16.9.

2022

Fakülte: Mühendislik Fakültesi

Bölüm: Elektrik Elektronik Mühendisliği
Ders: Elektromanyetik Dalga Teorisi
Dönem: 2021– 2022 (Güz)
6.
Öğretim üyesi: Prof.Dr. Emin ÜNAL Hafta

1
 16.9.2022

Elektromağnetik Dalgalar
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

Kayıplı Ortamlar
2

2
 16.9.2022

Farklı Ortamlarda EM Dalga Yayılımı

Farklı ortam türlerinde yayılan zaman harmonik alan

ele alınacaktır.
Kayıpsız, Yüksüz ortam
Dielektrikler
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
İletkenler elektromanyetik dalganın temsili

• Kayıpsız, Yüksüz ortam

Ortam yüksüz, ρv=0 ve ortamın iletkenliği sıfır, σ=0. Bu,

boşlukta veya boş uzayda (yüksüz) hareket eden dalgaların
durumudur. Mükemmel dielektrikler de kayıpsız ortam
olarak kabul edilir.

3
 16.9.2022

Farklı Ortamlarda EM Dalga Yayılımı

Propagasyon sabiti,

γ= jωµ (σ + jωε ) = α + jβ

Böylece,
γ= jωµ (0 + jωε ) = j 2ω 2 µε = jω µε = α + jβ
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili
Burada, α = 0 , β = ω µε

Yukarıdaki denklemde 0 olduğundan, dalga ilerlerken

zayıflamaz kayıpsız ortam

ω 1
Propagasyon hızı, up = =
β µε

4
 16.9.2022

Farklı Ortamlarda EM Dalga Yayılımı

İçsel (intrinsic) empedans,

jωµ µ
η= =
0 + jωε ε
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili
Kayıpsız malzemeler için E ve H her zaman aynı fazdadır.

µr µ0 µr
η = = η0 ∴ η 0 = 120π Ω
ε rε 0 εr
Boşluğun iç (intrinsic) empedansı

5
 16.9.2022

Örnek: Mağnetik olmayan, kayıpsız ortam için; εr = 16, ve H = 100 cos(ωt –

10y) az mA/m. Aşağıda istenenleri bulunuz:
• Propagasyon hızını ve açısal hızı,
• Elektrik alan şiddetinin anlık değerini bulunuz.
ω c 3x108 m
up = = = = 0.75 x108
Propagasyon hızı: β εr 16 s

Açısal hız: ω =
Alan güçlerindeki değişimin alan
u p β = (
çizgilerinin
0.75 x10 8
()
10 )
yoğunluğu
elektromanyetik dalganın temsili
= 8 rad bir düzlem
ile gösterildiği
7.5 x10
s
H ( y, t ) = 100 cos ( 7.5 x108 t − 10 y ) a z
mA
Verilen H için :
m
zaman harmonik H : H s = 0.100e − jβ y a z ,
−120π
E alanı : E s = −η a P × H s = a y × 0.100e − jβ y a z = −3π e − j β y a x
εr
Son olarak, E alanı
E( y, t ) = −9.4 cos ( 7.5 x108 t − 10 y ) a x
V
için anlık ifade : m

6
 16.9.2022

Farklı Ortamlarda EM Dalga Yayılımı

• Dielektrik

Bir dielektriği kayıpsız olarak ele almak genellikle iyi bir

yaklaşımdır, ancak tüm dielektrikler bir dereceye kadar
kayıplıdır
Alan güçlerindeki iletkenliği sonluduryoğunluğu
değişimin alan çizgilerinin veya polarizasyon
ile gösterildiği bir kaybı
düzlem
elektromanyetik dalganın temsili
vb.'dir. Sonlu iletkenlikte, E alanı iletim akımı yoğunluğunun
artmasına neden olur ve güç kaybıyla sonuçlanır.

Böylece, zayıflama sabiti sıfırdan büyük olan karmaşık bir

dielektrik sabiti ve karmaşık yayılma sabiti elde edilecektir.
E ve H alanları arasında bir faz farkıyla sonuçlanan içsel
(intrinsic) empedans da karmaşıktır.

7
 16.9.2022

Kayıplı ortamda düzlem dalga σ ≠ 0 ; µ = µ0 µ r ; ε = ε 0ε r

∂D
∇× H = J + = (σ + jωε )E
∂t

∇× E = -
∂B
= - jωµH ∇× ∇× E = - j ωµ (∇× H )
∂t
∇ × ∇ ×yoğunluğu
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin A = ∇ ile ( )
⋅ A - ∇ bir
∇gösterildiği
elektromanyetik dalganın temsili
2 düzlem
A

∇(∇ ⋅ E ) - ∇2 E = - jωµ (σ + jωε )E

∇ 2 E - jωµ (σ + jωε )E = 0 γ 2
= j ωµ (σ + j ωε )
∇2 E - γ 2 E = 0 = -ω 2 µε + j ωµσ

γ = α + jβ γ 2 = (α 2 - β 2 ) + 2 jαβ Kompleks propagasyon sabiti;

8
 16.9.2022

Kayıplı ortamda düzlem dalga

γ = α + jβ γ 2 = (α 2 - β 2 ) + 2 jαβ γ 2 =α2 +β2

γ 2
= j ωµ (σ + j ωε ) α 2 - β 2 = -ω 2 µε
= -ω 2 µε + j ωµσ
2αβ = ωµσ
γ Alan (- ω µε )değişimin
= güçlerindeki
2 2
+ (ωσµalan
2
) çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
2

elektromanyetik dalganın temsili

= ωµ ω ε + σ
2 2
(9 )

2α 2 = ωµ ω 2ε + σ 2 - ω 2 µε ω 2 µε  σ2 
α = 2
 1 + 2 2 -1
2  ωε 
σ2
= ω µε 1 + 2 2 - ω 2 µε
2

ωε µε  σ2 
α =ω  1 + 2 2 -1 Np / m (11)
2  ωε 
α : Zayıflama sabiti

9
 16.9.2022

2 β 2 = ωµ ω 2ε + σ 2 + ω 2 µε

µε  σ2 
β =ω  1 + 2 2 + 1 rad / m (12 )
2  ω ε  β Faz sabiti

Böylece, +z yönünde ilerleyen elektrik alanının x bileşeni:

(ω t - β z )idalganın
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
E ( z , t ) = E 0 e - α z cos
elektromanyetik x temsili
İlgili mağnetik alan;
j ∂Ex − jγ + −γ z
H (z, t) = H 0e -α z
cos (ω t - β z - θ η )i y Hy =
ωµ ∂z
=
ωµ
[ E e − E − e+γ z ]

jωµ
η=
γ
Hy =
1
η
(E e
+ −γ z
− E −e+γ z )

10

10
 16.9.2022

Farklı Ortamlarda EM Dalga Yayılımı

Boşluktan gelen bir dalga, iyi bir
iletkene hızla nüfuz eder ve dalga
boyu açıkça çok daha kısadır.

Zayıflamanın çok büyük olması,

alanların iletkene
Alan güçlerindeki fazla alan
değişimin nüfuz
çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
edemeyeceği anlamına elektromanyetik
gelir. dalganın temsili

İyi bir iletkende, büyük zayıflama, penetrasyon derinliğinin

oldukça küçük olabileceği, yani; alanları iletkenin yüzeyine
veya derisine yakın bölgede sınırlayabileceği anlamına gelir.
skin depth. 1 1
δ= =
α πfµσ

11

11
 16.9.2022

E = ix E0e − jkz = i x E0e − j ( β − jα )z = ix E0e − jβz e −αz Exponansiyel zayıflama!

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

E x ( z, t ) = E x 0 e −α z cos(ωt − βz )
+

12

12
 16.9.2022

E ( z , t ) = E 0 e -α z cos (ω t - β z )xˆ jωµ jωµ

η= ≅
H ( z , t ) = H 0 e -αz cos (ωt - β z - θη )yˆ σ + jωε σ

1+ j
E0 j=
H0 = 2
η Dalga empedansı
ωµ ωµ j 45 0
η= (1 + j ) = e
2σ σ
jωµ jθ
Alan = η ∠alan
η = güçlerindeki değişimin θ η =çizgilerinin
η e η , (yoğunluğu
Ω) ile gösterildiği bir düzlem
E alanı H ‘dan 450 öndedir
σ + jωε elektromanyetik dalganın temsili

µ /ε σ
η = , tan 2θη = , 0 ≤ θη ≤ 45 0
  σ 2 
1/ 4
ωε
1 +   
  ωε  
Sonuç olarak; kayıplı dielektrik ortamda ilerleyen dalga için;
(i) E ve H alanlarının genliği dalga ilerledikçe zayıflar
(ii) E alanı H ‘dan öndedir ( ileri fazlı, leading )

13

13
 16.9.2022

Dalga hızı,
∂D
u = ω / β ; λ = 2π / β ∇× H = J + = (σ + jωε )E
∂t

J σE σ
= = = tan 2θ
Jd j ωε E ωε
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

Kayıp tanjantı: Ortamın türünü belirler

tan θ küçük ise; yani (σ / ωε < 0.1) – iyi dielektrik – az kayıplı

tan θ büyük ise; yani (σ /ωε > 10 ) - iyi dielektrik – yüksek kayıp

14

14
 16.9.2022

Kayıpsız dielektrik ortamda düzlem dalga

σ = 0, ε = ε 0ε r , µ = µ0 µr
µε  σ2 
α =ω  1 + 2 2 -1 Np / m (11)
α = 0, β = ω µε 2  ω ε 

Alanωgüçlerindeki
1 değişimin2πalan çizgilerinin yoğunluğu
µε  ile σgösterildiği
2  bir düzlem
u= = , λ =elektromanyetik dalganın
β = ω temsili
 1+ 2 2 +1 rad / m (12)
β µε β 2  ωε 

µ o jωµ jθ
η= ∠0 η= = η ∠θη = η e η , (Ω)
ε σ + jωε

Faz açısının sıfır olması, E ile H’ın aynı fazlı olduğunu gösterir

15

15
 16.9.2022

Boşluk ortamda düzlem dalga

Boşluk , iyi dielektrik ortam ile aynı özelliğe sahiptir.

α = 0 , β = ω µ0ε 0 = ω / c
σ = 0, ε = ε 0 , µ = µ0

u = c ≈ 3 ×108 m / s
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
ω 1 2π
elektromanyetik dalganın temsili
µ
u= = =c , λ = η= ∠ 0o
β µ 0ε 0 β ε

µ = µ0 = 4π × 10 −7 H / m
µ0
η = η0 = = 120π Ω
ε = ε 0 = 8.854×10−12 ≈
1
×10−9 F / m
ε0 36π

16

16
 16.9.2022

İyi dielektrik (kayıplı) ortamda düzlem dalga

Kayıplı, iyi Dielektrik için σ << ωε

µε  σ2  µε  σ2 
α =ω  1 + 2 2 -1 Np / m β =ω  1 + + 1  rad / m
2  ω ε  2  ω ε
2 2
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

2 2
σ  1 σ 
1+   ≈ 1+  
 ωε  2  ωε 

Böylece σ µ µ
β = ω µε α= η=
2 ε ε

17

17
 16.9.2022

İyi iletken ortamda düzlem dalga

İletken içinde : σ >> ωε veya σ → ∞
ωε
Özellikleri: σ ~ > ∞, ε = ε 0 , µ = µ 0 µ r
Yukarıdaki özellikler yandaki denklemlerde yerine
yazılırsa: µε  σ2 
α =ω  1 + 2 2 -1 Np / m
ωµσ 2  ωε 
α = β =
Alan güçlerindeki
= π f µσ
2 değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği

bir düzlem

elektromanyetik dalganın temsili µε σ 2
β =ω  1+ 2 2 +1 rad / m
ωµ 2  ωε 
η= ∠ 45 E, H dan 45 ileri fazlı
o 0
σ jωµ jθ
η= = η ∠θη = η e η , (Ω)
Buradan ,E ve H denklemleri : σ + jωε
E = E 0 e -α z cos( ω t - β z )i x
jωµ πfµ
E0 η= ≈ (1 + j)
H = e -α z cos( ω t - β z - 45 o ) i y σ σ
η0

18

18
 16.9.2022

Nüfuz Derinliği
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

Kayıplı Ortamlar
19

19
 16.9.2022

Kayıplı Ortamlarda Düzlem dalgalar

σ >> ωε c
• Nüfuz derinliği veya deri kalınlığı (skin depth )

1 1 2
e −αδ
=1⇒ δ = δ= ≈
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
α
elektromanyetik dalganın temsili α ωµσ

• Faz hızı

ω 2ω
vp = ≈ << c
β µσ
20

20
 16.9.2022

Kayıplı Ortamlarda Düzlem dalgalar

Conductivity
Material ƒ = 60(Hz) 1(MHz) 1(GHz)
(S/m)
Silver 6.17 x 107 8.27(mm) 0.064(mm) 0.0020(mm)

Copper 5.80 x 107 8.53 0.066 0.0021

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik
7
dalganın temsili
Gold 4.10 x 10 10.14 0.079 0.0025

Aluminum 3.54 x 107 10.92 0.084 0.0027

Iron(μr ≅ 103) 1.00 x 107 0.65 0.005 0.0016

Seawater 4 32(m) 0.25(m)

Soru: Denizaltı, derin sularda nasıl haberleşir.

21

21
 16.9.2022

Skin Depth E0
H = e -α z cos( ω t - β z - 45 o )i y
E = E 0 e -αz cos( ω t - β z )i x η0
Yukarıdaki denklemlerden anlaşılıyor ki, E ve H e -αz şeklinde zayıflamaktadır.

Aşağıda görülen şekilde δ deri kalınlığı ( skin depth ) olarak adlandırılır. İletken ortamda
ilerleyen dalga genliğinin ( iletkene girdiği noktadaki ) değerinin e-1 veya 37% katına düştüğü
nokta olarak bilinir.
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
-αδ 1
Belli bir mesafede: E 0 e = E 0 e -1
elektromanyetik ∴ δ
dalganın =
temsili
1 / α =
π f µσ
x Frekans arttıkça , azalır

E
0.368
0
E0 z

22

22
 16.9.2022

Skin Depth 1
δ = 1/α =
π f µσ

Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir düzlem
elektromanyetik dalganın temsili

23

23
 16.9.2022

Örnek: Kayıplı bir dielektrik ortamın belli bir frekansta dalga empedansı 200 ∠30 o Ω dur.
aynı frekansta bu ortamda ilerleyen dalganın mağnetik alanı aşağıdaki gibi olduğuna
göre : E ve α değerlerini bulunuz.

H = 10 e -α x cos( ω t - x/2 )i y A / m.
E0
Cevap : E’ nin genliği: η= = 200 ∠30 o
Eˆ × Hˆ = kˆ H0
→ Eˆ × i = i
y x → E 0 = 2000 ∠30 o
Alan güçlerindeki = -iz
∴ E değişimin E alanı H’ dan ileri fazlıdır, faz farkı: θη = 30 = π / 6
alan çizgilerinin yoğunluğu ile gösterildiği bir 0düzlem
elektromanyetik dalganın temsili
Böylece : E = -2000 e -αx cos( ω t - x / 2 + π / 6)i z (V / m )
β = 1/ 2
( )
1/ 2
  Olduğundan,
1+ σ
2
α  -1 
ωε 1/ 2
=   α  2 -1  1
β 

1+ σ(ωε )2
+ 1

∴ =
β  2 + 1
=
3
σ β
= tan 2θη = tan 600 = 3 →α = = 0.2887 Np / m
ωε 3
E = -2000 e -0.2887 x cos( ω t - x / 2 + π / 6 ) i z (V / m )

24

24
 16.9.2022

Örnek: kayıpsız, dielektrik bir ortamda +z yönünde ilerleyen dalganın elektrik alanı:
E ( z, t ) = 377 cos(ωt − (4π / 3)z + π / 6 )ix (V / m)
Ölçülen ortalama güç yoğunluğu 377 W / m 2 ise aşağıda istenenleri bulunuz.
(i) Dielektrik sabitini bulunuz. (Eğer µ = µ 0 ise)
(ii) Dalga frekansını,
(iii) Mağnetik alan denklemini bulunuz.
Cevap: Ortalama güç: Kayıpsız dielektrik için: Dalga frekansı:

E2
Alan 1güçlerindeki değişimin alan µ µ 0yoğunluğu ileβ =gösterildiği
4π / 3 = ω µbir
0ε
Pave = = 377 η =çizgilerinin
= düzlem
2 η ε
elektromanyetik ε rε 0
dalganın temsili 4π
ω =
1 (377) 2 1 µ0 3 µ 0ε
= 377 εr = = 1.9986
2 η η ε0 2πf = 3.9946 ×1016
→ η = 377 / 2 = 188.5Ω → ε r = 4 .0 → f = 99.93 ×106 ≈ (100 MHz )
E ( z, t ) = 377 cos(ωt − (4π / 3)z + π / 6)ix (V / m)
377
H ( z, t ) = cos( ω t − ( 4π / 3) z + π / 6 ) i y
η Mağnetik Alan:
= 2 cos( ω t − ( 4π / 3) z + π / 6 ) i y ( A / m )

25

25
 16.9.2022

Örnek: Mağnetik olmayan bir ortamda,

E(z,t) = 10 e-200z cos(2π x 109t - 200z) ax mV/m.

H(z,t) değerini bulunuz

olduğuna göre, ortam mağnetik olmayan iyi bir iletkendir µr = 1 , böylece:
( 200 )
2
α2 S
α = π f µoσ , or σ = = = 10.13
π (1x109 )(ile4πgösterildiği
π f µo yoğunluğu
Alan güçlerindeki değişimin alan çizgilerinin x10−7 ) bir düzlem
m
elektromanyetik dalganın temsili
α o o
İç (intrinsic) empedans ise, η = 2 e j 45 = 28e j 45 Ω
σ
Böylece, H,
1 1 10
E s = 10e −α z e − jβ z a x , H s = a P × Es = a z × 10e −α z e − j β z a x = e −α z e − j β z a y
η η η

H ( z , t ) = 360e −200 z cos ( 2π x109 t − 200 z − 45o ) a y

Ani değeri:
mA
m

26

26
 16.9.2022

Örnek: Kuru toprak için σ = 10 , µr = 1.0, εr = 2,5 olarak verilmiştir. Aşağıdaki

frekanslarda , , , , değerlerini bulunuz, toprağı sınıflandırınız.
a) f =60 Hz
b) f =1kHz,
c) f =1 MHz,
d) f =1 GHz

27

27
 16.9.2022

Örnek: Kuru toprak için σ = 10 , µr = 1.0, εr = 2,5 olarak verilmiştir. Aşağıdaki

frekanslarda , , , , değerlerini bulunuz, toprağı sınıflandırınız.
a) f =60 Hz
b) f =1kHz,
c) f =1 MHz,
d) f =1 GHz

28

28
 16.9.2022

Ödev Problemler-4

29

29
 16.9.2022

Soru: 1
Kuru toprak, 2,5, 1, 10 Si/m parametreleri ile karakterize edilmiştir. Buna göre; 2,45
GHz’de kuru toprak içerisinde ilerleyen bir düzlem dalganın zayıflama sabitini, faz sabitini, dalga boyunu
ve faz hızını bulunuz.

Soru: 2

Islak toprak, 9, 1, 5 10 Si/m parametreleri ile karakterize edilmiştir. Toprak

yüzeyinde, 3 GHz lik bir dalganın elektrik alan genliği 10 V/m olduğuna göre, toprağın kaç metre altında
elektrik alan genliği 1 mV/m olur?

Soru: 3
Manyetik olmayan bir ortamda ilerleyen dalganın elektrik alanı
25 cos 2 10! " # 40% &' V/m olarak verilirse;
(a) Ortamın kompleks dielektrik sabitini bulunuz,
(b) İlgili manyetik alanı bulunuz.
Soru: 4
*+ ,!+
Manyetik olmayan bir ortamda ilerleyen dalganın manyetik alanı ( & # )4&' A/m olarak
verilirse;
(a) Ortamın kompleks dielektrik sabitini bulunuz,
(b) İlgili elektrik alanını bulunuz.
30

30
 16.9.2022

Soru: 5

9, 1, 0,1 Si/m parametreleri ile karakterize edilmiş bir ortamda, frekans 100 MHz
olduğunda elektrik alan ile manyetik alan arasındaki faz farkını bulunuz, hangisi önde belirtiniz.

Soru: 6

Bakır için: - 1, - 1, 5,8 10/ Si/m , Kuartz için: - 4, - 1, 1 10 0/ Si/m

olduğuna göre;
a) 3 1 4(5 frekansta, bakırın çok iyi bir iletken, kuartzında çok iyi bir yalıtkan olduğunu
gösteriniz.
b) Hangi frekansta bakır iyi bir iletken özelliği göstermez

Soru: 7

Parametreleri: 2,5, - 1, 6 Si/m olan bir malzeme için zayıflama sabitini, faz sabitini ve
faz hızını bulunuz. Boşluk ortamda dalga boyu 30 cm dir.

31

31
 16.9.2022

Soru: 8
Belirli bir manyetik olmayan iletken malzemenin deri kalınlığı 5 GHz'de 2µm'dir.
a) Malzemedeki faz hızını belirleyin.
b) Dalga malzemeye 10 µm girdiğinde zayıflama (dB cinsinden) nedir?

Soru: 9
Zaman harmonik bir elektrik alanın aşağıdaki ortamlarda sebep olduğu iletkenlik ve deplasman
akım yoğunluklarının eşit olduğu frekansları bulunuz.
(a) 72 ve 4 S/m olan deniz suyu,
(b) 2,5 ve 10 S/m olan nemli toprak.

Soru: 10
Manyetik olmayan, kayıplı, dielektrik bir ortamda, 300 MHz'lik bir düzlem dalganın manyetik
alanı aşağıda verilmiştir. Aşağıda istenenleri bulunuz.
a) Elektrik alan vektörünü bulunuz,
b) Bu dalganın polarizasyon durumu nedir?

32

32
 16.9.2022

Soru: 11
Kayıplı bir dielektrik, belirli bir frekansta 200∠30° ohm'luk bir içsel empedansa sahiptir. Bu
frekansta, ortamda yayılan bir düzlem dalganın manyetik alanı aşağıdaki şekilde verilirse,
9
( 10 cos :6" # )&+ A/m
*
a) Zayıflama sabitini bulunuz,
b) Elektrik alanını bulunuz.

Soru: 12
Mikrodalga fırın frekanslarında (2.45 GHz), 40 ve 1 S/m olan bir madde için deri
kalınlığı ve kayıp tanjantını bulunuz.

Soru: 13
Bir elektromanyetik dalga, zayıflama sabiti 0,5 Np/m olan kayıplı bir ortamda z-yönünde
yayılıyor. Eğer dalganın elektrik alan genliği 5 0'da 100 V/m ise, malzeme içerisinde dalga
genliği aşağıdaki değerlere hangi mesafede (5) düşer
(a) 10 V/m,
(b) 1 V/m,
(c) 1 µV/m.

33

33
 16.9.2022

Soru: 14
Şekilde, x yönünde ilerleyen bir EM dalganın elektrik alanının grafiği görülmektedir. (a) a) dalga
boyunu bulunuz,
b) zayıflama sabitini bulunuz,
c) Elektrik alan denklemini yazınız.

Soru: 15
72, 1 ve 4 S/m olan deniz suyunda z yönünde ilerleyen doğrusal polarize bir
düzlem dalganın elektrik alanı 5 0 noktasında aşağıdaki şekilde verilirse,
100;<= :10/ ")& V/m
a) Zayıflama sabitini bulunuz,
b) İçsel dalga empedansını bulunuz,
c) Faz hızını ve dalga boyunu bulunuz
d) Deri kalınlığını bulunuz,
e) Elektrik alanının tam ifadesini ve ilgili manyetik alanı bulunuz,
f) Eğer frekans 1 GHz olursa, deri kalınlığını bulunuz,
g) 5 0 ve 5 ?’de güç yoğunluklarını bulunuz.

34

34
 16.9.2022

Soru: 16
1, 20 ve 3 mS/m olan bir ortamda ilerleyen düzlem dalganın elektrik alanı aşağıdaki
şekilde verilirse,
9'
2 =&A :10B " # 5)&+ V/m
a) Faz sabitini bulunuz,
b) Zayıflama sabitini bulunuz,
c) İlgili manyetik alanı bulunuz.

Soru: 17

8 ve 2 olan bir ortamda ilerleyen düzlem dalganın elektrik alanı aşağıdaki şekilde verilirse,
'/
0,5 =&A :10B " # 5)& V/m
a) Faz sabitini bulunuz,
b) Kayıp tanjantı bulunuz,
c) Dalga hızını bulunuz
d) İlgili manyetik alanı bulunuz.

35

35
 16.9.2022

Soru: 18
Aşağıdaki şıkları cevaplayınız:
a. Manyetik olmayan, mükemmel bir dielektrik ortamın içsel empedansı η = 94.25 Ω’dur. Bağıl
dielektrik sabiti nedir?
b. Tuzlu su için: iletkenlik 4.0 Si/m, 80, 1 olarak verilmiştir. Tuzlu suyun iyi bir
dielektrik gibi davranmadığı frekans aralığını bulunuz,
c. Belirli bir frekansta, iyi bir iletken ortam için deri kalınlığı δ = 2,25 μm'dir. Propogasyon
sabitini E F ) bulunuz.
d. Bilinmeyen bir ortamın 3 1.0 GHz’de özellikleri 0,5 Si/m, 9, 385 olarak
verilmiştir. Ortamı kayıplı davranış açısından (iletken, kayıplı dielektrik, kayıpsız dielektrik)
sınıflandırın.
e. Bir EM düzlem dalga, iletken bir ortam içerisinde z yönünde ilerlemektedir. 5 0 noktasında
manyetik alan şiddetinin ve güç yoğunluğunun genlikleri sırasıyla, 716,2 A/m ve 2278,9
L/M* dir. İyi iletken ortamın içsel empedansını bulunuz.
f. 30 MHz’lik bir EM düzlem dalga, boşlukta ilerlemektedir. Propogasyon ve manyetik alan
vektörleri aşağıda verildiğine göre, elektrik alan vektörünü bulunuz.

0,15 & # 0,05 3&+ F 0,1π& rad/m

,O·
( # 3& F &+ F 2 3&' A/m

36

36