En yakın komşu uzaklığı a/2 ( =örgü sabiti) ve

en yakın komşu atomlar arası kuvvet sabitinin

ardışık olarak C ve 10C olduğu doğrusal bir
zincirin, normal titreşim modlarını inceleyerek;
k=0 ve k=p/a da w(k) yı belirleyip, kabaca
•dispersiyon bağıntısının grafiğini kabaca çiziniz.

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 1

(1)

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 2

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 3
Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 4
(1a) denkleminde genel ilerleyen dalga ifadeleri kullanılır ve yerine yazılırsa;

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 5

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 6
(2a) denkleminde genel ilerleyen dalga ifadeleri kullanılır ve yerine yazılırsa;

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 7

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 8
İki denklemin çözümü için katsayılar determinantını sıfıra eşitleyelim;

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 9

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 10
Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 11
Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 12
Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 13
Akustik kol: W frekansları küçüktür ve dolayısıyla uzun dalga
boylu titreşimler içindir. Bu titreşimlere ses dalgaları örnek
verilebilir.

Optik kol: W frekansları büyüktür ve dolayısıyla yüksek enerjili

titreşimler içindir. Bu titreşim modları elektromanyetik dalgalar ile
uyarılabilinir bu nedenle bu kollara optik kol denir.

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 14

a aralıklarla sıralanmış, kütleleri M olan atomlardan oluşan ve yakın komşular arası
etkileşme kuvvet sabiti C olan tek atomlu örgüde

şeklinde ilerleyen dalgayı incelediğimizde;

a) Dalganın toplam enerjisinin;

olduğunu gösteriniz. (s toplamı tüm atomlar üzerindendir.)

b) Verilen US ifadesini kullanarak, atom başına toplam enerjinin zaman ortalamasının;

olduğunu gösteriniz.

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 15

a)

F=-kx ise; bu sistem için,

s ve s+1 nci atomlar
arasındaki kuvvet
F=-C (us-us+1) dolaysıyla
F=C (us+1-us) olur.c

x=us-us+1
U=(1/2)kx2=(1/2)C (us-us+1)2

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 16

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 17
Sadece zaman fonksiyonu olan terimlerin ortalaması alınır
Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 20
a) 3.7x10-27 kg kütleli atomlardan oluşan bir
boyutlu doğrusal örgüde, en yakın komşu
atomlar arası mesafe 3 Angströmdür. Kuvvet
sabiti 1.5x10-2 N/m ise, bu örgüde maksimum
frekanslı elastik dalganın frekansı ne kadar olur?
b) Aynı örgüde dalga vektörü, 1. B.Z bölgesi
içindeki maksimum dalga vektörünün 90% nı
olan elastik dalganın frekansını hesaplayınız.
c) Bu durumda elastik dalganın faz hızını
hesaplayınız.
Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 22
1D birim hücresinde tek atom bulunan lineer örgüde dispersiyon bağıntısı;
b)
c)
N atomlu ve sadece en yakın komşu etkileşmesi olan doğrusal
örgü için bulunan dispersiyon bağıntısını kullanarak,
kip yoğunluğunun;

olduğunu gösteriniz.

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 26

D(w): Durum yoğunluğu: Birim frekans aralığındaki kip yoğunluğu
L=Bir boyutlu lineer örgünün uzunluğu (L=4a)
N atomlu durumu inceleyelim;

Bu durumda k uzayında, k-nın alabileceği izinli değerler;

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 27

N atomlu sistem için genel ifade;

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 28

 N

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 29

Hacmi 10-6 m3 olan bir kristalde 108.1024 tane atom bulunmaktadır.
Bu kristal için Debye fonksiyonu;

Birim hacim kip yoğunluğu;

Olduğuna göre, qD Debye sıcaklığı kaç K dir.

Doç.Dr. Süreyya AYDIN YÜKSEL 31
Debye sıcaklığı; kristaldeki fonon durumları, ısısal ve elektriksel iletim hakkında bilgi vermektedir. Bir kristal için
hesaplanan değerin üzerindeki sıcaklıklar için fononların dalga boyları küçük, bu değerin altındaki sıcaklıklar için ise fonon
dalga boyları büyüktür.