DIŞ AKIŞ

1
 DIŞ AKIŞ
Deneysel Yöntem

• Paralel akışta düzgün bir levha örneğinde olduğu gibi, verilen bir geometri, Ts > T∞
yı sağlamak için elektrikle ısıtılırsa, yüzeyden akışkana taşınımla ısı geçişi olur.
• Toplam ısı geçişi q’ ye eşit olan elektrik gücü E∙I (I2∙Re) yanı sıra, Ts ve T∞ kolaylıkla
ölçülebilir.
• Tüm levhaya ait ortalama ısı taşınım katsayısı (hL) Newton’ un Soğutma
Yasasından bulunabilir.
• Ayrıca karakteristik uzunluk L, ve akış özelliklerinin bilinmesi ile Nusselt, Reynolds
ve Prandtl sayısı bulunabilir.

2
‫ إذا ﺗﻢ ﺴﺨﻴﻦ ﻫﻨﺪﺳﺔ ﻣﻌﻴﻨﺔ ﻛﻬ ﺎﺋ ﺎ ﻟﺘﺤﻘﻴﻖ‬Ts> T∞ ، ‫ ﺤﺪث اﻧﺘﻘﺎل اﻟﺤﺮارة ﺎﻟﺤﻤﻞ اﻟﺤﺮاري ﻣﻦ اﻟﺴﻄﺢ إﻟﻰ اﻟﺴﺎﺋﻞ‬، ‫ ﻤﺎ ﻓﻲ ﻣﺜﺎل اﻟﻠﻮﺣﺔ اﻟﻤﻠﺴﺎء ﻓﻲ اﻟﺘﺪﻓﻖ اﻟﻤﺘﻮازي‬.
• ‫ إﻟﻰ ﺟﺎﻧﺐ اﻟﻄﺎﻗﺔ اﻟ ﻬ ﺎﺋ ﺔ‬E · I (I2 · Re) ، ‫ واﻟﺘﻲ ﺴﺎوي إﺟﻤﺎﻟﻲ اﻧﺘﻘﺎل اﻟﺤﺮارة‬q ، ‫ ﻤﻜﻦ ﻗ ﺎس‬Ts ‫ و‬T∞ ‫ ﺴﻬﻮﻟﺔ‬.
• ‫( ﻤﻜﻦ إ ﺠﺎد ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻌﺎﻣﻞ اﻧﺘﻘﺎل اﻟﺤﺮارة‬hL) ‫ﻟﻠﻮﺣﺔ ﺄ ﻤﻠﻬﺎ ﻣﻦ ﻗﺎﻧﻮن اﻟﺘﺒﺮ ﺪ ﻟﻨﻴﻮﺗﻦ‬.
• ‫ ﻤﻜﻦ أ ﻀﺎ اﻟﻌﺜﻮر ﻋﻠﻰ أرﻗﺎم‬Nusselt ‫ و‬Reynolds ‫ و‬Prandtl ‫ ﻣﻦ ﺧﻼل ﻣﻌﺮﻓﺔ ﺧﺼﺎﺋﺺ اﻟﻄﻮل‬L ‫وﺧﺼﺎﺋﺺ اﻟﺘﺪﻓﻖ‬.
Deneysel çalışmadan elde edilmiş ampirik formül

C, m ve n değerleri sabittir ve yüzey geometrisi (pürüzlülüğü) ve akışın türü (laminer,

türbülans) ile değişir.
• Birçok özel durum için (silindir, küre ve boru demetleri üzerindeki akış) bu
biçimde verilen ampirik formüller kullanılacaktır.
• Ampirik formüllerin hazırlanmasında iki yol vardır.
1. Ampirik formüldeki tüm özellikler film sıcaklığı (Tf) olarak adlandırılan
ortalama bir sınır tabaka sıcaklığı ile adlandırılır.

2. Diğer bir yaklaşım ise, ampirik formüldeki tüm özellikleri akışkan

sıcaklığından (T∞) bulmak ve denklemi ek bir parametre ile çarpmak.
∞: akışkan
Nu L  C Re Pr  Pr Prs 
r
Nu L  C Re Pr    s 
m n m n r
s: yüzey

3
Bir Levha Üzerindeki Paralel Akış
Laminer sınır tabaka oluşumu
levhanın ucunda (x=0) başlar ve
türbülansa geçiş, kritik bir
Reynolds sayısının (Rex,c)
gerçekleştiği nokta (xc) arasında
oluşur.
Sabit sıcaklık
Laminer Akış: Benzerlik Çözümü
Süreklilik Navier-Stokes Enerji korunumu
(Kütle korunumu) (Momentum korunumu)

4
Laminer Akış: Benzerlik Çözümü
• Sınır tabaka kalınlığı:

• Yüzey kayma gerilmesi:

• Yerel sürtünme katsayısı:

• Yerel Nusselt sayısı

5
Laminer Akış: Benzerlik Çözümü
• Hız sınır tabaka kalınlığının ısıl sınır tabakaya oranı :

• Ortalama sürtünme katsayısı:

 s,x
C f ,x 
 u2 2 C f ,x  2  C f ,x
• Ortalama Nusselt sayısı
Nu x  2  Nu x

Ortalaması alınmış denklemler, levhanın ön ucundan (x=0) yüzeydeki

bir x noktasına kadar ortalaması alınmış şekilde düzenlenmiştir.

6
Prandt sayısı küçük olan akışkanlar (sıvı metaller) için yerel Nusselt
sayısı:

Peclet sayısı (Pex= Rex Pr) dır. Burada (Pr ≤ 0.05) ısıl sınır tabakanın
oluşumu hız sınır tabaka oluşumundan daha hızlıdır. (δt>>δ).
uL  uL  Luc p uL Hacimsel Isı Geçişi
Pex  Re x Pr   Pe   
   k  İletimle Isı Geçişi

Tüm Prandt sayıları için geçerli olan tek bir bağıntı Churchill ve
Ozoe tarafından önerilmiştir. Sabit sıcaklıktaki bir levha üzerindeki
yerel Nusselt sayısı:

7
Türbülanslı Akış:
• Yerel sürtünme katsayısı (Rex,c=5×105);

Bu denklem Re=108’ e kadar %15 doğrulukla kullanılabilir.

• Ayrıca iyi bir yaklaşıkla, hız sınır tabaka kalınlığı;

Bu sonuçları laminer sınır tabakadaki sonuçlarla kıyaslandığında

Türbülanslı sürtünme katsayısındaki azalma daha yavaş gerçekleşir
Türbülanslı sınır tabaka gelişimi daha hızlı olur.

8
 Türbülanslı sürtünme
katsayısındaki azalma daha
yavaş gerçekleşir

Türbülanslı sınır tabaka

gelişimi daha hızlı olur.

9
Sınır tabaka gelişimi Prandtl sayısına bağlı değildir, ve türbülanslı
akışta;

Düzeltilmiş Reynolds veya Chilton-Colburn benzeşimi

kullanılmasıyla , türbülanslı akış için yerel Nusselt sayısı;

10
Karışık Sınır Tabaka Koşulları (Laminer + Türbülans):
• Karışık sınır tabaka demek, bir düz levha üzerinde laminer ve
türbülans sınır tabakalarının birlikte olması demektir.
• Eğer geçiş, levhanın arkasına doğru, örneğin 0.95 ≤ (xc/L) ≤ 1
aralığında oluşursa, laminer eşitlikleri kullanılabilir.

• Eğer levhanın alt ucundan yeterince önce (xc/L) ≤ 0.95 olduğu

zaman, yüzey ortalama katsayıları, laminer ve türbülanslı sınır
tabakaların her ikisindeki koşullardan etkilenecektir.

11
Karışık Sınır Tabaka Koşulları (Laminer + Türbülans):
• Karmaşık sınır tabaka durumunda, tüm levha için taşınımla ortalama
ısı geçiş katsayısı, laminer bölge boyunca (0<x<xc) ve türbülanslı
bölge boyunca (xc<x<L) yerel ısı geçiş katsayıları integralin
alınmasıyla bulunur.

• Yerel ısı taşınım katsayılarının yerine konmasıyla

laminer

türbülanslı

12
Böylece integralin hesaplanmasıyla ortalama Nusselt sayısı

Rex,c=5×105 olarak alınırsa A  871

Ortalama sürtünme katsayısı

13
 ÖRNEK-1: Basıncı 6 kN/m2 ve sıcaklığı 300°C olan hava, 10m/s bir hızla 0.5m
uzunluğundaki düz levha üzerinde akmaktadır. Bu levhayı 27°C’ lik bir yüzey
sıcaklığında tutmak için gerekli olan soğutma akısını birim levha genişliği için
hesaplayınız.

Sürekli rejim ve ışınım etkilerinin ihmal edildiğini kabul ediniz.

Tablodan 1 atm için özellikler alındığından 6x103 N/m2 basınçta kinematik vizkozite

14
‫ ث ﻋﻠﻰ ﻟ ح‬/ ‫ م‬10 ‫ درﺟﺔ ﻣﺌ ﺔ ﺴﺮﻋﺔ‬300 ‫ ودرﺟﺔ ﺣﺮارة‬2 ‫ م‬/ ‫ ﻛ ﻠﻮ ﻧﻴﻮﺗﻦ‬6 ‫ﻳﺘﺪﻓﻖ اﻟﻬﻮاء ﻀﻐﻂ‬
‫ اﺣﺴﺐ ﺗﺪﻓﻖ اﻟﺘﺒﺮ ﺪ ﻟ ﻞ وﺣﺪة ﻋﺮض ﻟﻮﺣﺔ ﻣﻄﻠﻮب ﻟﻠﺤﻔﺎظ ﻋﻠﻰ ﻫﺬە اﻟﻠﻮﺣﺔ ﻋﻨﺪ‬.‫ م‬0.5 ‫ﻣﺴﻄﺢ ﻄﻮل‬
‫ درﺟﺔ ﻣﺌ ﺔ‬27 ‫درﺟﺔ ﺣﺮارة ﺳﻄﺢ‬.
15
 ÖRNEK-2: Genişliği w=1m olan düz levha, her birinin uzunluğu 50 mm olan ve
birbirinden bağımsız olarak kontrol edilen şerit ısıtıcılar kullanılarak, Ts=230°C sabit
yüzey sıcaklığında tutulmaktadır. 25°C sıcaklığındaki atmosferik hava düz levha üzerinde
60 m/sn’ lik bir hızla akıyorsa, en fazla enerji hangi elektrikli ısıtıcıda sağlanmak
durumundadır? Sağlanan bu enerji ne kadardır?

Sürekli rejim ve ışınım etkilerinin ihmal edildiğini kabul ediniz. Levhanın alt yüzeyi
adyabatiktir.

16
‫ ﻳﺘﻢ اﻻﺣﺘﻔﺎظ ﺎﻟﻠ ح اﻟﻤﺴﻄﺢ ﻌﺮض‬w = 1m ‫ ﻣﻢ و ﺘﻢ اﻟﺘﺤ ﻢ ﻓﻴﻬﺎ ﺸ ﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻋﻦ ﻌﻀﻬﺎ‬50 ‫ درﺟﺔ ﻣﺌ ﺔ ﺎﺳﺘﺨﺪام ﺳﺨﺎﻧﺎت ﺷﺮ ﻄ ﺔ ﻄﻮل‬230 ‫ﻋﻨﺪ درﺟﺔ ﺣﺮارة ﺳﻄﺢ ﺛﺎﺑﺘﺔ ﺴﺎوي‬
‫ ﻓﻤﺎ اﻟﺴﺨﺎن اﻟ ﻬ ﺎﺋﻲ اﻟﺬي ﺠﺐ أن ﻳﻮﻓﺮ أ ﺒﺮ ﻗﺪر ﻣﻦ اﻟﻄﺎﻗﺔ؟ ﻣﺎ ﻣﻘﺪار اﻟﻄﺎﻗﺔ اﻟﺘﻲ ﻳﺘﻢ‬، ‫ ث ﻓﻮق اﻟﻠ ح اﻟﻤﺴﻄﺢ‬/ ‫ م‬60 ‫ درﺟﺔ ﻣﺌ ﺔ ﻳﺘﺪﻓﻖ ﺴﺮﻋﺔ‬25 ‫ إذا ﺎن اﻟﻬﻮاء اﻟﺠﻮي ﻋﻨﺪ‬.‫اﻟ ﻌﺾ‬
‫ﺗﻮﻓﻴﺮﻫﺎ؟‬
‫ اﻟﺴﻄﺢ اﻟﺴﻔﻠﻲ ﻟﻠﻮﺣﺔ ﺛﺎ ﺖ اﻟﺤﺮارة‬.‫اﻓﺘﺮض أن اﻟﺤﺎﻟﺔ اﻟﻤﺴﺘﻘﺮة وﺗﺄﺛﻴﺮات اﻹﺷﻌﺎع ﻣﻬﻤﻠﺔ‬.
17
18
 0.3 0.25
ℎ = 85 − 74 = 140 𝑊/𝑚 𝐾
0.05 0.05
𝑞 = 140 0.05 1 230 − 25 = 1440 𝑊

19