Grupa A Liczba punktów ..........

/ 103
Imię i nazwisko .................................................
Klasa ...................................

Zadanie 1 ( .... / 5 pkt)

Wykonaj polecenia dotyczące konfederacji targowickiej.

1. Uzupełnij poniższy schemat.

2. Wybierz poprawne dokończenie zdań.

Główną przyczyną przystąpienia króla do Targowicy była
A. troska o swój kraj. C. lojalność wobec Katarzyny II.
B. strach przed carycą Katarzyną II. D. chęć osiągnięcia prywatnych korzyści.

Sejm grodzieński został zwołany w celu

A. przeprowadzenia reform. C. wyboru nowego króla.
B. zatwierdzenia drugiego rozbioru. D. detronizacji Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Grupa A | strona 1 z 13
( )
Zadanie 2 ( .... / 3 pkt)

Na podstawie zamieszczonej mapy wykonaj polecenia.

Zadanie 3 ( .... / 3 pkt)

Na podstawie fragmentu Panoramy racławickiej wykonaj polecenia.

Grupa A | strona 2 z 13
( )
Zadanie 4 ( .... / 3 pkt)

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach

prawdziwych, a F – przy fałszywych.
A. Za panowania Augusta III wszystkie sejmy, z wyjątkiem dwóch, zostały zerwane lub
zakończyły obrady bez podjęcia uchwał. P/F
B. Po śmierci Augusta II Mocnego wybuchła wojna domowa między Augustem III
a Stanisławem Poniatowskim. P/F
C. W czasach saskich plan reform sformułował Stanisław Leszczyński, który opublikował
dzieło O skutecznym rad sposobie. Skrytykował w nim wady ustroju Rzeczypospolitej,
czyli liberum veto, wolną elekcję i konfederacje. P/F

Zadanie 5 ( .... / 2 pkt)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

Ryngrafy były szczególnie popularne wśród konfederatów

Zadanie 6 ( .... / 2 pkt)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

Warszawską siedzibą Augusta II i Augusta III był

Zadanie 7 ( .... / 1 pkt)

Wybierz właściwe dokończenie zdania.

Konstytucję 3 maja uchwalono podczas
A. sejmu niemego. C. sejmu elekcyjnego.
B. sejmu rozbiorowego. D. Sejmu Wielkiego.
Zadanie 8 ( .... / 1 pkt)

Wybierz właściwe dokończenie zdania.

Posłem, który sprzeciwił się zatwierdzeniu pierwszego rozbioru Polski, był
A. Stanisław Konarski. C. Tadeusz Rejtan.
B. Wojciech Bogusławski. D. Antoni Poniński.

Grupa A | strona 3 z 13
( )
Zadanie 9 ( .... / 1 pkt)

Wybierz ciąg chronologiczny zawierający właściwe zestawienie wydarzeń z czasów

panowania ostatnich władców Rzeczypospolitej.
A. założenie Szkoły Rycerskiej – sejm niemy – założenie Collegium Nobilium
B. założenie Collegium Nobilium – sejm niemy – założenie Szkoły Rycerskiej
C. sejm niemy – założenie Szkoły Rycerskiej – założenie Collegium Nobilium
D. sejm niemy – założenie Collegium Nobilium – założenie Szkoły Rycerskiej
Zadanie 10 ( .... / 3 pkt)

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach

prawdziwych, a F – przy fałszywych.
A. W pierwszym rozbiorze Polski wzięły udział dwa mocarstwa – Rosja i Prusy. P/F
B. Uchwalenie Konstytucji 3 maja przyczyniło się do drugiego rozbioru Polski. P/F
C. Upadek powstania kościuszkowskiego doprowadził do trzeciego rozbioru Polski. P/F
Zadanie 11 ( .... / 4 pkt)

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach

prawdziwych, a F – przy fałszywych.
A. Stanisław August Poniatowski miał znaczny wpływ na rozwój kultury i nauki
polskiego oświecenia. P/F
B. W oświeceniu upowszechniły się w Rzeczypospolitej sztuka i architektura
klasycystyczna. P/F
C. Jednym z najwybitniejszych pisarzy polskiego oświecenia był biskup warmiński Ignacy
Krasicki, autor licznych sztuk teatralnych. P/F
Zadanie 12 ( .... / 1 pkt)

Uzupełnij schemat odpowiednią przyczyną, tak aby powstał właściwy ciąg

przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej.
A. uchwalenie Konstytucji 3 maja, B. klęska konfederacji barskiej,
C. potrzeba przeprowadzenia reform w kraju
.................................. – pierwszy rozbiór Polski – utrata części ziem przez Rzeczpospolitą
Zadanie 13 ( .... / 4 pkt)

Uzupełnij puste miejsca, tak aby powstał właściwy ciąg przyczyna – wydarzenie –
skutek. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej.
A. utrata niepodległości przez Polskę
B. słabnąca pozycja Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej
C. klęska powstania kościuszkowskiego
D. zawiązanie konfederacji targowickiej i wybuch wojny z Rosją

Grupa A | strona 4 z 13
( )
Zadanie 14 ( .... / 4 pkt)

Wstaw obok wydarzeń litery odpowiadające grupom poniższych pojęć.

1. I rozbiór Polski .......... 3. powstanie kościuszkowskie ..........
2. II rozbiór Polski .......... 4. Sejm Wielki ..........
A. Warszawa, Straż Praw, Ignacy Potocki, prawo o miastach
B. Racławice, Uniwersał połaniecki, Jan Kiliński, kosynierzy
C. Bar, Rada Nieustająca, Fryderyk II Wielki, Komisja Edukacji Narodowej
D. Targowica, Order Virtuti Militari, Józef Poniatowski, emigracja
Zadanie 15 ( .... / 4 pkt)

Połącz postać z funkcją, którą pełniła.

A. Adam Poniński 1. król
B. August II Mocny 2. duchowny i uczony
C. Wojciech Bogusławski 3. marszałek sejmu
D. Hugo Kołłątaj 4. autor sztuk teatralnych
Zadanie 16 ( .... / 3 pkt)

Spośród osiągnięć kulturalnych XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej podkreśl te, które

związane są z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim.
Collegium Nobilium, pismo „Monitor”, Teatr Narodowy, Komisja Edukacji Narodowej
Biblioteka Załuskich, Szkoła Rycerska, Operalnia
Zadanie 17 ( .... / 4 pkt)

Do poniższych wydarzeń historycznych dopisz odpowiednie postacie. Odpowiedzi

wybierz spośród podanych.
Stanisław August Poniatowski, Stanisław Szczęsny Potocki,
Stanisław Małachowski, Stanisław Konarski
A. założenie Collegium Nobilium – ________________________________
B. założenie Szkoły Rycerskiej – ________________________________
C. obrady Sejmu Wielkiego – ________________________________
D. konfederacja targowicka – ________________________________
Zadanie 18 ( .... / 4 pkt)

Dopisz właściwą datę do każdego wydarzenia. Wybierz odpowiedzi spośród

podanych poniżej.
1717 r., 1768 r., 1792 r., 1794 r.
A. konfederacja targowicka __________
B. powstanie kościuszkowskie __________
Zadanie 19
C. konfederacja barska __________
D. sejm niemy __________
( .... / 2 pkt)

Spośród wymienionych wydarzeń w każdym ciągu oznacz literą A wydarzenie

chronologicznie pierwsze, a literą B – ostatnie.
1. ....... pierwszy rozbiór Polski ....... sejm rozbiorowy .......konfederacja barska
2. ....... konfederacja targowicka ....... powstanie kościuszkowskie ....... wojna w
obronie konstytucji

Grupa A | strona 5 z 13
( )
Zadanie 20 ( .... / 1 pkt)

Spośród wydarzeń XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej wybierz chronologicznie

pierwsze i oznacz je literą A oraz chronologicznie ostatnie i oznacz je literą B.
....... powołanie Komisji Edukacji Narodowej ....... założenie Szkoły Rycerskiej
....... założenie Collegium Nobilium ....... uchwalenie Konstytucji 3 maja
Zadanie 21 ( .... / 1 pkt)

Uporządkuj chronologicznie XVIII-wieczne instytucje. Zacznij od tej, która

powstała najwcześniej.
.......... Szkoła Rycerska .......... Collegium Nobilium .......... Komisja Edukacji
Narodowej
Zadanie 22 ( .... / 1 pkt)

Uporządkuj chronologicznie XVIII-wiecznych władców Polski. Zacznij od

panującego najwcześniej.
......... August II Mocny, ......... Stanisław August Poniatowski, ......... August III Sas
Zadanie 23 ( .... / 1 pkt)

Uporządkuj w kolejności wydarzenia, które nastąpiły w XVIII wieku. Rozpocznij

od wydarzenia, które było pierwsze.
......... konfederacja targowicka ........ konfederacja barska ........ sejm niemy
........ powstanie kościuszkowskie ........ Sejm Wielki
Zadanie 24 ( .... / 4 pkt)

Tomek i Ola, uczniowie klasy szóstej, przygotowują projekt edukacyjny z historii.

Na podstawie analizy treści ich wypowiedzi rozstrzygnij, o jakich postaciach
historycznych mówią. Wykreśl niewłaściwe informacje w zdaniach 1. i 2.
Tomek: Przeciwni reformom magnaci nie zgadzali się z zapisami Konstytucji 3 maja i
powołali konfederację przeciwko reformom Sejmu Wielkiego. Zawiązali ją w
porozumieniu z Katarzyną II w Petersburgu, ale oficjalnie ogłosili tę decyzję na terytorium
Rzeczypospolitej, w miasteczku Targowica.
Ola: Prusy zajęły Pomorze Gdańskie – bez Gdańska i Torunia, a także Warmię, łącząc w
ten sposób obie części swojego państwa. Na pozyskanych terenach dobrze rozwijała się
gospodarka. Z kolei Austria zagarnęła południową Małopolskę. Były to obszary gęsto
zaludnione, z ważnym ośrodkiem handlowym Lwowem i kopalniami soli w pobliżu
Krakowa. Rosja przejęła rozległe, lecz zacofane gospodarczo i słabo zaludnione ziemie
białoruskie nad górną Dźwiną i Dnieprem.

1. Tomek mówi o przyczynach/skutkach pierwszego/drugiego rozbioru Polski.

2. Ola opisuje przyczyny/skutki pierwszego/drugiego rozbioru Polski.

Grupa A | strona 6 z 13
( )
Zadanie 25 ( .... / 1 pkt)

Przyjrzyj się osi czasu i zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Order Virtuti Militari został ustanowiony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w

okresie oznaczonym na osi czasu literą
1. B. 2. C. 3. D. 4. E.
Zadanie 26 ( .... / 1 pkt)

Przyjrzyj się osi czasu i zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Do pierwszego rozbioru Polski doszło w okresie oznaczonym na osi czasu literą

1. B. 2. C. 3. D. 4. E.
Zadanie 27 ( .... / 2 pkt)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

Sejm z lat 1788–1792 nazwano

Zadanie 28 ( .... / 3 pkt)

Przyporządkuj wymienione niżej hasła do poszczególnych rozbiorów Polski.

Konstytucja 3 maja, kosynierzy, Tadeusz Rejtan, prawa kardynalne, Jan Kiliński,
Targowica, Racławice, Bar, Józef Poniatowski
Pierwszy rozbiór: ........................................................................................................
Drugi rozbiór: .............................................................................................................
Trzeci rozbiór: .............................................................................................................

Grupa A | strona 7 z 13
( )
Zadanie 29 ( .... / 2 pkt)

Przyporządkuj numery do wewnętrznych lub zewnętrznych przyczyn rozbiorów

Polski.
1) Utrata pozycji Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej wskutek wojen w XVII
wieku.
2) Osłabienie państwa wojnami w XVII wieku.
3) Ograniczenie władzy królewskiej przez liczne przywileje szlacheckie.
4) Liberum veto.
5) Ingerowanie sąsiednich mocarstw w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej.
6) Niechęć magnaterii do reform i przedkładanie prywatnych interesów nad sprawy
Rzeczypospolitej.
7) Słaba i nieliczna armia.

Przyczyny wewnętrzne: .......................................................................................................

Przyczyny zewnętrzne: ........................................................................................................
Zadanie 30 ( .... / 2 pkt)

Uzupełnij ciągi wydarzeń. W ciągu pierwszym wpisz wydarzenie chronologicznie

ostatnie, a drugim chronologicznie pierwsze. Wybierz odpowiedzi spośród
podanych.
otwarcie Biblioteki Załuskich, prawo o miastach

A. sejm niemy – prawa kardynalne – ....................................................

B. .................................................... – powstanie Teatru Narodowego – utworzenie
Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych

Grupa A | strona 8 z 13
( )
Zadanie 31 ( .... / 3 pkt)

Na podstawie ilustracji wykonaj polecenia.

1. Wybierz właściwe dokończenie zdania.

Postać przedstawiona na ilustracji to
A. Tadeusz Rejtan. C. Franciszek Salezy Potocki.
B. Adam Poniński. D. Stanisław August Poniatowski.
2. Wyjaśnij, dlaczego przedstawiona na ilustracji postać leży na podłodze i rozdziera
szatę.
................................................................................................................................................

3. Oceń, czy poniższe informacje dotyczące ilustracji są prawdziwe. Zaznacz literę P

przy zdaniu prawdziwym, a F – przy fałszywym.
A. Dramatyczny sprzeciw posła nic nie dał i sejm wyraził zgodę na rozbiór Polski. P/F
B. Postawa posła stała się odtąd symbolem zdrady narodowej. P/F

Grupa A | strona 9 z 13
( )
Zadanie 32 ( .... / 2 pkt)

Na podstawie mapy wykonaj zadania.

1. Pokoloruj ziemie zabrane Rzeczypospolitej w wyniku I rozbioru przez Austrię.

2. Dokończ zdanie.
Po pierwszym rozbiorze Polski, podróżując z Witebska do Lwowa, przejeżdżało się
kolejno przez:
A. Prusy, Rzeczpospolitą, Austrię. C. Austrię, Rzeczpospolitą, Prusy.
B. Rosję, Rzeczpospolitą, Austrię. D. Austrię, Rzeczpospolitą, Rosję.
Zadanie 33 ( .... / 2 pkt)

Wybierz poprawne dokończenie zdań.

1. W czasie wojny północnej Rzeczpospolitą bezlitośnie łupiły wojska
A. pruskie, rosyjskie. C. tureckie, pruskie.
B. szwedzkie, rosyjskie. D. rosyjskie, tureckie.
2. W trakcie wojny północnej panowali w Polsce
A. August II i August III.
B. August II i Stanisław Leszczyński.
C. August III i Stanisław Leszczyński.
D. Stanisław Leszczyński i Stanisław August Poniatowski.

Grupa A | strona 10 z 13
( )
Zadanie 34 ( .... / 4 pkt)

Wybierz właściwe uzupełnienie każdego zdania spośród oznaczonych literami A–C.

Duże znaczenie dla rozwoju kultury w Polsce miały tak zwane (1.) ....... . Były to
spotkania artystów i uczonych, które odbywały się na Zamku Królewskim w Warszawie
lub w (2.) ........ Stanisław August Poniatowski zapraszał na nie między innymi (3.) ....... .
Spotkania były wzorowane na (4.) ........

1. A. śniadania o poranku B. obiady czwartkowe C. aktywne podwieczorki

2. A. Pałacu w Śmiełowie B. kościele Sakramentek C. Łazienkach Królewskich
3. A. ambasadorów B. poetów C. żołnierzy
4. A. paryskich salonach literackich B. londyńskich salonach literackich
C. moskiewskich salonach literackich
Zadanie 35 ( .... / 6 pkt)

Uzupełnij notatkę. Wykorzystaj do tego podane niżej nazwy geograficzne.

Dubienka, Targowica, Rosja, Zieleńce, Prusy, Grodno

Przeciwni reformom powołali konfederację przeciwko dziełom Sejmu Wielkiego.

Zawiązali ją w porozumieniu z carycą Katarzyną II w miasteczku ..................................,
na wschodnim krańcu Podola. W rezultacie 100-tysięczna armia rosyjska wkroczyła na
ziemie Rzeczypospolitej. Polacy pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego wygrali
bitwę pod ................................... . Pod .................................. nad Bugiem armia polska z
Tadeuszem Kościuszką na czele odparła pięciokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie. Mimo
kapitulacji króla .................................. i .................................. dokonały drugiego rozbioru
Polski. W tym samym roku w .................................. zebrał się sejm, który zatwierdził
drugi rozbiór Polski i zniósł większość reform Sejmu Wielkiego.
Zadanie 36 ( .... / 1 pkt)

Przyjrzyj się osi czasu i wykonaj polecenie.

Wybierz ciąg liter odpowiadający poniższemu ciągowi wydarzeń.

wojna północna – elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego – powstanie
kościuszkowskie
1. A–B–D 2. B–D–E 3. C–D–E 4. B–C–D

Grupa A | strona 11 z 13
( )
Zadanie 37 ( .... / 2 pkt)

Na podstawie tekstu Reformy wojskowe sejmu niemego wybierz poprawne

dokończenie zdań.
Kiedy dla niezgód domowych i postronnych inkursji1 Rzeczypospolitej
[…]ekstraordynaryjnym2 sposobem ratować się musi i dlatego chcąc traktatem to złe
oddalić i z gruntu wykorzenić, zdało się nam stanom Rzeczypospolitej skryptem niniejszym
sekretnym niektóre punkta oprócz konstytucji obwarować. […]
Niezrachowanymi stratami doświadczyliśmy tego, że bez własnego regularnego wojska i
3

regularnej […] płacy, nigdy bezpiecznie i z honorem utrzymać się nie możemy; zważając z
drugiej strony [na] niedostatek kraju całego, postanowiliśmy liczbę wojska koronnego
dawniejszego trzydziestotysięcznego zredukować4 [red. – do 24 tysięcy].
Źródło: Reformy wojskowe sejmu „niemego” [w:] Marek Ferenc, Epoka nowożytna.
Teksty źródłowe. Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 2001,
s. 191–192
1
inkursja – najazd, napad 2
ekstraordynaryjny – nadzwyczajny
3
niezrachowany – niepoliczalny 4
zredukować – pomniejszyć

1. W wyniku postanowień sejmu niemego liczba wojska Rzeczypospolitej

A. zwiększyła się. C. utrzymała się na tym samym poziomie.
B. zmniejszyła się. D. trudno ocenić.
2. Posłowie podejmujący reformę wojskową kierowali się
A. strachem i chęcią zysku. C. szacunkiem i finansami.
B. honorem i ekonomią. D. patriotyzmem i odwagą.

Grupa A | strona 12 z 13
( )
Zadanie 38 ( .... / 2 pkt)

Na podstawie fragmentu Hymnu Korpusu Kadetów Ignacego Krasickiego wykonaj

polecenia.
Święta miłości kochanej ojczyzny,
Czują cię tylko umysły poczciwe!
Dla ciebie zjadłe1 smakują trucizny.
Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe2.
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkoszy3 prawdziwe.
Byle cię można wspomóc, byle wspierać.
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Źródło: Ignacy Krasicki, Hymn Korpusu Kadetów [w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach.
Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i
studentów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 403,
fragment.
1
jadowite 2
takie, które nie hańbią 3
dzisiaj: rozkosze

A. Napisz, jaka jest inna nazwa Korpusu Kadetów, czyli szkoły, która powstała z
inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego.
B. Wyjaśnij, jaki był podstawowy obowiązek wychowanków Korpusu Kadetów.
Zadanie 39 ( .... / 4 pkt)

Dopisz właściwy termin do każdej definicji. Wybierz odpowiedź spośród podanych

poniżej.
anarchia, ambasador, emigracja, naczelnik
1. Główny dowódca wojsk powstańczych podczas insurekcji kościuszkowskiej.
...............................
2. Stan chaosu i samowoli spowodowany brakiem władz państwowych lub ich
bezsilnością. ...............................
3. Najwyższy przedstawiciel danego państwa, który reprezentuje je wobec władz innego
państwa na jego terytorium. ...............................
4. Opuszczenie rodzinnego kraju, na przykład z powodu prześladowań politycznych.
...............................
Zadanie 40 ( .... / 4 pkt)

Rozstrzygnij, o jakim wydarzeniu z czasów powstania kościuszkowskiego mówią

opisane poniżej postacie.
A. „Byłem świadkiem, jak naczelnik ślubował w otoczeniu żołnierzy i mieszczan”.
B. „Jako jeden z kosynierów przyczyniłem się do zwycięstwa nad Rosjanami”.
C. „Z nadzieją przyjąłem wiadomość o przyznaniu chłopom wolności osobistej i
gwarancji nieusuwalności z zajmowanej ziemi”.
D. „Widziałem, jak w trakcie walk naczelnik został ranny i dostał się do niewoli”.
A. ......................................................... C. .........................................................
B. ......................................................... D. .........................................................

Grupa A | strona 13 z 13
Grupa B Liczba punktów .......... / 103
Imię i nazwisko .................................................
Klasa ...................................

Zadanie 1 ( .... / 5 pkt)

Wykonaj polecenia dotyczące konfederacji targowickiej.

1. Uzupełnij poniższy schemat.

2. Wybierz poprawne dokończenie zdań.

Główną przyczyną przystąpienia króla do Targowicy była
A. lojalność wobec Katarzyny II. C. strach przed carycą Katarzyną II.
B. troska o swój kraj. D. chęć osiągnięcia prywatnych korzyści.

Sejm grodzieński został zwołany w celu

A. przeprowadzenia reform. C. zatwierdzenia drugiego rozbioru.
B. wyboru nowego króla. D. detronizacji Stanisława Augusta Poniatowskiego.

Grupa B | strona 1 z 13
( )
Zadanie 2 ( .... / 3 pkt)

Na podstawie zamieszczonej mapy wykonaj polecenia.

Zadanie 3 ( .... / 3 pkt)

Na podstawie fragmentu Panoramy racławickiej wykonaj polecenia.

Grupa B | strona 2 z 13
( )
Zadanie 4 ( .... / 3 pkt)

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach

prawdziwych, a F – przy fałszywych.
A. Po śmierci Augusta II Mocnego wybuchła wojna domowa między Augustem III
a Stanisławem Poniatowskim. P/F
B. Za panowania Augusta III wszystkie sejmy, z wyjątkiem dwóch, zostały zerwane lub
zakończyły obrady bez podjęcia uchwał. P/F
C. Order Orła Białego to najstarsze i najwyższe odznaczenie w Rzeczypospolitej Polskiej,
które ustanowił August III Sas. P/F
Zadanie 5 ( .... / 2 pkt)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

Ryngrafy były szczególnie popularne wśród konfederatów

Zadanie 6 ( .... / 2 pkt)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

Warszawską siedzibą Augusta II i Augusta III był

Zadanie 7 ( .... / 1 pkt)

Wybierz właściwe dokończenie zdania.

Konstytucję 3 maja uchwalono podczas
A. sejmu niemego. C. sejmu elekcyjnego.
B. sejmu rozbiorowego. D. Sejmu Wielkiego.
Zadanie 8 ( .... / 1 pkt)

Wybierz właściwe dokończenie zdania.

Posłem, który sprzeciwił się zatwierdzeniu pierwszego rozbioru Polski, był
A. Stanisław Konarski. C. Antoni Poniński.
B. Wojciech Bogusławski. D. Tadeusz Rejtan.

Grupa B | strona 3 z 13
( )
Zadanie 9 ( .... / 1 pkt)

Wybierz ciąg chronologiczny zawierający właściwe zestawienie wydarzeń z czasów

panowania ostatnich władców Rzeczypospolitej.
A. sejm niemy – założenie Collegium Nobilium – założenie Szkoły
Rycerskiej B. założenie Szkoły Rycerskiej – sejm niemy – założenie
Collegium Nobilium
C. założenie Collegium Nobilium – sejm niemy – założenie Szkoły Rycerskiej
D. sejm niemy – założenie Szkoły Rycerskiej – założenie Collegium Nobilium
Zadanie 10 ( .... / 3 pkt)

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach

prawdziwych, a F – przy fałszywych.
A. Przyczyną pierwszego rozbioru Polski była klęska konfederacji targowickiej. P/F
B. Uchwalenie Konstytucji 3 maja przyczyniło się do drugiego rozbioru Polski. P/F
C. Upadek powstania kościuszkowskiego doprowadził do trzeciego rozbioru Polski. P/F
Zadanie 11 ( .... / 4 pkt)

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę P przy zdaniach

prawdziwych, a F – przy fałszywych.
A. Stanisław August Poniatowski miał znaczny wpływ na rozwój kultury i nauki
polskiego oświecenia. P/F
B. Jednym z najwybitniejszych pisarzy polskiego oświecenia był biskup warmiński Ignacy
Krasicki, autor licznych sztuk teatralnych. P/F
C. Obiady czwartkowe były spotkaniami artystów i uczonych, które odbywały się na
Zamku Królewskim w Warszawie lub w Łazienkach Królewskich z inicjatywy Stanisława
Augusta Poniatowskiego. P/F
Zadanie 12 ( .... / 1 pkt)

Uzupełnij schemat odpowiednią przyczyną, tak aby powstał właściwy ciąg

przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej.
A. klęska konfederacji barskiej, B. uchwalenie Konstytucji 3 maja
C. potrzeba przeprowadzenia reform w kraju
.................................. – pierwszy rozbiór Polski – utrata części ziem przez Rzeczpospolitą
Zadanie 13 ( .... / 4 pkt)

Uzupełnij puste miejsca, tak aby powstał właściwy ciąg przyczyna – wydarzenie –
skutek. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej.
A. słabnąca pozycja Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej
B. utrata niepodległości przez Polskę
C. zawiązanie konfederacji targowickiej i wybuch wojny z Rosją
D. klęska powstania kościuszkowskiego

Grupa B | strona 4 z 13
( )
Zadanie 14 ( .... / 4 pkt)

Wstaw obok wydarzeń litery odpowiadające grupom poniższych pojęć.

1. I rozbiór Polski .......... 3. powstanie kościuszkowskie ..........
2. II rozbiór Polski .......... 4. Sejm Wielki ..........
A. Racławice, Uniwersał połaniecki, Jan Kiliński, kosynierzy
B. Bar, Rada Nieustająca, Fryderyk II Wielki, Komisja Edukacji Narodowej
C. Targowica, Order Virtuti Militari, Józef Poniatowski, emigracja
D. Warszawa, Straż Praw, Ignacy Potocki, prawo o miastach

Zadanie 15 ( .... / 4 pkt)

Połącz postać z funkcją, którą pełniła.

A. Hugo Kołłątaj 1. król
B. August II Mocny 2. duchowny i uczony
C. Wojciech Bogusławski 3. autor sztuk teatralnych
D. Adam Poniński 4. autor sztuk teatralnych3. marszałek sejmu

Zadanie 16 ( .... / 3 pkt)

Spośród osiągnięć kulturalnych XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej podkreśl te, które

związane są z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim.
Teatr Narodowy, Komisja Edukacji Narodowej, Biblioteka Załuskich, Szkoła Rycerska,
Operalnia, Collegium Nobilium, pismo „Monitor”
Zadanie 17 ( .... / 4 pkt)

Do poniższych wydarzeń historycznych dopisz odpowiednie postacie. Odpowiedzi

wybierz spośród podanych.
Stanisław August Poniatowski, Stanisław Szczęsny Potocki,
Stanisław Małachowski, Stanisław Konarski

A. założenie Szkoły Rycerskiej – ________________________________

B. założenie Collegium Nobilium –
________________________________ C. konfederacja targowicka –
________________________________
D. obrady Sejmu Wielkiego – ________________________________
Zadanie 18 ( .... / 4 pkt)

Dopisz właściwą datę do każdego wydarzenia. Wybierz odpowiedzi spośród

podanych poniżej.
1717 r., 1768 r., 1792 r., 1794 r.
A. sejm niemy __________
B. konfederacja barska __________
Zadanie 19
C. konfederacja targowicka __________
D. powstanie kościuszkowskie __________
( .... / 2 pkt)

Spośród wymienionych wydarzeń w każdym ciągu oznacz literą A wydarzenie

chronologicznie pierwsze, a literą B – ostatnie.
1. ....... pierwszy rozbiór Polski .......konfederacja barska ...... sejm
rozbiorowy
2. ....... powstanie kościuszkowskie ....... wojna w obronie konstytucji .......
konfederacja targowicka

Grupa B | strona 5 z 13
( )
Zadanie 20 ( .... / 1 pkt)

Spośród wydarzeń XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej wybierz chronologicznie

pierwsze i oznacz je literą A oraz chronologicznie ostatnie i oznacz je literą B.
....... uchwalenie Konstytucji 3 maja ....... powołanie Komisji Edukacji
Narodowej ....... założenie Szkoły Rycerskiej ....... założenie Collegium
Nobilium

Zadanie 21 ( .... / 1 pkt)

Uporządkuj chronologicznie XVIII-wieczne instytucje. Zacznij od tej, która

powstała najwcześniej.
.......... Collegium Nobilium .......... Szkoła Rycerska .......... Komisja
Edukacji Narodowej
Zadanie 22 ( .... / 1 pkt)

Uporządkuj chronologicznie XVIII-wiecznych władców Polski. Zacznij od

panującego najwcześniej.
........ Stanisław August Poniatowski, ......... August II Mocny, ......... August III Sas
Zadanie 23 ( .... / 1 pkt)

Uporządkuj w kolejności wydarzenia, które nastąpiły w XVIII wieku. Rozpocznij

od wydarzenia, które było pierwsze.
......... konfederacja targowicka ........ sejm niemy ........ Sejm Wielki
........ powstanie kościuszkowskie ........ konfederacja barska
Zadanie 24 ( .... / 4 pkt)

Tomek i Ola, uczniowie klasy szóstej, przygotowują projekt edukacyjny z historii.

Na podstawie analizy treści ich wypowiedzi rozstrzygnij, o jakich postaciach
historycznych mówią. Wykreśl niewłaściwe informacje w zdaniach 1. i 2.
Tomek: Przeciwni reformom magnaci nie zgadzali się z zapisami Konstytucji 3 maja i
powołali konfederację przeciwko reformom Sejmu Wielkiego. Zawiązali ją w
porozumieniu z Katarzyną II w Petersburgu, ale oficjalnie ogłosili tę decyzję na terytorium
Rzeczypospolitej, w miasteczku Targowica.
Ola: Prusy zajęły Pomorze Gdańskie – bez Gdańska i Torunia, a także Warmię, łącząc w
ten sposób obie części swojego państwa. Na pozyskanych terenach dobrze rozwijała się
gospodarka. Z kolei Austria zagarnęła południową Małopolskę. Były to obszary gęsto
zaludnione, z ważnym ośrodkiem handlowym Lwowem i kopalniami soli w pobliżu
Krakowa. Rosja przejęła rozległe, lecz zacofane gospodarczo i słabo zaludnione ziemie
białoruskie nad górną Dźwiną i Dnieprem.
1. Ola opisuje przyczyny/skutki pierwszego/drugiego rozbioru Polski.
2. Tomek mówi o przyczynach/skutkach pierwszego/drugiego rozbioru
Polski.

Grupa B | strona 6 z 13
( )
Zadanie 25 ( .... / 1 pkt)

Przyjrzyj się osi czasu i zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Order Virtuti Militari został ustanowiony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego w

okresie oznaczonym na osi czasu literą
1. E. 2. C. 3. D. 4. B.
Zadanie 26 ( .... / 1 pkt)

Przyjrzyj się osi czasu i zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Do pierwszego rozbioru Polski doszło w okresie oznaczonym na osi czasu literą

1. B. 2. C. 3. E. 4. D.

Zadanie 27 ( .... / 2 pkt)

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

Sejm z lat 1788–1792 nazwano

Zadanie 28 ( .... / 3 pkt)

Przyporządkuj wymienione niżej hasła do poszczególnych rozbiorów Polski.

kosynierzy, prawa kardynalne, Targowica, Racławice, Bar, Józef Poniatowski,
Konstytucja 3 maja, Tadeusz Rejtan, Jan Kiliński
Pierwszy rozbiór:
........................................................................................................ Drugi rozbiór:
.............................................................................................................
Trzeci rozbiór: .............................................................................................................

Grupa B | strona 7 z 13
( )
Zadanie 29 ( .... / 2 pkt)

Przyporządkuj numery do wewnętrznych lub zewnętrznych przyczyn rozbiorów

Polski.
1) Osłabienie państwa wojnami w XVII wieku.
2) Utrata pozycji Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej
wskutek wojen w XVII wieku.
3) Ograniczenie władzy królewskiej przez liczne przywileje szlacheckie.
4) Liberum veto.
5) Słaba i nieliczna armia.
6) Ingerowanie sąsiednich mocarstw w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej.
7) Niechęć magnaterii do reform i przedkładanie prywatnych interesów nad sprawy
Rzeczypospolitej.

Przyczyny wewnętrzne: .......................................................................................................

Przyczyny zewnętrzne: ........................................................................................................
Zadanie 30 ( .... / 2 pkt)

Uzupełnij ciągi wydarzeń. W ciągu pierwszym wpisz wydarzenie chronologicznie

ostatnie, a drugim chronologicznie pierwsze. Wybierz odpowiedzi spośród
podanych.
otwarcie Biblioteki Załuskich, prawo o miastach

A. .................................................... – powstanie Teatru Narodowego –

utworzenie Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych
B. sejm niemy – prawa kardynalne –
....................................................

Grupa B | strona 8 z 13
( )
Zadanie 31 ( .... / 3 pkt)

Na podstawie ilustracji wykonaj polecenia.

1. Wybierz właściwe dokończenie zdania.

Postać przedstawiona na ilustracji to
A. Franciszek Salezy Potocki. C. Tadeusz Rejtan.
B. Adam Poniński. D. Stanisław August Poniatowski.

2. Wyjaśnij, dlaczego przedstawiona na ilustracji postać leży na podłodze i rozdziera

szatę.
................................................................................................................................................

3. Oceń, czy poniższe informacje dotyczące ilustracji są prawdziwe. Zaznacz literę P

przy zdaniu prawdziwym, a F – przy fałszywym.
A. Postawa posła stała się odtąd symbolem zdrady narodowej. P/F
B. Dramatyczny sprzeciw posła nic nie dał i sejm wyraził zgodę na
rozbiór Polski. P/F

Grupa B | strona 9 z 13
( )
Zadanie 32 ( .... / 2 pkt)

Na podstawie mapy wykonaj zadania.

1. Pokoloruj ziemie zabrane Rzeczypospolitej w wyniku I rozbioru przez Austrię.

2. Dokończ zdanie.
Po pierwszym rozbiorze Polski, podróżując z Witebska do Lwowa, przejeżdżało się
kolejno przez:
A. Prusy, Rzeczpospolitą, Austrię. C. Rosję, Rzeczpospolitą, Austrię.
B. Austrię, Rzeczpospolitą, Prusy. D. Austrię, Rzeczpospolitą, Rosję.

Zadanie 33 ( .... / 2 pkt)

Wybierz poprawne dokończenie zdań.

1. W czasie wojny północnej Rzeczpospolitą bezlitośnie łupiły wojska
A. szwedzkie, rosyjskie. C. pruskie, rosyjskie.
B. tureckie, pruskie. D. rosyjskie, tureckie.
2. W trakcie wojny północnej panowali w Polsce
A. August II i August III.
B. August II i Stanisław Leszczyński.
C. Stanisław Leszczyński i Stanisław August Poniatowski.
D. August III i Stanisław Leszczyński.

Grupa B | strona 10 z 13
( )
Zadanie 34 ( .... / 4 pkt)

Wybierz właściwe uzupełnienie każdego zdania spośród oznaczonych literami A–C.

Duże znaczenie dla rozwoju kultury w Polsce miały tak zwane (1.) ....... . Były to
spotkania artystów i uczonych, które odbywały się na Zamku Królewskim w Warszawie
lub w (2.) ........ Stanisław August Poniatowski zapraszał na nie między innymi (3.) ....... .
Spotkania były wzorowane na (4.) ........

1. A. śniadania o poranku B. aktywne podwieczorki C. obiady

czwartkowe
2. A. kościele Sakramentek B. Pałacu w Śmiełowie C. Łazienkach
Królewskich
3. A. ambasadorów B. żołnierzy C. poetów
4. A. moskiewskich salonach literackich B. londyńskich salonach literackich
C. paryskich salonach literackich

Zadanie 35 ( .... / 6 pkt)

Uzupełnij notatkę. Wykorzystaj do tego podane niżej nazwy geograficzne.

Dubienka, Targowica, Rosja, Zieleńce, Prusy, Grodno

Przeciwni reformom powołali konfederację przeciwko dziełom Sejmu Wielkiego.

Zawiązali ją w porozumieniu z carycą Katarzyną II w miasteczku ..................................,
na wschodnim krańcu Podola. W rezultacie 100-tysięczna armia rosyjska wkroczyła na
ziemie Rzeczypospolitej. Polacy pod dowództwem księcia Józefa Poniatowskiego wygrali
bitwę pod ................................... . Pod .................................. nad Bugiem armia polska z
Tadeuszem Kościuszką na czele odparła pięciokrotnie liczniejsze wojska rosyjskie. Mimo
kapitulacji króla .................................. i .................................. dokonały drugiego rozbioru
Polski. W tym samym roku w .................................. zebrał się sejm, który zatwierdził
drugi rozbiór Polski i zniósł większość reform Sejmu Wielkiego.
Zadanie 36 ( .... / 1 pkt)

Przyjrzyj się osi czasu i wykonaj polecenie.

Wybierz ciąg liter odpowiadający poniższemu ciągowi wydarzeń.

wojna północna – elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego – powstanie
kościuszkowskie
1. A–B–D 2. B–C–D 3. C–D–E 4. B–D–E

Grupa B | strona 11 z 13
( )
Zadanie 37 ( .... / 2 pkt)

Na podstawie tekstu Reformy wojskowe sejmu niemego wybierz poprawne

dokończenie zdań.

Kiedy dla niezgód domowych i postronnych inkursji1 Rzeczypospolitej

[…] ekstraordynaryjnym2 sposobem ratować się musi i dlatego chcąc traktatem to złe
oddalić i z gruntu wykorzenić, zdało się nam stanom Rzeczypospolitej skryptem niniejszym
sekretnym niektóre punkta oprócz konstytucji obwarować.

[…] Niezrachowanymi3 stratami doświadczyliśmy tego, że bez własnego regularnego

wojska i regularnej […] płacy, nigdy bezpiecznie i z honorem utrzymać się nie możemy;
zważając z drugiej strony [na] niedostatek kraju całego, postanowiliśmy liczbę wojska
koronnego dawniejszego trzydziestotysięcznego zredukować4[red. – do 24 tysięcy].
Źródło: Reformy wojskowe sejmu „niemego” [w:] Marek Ferenc, Epoka nowożytna.
Teksty źródłowe. Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 2001,
s. 191–192
1
inkursja – najazd, napad 2
ekstraordynaryjny – nadzwyczajny
3
niezrachowany – niepoliczalny 4
zredukować – pomniejszyć

1. W wyniku postanowień sejmu niemego liczba wojska Rzeczypospolitej

A. zmniejszyła się. C. utrzymała się na tym samym poziomie.
B. zwiększyła się. D. trudno ocenić.
2. Posłowie podejmujący reformę wojskową kierowali się
A. strachem i chęcią zysku. C. patriotyzmem i odwagą.
B. szacunkiem i finansami. D. honorem i ekonomią.

Grupa B | strona 12 z 13
( )
Zadanie 38 ( .... / 2 pkt)

Na podstawie fragmentu Hymnu Korpusu Kadetów Ignacego Krasickiego wykonaj

polecenia.
Święta miłości kochanej ojczyzny,
Czują cię tylko umysły poczciwe!
Dla ciebie zjadłe1 smakują trucizny.
Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe2.
Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny,
Gnieździsz w umyśle rozkoszy3 prawdziwe.
Byle cię można wspomóc, byle wspierać.
Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Źródło: Ignacy Krasicki, Hymn Korpusu Kadetów [w:] Wiek XVI–XVIII w źródłach.
Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i
studentów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 403,
fragment.
1
jadowite 2
takie, które nie hańbią 3
dzisiaj: rozkosze

A. Wyjaśnij, jaki był podstawowy obowiązek wychowanków Korpusu Kadetów.

B. Napisz, jaka jest inna nazwa Korpusu Kadetów, czyli szkoły, która powstała z
inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Zadanie 39 ( .... / 4 pkt)

Dopisz właściwy termin do każdej definicji. Wybierz odpowiedź spośród podanych

poniżej.
anarchia, ambasador, emigracja, naczelnik
1. Stan chaosu i samowoli spowodowany brakiem władz państwowych lub ich
bezsilnością. ...............................
2. Najwyższy przedstawiciel danego państwa, który reprezentuje je wobec władz innego
państwa na jego terytorium. ...............................
3. Opuszczenie rodzinnego kraju, na przykład z powodu prześladowań politycznych.
...............................
4. Główny dowódca wojsk powstańczych podczas insurekcji
kościuszkowskiej. ...............................
Zadanie 40 ( .... / 4 pkt)

Rozstrzygnij, o jakim wydarzeniu z czasów powstania kościuszkowskiego mówią

opisane poniżej postacie.
A. „Jako jeden z kosynierów przyczyniłem się do zwycięstwa nad Rosjanami”.
B. „Z nadzieją przyjąłem wiadomość o przyznaniu chłopom wolności osobistej i
gwarancji nieusuwalności z zajmowanej ziemi”.
C. „Widziałem, jak w trakcie walk naczelnik został ranny i dostał się do niewoli”.
D. „Byłem świadkiem, jak naczelnik ślubował w otoczeniu żołnierzy i
mieszczan”.
A. ......................................................... C. .........................................................
B. ......................................................... D. .........................................................

Grupa B | strona 13 z 13