ISI TRANSFERİ

4.HAFTA
SINIR VE BAŞLANGIÇ ŞARTLARI
 SINIR VE BAŞLANGIÇ ŞARTLARI
• Ortamdaki ısı akısının ve sıcaklık dağılımının yüzeydeki şartlara bağlı
olduğu bilinmektedir ve bir ortamdaki ısı transfer probleminin
tanımı, ortamı sınırlayan yüzeylerdeki ısıl şartlar tam olarak tarif
edilmeden tamamlanamaz.

• Sınırlardaki ısıl şartların matematik ifadeleri sınır şartları olarak

adlandırılır.

• Kışın bir evin tuğladan yapılmış duvarı boyunca sıcaklık değişimi göz
önüne alınsın. Duvarın herhangi bir noktasındaki sıcaklık, duvarın
her iki yüzeyindeki diğer etkenler arasında, evin hava sıcaklığı,
rüzgarın hızı ve yönü ile dış yüzeye gelen güneş enerjisi gibi şartlara
bağlıdır. Sıcaklık dağılımı, ortamın iç tarafındaki ısı transfer
mekanizmasına bağlı olduğu kadar sınır şartlarına da bağlıdır.
• Bir ısı transfer problemini tanımlamak için her bir
doğrultudaki iki sınır şartı verilmelidir.
• Tek boyutlular için iki sınır şartı, iki boyutlular için
dört sınır şartı ve üç boyutlular için altı sınır şartı
tanımlanmalıdır.
• Tuğla örneğini düşünürsek, belirli bir anda
duvardaki herhangi bir noktada sıcaklık, ısı iletim
işleminin başlangıcında duvar şartına da bağlıdır.
Genellikle t = 0 anında tanımlı böylesi bir şart,
ortamın başlangıçtaki sıcaklık dağılımının
matematik ifadesidir ve başlangıç şartı olarak
adlandırılır.
• Kartezyen koordinatlarında başlangıç şartı,
T(x, y, z, 0) = f(x, y, z)
Aynı zamanda T(x, y, z, 0) = Ti olarak tanımlanabilir.
 Tanımlı Sıcaklık Sınır Şartı

• Bir yüzeye uygulanan sıcaklık genellikle doğrudan ve kolayca

ölçülebilir. Bu yüzden, bir yüzeydeki ısıl şartları tanımlamanın en
kolay yollarından biri sıcaklığı tanımlamaktır.
• L kalınlıklı bir düzlem duvarda tek boyutlu ısı iletimi için tanımlı
sıcaklık sınır şartları,

• Burada T1 ve T2 sırasıyla x = 0 ve x = L
yüzeylerinde belirtilen sıcaklıklardır.
• Tanımlı sıcaklıklar, sürekli ısı iletim
durumunda olabilir veya zamana göre
değişebilirler.
 Tanımlı Isı Akısı Sınır Şartı

• Sınırlar dahil olmak üzere ortamın herhangi bir

yerinde pozitif x yönünde ısı akısı Fourier ısı
iletim kanunu ile,

• Eğer ısı akısı koordinat ekseninin pozitif

yönünde ise pozitif, zıt yönünde ise negatif olur.
• Örnek olarak, her iki tarafındaki ortama
50 W/m2'lik ısı akısı olan L kalınlıklı bir düzlem
duvar için,

• x = L yüzeyinde ısı akısı -50 W/m2 olduğundan

ok yönünün –x yönünde olması gerekmektedir.
 Özel durum: Yalıtımlı sınır
• Yalıtım ısı transfer hızını azaltır; fakat
kalınlığı sonsuz olmadıkça ısı geçişini
tamamen engelleyemez.

• Bununla birlikte, iyice yalıtılmış bir

yüzeyden olan ısı transferi sıfır olarak
alınabilir.

• Mükemmel yalıtılmış bir yüzeyde (mesela

x = 0’da) sınır şartı,
 Özel durum: Isıl simetri
• Etki eden ısıl şartlardaki simetrinin bir sonucu
olarak, bazı ısı transfer problemleri ısıl simetriye
sahiptirler.
• Havada düşey biçimde asılı L kalınlıklı bir
plakanın iki yüzeyi aynı ısıl şartlara açıktır ve
dolayısıyla plakanın bir yarısındaki sıcaklık
dağılımı diğer yarısındaki sıcaklık dağılımı ile
aynı olur.
• Bu plakadaki ısı transfer problemi, x = L/2
merkez düzlemine göre ısıl simetriye sahip olur.
• Bundan dolayı, orta düzlem yalıtılmış yüzey gibi
görülebilir; bu simetri düzlemindeki ısıl şartlar
yalıtım veya sıfır ısı akısı sınır şartına benzer.
 Taşınım Sınır Şartı
• Taşınım sınır şartı bir yüzey enerji dengesi esas alınarak,
• (Seçilen bir doğrultuda yüzeyde ısı iletimi) = (Aynı doğrultuda
yüzeyde ısı taşınımı)
• L kalınlıklı bir düzlem duvarda x yönünde tek boyutlu ısı transferi
için, her iki yüzeyde taşınım sınır şartları:
 Işınım Sınır Şartı
• Uzay ve kriyojenik uygulamalarda görülenlere
benzer. Bazı durumlarda, bir ısı transferi yüzeyi,
vakumlu bir boşlukla çevrilidir ve dolayısıyla bir
yüzey ve çevre ortam arasında taşınımla ısı
transferi meydana gelmez.
• Enerji dengesi kullanılarak,
• L kalınlıklı bir plakada x doğrultusunda tek
boyutlu ısı transferi için her iki yüzeyde ışınım
sınır şartı:
• Işınım doğrusal olmayan bir sınır şartıdır. Bu
yüzden, bir yüzeyde ışınım alışverişinin ihmali
özendirilir (özellikle taşınımın olduğu ve ışınımın
rolünün az olduğu durumlar).
• Seçilen bir doğrultuda yüzeyde ısı iletimi = Aynı
doğrultuda yüzeyde ışınım değişimi
 Ara Yüzey Sınır Şartları
• Bazı cisimler farklı malzeme tabakalarından
oluşmuşlardır. Bu, sırasıyla her bir ara
yüzeyde sınır şartlarının tamamlanmasını
gerektirir.
• Temas halindeki iki cisim, temas alanında
aynı sıcaklığa sahip olmalıdır.
• Bir ara yüzey herhangi bir enerji
depolayamaz ve dolayısıyla ara yüzeyin her
iki tarafındaki ısı akısı aynı olmalıdır.
• x = xo 'da mükemmel temas halindeki A ve B
cisimlerinin ara yüzeydeki sınır şartları:
 Genelleşmiş Sınır Şartları

• Bir yüzey genellikle aynı anda taşınım, ışınım ve tanımlı ısı akısı
içerebilir.

• Böyle durumlarda sınır şartları yine aşağıda ifade edildiği gibi bir
yüzey enerji dengesi ile elde edilir.

• (Yüzeye olan her tür ısı transferi) = (Yüzeyden olan her tür ısı
transferi)