Νεοελληνική Γλώσσα

Β’Λυκείου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Είδη Περίληψης:

Α. Περίληψη συγκεκριμένων παραγράφων

Ο μαθητής καλείται να αποδώσει περιληπτικά το περιεχόμενο κάποιων
παραγράφων του κειμένου, που ενδέχεται να αποτελούν και μια νοηματική
ενότητα (π.χ. τα αίτια ενός φαινομένου, οι συνέπειες, κ.λ.π.)
Ενδεικτικός τύπος ερώτησης:
Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο της 2ης και της 3ης παραγράφου του
κειμένου σε 50-60 λέξεις.
Για τη σύνταξη της περίληψης εργαζόμαστε όπως και στην περίληψη όλου του
κειμένου.
Συγκεκριμένα:
1ο Βήμα:
❑ Εντοπίζουμε τις συγκεκριμένες παραγράφους στο κείμενο
2ο Βήμα:
✓ Εντοπίζουμε τη βασική ιδέα/θέση κάθε παραγράφου και τις κύριες ιδέες που
αναπτύσσονται σε καθεμία.
✓ Δίνουμε έναν πλαγιότιτλο σε κάθε παράγραφο
✓ Κρατάμε σημειώσεις
3ο Βήμα:
➢ Με βάση τους πλαγιότιτλους και τις σημειώσεις συνθέτουμε την παράγραφο
της περίληψης.
➢ Μπορούμε να ξεκινήσουμε με μια εισαγωγική φράση, π.χ. Σύμφωνα με το
κείμενο/με τον συγγραφέα του κειμένου…. Αν στις παραγράφους που μας
έχουν δοθεί για περίληψη υπάρχει ενιαίο θέμα, τότε η εισαγωγική μας φράση
μπορεί να αναφέρεται σε αυτό, π.χ. Σχετικά με τις επιδράσεις που ασκεί η
μόδα στους νέους, ο συντάκτης του κειμένου υποστηρίζει…
➢ Βάζουμε τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις ώστε η περίληψή μας
να έχει συνοχή και συνεκτικότητα.
➢ Τηρούμε όλους τους κανόνες για σωστή παραγωγή της περίληψης
(αντικειμενικό και πληροφοριακό ύφος, πρωτότυπη έκφραση, απουσία
σχολίων, κλπ).
Β. Εστιασμένη περίληψη:
Πρόκειται για άσκηση που συνδυάζει δεξιότητες κατανόησης, κρίσης και
πύκνωσης. Ο μαθητής καλείται να αποδώσει περιληπτικά ενός μέρους του
κειμένου, όχι όμως δοσμένης έκτασης, αλλά σε σχέση με τις απόψεις που
εκφράζει ο συγγραφέας σε ένα ζήτημα. Η δυσκολία λοιπόν που έχει να
αντιμετωπίσει είναι ότι θα πρέπει να εντοπίσει τις απόψεις αυτές στο κείμενο, οι
οποίες ενδέχεται να αναπτύσσονται σε συγκεκριμένες και συνήθως ενδεχόμενες
παραγράφους, μπορεί όμως και αν είναι διάσπαρτες στο κείμενο.
Ενδεικτικός τύπος ερώτησης:
Να αποδώσετε περιληπτικά σε μία παράγραφο 70-80 λέξεων τις απόψεις του
συγγραφέα σχετικά με τα αίτια συρρίκνωσης του ελεύθερου χρόνου των νέων
στην εποχή μας.
Συγκεκριμένα:
1ο Βήμα:
❖ Εντοπίζουμε στο κείμενο τις παραγράφους ή τα χωρία που περιέχουν τις απόψεις ή
τα επιχειρήματα του συγγραφέα για το συγκεκριμένο θέμα.
2ο Βήμα:
❖ Εντοπίζουμε τη βασική και τις κύριες ιδέες σε κάθε παράγραφο.
❖ Δίνουμε έναν κατάλληλο πλαγιότιτλο και κρατάμε σημειώσεις.
3ο Βήμα:
❖ Με βάση τους πλαγιότιτλους και τις σημειώσεις συνθέτουμε την παράγραφο της
περίληψης, χρησιμοποιώντας και τις κατάλληλες διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις.
❖ Μπορούμε να ξεκινήσουμε με μια μικρή εισαγωγική φράση π.χ. Σύμφωνα με το
κείμενο/με τον συγγραφέα…..ή Σχετικά με τα αίτια συρρίκνωσης του ελεύθερου
χρόνου των νέων, ο συγγραφέας αναφέρει….
Τεχνικές Πύκνωσης:

Στη συνοπτική απόδοση των πληροφοριών ενός κειμένου μπορεί να μας βοηθήσει
η εφαρμογή ορισμένων τεχνικών πύκνωσης, όπως αυτές που ακολουθούν.
Α. Απαλοιφή ονοματικών ή άλλων προσδιορισμών:
Οι νεαροί μαθητές → Οι μαθητές
Β. Απόδοση εννοιών της ίδιας οικογένειας (υπώνυμα) με έναν ευρύτερο, πιο
περιεκτικό όρο (υπερώνυμο):
Οι εφημερίδες, τα περιοδικά, η τηλεόραση, το διαδίκτυο → Τα ΜΜΕ
Γ. Αντικατάσταση μιας σειράς ενεργειών από μια φράση που τις συνοψίζει:
Στον πόλεμο οι πόλεις ερημώνονται, τα μνημεία τέχνης καταστρέφονται, οι αξίες
περιφρονούνται, οι νόμοι καταστρατηγούνται → Ο πόλεμος καταστρέφει τον
πολιτισμό.
Δ. Αντικατάσταση μιας περίφρασης από μονολεκτικό τύπο:
Οι δημιουργοί έργων τέχνης → Οι καλλιτέχνες
Άνθρωποι μεγάλης οικονομικής επιφάνειας → Πλούσιοι
Ε. Αντικατάσταση δευτερευουσών προτάσεων από μετοχές είτε ονοματικά ή
προθετικά σύνολα:
Επειδή είχε την πίστη ότι εκείνος είχε καλές προθέσεις → Πιστεύοντας στις καλές
προθέσεις του
Στ. Αντικατάσταση αρνητικού ρήματος από αντίστοιχο καταφατικό:
Δεν αποδέχτηκε τη συμφωνία → Απέρριψε τη συμφωνία
Ζ. Αντικατάσταση ερωτηματικών προτάσεων από προτάσεις κρίσης:
Ποιος αμφιβάλλει ότι η άσκηση κριτικής είναι απαραίτητη για τη δημοκρατία; →
Η άσκηση κριτικής είναι απαραίτητη για τη δημοκρατία.
Η. Αντικατάσταση προθετικού συνόλου από επίρρημα:
Επιβλήθηκε με υπέρμετρη βαναυσότητα. → Επιβλήθηκε βάναυσα.
Παράδειγμα σύνταξης περίληψης:
Ιδεολογία και νέοι του σήμερα 1η Παράγραφος
Η έννοια της γενιάς και η ακολουθία
Μια γενιά διαρκεί περίπου 30 χρόνια, µας των γενεών
είχαν πει στο σχολείο κάποτε. Μέσα σε
✓ διάρκεια γενιάς 30 χρόνια
αυτά τα 30 χρόνια δημιουργούνται
καινούργιες προσωπικότητες, ιδεολογίες, ✓ κάθε γενιά καινοτομεί αφήνοντας
ανάγκες και γενικότερα νέοι τρόποι µε το δικό της στίγμα
τους οποίους εκφράζεται ένα σύνολο από ✓ η επόμενη στηρίζεται στην
ανθρώπους για µία περίοδο, αφήνοντας προηγούμενη για να προχωρήσει
έτσι το δικό του στίγμα στην κοινωνία και σε νέες κατακτήσεις
κατ’ επέκταση στην ανθρωπότητα. Έπειτα,
όταν πλέον ολοκληρωθεί ο κύκλος αυτός
της κάθε γενιάς, τη θέση της παίρνει η
επόμενη, η οποία εδράζεται πάνω στην
προηγούμενη, και χτίζει νέα θεμέλια, µε
απώτερο στόχο πάντα την καινοτομία και
την επίτευξη της διαφορετικότητας.
Στις δεκαετίες του 1970-1990, οι νέοι 2η Παράγραφος
των εκάστοτε κοινωνιών ήταν γεµάτοι Χαρακτηριστικά και στόχοι των νέων
εφευρετικότητα, δηµιουργικότητα και στις δεκαετίες 1970-1990
βασική τους επιδίωξη ήταν να ✓ εφευρετικότητα, δημιουργικότητα,
αλλάξουν, να εξευγενίσουν τον κόσµο επιθυμία να φτιάξουν έναν
και να δηµιουργήσουν αυτοδύναµες καλύτερο κόσμο
προσωπικότητες, πάνω στις οποίες θα ✓ η προσπάθειά τους δεν ήταν
µπορέσει να βασιστεί η νέα κοινωνία. επίμονη
Εν ολίγοις µπορούµε να πούµε ότι το
πέτυχαν, χωρίς όµως να φροντίσουν
να καταβάλουν µια ενδελεχή
προσπάθεια.
Με τη σειρά της και η δικιά µας γενιά γεµάτη 3η Παράγραφος
αυτοπεποίθηση και ενθουσιασµό, παράλληλα µε
την ιλιγγιώδη ταχύτητα µε την οποία εξελίσσεται
Αρνητικά χαρακτηριστικά των
η τεχνολογία στη σύγχρονη εποχή, προσπαθεί να σύγχρονων νέων
προσαρµοστεί και να καινοτοµήσει , και αυτή με ✓ παρά την αυτοπεποίθηση και τον
τη σειρά της, µην υπολογίζοντας όµως τις ενθουσιασμό, οι σύγχρονοι νέοι
συνέπειες που µπορεί να έχει στο µέλλον αυτή η
προσπάθεια. Αν είναι κάτι που χαρακτηρίζει δείχνουν επιπολαιότητα ως προς
απόλυτα κατά το µεγαλύτερο ποσοστό τη τις συνέπειες των καινοτόμων
σύγχρονη, νεαρή σε ηλικία κοινωνία, αυτό είναι δράσεών τους.
η επιζήτηση της γρήγορης «ωρίµανσης», της
εύκολης πολυτελέστατης ζωής και η αδιάφορη
✓ επιδίωξη του εύκολου πλουτισμού,
στάση απέναντι σε αξίες και συνήθειες που οι αδιάφοροι για την παράδοση, για
πρόγονοί τους διαφύλαξαν µε κάθε θεµιτό µέσο, την εξέλιξη της προσωπικότητάς
όπως για παράδειγµα η θρησκεία, τα ήθη και τους και τη μελλοντική τους
έθιµα και οι παραδόσεις. Την ίδια στιγµή, οι νέοι
δείχνουν να µην ενδιαφέρονται πολύ, τόσο για αποκατάσταση, απαιτητικοί,
την εξέλιξη της προσωπικότητάς τους όσο και εγωιστές
για τη µελλοντική τους αποκατάσταση. Παρά την
εµφανή τους επιθυµία για ανεξαρτητοποίηση και
ελεύθερη βούληση, εξακολουθούν να απαιτούν
από την οικογένεια να τους προσφέρει τα βασικά
αγαθά, δίχως να έχουν την άµεση ανάγκη να
µπορέσουν οι ίδιοι κάποια στιγµή στο µέλλον να
είναι σε θέση να εξασφαλίσουν τα ίδια, µόνοι
τους.
Φτάσαµε στο σηµείο η καθηµερινότητα των νέων 4η Παράγραφος
σήµερα να απαρτίζεται αµιγώς από λίγες και
επουσιώδεις δραστηριότητες, που κάθε άλλο
Άγονες δραστηριότητες και συνήθειες
παρά εποικοδοµητικές είναι. Τατουάζ µε σχέδια των σύγχρονων νέων
που ενδεχοµένως ούτε οι ίδιοι ξέρουν τι κρύβουν ✓ Ξέφρενη διασκέδαση,
από πίσω τους, ξέφρενοι τρόποι διασκέδασης, καταναλωτισμός, επίδειξη
χωρίς κάποιο ουσιαστικό νόηµα, κλαµπ γεµάτα
από νέους που βρίσκουν την ικανοποίηση µέσα ✓ αλκοόλ, ναρκωτικά
σε κενά µπουκάλια αλκοόλ, µύες απαρτιζόµενοι
ως επί το πλείστον από συµπληρώµατα και χάπια,
µε απώτερο πάντα στόχο την επίδειξη, ακριβά
ρούχα και παπούτσια, κινητά πολυτελείας που σε
καµία περίπτωση δε συνάδουν µε την εικόνα που
παρουσιάζει το κράτος στην κατάσταση στην
οποία έχει περιέλθει. Φυσικά, δεν είναι λίγοι
εκείνοι που καταφεύγουν στους πρόσκαιρους
παραδείσους που τους προσφέρουν τα
ναρκωτικά.
Οι νέοι πλέον δεν µαζεύονται στις 5η Παράγραφος
γειτονιές. ∆εν διασκεδάζουν πραγµατικά, Οι ανούσιες διαπροσωπικές σχέσεις
όπως παλιά. Υπολείπονται καινοτόµων των σύγχρονων νέων και οι συνέπειές
ιδεών, και εµφανώς προτιµούν την
τους
προχειρότητα και την εύκολη λύση. ∆εν
έχουν πραγµατικούς φίλους. Το φιλικό ✓ δεν έχουν φίλους
τους περιβάλλον έχει µετατραπεί σε ένα ✓ το διαδίκτυο υποκαθιστά την
διαδικτυακό κουτί, γεµίζοντάς τους µε την κοινωνική τους ζωή
ψευδαίσθηση ότι έχουν κάποια κοινωνική ✓ από τις διαπροσωπικές τους
αναγνωρισιµότητα και µια υπόσταση ως σχέσεις έχουν χαθεί ουσιαστικές
προσωπικότητες. Ακόµα και οι αξίες
διαπροσωπικές σχέσεις, που συνάπτονται
µεταξύ των ιδίων, έχουν καταλήξει σε µία
ιδιαζόντως ειδεχθή κατάσταση, θέτοντας
ανέλπιστα σε άµεσο κίνδυνο αξίες, όπως η
αγάπη, η εµπιστοσύνη, ο σεβασµός, η
αλληλεγγύη, ακόµα και το µίσος.
Κωνσταντίνος Φεργαδάκης στο www.koutipandoras.gr
Συγγραφή περίληψης:

Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο των τριών τελευταίων

παραγράφων του κειμένου σε 70-80 λέξεις.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου, οι σύγχρονοι νέοι διακρίνονται από
έναν άγονο τρόπο σκέψης και ζωής. Συγκεκριμένα, θεωρεί ότι οι νέοι σήμερα
διαθέτουν μεν αυτοπεποίθηση και προοδευτικό πνεύμα, είναι όμως ευδαιμονιστές,
αδιάφοροι για την παράδοση και την προσωπική τους εξέλιξη, απαιτητικοί και
εγωιστές. Επίσης αρέσκονται σε δραστηριότητες που επιδεικνύουν την
επιδειξιομανία και την ανωριμότητά τους. Ακόμα και οι διαπροσωπικές τους
σχέσεις, υπό την επίδραση του διαδικτύου, είναι επιφανειακές και υποβιβάζουν
αξίες και συναισθήματα.
Β. Να αποδώσετε συνοπτικά σε 70-80 λέξεις τις απόψεις του συντάκτη του
κειμένου σχετικά με τα χαρακτηριστικά και τον τρόπο ζωής των σύγχρονων
νέων.
[Εντοπίζουμε ότι οι απόψεις του συγγραφέα για το θέμα αυτό αναλύονται στις 3
τελευταίες παραγράφους του κειμένου]
Σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου, οι σύγχρονοι νέοι διακρίνονται από
αρνητικά χαρακτηριστικά και έναν άγονο τρόπο σκέψης και ζωής. Συγκεκριμένα,
θεωρεί ότι οι νέοι σήμερα διαθέτουν μεν αυτοπεποίθηση και προοδευτικό πνεύμα,
είναι όμως ευδαιμονιστές, αδιάφοροι για την παράδοση και την προσωπική τους
εξέλιξη, απαιτητικοί και εγωιστές. Επίσης αρέσκονται σε δραστηριότητες που
επιδεικνύουν την επιδειξιομανία και την ανωριμότητά τους. Ακόμα και οι
διαπροσωπικές τους σχέσεις, υπό την επίδραση του διαδικτύου, είναι
επιφανειακές και υποβιβάζουν αξίες και συναισθήματα.