30.10.

2018

Termal iletkenlik Temel Kinetik teori

• Bir materyaldeki sıcaklık gradyentinin sonucunda Şayet c tek bir parçacığın ısı kapasitesiyle, sıcaklığı T+T olan
• ısı soğuk taraftan sıcak tarafa doğru akar. bir bölgeden sıcaklığı T olan bir bölgeye gitmek için parçacığa
• Isı akış yoğunluğu J (birim zamanda birim alandan akan ısı miktarı) cT kadar enerji verilmelidir.
(dT/dx) sıcaklık gradyenti ile orantılıdır.
Serbest yol uzunluğu lx olan iki uç arasında T:
Isı enerjisi akısı: jU
K- Termal iletkenlik Burada  iki çarpışma arasında geçen ortalama
birim kesitten birim zamanda iletilen enerjidir.
Süredir. Net enerji akısı (n- konsantrasyon):
Metallerde ısı hem elektronlarla hem de fononlarla taşınırlar; elektronların
katkısı ama çok daha büyüktür.
Yalıtkanlarda, hareketli elektronlar yoktur  tamamiyle fononlar tarafından
taşınır.
Fonolar tarafından ısı transferi Fononlar için v sabit, <v2>=v, nc=C; l=
• Fonon gazı: uzayın her bölgesinde bütün yönlerde hareket eden fononlar
vardır, gazda hareket eden moleküller gibi.
• Fonon konsantrasyonu sıcak uçta daha yüksektir  onlar daha soğuk Fonon termal
yerlere hareket ederler. iletkenliğidir.
• Bu gaz modelini kullanmanın avantajı: kinetik gaz teorisinde bildiğimiz bir Gazların kinetik teorisinde yaklaşık bir hesaptan ısı iletkenlik katsayısı olup C
takım kavramları uygulayabilmemizdir. birim hacim başına ısı sığası, v ortalama parçacık hızı ve l çarpışmalar arasında
parçacığın ortalama serbest yolu.

q1 ve q2 vektörlü iki fononun çarpıştığını ve q3 vektörlü üçüncü bir

Termal iletkenliğin sıcaklık bağlılığı:
-Cv’ nin sıcalık bağlığı zaten ele alınmıştı.
-Ses hızı v sıcaklığa duyarlıdır.
-Ortalama serbest yol l sıcaklığa çok bağlıdır.
fonon meydana geldiğini farz edelim.
Momentumun korunumu: q3=q1+q2
q3 BBB (birinci Brillouin bölgesi) içerisinde olabilir, yada olamaz
Eğer içerisinde ise  Çarpışmadan önce ve sonra momentum aynıdır.

Üç önemli mekanizma gözönüne alınmalıdır. Bu normal bir prosestir. Bunun termal direnç üzerine bir etkisi
(a) Bir fononun diğer fononlarla çarpışması, yoktur. Çünkü bir bütün olarak fonon siteminin akışı üzerine
(b) bir fononun kristaldeki safsızlıklarla çarpışması, bir etkisi yoktur.
Brilouin bölgesi
(c) bir fononun kristalin dış sınırlarıyla çarpışması. Eğer q3 BB’nin dışındaysa, BB’nin içerisindeki eşit
bir q4’e indirgeriz: q3=q4+G
Fonon – fonon saçılması anharmonik etkileşme yüzündendir. Momentum korunumu: q1+q2=q4+G
Eğer atomlar arasındaki kuvvetler saf harmonikse, Momentumdaki fark örgünün kütle merkezine
Fonon-fonon etkileşmesi meydana gelmez. transfer edilir.
Bu prosese kaydırma (umklapp)
Yüksek sıcaklıklarda atomik yer değiştirme büyüktür  prosesi denir.
Daha kuvvetli anhormonik durumda  fonon-fonon çarpışmaları da
daha kuvvetli olur. • Fonon momentumunu değiştirmek son derece etkili.
• Yüksek sıcaklıklardaki fonon saçılmasından sorumludur.

Termal Genleşme
Örgü titreşimlerini araştırmak için teknikler:
Boltzmann dağılım fonksiyonunu kullanarak ortalama yer değiştirmeyi hesaplayalım
•İnelastik x-ışını saçılması (XRD)
•Nötron saçılması (NS)
•Kızıl ötesi spektroskopisi (IRS)
Eğer anharmonik terimler küçükse üs için Taylor açılımını kullanabiliriz: •Brilluin ve Raman saçılması(RS)

İnelastik x-ışını kırınımı:

Termal
genleşme

 -  0 ve sin ölçerek dağınım (q) tayin edilir. Ana dezavatajı-

Termal genleşmenin kaynağı  -  0’ı doğru olarak ölçmek zordur. Bu zorluk nötron saçılması
asimetrik potansiyeldir. kullanılarak giderilir. Termal nötronların enerjisi çok küçüktür.