TAŞINIMA GİRİŞ

Taşınım Problemi
Ts ≠ T∞

h: yerel taşınım katsayısıdır.

Yüzey üzerinde akış koşullarının noktadan
noktaya değişmesi nedeniyle, yüzey
(a) Herhangi bir şekilli yüzey
boyunca q’’ ve h değişir.

Toplam ısı geçişi q, yerel ısı akısının bütün yüzey üzerinde

integrasyonla elde edilebilir.
q   qs" dAs q  Ts  T   hdAs
As As

Toplam yüzey için ortalama ısı taşınım katsayısı, h , toplam ısı geçişi:
q  hAs Ts  T 
1
 Ts ≠ T∞ Ortalama ve yerel taşınım
katsayıları arasındaki ilişki

1
h
As  hdA
As
s

(a) Herhangi bir şekilli yüzey

Düz levha üzerindeki akış için, h,

levha ucunda başlayarak x uzunluğu
ile değişir.
L
1
h   hdx
L0
(b) Düz levha
2
 ÖRNEK-1:
Yüzeyi oldukça pürüzlü bir düzlemsel levha üzerinde akış için yerel ısı
taşınım katsayısı hx , deneysel olarak aşağıdaki gibi bulunmuştur.
hx  x   ax 0.1

Burada a bir katsayısı (W/m1.9∙K) olup x(m) levha ucundan uzaklıktır.

1. x uzunluğundaki bir levha için ortalama ısı taşınım katsayısı hx ‘ in,
x’ deki yerel taşınım katsayısına , hx oranını veren bir bağlantı
geliştiriniz.
2. hx ve hx ‘ in değişimini x’ in fonksiyonu olarak kabaca çiziniz.

‫ ﺗﻢ اﻟﻌﺜﻮر ﺗﺠ ﺎ ﻋﻠﻰ ﻣﻌﺎﻣﻞ ﻧﻘﻞ اﻟﺤﺮارة اﻟﻤﺤﻠﻲ‬hx ‫ﻟﻠﺘﺪﻓﻖ ﻋﻠﻰ ﻟﻮﺣﺔ ﻣﺴﺘ ﺔ ذات ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻦ ﻟﻠﻐﺎ ﺔ ﻋﻠﻰ اﻟﻨﺤﻮ اﻟﺘﺎﻟﻲ‬.
‫ح س اﻟﻤﺤﻮر‬0.1 ‫ س‬  
‫( ﻫﻨﺎ ﻣﻌﺎﻣﻞ‬W / m1.9 · K) ‫ و‬x (‫ ﻣﺘﻮﺳﻂ ​​ﻣﻌﺎﻣﻞ اﻟﺤﻤﻞ اﻟﺤﺮاري )م‬.1 .‫ ﻫﻲ اﻟﻤﺴﺎﻓﺔ ﻣﻦ ﻧﻬﺎ ﺔ اﻟﻠﻮﺣﺔ‬hx ‫ ﻟﻄ ﻘﺔ ﻃﻮﻟﻬﺎ‬x ‫ ﺴﺎوي ﻣﻌﺎﻣﻞ اﻟﺤﻤﻞ اﻟﻤﺤﻠﻲ ﻋﻨﺪ‬x ، hx
‫ ارﺳﻢ ﺸ ﻞ ﺗﻘ ﺒﻲ اﻻﺧﺘﻼف ﺑﻴﻦ‬.2 .‫ ﺗﻄ ﺮ ارﺗ ﺎط ﻌﻄﻲ اﻟﻤﻌﺪل‬hx ‫ و‬hx ‫ ﻛﺪاﻟﺔ ﻓﻲ‬x
4
Taşınım Sınır Tabakaları
Hız (Hidrodinamik) Sınır Tabakası:

• Yüzey kayma gerilmesi yüzey sürtünmesi ile doğrudan ilişkilidir.

Cf: Yerel sürtünme katsayısı [-]

• Newtonyen akışkan varsayımı ile, yüzey kayma gerilmesi,

yüzeydeki hız gradyanından belirlenebilir.
μ: Dinamik viskozite [kg/m∙s]

5
Isıl Sınır Tabakası:

Ts>T∞

• Akışkanın sıcaklık gradyanı oluşturduğu bu bölge ısı sınır

tabakadır. Bu tabakanın kalınlığı (δt) genellikle
Ts  T
 0.99 T  T
Ts  T

oranını sağlayan y değerini sağlayan olarak tanımlanır.

• Giriş ucundan uzaklaştıkça ısı geçişi serbest akışı daha fazla
etkiler ve ısıl sınır tabaka büyür
6
Giriş ucundan x uzaklıktaki yerel ısı akısı y=0’ da Fourier yasası
uygulanarak belirlenebilir.

Newton’u soğutma yasasından yerel ısı taşınım katsayısı

7
Laminer ve Türbülanslı Akış

u u

y y=0, lam
y y=0, türb

8
• Sınır tabaka hesaplarında laminerden ile türbülanslı akışa geçişin,
bir xc noktasından başladığı varsayılır.
• Bu nokta Reynolds sayısı olarak adlandırılan bir boyutsuz
değişkenin aldığı değer ile belirlenir.
Tabi ki bu durum yüzey
pürüzlülüğü ile doğrudan ilişkilidir.

9
Taşınım Eşitlikleri

10
Taşınım Eşitlikleri – Hız Sınır Tabakası – Kütle Korunumu
• Hız sınır tabakası ile ilgili korunum yasasından biri kütlenin
korunumudur.
• Küçük diferansiyel kontrol hacminde sürekli akış için bu yasa,

Kontrol hacmine net kütle girişi (giriş – çıkış) sıfırdır.

Kütlenin , birim zaman
ve alandaki değişimi
kg m kg 1
 u   
m3 s s m2
Kontrol hacminden
çıkanlar Taylor serisi;
  u 
 u   dx
x
  v 
 v   dy dx  dy 1
y
11
    u      v 
 u  dy    v  dx    u   dx  dy    v   dy  dx  0
 x   y 

Giriş Çıkış
Sadeleştirmeler yapılıp, eşitlik dxdy bölünürse
  u     v 
 0 Süreklilik denklemi
x y

12
Taşınım Eşitlikleri – Hız Sınır Tabakası – Momentum Korunumu
• Newton’ un ikinci yasasına göre bir cismin ivmesi, bir cisme etki
eden kuvvet ile doğru cismin kütlesi ile ters orantılıdır.

 F
a
m
• Cismin momentumunun (mV) birim zamandaki değişimi cisme etki
eden net kuvvete eşittir.

 
 d mV
F
dt
• Bu nedenle, bir sistemin momentumu yalnızca sisteme etki eden net
kuvvet sıfır olduğunda sabit kalır ve böylece bu tür sistemlerin
momentumu korunmuş olur.

 F  0  momentum sabit kalır
13
• Hız sınır tabakası ile ilgili korunum yasasından biri momentum
korunumudur. [mV = kg∙m/s]
• Newton’ un ikinci yasası kullanarak bulunur.
Bu yasaya göre, hız sınır tabakasındaki diferansiyel bir kontrol hacmi
için etkileyen kuvvetlerin toplamı, kontrol hacmi içindeki momentum
değişimine (çıkış – giriş) eşit olmalıdır.
Sınır tabaka içinde akışkanı iki tür kuvvet etkileyebilir.

Hacimle orantılı gövde Alanla orantılı yüzey kuvvetleri.

kuvvetleri. Sürtünme kuvvetleri ve akışkanın
Yerçekimi, merkezkaç, manyetik, statik basıncından kaynaklanan
elektrik kuvvetleri
Akışkanın birim hacmi için x ve y X ve Y: Sınır tabakanın herhangi bir
bileşenleri X ve Y olarak gösterilir [N/m ]
3
noktasındaki normal gerilme (σij)
ve kayma gerilmesi (τij)
14
Kuvvet Dengesi:
 ij
m
Birim analizi, momentum mV  [kg  ]
s Yüzeye Gerilme
dik yön bileşenin
Momentumun birim zaman ve alandaki yön
değişimi
m
kg 
s  kg    F
s  m2 s 2m A
Gerilme tensörü
 xx  xy  xz 
 
 ij   yx  yy  yz 
  zx  zy  zz  dx  dy 1
 
15
Yüzeye dik gerilme bileşeni (çekme gerilmesi)  xx ,  yy , zz

Yüzeye paralel gerilme bileşeni (kayma  xy , xz , yx , yz , zx , zy

gerilmesi)

Statik basınç P
X yönündeki kuvvet dengesi
   xx    P     yx  
Fs , x    xx  dx   xx  dy   P  P  dx  dy   yx 
 dy   yx  dx
 x   x   y 
 

  xx  P   yx      P   yx  
Fs , x  dxdy  dxdy  dydx  Fs , x   xx
   dxdy
x x y  x x y 

16
Y yönündeki kuvvet dengesi

   yy  
Fs , y    yy  dy   yy  dx 
 y 
 

P  P 
P 
dy dx 

  
  xy  dx    dy
   xy xy

 y  x
 

  yy  P   
Fs , y  dydx  dydx   xy  dxdy
y y  x 
   yy  P   xy  
Fs , y     dydx
 y y x 
 

17
X yönündeki momentum net değişimi
    u  u       v  u  
  u  u    u  u  dx  dy    v  u    v  u  dy  dx
 x   y 

   u  u     v  u 
dxdy   dydx
x y

dx  dy 1

18
Y yönündeki momentum net değişimi

    v  v  
   
 v v   v v  dy  dx
 y 
    u  v  
   u  v    u  v   dx  dy
 x 

   v  v     u  v 
dydx  dxdy dx  dy  1
y x

19
X koordinatı için;
Momentum değişimi, kuvvet dengesine eşitlenirse;

   u  u     v  u     xx  P   yx  
dxdy  dydx      dxdy  Xdxdy
x y  x x y 

   u  u     v  u    xx  P   yx 
     X
x y x x y

Türev açılıp süreklilik denklemi ile sadeleştirilse;

 u u     yx 
 u  v    xx  P   X
 x y  x y

20
Y koordinatı için;
Momentum değişimi, kuvvet dengesine eşitlenirse;

   v  v     u  v     yy  P   xy  
dydx  dxdy      dydx  Ydxdy
y x  y y x 
 
   v  v    u  v    yy  P   xy 
     Y
y x y y x

Türev açılıp süreklilik denklemi ile sadeleştirilse;

 v v  
  u  v    yy  P  
  xy 
Y
 x y  y x

21
2B gerilme tensörü
𝜕𝑢 2 𝜕𝑢 𝜕𝑣 𝜕𝑢 𝜕𝑣
2𝜇 − 𝜇 + 𝜇 +
𝜎 𝜏 𝜕𝑥 3 𝜕𝑥 𝜕𝑦 𝜕𝑦 𝜕𝑥
𝜎 = 𝜏 𝜎 =
𝜕𝑢 𝜕𝑣 𝜕𝑣 2 𝜕𝑢 𝜕𝑣
𝜇 + 2𝜇 − 𝜇 +
𝜕𝑦 𝜕𝑥 𝜕𝑦 3 𝜕𝑥 𝜕𝑦

X koordinatı için Momentum Korunumu (Navier-Stokes) Denklemi

 u u     yx 
 u  v    xx  P   X
 x y  x y

 u u  P   u 2  u v      u v  
 u v      2             X
 x y  x x  x 3  x y   y   y x  

 u u  P    u 2  u v       u v  
 u v        2              X
 x y  x x   x 3  x y    y   y x  

22
Y koordinatı için Momentum Korunumu (Navier-Stokes) Denklemi

 v
 u
v  
 v    yy  P  
  xy   Y
 x y  y x

 v v  P   v 2  u v      u v  
 u v      2               Y
 x y  y y  y 3  x y   x   y x  

 v v  P    v 2  u v       u v  
 u v      2              Y
 x y  y y   y 3  x y    x   y x  

23