Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 108
Imię i nazwisko ...................................

1 Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (.../1 pkt)

Autorem słynnych listów do Marysieńki był
A. Zygmunt III Waza. C. Michał Korybut Wiśniowiecki.
B. Jan Kazimierz. D. Jan III Sobieski.

2 Przyjrzyj się ilustracji. Następnie uzupełnij tekst, przyporządkowując do każdego (.../4 pkt)
zdania właściwe uzupełnienie spośród oznaczonych literami A–C.

Przedstawiona na ilustracji budowla pochodzi z epoki (1.) ____. Świadczy o tym

charakterystyczny wygląd przedniej ściany pałacu, czyli (2.) ____ . W XVII wieku pałac
był rezydencją (3.) ____ . Epokowym wzorcem pałacu była siedziba królów Francji, (4.)
___.

1. A. renesansu B. baroku C. oświecenia

2. A. ambony B. gzymsu C. fasady
3. A. Jana III Sobieskiego B. Michała Korybuta Wiśniowieckiego C. Jana Kazimierza
4. A. Luwr B. Wersal C. Bastylia

3 Uzupełnij notatkę, wykorzystując poniższe nazwy geograficzne. (.../6 pkt)

Oliwa, Częstochowa, Ujście, Kiejdany, Lwów, Inflanty

Od początku wojny Szwedzi odnosili liczne sukcesy. Słabo wyszkolone pospolite

ruszenie szlachty wielkopolskiej nie podjęło walki i skapitulowało pod ..........................
Na Litwie magnaci i szlachta poddali się Szwedom w ........................... Przełomowym
momentem wojny była obrona klasztoru paulinów na Jasnej Górze w ................................
W 1656 roku do Polski wrócił król Jan Kazimierz, który we .......................... złożył
uroczystą przysięgę. Obiecał poprawę losu chłopów i mieszczan, jeśli najeźdźcy zostaną
wygnani. Wojna zakończyła się podpisaniem pokoju w ............................. Na mocy
traktatu Szwecja zagarnęła niemal całe .................................

Grupa A | strona 1 z 9
4 Przyjrzyj się zdjęciu. Następnie wykonaj polecenia. (.../3 pkt)

5 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. (.../2 pkt)

„Lwem Lechistanu” Turcy nazwali

6 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. (.../2 pkt)

Wśród szlachty polskiej popularne było przekonanie, że pochodzi ona od

7 Przyjrzyj się osi czasu. Następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Król Jan III Sobieski pokonał Turków pod Wiedniem w okresie oznaczonym na osi czasu
literą
1. B. 2. C. 3. D. 4. E.

Grupa A | strona 2 z 9
8 Uzupełnij schemat. (.../3 pkt)

9 Uzupełnij diagram. (.../4 pkt)

10 Przyjrzyj się mapie przedstawiającej wojny polsko-tureckie w XVII wieku. (.../3 pkt)
Następnie wykonaj polecenia.

A. Podkreśl kolorem czerwonym miejscowość, pod którą polska armia dowodzona

przez Stanisława Żółkiewskiego poniosła klęskę w 1620 roku.

B. Podkreśl kolorem niebieskim miejscowość, pod którą w roku 1673 armia polska
pod wodzą Jana Sobieskiego odniosła zwycięstwo na wojskami tureckimi.

C. Wpisz rok zawarcia traktatu pokojowego w Buczaczu w pustą kratkę

umieszczoną na mapie.

Grupa A | strona 3 z 9
11 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. (.../2 pkt)
Okres baroku cechował wzrost pobożności ludności, która licznie uczestniczyła
w pielgrzymkach do

12 Przyjrzyj się mapie przedstawiającej wojny Rzeczypospolitej z Rosją w XVI i XVII (.../2 pkt)
wieku. Następnie wykonaj polecenia.

1. Zmagania Rzeczypospolitej z Moskwą ostatecznie zakończyło zawarcie pokoju w

A. Polanowie. B. Dywilinie. C. Kłuszynie. D. Smoleńsku.
2. Wybierz właściwy ciąg zawierający kolejne etapy wyprawy Stefana Batorego.
A. Wielkie Łuki – Psków – Jam Zapolski – Połock
B. Psków – Połock – Wielkie Łuki – Jam Zapolski
C. Połock – Wielkie Łuki – Psków – Jam Zapolski
D. Jam Zapolski – Psków – Wielkie Łuki – Poło

Grupa A | strona 4 z 9
13 Przyjrzyj się drzewu genealogicznemu. Następnie wykonaj polecenia. (.../2 pkt)

14 Przyjrzyj się ilustracjom. Następnie wykonaj polecenia. (.../3 pkt)

1) Przyporządkuj wojsko do poszczególnych wydarzeń. Obok każdego z nich wpisz

odpowiednią literę.
.......potop szwedzki .......odsiecz wiedeńska
.......powstanie Chmielnickiego .......wyprawa Stefana Batorego
2) Wybierz poprawne dokończenie zdania.
Osełedcem mogli pochwalić się
A. husarze. B. pikinierzy. C. Kozacy. D. piechurzy wybranieccy.
3) Wybierz wojska, które mogły spotkać się ze sobą na polu walki.
A. piechota wybraniecka z Kozakami B. pikinierzy i muszkieterowie z Kozakami
C. piechota wybraniecka z husarią D. pikinierzy i muszkieterzy z husarią

Grupa A | strona 5 z 9
15 Rozstrzygnij, w jakim wydarzeniu z czasów wojen polsko-tureckich brali udział (.../4 pkt)
opisani poniżej szlachcice.
A. „Razem z hetmanem Stanisławem Żółkiewskim walczyłem z Turkami w Mołdawii,
gdzie ponieśliśmy klęskę”. .............................................
B. „Za króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego byłem świadkiem podpisania
haniebnego traktatu z Turcją”. .........................................
C. „Walcząc pod hetmanem Janem Sobieskim, spuściliśmy lanie Turczynowi”.
..........................................................................................
D. „Byłem naocznym świadkiem, jak nasza husaria przegoniła Turków spod obleganego
miasta”. ..........................................................................

16 Wymień elementy stroju szlachcianki i szlachcica. Odpowiedzi wybierz spośród (.../2 pkt)
poniższych.
suknia, kontusz, pas, żupan, futrzany kołpak, kształciczek, karabela

Szlachcianka: ....................................................................................................................
Szlachcic: ..........................................................................................................................

17 Przyporządkuj odpowiednio miejsca do wojen, które rozegrały się w XVII wieku. (.../3 pkt)
Jasna Góra, Psków, Mołdawia, Inflanty, Siedmiogród, Kłuszyn,
Prusy Książęce, Perejasław, Kamieniec Podolski, Oliwa, Podole, Kijów

Wojna z Rosją: .............................................................................................................

Wojna ze Szwecją: ........................................................................................................
Wojny z Turcją: .............................................................................................................

18 Uporządkuj miejsca słynnych bitew z czasów XVII-wiecznych wojen w kolejności (.../1 pkt)
chronologicznej. Zacznij od tej, która została rozegrana najwcześniej.

...... Cecora ...... Oliwa ...... Wiedeń ...... Kircholm ...... Beresteczko

19 Uporządkuj XVII-wiecznych władców polskich w kolejności chronologicznej. (.../1 pkt)

Zacznij od panującego najwcześniej.

....... Jan Kazimierz

....... Zygmunt III Waza
....... Jan III Sobieski
....... Władysław IV Waza
....... Michał Korybut Wiśniowiecki

20 Dopisz właściwy termin do każdej definicji. Wybierz odpowiedzi spośród podanych (.../4 pkt)
poniżej.
piechota wybraniecka, cło, jasyr, haracz

1. Opłata nakładana przez państwo na towary w związku z ich przewozem przez granicę.
2. Coroczna danina płacona imperium osmańskiemu przez niemuzułmanów na ziemiach
podbitych przez Turków.
3. Oddziały piechoty powstałe z poboru spośród chłopów z dóbr królewskich.
4. Określenie oznaczające niewolę turecką lub tatarską.

21 W każdym ciągu wydarzeń wybierz chronologicznie pierwsze i wpisz obok niego (.../2 pkt)
literę A oraz chronologicznie ostatnie i oznacz je literą B.

1. 2.
........ ugoda w Zborowie ........ obrona Jasnej Góry
........ bitwa pod Korsuniem ........ śluby lwowskie
........ bitwa pod Beresteczkiem ........ kapitulacja pod Ujściem

Grupa A | strona 6 z 9
22 Przyjrzyj się osi czasu. Następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Wojska polskie wkroczyły na moskiewski Kreml w okresie oznaczonym na osi czasu

literą
1. A. 2. B. 3. C. 4. D.

23 Rozstrzygnij, czy poniższe informacje o wojnach ze Szwecją są prawdziwe. (.../3 pkt)

1. Bitwa pod Kircholmem miała charakter bitwy morskiej. P/F
2. Pod Ujściem i w Kiejdanach Polacy bohatersko przeciwstawili się Szwedom. P/F
3. Stosowana przez Polaków taktyka wojny podjazdowej polegała na atakach z
zaskoczenia odosobnionych oddziałów szwedzkich i unikaniu starcia z głównymi siłami
wroga. P/F

24 Dopisz właściwą datę do każdego wydarzenia. Wybierz odpowiedzi spośród (.../4 pkt)
podanych poniżej.
A. 1627 rok, B. 1610 rok, C. 1655 rok, D. 1667 rok

1. bitwa pod Kłuszynem .................. 3. rozejm w Andruszowie ...................

2. bitwa morska pod Oliwą ................... 4. obrona Jasnej Góry ......................

25 Dopisz wodzów do miejsc bitew. Odpowiedzi wybierz spośród podanych poniżej. (.../4 pkt)
Stanisław Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz, Stefan Czarniecki, Jan Sobieski
1. Kircholm .......................................... 3. Chocim ..........................................
2. Cecora .......................................... 4. Warka ..........................................

26 Adaś i Ala, uczniowie klasy szóstej, przygotowują projekt edukacyjny z historii. (.../4 pkt)
Przeczytaj ich wypowiedzi i rozstrzygnij, o jakich wydarzeniach historycznych
mówią. Następnie skreśl w każdym nawiasie błędną informację, tak aby powstały
zdania prawdziwe.
Adaś: Zmalała też rola sejmu. Szczególnie niekorzystne dla jego funkcjonowania było
nadużywanie zasady, zgodnie z którą sprzeciw posła kończył obrady i unieważniał
dotychczasowe postanowienia. Wykorzystywali ją magnaci i obce dwory – przekupywali
posłów, by zrywali sejmy, blokując reformy państwa.
Ala: Zniszczenia wojenne dotknęły wiele miast, wsi i folwarków. Liczne grunty leżały
odłogiem, czyli były nieuprawiane. Szlachta – chcąc temu zaradzić – zwiększała chłopom
wymiar pańszczyzny. Na domiar złego na zachodzie Europy spadły ceny zboża.
Doprowadziło to do spadku produkcji zboża, a handel nim wręcz uległ załamaniu.
Skutkiem było zubożenie mieszczaństwa i upadek znaczenia miast.

1. Adaś mówi o politycznych / gospodarczych skutkach XVII-wiecznych wojen, czyli

o liberum veto / rokoszach.
2. Ala opisuje polityczne / gospodarcze skutki XVII-wiecznych wojen, które przyczyniły
się do rokoszów / pustego skarbca.

27 Uporządkuj miejsca słynnych pokojów kończących wojny Rzeczypospolitej z Turcją, (.../1 pkt)
Szwecją i Rosją w kolejności chronologicznej. Zacznij od najwcześniejszego.

.......... Karłowice .......... Andruszów .......... Oliwa

28 Spośród traktatów pokojowych zawartych przez Rzeczpospolitą w XVII wieku (.../1 pkt)
wybierz chronologicznie pierwszy i oznacz go literą A, a potem – chronologicznie
ostatni i oznacz go literą B.
........... rozejm w Sztumskiej Wsi ........... rozejm w Andruszowie
........... pokój w Polanowie ........... pokój w Oliwie

Grupa A | strona 7 z 9
29 Uzupełnij puste miejsca odpowiednim wydarzeniem i skutkiem, tak aby powstały (.../2 pkt)
właściwe ciągi przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz odpowiedzi spośród
podanych poniżej.
odsiecz wiedeńska, oblężenie Pskowa

1. ............................................ – dymitriady – bitwa pod Kłuszynem

2. bitwa pod Chocimiem – utrata Kamieńca Podolskiego – ............................................

30 Przyjrzyj się osi czasu. Następnie wybierz litery odpowiadające poniższemu ciągowi (.../1 pkt)
XVII-wiecznych bitew.

bitwa pod Cecorą – bitwa pod Oliwą – bitwa pod Chocimiem

1. A–B–D 2. B–C–E 3. C–D–E 4. B–C–D

31 Uzupełnij schemat odpowiednią przyczyną, tak aby powstał właściwy ciąg (.../1 pkt)
przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej.
roszczenia królów Polski do tronu szwedzkiego, sojusz Polski i Austrii,
zmniejszenie rejestru kozackiego

32 Wybierz właściwe uzupełnienie każdego zdania spośród oznaczonych literami A–C. (.../3 pkt)
Jedną z głównych przyczyn wybuchu wojen z Rosją było/były (1.) ___. W XVII wieku
najsłynniejszym konfliktem polsko-szwedzkim była wojna zwana (2.) ___. Zawarty w
1699 roku pokój w Karłowicach zakończył wojny Polski ze/z (3.) ___.

1. A. przyłączenie Estonii do Polski B. dymitriady C. powstanie Chmielnickiego

2. A. wojną o Inflanty B. walką o ujście Wisły C. potopem szwedzkim
3. A. Szwecją B. Kozakami C. Turcją

33 Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (.../1 pkt)

Wybitnym XVII-wiecznym wodzem, który został bohaterem polskiego hymnu
narodowego, jest
A. Jan Karol Chodkiewicz. C. Stanisław Żółkiewski.
B. Stefan Czarniecki. D. Jan Sobieski.

34 Uzupełnij puste miejsca odpowiednim wydarzeniem i skutkiem, tak aby powstały (.../4 pkt)
właściwe ciągi przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz odpowiedzi spośród
podanych poniżej.
A. utrata przez Polskę Inflant
B. podział Ukrainy między Rzeczpospolitą i Rosję
C. dążenie Szwedów do panowania w basenie Morza Bałtyckiego
D. ograniczenie przywilejów Kozaków zaporoskich

35 Rozstrzygnij, czy poniższe informacje o wojnach Polski z Rosją i Kozakami są (.../3 pkt)
prawdziwe.
1. Zapoczątkowana w 1613 roku przez Michała Romanowa dynastia Romanowów
rządziła Rosją aż do 1917 roku. P/F
2. Armię kozacką tworzyła głównie piechota. P/F
3. W 1654 roku Chmielnicki zawarł z Rosjanami układ w Andruszowie o przyłączeniu
Ukrainy do Rosji. P/F

Grupa A | strona 8 z 9
36 Rozstrzygnij, czy poniższe informacje o wojnach z Turcją są prawdziwe. Zaznacz (.../3 pkt)
literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy fałszywych.
1. Na czele imperium osmańskiego stał wielki wezyr, który posiadał nieograniczoną
władzę. P/F
2. Pierwszą bitwę z Turkami Polacy stoczyli pod Chocimiem. P/F
3. Na mocy traktatu w Buczaczu Polacy musieli oddać Turcji część Ukrainy, Podole i
Kamieniec Podolski oraz zapłacić haracz. P/F

37 Rozstrzygnij, czy poniższe informacje o wojnach ze Szwecją są prawdziwe. (.../3 pkt)

1. Bitwa pod Kircholmem miała charakter bitwy morskiej. P/F
2. Pod Ujściem i w Kiejdanach Polacy bohatersko przeciwstawili się Szwedom. P/F
3. Stosowana przez Polaków taktyka wojny podjazdowej polegała na atakach z
zaskoczenia odosobnionych oddziałów szwedzkich i unikaniu starcia z głównymi siłami
wroga. P/F

38 Wstaw obok władców litery odpowiadające wydarzeniom, które rozegrały się w (.../4 pkt)
czasie ich panowania.
A. potop szwedzki C. zdobycie Moskwy
B. odsiecz wiedeńska D. utrata Kamieńca Podolskiego

1. Zygmunt III Waza – ...... 3. Michał Korybut Wiśniowiecki – ......

2. Jan Kazimierz – ...... 4. Jan III Sobieski – ......

39 Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (.../1 pkt)

Autorem słynnych listów do Marysieńki był
A. Zygmunt III Waza. C. Michał Korybut Wiśniowiecki.
B. Jan Kazimierz. D. Jan III Sobieski.

40 Wstaw obok XVII-wiecznych wojen litery z odpowiednimi skojarzeniami. (.../4 pkt)

A. Warszawa, Karol X Gustaw, Jasna Góra, wojna podjazdowa
B. Dzikie Pola, Bohdan Chmielnicki, Beresteczko, rejestr
C. Psków, Dymitr Samozwaniec, Kreml, bojarzy
D. Mołdawia, Kara Mustafa, Chocim, janczarzy

1. wojny polsko-rosyjskie .......... 3. wojny polsko-tureckie ..........

2. wojny polsko-szwedzkie .......... 4. powstanie kozackie ..........

41 Wybierz ciąg zawierający prawidłowe zestawienie wydarzeń z czasów wojen polsko- (.../1 pkt)
rosyjskich.
A. bitwa pod Cecorą – traktat w Buczaczu – odsiecz Wiednia
B. bitwa pod Kircholmem – rozejm w Sztumskiej Wsi – pokój w Oliwie
C. rozejm w Jamie Zapolskim – bitwa pod Kłuszynem – pokój w Polanowie
D. bitwa nad Żółtymi Wodami – ugoda w Zborowie – układ w Perejasławiu

42 Połącz wydarzenie z odpowiednim rokiem. (.../4 pkt)

A. 1635 rok B. 1634 rok C. 1667 rok D. 1672 rok

1. rozejm w Andruszowie ........ 3. traktat w Buczaczu ........

2. pokój w Polanowie ........ 4. rozejm w Sztumskiej Wsi ........

Grupa A | strona 9 z 9
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 108
Imię i nazwisko ...................................

1 Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (.../1 pkt)

Autorem słynnych listów do Marysieńki był
A. Zygmunt III Waza. C. Jan III Sobieski.
B. Jan Kazimierz. D. Michał Korybut Wiśniowiecki.

2 Przyjrzyj się ilustracji. Następnie uzupełnij tekst, przyporządkowując do każdego (.../4 pkt)
zdania właściwe uzupełnienie spośród oznaczonych literami A–C.

Przedstawiona na ilustracji budowla pochodzi z epoki (1.) ____. Świadczy o tym

charakterystyczny wygląd przedniej ściany pałacu, czyli (2.) ____ . W XVII wieku pałac
był rezydencją (3.) ____ . Epokowym wzorcem pałacu była siedziba królów Francji, (4.)
___.

1. A. baroku B. renesansu C. oświecenia

2. A. fasady B. gzymsu C. ambony
3. A. Jana III Sobieskiego B. Michała Korybuta Wiśniowieckiego C. Jana Kazimierza
4. A. Luwr B. Bastylia C. Wersal

3 Uzupełnij notatkę, wykorzystując poniższe nazwy geograficzne. (.../6 pkt)

Oliwa, Częstochowa, Ujście, Kiejdany, Lwów, Inflanty

Od początku wojny Szwedzi odnosili liczne sukcesy. Słabo wyszkolone pospolite

ruszenie szlachty wielkopolskiej nie podjęło walki i skapitulowało pod ..........................
Na Litwie magnaci i szlachta poddali się Szwedom w ........................... Przełomowym
momentem wojny była obrona klasztoru paulinów na Jasnej Górze w ................................
W 1656 roku do Polski wrócił król Jan Kazimierz, który we .......................... złożył
uroczystą przysięgę. Obiecał poprawę losu chłopów i mieszczan, jeśli najeźdźcy zostaną
wygnani. Wojna zakończyła się podpisaniem pokoju w ............................. Na mocy
traktatu Szwecja zagarnęła niemal całe .................................

Grupa B | strona 1 z 9
4 Przyjrzyj się zdjęciu. Następnie wykonaj polecenia. (.../3 pkt)

5 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. (.../2 pkt)

„Lwem Lechistanu” Turcy nazwali

6 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. (.../2 pkt)

Wśród szlachty polskiej popularne było przekonanie, że pochodzi ona od

7 Przyjrzyj się osi czasu. Następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Król Jan III Sobieski pokonał Turków pod Wiedniem w okresie oznaczonym na osi czasu
literą
1. B. 2. C. 3. D. 4. E.

Grupa B | strona 2 z 9
8 Uzupełnij schemat. (.../3 pkt)

9 Uzupełnij diagram. (.../4 pkt)

10 Przyjrzyj się mapie przedstawiającej wojny polsko-tureckie w XVII wieku. (.../3 pkt)
Następnie wykonaj polecenia.

A. Podkreśl kolorem niebieskim miejscowość, pod którą w roku 1673 armia polska
pod wodzą Jana Sobieskiego odniosła zwycięstwo na wojskami tureckimi.

B. Podkreśl kolorem czerwonym miejscowość, pod którą polska armia dowodzona

przez Stanisława Żółkiewskiego poniosła klęskę w 1620 roku.

C. Wpisz rok zawarcia traktatu pokojowego w Buczaczu w pustą kratkę

umieszczoną na mapie.

Grupa B | strona 3 z 9
11 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. (.../2 pkt)
Okres baroku cechował wzrost pobożności ludności, która licznie uczestniczyła
w pielgrzymkach do

12 Przyjrzyj się mapie przedstawiającej wojny Rzeczypospolitej z Rosją w XVI i XVII (.../2 pkt)
wieku. Następnie wykonaj polecenia.

1. Zmagania Rzeczypospolitej z Moskwą ostatecznie zakończyło zawarcie pokoju w

A. Dywilinie. B. Polanowie. C. Kłuszynie. D. Smoleńsku.
2. Wybierz właściwy ciąg zawierający kolejne etapy wyprawy Stefana Batorego.
A. Połock - Wielkie Łuki - Psków - Jam Zapolski
B. Wielkie Łuki – Psków – Jam Zapolski – Połock
C. Psków – Połock – Wielkie Łuki – Jam Zapolski
D. Jam Zapolski – Psków – Wielkie Łuki – Połoc

Grupa B | strona 4 z 9
13 Przyjrzyj się drzewu genealogicznemu. Następnie wykonaj polecenia. (.../2 pkt)

14 Przyjrzyj się ilustracjom. Następnie wykonaj polecenia. (.../3 pkt)

1) Przyporządkuj wojsko do poszczególnych wydarzeń. Obok każdego z nich wpisz

odpowiednią literę.
.......odsiecz wiedeńska .......powstanie Chmielnickiego
.......wyprawa Stefana Batorego .......potop szwedzki
2) Wybierz poprawne dokończenie zdania.
Osełedcem mogli pochwalić się
A. pikinierzy. B. Kozacy. C. piechurzy wybranieccy. D. husarze.
3) Wybierz wojska, które mogły spotkać się ze sobą na polu walki.
A. piechota wybraniecka z Kozakami B. piechota wybraniecka z husarią
C. pikinierzy i muszkieterzy z husarią D. pikinierzy i muszkieterowie z Kozakami

Grupa B | strona 5 z 9
15 Rozstrzygnij, w jakim wydarzeniu z czasów wojen polsko-tureckich brali udział (.../4 pkt)
opisani poniżej szlachcice.
A. „Razem z hetmanem Stanisławem Żółkiewskim walczyłem z Turkami w Mołdawii,
gdzie ponieśliśmy klęskę”. .............................................
B. „Byłem naocznym świadkiem, jak nasza husaria przegoniła Turków spod obleganego
miasta”. ..........................................................................
C. „Za króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego byłem świadkiem podpisania
haniebnego traktatu z Turcją”. .........................................
D. „Walcząc pod hetmanem Janem Sobieskim, spuściliśmy lanie Turczynowi”.
..........................................................................................

16 Wymień elementy stroju szlachcianki i szlachcica. Odpowiedzi wybierz spośród (.../2 pkt)
poniższych.
suknia, kontusz, pas, żupan, futrzany kołpak, kształciczek, karabela

Szlachcianka: ....................................................................................................................
Szlachcic: ..........................................................................................................................

17 Przyporządkuj odpowiednio miejsca do wojen, które rozegrały się w XVII wieku. (.../3 pkt)
Jasna Góra, Psków, Mołdawia, Inflanty, Siedmiogród, Kłuszyn,
Prusy Książęce, Perejasław, Kamieniec Podolski, Oliwa, Podole, Kijów

Wojna z Rosją: .............................................................................................................

Wojna ze Szwecją: ........................................................................................................
Wojny z Turcją: .............................................................................................................

18 Uporządkuj miejsca słynnych bitew z czasów XVII-wiecznych wojen w kolejności (.../1 pkt)
chronologicznej. Zacznij od tej, która została rozegrana najwcześniej.

...... Cecora ...... Oliwa ...... Wiedeń ...... Kircholm ...... Beresteczko

19 Uporządkuj XVII-wiecznych władców polskich w kolejności chronologicznej. (.../1 pkt)

Zacznij od panującego najwcześniej.

....... Jan Kazimierz

....... Zygmunt III Waza
....... Jan III Sobieski
....... Władysław IV Waza
....... Michał Korybut Wiśniowiecki

20 Dopisz właściwy termin do każdej definicji. Wybierz odpowiedzi spośród podanych (.../4 pkt)
poniżej.
piechota wybraniecka, cło, jasyr, haracz

1. Opłata nakładana przez państwo na towary w związku z ich przewozem przez granicę.
2. Coroczna danina płacona imperium osmańskiemu przez niemuzułmanów na ziemiach
podbitych przez Turków.
3. Oddziały piechoty powstałe z poboru spośród chłopów z dóbr królewskich.
4. Określenie oznaczające niewolę turecką lub tatarską.

21 W każdym ciągu wydarzeń wybierz chronologicznie pierwsze i wpisz obok niego (.../2 pkt)
literę A oraz chronologicznie ostatnie i oznacz je literą B.

1. 2.
........ ugoda w Zborowie ........ obrona Jasnej Góry
........ bitwa pod Korsuniem ........ śluby lwowskie
........ bitwa pod Beresteczkiem ........ kapitulacja pod Ujściem

Grupa B | strona 6 z 9
22 Przyjrzyj się osi czasu. Następnie zaznacz poprawne dokończenie zdania. (.../1 pkt)

Wojska polskie wkroczyły na moskiewski Kreml w okresie oznaczonym na osi czasu

literą
1. A. 2. B. 3. C. 4. D.

23 Rozstrzygnij, czy poniższe informacje o wojnach ze Szwecją są prawdziwe. (.../3 pkt)

1. Ważną przyczyną sporów polsko-szwedzkich była rywalizacja w basenie Morza
Bałtyckiego. P/F
2. Pod Ujściem i w Kiejdanach Polacy bohatersko przeciwstawili się Szwedom. P/F
3. Stosowana przez Polaków taktyka wojny podjazdowej polegała na atakach z
zaskoczenia odosobnionych oddziałów szwedzkich i unikaniu starcia z głównymi siłami
wroga. P/F

24 Dopisz właściwą datę do każdego wydarzenia. Wybierz odpowiedzi spośród (.../4 pkt)
podanych poniżej.
A. 1627 rok, B. 1610 rok, C. 1667 rok, D. 1655rok

1. bitwa pod Kłuszynem .................. 3. rozejm w Andruszowie ...................

2. bitwa morska pod Oliwą ................... 4. obrona Jasnej Góry ......................

25 Dopisz wodzów do miejsc bitew. Odpowiedzi wybierz spośród podanych poniżej. (.../4 pkt)
Stanisław Żółkiewski, Jan Karol Chodkiewicz, Stefan Czarniecki, Jan Sobieski
1. Kircholm .......................................... 3. Chocim ..........................................
2. Cecora .......................................... 4. Warka ..........................................

26 Adaś i Ala, uczniowie klasy szóstej, przygotowują projekt edukacyjny z historii. (.../4 pkt)
Przeczytaj ich wypowiedzi i rozstrzygnij, o jakich wydarzeniach historycznych
mówią. Następnie skreśl w każdym nawiasie błędną informację, tak aby powstały
zdania prawdziwe.
Adaś: Zmalała też rola sejmu. Szczególnie niekorzystne dla jego funkcjonowania było
nadużywanie zasady, zgodnie z którą sprzeciw posła kończył obrady i unieważniał
dotychczasowe postanowienia. Wykorzystywali ją magnaci i obce dwory – przekupywali
posłów, by zrywali sejmy, blokując reformy państwa.
Ala: Zniszczenia wojenne dotknęły wiele miast, wsi i folwarków. Liczne grunty leżały
odłogiem, czyli były nieuprawiane. Szlachta – chcąc temu zaradzić – zwiększała chłopom
wymiar pańszczyzny. Na domiar złego na zachodzie Europy spadły ceny zboża.
Doprowadziło to do spadku produkcji zboża, a handel nim wręcz uległ załamaniu.
Skutkiem było zubożenie mieszczaństwa i upadek znaczenia miast.

1. Adaś mówi o politycznych / gospodarczych skutkach XVII-wiecznych wojen, czyli

o liberum veto / rokoszach.
2. Ala opisuje polityczne / gospodarcze skutki XVII-wiecznych wojen, które przyczyniły
się do rokoszów / pustego skarbca.

27 Uporządkuj miejsca słynnych pokojów kończących wojny Rzeczypospolitej z Turcją, (.../1 pkt)
Szwecją i Rosją w kolejności chronologicznej. Zacznij od najwcześniejszego.

.......... Karłowice .......... Andruszów .......... Oliwa

28 Spośród traktatów pokojowych zawartych przez Rzeczpospolitą w XVII wieku (.../1 pkt)
wybierz chronologicznie pierwszy i oznacz go literą A, a potem – chronologicznie
ostatni i oznacz go literą B.
........... rozejm w Sztumskiej Wsi ........... rozejm w Andruszowie
........... pokój w Polanowie ........... pokój w Oliwie

Grupa B | strona 7 z 9
29 Uzupełnij puste miejsca odpowiednim wydarzeniem i skutkiem, tak aby powstały (.../2 pkt)
właściwe ciągi przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz odpowiedzi spośród
podanych poniżej.
odsiecz wiedeńska, oblężenie Pskowa

1. ............................................ – dymitriady – bitwa pod Kłuszynem

2. bitwa pod Chocimiem – utrata Kamieńca Podolskiego – ............................................

30 Przyjrzyj się osi czasu. Następnie wybierz litery odpowiadające poniższemu ciągowi (.../1 pkt)
XVII-wiecznych bitew.

bitwa pod Cecorą – bitwa pod Oliwą – bitwa pod Chocimiem

1. A–B–D 2. B–C–E 3. C–D–E 4. B–C–D

31 Uzupełnij schemat odpowiednią przyczyną, tak aby powstał właściwy ciąg (.../1 pkt)
przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej.
roszczenia królów Polski do tronu szwedzkiego, sojusz Polski i Austrii,
zmniejszenie rejestru kozackiego

32 Wybierz właściwe uzupełnienie każdego zdania spośród oznaczonych literami A–C. (.../3 pkt)
Jedną z głównych przyczyn wybuchu wojen z Rosją było/były (1.) ___. W XVII wieku
najsłynniejszym konfliktem polsko-szwedzkim była wojna zwana (2.) ___. Zawarty w
1699 roku pokój w Karłowicach zakończył wojny Polski ze/z (3.) ___.

1. A. przyłączenie Estonii do Polski B. powstanie Chmielnickiego C. dymitriady

2. A. potopem szwedzkim B. walką o ujście Wisły C. wojną o Inflanty
3. A. Szwecją B. Turcją C. Kozakami

33 Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (.../1 pkt)

Wybitnym XVII-wiecznym wodzem, który został bohaterem polskiego hymnu
narodowego, jest
A. Jan Karol Chodkiewicz. C. Stefan Czarniecki.
B. Jan Sobieski . D. Stanisław Żółkiewski.

34 Uzupełnij puste miejsca odpowiednim wydarzeniem i skutkiem, tak aby powstały (.../4 pkt)
właściwe ciągi przyczyna – wydarzenie – skutek. Wybierz odpowiedzi spośród
podanych poniżej.
A. utrata przez Polskę Inflant
B. ograniczenie przywilejów Kozaków zaporoskich
C. podział Ukrainy między Rzeczpospolitą i Rosję
D. dążenie Szwedów do panowania w basenie Morza Bałtyckiego

35 Rozstrzygnij, czy poniższe informacje o wojnach Polski z Rosją i Kozakami są (.../3 pkt)
prawdziwe.
1. W bitwie pod Kłuszynem wojskami polskimi dowodził Jan Karol Chodkiewicz. P/F
2. Armię kozacką tworzyła głównie piechota. P/F
3. W 1654 roku Chmielnicki zawarł z Rosjanami układ w Andruszowie o przyłączeniu
Ukrainy do Rosji. P/F

Grupa B | strona 8 z 9
36 Rozstrzygnij, czy poniższe informacje o wojnach z Turcją są prawdziwe. Zaznacz (.../3 pkt)
literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – przy fałszywych.
1. Pierwszą bitwę z Turkami Polacy stoczyli pod Chocimiem. P/F
2. Na mocy traktatu w Buczaczu Polacy musieli oddać Turcji część Ukrainy, Podole i
Kamieniec Podolski oraz zapłacić haracz. P/F
3. Naczelne dowództwo w bitwie pod Wiedniem objął hetman Jan III Sobieski. P/F

37 Rozstrzygnij, czy poniższe informacje o wojnach ze Szwecją są prawdziwe. (.../3 pkt)

A. Ważną przyczyną sporów polsko-szwedzkich była rywalizacja w basenie Morza
Bałtyckiego. P/F
B. Bitwa pod Kircholmem miała charakter bitwy morskiej. P/F
C. Pod Ujściem i w Kiejdanach Polacy bohatersko przeciwstawili się Szwedom. P/F

38 Wstaw obok władców litery odpowiadające wydarzeniom, które rozegrały się w (.../4 pkt)
czasie ich panowania.
A. potop szwedzki C. utrata Kamieńca Podolskiego
B. odsiecz wiedeńska D. zdobycie Moskwy

1. Zygmunt III Waza – ...... 3. Michał Korybut Wiśniowiecki – ......

2. Jan Kazimierz – ...... 4. Jan III Sobieski – ......

39 Wybierz prawidłowe zakończenie zdania. (.../1 pkt)

Autorem słynnych listów do Marysieńki był
A. Jan Kazimierz. C. Michał Korybut Wiśniowiecki.
B. Jan III Sobieski. D. Zygmunt III Waza.

40 Wstaw obok XVII-wiecznych wojen litery z odpowiednimi skojarzeniami. (.../4 pkt)

A. Warszawa, Karol X Gustaw, Jasna Góra, wojna podjazdowa
B. Mołdawia, Kara Mustafa, Chocim, janczarzy
C. Psków, Dymitr Samozwaniec, Kreml, bojarzy
D. Dzikie Pola, Bohdan Chmielnicki, Beresteczko, rejestr

1. wojny polsko-rosyjskie .......... 3. wojny polsko-tureckie ..........

2. wojny polsko-szwedzkie .......... 4. powstanie kozackie ..........

41 Wybierz ciąg zawierający prawidłowe zestawienie wydarzeń z czasów wojen polsko- (.../1 pkt)
rosyjskich.
A. bitwa pod Cecorą – traktat w Buczaczu – odsiecz Wiednia
B. bitwa pod Kircholmem – rozejm w Sztumskiej Wsi – pokój w Oliwie
C. bitwa nad Żółtymi Wodami – ugoda w Zborowie – układ w Perejasławiu
D. rozejm w Jamie Zapolskim – bitwa pod Kłuszynem – pokój w Polanowie

42 Połącz wydarzenie z odpowiednim rokiem. (.../4 pkt)

A. 1634 rok B. 1635 rok C. 1667 rok D. 1672 rok

1. rozejm w Andruszowie ........ 3. traktat w Buczaczu ........

2. pokój w Polanowie ........ 4. rozejm w Sztumskiej Wsi ........

Grupa B | strona 9 z 9