PHONG CÁCH NGÔN NGỮ KHOA HỌC

I. VĂN BẢN KHOA HỌC VÀ NGÔN NGỮ KHOA HỌC

1. Văn bản khoa học: 3 loại
- Các văn bản khoa học chuyên sâu .
- Các văn bản khoa học giáo khoa .
- Các văn bản khoa học phổ cập .
→ Giữa 3 loại văn bản khoa học này có sự khác nhau về đối tượng giao tiếp và mức
độ kiến thức khoa học.
2. Ngôn ngữ khoa học
- Khái niệm : Ngôn ngữ khoa học (NNKH) là ngôn ngữ được dùng trong các văn
bản khoa học, trong phạm vi giao tiếp về những vấn đề khoa học.
- Các dạng :
+ Dạng viết (chủ yếu) : Báo cáo khoa học, luận văn, luận án, sgk, sách phổ biến
khoa học…
+ Dạng nói : Giảng bài, nói chuyện khoa học, thảo luận, tranh luận khoa học …
II. ĐẶC TRƯNG CỦA PHONG CÁCH NGÔN NGỮ KHOA HỌC
- Phong cách NNKH có 3 đặc trưng cơ bản : Tính khái quát, trừu tượng; Tính lí trí,
logic và Tính khách quan, phi cá thể .
- Các đặc trưng thể hiện ở: sử dụng từ ngữ và cú pháp, đặc biệt là cách trình bày,
lập luận trong văn bản khoa học.
1. Tính khái quát, trừu tượng
- Biểu hiện ở nội dung khoa học mà văn bản đề cập
- Biểu hiện qua phương tiện ngôn ngữ:

+ Dùng nhiều thuật ngữ khoa học: từ chuyên môn dùng trong từng ngành khoa học
và chỉ dùng để biểu hiện khái niệm khoa học.
+ Kết cấu văn bản: mang tính khái quát (các luận điểm khoa học trình bày từ lớn đến
nhỏ, từ cao đến thấp, từ khái quát đến cụ thể)
2. Tính lí trí, logic
- Từ ngữ : Phần lớn là từ ngữ thông thường nhưng dùng với một nghĩa.
- Câu văn : mỗi câu văn là một đơn vị thông tin, đơn vị phán đoán logic. Câu văn
chính xác, chặt chẽ, logic, đúng cấu trúc; không dùng các loại câu đặc biệt, các phép
tu từ cú pháp .
- Cấu tạo đoạn văn, văn bản : Phải được liên kết chặt chẽ và mạch lạc với nhau .
3. Tính khách quan, phi cá thể
-Hạn chế sử dụng những biểu đạt có tính chất cá nhân.
- Từ ngữ, câu văn trong văn bản khoa học có màu sắc trung hoà, ít biểu lộ sắc thái
cảm xúc.
 Câu 1: Nghĩa nào sau đây của từ sóng được dùng trong phong cách ngôn ngữ khoa học?

o A. Sự chuyển động của nước trên bề mặt (sóng biển)

o B. Chuyển động của âm thanh, ánh sáng (sóng âm, bước sóng)
Câu 2: Nghĩa nào sau đây của từ nước được dùng trong phong cách ngôn ngữ khoa học?

o A. Chất lỏng ở ao, hồ, sông, suối,... dùng làm thức uống cho người hoặc động vật hoặc để tưới
cho cây cối.
o B. Hợp chất được tạo bởi hai phân tử H và một phân tử oxy
Câu 3: Loại văn bản nào sau đây không thuộc phong cách ngôn ngữ khoa học?

o A. Truyện ngắn và bài phê bình văn học

o B. Luận văn
o C. Bài đánh giá khoa học
o D. Bài giới thiệu cây thuốc
Câu 4: Đặc điểm nào có trong thuật ngữ khoa học?

o A. Tính khái quát

o B. Tính nhiêu nghĩa
o C. Tính cá thể hoá
o D. Tính hình tượng
Câu 5: Kiểu câu nào sau đây thường dùng trong phong cách ngôn ngữ khoa học?

o A. Câu có cấu trúc mệnh đề

o B. Câu tinh lược thành phần
o C. Câu đáo bổ ngữ
o D. Câu đặc biệt
Câu 6: Thuật ngữ khoa học là:

o A. Từ ngữ được dùng trong văn bản khoa học

o B. Từ ngữ được dùng để gọi tên một khái niệm khoa học
o C. Từ ngữ được dùng để phân tích một hiện tượng khoa học
o D. Từ ngữ được dùng để giải thích một khái niệm khoa học
Câu 7: Phong cách khoa học khác phong cách nghệ thuật ở chỗ:

o A. Phong cách khoa học có tính lôgíc lí trí, phong cách nghệ thuật có tính truyền cảm, cảm xúc.
o B. Phong cách khoa học có tính lôgíc lí trí, phong cách nghệ thuật có tính lập luận đanh thép.
o C. Phong cách khoa học có tính lôgíc lí trí, phong cách nghệ thuật có tính khả thi.
o D. Phong cách khoa học có tính lôgíc lí trí, phong cách nghệ thuật có tính sinh động? hấp dẫn,
lôi cuốn.
Câu 8: Văn bản nào sau đây không được xếp vào loại văn bản giáo khoa

o A. Sách hướng dẫn chữa bệnh bằng các loại thảo dược
o B. Sách hướng dẫn giảng dạy của giáo viên
o C. Sách bài tập của học sinh
o D. Sách giáo khoa
Câu 9: Đặc trưng nào sau đây không thuộc phong cách ngôn ngữ khoa học?

o A. Tính lí trí, lôgic

o B. Tính trừu tượng, khái quát
o C. Tính khách quan, phi cá thể hoá
o D. Tính biểu cảm, cảm xúc
Câu 10: Những phương tiện từ ngữ nào không được dùng trong văn bản khoa học?
o A. Các phương tiện tu từ
o B. Từ ngữ trung hoà sắc thái biểu cảm
o C. Thuật ngữ khoa học
o D. Kí hiệu bằng chữ và số
Học sinh trả lời đúng nhất và sớm nhất, được khuyến khích( +2 điểm)