ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ

Γενικές παρατηρήσεις
 Η γ΄κλίση περιλαμβάνει ουσιαστικά και των τριών γενών περιττοσύλλαβα.
 Τα τριτόκλιτα ουσιαστικά λήγουν στην ονομαστική ενικού σε –α, -ι, -υ, -ω, -ν, -ρ, -ς (-ξ, -ψ), και στη γενική σε –ος,
-ως ή –ους : τό σῶμα, τοῦ σώματος / τό ἄστυ, τοῦ ἄστεος / ἡ ἠχώ, τῆς ἠχοῦς / ὁ γέρων, τοῦ γέροντος / ὁ ῥήτωρ, τοῦ
ῥήτορος / ὁ ἥρως, τοῦ ἥρωος / ὁ κόραξ, τοῦ κόρακος / ὁ κώνωψ, τοῦ κώνωπος
 Τα αρσενικά και τα θηλυκά τριτόκλιτα ουσιαστικά έχουν τις ίδιες καταλήξεις σε όλες τις πτώσεις.
Διαίρεση των τριτοκλίτων ουσιαστικών
καταληκτικά : στην ονομαστική ενικού
ὁ ἥρως, ἡ ταχύτης
έχουν κατάληξη –ς
ως προς την
ακατάληκτα : στην ονομαστική ενικού
κατάληξη
δεν έχουν κατάληξη. Όλα τα ουδέτερα ἡ χιών, τό σῶμα
είναι ακατάληκτα.
μονόθεμα : διατηρούν το αρχικό τους
θέμα σε όλες τις πτώσεις. Το θέμα τους ὁ χιτών, τοῦ χιτῶν-ος (θ.χιτων-)
βρίσκεται από τη γενική ενικού, αφού τό κτῆμα, τοῦ κτήματ-ος (θ. κτηματ-)
αφαιρεθεί η κατάληξη.
διπλόθεμα : έχουν δυο θέματα κατά την
ως προς το θέμα
κλίση τους : ισχυρό (μακρόχρονο) και ὁ ποιμήν (ισχυρό θ.ποιμην-), τοῦ ποιμέν-ος (ασθενές θ.
ασθενές (βραχύχρονο). Το ισχυρό ποιμεν-)
βρίσκεται από την ονομαστική ενικού ὁ γέρων (ισχυρό θ.γερων-), τοῦ γέροντ-ος (ασθενές θ.
και το ασθενές από τη γενική ενικού γέροντ-)
αφού αφαιρεθεί η κατάληξη.
φωνηεντόληκτα ὁ βασιλεύ-ς
ουρανικόληκτα : ὁ κόραξ, τοῦ κόρακ-ος
αφωνόληκτα οδοντικόληκτα : ἡ πατρίς, τῆς πατρίδ-ος
ως προς τον
χειλικόληκτα : ὁ κώνωψ, τοῦ κώνωπ-ος
χαρακτήρα συμφωνόληκτα
ενρινόληκτα : ὁ Ἕλλην, τοῦ Ἕλλην-ος
ημιφωνόληκτα υγρόληκτα : ὁ ῥήτωρ, τοῦ ῥήτορ-ος
σιγμόληκτα : τό βέλος, τοῦ βέλους (<βέλεσ-ος)
ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΤΡΙΤΟΚΛΙΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ
ΑΡΣΕΝΙΚΑ και ΘΗΛΥΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΑ
ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
Ονομ. -ς / - -ες - -α
Γεν. -ος / -ως -ων -ος / -ως -ων
Δοτ. -ι -σι(ν) -ι -σι(ν)
Αιτ. -α / -ν -ας / -ς - -α
Κλητ. -ς / - -ες - -α
Γενικοί κανόνες τονισμού των τριτοκλίτων ουσιαστικών :
1. Το -ι- και το -α- στη λήγουσα των ονομάτων της γ΄ κλίσης είναι πάντα βραχύχρονα : ἡ γνῶσις, τῷ ἀγῶνι, τὸ γῆρας,
ταῖς ἀκτῖσι(ν), τὰς ἀκτῖνας, τοῖς παιᾶσι(ν), τοὺς παιᾶνας, τοῖς χειμῶσι(ν), τοὺς χειμῶνας.
2. Περισπωμένη παίρνουν:
α) Οι μονοσύλλαβοι τύποι της ονομαστικής, αιτιατικής και κλητικής που έχουν χαρακτήρα -ι- και -υ- (-αυ-, -ου-) : ὁ κῖς,
τὸν κῖν, (ὦ) κῖ, τους κῖς / ἡ δρῦς, την δρῦν, (ὦ) δρῦ, τάς δρῦς / τόν βοῦν, (ὦ) βοῦ, τούς βοῦς / τήν γραῦν, (ὦ) γραῦ, τάς
γραῦς.
β) Η αιτιατική πληθυντικού των ονομάτων σε -υς, όταν τονίζεται στη λήγουσα: τοὺς ἰχθῦς, τὰς κλιτῦς.
γ) Η ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού των ονομάτων πῦρ και οὖς.
δ) Η ονομαστική και κλητική ενικού του θηλυκού του ονόματος ἡ γλαῦξ.
ε) Η κλητική ενικού των ονομάτων σε -ευς: π.χ. (ὦ) βασιλεῦ, (ὦ) γονεῦ, (ὦ) ἱερεῦ.
3. Τα μονοσύλλαβα ουσιαστικά της γ΄κλίσης στη γενική και τη δοτική ενικού και γενική πληθυντικού τονίζονται στη
λήγουσα : ἡ φλόξ, τῇ φλογί, τῶν φλογῶν, ταῖς φλοξί. Εξαιρούνται και τονίζονται στην παραλήγουσα : ὁ θώς, τῶν
θώων / τὸ οὖς, τῶν ὤτων / ὁ παῖς, τῶν παίδων / ὁ Τρώς, τῶν Τρώων / ἡ δᾴς, τῶν δᾴδων / τὸ φῶς, τῶν φώτων.
 ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ' ΚΛΙΣΗΣ

ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΑ ΜΟΝΟΘΕΜΑ1
σε -ως, γεν.-ωος σε -υς, γεν.-υος σε -εύς, γεν.-έως σε –οῦς, γεν.-οός σε –αῦς, γεν.-αός
ὁ ἥρως Τρὼς βότρυς ἰχθὺς ἡ δρῦς ὁ βασιλεὺς ἁλιεὺς βοῦς ἡ γραῦς
τοῦ ἥρωος Τρωὸς βότρυος ἰχθὺος τῆς δρυός τοῦ βασιλέως ἁλιέως, -ῶς βοὸς τῆς γραὸς
τῷ ἥρωι Τρωὶ βότρυϊ ἰχθὺι τῇ δρυΐ τῷ βασιλεῖ ἁλιεῖ βοῒ τῇ γραῒ
τὸν ἥρωα Τρῶα βότρυν ἰχθὺν τὴν δρῦν τὸν βασιλέα ἁλιέα, -ᾶ βοῦν τὴν γραῦν
(ὦ) ἥρως Τρὼς βότρυ ἰχθὺ (ὦ) δρῦ (ὦ) βασιλεῦ ἁλιεῦ βοῦ (ὦ) γραῦ
οἱ ἥρωες Τρῶες βότρυες ἰχθὺες αἱ δρύες οἱ βασιλεῖς ἁλιεῖς βόες αἱ γρᾶες
τῶν ἡρώων Τρώων βοτρύων ἰχθὺων τῶν δρυῶν τῶν βασιλέων ἁλιέων, -ῶν βοῶν τῶν γραῶν
τοῖς ἥρωσι Τρωσὶ(ν) βότρυσι(ν) ἰχθὺσι(ν) ταῖς δρυσί(ν) τοῖς βασιλεῦσι ἁλιεῦσι βουσὶ(ν) ταῖς γραυσὶ
τοὺς ἥρωας Τρῶας βότρυς ἰχθῦς τὰς δρῦς τοὺς βασιλέας ἁλιέας, -ᾶς βοῦς τὰς γραῦς
(ὦ) ἥρωες Τρῶες βότρυες ἰχθὺες (ὦ) δρύες (ὦ) βασιλεῖς ἁλιεῖς βόες (ὦ) γρᾶες
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Για τα καταληκτικά μονόθεμα σε -υς, γεν.-υος :
 Η κλητική ενικού σχηματίζεται χωρίς κατάληξη : (ὦ) κλιτύ , στάχυ, πληθύ , ἰχθύ.
 Όλοι οι μονοσύλλαβοι τύποι, όταν τονίζονται στη λήγουσα, παίρνουν περισπωμένη : ἡ δρῦς , τὴν δρῦν , ὦ δρῦ, τὰς δρῦς.
 Στην αιτιατική πληθυντικού, όταν τονίζονται στη λήγουσα, παίρνουν περισπωμένη : τοὺς ἰχθῦς, τὰς κλιτῦς, τὰς ἰσχῦς.
 Η αιτιατική ενικού λήγει σε -ν, αντί σε –α : τὸν ἰχθύν , τὴν κλιτὺν και η αιτιατική πληθυντικού λήγει σε -ς και όχι –ας : τοὺς βότρυς, τὰς
ὀσφῦς.
Για τα καταληκτικά μονόθεμα σε -εύς, γεν.-έως :
 Η γενική ενικού λήγει σε –ως (και όχι –ος) : τοῦ βασιλέως
 Η κλητική ενικού είναι όμοια με το θέμα χωρίς την κατάληξη : (ὦ) βασιλεῦ, γραμματεῦ. Το ίδιο και στα σε -οῦς και -αῦς : (ὦ) βοῦ, γραῦ κλπ
 Η αιτιατική πληθυντικού λήγει σε –ας : τοὺς βασιλέας, γονέας, γραμματέας.(η αιτιατική σε -εῖς μεταγενέστερη)
 Το –υ του χαρακτήρα αποβάλλεται πριν από φωνήεν : βασιλέως. Το ίδιο και στα σε -οῦς και -αῦς : βοός, γραός κλπ
 Το ε- που μένει μετά την αποβολή του υ συναιρείται με το –ε ή το –ι της κατάληξης σε –ει : βασιλεῦι> βασιλει >βασιλεῖ,
βασιλεῦες>βασιλέες> βασιλεῖς
 Όσα έχουν πριν από το –εύς φωνήεν συναιρούν συνήθως το ε- με το -ω- και το –α- στη γενική και αιτιατική ενικού και πληθυντικού : ἁλιέως
> ἁλιῶς, ἁλιέα > ἁλιᾶ, ἁλιέων > ἁλιῶν, ἁλιέας > ἁλιᾶς, Εὐβοέως > Εὐβοῶς, Πειραιέα > Πειραιᾶ κλπ

ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΑ ΔΙΠΛΟΘΕΜΑ2 ΑΚΑΤΑΛΗΚΤΑ ΔΙΠΛΟΘΕΜΑ3

Ουδέτερο σε -υ,
σε -ις, γεν.-εως σε -υς, γεν.-εως Θηλυκά σε –ώ, γεν. -οῦς
γεν.-εως
ἡ δύναμις πόλις ὁ πέλεκυς πῆχυς τὸ ἄστυ ἡ ἠχὼ Κλειὼ λεχὼ
τῆς δυνάμεως πόλεως τοῦ πελέκεως πήχεως τοῦ ἄστεως τῆς ἠχοῦς Κλειοῦς λεχοῦς
τῇ δυνάμει πόλει τῷ πελέκει πήχει τῷ ἄστει τῇ ἠχοῖ Κλειοῖ λεχοῖ
τὴν δύναμιν πόλιν τὸν πέλεκυν πῆχυν τὸ ἄστυ τὴν ἠχὼ Κλειὼ λεχὼ
(ὦ) δύναμι πόλι (ὦ) πέλεκυ πῆχυ (ὦ) ἄστυ (ὦ) ἠχοῖ Κλειοῖ λεχοῖ
αἱ δυνάμεις πόλεις οἱ πελέκεις πήχεις τὰ ἄστη αἱ - - λεχοὶ (β΄κλίση)
τῶν δυνάμεων πόλεων τῶν πελέκεων πήχεων τῶν ἄστεων τῶν - - λεχῶν
ταῖς δυνάμεσι(ν) πόλεσι(ν) τοῖς πελέκεσι(ν) πήχεσι(ν) τοῖς ἄστεσι(ν) ταῖς - - λεχοῖς
τὰς δυνάμεις πόλεις τοὺς πελέκεις πήχεις τὰ ἄστη τὰς - - λεχοὺς
(ὦ) δυνάμεις πόλεις (ὦ) πελέκεις πήχεις (ὦ) ἄστη (ὦ) - - λεχοὶ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Για τα καταληκτικά διπλόθεμα σε -ις, και –υς, γεν.-εως :
 Τα δύο τους θέματα είναι : α) ισχυρό σε –ι ή –υ : πολι-, πελεκυ- από το οποίο σχηματίζονται η ονομαστική αιτιατική και κλητική του ενικού
και β) ασθενές σε –ε : πολε-, πελεκε- από το οποίο σχηματίζονται οι υπόλοιπες πτώσεις
 Η γενική ενικού (κατάληξη –ως) και η γενική πληθυντικού (κατάληξη –ων) τονίζονται στην προπαραλήγουσα (αντίθετα από τον κανόνα) :
τῆς πόλεως, τῶν πόλεων, τῆς δυνάμεως, τῶν δυνάμεων, τοῦ πελέκεως, τῶν πελέκεων
 Σχηματίζουν την αιτιατική ενικού σε –ν και την κλητική χωρίς κατάληξη : τὴν πόλιν, (ὦ) πόλι, τὴν πήχυν , (ὦ) πήχυ, τὴν βάσιν, (ὦ) βάσι.
Για τα ακατάληκτα διπλόθεμα θηλυκά σε –ώ, γεν.-οῦς :
 Τα δύο τους θέματα είναι : α) ισχυρό σε –ω : ἠχω-, Κλειω-, λεχω- από το οποίο σχηματίζεται η ονομαστική του ενικού χωρίς κατάληξη και β)
ασθενές σε –ο : ἠχο-, Κλειο-, λεχο- από το οποίο σχηματίζονται οι υπόλοιπες πτώσεις με συναίρεση.: τῆς ἠχό-ος > ἠχοῦς, τῇ ἠχό-ι > ἠχοῖ,
τὴν ἠχόα > ἠχὼ. Παρά τη συναίρεση η αιτιατική οξύνεται κατ’ αναλογίαν προς την ομόηχη ονομαστική : ἡ ἠχὼ, τὴν ἠχὼ
 Η κλητική ενικού σχηματίζεται ακατάληκτη από αρχαιότερο θέμα σε –οι και περισπᾶται κατ’ αναλογίαν προς την ομόηχη δοτική :(ὦ) ἠχοῖ.
 Κανονικά δεν έχουν πληθυντικό. Όσα έχουν τον σχηματίζουν κατά τη β΄κλίση : αἱ λεχοί, τῶν λεχῶν κλπ

1
Κατά το Τρώς : ὁ θώς (:τσακάλι), ὁ δμώς (:δούλος) – κατά το βότρυς : ὁ στάχυς, ἡ πίτυς (:πεύκο), ὁ κάνδυς (: μηδικός μανδύας), τό νᾶπυ (:σινάπι) –
κατά το ἰχθὺς : ἡ ἰλύς (:λάσπη), ἰσχύς, κλιτύς (:πλαγιά), ὀσφύς (:μέση), ὀφρύς (: φρύδι), Ἐρινύς κά - κατά το δρῦς : ὁ μῦς, ὁ σῦς (: σκόρος), ἡ ὗς (:
αγριόχοιρος) κά. - κατά το βασιλεὺς : γραφεύς, ἱερεύς, γονεύς, γραμματεύς, Ἀμφισσεύς, Ἀχαρνεύς κλπ - κατά το ἁλιεὺς : Δωριεύς, Ἐρετριεύς, Εὐβοεύς,
Πειραιεύς, Πλαταιεύς κλπ - τα βοῦς και γραῦς είναι μοναδικά.
2
Κατά το δύναμις τα παροξύτονα θηλυκά: αἴσθησις, ἀκρόπολις, βεβαίωσις, δήλωσις, ποίησις κά πολλά –κατά το πόλις : ἡ κόνις (:σκόνη), ὁ μάντις, ὁ ὄφις
και πολλά θηλυκά αφηρημένα όπως ἄρσις, βάσις, δρᾶσις, δόσις, κλάσις, λύσις, πλάσις, πρᾶξις, στάσις, τάξις, ὕβρις, φύσις κλπ –κατά το πέλεκυς : ὁ πῆχυς
και ὁ πρέσβυς –το ἄστυ είναι μοναδικό.
3
Όμοια τα : Γοργώ, Ἐρατώ, Κλωθώ, Λητώ, Σαπφώ, φειδώ, πειθώ κά.
 ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ' ΚΛΙΣΗΣ

ΑΦΩΝΟΛΗΚΤΑ
ΟΥΡΑΝΙΚΟΛΗΚΤΑ ΧΕΙΛΙΚΟΛΗΚΤΑ
καταληκτικά μονόθεμα4 καταληκτικά μονόθεμα5
χαρακτήρας –κ- χαρακτήρας –γ- χαρακτήρας –χ- χαρακτήρας –π- χαρακτήρας –β-
ὁ κόραξ ἡ σάρξ ἡ πτέρυξ αἶξ ὁ ὄνυξ βήξ ὁ γύψ Κύκλωψ ὁ Ἄραψ ἡ φλέψ
τοῦ κόρακος τῆς σαρκός τῆς πτέρυγος αἰγός τοῦ ὄνυχος βηχός τοῦ γυπός Κύκλωπος τοῦ Ἄραβος τῆς φλεβός
τῷ κόρακι τῇ σαρκί τῇ πτέρυγι αἰγί τῷ ὄνυχι βηχί τῷ γυπί Κύκλωπι τῷ Ἄραβι τῇ φλεβί
τὸν κόρακα τὴν σάρκα τὴν πτέρυγα αἶγα τὸν ὄνυχα βῆχα τὸν γῦπα Κύκλωπα τὸν Ἄραβα τὴν φλέβα
(ὦ) κόραξ (ὦ) σάρξ (ὦ) πτέρυξ αἶξ (ὦ) ὄνυξ βήξ (ὦ) γύψ Κύκλωψ (ὦ) Ἄραψ (ὦ) φλέψ
οἱ κόρακες αἱ σάρκες αἱ πτέρυγες αἶγες οἱ ὄνυχ βῆχες οἱ γῦπες Κύκλωπες οἱ Ἄραβες αἱ φλέβες
τῶν κοράκων τῶν σαρκῶν τῶν πτερύγων αἰγῶν τῶν ὀνύχων βηχῶν τῶν γυπῶν Κυκλώπων τῶν Ἀράβων τῶν φλεβῶν
τοῖς κόραξι(ν) ταῖς σαρξί(ν) ταῖς πτέρυξι(ν) αἰξί(ν) τοῖς ὄνυξι(ν) βηξί(ν) τοῖς γυψί(ν) Κύκλωψι(ν) τοῖς Ἄραψι(ν) ταῖς φλεψί(ν)
τοὺς κόρακας τὰς σάρκας τὰς πτέρυγας αἶγας τοὺς ὄνυχας βῆχας τοὺς γῦπας Κύκλωπας τοὺς Ἄραβας τὰς φλέβας
(ὦ) κόρακες (ὦ) σάρκες (ὦ) πτέρυγες αἶγες (ὦ) ὄνυχες βῆχες (ὦ) γῦπες Κύκλωπες (ὦ) Ἄραβες (ὦ) φλέβες
ΟΔΟΝΤΙΚΟΛΗΚΤΑ
Καταληκτικά μονόθεμα Καταληκτικά μονόθεμα Ακατάληκτα διπλόθεμα
ουδέτερα
με χαρακτήρα απλό οδοντικό (τ,δ,θ)6 με θέμα σε -ντ7 με θέμα σε -ντ8
ακατάληκτα
Συνηρημένα
μονόθεμα σε
σε –ους, - Ασυναίρετα σε κύρια σε
χαρακτήρας –τ- χαρακτήρας –δ- χαρακτήρας –θ- σε –ας, -αντος -(μ)α, γεν.-
οντος -ων, γεν.- οντος -ῶν, γεν.-
(μ)ατος9
ῶντος
ὁ τάπης ἡ πατρίς ὁ ὄρνις ὁ γίγας ἱμὰς ὀδοὺς ὁ γέρων Ξενοφῶν τὸ κτῆμα
τοῦ τάπητος τῆς πατρίδος τοῦ ὄρνιθος τοῦ γίγαντος ἱμάντος ὀδόντος τοῦ γέροντος Ξενοφῶντος τοῦ κτήματος
τῷ τάπητι τῇ πατρίδι τῷ ὄρνιθι τῷ γίγαντι ἱμάντι ὀδόντι τῷ γέροντι Ξενοφῶντι τῷ κτήματι
τὸν τάπητα τὴν πατρίδα τὸν ὄρνιν τὸν γίγαντα ἱμάντα ὀδόντα τὸν γέροντα Ξενοφῶντα τὸ κτῆμα
(ὦ) τάπης (ὦ) πατρίς (ὦ) ὄρνι (ὦ) γίγαν ἱμὰς ὀδοὺς (ὦ) γέρον Ξενοφῶν (ὦ) κτῆμα
οἱ τάπητες αἱ πατρίδες οἱ ὄρνιθες οἱ γίγαντες ἱμάντες ὀδόντες οἱ γέροντες τὰ κτήματα
τῶν ταπήτων τῶν πατρίδων τῶν ὀρνίθων τῶν γιγάντων ἱμάντων ὀδόντων τῶν γερόντων τῶν κτημάτων
τοῖς τάπησι(ν) ταῖς πατρίσι(ν) τοῖς ὄρνισι(ν) τοῖς γίγασι(ν) ἱμᾶσι ὀδοῦσι(ν) τοῖς γέρουσι(ν) τοῖς κτήμασι
τοὺς τάπητας τὰς πατρίδας τοὺς ὄρνιθας τοὺς γίγαντας ἱμάντας ὀδόντας τοὺς γέροντας τὰ κτήματα
(ὦ) τάπητες (ὦ) πατρίδες (ὦ) ὄρνιθες (ὦ) γίγαντες ἱμάντες ὀδόντες (ὦ) γέροντες (ὦ) κτήματα
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ τυραννίς παῖς φῶς
 Τα περισσότερα αρσενικά και θηλυκά αφωνόληκτα σχηματίζουν την αιτιατική ενικού σε –α και την τυραννίδος παιδός φωτός
κλητική ενικού όμοια με την ονομαστική : τὸν κόρακα, (ὦ) κόραξ, τήν πατρίδα, (ὦ) πατρίς. Όμως, τυραννίδι παιδί φωτί
τα βαρύτονα οδοντικόληκτα σε –ις (γεν. -ιτος, -ιδος, -ιθος) σχηματίζουν την αιτιατική ενικού σε –ν τυραννίδα παῖδα φῶς
και την κλητική ενικού όμοια με το θέμα και με αποβολή του οδοντικού χαρακτήρα: τήν ὄρνιν, (ὦ) τυραννί παῖ φῶς
ὄρνι, τήν χάριν, (ὦ) χάρι, τήν ἔριν, (ὦ) ἔρι. Το ίδιο και κάποια σε –ης ή –υς, όπως ὁ /ἡ Πάρνης, -θος τυραννίδες παῖδες φῶτα
και ἡ κόρυς, -θος : τόν /τήν Πάρνην, (ὦ) Πάρνη, τήν κόρυν, (ὦ) κόρυ. τυραννίδων παίδων φώτων
 Τα βαρύτονα οδοντικόληκτα σε -ας (-αντος), -ων (-οντος) και τα συνηρημένα κύρια οδοντικόληκτα τυραννίσι(ν) παισί(ν) φωσί(ν)
σε -ῶν (-ῶντος) σχηματίζουν την κλητική ενικού όμοια με το θέμα και με αποβολή του οδοντικού τυραννίδας παῖδας φῶτα
χαρακτήρα –τ- : (ὦ) γίγαν, (ὦ) γέρον, (ὦ) λέον, (ὦ) Ξενοφῶν. Το ίδιο και τα ὁ /ἡ παῖς, παιδός και ἡ τυραννίδες παῖδες φῶτα
τυραννίς, τυραννίδος : (ὦ) παῖ, (ὦ) τυραννί. (βλ. πίνακα δίπλα) πούς ἄναξ θρίξ
 Τα ουδέτερα οδοντικόληκτα σε-μα (-ματος) είναι όλα ακατάληκτα : κτῆμα, σῶμα, γράμμα, ποδός ἄνακτος τριχός
κάλυμμα. Τα μοναδικά ουδέτερα οδοντικόληκτα καταληκτικά είναι τό φῶς, φωτός (βλ. πίνακα ποδί ἄνακτι τριχί
δίπλα)και τό ανώμαλο οὖς, ὠτός (: αυτί). (για τό οποίο βλ. στα ανώμαλα τριτόκλιτα) πόδα ἄνακτα τρίχα
 Το ουσιαστικό ὁ πούς σχηματίζει την ονομαστική από θέμα ποδ- με αποβολή του οδοντικού πούς ἄναξ θρίξ
χαρακτήρα –δ- και έκταση του –ο- σε –ου- : ποδς> πούς (βλ. πίνακα δίπλα) πόδες ἄνακτες τρίχες
 Τα ουσιαστικά ὁ ἄναξ, ὁ χειρῶναξ, ἡ νύξ και το γάλα έχουν θέμα σε κτ- : τοῦ ἄνακτος, τοῦ ποδῶν ἀνάκτων τριχῶν
χειρώνακτος, τῆς νυκτός, τοῦ γάλακτος κλπ ποσί(ν) ἄναξι(ν) θριξί(ν)
 Το ουσιαστικό ἡ θρίξ η ονομαστική και κλητική ενικού και η δοτική πληθυντικού (οι πτώσεις που πόδας ἄνακτας τρίχας
δεν έχουν ξ) σχηματίζονται με θέμα τριχ- : ἡ θρίξ, τῆς τριχός κλπ (βλ. πίνακα δίπλα) πόδες ἄνακτες τρίχες

4
χαρακτήρας –κ- : ὁ θώραξ (θώρακος), κῆρυξ, πῖδαξ, πίναξ, φοῖνιξ, φύλαξ, χάλιξ, ἡ αὖλαξ, γλαῦξ, ἔλιξ, κλῖμαξ, κύλιξ, πλάξ κά. -χαρακτήρας –γ- : ἡ
μάστιξ (μάστιγος), σάλπιγξ, σῆραγξ, σῦριγξ, Σφίγξ, φάλαγξ, φάραγξ, ὁ λάρυγξ, τέττιξ (:τζίτζικας), Φρύξ, κά. (τα σε –γξ, γεν.-γγος) χαρακτήρας –χ- : ἡ
διῶρυξ,τῆς διώρυχος και μεταγενέστερο διώρυγος, ἡ θρίξ, τῆς τριχός κά.
5
χαρακτήρας –π- : ὁ Αἰθίοψ, Κέκροψ, Πέλοψ, σκνίψ - χαρακτήρας β : ὁ λίψ, χάλυψ
6
χαρακτήρας –τ-: ὁ θής (θητός), Κρής, λέβης, Χάρης, Λάχης, ἡ ἐσθής, δεξιότης, πιστότης, ποιότης, βαρύτης, βραδύτης, βραχύτης, ταχύτης κά.
χαρακτήρας –δ-: ἡ ἀγελάς (-δος), Ἑλλάς, λαμπάς, Παλλάς, μονάς, δυάς, τριάς, τετράς, ἀσπίς, Αὐλίς, βαθμίς, θυρίς, Ἑλληνίς, κορωνίς, ἁψίς, βαλβίς, νησίς,
σφραγίς, ψηφίς, χλαμύς κά.- χαρακτήρας –θ-: ἡ Τίρυνς (Τίρυνθος), ἔλμινς (: σκουλήκι των εντέρων) κά. - κατά το ὄρνις : ἡ χάρις, χάριτος, ἡ ἔρις, -ιδος
(:φιλονικία), ἡ θέμις,-ιδος (: το δίκαιο και ως κύριο η θεά της δικαιοσύνης), ἡ ἶρις, -ιδος (: ουράνιο τόξο και ως κύριο η θεά αγγελιοφόρος των θεών), ἡ
Ἄρτεμις, -ιδος, ἡ Ἶσις, -ιδος, ὁ Πάρις, -ιδος, ὁ Ἆγις, -ιδος, ὁ /ἡ Πάρνης, -ηθος, ἡ κόρυς, -θος (:περικεφαλαία)
7
κατά το ἰμάς :ὁ ἀνδριάς – κατά το γίγας : ὁ ἀδάμας (ἀδάμαντος), ἐλέφας, Αἴας, Κάλχας και το συνηρημένο ὁ ἀλλᾶς (ἀλλᾶντος : αλλαντικό) –κατά το
ὀδούς τα συνηρημένα ὁ πλακοῦς (πλακοῦντος), Σελινοῦς, Τραπεζοῦς, Φλιοῦς κά.
8
κατά το γέρων : ὁ δράκων (δράκοντος), θεράπων, λέων, Κρέων κά. –κατά το Ξενοφῶν : Ἀντιφῶν, Κτησιφῶν κά.
9
κατά το κτῆμα : τό ἅλμα (ἅλματος), δρᾶμα, κλῆμα, κρᾶμα, κῦμα, πλάσμα, πρᾶγμα, βλέμμα, γράμμα, στέμμα κά πολλά
 ΗΜΙΦΩΝΟΛΗΚΤΑ
ΕΝΡΙΝΟΛΗΚΤΑ10
μονόθεμα Διπλόθεμα
καταληκτικά ακατάληκτα ακατάληκτα ακατάληκτα ακατάληκτα ακατάληκτα
σε –ις, γεν.-ῖνος σε –αν, γεν.-ᾶνος σε –ων, γεν.-ωνος σε –ην, γεν.-ηνος σε–ην, γεν.-ενός σε–ων, γεν.-ονος
ἡ ἀκτίς ὁ Τιτάν χειμών κώδων Ἕλλην μήν ποιμήν ἡγεμών γείτων
τῆς ἀκτῖνος τοῦ Τιτᾶνος χειμῶνος κώδωνος Ἕλληνος μηνός ποιμένος ἡγεμόνος γείτονος
τῇ ἀκτῖνι τῷ Τιτᾶνι χειμῶνι κώδωνι Ἕλληνι μηνί ποιμένι ἡγεμόνι γείτονι
τὴν ἀκτῖνα τὸν Τιτᾶνα χειμῶνα κώδωνα Ἕλληνα μῆνα ποιμένα ἡγεμόνα γείτονα
(ὦ) ἀκτίς (ὦ) Τιτάν χειμών κώδων Ἕλλην μήν ποιμήν ἡγεμών γεῖτον
αἱ ἀκτῖνες οἱ Τιτᾶνες χειμῶνες κώδωνες Ἕλληνες μῆνες ποιμένες ἡγεμόνες γείτονες
τῶν ἀκτίνων τῶν Τιτάνων χειμώνων κωδώνων Ἑλλήνων μηνῶν ποιμένων ἡγεμόνων γειτόνων
ταῖς ἀκτῖσι(ν) τοῖς Τιτᾶσι(ν) χειμῶσι(ν) κώδωσι(ν) Ἕλλησι(ν) μησί(ν) ποιμέσι(ν) ἡγεμόσι(ν) γείτοσι(ν)
τὰς ἀκτῖνας τοὺς Τιτᾶνας χειμῶνας κώδωνας Ἕλληνας μῆνας ποιμένας ἡγεμόνας γείτονας
(ὦ) ἀκτῖνες (ὦ) Τιτᾶνες χειμῶνες κώδωνες Ἕλληνες μῆνες ποιμένες ἡγεμόνες γείτονες
ΥΓΡΟΛΗΚΤΑ11
μονόθεμα ακατάληκτα Διπλόθεμα ακατάληκτα
σε –ωρ, σε –είρ, σε–ήρ, σε -ωρ,
σε –ηρ, γεν.-ηρος σε–αρ, γεν.-αρος συγκοπτόμενα σε –ηρ, γεν.-ρος
γεν.-ωρος γεν.-ειρός γεν.-έρος γεν.-ορος
ὁ κλητήρ ἰχώρ τὸ νέκταρ ὁ Κάρ φθείρ ἀθήρ ῥήτωρ πατήρ ἀνήρ ἡ μήτηρ Δημήτηρ
τοῦ κλητῆρος ἰχῶρος τοῦ νέκταρος τοῦ Καρός φθειρός ἀθέρος ῥήτορος πατρός ἀνδρός τῆς μητρός Δήμητρος
τῷ κλητῆρι ἰχῶρι τῷ νέκταρι τῷ Καρί φθειρί ἀθέρα ῥήτορ πατρί ἀνδρί τῇ μητρί Δήμητρι
τὸν κλητῆρα ἰχῶρα τὸ νέκταρ τὸν Κᾶρα φθεῖρα ἀθέρα ῥήτορ πατέρα ἄνδρα τὴν μητέρα Δήμητρα
(ὦ) κλητήρ ἰχώρ (ὦ) νέκταρ (ὦ) Κάρ φθείρ ἀθήρ ῥῆτορ πᾶτερ ἄνερ (ὦ) μῆτερ Δήμητερ
οἱ κλητῆρες ἰχῶρες οἱ Κᾶρες φθεῖρες ἀθέρες ῥήτορες πατέρες ἄνδρες αἱ μητέρες
τῶν κλητήρων ἰχώρων τῶν Καρῶν φθειρῶν ἀθέρων ῥητόρων πατέρων ἀνδρῶν τῶν μητέρων
τοῖς κλητῆρσι(ν) ἰχῶρσι(ν) τοῖς Καρσί(ν) φθειρσί(ν) ἀθέρσι(ν) ῥήτορσι(ν) πατράσι(ν) ἀνδράσι(ν) ταῖς μητράσι(ν)
τοὺς κλητῆρας ἰχῶρας τοὺς Κᾶρας φθεῖρας ἀθέρας ῥήτορας πατέρας ἄνδρας τὰς μητέρας
(ὦ) κλητῆρες ἰχῶρες (ὦ) Κᾶρες φθεῖρες ἀθέρες ῥήτορες πατέρες ἄνδρες (ὦ) μητέρες
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Για τα ενρινόληκτα και υγρόληκτα
 Τα –ι- και –α- προ του χαρακτήρα –ν- των ενρινολήκτων σε –ας και –ις είναι μακρόχρονα : τῆς ἀκτῖνος, τοῦ Τιτᾶνος
 Τα ενρινόληκτα και υγρόληκτα σχηματίζουν την κλητική ενικού όμοια με την ονομαστική : (ὦ) ἀκτίς, (ὦ) Τιτάν, (ὦ) χειμών κλπ. Εξαιρούνται
τα βαρύτονα διπλόθεμα σε –ων, -ονος και –ωρ, -ορος, που σχηματίζουν την κλητική ενικού όμοια με το ασθενές θέμα : (ὦ) γεῖτον, (ὦ) ῥῆτορ
κλπ
 Ο χαρακτήρας –λ- και –ρ- των υγρολήκτων διατηρείται εμπρός από το –σ- (-ς) της κατάληξης, αλλά ο χαρακτήρας –ν- των ενρινολήκτων
αποβάλλεται : ἀκτίν-ς > ἀκτίς, ἀκτῖν-σι(ν) > ἀκτῖσι(ν), ποιμέν-σι(ν) > ποιμέσι(ν), αλλά κλητῆρσι(ν), ῥήτορσι(ν)
Για τα διπλόθεμα ακατάληκτα συγκοπτόμενα υγρόληκτα σε –ηρ, γεν.-ρος
 Τα διπλόθεμα υγρόληκτα ὁ πατήρ, ὁ ἀνήρ, ἡ μήτηρ, ἡ Δημήτηρ, ἡ γαστήρ (:κοιλιά) και ἡ θυγάτηρ έχουν ισχυρό θέμα σε –ηρ και ασθενές σε –
ερ : πατηρ-, πατερ-, μητηρ-, μητερ-, θυγατηρ-, θυγατερ- κλπ. Σε ορισμένες πτώσεις συγκόπτουν το –ε- του ασθενούς τους θέματος, ως εξής : α)
τα πατήρ, μήτηρ, γαστήρ και θυγάτηρ στη γενική και δοτική ενικού και δοτική πληθυντικού β) το ἡ Δημήτηρ στις πλάγιες πτώσεις του ενικού γ)
το ανήρ στις πλάγιες πτώσεις του ενικού και σε όλο τον πληθυντικό. Στη θέση του–ε- αναπτύσσεται ευφωνικό –δ- : τοῦ ἀνέρος > ἀνρός >
ἀνδρός
 Το Δημήτηρ τονίζεται στην προπαραλήγουσα σε όλες τις πτώσεις εκτός της ονομαστικής του ενικού.
 Σχηματίζουν την κλητική ενικού όμοια με το ασθενές θέμα και τονίζονται στην αρχική συλλαβή : (ὦ) πᾶτερ, μῆτερ, θύγατερ, ἄνερ, Δήμητερ.
Το γαστήρ όμως έχει κλητική όμοια με την ονομαστική : (ὦ) γαστήρ
 Στη δοτική πληθυντικού μεταξύ συγκεκομμένου θέματος και κατάληξης αναπτύσσεται ευφωνικό –α- : πατράσι(ν), ἀνδράσι(ν), μητράσι(ν) κλπ

10
κατά το ἀκτίς : ὁ δελφίς, ἡ Ἐλευσίς, ἡ ῥίς (ῥινός : μύτη), ἴς (ἰνός : νεύρο, νήμα) -κατά το Τιτάν : ὁ παιάν, Ἀκαρνάν, Ἀλκμάν, Εὐρυτάν, Πάν (Πανός) -
κατά το χειμών : τα περιεκτικά ὁ ἀνθών, ἀνδρών, γυναικών, ἐλαιών, ξενών, παρθενών κά., τα συνηρημένα ὁ Ποσειδῶν (βλ.και στα ανώμαλα) και τυφῶν,
τα ονόματα μηνών ὁ Γαμηλιών, Ἀνθεστηριών, Ἐλαφηβολιών κά., τα ονόματα τόπων και πόλεων ὁ Αὐλών, Ἐλικών, Κιθαιρών, Μαραθών, ἡ Σιδών κά., τα
προσηγορικά οξύτονα ὁ κλών (κλωνός), ἀγών, ἀγκών, αἰών, κοιτών, χιτών κά. -κατά το κώδων : τα μεγεθυντικά ὁ γάστρων (: κοιλαράς), χείλων (: με
μεγάλα χείλη) κά., τα κύρια ονόματα ὁ Ἀπόλλων (βλ.και στα ανώμαλα), Ἀγάθων, Ζήνων, Πλάτων, Κρίτων κά., τα εθνικά παροξύτονα ὁ Λάκων, Ἴων κά., -
κατά το Ἕλλην : ὁ κηφήν (κηφῆνος), λειχήν, σωλήν, ἡ σειρήν κά.- κατά το μήν : ὁ σπλήν, σφήν, χήν κά - κατά το ποιμήν : ὁ αὐχήν, λιμήν, πυθμήν,
ὑμήν, ἡ φρήν (φρενός : καρδιά, νούς) κά.- κατά το ἡγεμών : ἡ ἀηδών, εἰκών, σιαγών, χελιδών, χιών, ὁ ἀλεκτρυών (: πετεινός), κανών, κηδεμών, ἡ
Καρχηδών, Χαλκηδών, ὁ Μακεδών, Στρυμών κά. -κατά το γείτων : ὁ ἄξων, Ἀλιάκμων, βραχίων, γνώμων, δαίμων, Ἰάσων, κίων, πνεύμων, τέκτων,
Ἀγαμέμνων, Ἀριστογείτων κά.
11
κατά το κλητήρ : ὁ θήρ (θηρός : το θηρίο), ζωστήρ, κρατήρ, λαμπτήρ, νιπτήρ, στατήρ, σωτήρ -κλητ. εν. (ὦ) σῶτερ κ.ά.- κατά το ἰχώρ (: το αίμα των
θεών) : ὁ φώρ (φωρός : κλέφτης), πέλωρ (πέλωρος : πελώριο όν, τέρας) - κατά το φθείρ : ἡ χείρ -δοτ. πληθ. ταῖς χερσί(ν) - κατά το ἀθήρ : ὁ ἀήρ, αἰθήρ,
ἀστήρ - δοτ.πληθ. τοῖς ἀστράσι(ν) κά. - κατά το ῥήτωρ : ὁ αὐτοκράτωρ, κοσμήτωρ, πράκτωρ, Ἕκτωρ, παντοκράτωρ κά
 ΣΙΓΜΟΛΗΚΤΑ
Αρσενικά μονόθεμα12
Θηλυκά διπλόθεμα Ουδέτερα διπλόθεμα
ακατάληκτα
ακατάληκτα ακατάληκτα σε –ος, Ουδέτερα ακατάληκτα σε –ας, γεν.-ατος ή –ως
σε –κλῆς,
σε –ης, γεν.-ους σε ως, γεν.-οῦς13 γεν.-ους14
γεν.-κλέους
ὁ Σωκράτης Περικλῆς ἡ αἰδώς τὸ βέλος ἔδαφος κρέας πέρας τέρας κέρας
τοῦ Σωκράτους Περικλέους τῆς αἰδοῦς τοῦ βέλους ἐδάφους κρέως πέρατος τέρατος κέρατος και κέρως
τῷ Σωκράτει Περικλεῖ τῇ αἰδοῖ τῷ βέλει ἐδάφει κρέᾳ πέρατι τέρατι κέρατι και κέρᾳ
τὸν Σωκράτη Περικλέα (-ῆ) τὴν αἰδῶ τὸ βέλος ἔδαφος κρέας πέρας τέρας κέρας
(ὦ) Σώκρατες Περίκλεις (ὦ) αἰδώς (ὦ) βέλος ἔδαφος κρέας πέρας τέρας κέρας
οἱ Σωκράται Περικλεῖς τὰ βέλη ἐδάφη κρέα πέρατα τέρα και τέρατα κέρα και κέρατα
τῶν Σωκρατῶν Περικλέων τῶν βελῶν ἐδαφῶν κρεῶν πέρατων τερῶν και τεράτων κερῶν και κεράτων
τοῖς Σωκράταις τοῖς βέλεσι(ν) ἐδάφεσι(ν) κρέασι(ν) πέρασι(ν) τέρασι(ν) κέρασι(ν)
τοὺς Σωκράτας Περικλεῖς τὰ βέλη ἐδάφη κρέα πέρατα τέρα και τέρατα κέρα και κέρατα
(ὦ) Σωκράται Περικλεῖς (ὦ) βέλη ἐδάφη κρέα πέρατα τέρα και τέρατα κέρα και κέρατα
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Για τα αρσενικά μονόθεμα ακατάληκτα σε –ης, γεν.-ους και σε –κλῆς, γεν.-κλέους :
 Είναι όλα κύρια ονόματα και έχουν θέμα σε εσ- : Σωκρατεσ-, Περικλεσ- Σωκράτεσ- > Σωκράτης
 Στην ονομαστική ενικού δεν έχουν κατάληξη και σχηματίζονται με έκταση του Σωκράτεσ-ος > Σωκράτε-ος > Σωκράτους
βραχύχρονου –ε- σε –η- : Σωκράτεσ- > Σωκράτης, Περικλεεσ- > Περικλέης > Περικλῆς Σωκράτεσ-ι > Σωκράτε-ι > Σωκράτει
(με συναίρεση η+ε=η) Σωκράτεσ-α > Σωκράτε-α > Σωκράτη
 Οι πλάγιες πτώσεις του ενικού σχηματίζονται με τις εξής μεταβολές : α) ο χαρακτήρας - Σωκράτες > Σώκρατες
σ- αποβάλλεται μεταξύ δυο φωνηέντων β) το -ε- του θέματος και το φωνήεν της Περικλέεσ- > Περικλέης > Περικλῆς
κατάληξης συναιρούνται : γεν.εν. τοῦ Σωκράτεσ-ος > Σωκράτε-ος > Σωκράτους Περικλέεσ-ος > Περικλέε-ος > Περικλέους
(ε+ο>ου), τοῦ Περικλέεσ-ος > Περικλέε-ος > Περικλέους (ε+ο>ου) (βλ. πίνακα δίπλα) Περικλέεσ-ι > Περικλέε-ι > Περικλέει > Περικλεῖ
 Η κλητική του ενικού σχηματίζεται ακατάληκτη με αναβιβασμό του τόνου : (ὦ) Περικλέεσ-α > Περικλέε-α > Περικλέα και Περικλῆ
Σώκρατες, (ὦ) Περίκλεες > Περίκλεις (με συναίρεση ε+ε=ει) Περικλέες >Περίκλεες > Περίκλεις
 Κανονικά έχουν μόνο ενικό. Όταν σχηματίζουν πληθυντικό τα σε –ης, -ους κλίνονται κατά την πρώτη κλίση ενώ τα σε –ῆς, -έους κατά την τρίτη
κλίση : οἱ Σωκράται, τῶν Σωκρατῶν κλπ., οἱ Περικλεῖς, τῶν Περικλέων κλπ
Για τα ουδέτερα σιγμόληκτα σε –ος, γεν.-ους
βέλεσ- > βέλος
 Έχουν αρχικό θέμα σε –εσ : βελεσ-, ἐδαφεσ-
βέλεσ-ος > βέλε-ος > βέλους
 Σχηματίζουν την ονομαστική, αιτιατική και κλητική του ενικού χωρίς κατάληξη και με
βέλεσ-ι > βέλε-ι > βέλει
τροπή του -ε- του θέματος σε -ο- : βελεσ- > βέλος, ἐδαφεσ- > ἔδαφος
βέλεσ- > βέλος
 Με το αρχικό θέμα σε –ες σχηματίζουν τη γενική και δοτική του ενικού και όλον τον βέλεσ- > βέλος
πληθυντικό, με τις εξής μεταβολές : α) ο χαρακτήρας -σ- αποβάλλεται μεταξύ δυο βέλεσ-α > βέλε-α > βέλη / χρέεσ-α > χρέε-α > χρέα
φωνηέντων β) το -ε- του θέματος και το φωνήεν της κατάληξης συναιρούνται : γεν.εν. βελέσ-ων > βελέ-ων > βελῶν
τοῦ βέλεσ-ος > βέλε-ος > βέλους (ε+ο>ου), ον., αιτ., κλητ. πληθ. τὰ βέλεσ-α > βέλε-α > βέλεσ-σι (ν) > βέλεσι(ν)
βέλη (ε+α=η)κλπ. Όμως, στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του πληθυντικού, αν βέλεσ-α > βέλε-α > βέλη / χρέεσ-α > χρέε-α > χρέα
πριν από το -ε- του θέματος προηγείται άλλο -ε- λήγουν σε –α : τό χρέος : τά χρέεσ-α > βέλεσ-α > βέλε-α > βέλη / χρέεσ-α > χρέε-α > χρέα
χρέε-α > χρέα (ε+α=α) (βλ. πίνακα δίπλα)
 Στη δοτική πληθυντικού τα δύο –σ- απλοποιούνται σε ένα : τοῖς βέλεσ-σι(ν) > βέλεσι(ν)
Για τα θηλυκά διπλόθεμα ακατάληκτα σε ως, γεν.-οῦς
αἰδώς
 Έχουν ισχυρό θέμα σε –ως και ασθενές σε –ος : αἰδωσ-, αἰδοσ-
αἰδόσ-ος > αἰδό-ος > αἰδοῦς
 Σχηματίζουν την ονομαστική και κλητική ενικού από το ισχυρό θέμα χωρίς κατάληξη : (ὦ) αἰδώς
αἰδόσ-ι > αἰδό-ι > αἰδοῖ
 Σχηματίζουν τις πλάγιες πτώσεις από το ασθενές θέμα με τις εξής μεταβολές : α) ο χαρακτήρας -σ- αποβάλλεται αἰδόσ-α > αἰδό-α > αἰδῶ
μεταξύ δυο φωνηέντων β)το -ο- του θέματος και το φωνήεν της κατάληξης συναιρούνται : τῆς αἰδόσ-ος > αἰδό- αἰδώς
ος > αἰδοῦς κλπ (βλ. πίνακα δίπλα)
 Δεν έχουν πληθυντικό.
Για τα ουδέτερα ακατάληκτα σε –ας, γεν.-ως ή –ατος
 Είναι έξι : κρέας, γέρας (:βραβείο), γῆρας, πέρας, τέρας, κέρας.
 Τα ονόματα κρέας, γέρας, γῆρας είναι σιγμόληκτα μονόθεμα με θέμα σε ασ-.
Σχηματίζουν την ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού ακατάληκτη (όπως όλα τα ενικός πληθυντικός
ουδέτερα τριτόκλιτα) και τη γενική και δοτική του ενικού και όλο τον πληθυντικό με κρέας κρέως κρέα
αποβολή του χαρακτήρα –σ-μεταξύ δύο φωνηέντων και συναίρεση του –α- με το φωνήεν γέρας γέρως γέρα
της κατάληξης : τοῦ κρέασ-ος > κρέα-ος > κρέως, τῷ κρέασ-ι > κρέα-ι > κρέᾳ, τὰ κρέασ-α γῆρας γήρως γήρα
> κρέα-α > κρέα, τῶν κρεάσ-ων > κρεά-ων > κρεῶν, τοῖς κρέασ-σι(ν) > κρέασι(ν) πέρας πέρατος πέρατα
(απλοποίηση των δύο σ σε ένα) κλπ τέρας τέρατος τέρατα και τέρα
 Το όνομα πέρας είναι διπλόθεμο : α) από σιγμόληκτο θέμα σε ασ- σχηματίζει την κέρας κέρατος και κέρως κέρατα και κέρα
ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού ακατάληκτη β) από οδοντικόληκτο θέμα σε ατ-
σχηματίζει τις υπόλοιπες πτώσεις : τοῦ πέρατος, τῷ πέρατι, τὰ πέρατα, τῶν περάτων κλπ (όπως το κτῆμα)
 Το όνομα τέρας σχηματίζει τον ενικό κατά το πέρας (ως οδοντικόληκτο) και τον πληθυντικό και κατά το πέρας (ως οδοντικόληκτο) και κατά το
κρέας (ως σιγμόληκτο)
 Το όνομα κέρας σχηματίζει και τους δύο αριθμούς και με τους δύο τρόπους (κατά το πέρας ως οδοντικόληκτο και κατά το κρέας ως σιγμόληκτο).

12
κατά το Σωκράτης : ὁ Ἱπποκράτης, Ἰσοκράτης, Ἰφικράτης, Πολυκράτης, Ἀριστοτέλης, Πραξιτέλης, Ἀριστομένης, Ἀριστοφάνης, Δημοσθένης,
Ἀντισθένης, Διομήδης, Πολυνείκης, Ἀστυάγης, Τισσαφέρνης, Κυαξάρης κά. κατά το Περικλῆς : Ἀγαθοκλῆς, Ἡρακλῆς, Θεμιστοκλῆς, Ἱεροκλῆς, Προκλῆς,
Σοφοκλῆς, Μεγακλῆς κά.
13
κατά το αἰδώς : ἡ ἠώς (: αυγή) και ως κύριο ἡ Ἠώς
14
κατά το βέλος : τό ἄγος (:μίασμα), ἄλσος, βάθος, βάρος, δάσος, ἔθνος, εὖρος, ζεῦγος, ἦθος, θάρρος, κέρδος, κράτος, κῦρος, λάθος, μῖσος, ξίφος, πάθος,
πλῆθος, σκάφος, σκεῦος, τάχος, τεῖχος, τέλος, τεῦχος, ὕψος, ψῦχος κά πολλά –κατά το έδαφος : τό μέγεθος, στέλεχος, τέμενος (: ιερός χώρος), τέναγος (:
αβαθή νερά, βάλτος) κά πολλά
 ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ
ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΑ
ΦΩΝΗΕΝΤΟΛΗΚΤΑ
ΑΦΩΝΟΛΗΚΤΑ ΗΜΙΦΩΝΟΛΗΚΤΑ

 ὁ ἥρως, τοῦ ἥρωος ΟΥΡΑΝΙΚΟΛΗΚΤΑ ΕΝΡΙΝΟΛΗΚΤΑ

ὁ Τρὼς, τοῦ Τρωὸς  ὁ κόραξ, τοῦ κόρακος  ἡ ἀκτίς, τῆς ἀκτῖνος
 ὁ βότρυς, τοῦ βότρυος  τῆς πτέρυξ, τῆς πτέρυγος  ὁ Τιτάν, τοῦ Τιτᾶνος
ὁ ἰχθὺς, τοῦ ἰχθὺος  ὁ ὄνυξ, τοῦ ὄνυχος  ὁ χειμών, τοῦ χειμῶνος
ἡ δρῦς, τῆς δρυός  ὁ Ἕλλην, τοῦ Ἕλληνος
 ὁ βασιλεὺς, τοῦ βασιλέως ΧΕΙΛΙΚΟΛΗΚΤΑ  ὁ ποιμήν, τοῦ ποιμένος
ὁ ἁλιεὺς, τοῦ ἁλιέως, -ῶς  ὁ γύψ, τοῦ γυπός  ὁ ἡγεμών, τοῦ ἡγεμόνος
 ὁ βοῦς, τοῦ βοὸς  ὁ Ἄραψ, τοῦ Ἄραβος  ὁ γείτων, τοῦ γείτονος
ἡ γραῦς, τῆς γραὸς
 ἡ δύναμις, τῆς δυνάμεως ΟΔΟΝΤΙΚΟΛΗΚΤΑ ΥΓΡΟΛΗΚΤΑ
ἡ πόλις, τῆς πόλεως  ὁ τάπης, τοῦ τάπητος  ὁ κλητήρ, τοῦ κλητῆρος
ὁ πέλεκυς, τοῦ πελέκεως  ὁ ἰχώρ, τοῦ ἰχῶρος
 ἡ πατρίς, τῆς πατρίδος
τό ἄστυ, τοῦ ἄστεως  τό νέκταρ, τοῦ νέκταρος
 ἡ ὄρνις, τῆς ὄρνιθος
 ἡ ἠχὼ, τῆς ἠχοῦς  ἡ φθείρ, τῆς φθειρός
 ὁ γίγας, τοῦ γίγαντος
ἡ Κλειὼ, τῆς Κλειοῦς  ὁ ἀθήρ, τοῦ ἀθέρος
 ὁ ἱμὰς, τοῦ ἱμάντος
 ὁ ὀδοὺς, τοῦ ὀδόντος  ὁ ῥήτωρ, τοῦ ῥήτορος

 ὁ γέρων, τοῦ γέροντος  ὁ πατήρ, τοῦ πατρός

 ὁ Ξενοφῶν, τοῦ Ξενοφῶντος ὁ ἀνήρ, τοῦ ἀνδρός

 τό κτῆμα, τοῦ κτήματος

ΣΙΓΜΟΛΗΚΤΑ
 ὁ Σωκράτης, τοῦ Σωκράτους
 ὁ Περικλῆς, τοῦ Περικλέους
 ἡ αἰδώς, τῆς αἰδοῦς
 τό βέλος, τοῦ βέλους
τό ἔδαφος, τοῦ ἐδάφους
 τό κρέας, τοῦ κρέως
τό πέρας, τοῦ πέρατος