ALTERNAT F AKIM 029

Alternatif akımın özelikleri:

Alternatif akım:
Peryodik olarak yönü ve büyüklü ü de i en akımlara 1. Alternatif akımın yönü sürekli de i ti inden
alternatif akım denir. elektroliz yapılamaz.

2. Alternatif akımın yönü ve büyüklü ü sürekli

de i ti inden bu akımın olu turdu u magnetik
alanın yönü ve büyüklü ü de sürekli de i ir.

3. Alternatif akıma yaydı ı ısı bakımından e de erli

olan do ru akım de erine alternatif akımın etkin
de eri denir..
letken bir tel magnerik alan içinde w açısal hızıyla
döndürülürse, magnetik akı sürekli de i ece inden telden Devrede dola an akıma etkin akım denir.
geçen akımın yönü ve büyüklü ü de de i ecektir. Ampermetre ve voltmetrelerin gösterdi i de erler
etkin de erlerdir.
ekildeki 1 sarımından olu an ve 1 sarımın alanı A olan
çerçevenin içinden geçen magnetik akı; i max Vmax
i et = ; Vet =
2 2
φ = B.A V V
R = et = max
i et i max
E er çerçeve N sarımdan olu uyorsa;

φ = N.B.A
Alternatif devre elemanları:
Çerçeve w açısal hızı ile t süre döndürülürse magnetik 1. R devresi:
alanla çerçeve normali arasındaki açı olacaktır. alternatif akım yalnızca bir R direnci üzerine uygulanırsa
θ = W .t oldu una göre; akım ile gerilim aynı fazda olur.

φ = N.B.A.Cosθ ; θ = W .t ise; Faz açısı = = 0 olur.

Ve = I e .R
φ = B.A.CosW .t
P = I 2e .R
olu an indüksiyon emk sı ise;
2. ndüktörlü devre ( bobin ):
∆φ
ε ind = −N. = N.W.B.A.SinW .t Bir bobinin uçlarına alternatif gerilim uygulanırsa;
∆t
XL ; Bobinin alternatif akıma kar ı
d gösterdi i dirençtir. ndüktif direnç
(Cos2.x ) = −2.Sin2.x adını alır.
dt

Emk nın maksimum de eri için; Sin( w.t) = 1 ‘dir. X L = w.L = 2.π.f .L

o
ε max = N.B.W.A Akım gerilimden 90 geri fazdadır.

O halde genel denklemimiz;
ε ind = ε max .Sinwt
ε ind ε max .Sinw.t
i ind = =
R R
i = i max .Sinw.t
: Elektromotor kuvvetinin anlık de eri
max : Elektromotor kuvvetinin maksimum de eridir.
3. Kapasitörlü devre :
Bir kondansatör do ru akımı geçirmez, ancak alternatif
akımı dolup bo alarak iletir.
Xc ; Kondansatörün alternatif
akıma kar ı gösterdi i dirençtir.
Kapasitif direnç adını alır.
1 1
Xc = =
w.C 2.π.f .C
; V = Vmax .Sinw.t
o
Akım gerilimden 90 ileri fazdadır.
 4. Bobin ve direnç devresi: ( LR Devresi ) 6. R-L-C Devresi : ( Rezonans devresi )
Direnç, bobin ve kondansatörden olu ur.
Bir direnç ve bir bobinin seri olarak ba lanması ile elde
edilen devrenin, alternatif akıma kar ı göstermi oldu u Bütün alıcılarda , vericilerde, uzaktan kumanda
dirence empedans denir ve “z” ile gösterilir. devrelerinde ve cep telefonlarında böyle bir devre
vardır.

Devrenin empedansı bulunurken bir empedans üçgeni

çizilir.
Devrenin empedansı ve etkin akım ve gerilim de eri;
R direncinde akım ile gerilim aynı fazda oldu undan + x
yönünde i aretlenir.
Z = R 2 + (X L − X c )
2
o
Bobinde ise akım gerilime göre 90 geri fazda oldu undan,
bobinin indüktansı + y yönünde çizilir.
Ve
Ve = VR2 + ( VL − VC ) 2 ; Ie =
Olu an üçgende pisagor ba ıntısı kullanılarak devrenin Z
empedansı bulunur.
Devreden geçen akım iddetinin maximum olması için
V empedansın minumum olması gerekir. Bu durumda
Z = R 2 + X L2 ; Ie = e X L = X C olmalıdır. Z = R oldu undan Z ve R çakı ır. Akım
Z
ile gerilim arasındaki faz açısı = 0 olur. Buna devrenin
Akım ile gerilim arasındaki açıya ( ), faz açısı denir. rezonans hali denir.

V = Vm .Sinw.t.......... ......I = Im Sin(w.t − φ) XL = X C w.L =

1
2.π.f O .L =
1
R w.C 2.π.f O .C
P = Ve .I e .Cosφ.......... .......... ...Cosφ =
Z
V R 1
P = I 2e .R = I e .I e .R = e .I e .R = Ve .I e . fO = ifadesine de rezonans frekansı denir.
Z Z 2.π. L.C

Cosφ ifadesine devrenin güç çarpanı denir.

Özellikler:

1) a.) Devrede sadece kondansatör varsa

5. Direnç ve Kondansatör devresi: b.) Devrede kondansatör ve direnç varsa
c.) Devrede XC > XL ise
o
Kondansatörde akım, gerilime göre 90 ileri fazdadır.
Kapasitansı –y yönünde çizilir. her zaman akım gerilimden ileri fazdadır.

Devrenin empedansı ve etkin akımı;

2 Ve
Z = R2 + Xc ; Ie =
Z 2) a.) Devrede sadece bobin varsa
b.) Devrede bobin ve direnç varsa
c.) Devrede XL > XC ise
Bir R_C devresinde akım gerilime göre açısı kadar ileri
fazdadır. her zaman gerilim akımdan ileri fazdadır.

V = Vm .Sinw.t.......... ......I = Im Sin(w.t + φ )

R
P = Ve .I e .Cosφ.......... .......... ...Cosφ =
Z
V R
P = I 2e .R = I e .I e .R = e .I e .R = Ve .I e .
Z Z