Professional Documents
Culture Documents
Wiek XVII - Wiek Wojen
Wiek XVII - Wiek Wojen
1626 – 1629 wojna o ujście Wisły. Wojnę rozpoczyna król szwedzki Gustaw
II Adolf, który dąży do opanowania Pomorza Gdańskiego i ujścia Wisły.
Pragnie on uczynić z Bałtyku szwedzkie morze zamknięte. Sprzymierzył się on
z księciem pruskim. Wojska szwedzkie rozpoczęły blokadę Gdańska. Mimo
zwycięskiej bitwy morskiej pod Oliwą (1627) oraz zwycięstwa hetmana
Stanisława Koniecpolskiego w bitwie pod Trzciną (1629) wojna ta nie jest
pomyślna dla państwa polskiego. Działania wojenne zostały wstrzymane
wskutek interwencji Francji, która była zainteresowana udziałem Szwecji w
wojnie trzydziestoletniej. W 1629 r. zawarto rozejm w Altmarku = Starym
Targu. Wszystkie porty inflanckie i pruskie z wyjątkiem Gdańska, Pucka i
Królewca uzyskali Szwedzi. Na handel gdański nałożono 3,5% cło, a Książe
pruski za pomoc udzielona Szwedom uzyskał kilka pomorskich miejscowości –
Malbork, Sztum, Żuławę. Po śmierci Gustawa II Adolfa podpisano rozejm w
Sztumskiej Wsi (1635), w którym powrócono do postanowień rozejmu w
Mittawie – granica polsko – szwedzka przebiega wzdłuż rzeki Dźwiny.
1609-1612
Wojna z Moskwą
Tak zwana wojna moskiewska. Car Wasyl IV Szujski zawarł 28 lutego
1609 roku w Wyborgu wymierzony w Rzeczpospolitą sojusz ze Szwecją.
W myśl sojuszu Karol IX Waza miał oddać w ręce rosyjskie twierdze w
Inflantach, odbite w czasie wojny polsko-szwedzkiej 1600–1611. Do
Rosji sprowadzono też posiłki ze Szwecji i sojuszniczych państw mające
przełamać polską blokadę Moskwy. Wobec tego Zygmunt III Waza
ruszył na Smoleńsk, którego oblężenie rozpoczęło się we wrześniu 1609
roku. Rozpoczęła się tym samym regularna wojna polsko-rosyjska.
Zgrupowanie wojsk polsko-litewskich dowodzone przez hetmana
polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego w sile ok. 7 tys. jazdy,
wspieranej przez 200 piechurów odniosło walne zwycięstwo 4 lipca 1610
roku pod Kłuszynem. Na wieść o tej klęsce wojsk rosyjskich wojskom
Żółkiewskiego poddawały się kolejne miasta i twierdze moskiewskie.
Stanisław Żółkiewski bez konsultacji z Zygmuntem III doprowadził do
podpisania ugody z bojarami. Ci w zamian za polską pomoc w usunięciu
Dymitra II i oddanie ziem pogranicznych odbitych przez wojska
Rzeczypospolitej zgodzili się uznać królewicza Władysława carem.
1632–1634
Wojna polsko - rosyjska
Wojna smoleńska (wojna polsko-rosyjska 1632-1634, III wojna polsko-
rosyjska) toczona między Rzeczpospolitą a Rosją w latach 1632-1634.
Jej przyczyną była próba przejęcia kontroli przez Rosjan nad Bramą
Smoleńską. Wkrótce po śmierci Zygmunta III Wazy wojska moskiewskie
wkroczyły na ziemie Rzeczypospolitej i rozpoczęły oblężenie
Smoleńska. Po 2 latach blokady Smoleńska, jego załodze przyszły z
odsieczą wojska polsko-litewskie króla Władysława IV i zadały klęskę
Rosjanom w bitwie pod Smoleńskiem, a nawet odzyskały część ziem
litewskich zajmowanych przez Moskwę. Wojna zakończyła się
podpisaniem wieczystego pokoju w Polanowie.
1648 - 1686
Powstanie Chmielnickiego
Chmielnicki wykradł od króla listy dla Kozaków i pojechał
z nimi na Krym. Listy zachęcały Zaporożców do wyruszenia na wojnę
przeciw chanatowi krymskiemu u boku Rzeczypospolitej.
Andruszów
• 1667 i 1686
• Rzeczpospolita i Carstwo Rosyjskie
• Ukrainę podzielono wzdłuż Dniepru. Lewobrzeżna dla Rosji, a
prawobrzeżna dla Rzyczypospolitej. Kijów miał przez dwa lata
należeć do Rosji, lecz Rosjanie zostali już tam na stałe.
1654–1667
Wojna polsko - rosyjska
Wojna polsko-rosyjska (1654–1667), znana też jako IV wojna polsko-
rosyjska (ukraińska) lub potop rosyjski – wojna obronna
Rzeczypospolitej Obojga Narodów wobec najazdu na jej terytorium
wojsk Carstwa Rosyjskiego rozgrywająca się w latach 1654–1667.
1621 - 1672
Wojny polsko - tureckie
- lokalny incydent pod Kamieńcem (1633), tzw. wojna Abazy Pasza, nie
rozwinął się w większy konflikt
- w dalszym ciągu powtarzały się wyprawy łupieskie Tatarów i Kozaków;
- plany ostatecznej rozprawy z Porta (bez poparcia szlachty król Władysław IV
odwołał zaciągi) 1646;
- według stałego dogmatu polityki tureckiej, polegającego na utrzymaniu
równowagi sił wśród północnych sąsiadów.
1672-1676
Przyczyny:
- ekspansywna polityka turecka za panowania suita'-Mehmeta IV,
- hetman prawobrzeżnej Ukrainy Piotr Doroszenko uzr-się lennikiem Turcji;
Przebieg wojny:
1672- oblężenie twierdzy kamieniec
1672 - pokój w buchaczu ( RP oddała Turcji woj. Racławskie, podlaskie i
kijowskie)
1673 - bitwa pod Chocimiem -> Jam Sobieski
1676 - rozejm w Żurawnie (przywrócenie do polski utraconych ziem z
wyjątkiem twierdzy w kamieńcu podolskim i woj. Braclawskiego)
1683 - 1699
1683-1699 (J III S i August II mocny)
1683 - przystąpienie polski do ligi antytureckiej
1686 - traktat pokojowy w Moskwie
1699 - pokój w karłowicach