Qjna = BL | l + 0 , 3 ^ 1 Ncci'Uc+ 1^ + ^'^ Y) D

/ +
1450+23,38Zi < Z^(287,36+4,20r), B
przyjmujyc L = 2,20 m, mamy 1563,16 > 1435,54, + {l-0,25 — \ = 1,80-2.54(1+0,3-0.71)
—„— L = 2,30 m, „ 1584,66 < 1653,12,
-dla L = 2,30 m mamy • 10.26 • 23,4 • 1.0+(1 + 1.5 - 0,71) - 3,52 -1,85 • 9,81 • 1,20 • 1,0+ (1-0,25 -
• 0,71) • 0,46 -1,85 - 9,81 • 1,80 • 1,0 = 2111.71 k N .
^ = Z+0,26 = 2,56 m, B = B = 0,11L = 1,77 m x, 1,80 m.
a wi?c
1603,01 ^ m-2111,71,
1603,01 kN < 1710.49 k N ,
: zatem wymiary podstawy stopy przyj?fo wtaSciwie.
• W tym przypadku e^'.L = 0,046 > 0.03*^, a wi?c okreslenie podstawy stopy na podstawie warunku
p-1] zostalo przeprowadzone prawidlowo (.c. = 13 cm < 0,167L = 47 cm).
d-4. Okreslenie wysokosci stopy
Wysokos6 stojpy okreSlona wzorem [9-47] dia
Nr. 1450 750
GrOir = 287,70 kPa. k = 2,61
BL 1,80-2.80 qro 287,70
W)mosi

ho

Ze wzgl?du na zakotwienie pr?t6w pol^czenia sluipa ze stop^ przy zalozeniu ich Srednicy d = 20 mm
mamy (analogicznie jak w przykladzie 9-c)
/<, = 0,8-40</-1.0= 64 cm,

zatem minimalna wysokoSd stopy z tego warunku wynosi

Rys. 9-51 h = 0,64+0,05 = 0.69 m.

 358 Fundamenty Fundamenty pfytowe i pfytdwo-zeorowe

Ze wzgledu na przebicie wysokos<i stopy powinna speiniac warunek [9-42a], a wi?c np. przy zalozo- dla odcinka III-IV dlugosci 1,40 m
nej wysokosci stopy h = 0,70 m (ho = 0,70- 0,05 = 0,65 m) oraz Fa = 4,20 cm^ przyj^to 6 0 10 o F . = 4,71 cm2 > 4,20 cm^,
b 2ho + a,B = 2 - 0,65 + 0,50 = 1,80 m, ex Mrs/N„-e' = 16 cm,
dla odcinka / / - / / / dlugosci 0,70 m
bi, = 0,5(a,fl + 6) = 0,5(0,5 + 1,80) = 1,15 m,
F« = 2,46 cm^, przyj^to 4 0 10 o Fa = 3,14 cm2 > 2,46 cm-,
Fo = 0,7- 1,80 = 1,26 m.
dla odcinka / - / / dlugosci 0,70 m
/ 6e \0 / 6-0,16 \
grumax = 1+ = —— 1+ — = 386,34 kPa, F , = 2,82 cm2, przyj^to 4 0 10 o Fa = 3,14 cm^.
BL \ / 1,80 - 2,80 \0 /
mamy
Foqroma. = 1,26 • 386,34 = 486,78 k N ,
a zatem 9.5. Fundahnenty ptytowe i ptytowo-zebrowe
486,78 k N < Rbzhobir = 760 - 0,65 -1,15 = 560,6 k N .
Stosuje si? je wowczas, gdy grunt ma talc^ nosnosc, i e mimo zwyklego poszerzenia
Ostatecznie wysokosc stopy przyj?to h — 0,70 m.
d-5. Obliczenie stopy na zginanie
law lub stop fundamentowych nie moina unikn^d przekroczenia obliczeniowego
Obliczenie zbrojenia rownoleglego do dlugosci stopy oporu granicznego podloia lub gdy obci^ienie budowl^ jest tak duie, i e poszerzenie
law lub stop byloby ekonomicznie nieuzasadnione. Ten sposob posadowienia jest
Nr. 6e \0 / 6 - 0,16 \
GrOmin = 1-^ = 1 — = 189,06 kPa, odpowiedni rowniei wowczas, gdy grunt wykazuje nierownomieme osiadanie;
BL L I 1,80-2,80 \0 / ' '
w t y m przypadku fundament obejmuj^cy budowl? jako calosc musi miec znacznii
poniewaz q,omax = 386,34 kPa oraz c = 1,35 m, wi?c zgodnie ze wzorem [9-53] mamy
sztywnoSc, co uzyskuje si? np. przez przyj?cie odpowiednio duiej grubosci plyty
. (386,34-189,06)(2,80-0,5 - 1,35) lub sztywnego ukladu zeber.'
gro = 189,06+ = 338,78 kPa.
2,80 Fundamenty plytowe o jednokierunkowej pracy
Dla trapezowego wspomika ABCD zgodnie ze wzorem [9-55] p l y t y stosuje si? przy niewielkich na ogol rozpi?tosciach mi?dzy podporami.
Jesli plyta pracuj^c jednokierunkowo ma d u i ^ sztywnosc, moina pod n i ^
groc^ , 338,78-1,35^
M = — — - (25+o,j,) = ——^ (2 - 1,80 + 0,50) = 421,91 N - m. przyjmowac prostoHniowy odpor gruntu i obliczac j ^ wg wskazowek podanych
6 6
w rozdz. 3. Za kryterium dostatecznej sztywnosci moina przyj^6 wzor [9-24]. Gdy
Przekrdj zbrojenia okreslony wzorem [9-50] sztywnosc K okreslona wg tego wzoru b?dzie wi?ksza od jednosci, wowczas plyt?
421,91 naleiy obliczac jako spoczywaj^c^ na spr?iystym podloiu.
^' = ^ = 0,003434 m^ = 34,34 c m \
210000 - 0,9 - 0,65
K i l k a schematow na;cz?Sciej spotykanych fundamentow plytowych i plytowo-
przyj?to 11 0 20 mm; F . = 34,54 cm^ > 34,34 cm^. -iebrowych o pracy jednokierunkowej plyty pokazano na rys. 9-52. Fundamenty
Obliczenie zbrojenia rdwnoleglego do szerokoici stopy o schemacie a) i c) maj^ plaskie powierzchnie dolne i mog^ bye wykonywane na
Mamy tu obliczeniowe momenty zginajyce dla stopy (zgodnie ze wzorami [9-58], [9-58a] i [9-58b]) kaidym gruncie nosnym, natomiast fundament o schemacie b) stosuje si? w zasa-
na odcinku III-IV dzie tylko wowczas, gdy ksztalt ieber moina uformowac bezposrednio w gruncie
(1,80 - 0,50)2(2 • 2,80 + 0,50) (w przeciwienstwie do typu c) ten typ fundamentu daje od razu plask^ podlog?
M= ~^e~^ (189,06+ 386,34) = 51,66 k N - m , w pomieszczeniach, bez koniecznosci jej wyr6wnywania).
na odcinku / / - / / / Na rysunku 9-53a przedstawiono fundament plytowy dobudowanej cz?sci
budynku na gruncie wykazuj^cym nierownomieme osiadanie.
(1,80-0,50)2(2-2,80+0,50) 287,70+386,34
M = — 1 ! — = 30,25 kN - m, Zastosowanie fundament<3w lawowych bylo t u niemoiliwe ze wzgl?du na bez-
96 2
poSrednie przyleganie s^siedniego budynku z jednej strony i zbiomika podziem-
na odcinku / - / /
nego z drugiej. Ponadto za tego rodzaju sposobem posadowienia przemawial fakt
(1,80-0,50)2(2 • 2,80+0,50) wysokiego okresowego poziomu wody gruntowej. Wystaj^cy fundament s^siedniego
M = L J . . 386,34 = 34,68 kN - m,
budynku zmusil do przyj?cia wspomika j ^ t o w e g o wzniesionego nad tym fundamen-
zatem stosujyc wzor [9-50] obliczamy zbrojenie dla kazdego odcinka stopy tem na w7sokosc obliczonej wielkoSci osiadania budowli powi?kszon^ o 3 cm.
 Fundamenty ptytowe i ptytowo-iebrowe 361

c)
a) b)
odksztalcalnych wykonuje si? tut nad plyt^ lub w poziomie stropu nad piwnic^
T u u u silne usztywnienie wiedcowe.
•^1
•
Niekiedy spotyka si? fundamenty plytowe o ksztalde kolistym. Poniewai sto-
m • o
siije si? je gl6wnie w przypadku posadowienia zbiomikow na ciecze, plyty te omowio-
t
no blizej w rozdz. 16 t. 4 wyd. V .
B • o
J
A A
Fundamenty plytowo-iebrowe o jednokierunkowej
A A
p r a c y p l y t y stosuje si? w takich samych warunkach j a k fundamenty plytowe,
n n n lecz przy wi?kszych odieglosciach mi?dzy scianami nosnymi.
A-A A-A A-A
Rozstaw i uklad ieber przyjmuje si? taki sam j a k przy stropach plytowo-ie-
browych, z tym i e iebra mog^ t u wystawac poza plyt? w d6l lub w g6r?.
W gruntach spoistych ze wzgl?d6w wykonawczych (oszcz?dnosc deskowania)
1
korzystne s^ iebra wystaj^ce k u dolowi. l^^bra takie zapobiegaj^ ewentualnemu
1 f
poSlizgowi budowli, a sama plyta ma gladk^ g6m^ plaszczyzn? podlbgow^. ^ebra
Rys. 9-52. Schematy fundament6w plytowych i plytowo-iebrowych o jednokierunkowej pracy
pjyty: a) plyta Stalej gruboSci obciyzona Stianamr, b) plyta iebrowa z iebrami skierowanymi ku c i ^ l e wystaj^ce k u dolowi maj^ gorsze warunki pracy w prz?siach n i i iebra wysta-
dolowi, c) plyta zebrowa z zebrami skierowanymi ku gdrze j^ce k u g6rze, g d y i szerokoS6 strefy Sciskanej jest r6wna tylko szerokosci ieber.
N a podporach jednak sytuacja jest odmienna, g d y i powstaj^ce momenty zgiriaj^ce
(wi?ksze n i i w prz?slach) przenoszone s^ przez stref? z plyt^ Sciskan^, co wplywa
na zmniejszenie przekroju pr?t6w zbrojeniowych.

11 Q80

I J.X, ,0.00 1^ N a rysunku 9-54 pokazano zbrojenie j ^ y fundamentu plytowo-iebrowego

o jednokierunkowej pracy plyty z iebrami skierowanymi k u gorze. Uklad taki sto-
suje si? w gruntach malej spoistosci oraz w przypadku koniecznosci wykonania
A60 51; skosow podporowych, co przy tym ukladzie ieber cz?sto si? zdarza (strefa sciskana
1 A na podporze jest rowna szerokoSci iebra). Skosy wykonuje si? najcz?sciej przez
2B0 poszerzenie ieber w planie, co nie stwarza koniecznosci podwyiszania rz?dnej

1 gladkiej g6rnej powierzchni podlogowej przy zachowaniu tej samej g^?bokosci

Rys. 9-53. Przyklady fundamentow plytowych o pracy jednokierunkowej: a) monolityczny, b) pre^
fabrykowany z podluznym usztywnieniem monolitycznym
/ —Sciana, 2—-zelbetowy wieniec usztywniajycy, i —plyta z element6w prefabrykowanych,
4—chudy beton, 5 — plyta monolityczna
Fundamenty plytowe spotyka si? rzadko w postaci konstrukcji prefabrykowanej;
stosuje si? je tylko przy malych odieglosciach pomi?dzy ^cianami przekazuj^cymi
obci^ienie na fundament w sposob ci^gly, np. fundamenty tuneli cieplowniczych.
Przyklad prefabrykowanego fundamentu plytowego pokazano na rys. 9-53b. Fun-
dament taki jest jednak malo sztywny, dlatego w przypadku gruntow bardziej
posadowienia. Gladk^ powierzchni? moina otrzymac przez zapelnienie przestrzeni
mi?dzy iebrami gruzem i chudym betonem lub przez przykrycie jej plytami pre-
fabrykowanymi (rys. 9-54).
Pod wzgl?dem konstrukcyjnym fundamenty plytowo-iebrowe s^ odwroconymi
stropami i specjalnie nie r 6 i n i ^ si? od nich poza zwi?kszon^ otuliny pr?t6w zbro-
jeniowych (od strony gruntu), j a k to podano na str. 310 dla law ielbetowycb. Spo-
tyka si? — cho6 rzadko — ten typ fundamentu jako prefabrykowany lub prefabry-
kowano-monolityczny (np. plyty prefabrykowane, iebra monolityczne).
Rozwi^zanie skladaj^ce si? z plyt prefabrykowanych i prefabrykowanych ieber,
na ktorych opieraj^ si? shipy, moie by6 t u analogiczne do rozwi^zania pokazanego
na rys. 9-54, z tym i e plyty, zwykle jednoprz?slowe, opiera si? na prefabrykowa-
Rys. 9-54. Typowe zbrojenie plyty
fundamentu plytowo-zebrowego
z zebrami skierowanymi ku g6rze
362 Fundamenty Fundamenty ptytowe i plytowo-iebrowe 363

A-A B-B

Rys. 9-55. Fundament plytowo-zebrowy z prefabry-

kowany plyty i monolitycznymi zebrami
1 — slup, 2 — zebro monolityczne, 3 — plyta pre-
fabrykowana

nych iebrach usytuowanych rownolegle wzgl?dem siebie. Przy gruntach bardziej

odksztalcalnych moina rowniei stosowac ptyty prefabrykowane oraz iebra monoli-
tyczne (rys. 9-55), lepiej usztywniaj^ce budynek w poziomie fundamentu. W tym
przypadku ielbetowe lub betonowe korytka, na ktorych opiera si? plytki, sa jakby
Rys. 9-56. Prefabrykowany
deskowaniem od spodu monolitycznych ieber; plytki mog^ miec wypuszczone
fundament plytowo-zebrowy
zbrojenie zakotwione w iebrach i wowczas moina je obliczac jako cz?sciowo za-
mocowane. Aby plytki i iebra opieraly si? naleiycie na gruncie, nalezy je ukladac
przyjmuj^c go rowniei jako rozloiony rownomiernie. Maj^c to na wzgl?dzie naj-
na swieiym (niezwi^zanym) chudym betonie uloionym uprzednio na warstwie
wygodniej jest obliczac np. plyt? grzybkowy wg metody ram wydzielonych (patrz
podsypki iwirowej lub gruzowej.
p. 6.2.1.3), a plyt? o shipach bez glowic wg metody roinic skonczonych. Oczywiscie
Nieco inne rozwi^zanie pokazano na rys. 9-56. Plyty zebrowe s^ zakoriczone
zwi?kszenie przykraw?dziowego odporu gruntu na pasmie szerokosci podanej wyzej
podhiinymi korytkami, ktore wypelnia si? betonem tworzac podhiin^ usztywnia-
zwi?ksza rowniei sily w shipach na tym pasmie. Oblicza si? je wychodz^c z odporu
jqc% law? lub wykonuje si? na nich nosn^ scian?. Podloie (warstwa i w i r u i chudy
przypadaj^cego na pole wydzielone z plyty przez podzielenie jej liniami przechodz%-
beton) wykonuje si? w taki sam sposob, jak podano wyzej. To rozwi^zanie jest
cyTni przez srodki rozpi?tosci mi?dzy slupami.
odpowiednie przy wi?kszych odieglosciach mi?dzy ci^glymi scianami nosnymi.
W przypadku obliczania plyty fundamentowej obci^ionej bezposrednio shi-
Gdy obci^ienia na grunt przekazywane s^ przez
pami, lecz lei^cej na spr?iystym podloiu, najwygodniej jest poshigiwac si? pracami
slupy o siatce z b l i i o n e j do k w a d r a t u (0,8 < / i / / , < 1,25),
(8) lub (28), w ktorych podano tabelaryczny sposob obliczania momentow zginaj^-
wowczas fundament konstruuje si? jako odwrocony strop grzybkowy glowicowy,
cych oraz sil poprzecznych w plycie.
odwrocony strop iebrowy zbrojony krzyiowo lub odwrocony uklad plytowo-shj-
Konstrukcja fundamentow plytowo-iebrowych o plytach krzyiowo zbrojo-
powy dwukierunkowo zbrojony (rys. 9-57).
nych oraz fundamentow pracuj^cych jako odwrocony strop grzybkowy nie od-
Dla wszystkich tych konstrukcji istotne jest rowniei, aby wypadkowa obci^zen biega wiele od stropow podanych w rozdz. 5 i 6. Naleiy jedynie stosowac wi?ksz^
zasadniczych przekazywanych przez slupy przechodzila przez srodek ci?ikosd
podstawy fundamentu, t j . aby przy znacznej jego sztywnosci moina bylo przyji^c
rownomierne oddzialywanie odporu gruntu. N a ogol nie budzi to wi?kszych zastrze- a) b) c)
fv^ fvi
t f
ien w fundamentach grzybkowych i plytowo-iebrowych (rys. 9-57a i b), jak rowniez
^ < ^

w sztywnych plytach obci^onych bezposrednio shipami (rys. 9-57c). Dwa pierwsze

rodzaje stropow oblicza si? wg zasad podanych w rozdz. 5 i 6, a obliczenie statyczne
trzeciego rodzaju stropu moina wykonac m.in. na podstawie pracy ( 1 5 ) ^ ' . E Kl K =
A A
lA A
Przy obliczaniu fundamentow tego typu naleiy miec na uwadze, ze wskutek
plastycznego odksztalcania si? podloia wyst?puje zwi?kszenie oddzialywania gruntu
w pasmach przykraw?dziowych plyty (szerokosci 0,2-r-0,25 dlugosci podstawy
A-A A-A A-A
fundamentu) okolo 20-^-25% w stosunku do Sredniej wartosci obliczonego odpora
traktowanego jako rozloiony rownomiernie; o tak zwi?kszony odpor przy kra- . A A A H—H—H-i JI 11 JI
w?dziach naleiy zmniejszyc odpor gruntu na pozostalej (srodkowej) cz?sci plyty,
Rys. 9-57. Schematy fundamentow plytowych o pracy dwukierunkowej: a) plyta grzybkowa (od-
wr6cona), b) plyta krzyiowo zbrojona z zebrami skierowanymi ku g6rze, c) plyta obciyzona bez-
Na ten temat rowniez: Ajdukiewicz A., Starosohki W.: l^elbetowe ustroje plytowo-sJu-
powe. Arkady. Warszawa 1981. posrednio slupami
364 Fundamenty runaam«iicy piytdwe i ptytowo-iebrowe 165

4Q00
grubosc otuliny dolnego zbrojenia (podano je na str. 310), a konce pr§t6w gornych
500 5.00 5.00 . 5,00
odgina si? pod k^tem prostym k u dolowi tak, aby moina je oprzed na warstwie
chudego betonu wykonanej pod fundamentem.
l?Ja rysunku 9-58a pokazano przykladowo fundament w postaci odwroconego
stropu grzybkowego z glowicami typu C wg rys. 6-la. Dose czgsto spotyka si?
rowniei glowice typu A , natomiast typ B glowic jest rzadziej stosowany ze wzgl?du -IL'
na trudniejsze wykonawstwo. Jesli przy zastosowaniu plyty grzybkowej chcemy miec
.0
^adk% podlog? pomieszczenia, a grunt jest sppisty, moina wykonywac glowice
od dohi (rys. 9-58b). > >
Fundamentow^ plyt? pbci^ion^ bezposrednio shipami zbroi si? takie zgodnie > >I
z przebiegiem momentdw zginaj^cych i spraiwdza na przebicie przez ship. Wobec
duiej sztywnoSci plyt tego rodzaju (gruboSci ich zawieraj^ si? na og61 w granicach
0,6-4-1,2 m i nawet wi?cej) w przypadku gruntow spr?iystych wyst?puj^ w nich kN-m/m P^^J^
ci?sto tylko ujemne momenty zginaj^ce, tzn. wywoluj^ce rozci^ganie u dohi (od
strony gruntu). Plyty te zbroi si? dolem przewainie siatkami dwukierunkowymi
(wykonanymi z pr?t6w na budowie) lub siatkami z rulonow, zdolnymi przej^c
ujemne momenty prz?slowe w obu kierunkach, a nast?pnie dozbraja dodatkowymi kN-m/m III-lIl
siatkami strefy znacznych ujemnych moment6w, jakie wyst?puJ4 w plycie.

IV-IV
kN-m/m [7^1

Rys. 9-59. Wykresy moment6w zginajycych i no-

kNm/m V-V
inoici przekroj6w fundamentu i^owego obciy-
zonego bezposrednio slupami, spoczywajycego
na spr^zystym podloiu

Te ostatnie siatki obliczone s^ jednak nie na roinic? momentu wyst?puj4cego w osi

shipa Mpo i momentu, j a k i przenosi siatka przyj?ta dla caloSci lub cz?sci plyty
lecz na moment (na 1 m szerokosci plyty)

gdzie Mp,o,s jest momentem obliczonym w odleglosci 50 cm od kraw?dzi shipa (6).

To zmniqszenie momentu ujemnego w strefie przyshipowej ma swoje uzasadnie-
nie m.in. w rozbieinoSci wlasciwego, nie punktowego przekazywania o b c i ^ n ze
shipow na plyt? w por6wnaniu z punktowym obci^ieniem przyj?tym w schemacie
statycznym oraz w bardziej zloionym stanie sil wewn?trznych w plycie pod shipem
w stosunku do'przyjmowanego teoretycznie.
N a rysunku 9-59 pokazano przykladowo wykresy momentow zginaj^cych w kilku
przekrojach plyty o wymiarach 25 x 40 m i gnibosci 0,7 m obci^ionej 28 shipami
Rys. 9-58. Przekroje przez pasmo glowicowe fundamentu pracujycego jako strop grzybkowy o gJo-
przekazuj^cymi sily po 1000 k N ; plyta wykonana jest z betonu o = 20000 MPa
wicach: a) skierowanych ku g6rze, b) skierowanych kii dolowi
 Fundamenty
i spoczywa na gruncie spr?4ystym o = 480 MPa i v = 0,3. Obliczenie tych
momentow przeprowadzono wg pracy (8). Na wykresach pokazano lini^ przery-
wan^ nosnosc plyty zbrojonej siatkami wykonanymi na budowie z pr?t6w wg za-
sady podanej wyi:ej.
Pomimo ie wzmocnienie gornej strefy plyty nie jest obliczeniowo potrzebne,
przyjmuje si? dwukierunkowe zbrojenie konstrukcyjne w ilosci przynajmniej
0 12 CO 25 cm. W plytach mniejszej grubosci zbrojenie to podpiera si? „kobyl-
kami" z pr?t6w, stawiaj^c je na podloiu plyty (chudym betonie). W plytach wi?kszej
grubosci zbrojenie gorne podwiesza si? do belek umieszczonych nad betonowan^
plyt^ lub wprowadza na wlasciwym poziomie na swie^ym betonie ukladanym war-
stwowo.
Gdy istnieje koniecznosc wykonania gl?bszego fundamentu i wyst?puje wysoki po-
ziom wody gruntowej lub istnieje koniecznosc usztywnienia budynku lub uzyskania
wi?kszej jego statecznosci, wowczas wykonuje si? fundamenty skrzyniowe, najcz?s-
ciej o konstrukcji plytowej. Dwa przyklady takich fundamentow pokazano schema-
tycznie na rys. 9-60 i 9-61. Na pierwszym z nich przedstawiono fundament maj^cy
trzy wewn?trzne kondygnacje oraz pomieszczenia stacji pomp. Cz?sc fundamentowa
tego obiektu ma wysokosc 9,0 m przy zwierciadle wody gruntowej znajduj^cym si?
zaledwie 1,0 m od powierzchni terenu. Wielkiej sile wyporu wody przeciwdziala tu
ci?4ar odpowiednio pogrubionych scian zewn?trznych i dna oraz wysuni?ta dookola
wspomikowo plyta denna, kt6ra jest obci^^ona kamieniami i ^wirem. Na drugim
rysunku pokazano trzykondygnacyjny fundament skrzyniowy o monolitycznej
konstrukcji plytowej scian bocznych i srodkowych oraz dna, b?d^cy fundamentera
wysokiego budynku mieszkalnego posadowionego na gruntach o nieco zrozinico-
wanej podatnosci; taki fundament zapewnia konstrukcji nadziemnej dui^ sztywnosc
1 statecznosc catosci ukladu konstrukcyjnego oraz zabezpiecza przed destruktywnymi
konsekwencjami stalego lub—jak w tym przypadku — okresowego wysokiego
poziomu zwierciadla wody gruntowej.
Rys. 9-60, Fundament skrzyniowy plytowy Rys. 9-61. Fundament skrzyniowy ply-
ze wspomikowymi plytami obwodowymi dla towy trojkondygnacyjny pod wysokim
przeciwdzialania wyporowi wody gruntowej budynkiem mieszkalnym
Fundamenty zelbetowe o konstrukcji cienkosciennej 367
9.6. Fundament/ zelbetowe o konstrukcji cienkosciennej
Fundamenty tego rodzaju nalezy do konstrukcji o bardzo niewielkim zuiyciu betonu
oraz stall; w stosunku do fundamentow plytkich innego rodzaju trudniejsze jest ich
wykonawstwo, a ksztah cienkosciennych ukladow w obiektach podpiwniczonych
wymaga cz?sto wyrownania przestrzeni nad konstrukcji fundamentu, aby uzyskac
; plask^ podlog? pomieszczeri.
Na rysunku 9-62 pokazano fundament o konstrukcji cienkosciennej w ksztaicie
: wielofalowych sklepien cyUndrycznych, b?dicy odwroconym przekryciem omowio-
nym w p. 15.4 w cz. 2 wyd. IV. Zazwyczaj jest on stosowany przy wykorzystaniu
jego ksztahu jako np. koryta przeplywowe, ale i stworzenie plaskiej podlogi po-
mieszczen nie sprawia tu zbytnich trudnosci wobec niewielkiej wynioslosci skle-
pien. Rozporowe dzialanie sil podhiznych dla podpor posrednich nie jest tu duze»
gdyi powstaje jedynie od nierownomiernego odporu gruntu, natomiast duie po-
ziome skladowe sil podhiinych dzialaj^ na podpor? skrajn^. Zazwyczaj przenosi si?
je za posrednictwem poziomej brzegowej belki na poprzeczne uklady przeponowe
lub sci^gi.
Analogicznie konstruuje si? fundamenty w ksztaicie odwroconych przekryc
tarczownicowych om6wionych .w p. 15.5 w cz?sci 2 wydania IV tej ksi^iki, z tym
i& cylindryczna powloka jest tu zast^piona ukladem (zazwyczaj trzech) plaskich
plyt tarczowych (rys. 9-63). Wyrownanie poziomu podlogi pomieszczen podpiwni-
Rys. 9-62. Fundament powlokowy o ksztaicie odwroconych wielofalowych sklepieA cylindrycz-
nych
600 y „600
Rys. 9-63. Fundament cienkoscienny o ksztaicie odwroconych przekryc tarczownicowych
368 Fundamenty
Rys. 9-64. Fundament pod slup w ksztaicie ezterech wycinkdw paraboloid hiperbolicznych:
a) geometria pojedynczego wycinka powloki, b) zbrojenie fundamentu w rzucie poziomym, c) prze
kr6j pionowy fundamentu
czenia wykonuje si? tak jak w przypadku sklepien cylindrycznych lub w postaci
plaskich prefabrykowanych plyt opieraj^cych si§ na elementach wezglowiowych
i Srodkowych podhiinych kratownicach lub sciankach usytuowanych w miejscach
pol^cze6 plyt tarczownicy.
Ciekaw^ konstrukcj? stopy fundamentowej obci^ionej shipem pokazano na rys.
9-64; sldada si? ona z ezterech jednakowych wycink6w powlokowych o ksztaicie
paraboloidy hiperbolicznej (por. rys. 15-168a cz. 2 wyd. IV); taki? 5topy wykonuje
si? gldwnie dla siup6w hal o przekryciu tego samego rodzaju (por. rys. 15-186
i 15-187 w cz. 2 wyd. IV). Wykonuje si? je na gruntowym podloiu utwardzonym
chudym betonem, uformowanym np. za pomoc^ szablonu o ksztaicie dolnej po-
wierzchni stopy. Obliczenia sil w sciankach takich st6p przeprowadza si? zgodnie
ze wskazowkami podanymi w p. 15.7 w cz. 2 wyd. IV.
9.7. Fundament/ na palach zelbetow/ch
9.7.1. Uwagi ogofne. S/stem/pali
Fundamenty palowe stosuje si?, gdy:
1. Grunt nosny o odpowiedniej wytrzymaloSei znajduje si? tak gl?boko, 4e
posadowienie na nim (bezpoSrednie lub inne) napotyka duie trudnosci, a grunt
zalegaj^cy wyiej jest zbyt slaby dla przej?cia obciazen od budowli.
undamenty na palach ielbetowych 369
2. yVarstwa gruntu o odpowiedniej wytrzymalosci znajduje si? niezbyt gl?boko
posadowienie bezposrednie jest moiliwe do wykonania, lecz analiza ekonomiczna
kazuje, is fundament palowy jest tanszy.
3. Wzgl?dy technologiczne (tzw. gospodarki podziemnej) lub fundamenty
aszyn wymagaj^ jak najmniejszych wymiarow stop i law fundamentowych lub
'y przewiduje si? gl?bokie wykopy w bezposrednim s^siedztwie tych fundamen-
6w.
Za posrednictwem pali obci^zenie od budowli moze bye przeniesione na grunt
rzez tarcie mi?dzy boczn^ powierzchni^ pala i gruntem oraz przez nacisk ostrza
ala (pale takie zwane s^ palami zawieszonymi) lub — gdy pale przechodz^ przez
arstwy gruntu o malej wytrzymalosci — przez nacisk podstawy pala na grunt nosny;
~ale takie pracuj^ na sciskanie jak shipy i zwane s^ stoj^cymi lub slupowymi. Zdarza
i? czasem taki uklad warstw gruntu, ze trudno jest okreshc, jaki rodzaj pala trzeba
astosowac. Wykonujemy wowczas pale probne i badamy ich nosnosc.
Przed przyst^pieniem do projektowania fundamentu na palach musimy znac
budow? geologiczn^ oraz techniczne wlasciwosci podloia do gl?bokosci ok. 5,0 m
ponii:ej projektowanego ostrza pala; na tej podstawie moiemy ustalic rodzaj potrzeb-
nych pali (zawieszone ezy slupowe) oraz system pali. Po okresleniu wymiaru pali
i ich dopuszczalnego obci^i^enia oblicza si? liczb? i rozmieszezenie pali oraz projek-
je gorn^ cz?sc podpory palowej w postaci rusztu lub podstawy plytowej.
Ze statycznego punktu widzenia lepiej jest przyj^c wi?ksz;i liczb? pali mniejszej
nosnosci, gdyi korzystniej moina wowczas przekazac naciski budowli na grunt,
a w przypadku oslabienia jednego z pali przeci^zenie *pali s^siednich nie b?dzie zbyt
duie. Zwi?kszenie liczby pali podnosi jednak zwykle koszty fundamentu i moie
niekiedy okazac si? bardziej ekonomiczne zastosowanie pali duzej nosnosci, mimo
niepelnego ich wyzyskania. Warto podkreslic, ie wi?ksza liczba pali mniejszej nos-
nosci wymaga zastosowania liejszego sprz?tu i umoiliwia lepsze jego wykorzystanie.
Diatego decyzja wyboru rodzaju, systemu i liczby pali powinna bye kaidorazowo
poprzedzona analiz^ ekonomicznq.
Zaleznie od sposobu wykonania rozroznia si? pale betonowane w gruncie na
miejscu posadowienia budowli (raog^ bye one betonowe lub zelbetowe) oraz pale
ielbetowe prefabrykowane.
P a l e b e t o n o w a n e w g r u n c i e moina podzielic na wbijane i wier-
cone. Do najcz?sciej stosowanych pali wbijanych nalei^ pale z rur^ obsadow^
wyci^gan^ (systemu Franki, systemu Vibro) i z rur^ (tzw. gilz%) pozostawion^
w gruncie (systemu Raymonda^^), natomiast do zasadniczych systemow pali wierco-
nych nalezy pale betonowane przez ubijanie (systemu Straussa) i betonowane
pneumatycznie (systemu Wolfsholzd), Niekt6re rodzaje pali (np. szerokootworowe)
mogi bye wykonywane tak przez wbijanie, jak i metodami wiertniczymi.
Te pale u nas obecnie rzadko wykonywane. Opis ich znajdzie Czytelnik w I, II lub III
wydaniu tej ksiqzki.
 Fundamenty
370
P a l e p r e f a b r y k o w a n e natomiast moina podzielic na zwykle (o dlu-
gosci od razu ustalonej i wykonanej), zbrojone pr?tami podluznymi i strzemionami
(zwane niegdys palami Hermebigue'a) lub uzwojone (zwane niegdys palami Consi-
dera) oraz odcinkowe (system Mega, system GFs i inne). Pale te mog^ bye podluznic
zbrojone tradycyjnie (stal^ zbrojeniow^) lub sprgione za pomoc^ pr?t6w, strun
lub kabli. Omowimy blizej jedynie pale zwykle (o przekroju pelnym i rurowe),
gdyi s% u nas stosowane najcz?sciej.
9.7.2. Pale betonowane w gruncie
9.7.2.1. Pale Franki
one (rys. 9-65) formowane w ziemi za pomoc^ rury obsadowej o srednicy 4 8 - ^
- r 5 2 cm i grubosci 2 0 - ^ 3 0 mm. Wykonuje si? je z betonu o konsystencji wilgotnej,
ubijanego mlotem o ci^iarze 2 5 - r - 4 0 kN.
Pale Franki stosuje si? glownie tam, gdzie wyst?puJ4 duze skupione obci^zenia,
a wi?c pod wi?ksze budowle przemyslowe i inzynierskie. Poziom wod gruntowych nie
wplywa w zasadzie na sposob wykonywania pali Franki, nalezy jednak zwrocic
uwag? na niebezpieczenstwo przerwania si? pala w gruntach slabych i jednoczesnie
silnie nawodnionych (latwosc wybicia betonu z rury przy silnym uderzeniu mlota);
w tego rodzaju gruntach pale Franki raczej nie powinny bye stosowane.
Najwazniejsze (najcz?seiej spotykane) dane charakterystyczne pali Franki:
dtugosc 8 - f - 1 6 m (max 2 0 m), Srednica 4 8 - ^ 5 2 em. Stosowane zwykle zbrojenie:
pr?ty glowne 6 0 1 6 mm do 8 0 2 0 mm, uzwojenie 0 6 mm o skoku 1 5 cm. Klasa
betonu B 2 0 , przy czym dzi?ki silnemu ubijaniu nalezyt^ wytrzymaloSc otrzymuje si?
nawet przy uzyeiu tylko 3 0 0 kg cementu na 1 m^ zarobu.
Pale Franki s% odporne na dzialanie chemiczne wod gruntowych. Gdy wody
gruntowe s^ szczegolnie agresywne, wowczas pale wykonuje si? z betonu na ce-
mencie hutniczym lub glinowym. Trzon pala moie b y 6 rowniez zabezpieezony
przez stalowyplaszcz pozostawiony w ziemi, odpowiednio
izolowany od wewn^trz.
Omawiane pale wbija si? pionowo lub wykonuje jako
ukosne o poehyleniu do 18°. Pale ukosne stosuje si? przy
dzialaniu sil poziomych, np. pod murami oporowymi, przy-
czolkami mostowymi, fundamentami lukow itp.
W palach pracuj^cych na wyrywanie zbrojenie powinno
bye zakotwione w podstawie pala.
Nalezy zwracac uwag?, aby nie wbijac nowych pali zbyt
wezesnie obok tych, w ktorych beton nie zd^zyl nalezycie
stwardniec, gdyi mog^ one ulec znieksztalceniu. Niebezpie-
czenstwo to jest tym wi?ksze, im wi?ksza jest dlugosc pali
i im slabszy jest grunt. Naleiy wi?e pale betonowac w takiej
Rys. 9-65. Pal Franki kolejnosci, aby kazdy nast?pny pal wbijac w odleglosci
Fundamenty na palach ielbetowych 371
ok. 4 m od Swieio zabetonowanego, w ktorego bezposrednim s^siedztwie mozna
wbijac nowy pal przynajmniej po 3 — 4 dniach przy stosowaniu cementu portlan-
dzkiego i po 2 4 dniach w przypadku cementu glinowego.
Jeieli zachodzi obawa, ie wstrzasy powstaj^ce przy wbijaniu pala mog^ miec
szkodliwy wplyw na s^siednie budowle, to mozna zagl?biac rur? z podmulaniem.
Nie zmniejsza ono jakosci wykonywanego pala, gdy jest stosowane tylko na nie-
wielkim pocz^tkowym odeinku zagl?bienia. Wystarcza to zwykle do wprowadzenia
rury do takiej g}?bokosci, przy ktorej wstrzcjsy nie s^ juz szkodliwe dla otoczenia.
Przeci?tna wydajnosci pracy kafara Franki na 2 zmiany wynosi 4 pale dlugosci
7-^8 m.
9.7.2.2. Pale Vibro
Pale te (rys. 9 - 6 6 ) wykonywane s^ za poraoc^ stalowej rury obsadowej grubosci
19 mm. Rur? t? o pogrubionej sciance u gory i u dohi (por. rys. 9-67) wbija si?
przy uiyciu nJota (wystarcza mlot 2 , 5 t) w grunt wraz z dolnym stalowym korkiem.
Po wbiciu rury i wloieniu do niej zbrojenia wypelnia si? j ^ betonem, ktory nast?pnie
wprowadza si? w stan wibracji (rys. 9 - 6 7 ) . Uzyskuje si? to przez podci^ganie rury
(za pomoc^ odpowiednio podl^czonego do niej mlota) o ok. 3 4-4 cm i natychmiasto-
we opuszczenie jej o polow? tej wysokosci; czynnosc ta wykonywana jest 8 0 razy
na minut?; wstrzasy te nie s^ szkodliwe dla otoczenia. Dzi?ki nim uzyskuje si?
duiq wytrzymalosc betonu przy uiyciu 3 0 0 kg cementu na 1 m^ zarobu. Zbrojenie
pali sklada si? z 4 - ^ 6 pr?t6w podtuznych srednicy 1 2 - ^ 2 2 mm z uzwojeniem 0 6
CO 1 5 cm.
Rys. 9-67. Dwie fazy ruchu obsadowej rury wib-
rujqcej beton pala Vibro: a) podniesienie siq
rury o 3-^4 cm, b) obnizenie si? rury o polow?
Rys. 9-66. Pal Vibro poprzedniej wysokosci podniesienia
24*
a) b) c) Wain^ zalet^ pali Straussa jest moznosc ich stosowania w pomieszczeniach
o niewielkiej powierzchni i malej wysokoSci, np. przy wzmocmeniu istniej^cych
fundamentow (w tym ostatnim przypadku konieczna jest duia Hczba krotkich od-
cinkow rur obsadowych).
Rys. 9-68. Trzy typy stalowego buta: Najwainiejsze (najcz?sciej spotykane) dane charakterystyczne dla pali Straussa:
a) o ksztaicie stozkowym, b) w postaci dlugosc 4-7-10 m, srednica 30h-40 cm; zbrojenie: przyjmuje si? zwykle pr?ty glowne
plaskiej plyty, c) stalowy but wypel-
niony betonem przed w>pelnieniem 6 0 14 mm albo 6 0 1 6 mm oraz uzwojenie 0 6 mm o skoku ok. 20 cm; klasa be-
rury obsadowej (stosowany w Polsce) tonu CO najmniej B20.
9.7.2.4. Pale Wolfsholza
W zachodniej Europie stosuje si? pale o pi?ciu wymiarach srednic (wg The Pale te s^ udoskonalonymi palami Straussa, a w wykonaniu rozni^ si? jedynie spo-
British Steel Piling Co): sobem betonowania polegaj^cym na wprowadzeniu do rury obsadowej spr?zonego
powietrza.
, . cale 13,5 J _ 5 _ _17_ J 9 _ _21[_ Przy wykonywaniu pali Wolfsholza cisnienie moie osi^gac 1 MN/m^, zazwyczaj
Srednica — 432 534 jednak nie przekracza ono 0,5 MN/m^. Cisnienie ma duie znaczenie dla wlasci-
nosnos(3^> kN ^450 ^600 ^750 ^950 ^1100 wego docisni?cia betonu do otaczajqcego go gruntu, co wplywa bezposrednio na
Podane nosnosci okre slono przy wyst^puj^cych napr?zeniach w betonie 5,3 MPa nosnosc pala. Zastosowanie zbyt duiego cisnienia moie wyrzucic rur? z gruntu,
Jeieli nosnosc pala zaleiy glownie od oporu jego podstawy, to powi?kszenie jej z czym naleiy si? liczyc wowczas, gdy warstwy gruntu, przez ktore rura przechodzi,
moie bye uzyskane przez odpowiednio duie buty, b^d^ce podstawy pala (rys. 9-68). nie daj4 wystarczajj^co duiego tarcia bocznego. Moie tei nast^pic w tym przypadku
Moina to uzyskac np. w palu przechodz^cym przez mi^kk^ gUn? lub mul, gdy jego niebezpieczne oddzielenie si? drobniejszych frakcji betonu od grubszych, ktore b?d4
podstawa b?dzie opierala si? np. na piasku o duiej sp6jnosci. Te buty mog^ osi^gac pozbawione naleiytej ilosci cementu.
srednic? do 76 cm o powierzchni nacisku na grunt 4450 cm^, podqzas gdy zwykle Pale Wolfsholza (rys. 9-70) zbrojone s^ pr?tami glownymi wraz z uzwojeniem.
stosowane korki maj^ srednic? 46 cm o powierzchni nacisku 1660 cm^. Beton pali Wolfsholza jest dose porowaty, diatego grubosc warstwy otulaj^cej pr?ty
W Polsce byly stosowane analogicznego rodzaju pale srednicy 419 mm i 450 mm, zbrojenia glownego przyjmuje si? rown^ 4 cm, a w przypadku obecnosci wod agre-
a zag?szczenie betonu odbywalo si? przez przyczepienie wibratora do rury obsa- sywnych otulenie wynosi 5 cm. Aby przy betonowaniu zbrojenie nie uleglo skrzy-
dowej. Wykonany z blachy dolny korek byl wypelniany betonem przed wbijaniem
go przez rur? obsadow^ (rys. 9-68c).

9.7.2.3. Pale Straussa

Pale te wykonywane s^ w stalowych rurach obsadowych wewn?trznej srednicy
29 4-39 cm zapuszczanych sposobem wiertniczym (rys. 9-69). Stosuje si? je pod
budowle wywoluj^ce niewielkie naciski oraz tam, gdzie nie mozna dopuscic do
zadnych wstrz^sow, ktore by mogly ujemnie wplywac na bezpieczenstwo przyleg-
lych obiektow. Pale te s^ dobre i proste w wykonaniu, gdy nie ma wody gruntowej.
W przypadku obecnosci wody w gruntach spoistych o malym wspolczynniku filtracji
moina stosowac odpompowywanie i betonowa6 pal na sucho. W gruntach piasz-
czystych, aby nie naruszac struktury gruntu po zewn?trznej stronie rury (co jest
waine ze wzgl?du na uzyskanie moiliwie jak najwi?kszej wartosci tarcia bocznego
projektowanego pala), naleiy utrzymac wod? w rurze obsadowej na poziomie Rys. 9-69. Pal Straussa
zwierciadla wody gruntowej, a betonowanie przeprowadzac kubelkami pod wod^.
7 —zbrojenie pala, 2—rura ob.sadowa
" Ta no^nos<S okreSlona jest dla obciazen charakterystycznych. Rys. 9-70. Pal Wotfslwha po wykonaniu
(cz^sciowo podci^gni^ta)
374 Fundament/
Rys. 9-71. Usytuowanie pr^tow prowadnicowych
zbrojenia pala wierconego
wieniu ani jednostronnemu docisni?ciu do rury wiertniczej, stosuje si? tzw. pr?ty
prowadnicowe w odleglosci co 1,004-1,50 m (rys. 9-71).
Najwatniejsze (najcz?sciej spotykane) dane charakterystyczne pali Wolfsholza:
dlugosc 5 - 2 5 m, srednica 304-40 cm^\: na ogol pr?ty glowne 6 0 16 mm
do 6 0 20 mm, uzwojenie 0 6 mm o skoku 154-20 cm. Beton klasy nie mniejszej
niz B20.
Ze wzgl?du na trudnosci wykonania pali Wolfsholza nie nalezy stosowac w na-
wodnionych gruntach malo spoistych i piaszczystych.
9,7.2.5. Pale o duzych srednicach
Pale te odznaczaja si? duz^ nosnosci^ na obci^zenia charakterystyczne pionowe
w granicach 40004-20000 kN i znaczn^ sztywnosci^ przy obci^zeniach poziomych
(rys. 9-72). Wobec duzych wymiarow poprzecznych s^ one bardziej od innych od-
porne na korozj?. Nadaj^ si? szczegolnie do posadowienia budowli o zwartej kon-
strukcji. Stosuje si? je o dhigosciach 104-30 m i srednicach powyiej 46 cm.
Otwory do betonowania paU wykonuje si? w gruncie metodami wiertniczymi
albo przez wbijanie rur stalowych, zelbetowych lub z betonu spr?zonego.
W pierwszym przypadku wiercenie mozna przeprowadzic sposobem udarowym
(za pomoc^ wybierakow dlutowych, loiysk ziemnych oraz dhxt) lub obrotowym
(za pomoc^ wiruj^cego swidra na sztywnej zerdzi). Otwory zwykle zabezpieczane
S4 rurami obsadowymi.
Maksymalna srednica pala zalezna jest od zastosowanego urz^dzenia wiertni-
czego: najbardziej znana u nas wiertnica typu Salzgitter PS-150 pozwala otrzy-
mac d,„ax = 140 cm, przyjmuj^c urz^dzenie „Bantam" — ^max = 150 cm (inne
urz^dzenia amerykanskie pozwalaj^ stosowac srednic? w granicach 454-210 cm).
Stosowana u nas wiertnica „Kujawy" umozhwia wykonywanie pah o srednicach
804-140 cm, glowica pokr?tna GP-2 — pali o srednicach 804-120 cm, a wybierak
dhitowy WD-10/12 —pah o srednicach 1004-120 cm.
Podstawa pala moze bye poszerzona do 0 80^100 cm.
Fundamenty na palach ielbetowych
Stosuj^c wiertnice (np. typu Salzgitter PS-150) moina
I I
rowniei powi?kszac podstaw? shipa nawet do srednicy 7m.
3-krotnie wi?kszej od srednicy pala; zaiecany ksztalt ta-
kiej podstawy pokazano na rys. 9-73.
I
W przypadku wbijania rur palowych (zwykle za po-
moc^ mlotow udarowych o ci?zarze 1004-200 kN)
zmniejszenie oporow gruntu uzyskuje si? w gruntach
niespoistych przez usuwanie gruntu ze srodka rur, wplu- I
kiwanie oraz wst?pne wiercenie otworow srednicy 104-20 1
cm mniejszej od wbijanego prefabrykatu, a w gruntach
spoistych — przez wykorzystanie zjawiska elektroosmozy.
Wypelnienie otworow betonem odbywa si? zazwy-
czaj: przy otworach wypelnionych zawiesin^ ilow^ —
metod^ „Contractor" (11), (22), a przy otworach suchych
lub wypelnionych wod^ — metod^ ^Contractor", Wolf-
sholza lub za pomoc^ pojemnika (iihie metody patrz (11)).
Nosnosc tych pali oblicza si? wg normy PN-83/
/B-02482, a konstruowanie ich nie odbiega od zasad
przyj?tych dla slupow ielbetowych (poza zwi?kszoni Rys. 9-72.
nieco grubosci^ otuliny pr?t6w). Konieczne jest wnikliwe Pal duzej srednicy z rozsze-
badanie nosnosci pali probnych w miejscu, gdzie b?di rzonji podstawy doln^
przeprowadzane roboty palowe.
9.7.3. Pale prefabrykowane
9.7.3.1. Prefabrykowane pale pdne]
S^ wykonywane w zakladach prefabrykacji albo na pla-
cach budowy w formach stalowych lub drewnianych.
Wprowadza si? je w grunt najcz?sciej przez wbijanie, Rys. 9-73.
niekiedy rowniez przez wphikiwanie lub wibrowanie. Stosowany ksztalt rozsze-
Udzwig ich wynosi od stu do kilkuset kN; nosnosc rzonej podstawy pala
maksymalna (nawet do 600 kN) jest ograniczonanajwi?k-
szym dopuszczalnym ci?zarem prefabrykatu (zaleznym od udzwigu wcis^garek
kafarowych) dochodz^cym do 60 kN. Stosowane dlugosci pali — od 5 m nawet
do 20 m.
Przekroje pali prefabrykowanych s^ zazwyczaj kwadratowe (o sfazowanych
narozach) o bokach 20 (przy dhigosciach do 10 m), 25, 30, 35 i 40 cm. Jezeli na pale
dzialaji duze momenty zginaj^ce, to mozna je wykonywac o przekroju prostok^tnym
lub dwuteowym (rzadziej), ustawiaj^c odpowiednio do plaszczyzny dzialania mo-
mentow. Na rysunkach 9-74 i 9-75 pokazano typowe pale prefabrykowane o prze-
krojach kwadratowych, odpowiednio 30x30 cm i 40x40 cm.
376 Fundamenty

30_ _j Siatka nrj pomoc^ gornej siatki z pr?t6w 0 6 ram z zakotwieniami pionowymi i d wiema siat-
/Siatka_nr 2 kami posrednimi rowniez z pr?t6w 0 6 mm (jest to rozwi^zanie stosowane naj-
cz?sciej; jest ono konieczne dla wzmocnienia glowicy na uderzenie przy wbijaniu);
odleglosci mi?dzy siatkami oraz odleglosc pierwszej siatki od gornej powierzchni
pala wynosz^ 5 cm. Siatki mozna zast^pic odpowiednio^ liczby poziomych spiral
z pr?t6w takiej samej srednicy jak siatki (rys. 9-76), ktore powinny bye przyspawane
do strzemion; to rozwic^zanie stosuje si?, gdy pal jest zapuszczany przez wphikiwanie
lub wwibrowywanie.
Gdy pal jest wbijany przez uderzenie bezposrednie, nalezy zwracac baczn^ uwag?,
aby gorna powierzchnia pala byla prostopadla do jego osi. Wzmocnienie glowicy
moina ograniczyc do jednej siatki w palach wbijanych przez kolpak, zapuszcza-
Siafka nr2

. -l Tablica 9-5
Zbrojenie pali prefabrykowanych o przekroju 30 x 30 cm (por. rys. 9-74)
5 Dlugosc pala, cm
Si' Ksztalt i wymiary Jed-
o. pr^tow stalowych nostki 500 600 1 700 800 900 1000 1100 1200
A-A z
1
6} 2 0 rnm 18 18 18 18 18 20 20 20
1
Si ^ 9 szt. 4 L cm 522 622 722 822 922 1022 1122 1222

2 AO 0 mm 30 30 30 30 30 32 32 32
L cm 40 40 40 40 40 40 40 40
szt. 1
Rys. 9-75. Pal zelbetowy prefabrykowany o prze-
kroju 40x40 cm (zbrojenie strzemionami) (3) 3 27 0 ram 6 6 6 6 6 6 6 6

szt. 26 L cm 27 27 27 27 27 27 27 27
27 0 mm 6 6 6 6 6 6 6 6
4 77
^1 szt. 4 L cm 77 77 77 77 77 77 77
Rys. 9-74. Pal zelbetowy prefabrykowany o prze- 15
kroju 30x30 cm (uzwojenie spiralne) (3) 0 mm 20 20 20 20 20 20 20 20
5 150 150 150 150
L cm 150 150 150 150
Pierwszy z nich, uzwojony, stosuje si? o dlugosci X = 54-12 m. Uzwojenie — 27 On -
15
niezaleznie od dlugosci pala — ma tu srednic? 0 6 mm, Skok zwoju na odcinkach 0 mm 20 20 20 20 20 20 20 20
koncowych pala jest zmniejszony (ogolna zasada) do 5 cm, na przyleglych do nich 6 24 24 24
— — szt. 8 L cm 24 24 24 24 24
cz?sciach pala skok zwoju wynosi 10 cm, a w cz?sci srodkowej wzrasta do 15 cm
(nie powinien bye nigdy wi?kszy od 15 cm, a jezeli uzwojenie potraktowano w obli- 0 mm 6 6 6 6 6 6 6 6
7 Uzwojenie 91.0 97,0
czeniach jako zwi?kszajice noSnosc, to maksymalny skok nalezy przyjmowac L m 61,0 67,0 73,0 79,0 85,0 103,0
8 cm). Dla pali dlugosci L ~ 5,0 m wymiary odeinkow a i b, pokazanych na rysunku. a cm 100 200 300 400 500 600 700 800
wynosz^ a = 100 em i = 105 cm; przy kazdym zwi?kszeniu dlugosci pala L Wymiary pala
o 100 cm wzrasta wymiar a o 1(X) cm, a wymiar 6 o 20 cm. Zbrojenie pali o przekroju
•

b cm 105 125 145 165 185 205 225 250

30 x 30 cm oraz 40 x 40 cm podano w tabl. 9-5 i 9-6. Glowice pali wzmocniono za
378 TunaamisnL/

Tablica 9-6 A-A

Zbrojenie pali prefabrykowanych o przekroju 40 x 40 cm (por. rys. 9-75)
Dlugosc pala, cm
t Ksztalt i wymiary Jed-
pr^tow stalowych nostki 1300 1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000
i Rys. 9-76. Zbrojenie spiralami glowicy pala prefabryko-
15 0 mm 20 22 24 24 24 24 • 24 28 wanego
szt. 4 L cm 1338 1438 1538 1638 1738 1838 1938 2038
J, 37 0 mm 20 22 24 24 24 24 24 28 nych pr^dem wody lub przez wwibrowywanie. Naleiy jednak pami^tac, aby pr?ty
> ^ szt. 4 L cm 1335 1435 1535 1635 1735 1835 1935 2035 zbrojenia glownego byly zakoiiczone co najmniej 3 cm przed siatk^.
Rol? ostrza pali pokazanych na rys. 9-74 i 9-75 odgrywa sworzen srodkowy
3 0 mm 32 36 40 40 40 40 40 45 0 = 30 mm (przy L > 10,0 m stosuje si? sworzen 0 32 mm). Zbrojenie glowne
55
szt. 1 L cm 55 55 55 55 55 55 55 55 podluzne 0 18^-20 mm zaczyna si? w odleglosci 15 cm od gornej powierzchni
glowicy; rozmieszezenie pr?tow i grubosc otuliny przyjmuje si? takie same jak
4 37
0 mm 6 6 6 6 6 6 6 6 w konstrukejach slupowych.
L cm 37 37 37 37 37 37 37 W palu widocznym na rys. 9-75 zamiast uzwojenia uzyto strzemion. Pale te
szt. 26 37
stosuje si? o dlugosci L = 13-^20 m. W cz?sciach koncowych pala strzemiona
37 0 mm 6 6 rozstawione s^ analogicznie do skokow zwoju. Dla paU o L = 13 m dlugosci od-
5 0 6 6 6 6 6
szt. 4 cm
JL 87 87 87 87 87 87 einkow a i b wynosz^ a = 9(X) cm i 6 = 270 cm; w zaleznosci od zwi?kszenia si?
87 87 dlugosci pala wymiary te wzrastajjj tak samo jak w przypadku poprzednim. Na od-
0 mm 6 6 6 6 6 6 einku srodkowym rozstaw strzemion nie powinien bye wi?kszy od 15 0 zbrojenia
6 tn 6 6 podhiznego i mniejszego wymiaru przekroju pala oraz nie mniejszy niz 30 cm.
Z- cm 150 150 150 150 150 150
150 150 Srednica ich powinna bye nie mniejsza od czwartej cz?sci srednicy okreslonej jako
0 mm 6 6 6 6 6 6
najmniejsza srednica zbrojenia glownego; stosuje si? zwykle strzemiona 0 6 dla
7 6 6 pali dlugosci do 10 m i 0 8 dla pah dhigosci wi?kszej.
Z, cm 112 112 112 112 112 112 112 112 W palach, ktore podczas wbijania maj^ bye poddane duzym silom uderzeniowym
) (co zaleiy od rodzaju gruntu), nalezy oprocz strzemion ramkowych stosowac row-
(C niez; przek%tniowe, zabezpieczaj^ce zbrojenie glowne przed wyboczeniem. Strze-
42 0 mm 26 26 26 26 26 26 26 26 miona naleiy zag?szczac na odcinkach skrajnych (rys. 9-75) oraz w miejscach zl^czy
8 L cm 190 190 190 190 190 190 190 190
42 zbrojenia glownego; umieszcza si? je tam trzykrotnie g?sciej nii na srodkowym
I. ) szt. 2 odeinku pala. Oprocz strzemion z 0 6 albo 0 8 mm stosuje si? strzemiona ple-
2 cione (tr6j- lub czterokrotnie) z drutu minimalnej srednicy 2,8 mm, z tym ze suma-
9 34 0 mm 26 26 26 26 26 26 26 26 ryczny przekroj drutow w strzemieniu musi bye nie mniejszy od 1/16 przekroju
L cm najgrubszego pr?ta zbrojenia glownego.
szt. 8 34 34 34 34 34 34 34 34
Zbrojenie glowne (podhiine) pali oblicza si? zgodnie ze schematem statycznym
10 Uzwojenie 0 mm 6 6 6 6 6 6 6 6 ich pracy, przy czym stopieri zbrojenia nie powinien bye wi?kszy od 3,5; stoso-
Lm 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 wane zazwyczaj srednice pr?t6w — 0 14-f-32 mm, W palach prostok^tnych
a cm 900 1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 dhiiszych od 10 m i boku przekroju wi?kszym od 30 cm umieszcza si? w srodku
Wymiary pala bokow pala (przynajmniej w strefach skrajnych) dodatkowe pr?ty; powinny miec
6 cm 270 290 310 330 350 370 390 415 dlugosc CO najmniej 1,5 m przy L < 20 m i co najmniej 2,0 m przy L > 20 m.
380
Rys. 9-77. Ostrza pali prefabrykowanycli (3): a) i b) ostrza klinowe wzmocnione blachq, c) ostrze
ostroslupowe wzmocnione plaskownikami i stalq okr^gtq, d) ostrze o zakonczeniu zeliwnym i srod-
kowym trzpieniu utwierdzaj^cym pr^ty zbrojenia podluznego w ostrzu
Oprocz ostrzy, jakie pokazano na rys. 9-74 i 9-75, stosuje si? i inne; kilka z nich
pokazano na rys. 9-77.
Do podnoszenia pala, jego transport u oraz przytrzymywania slui^ 2 uchwyty
(ucha) wykonane z pr?t6w srednicy 18-i-26 mm. Ucha te mog^ wystawac poza
gabaryt pala (przed wbijaniem pala obcina si? je) albo mog^ bye ukryte we wn?kach
wyrobionych w plaszczyznie bocznej pala.
W palach prefabrykowanych stosuje si? zazwyczaj beton klasy B20 lub B25,
z tym ie beton klasy niiszej przyjmuje si? w palach dlugosci do 10 m, natomias
w palach dhizszych — beton klasy wyiszej. W pierwszym przypadku przyjmuje
si? cement marki 25, natomiast w drugim — nie mniejszej niz; 35. W obecnosci
agresywnych wod i koniecznosci uzyskania duiej szczelnosci betonu stosuje si?
nawet 400 kg cementu na 1 m^ mieszanki betonowej. Najbardziej odpowiedni
jest beton o konsystencji g?stoplastycznej przy wskazniku w/c = 0,45-4-0,48.
9.7.3.2. Prefabrykowane pale mrowe
Gdy grunty nosne wyst?puj^ gl?boko, moie zdarzyc si?, ie ei?iar dlugich ielbetowych
prefabrykowanych pali o pelnym przekroju bylby zbyt duiy, aby moina je bylo
zagl?biac zwykle stosowanymi metodami. W tym przypadku jednym ze spo-
sobow zmniejszenia ci?iaru tak dlugich pali jest wykonywanie ich jako rurowych.
iScianki przekroju (zwykle wielobocznegd) st?ia si? jedynie cienkimi przeponkami.
Typowy przyklad pala rurowego (tzw. pustakowego) pokazano na rys. 9-78.
Przy projektowaniu pali tego rodzaju naleiy kierowac si? nast?puj^cymi zale-
ceniami.
Odcinki koncowe pala minimalnej dlugosci 1,504-2,00 m powinny bye peine,
przy czym gorna cz?sc moie bye w prefabrykacie pusta, lecz przed wbijaniem pala
musi by6 zapelniona betonem (pal wbija si? po uzyskaniu przez ten beton naleiytej
wytrzymalosci). W srodkowej cz?sci pala przeponki grubosci od 0,15 do 0,20Z) (gdzie
D — srednica pala) powinny byd rozmieszczone W. odleglosci
l,0-f-l,50 m. Rvirowacz?sc pala nie powinna bye dluisza od 0,8
dlugosci calkowitej pala. Minimalne grubosci zewn?trznych scia-
nek przyjmuje si? jak grubosci przeponek. iSrednica wewn?trzna
otworow powinna si? zawierac w granicach od i0,6 do 0,7D. Sto-
suje si? zbrojenie podluine oraz uzwojenie spiralne; beton klasy
nie niiszej od B30.
Przy tych palach szczegoln^ uwag? nalezy zwracac na odpo-
wiednie warunki transportu.
Oprocz tego rodzaju pali stosuje si? pale "rurowe duiych sre-
dnic (przekraczaj^cych nieraz 1,0 m) i dlugosci nawet do 45 m (3).
9.7.4. Zasady wymiarowania pali
Pal jest zaprojektowany wlasciwie, gdy jego przekroj i dlugosc
wystarczaj^ce, aby przeniesc i^dane obci^ienie oraz aby pal nie
ulegal szkodliwym odksztalceniom, osiadaniu lub przesuni?ciu.
Przekroj oraz zbrojenie pala obci^ionego sil^ ^ciskaj^c^ dzia-
laj^c^ w jego osi powinny bye obliczone na mimosrodowe sciska-
nie z uwzgl?dnieniem mimosrod6w przypadkowych niezamierzo-
nych, z tym ie dla pali zawieszonych wspolczynnik wybocze-
niowy przyjmuje si? rowny jednofci, a dla pali slupowych, wy-
staj^cych ponad poziom gruntu, przechodz^cych przez warstwy
torfow i namulow lub przez grunty, ktore mog^ ulec rozmyciu,
zaleiy on od smuklosci pala. Przy palach zbieinych jako oblicze-
niowy przyjmuje si? przekroj w polowie dlugosci pala.
Obliczeniowa dlugosc wyboczeniowa pala zaleiy od spo-
sobu i gl?bokosci utwierdzenia pala w gruncie. Gdy jest on Rys. 9-78.
zapuszczony w grunt na gl?bokosc < 3,5 m, naleiy go uwaiac Prefabrykowany
za przegubowo podparty, a poziom podparcia trzeba przyjmo- pal rurowy
wac na 2/3 gl?bokosei zapuszczenia pala w grunt, mierz^c od stropu warstwy
nosnej gruntu. Gdy zas pal jest zapuszczony w grunt na gl?bokosc > 3,5 m, moina
go uwaiad za utwierdzony w gruncie, a przekroj utwierdzenia trzeba przyjmowac
na gl?bokosci 2,50 m. Gdy warstwy nienosne przykryte s^ warstwami gruntow
wytrzymalych, odleglosci naleiy mierzyc od sp^gu warstw gruntow nosnych.
Pale, w kt6rych oprocz sil podluinych wyst?puJ4 rowniei momenty zginaj^ce
powstale od obei^ienia ich sil^ poziom^, wymiaruje si? jak elementy sciskane mioui-
srodowo, niekiedy nawet o duiym mimosrodzie. Momenty te wyznacza si? zgodnie
z p. 5 normy PN-83/B-02482. Dla pah sztywnych (kryterium sztywnosci podane
jest w p. 5.1 tej normy) o glowicach swobodnych obliczenie momentu zginaj^cego
w palu przedstawiono w p. 5.3.4, natomiast dla pah wiotkich: dla pala z glowicy
swobodn^ -— w p. 5.4.5, a dla pala z glowicy utwierdzony na poziomie lub poniiej
poziomu terenu — w p. 5.4.6 tej normy.
 382 huirtaamenc/
Nie osloni?te pale zaglgbione poniiej zwierciadla wody gruntowej nalezy ponadto
sprawdzic na moment rysuj^cy. Jest to szczegolnie wazne, gdy pal pracuje w osrodku
agresywnym. Wartosc Mry^ powinna bye w tym przypadku wigksza o 20^-30% od
maksymalnego momentu zginaj^cego w palu, obliczonego od obci^zeii obliczenio-
wych.
Pale, w ktorych wyst^pujy tylko osiowe sily rozciygajyce, oblicza si? w zaloze-
niu, ze przekroj betonowy nie pracuje, a calkowita obUczeniowa sila rozciygajyca
przekazuje si? na pr?ty stalowe. Przekroj betonu takich pali jest okreslony wzgl?-
dami wykonawczymi i grubosci^ otuliny pr?t6w. Gdy w tych palach wyst?pujii
rowniei sily sciskajyce, cz?sto przekroj betonu moie wynikac z obliczen pali pra-
cujycych okresowo na sciskanie.
Pale rozciygane mogy bye jednoczesnie zginane. Nie naleiy jednak dopuszczac
do mimosrodowego rozciygania z duiym mimosrodem, a w przypadku malego
mimosrodu nosnosc takich pali naleiy sprawdza6 przy zaloieniu, ie beton nie ma
zadnej wytrzymalosci na rozciyganie, a napr?ienia w calym przekroju zbrojenia
rowne sy obliczeniowej wytrzymalosci stah na rozciyganie. Od pah rozciyganych
zazwyczaj iyda si? szczelnosci, a wi?c nie powinny one ulec zarysowaniu pod
dzialaniem obciyien charakterystycznych; jako konstrukcje zawierajyce przekroje
bez strefy sciskanej pale te naleiy do pierwszej kategorii rysoodpomosci.
Pale prefabrykowane naleiy dodatkowo obliczac na obciyienia wyst?pujyce
podczas transportu, podnoszenia lub ustawiania pod kafarem w zaleinosci od
warunkow pracy, wedlug schematow z rys. 9-79; schemat a) jest typowy dla transpor-
tu lub skladowania (na wozkach, na podkladach), schemat b) wyst?puje przy pod-
noszeniu jednostronnym (np. Hny), a schematy c) i d) sy wiasciwe dla pracy pala przy
podnoszeniu odpowiednio: za pomocy lin ukosnie nachylonych do osi pala (pal
pracuje na dodatkowy sil? podhiiny) i hn prostopadlych do jego osi.
Przy podnoszeniu jednostronnym (wg schematu b) powstaje w palu znaczny
moment zginajycy, diatego ten sposob podnoszenia stosuje si? wylycznie przy
I- < 16 m.
We wszystkich przedstawionych schematach odcinek wspornikowy dla pali
o L < 25 m powinien wynosic b = 1/5L (najkorzystniejszy rozklad momentu),
a dla pali o L > 25 m i schematu podnoszenia c) lub d) — * = 1/7L (3).
a] d)
C)
'P
7\
nrTTTTTTTnxTTn^TnzTnTXiTfnn rTTTTXITITTITIZTT
2tga 2tga
_L , b cosa 4 ponad stropem warstwy gruntu spoistego co najmniej 2,5-krotnej srednicy podsta-
Rys. 9-79. Schematy obliczeniowe pracy pali w czasie transportu i montazu (opis w tekscie)
Jak j u i wspomniano, podczas wbijania pali prefabrykowanych powstajy w nich
dose duie napr?ienia chwilowe, ktorych nie uwzgl?dnia si? w obliczeniach, gdy
zbrojenie pala wykonano wg p. 9.7.3.
Z wyjytkiem pracujycych na momenty zglnajyce pali prefabrykowanych o prze-
kroju prostokytnym lub teowym, pale powinno si? zbroic symetrycznie. Jeieli
jednak ze wzgl?d6w montaiowych (por. rys. 9-79) istnieje koniecznosc jednostron-
nego dozbrojenia ich, to moina zastosowac zbrojenie niesymetryczne (tylko gdy
odpowiednio jednostronnie umiejscowione ucha uniemoiliwiajy podnoszenie pala
w innym poloieniu).
9.7.5. Nosnosc pojedynczego pala oraz grupy pali
Maksymalne obciyienie pojedynczego pala slupowego przyjmuje si? w zaleinosci
od smuklosci pala i wytrzymalosci jego materialu; nosnosc pala uwarunkowana
jest nosnosciy gruntu, w ktorym jest zag}?biony. Zagl?bienie pali fundamentowych
w gruncie nosnym powinno wynosic dla gruntow zag?szczonych i zwartych co
najmniej 1,0 m oraz dla gruntow srednio zag?szczonych, polzwartych i twardo-
plastycznych — co najmniej 2,0 m.
Maksymalne obciyienie pali zawieszonych zaleiy od wlasciwosci ich materialu,
obliczeniowej nosnosci gruntu pod podstawy pala oraz — w wi?kszym stopniu
nii dla pali slupowych — o d obliczeniowej nosnosci gruntu wzdlui pobocznicy
(powierzchni bocznej) pala. Minimalne zagl?bienie tych pali w gruncie nosnym
przyjmuje si? jak dla pali slupowych.
Jeieli podstawa pala przenosi wi?cej nii polow? obliczeniowej nosnosci calko-
witej b?dycej sumy obliczeniowej nosnosci gruntu pod podstawy pala oraz wzdlui
pobocznicy, to pal powinien bye zagl?biony co najmniej na 1,5 m w warstwie, dla
ktorej okreslono jednostkowy wytrzymalosc gruntu pod podstawy pala. Nosnosc
tych pali moie bye rowniei obliczona wg wzorow z dynamiki na podstawie wyni-
kow pomiaru wp?du przy wbijaniu lub dobijaniu pala; jest to tzw. metoda dyna-
miczna. Oprocz tego nosnosc pala zawieszonego moina okreslic metodami statycz-
nymi oraz przez probne obciyienie pali. Ten ostatni sposob (dla pionowego lub
poziomego obciyienia podpory palowej) przeprowadza si? dla pojedynczego pala
lub ich zespohi glownie w przypadkach specjalnych.
Dlugosc pali zawieszonych nie powinna bye mniejsza od polowy szerokosci
fundamentow. Ponadto w gruntach uwarstwionych na przemian niespoistych
i spoistych, o rzadszej konsystencji nii twardoplastyczna naleiy dyiyc do tego, aby
dolny koniec pala znajdowal si? w warstwie gruntu niespoistego, co najmniej 1 m
ponad jej spygiem. Obliczeniowy nosnosc pojedynezyeh pali i grup pali okresla si?
wg zasad podanych w normie PN-83/B-02482.
W gruntach uwarstwionych, na przemian niespoistych i spoistych, naleiy
dyiyc do tego, aby podstawa pala znajdowala si? w warstwie gruntu niespoistego
wy pala. Jeieli pod warstwami nosnymi gruntu wyst?pujy grunty duiej miyiszosci
 . w stanie mi§kkoplastycznym lub grunty organiczne, ktorych przekroczenie przez b)
pal jest nieuzasadnione ekonomicznie, mifdzy ich stropem a podstawy pala naleiy
pozostawic warstw? grubosci rowny co najmniej 5-krotnej srednicy podstawy pala. \
I
I
W takim przypadku konieczne jest sprawdzenie stanu granicznego uiytkowania. \
I
p//
/ \
Gdy pal ma znajdowac si? obok konstrukcji oporowych w zasi?gu teoretycznego \
\
\

klina odlamu, wowczas co najmniej 2/3 jego nosnosci na sciskanie lub vvyciyganie /
=«3 r K = \ /

powinny przejyc warstwy gruntu znajdujyce si? poniiej teoretycznej powierzchn 2r„
= i ~ =\\ =
rp=0.1l + -§-
odlamu. Rys. 9-80. Rozchodzenie si(j na- 2r„
Nosnosc podpory palowej obciyionej sily pionowy, zaleiny od nosnosci grupy pr?zeti w gruncie powstajyeych
pali podtrzymujycych fundament, oblicza si? w zaloieniu calkowitego przenoszenia dokola pracujqcego pala: a)
pelnego obciyienia (wraz z samym fundamentem) tylko przez pale. dla gruntow jednorodnych przy
Gdy pale podpory palowej opierajy si? swymi dolnymi koncami na skale lub palu sciskanym, b) dla gruntow
konce pali wprowadzone sy na gl?bokosc co najmniej 1,0 m w zag?szczone grunty niejednorodnych przy palu scis-
kanym, c) dla gruntow jedno-
gruboziarniste oraz piaski grube lub grunty spoiste zwarte, wowczas nosnosc grupy rodnych przy palu rozciyganym
pah moie by6 okreslona jako suma nosnosci pali pojedynezyeh, niezaleinie od ich
rozstawu; dotyezy to rowniei przypadku, gdy pale wbijane sy bez wphikiwania
w piaski zag?szczone lub srednio zag?szczone (rowniei w przypadku pali Franki, a) b)
Vibro, Fundex). Natomiast gdy pale wbijane sy bez wplukiwania w piaski luzne
(dotyezy to rowniei pali podanych wyiej rodzajow), nosnosc pali w grupie rowna si?
^sumie nosnosci pah pojedynezyeh, przy rozstawie mi?dzy nimi /• ^ 4D; gdy
3D < /• < AD — moina tak obliczony no^nosd grupy paU zwi?kszyc o 15%, a gdy
r < 3D — moina nosnosc grupy zwi?kszyc o 30%, przy czym tak wyznaczona nos-
nosd grupy pali nie moie przekraczac nosnosci fundamentu bezposredniego o po-
wierzchni wyznaczonej obrysem zewn?trznych pali w fundamencie i na gl?bokosci
ich podstaw.
W ten sam sposob okresla si? nosnosc pali wprowadzanych w grunty spoiste,
gdy strefy napr?ien powstajyeych w gruncie dokola poszczegolnych pali nie zachodzy
na siebie co najmniej do poziomu dolnych koncow pali. Praktycznie moina przyjyc,
ie granice strefy napr?ien powstajyeych w gruncie dokola kaidego pala wyznaczone
s% przez powierzchni? kolowego stoika sei?tego; stref? t? naleiy przyjmowac dla
gruntdw jednorodnych zgodnie z rys. 9-80a, natomiast dla gruntow niejednorodnych Rys, 9-81. Schemat pracy podpory palowej pizy palach: a) pionowych o jednakowych dlugosciach,
zgodnie z rys. 9-80b (tworzyea stoika nachylona jest do osi pala pod kytem a, ktory b) ukosnych i pionowych rdznej dlugosci
zaleiy od rodzaju gruntu —tabl. 9-7).
W spos6b analogiczny wyznacza si? stref? napr?ien dla pali wyeiyganycb
(rys. 9-80c). Dla pah tych promien rp kola ograniczajycego stref? napr?ien w poziomie Dla pah pionowych odleglosc r 'mierzy si? w ich osiach, dla pali ukos-
powierzchni terenu moina przyjyc za rowny 10% gl?bokosci zapuszczenia pala nych — w poziomie podstaw pah, natomiast w przypadku pali pionowych i uko^-
powi?kszonej o p(^ow? grubosci pala. nych o roinej gl?boko^ci wprowadzenia w grunt wlasciwym poziomem do wyzna-
Gdy rozstaw pali r w podporze palowej jest mniejszy od srednicy 2rp, wowczas — czenia rozstawu r i promienia podstawy strefy napr?ien rp jest sredni poziom podstaw
wobec zachodzenia na siebie stref napr?ien — rzeczywista nosnosd kaidego pala pali, ustalony, jak pokazano na rys. 9-8lb.
b?dzie zmniejszona (rys. 9-81). To zmniejszenie nosnosci uwzgl?dnia si? przez wpro- Fundamenty posadowione na palach pogryionych na calej dlugosci (lycznie
wadzeni© do wzoru na nosnosd pali wspolczynnika redukcyjnego zaleinego od sto- z dolnym koncem) w gruntach spoistych o konsystencji plastycznej, a takie w innych
sunku rozstawu pali r do promienia podstawy rp (wg PN-83/B-02482). gruntach, gdy poniiej dolnych koncow pali zalegajy warstwy gruntow o wytrzyma-
25
3By ~Funaaiii«ncy Fundamenty na palach zelbetowych 387
Tablica 9-7
Wartosci kqta a przy obliczaniu pali
Rodzaj gruntu kyt a tg a
Rys. 9-82.
Grunty niespoiste Polyczenie pala zelbetowego z plyty (podstawy) palowy; dla pali scis
zag^szczone T 0,123 kanych powinno by6 /« > 20d oraz > 30 cm
srednio zag^szczone 6° 0,105
In/ne 5° 0,087 robot pod wody, np, przy nabrzeiach portowych, na terenach zalanych wody itp.
Grunty spoiste o konsystencji: Wysokie podpory palowe wykonuje si? najcz?sciej przy uzyeiu pali ielbetowych,
zwartej i polzwartej 6° 0,105
twardoplastycznej i plastycznej 4° 0,070 gdyi sy trwalsze i lepiej od innych pracujy na wyboczenie. Jedynie gdy wymagana
mi?kkoplastycznej r 0,017 jest wi?ksza elastycznosc pali na uderzenia i wstrzysy boczne, moina stosowac
pale drewniane (calkowieie zanurzone w wodzie), lecz przy dlugosciach powyiej
2 0 m naleiy i tu uiyc pali ielbetowych. Poza tym pale betonowe lub ielbetowe
stosuje si?, gdy poziom wody gruntowej jest zmienny.
losci mniejszej niz; wytrzymalosc warstw otaczajycych pal, naleiy — niezaleinie od W eelu zapewnienia wlasciwej wspolpracy pali w podporze palowej glowice
obliczenia udzwigu pali pojedynezyeh z uwzgl?dnieniem ich wzajemnego na siebie pah lyezy si? za pomocy rusztu lub plyty, ktore tworzy tzw. podstaw?.
wplywu — sprawdzic na osiadanie ustroj jako calosc. Wymiary rusztu lub plyty zaleiy od materiahi pali i ich typu. Dla pali betono-
Obliczenie takie zaleca si? rowniei przeprowadzic w innych nii podane warun- wych i ielbetowych stosuje si? najcz?sciej podstawy ielbetowe; jesli w plycie pod-
kach gruntowych, w przypadku plyt lub stop fundamentowych o wymiarach po- stawy wyst?puje niewielkie zginanie (napr?ienia rozciygajyce w plycie mogy
ziomych przekraczajycych dlugosc nosny pali, gdy dolne konce pali nie opierajy si? bye przeniesione przez sam beton), to moina wykonac jy tylko z betonu umieszcza-
o skaly, grunty kamieniste lub zag?szczone iwiry i pospolki. jyc w niej wylycznie zbrojenie konstrukcyjne.
Obhezenia osiadania fundamentow na palach naleiy przeprowadzac rowniez Przyjmuje si? nast?pujyce ksztahy podstawy: pod scianami ciyglymi — lawy
wtedy, gdy budowla posadowiona na tych palach jest wrailiwa na nierownomierne grubosci 0,6-^ 0,8 m, a pod shipami — prostopadlo^cienne plyty zazwyczaj o ksztai-
osiadanie. cie wielobokow foremnych (w rzucie poziomym) grubosci 0,7-^-1,4 m. W przypadku
Je^li fundamenty palowe tworzy grupy, to naleiy uwzgl?dnic wplyw sysiednich duiych naciskow (np. stopy hikow ielbetowych duiych rozpi?to^i) i znacznych
fundamentow na osiadanie rozpatrywanego fundamentu. odst?p6w mi?dzy palami grubosc podstawy przekracza niekiedy nawet 1,50 m.
Glowice ielbetowych pah sciskanych powinny bye zagl?bione w podstaw?
9.7.6. Wytyczne projektowania i obliczania podpory palowej nie mniej nii 1 0 - r 3 0 cm. Zbrojenie wystajyce z glowic pali (lekko odgi?te na boki)
naleiy w. przypadku pah wyciyganych sprawdzic obliczeniowo na przyczepnosc
9.7.6.1. Ztdozenia ogolne pr?t6w zbrojenia do betonu (rys. 9 - 8 2 ) ; w palach sciskanych dlugosc tego wysta-
Gdy obciyienie budowli przekazuje si? za posrednictwem nosnych elementow jycego zbrojenia powinna wynosic co najmniej 20^, lecz nie mniej nii 3 0 cm.
konstrukcyjnych na grup? pali, to w odroinieniu od pali pojedynezyeh grup? Podstawy ielbetowe powinny bye zbrojone pr?tami srednicy nie mniejszej
t? nazywa si? podpory palowy. W zaleinosci od wysokosci pali wystajycych ponad nii = 14 mm, a konce ich zakotwione w betonie przynajmniej na 40^? liczyc od
teren gruntu rozroiniamy dwa typy podpor palowych: niskie oraz wysokie. osi skrajnych pali podstawy; dla grubszych pr?t6w naleiy sprawdzic warunek
W pierwszym przypadku, tzn. w niskich podporach palowych, glowice pali przyczepnosci (patrz str. 3 3 6 ) . Rozstaw pr?t6w przyjmuje si? w granicach 10-^-30 cm,
wystajyce ponad dno wykopu lub poziom terenu wchodzy bezposrednio w funda- a otulenie ich nie powinno bye mniejsze od 5 cm.
ment konstrukcji, ktory powinien zapewnic stworzenie z podpory palowej jednego Podstawy podpory palowej wykonuje si? zazwyczaj z betonu klasy B 2 0 . Pod
ustroju pracujycego jako calosd. podstawy wykonuje si? warstw^ chudego betonu grubosci co najmniej 1 0 cm.
W wysokich podporach palowych wystajyce ponad grunt cz?sci pali tworzy
podpor? shipowy, ktora moie bye skladowy cz?sciy konstrukcji budowli. Podpory 9.7.6.2. Odst?py mi?dzy palami
te stosuje si? glownie tam, gdzie fundamentu nie moina oprze6 bezposrednio na Najmniejsze odst?py pomi?dzy palami przekazujycymi obciyienia na grunt przez
gruncie, a przy innym systemic podpor zachodzilaby koniecznosc wykonywania tarcie boczne zaleine sy od rodzaju gruntu oraz od dhigosci pali. Orlentacyjnie
25*
388 Fundamenty Fundamenty na palach zelbetowych "38r
moina przyjyc, ie dla pali dlugosci 6-^7 m odst?p pomi?dzy nimi powinien wynosic
3-T-4 srednic; dla pali dlugosci lO-r-12 m moina przyjmowac 4-^5 srednic pala, C) , iTTiJ—I
w tych' bowiem przypadkach osiadanie fundamentu palowego jest najbardziej
zbliione do wielkosci osiadania pojedynczego pala. Zalecenia te nie dotyezy tzw.
pali wolno stojycych, poniewai rozstaw pali tego rodzaju jest w wi?kszosci przypad- i
kow uwarunkowany wzgl^dami konstrukcyjnymi.
Odleglosc bocznej powierzchni pala od skraju podstawy czy rusztow, ktore A B
wiyiy pale w jedny wspoldzialajycy calosc, nie powinna bye mniejsza od 15-f-20 cm;
to samo dotyezy pali pod lawami ciyglymi. <5>
Maksymalne odst?py pali sy uzaleinione od wielkosci momentow w ustroju
lyczycym je. Powinno si? bowiem dyiyc do uzyskania w podstawie moiliwie
malych momentow zginajycych; tym podyktowany jest przyjmowany cz?sto dla B-3
A-A -r B-B
law maksymalny odst?p pomi?dzy palami rowny osmiu srednicom pala.
Najekonomiczniejsze wymiary podstawy podpory palowej uzyskuje si? przy 1
malych rozstawach pali, trzeba jednak miec rownoczesnie na uwadze, ie zbyt g?ste
umieszczenie pali zmniejsza ich nosnosc, zwi?ksza natomiast osiadanie funda-
mentu (por. uwagi w p. 9.7.5).
Rys. 9-83. Dwa przypadki ukladu pali pod sze- Rys. 9-84. Dwa przypadki ukladu pali pod
9.7.6.3. Usytuowanie pall pionowych roky iawy obciyitbny w sposob ciygly (opis wysky lawy obciyzony w sposob ciygly (opis
Rozpatrzymy dwa zasadnicze uklady pali. w tekscie) w tekscie)
a. P a l e p o d l a w a m i . Gdy obciyienie od budowli przekazywane jest
za posrednictwem law, wowczas pale umieszcza si? szeregowo, symetrycznie wzgl?- soby — 2 pale (rys. 9-85). Oparcia jednopalowego nie wolno stosowac ze wzgl?du
^em podluinych osi scian. na moiliwosc zaistnienia mimosrodowego obciyienia pala, np. przy mogycych
Jeieli sciany budowli nie sy polyczone ze soby dostatecznie sztywno stropami, powstac odchyleniach (od wlasciwej osi) tak samego pala, jak i slupa. Te przesu-
ryglami usztywniajycymi lub lawami poprzecznymi, a konstrukeja dachowa nie ni?cia od osi przy trzech i dwoch palach powodujy przeciyienie pali; przeciyzenia
zapewnia dla calosci obiektu naleiytej statecznosci, pale naleiy umiescic w dwoch te jednak przy tolerancji przesuni?cia do ok. 5 cm nie sy tak niebezpieczne jak przy
szeregach. Gdy lawa jest na tyle szeroka, ie odleglosci mi?dzy palami sy wi?ksze od jednym palu.
wartosci wyiej podanych, wowczas stosujemy uklad pokazany na rys. 9-83a. Jeieli Podpora palowa moze bye obciyiona silami pionowymi dzialajycymi osiowo
nie moina spelnic tego warunku, tzn. gdy rozstaw pali wypada mniejszy, pale ub mimosrodowo; rozpatrzmy jobie moiliwosci.
naleiy umiescic mijankowo. Przesuni?cie przeciwleglych pali powinno bye takie, Obciqzenie osiowe. Przy niewielkiej liczbie pali stosuje si? podstaw? w ksztaicie
aby odst?py mi?dzy nimi byly wi?ksze (lub rowne) od wyiej podanych; zwykle trojkyta, kwadratu lub wielokyta foremnego, rzadziej w ksztaicie prostokyta lub
jest ono rowne polowie podluinego rozstawu pali (rys. 9-83b). Gdy sciany majy wydhiionego wielokyta (rys. 9-86). Przy duiej liczbie pali przyjmuje si? najcz?sciej
przypory lub filary lub sciana nie niesie duiych obciyien, wowczas stosuje si? uklad podstaw? o szeregowym (rys. 9-87a) lub szachownicowym (rys. 9-87b) ukladzie
pali jak na rys. 9-84a. pah.
Pokazany na rysunku 9-84b jeden szereg pali pod kaidy lawy sciany moina sto- Przy obeiyieniu osiowym pale powinny bye rozmieszczone symetrycznie wzgl?-
sowac jedynie przy naleiytym powiyzaniu law i takim usztywnieniu budowli, ktore dem osi palowej, przechodzycej przez punkt dzialania wypadkowej tego obciyienia.
zapewni dostateczny jej monohtycznosc; poszczegolne szeregi pali moina Aby uniknyc nierownomiernych obciyien pali, naleiy zaprojektowac podstaw?
wowczas traktowac jako wspolpracujyce ze soby. dostatecznej grubosci, a przy roinej nosnosci pali srodek ci?ikosci sil dzialajycych
.b. P a l e p o d p o d s t a w a m i s l u p o w y m i . W przypadku przeka- na t? podstaw? palowy powinien pokrywac si? ze srodkiem ci?ikosci wszystkich
zywania na fundament budowli pionowych obciyien skupionych naleiy pod kaidym przekrojow pali obliczanej podpory.
shipem przewidziec przynajmniej 3 pale lub w przypadku pali bardzo sztywnych Przy obhczaniu hezby pah nie bierze si? pod uwag? ich ci?iaru wlasnego. Ci?zar
(np. krotkie pale Franki duiych srednic), a takie przy polyczeniu podstaw palowych ze wlasny pali uwzgl?dnia si? jedynie przy masyvvnych palach betonowych lub ielbe-
 390 Fundamenty Fundamenty na palach zelbetowych 391
Jeieli przesuni?cia tego nie da si? przeprowadzic, naleiy zastosowac drugi
0
sposob polegajycy na takim rozstawieniu pali, aby ich obciyienie bylo moiliwie
najbardziej rownomierne (konieczne ze wzgl?du na rownomierne osiadanie wszyst-
lach pali, a jednoczesnie wykluczajyce przechylenie si? podpory palowej). Uzyskuje
si? to przez niejednakowe odst?py poszczegolnych rz?d6w pali (rys. 9-88a) lub
-0- -0- ^
zag?szczenie pali rozmieszczonych w szachownic? w silniej obciyionej cz?sci funda-
mentu (rys, 9-88b).

Rys. 9-86. Zasadnicze typy ukladu niewielkiej liczby pali a) b)

przy osiowym obciyzeniu podpory palowej Nr
a) b)
A-A -0- 0- -(5> -0^ •0-
1 \\\-V. •-(^ -0- -(t)- 0
0. 0^ 0
<^

0
-o •<5- i ^ - -0- --.^
0 0 0 0
Rys. 9-85. ^d)- ^ €> 9 0
Usytuowanie pali pod lawy Rys. 9-88. Uklad pali przy mimo- o <^
obciyzony slupami
-0^ 0^ 0^ 0 0^ 4- srodowej sile pionowej obciyzajycej -0-
podpor? palowy: a) szeregowe usytu- —^ -
Rys. 9-87. Uklad pali przy duzej ich liczbie i osiowym obciyzeniu •0- 0- -0
owanie pali w niejednakowych od-
podpory palowej: a) szeregowy, b) szachownicowy st^pach, b) szachownicowe usytuowa- 0 •4> 0 O <y 0
nie pali na bardziej obciyzonej stronie ^ -0- 0> .0 ^ 0- 4-
towycb, gdy istnieje obawa, ze zostanie przekroczona obliczeniowa maksymalna fundamentu
sila, jaka moie wystypic w palu. Liczb? pali mozemy wi?c obliczyc ze wzoru (por.
uwagi podane na str. 369)
Przy takim obeiyieniu pale rozmieszcza si? metody prob w eelu osiygni?cia
moiliwie najmniejszych roinic w obeiyieniu poszczegolnych pali; naleiy wi?c dyiyc
gdzie: iV,,^ — wypadkowa obliczeniowego obciyienia zewn?trznego, C/, —oblicze- do tego, aby srodek ci?ikosci wszystkich przekrojow pali pokrywal si? z wypadkowy
niowy cifiar podstawy, — maksymalne obciyienie obliczeniowe, jakie moze sil dzialajycych na fundament palowy.
przeniesc pal, okreslone z warunku (zgodnie z oznaczeniami PN-83/B-02482) Jako pierwsze przybhienie moiemy narysowac liniowy wykres jednostkowego
Qr = mN, przy czym iVjest obliczeniowy nosnosciy pala, a m — wspolczynnikiem obciyienia podloia gruntowego, jakie powstaloby w gruncie pod podstawy palowy,
korekcyjnym przyjmowanym dla fundamentow na wielu palach 0,9, w przypadku gdyby nie bylo pali (rys. 9-89). Zakladajyc pewny liczb? rz?d6w pali, dzielimy na
oparcia fundamentu na 1 palu — /« = 0,7, a na 2 palach — m = 0,8. tylei cz?sci wykres tak, aby bryla obciyienia podloia dla kaidego rz?du pali Qako
Obciqzenie mimosrodowe. Przy tym obeiyieniu, ktore moie bye spowodowane iloczyn z pola trapezu obliczanego rz?du pali i szerokosci podstawy) odpowiadala
przez sil? pionowy dzialajyey na mimosrodzie e wzgl?dem osi srodkowej podpory iloczynowi liczby projektowanych w tym rz?dzie pali i ich zaloionych obciyien.
palowej lub przez sil? pionowy lyczm'e z momentem, mamy dwa sposoby racjo- Srodek ci?ikosci poszczegolnych trapezow b?dzie tu osiy odpowiadajycych mu rz?-
nalnego projektowania podpory. dow pah.
Pierwszy sposob polega na takim przesunieciu calej podpory palowej lub srodka Doldadniejsze rozmieszezenie pali sprowadza si? do takiego obliczenia odleglosci
ci?ikosci lycznego przekroju pali, aby pokrywal si§ on z osiy dzialania wypadkowej srodka ci?ikosci XQ od skrajnej kraw?dzi plyty, aby odpowiadala ona poloieniu
sil zewn?trznych; po takim przesuni?ciu fundament obhcza si? na obciyienie osiowe wypadkowej sil zewn?trznych (rys. 9-90). Jeieli wi?e przez F^,F2 — Fn oznaczymy
w sposob podany wyiej. sumaryczne przekroje pali odpowiednich rz?d6w, a przez x^,X2...x„ odleglosci
397
Fundamenty na palach zelbetowych 393
3. -B

Rys. 9-89. Schemat wykreslnego sposobu Rys. 9-90. Schemat obliczeniowy podpory
ustalania rozstawu pali obciyzonej mimosrodowo

tych rz?d6w od kraw?dzi O, to srodek ci?ikosci przekrojow pah fundamentu palo- Rj-s. 9-91. Schemat wyznaczenia obciyzenia pali przy
pionowej sile mimosrodowej wzgl^dem jednej z osi
wego wyrazi si? wzorem symetrii podpory palowej

.Xo-^—„ • [9-61] przekrojow pali / — / (rys. 9-91). Jesli przez M, oznaczymy moment sily wypadkowej
IF, Nf wzgl?dem osi / — / , to
1
A zatem przez zmian? rozstawienia rz?dow pali lub ich przekrojow sumarycz- Mr = NA=K(xo-^+e), [9-62]
nych otrzymujemy zgodnie z wyiej poSanymi uwagami najwlasciwsze poloienie gdzie ;co wyznacza si? ze wzoru [9-61], a e jest odleglosciy wypadkowej sily od
Srodka ci?ikosci XQ, a tym samym i pali. srodka ci?ikosci plyty podstawy szerokosci B. Oznaczajyc przez JJCJ, ^ 2 ... odleg-
Gdy na podpor? palowy dziala moment o wartosci zmiennej (a wi?c zmienne jest losci poszczegolnych pali od osi przechodzycej przez srodek ci?ikosci wszystkich
poloienie wypadkowej sily Nr\y rozstawie pale z uwzgl?dnieniem sil odpo-
wiadajycych obeiyieniu stalemu i najcz?sciej wyst?pujycemu obeiyieniu uiytkowemu przekrojow pali, a przez x odleglosci obliczanego rz?du pali, sil? przekazywany na
wg wyiej podanych wskazowek. Nie naleiy jednak wykorzystywac calkowitej do- pojedynezy pal mozna otrzymac ze znanego wzoru
puszczalnej nosnosci pali, gdyi po uwzgl?dnieniu pozostalych ukladow obciyien [9-63]
pale nie mogy bye przeciyione, Przy tak zaprojektowanym fundamencie srodek
ci?ikosci wszystkich przekrojow pali nie b?dzie pokrywal si? z wypadkowy sil dzia- przy oznaczeniu poprzecznego przekroju pala przez A mamy
lajycych na podstaw? palowy i powstanie mimosrod e. Naleiy wi?c okreslic sily
przekazywane na poszczegolne pale, przy czym nie mogy bye one wi?ksze od oblicze- F= An, I = ASx^.
niowego obciyienia maksymalnego dzialajycego na pal. Poniewai osiadanie pali nie Ostatecznie wi?c sila przekazywana na pojedynezy pal wyraia si? wzorem
przeciyionych jest bardzo niewielkie, przeto nie sprawdza si? nier6wnomiernosci
osiadania pali obeiyionych najmocniej i najslabiej. [9-64]
' n Ex^
Omowimy teraz sposob obliczania obciyienia przypadajycego na poszczegolne
pale dla dwoch najcz?sciej spotykanych w praktyce przypadkow obciyien mimTi- Gdy podpora palowa ma dwie osie symetrii, to XQ = J5/2, wowczas wzor [9-64]
§rodowych. przybiera postac
P r z y p a d e k 1. Sila wypadkowa Nr dziala na jednej z osi symetrii podpory
palowej w odleglosci A od osi przechodzycej przez srodek ci?ikosci wszystkich [9-65]
 394 Fundamenty Fundamenty na palaCh Zftioecowycn

2 3 1 4
Nrft

J, eX L
o e

X2
Rys. 9-93 Rys. 9-94
Rys. 9-92. Schemat wyznaczenia obciyzenia pali przy pio-
nowej sile mimosrodowej wzgl^dem obu osi symetrii podpory
palowej
9-f. Obliczenie sily przypadajycej na jeden pal podpory palowej, skladajycej si? z 15 pali, majycej
dwie osie symetrii i obciyzonej sily Nr dzialajyey w punkcie o vvsp6lrz?dnych a = exit = (rys.
P r z y p a d e k 2. Podpora palowa ma dwie osie symetrii, a sila wypad- 9-94).
kowa A^,. dziala w punkcie nie leiycym na iadnej z tych osi (rys. 9-92). Ze wzoru [9-66] mamy
Analogicznie do zaleinosci podanej powyiej moiemy stosowac ogolny wzor
- _ Nr Nre,y Ke^x
l-AyJ+l'-lyl ~ ~2^5xl
[9-63a] ' "^15 ~ + 2 • 2xi
Nr Nrby NrOX
Jesli oznaczymy 15 "+ 8yl+4yl ~ 10x1 +Axf '

F=An, gdzie X i .v sy wsp6lrz?dayrai obliczanego pala.

9.7.6.4. Praca podstawy podpory na palach pionowych

to sila przekazywana na pojedynezy pal b?dzie rowna Omowimy obliczanie dwoch rodzajow podpor palowych.
A. Podstawy lawowe podpory obciyzonej w sposob ciygly
a. O b l i c z a n i e s i l w e w n ? t r z n y c h
[9-66] Wobec duiych zwykle wysokosci law (por. p. 9.7.6.1) rozklad napr?ien w nich
Stosujyc wzor [9-66] nalezy zwracac uwag? na wiasciwe znakowanie, zaleine jest bardzo zloiony. W lawach o wysokosciach nie mniejszych od rozstawu pah,
od tego, w ktorej cwiartce mi?dzy osiami znajduje si? obliczany pal. przy ich ukladzie jak na rys. 9-84, sil? poziomy Z, jaka wyst?puje tak w gornej,
jak i dolnej cz?sci lawy, obliczac moina ze wzoru (rys'. 9-95)
^_ K_ 0,25r-0a5D _ NXr-D) j-^.^yj
9-e. Obliczenie sily przypadajycej na jeden pal podpory palowej, skladajycej si? z 15 pali, majycej
dwie osie symetrii i obciyzonej sily AT, dzialajyey na osi x w odleglosci e od osi y (rys. 9-93). ^~ 2 ' ho ~ 8Ao '
Ze wzoru [9-65] mamy gdzie: — obliczeniowe obciyienie jednego pala rowne iloczynowi rownomiernego
Nrex
~ . 4-
Nrex obciyienia lawy wraz z jej obliczeniowym ci?iarem i rozstawu osiowego pali r
15 - 15 " 10x1 + 4x1
2-5A|-|-2-2.vf ' {Nr = Nr = pr), D—srednica pali, /JQ — odleglosc dolnego zbrojenia lawy od jej
gdzie x jest odleglosciy obliczanego pala od osi y. gornej kraw?dzi.
 — — - f

Rys. 9-96. Uklad zbrojenia i schemat pracy niskiej pod-

stawy obciyzonej jednym slupem, opartej na dwoch palach
Rys. 9-97. Uklad zbrojenia i schemat pracy niskiej pod-
stawy obciyzonej jednym shipem, opartej na trzech pa-
lach (6)
b. W y m i a r o w a n i e i z b r o j e n i e
rodzaju (np. belka AC na rys. 9-97) otrzymujemy maksymalny obliczeniowy moment
Zbrojenie podhiine obhcza si? tu z zaleinosci (12)
r6wny
Mniax = [9-70]
W lawach tych szczegolnie waine jest przyj?cie odpowiednio dhigiego zakotwie- 27
nia dolnych pr?t6w na odcinkach usytuowanych poza palami skrajnymi lawy, obli- a dla belek drugiego rodzaju (np. belka AB na rys. 9-94) mamy
czonych na sil? rozciygajycy Z. Strzemiona umieszcza si? tak samo jak w belkach
o analogicznym obeiyieniu. Nrr [9-71]
B. Podstawy obciyzone w sposob skupiony (shipami) 18
Dokladne okreslenie pracy takiej podstawy napotyka duze trudnosci. Gdy wy- Podstawa na ezterech palach obciyiona slupem w srodku moie bye obliczana
sokosc h podstawy nie jest wi?ksza od polowy osiowego rozstawu pali, wowczas jako uklad dwoch jednakowych krzyzujycyeh si? belek przebiegajycych po prze-
podstaw? moina obliczeniowo traktowac jako piaski uklad belek ukrytych, natomiast kytnych prostokytnej w rzucie poziomym podstawy (zbrojenie obwodowe przyj-
gdy wysokosc h jest wi?ksza od polowy osiowego rozstawu pali, podstaw? taky obli- muje si? konstrukcyjne) (rys. 9-98). Maksymalny obliczeniowy moment zginajyey
cza si? w zaloieniu przestrzennego rozkladu'sil wewn?trznych. dla kaidej z belek jest rowny
a. O b l i c z a n i e p o d s t a w y p o d p o r y p a l o w e j Nj]/'!
Obliczanie podstawy jako plaskiego ukladu belek ^max [9-72]
8
ukrytych
Podstawa na dwoch palach obciyiona shipem w srodku moie bye obhczana jak
belka jednoprz?s}owa rozpi?tosci rownej osiowemu rozstawowi pali r, obciyiona
obliczeniowy sily od shipa Nrs powi?kszony o obliczeniowy ci?iar podpory Gr
(rys. 9-96). Obliczeniowy moment zginajyey w podstawie od sily Nr — Nn + Gr jest
wi?c przy tym zaloieniu rowny
M„a. = ~ . [9-69]
Obliczone na ten moment zbrojenie rozklada si? na caly szerokosc podstawy.
Podstawa na trzech palach obciyiona shipem w srodku moie bye obliczana jako
uklad trzech ukrytych belek wzdlui wysokosci trojkytnej podstawy i trzech ukry- Rys. 9-98. Uklad zbrojenia i schemat pracy niskiej pod-
stawy obciyzonej slupem, opartej na ezterech palach (6)
tych belek lyczycych pale na obwodzie tej podstawy (rys. 9-97). Dla belek pierwszego
398 runuaiiiericjr

Podstawy w ksztaicie wielokqta foremnego na palach usytuowanych w narozni-

Ft
kach i obciyzone shipem w srodku obhcza si? podobnie jak podstawy na trzech — — ^

i na ezterech palach w zaleinosci od tego, czy liczba obwodowych pali bedzie niepa- J
rzysta czy parzysta. ^.——^—(i)-.
Podstawy w ksztaicie wielokqta foremnego, na palach usytuowanych w narozni-
kach i w srodku, tzn. pod slupem, ktory obeiyza podstaw? palowy, oblicza si? row- i- i i I i I/// Z,Z II
niei jako uklad wewn?trznych belek przekytniowych, z tym ie w kaidej z tych belek *3T
wyst?puje maksymalny moment obliczeniowy w srodku podstawy. Moment ten jest ? 4i M
r
iloczynem sily przekazujycej si? na naroinikowy pal i odleglosci tego pala od osi r
pala srodkowego (rys. 9-99), tzn. = N^x. Rys. 9-101. Schemat pracy wysokiej
7, podstawy obciyzonej jednym slu-
' 1^ 1 pem w srodku i opartej na dwoch
mmmmmmmmmmmmmm
n
palach
7 \ \ \
7 To
Rys. 9-100. Schemat obliczeniowy niskiej plyty palowej

Rys. 9-99. Uklad zbrojenia i schemat pracy niskiej podstawy obciy-

Nr
zonej slupem w srodku, opartej na palach naroznikowych i w srodku
podstawy
Podstawa na wielu rz^dach pali znajdujyca si? pod obciyieniem rownomiemym
moie bye obhczana w sposob przyblizony w zaleinosci od odleglosci mi?dzy pa-
lami.
Gdy uklad pali nie jest oparty na siatee kwadratowej lub zbliionej do kwadratu,
wowczas plyt? oblicza si? jako uklad ply towy z ukrytymi iebrami.
Gdy odleglosci mi?dzy palami sy zbliione do siebie i sy znaczne w porownaniu
ze srednicy lub szerokosciy przekroju pala, plyt? moina traktowac jako krzyiowo
zbrojony, oparty na ukrytych w plycie iebrach szerokosci wynikajycej z kyta a,
pod jakim nast?puje rozklad napr?ieri w podstawie (rys. 9-100). Zwykle przyjmuje si?
szerokosc i e b r a ^ = D+l'Q,5h ctg60°, gdzie: D — srednica pala, —wysokosc
plyty. W tym przypadku iebra palowe oblicza si? jak belki ciygle, a przybliione ob-
ciyienie ich moina wyznaczac wg wzorow
rfr^
rt + rt
-
q2 q [9-73]
gdzie /'i i r2 sy rozstawami pali w dwoch obliczanych kierunkach, a ^ jest stosunkiem
calkowitego obciyienia pali do powierzchni podstawy podpory palowej.
Jeieli odleglosci mi?dzy palami nie sy duie i wspomniane ukryte iebra lyczy
si? ze soby, to przy obliczaniu plyty na zginanie uwzgl?dnia si? pelny jej szero-
kosc.
Ten ostatni sposob obliczania plytowej podstawy stosuje si? cz?sto przy mi-
mosrodowym obeiyieniu podstawy palowej.
Obliczanie podstawy przy zaloieniu przestrzenne-
g o d z i a l a n i a s i l w e w n ? t r z n y c h (6), (12).
W tym przypadku moina przyjyc, i e ze slupa obeiyiajycego podstaw? sila
przekazuje si? na pale przez strumienie sil sciskajycych. Poziome skladowe tych sil
muszy bye u dolu podstawy palowej przej?te przez zbrojenie. Zbrojenie moina
ukladac wzdlui przekytnych podstawy (jak to omowiono wyiej), wzdlui obwodu
podstawy (zbrojenie to lyczy pale na calej ich szerokosci), moina tei utworzyc
z pr?t6w zbrojeniowych ortogonalny siatk?, a nawet moie ono tworzyc uklad obwo-
dowych pr?t6w obejmujycych pale i usytuowanych w plaszczyzn^ch pionowych
wzdlui obwodu podstawy palowej. Ten ostatni sposob zbrojenia jest rzadziej sto-
sowany i nie jest tu bliiej omowiony (znajdzie go czytelnik m.in. w pracach (6), (12)).
Omowimy sposob obliczania takich podstaw obeiyionych slupem w srodku.
Podstawa na dwoch palach pokazana na rys. 9-101 pracuje jako obciyiona mi-
mosrodowo. Obciyienie to moina zastypic sily obliczeniowy i momentem Mrs
dzialajycymi w srodku podstawy. Pozioma sila Z, na ktory obhcza si? poziome
zbrojenie (pelniyce niejako funkcj? sciygu), jest rowna sumie skladowych Zp (od
sily P) oraz (od momentu M) (12)
Z = Zp^Z^ = 2 ^ [0,25iV„(2r-«,) + M J , [9-74]
gdzie r jest osiowym rozstawem pah, ho wysokosciy podstawy liczony od gornej
kraw?dzi sciskanej do srodka ci?ikosci zbrojenia dolnego (dla zbrojenia w jednym
rz?dzie — do osi pr?t6w zbrojenia), natomiast a^ szerokosciy slupa obeiyiajycego
podstaw?.
 Fundamenty palach ielbetowych 401

Jesli moment zginajqcy Af„ =*• 0, to podstawa pracuje jako obci^zona osiowo, zbrojenia w postaci siatki ortogonalnej (dla obu kierunkow — rys. 9-103b)
a poziom^ sil? Z w zbrojeniu oblicza si? rowniez wg wzoru [9-74] odpowiednio
uproszczonego. (2r-a,). [9-80]
Zbrojenie obliczone na sil? Z powinno bye rozlozone na calej szerokosci podsta-
z; = Z2 = She

wy. b)f
Podstawa na trzech palach naroznych moze bye zbrojona wg trzech omawianych
na wst^pie schematow rozlozenia wkladek. Sily, na ktore wymiaruje si? zbrojenie,
oblicza si? wg nast?puj^cych wzorow: Rys. 9-103. Zbrojenie podstawy wysokiej ob-
— dla przek^tniowego utozenia zbrojenia (rys. 9-102a) ci^onej jednyin slupem w srodku, opartej na
czterech palach naroznych: a) przek^tniowe
Zi = -—^ {2ry3-a,}/2), [9-75] b) ortogonalne

Podstawa na czterech palach naroznych i piqtym palu srodkowym zbrojona jest

— dla obwodowego ulozenia zbrojenia (rys. 9-102b)
na sily zazwyczaj wg podanych niiej wariantow ukladu pr?t6w:
— dla zbrojenia uloionego przek^tniowo (rys. 9-104a)
Z , = Z , . -i ^- =
= ^ (^ 2 r - a / j / 1 ) , [9-76]
)/3 18//,
V2(2r-fl,), [9-81]
— przy zbrojeniu w postaci siatki ortogonalnej (rys. 9-102c): 20Ao
dla kierunku rownoleglego do jednego z bokow podpory — dla zbrojenia w postaci' siatki ortogonalnej (rys. 9-104b)

[9-82]
2:3=^(2/--«,), [9-77] z; = z;' = lO/zo
(2r-«,).

dla kierunku prostopadlego do okreslonego wyzej b)

\

[9-78]

Rys. 9-104. Zbrojenie podstawy wysokiej

obciqzonej jednym shipem w §rodku, opartej 1
na czterech palach naroznych i piqtym palu - •

w srodku: a) przekqtniowe, b) ortogonalne

Podstawa na szesciu palach naroznych zbrojona jest na sily dla ukladu pr?t6w
j w . , to jest:
dla przek^tniowego ukiadu zbrojenia (rys. 9-105a)

Rys. 9-102. Trzy schematy utozenia zbrojenia w podstawie wysokiej obci^zonej jednym slupem (4r-a,), [9-83]
w Srodku, opartej na trzech palach naroznych: a) przek^tniowy, b) obwodowy, c) ortogonalny lAhc

Podstawa na czterech palach naroznych jest zwykle zbrojona przek^tniowo lub

ortogonalnie. Sily, na ktore zbroimy podstaw? palowy, obliczamy z nast?puJ4cych
wzorow:
— dla zbrojenia ulozonego przek^tniowo (rys. 9-103a) Rys. 9-105. Zbrojenie podstawy wysokiej ob-
ciqzonej jednym shipem w srodku, opartej na
sze§ciu palach naroznych: a) przek^tniowe,
[9-79] b) ortogonalne

26
 dla zbrojenia w postaci siatki ortogonalnej (rys. 9-105b): w t y m przypadku nale±y rozmie^cid pale tak, aby sumy odleglosci ^ x i oraz
dla kierunku r6wnoleglego do jednego z bokow podpory ^ y t z kaidej strony odpowiedniej osi byly jednakowe.
b. W y m i a r o w a n i e i z b r o j e n i e
(4r-a,), [9-84]
\2ho We wszystkich przypadkach opisanych w p.a, gdy sam beton nie b?dzie w stanie
przenies6 sil rozciygajycych, musi je przejyc zbrojenie. Uklad zbrojenia w poszczegol-
dla kierunku prostopadlego do okreslonego wyi^j oych rozpatrywanych przypadkach pokazano omawiajyc rolne typy podpor palowych.
AT,,
z;' = V3(4r-a,). [9-85]

Podstawa na dowolnej liczbie pali wi^kszej od wyiej podanych zbrojona jest

zwykle siatk^ ortogonalny. Sily przenoszone przez pr^ty siatki oblicza si? wg tych
samych zaloien co dla uldad6w symetrycznych. Stosuje si? nast?pujyce wzory
na sily wyst^pujyce w pr?tach siatki:

3 ^
nho I [9-86]
N„

gdzie n jest calkowity liczby pali podpory, a. x, y ss^ odpowiednio odleglosciami

Srodkow pali z jednej strony osi x-x i y-y przechodzycych przez srodek ci?4kosci
uldadu palowego, ktory pokrywa si? ze srodkiem ci?4kosci podstawy przy jej osio-
wym obciyteniu. D l a ukladu symetrycznego te osie przyjmuje si? vfzdiat osi symetrii
A-A 44
(rys. 9-106a). D l a uldadu niesymetrycznego obciyionego osiowo jedny z osi przyj- 65
muje si? tak, aby po kaidej jej stronie liczba pali byla taka sama, przy czym obie
osie powinny przechodzid przez punkt przyloienia sily osiowej podstawy (rys. 9-106b);
nr13 nr9 5^ rvJl nr12 2*20
nr13 2^10
. . nr8inr7
a)

nrW 360

1 nr 1 2^16 1
h nr 2 2^16 j
h nr 3 2*16 1
t
nrA 2*16 ±1
nr 5 2*16
nr 6 2*16
nr11 10*16

Rys. 9-106. Schemat pracy podstawy wysokiej zbrojonej siatky ortogonalny o duzej liczbie pali: Rys. 9-107. Przyklad zbrojenia piyty obci^onej jednym slupem w Srodku, wspartej na siedmiu
a) uklad symetryczny obciyzeii podstawy, b) uldad niesymetryczny obciyzeii podstawy palach

26*
 404 Fundamenty

i sposoby ich obliczeri. Naleiy zwrocic uwag?, ie uloicnie przek^tniowe zbrojenia Zgodnie z normy PN-84/B-03264, gdy pokazany na rys. 9-108 kyt ocp nie jest
moze bye w zasadzie stosowane, gdy naciski na wszystkie pale podpory palowej wi?kszy od 45° (tj. tgiXp = hoi Op ^ I, gdzie Op jest dlugosciy odcinka rowny odleg-
sy zbliione do siebie, a obwodowe zbrojenie pokazane na wielu rysunkach przyjmuje losci plaszezyzny bocznej slupa od plaszczyzny bocznej pala), plyt? sprawdza si?
si? konstrukcyjnie (ma ono za zadanie zwiyzanie ukladu podstawy w konstrukcyjny z warunku [9-42], natomiast gdy kyt ten jest wi?kszy od 45°, sprawdzenie wysokosci
calos<5). * plyty przeprowadza si? z warunku

We wszystkich tych przypadkach podstaw podpor palowych obciyzenie od slupa , Q < PbzUphotga,, " [9-88]
powinno si? wyznaczac wg obciyieii obliczeniowych konstrukcji; okreslone w podsta-
przy czym w tym przypadku tga^ nie powinien bye wi?kszy od 2,5.
wie momenty zginajyce M i poziome sily Z s^ zatem wielkosciami obliczeniowymi,
a wi?c np. w tym drugim przypadku, gdy podstawa jest obiiczona przy zatpzeniu
przestrzennego dzialania sil wewn?trznych, zbrojenie potrzebne do przeniesienia 9.7.6.5. Podpora palowa obci%zona silami ukosnymi
tych sil oblicza si? ze wzoru Gdy na konstrukcj? budowli dzialajy obciyzenia poziome lub ukosne, jak parcie
wiatru, wody lub ziemi, ktore przekazujy si? z kolei na fundament — nalezy uwzgl?d-
nic ich wplyw przy w^znaczaniu zarowno liczby, jak i ukladu pali. W eelu przeciw-
dzialania powstajyeym w zwiyzku z tym momentom zginajycym i niedopuszczenia
W przypadku wykorzystanej nosnosci betonu w slupie i slabs^ego betonu do przesuni?c poziomych pala stosuje si? roine srodki zabezpieczajyce. Dla pali,
w podstawie podpory przyjmuje si? pod slupem siatk? zbrojenia na docisk, jak to ktorych glowice sy polozone przy powierzchni gruntu, stosuje si? glownie uklady
pokazano na rys. 9-107, gdzie przedstawiono przyklad zbrojenia siatkowego pod- pochyle, przy palac!i wysokich (palaeh-slupach) uzywane sy roine typy usztywnien
stawy podpory palowej o siedmiu palach (analogiczny siatk? zbrojenia na docisk mi?dzy palami oraz kozly jpalowe.
dla stopy fundamentowej pokazano na rys. 9-35b). N a rysunku 9-109 przedstawiono posadowienie na palach sciany oporowej
nabrzeia. Pale znajdujy si? pod dzialaniem sil pionowych oraz poziomych, dzia-
Rozpatrywane t u podstawy podpor palowych powinny bye sprawdzone na prze-
lajycych z jednej strony od parcia ziemi, z drugiej zas od parcia wody i uderzen
bicie przez ship oraz, przez pale,-co jest szczegolnie waine dla podpor niskich obli-
cumowanych statkow (nalezy tu zwrocic uwag?, aby pale ukosne byly wbite w takiej
czanych jako uklady plaskie ukrytych wewn?trznie belek (gdy wysokosc podstawy h
odleglosci od skraju konstrukcji, aby nie byly narazone na uszkodzenia przez do-
nie jest wi?ksza od polowy osiowego rozstawu r pali).
bijajyce jednostki wodne i nie wystawaly poza brzeg fundamentu).
Pale ukosne mogy bye rowniez uzyte w przypadku obciyzenia pionowego pod-
por wysokich vv celu zwi?kszenia ich statecznosci; wowczas srodkowe pale sy za-
zwyczaj pionowe, a pale skrajne odchylone na zewnytrz podpory palowej.
Dla zobrazowania pracy kozla palowego podano na rys. 9-110 przyklad zasto-
sowania go dla przej?eia sil parcia ziemi na seian? oporowy, przekazywanyeh za
posrednictwem ci?gna na wspolny glowic? kozla. Pal wyciygany musi bye gl?biej
posadowiony od sciskanego, co jest oczywiste ze wzgl?du na charakter sil prze-
kazujycych si? na grunt.
Jeieli wypadkowa sil pionowych i poziomych jest niezmienna co do wartosci,
kierunku i punktu zaezepienia lub zmienia si? w niewielkieh granicach, to pale
pochyla si? pod kytem dzialania tej wypadkowej (rys. 9-11 la) lub pod kytem wi?kszym
(mierzonym od pionu), przenoszyc w drugim przypadku na pale pionowe pionowy
skladowy sily wypadkowej i skladowej ukosnych pali (rys. 9-11 lb). Gdy sila pozioma
dzialajyca na fundament jest duza w porownaniu z sily pionowy (wypadkowa tworzy
maly kyt z plaszczyzny poziomy), wowczas stosowanie samych pali sciskanych moze
okazac si? niewystarczajyce i wtedy obok pali sciskanych naleiy zaprojektowac
pale ukosne lub pionowe, praeujyce na wyciyganie (rys. 9-111c).
 T

Obliczanie sil w palach podpory palowej bgdycej pod dzialaniem uko^nej sily
wypadkowej przeprowadza si? wg trzech podstawowych rownan rownowagi. W tym
celu naleiy rozwiyzac uklad rownan

2'Af=0, ^X^O, ^Y=^0.

Zadanie to rozwiyzuje si? przez przyj?cie takiego usytuowania pali i ich kytow
nachylenia, aby byly one dostatecznie jednakowo obciyione. Dla lepszego zobra-
zowania sposobu post?powania podamy przyklad obliczeniowy.

9-g. OkreSlenie liczby i ukladu pali. Na podstaw? fundamentowq w odleglosci 2,50 m od jej skraju
wewn^trznego dziala sila obliczeniowa A',,, pod kqtem 57° do poziomej plaszczyzny podstawy.
Skladowe tej sily wynoszq Rr.z = 2199A kN i if,,. = 1815,0 kN.
g-1. Zakladamy wymiary podstawy i uklad rz?d6w pali jak na rys. 9-112a. Osie ukladu ukosnych
pali Sz i ^3 przecinajq si? w punkcie Oi w odleglosci 0,10 m poniiej g6mej plaszczyzny podstawy
i 2,00 m od jej lewego skrjyu. !§rodek ci?zko§ci podstawy fundamentowej jest polozony w odleglosci
2,85 m od jej prawego skraju (rys. 9-112a).
Ci?zar obliczeniowy podstawy
/ 2,00+1,50 \
?, = 12 • 2,00+ ^ • 4,00l • 6,00• 24,00• 1,1 = 1749 k N .

W celu obliczenia sil wyst?pujqcych w tak przyj?tych plaszczyznach rz?d6w pali nalezy roz-
m!^6 uklad rdwnad:

b)

080 .OBO L080 .080 , 200 .0.80

Przy zmiennym kierunku dzialania sily poziomej zastosowanie pali wyciyganych
jest konieczne. Fundament musi by6 w6wczas tak zaprojektowany, aby pale praeu-
jyce na sciskanie mogly przy zmianie kierunku wypadkowej obciyien pracowac
r6wniei na rozciyganie. )Pal iciskony wyciqgany
Rys. 9-112
 (1) Biernatowski K., Rybak Cz., Sarniak fV.: Fundamentowanie. Przewodnik do projektowama.
Mamy wi?c
Wyd. Politechniki Wroclawskiej. Wroclaw 1978.
Moi = -Sx-2,20-Hr.zO,10+Rr,^-1,50 + Gr-i,15 = 0, (2) Bleich H.: Berechnung von Eisenbetonstreifenfundament als elastisch gestiitzte Trager.
-Si • 3,20-1815,0- 0,10+2799,4- 1,50+1749-1,5 = 0, Bautechnik. Berlin 1937.
(3) ^Budownictwo betonowe. Tom I X . Fundamenty. Praca zbiorowa. Arkady. Warszawa 1963.
stqd
(4) Czarnota-Bojarski R.: Mechanika grunt6w i fundamentowanie. Cz. II. Wyd. Politechniki War-
51 = 2075 kN, szawskiej. Warszawa 1971.
J^X=2cosx,{S2 + S3)-Hr,z = 0, (5) Czarnota-Bojarski R., Lewandowski J.: Fundamenty budowli Iqdowych. Przyklady obliczeri.
Arkady. Warszawa 1978.
Y = 2smai(S2-S3)-Gr -Rr.z + Sx = 0, (6) Fedorczuk T.: Fundamentowanie. Cz. I i I I IPP. Biuro St. i Proj. Bud. Przem. Warszawa.
stqd (7) Glinicki S.P.: Fundamentowanie. Wyd. Politechniki Bialostockiej. Bialystok 1980.
52 = 2513 k N , 53 = 1238 k N . (8) Gorbunow-Posadow M. I.: Obliczanie konstrukcji na podlozu spr^zystym. BA. 1954.
(9) Gorbunow-Posadow M. I., Malikowa T. A.: Rascziot konstrukcii na uprugom osnowanii.
Przyjeto pale systemu Franki o maksymalnym obciqzeniu obliczeniowym na pal 900 kN na
Strojizdat. Moskwa 1973.
Sciskanie oraz 600 kN na wyciqganie.
(10) Grabowski Z . , Bukowski M.: Uwagi o obliczaniu nosnosci fundamentu obci^zonego ukosnie.
g-2. Obliczamy liczb? pali w poszczeg61nych rz?dach:
Inzynieria i Budownictwo, nr 12/1979.
dla rz?du oznaczonego l^czn^ silq 5 i mamy (11) Grzegorzewicz K., KlosiAski B.: Pale o duzych srednicach. Biuletyn Branz. nr 2. Zjednoczenie
2075 Budownictwa Wodno-Inzynieryjnego. Warszawa 1967,
n = - — — = 2,30; przyj^to ze wzgl^dow konstrukcyjnych 3 pale,
(12) Guerrin A.: Trait6 de B^ton Arm6 T. HI. Fondations. Dunod. Paris 1963.
dla rz?d6w oznaczonych Iqcznq silq 52 mamy (13) Handbook of Concrete Engineering. Van Nostrand Reinhold Company. New York 1974.
(14) Jarominiak A. i inni: Pale i fundamenty palowe. Arkady. Warszawa 1976.
2513 (15) Kqczkowski Z.\, Obliczenia statyczne. Wydanie I I . Arkady. Warszawa 1980.
= 2,79; przyj^to 3 pale,
900 (16) iropc/owsA:!/.: Obliczanie zelbetowych law i stop fundamentowych. Bud. Przem., nr 7/8,1953.
.,dla rzQddw oznaczonych l^cznq silq 53 mamy (17) Klosihski BA Obliczanie slup6w fundamentowych obciqzonych silami bccznymi. Biulet.
Techn. BSiPBP, nr 9/1974.
1238 (18) Klosinski B.: Uproszczone obliczanie zginanych pali v^lkosrednicowych. Inz. i Bud.
= 2,06; przyjeto 2 pale.
600 nr 3/1979.
g-3. Na rysunku 9-112b pokazano rozmieszczenie obliczonych pali. (19) Krol W.: Statyka fundamentow zelbetowych z uwzglQdnieniem sztywnosci nadbudowy. Arka-
dy. Warszawa 1964. ^
Zalozono, ze dzi^ki spr^zystosci plyty fundamentowej nacisk na kaidy rzqd pali wyr6wnuje si^.
Przyjmujqc maksymalne obciqzenie obliczeniowe pala Qr = 900 kN (co odpowiada nosnosci obli- (20) Lebell P.: Association Industrionale des Ponts et Charpentes. T. IV. 1936.
czeniowej pala iV, = 900:0,9 = 1000 kN), wyznacza si? najpierw momenty od obciqzeA oblicze- (21) Motak E.: Bezpieczeristwo fundamentow bezposrednich projektowanych metody stanow
niowych i obliczeniowe sily poprzeczne w podstawie dla przekrojow odpowiadajqcych przyj^tym granicznych wg normy PN-74/B-03020. Inzynieria i Budownictwo, m 12/1979.
rz^om pali. (22) Piqtkowski R.: Fundamentowanie. Arkady. Warszawa 1969.
(23) Pinsker G.M.: Rascziot i konstruirowanije fundamientow promyszliennych zdanij. Izd.
„Budiwelnik". Kijew. 1973.
Podana metoda obliczen oddzialywan na pale zaklada, i e obciyienie podstawy (24) Sachnowski K. W.: ^elezobietonnyje konstrukcii. Gosstrojizdat. Moskwa 1959.
(25) Sidorowicz J.: MozliwoSci sprefabrykowania cz?sci podziemnej budynk6w mieszkalnych
palowej przechodzi na pale jedynie jako sily odpowiadajyce kierunkom zaprojekto-
w swietle dotychczasowych doswiadczeii. Inzynieria i Budownictwo, nr 11/1971.
wanych pali i dzialajyce na ich osiach. Takie zaloienie m o i n a przyjyc przy niewiel- (26) Sieczka H., Steckiewicz R.\e fundamentdw. Wyd. Polit. Bialost. 1982.
kiej liczbie rz?d6w pali o malo zroinicowanych kierunkach ich pochylenia i gdy na (27) Sprawocznik projektirowszczika. Sbornyje zelezobietonnyje konstrukcii. GSI. Moskwa 1959.
podpor? palowy nie dzialajy zbyt duze sily ukosne lub poziome. Gdy nie zachodzy (28) Wajnberg D. W., Wajnberg E. D.: Plastiny, diski, balki-stienki. Gosstrojizdat. Kijew 1959.
tego rodzaju warunki pracy, uklad palowy nalezy obliczac wg metod dokladniejszych (29) Wasiljew B, D.: Osnowanija i fundamienty. Wojenmorsizdat. Moskwa—Leningrad 1954.
przy uwzgl?dnieniu spr?z;ystych odksztalcen takich elementow ukladu, j a k pale (30) WilczyAski T.: Wymiarowanie szeregowej iawy fundamentowej pod trzy slupy. Inzynieria
i Budownictwo, nr 3/1954.
i plyta wienczyca (lub ruszt), a nawet calej konstrukcji.
(31) Wiiun Z.: Zarys geotechniki. WKiL. Warszawa 1976.
W zaleznosci od stopnia sztywnosci plyty moina przyjyc, i e jest ona w pelni (32) Wytyczne techniczno-budowlane projektowania i wykonania pali wielkosrednicowycb
sztywna lub spr?iysta. Pierwsze zalozenie jest podstawy metody opracowanej m,in. w obiektach mostowych. Wyd. Ministerstwa Komunikacji. Warszawa 1975.
przez Gersewanowa oraz Nokkentveda, drugie zas jest podstawy metod traktujycych (33) Zalewski W.\e zelbetowych konstrukcji przestrzennych. Cz. I. Biuro Studiow
i Projektow Typowych Budownictwa Przemyslowego. Warszawa 1953.
ponadto podpory palowe j a k o sprgiyste (metoda Smorodynskiego) lub jako uldad
(34) Zemoczkin B.N., Silicyn A. P.: Prakticzeskije mietody rascziotafundamientnych balok i plit
ramowy wraz z plyty palowy, jak m.in. metoda Antonowa (3).
na uprugom osnowanii. <josstrojizdat. Moskwa 1962.
 W zwi%zkQ z dui^ przydatnoSd^ i cz^tym oiywaniem umieszczonych w tomie 1
wyd. V ksiqiki / . Kobiaka i W. Stachurskiego (przy wsp^dziale A. !^6rawskiego}
nomogram6w dotyczi|cych szerokoi§ci rozwarcia rys ukosnych oraz stosunkow Ifho
przy dopiiszczataiych warto^iach ugi?6 w zaleinoiki od zastosowanej klasy stali
— WydawnictWQ Arkady przekaznje w rqce projektantow te nomogramy w postaci
osobnej wkladki.

JJs + J J o > %

2,00 -, -1 2,00
T,MPa

1,50 riO
1.50 H
-3.5
1,20 120
r30 Qf ,mm
1.00 1,00
^2,5
0.90 0,90 0,3 B30
030 ^2,0 0.3 B25
080
Q70 B20
Q70 r 1.5
0,60 W
Q60 B15
Q50 050 r1,0 03
- BIO 0,1
rO.5 0,1
040 - 02
0,1
-01
030 -
0,30 -•0,1

0,1
0,20- - 020

015 015
Rys. 2-39. Szerokosci rozwarcia rys ukoSnych

( Ug ho 4

a0075 5

6
001
7

0,015
8
9
Q02 10

0.025
0,03
15
0,04
005
006 20
0,07
0,08 25

0,10 30
0,12
0,14 35|-
0,16 40 P-
0,18
8 SSSS S S 50

Rys. 2-42. Stosunki Ifho przy dopuszczalnych wartosciach ugi^ stal klasy A-0 i A-I (przyklad
korzystania z^nomograma — patrz rys. 2-44)
 Jerzy Kobiak, Wicslaw Stachurski

K O N S T R U K C J E ^ E L B E T O W E , torn 1 1984 r.

Bl?dy i niescislosci zauwaione przez Autorow i Czytelnikow wtrakciekorzystania

z ksiyzki. W imieniu Autorow i Wydawcy przepraszamy Czytelnikow.

Str. Wiersz Jest Pcwinno bye

40 12 w. od dolu da = OAd^ da = 0 , 4 ^ ^ " -

122 2 w, od gory
ho-a'
b{h-xy
154 4 w. od dolu + + ...
161 12 w. od gory b = b\ b = b[
Rys. 2-43. Stosunki //Ao przy dopuszczalnych wartosciach ugi?d — stal klasy A-II (przyklad ko
r?ystania z nomogramu — patrz rys. 2-44)
163 8 w. od dolu 1-
ho "' To'"
wzor [2-168] 1-

rpRZYKtAD KORZYSTANIA 2 NOMOGRAMU

199 14 w. od gory FJFj ^ 0,008 0,2a. ^ ^ ^ 5 ^ " ^ 1,75-a,

216 3 w. od gory siatek pr?t6w

podpis rys. 3-4
l—a^
228 18 w. od gory
••• l-a '
231 3 w. od dolu napr?2eri naciskow
250 4 w. od gory z plyty w strefie rozeiy- z plyty w strefie rozciyganej
gowej
337 5 w. od gory My = +(^ieosa ... My = ± (ATjCosa ...
338 18-f-20 w. od Sily Q:,A oraz s4 Sily Qx oraz N sy wi?e rowne
dolu wi?c rowne
QxA = r^cosa + e^c = T^coscc + Q,
NA = T^&ina+N N = r^sina+A^
355 7 w. od dolu 0,2d 0,2^,
380 3 w. od dolu Zebra Akermana 2ebra stropu Akermana
podpis rys. 4-4
423 2 w. od gory wg wariantu( ... wg wariantu I ( . . .
Rys. 2-44. Stosunki //Ao przy dopuszczalnych wartosciach ugi?6 — stal klasy A-III 436 4 w. od dolu = 100 k N . = 80 k N .
Str. Wiersz Jest Powimio by6

451 3 w. od dolu ,97 4,97

dla 14
467 Schemat obciy- 0,050 0,050 0,550 0,550
i e n N r 3 5, C
467 Schemat obciy- Schemat obciyzen ze str. 469
2enNr7 Nr 8
467 Schemat obciy- -0,213 +0,213
i e n N r 7 Mi
469 Schemat obciy- -0,013 +0,013
ien N r 6 Mp
469 Schemat obciy- Schemat obciyien ze str. 467
ien N r 8 Nr7
472 Schemat obciy-
2:en N r 6 0,007 -0,007
473 Schemat obciy-
zen N r 9 -0,158 0,342 1,198 -0,118 -0,158 0,342
Mo ME A B 0,960 1,198
473 Schemat obciy-
ienm 10 MD -0,079 0,421 0,599 -0,059 - 0,079 0,421
MB ABC 0,480 0,480 0,599 0,599
474 Schemat obciy- -0,015 -0,105
4en nr 19 M3
474 Schemat obciy- •

4enNr20 C 0,667 0,677

475 Schemat obciy-
4 e i i N r 2 9 Mc 0,417 -0,417
475 Schemat obciy-
2enNr30 C 0,403 -0,403
475 Schemat obciy-
ienNr 3 2 ^ 5 -0,296 1,747 0,049 - 0,296
 Jerzy Kobiak, Wieslaw Stachurski
„K6nstrukcje zelbetowe", t. 2
Wazniejsze Mfdy dostrzeione w druku
Strona Wiersz Jest Powi nno bye

39 2 w. od, dolu 0,06 /, 0.6 /,

47 3 w. od g6ry l+A'/
48 1 w. od dolu na str. 58. na str. 57.
50 podpis rys. 5-17
1 w. od dolu A = 1/A^ A = \IP
54 tabl. 5-10 (e) 3 w. od dolu
^ All AXi
215 tabl. 7-5, rubr. 1 od lewej
4 w. od g6ry Yi
230 oznaczenie na rys. 7-36 Tf T„
244 8 w. od g6ry pr?ta prQt6w
302 6 w, od dolu
331 14 w. od dolu a, 2
358 10 w. od g6ry = 760 0,65 1,15 = = 750 0,65-1,15 =
366 1 w. od g6ry V = 0.3. vo = 0,3.