ΟΣΣ 19/3/2016

Λογικός θετικισμός (λογικός εμπειρισμός)

Στροφή προς τη γλώσσα και το νόημα. Επαληθευσιοκρατία. Το κριτήριο νοήματος.

Διάκριση μεταξύ εμπειρικών προτάσεων και μαθηματικο-λογικών προτάσεων. Εμπειρικές (a

posteriori) προτάσεις και Αναλυτικές (a priori) προτάσεις. Απόρριψη του συνθετικού a
priori.

Το κριτήριο διαχωρισμού του επιστημονικού από το μη επιστημονικό.

Η φυσική ως πρότυπο μεθοδολογίας για τις επιστήμες.

Γραμμική εξέλιξη της επιστήμης με σημαντικά γεγονότα τις επαληθεύσεις.

Ο ρόλος της φιλοσοφίας: ρόλος λογικής ανάλυσης της επιστημονικής γλώσσας.

Διαχωρισμός πλαισίου ανακάλυψης και πλαισίου επικύρωσης.

Επαγωγή και ο ρόλος των πιθανοτήτων στην επικύρωση υποθέσεων.

Διαψευσιοκρατία Popper

Κριτική στο λογικό θετικισμό. Εντοπισμός λογικής πλάνης στη διαδικασία της επαλήθευσης
(πλάνη της θέσης ακολουθίας).

Πρόταση: η διαδικασία διάψευσης είναι λογικά έγκυρη (βασίζεται στον modus tollens).

Επιδιώκουμε τη διάψευση των επιστημονικών θεωριών.

Εξέλιξη της επιστήμης γραμμική με σημαντικά γεγονότα τις διαψεύσεις.

Διαψεύσιμες επιστημονικές θεωρίες. Διαψευστές και δυνητικοί διαψευστές (παραδείγματα

από την ιστορία της επιστήμης).

Το κριτήριο διαψευσιμότητας για το διαχωρισμό του επιστημονικού από το μη

επιστημονικό. Ποιες θεωρίες ο Popper χαρακτήριζε ως μη επιστημονικές.

Κριτήριο αξιολόγησης θεωριών. Το μέτρο του πληροφοριακού περιεχομένου ισοδυναμεί με

το βαθμό διαψευσιμότητας.
Η δομή των επιστημονικών επαναστάσεων T. Kuhn

Προεπιστήμη-κανονική επιστήμη – κρίση – επανάσταση – νέα κανονική επιστήμη – νέα

κρίση – νέα επανάσταση ….. κοκ

Κάθε επιστήμη παρουσιάζει την παραπάνω εξέλιξη.

Η περίοδος κανονικής επιστήμης υποστηρίζει ένα ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (κουνιανό παράδειγμα).

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: συλλογικός τρόπος θέασης του κόσμου.

Περιλαμβάνει: θεωρητικές αρχές, μεθοδολογικές αρχές, κριτήρια ελέγχου, αξιολόγησης,

πειραματικές διατάξεις, επιστημονικά όργανα, μεταφυσικές δεσμεύεις κλπ.

Σε μια κρίση, το παλαιό παράδειγμα υποχωρεί λόγων “ΑΝΩΜΑΛΙΩΝ” (δύστροπων

καταστάσεων της εμπειρίας – πειραματικών ευρημάτων που δεν εξηγούνται στο πλαίσιο
του ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ).

Ανάπτυξη νέου ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ κ.ο.κ.

Κοινωνικός παράγοντας. Επιστημονική κοινότητα. Συναίνεση. Προσχώρηση επιστημόνων

από το παλαιό ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ στο νέο.

Εναλλαγή ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΩΝ: εναλλαγή οπτικής.

ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΩΝ:

ως προς τις οντότητες, ως προς τις μεθόδους, ως προς τα κριτήρια, ως προς τα νοήματα
(εννοιολογική ασυμμετρία).

Μεταξύ δύο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΩΝ μεσολαβεί μια επανάσταση (ρήξη) όπως στην περίπτωση
του 17ου αι.

Εξωτεριστική και εσωτερική ερμηνεία της θεωρίας του Kuhn.

Eπιστημονικά προγράμματα Lakatos

Πυρήνας, προστατευτική ζώνη. Δέσμευση στις αρχές του πυρήνα. Τροποποιήσεις στην
προστατευτική ζώνη.

Αρνητική ευρετική. Θετική ευρετική.

Αναπτυσσόμενα προγράμματα. Εκφυλιζόμενα προγράμματα.

Ταυτόχρονη παρουσία ανταγωνιστικών προγραμμάτων.

Αναρχική θεωρία γνώσης Feyerabend

Ο μη προνομιακός ρόλος της επιστήμης. Μύθοι – θρησκείες- επιστήμη κ.α. ανθρώπινες
δραστηριότητες.

Η επιστήμη ως καθοδηγούμενη από την εξουσία (κρατική ή άλλη).

Σχετικισμός.

Ενάντια στη μέθοδο (μεθοδολογικός αναρχισμός).