Professional Documents
Culture Documents
1. Ben çoğu zaman masal atmosferini ve doğada da 3. (I) Şu sıcak yaz mevsiminde tezgâhların baş tacı
bu duyguyu yaratan olayları seviyorum. Bunları kişi olan karpuz nasıl seçilir, püf noktalarını sizinle pay-
olarak sevdiğim için, öykü ve romanlarıma da doğal laşalım. (II) Öncelikle karpuzda yumuşak ve ezik
olarak misafir ediyorum. Şunu rahatça söyleyebili- bir kısım olmadığından emin olun. (III) Oval ve
rim: Zaman içinde, kitaplarla birlikte oldukça bir okur uzun şekil, karpuzun sulu olduğuna; tombul ve yu-
olarak kendi beğenilerimiz oluşur. O tür romanları varlak şekil tatlığına işarettir. (IV) Karpuzun erken
değil de bu tür romanları severiz. Bu durumda ben hasat edilip edilmediği sapından anlaşılır; sapı çok
yazar olarak bütünüyle okur yanımı dikkate alıyo- yaş ise henüz olgunlaşmamıştır, aşırı kurumuş ise
rum. Masal formu, çocuk anlatıcı gibi ögeler bütü- çok beklemiş olduğuna işarettir ve pek makbul de-
nüyle kendiliğinden giriyor kitaplarıma yani. ğildir. (V) Kabuğundaki örümcek ağına benzeyen
çatlaklar ve kahverengi noktalar, karpuzun arılar
Bu parçaya göre yazarın altı çizili sözle ifade
tarafından çokça ziyaret edildiğine işaret eder.
etmek istediği aşağıdakilerden hangisidir?
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangi-
A) Masalsı anlatımı eserlerine yansıtma
sinde karşıt anlamlı sözcükler bir arada kulla-
B) Yapıtlarına toplumun beğenisini de ekleme nılmıştır?
C) Anlatımında çeşitli yazınsal türlerden faydalanma
A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Okurun beğenisini dikkate alarak eserlerini
oluşturma
Bu parçadaki “üç zamanın şairi” sözüyle Yunus Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki altı çizili söz-
Emre’nin vurgulanmak istenen yönü aşağıdaki- cük, böyle bir anlam değişmesine örnek gösteri-
lerden hangisidir? lemez?
5.
Şiir, genç insanın dünyasına en çok seslenen edebiyat 7. (I) Sağlık açısından kuru meyveler son derece
I II önemlidir. (II) Kuru meyveler, öncelikle vücudunuzu
alanıdır. Çünkü onun içinden geçenleri en damıtılmış hâ- serbest radikallere karşı korur. (III) Besinlerin an-
III tioksidan içeriklerini incelemek için yapılan analiz-
liyle dile getiren metindir. Yetişkinler dünyasına geçişte en lerde kuru meyvenin antioksidan potansiyelinin çok
önemli köprü sayılabilecek bu edebiyat alanıyla iletişim yüksek olduğu tespit edilmiştir. (IV) Kuru meyveler,
IV yaş meyvelerin içerdiği %80-95 oranındaki suyun,
%10-20’lere düşürülmesiyle elde edilir. (V) Bu ku-
kurarken genç insanın kendine ait bir şiir bulması önemlidir.
V rutma işlemi sonrası, C vitamini dışında bütün mi-
neraller korunmaktadır.
Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangi-
sinde mecazi bir söyleyiş yoktur? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I B) II C) III D) IV E) V
A) I. cümlede, üstün bir nitelik karşılaştırma yoluy-
la ifade edilmiştir.
8. (I) Köprünün ilk olarak ne zaman inşa edildiği ko- 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde koşula bağlı-
nusunda bir belge ve mahallinde söylenegelen bir lıktan söz edilemez?
rivayet veya bilgiye rastlanmamıştır. (II) Yapının
A) Bildiklerini söyle de kurtul.
köylüler tarafından imece usulünde yapılmış olabi-
leceğini düşünmekteyiz. (III) Köprüde tarihlemeye B) Kalabalık da olsa trafik sorunu da olsa İstan-
yardımcı olabilecek bir yazı, bezeme veya teknik bul’u seviyorum.
bir detay görülmemektedir. (IV) Köprünün bulun- C) Rahat yaşamak istiyorsan mesleğini iyi seçme-
duğu mahallenin kurulduğu tarihlerde; ilk iskân ile lisin.
birlikte bu tür köprülere ihtiyaç duyulacağı fikrin-
D) Uyarılarıma kulak verseydi başına bunlar gel-
den hareketle yapının birkaç yüz yıllık olabileceği
mezdi.
düşünülebilir. (V) Yurdumuzda özellikle ormanlık
bölgelerde inşa edilen ve günümüze gelebilen az E) Davranışlarını düzeltmedikçe arkadaş bula-
sayıdaki örneklere bakıldığında Kiremitli Köprü’nün mazsın.
geleneksel mimarlık ürünü olduğu anlaşılmaktadır.
11. Eylül romanı ile dönemini ve kendisinden sonra ge- 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozuk-
len kimi edebiyat adamlarını etkileyen yazarlardan biri luğu vardır?
olduğunu bildiğimiz Mehmet Rauf’un öykü, roman ve
A) Selamlaşma, büyük şehirlerde genellikle birbiri-
oyun türündeki çalışmaları 1929’lara kadar sürdü.
ni tanıyan insanlar arasında yapılmaktadır.
Yukarıdaki cümlenin ögeleri aşağıdakilerin han- B) Bir televizyon programında, somurtarak selam
gisinde doğru olarak verilmiştir? veren bir sunucu, daha işin başında seyircisini
kaybetmiş demektir.
A) Zarf tümleci-özne-dolaylı tümleç-yüklem
C) Selam, yalnızca söylenen bir söz değil aynı za-
B) Özne-nesne-zarf tümleci-yüklem
manda duruş ifadesidir.
C) Özne-zarf tümleci-yüklem
D) Bir radyo veya televizyon programına başlarken
D) Nesne-özne-nesne-yüklem
dinleyici ve izleyicileri selamlamak, yayıncılık
E) Nesne-zarf tümleci-yüklem geleneğidir.
17. sevmek sevildiğini bile fark etmeden 19. I. Bunlar anlama ve anlatma becerileridir.
I II
II. Bunlar içerisinde anlama alanını okuma ve din-
yaklaştıkça ölüm soğuk bir yağmur gibi leme; anlatma alanını ise konuşma ve yazma
III
becerileri oluşturur.
sevmek zehir zemberek ve yürekten
III. Dil, birtakım becerileri kapsar.
IV
IV. Anlama ve anlatma edimleri, dört temel beceri-
gecikerek de olsa vuruşur gibi
V den oluşur.
A) I B) II C) III D) IV E) V
18. (I) Dev panda yavruları oldukça küçük ve az geliş- II. Bir ikisi dışında eleştirmenlerin geriye doğru
miş şekilde doğar. (II) Bunun nedeni bilinmiyor ve atılmış sağlam temelleri yok.
üzerinde en çok durulan teori de yanlış çıktı. (III) III. Türkiye’de eleştiri temelde araştırmaya dayan-
Güncel bir çalışmaya göre etçiller dünyaya küçük, mıyor.
zayıf, tüysüz ve kör olarak gelme eğiliminde. (IV)
IV. Dünya edebiyatı üstüne bilgiler de genellikle el
Özellikle ayılar alışılmadık derecede küçük yavru-
kitaplarından gelme şeyler.
lar doğuruyor. (V) Bazı araştırmacılar bu tuhaflığın
kış uykusuyla bağlantılı olduğundan şüpheleniyor. V. Bu nedenle eleştirmenlerimizin çoğu, yeni bir
yapıtı değerlendirirken yetersiz kalıyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisin-
Bu cümlelerden bir paragraf oluşturulduğunda
de bir isim tamlamasının tamlayanı işaret zami-
bu paragrafın giriş cümlesi numaralanmış cüm-
rinden oluşmuştur?
lelerden hangisi olur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
A) I B) II C) III D) IV E) V
21. Bilişim teknolojisinin yenilikleriyle yaşantımızda 23. (I) Haldun Taner, hikâye ve tiyatro eserlerinde
birtakım köklü değişiklikler olurken son zamanlar- iki farklı yazar gibi görünmez. (II) Hatta bu iki tür
da dilimiz de bu teknolojiden etkilenmeye başladı. Haldun Taner’de çoğu zaman birbirini tamamlar ni-
Özellikle bilgisayarın ve Genel Ağ’ın yaygınlaşma- teliktedir. (III) Eserlerinde bakışlarını ayrıntıya çe-
sı, akıllı telefonlar sayesinde sosyal medya kulla- virmiş; zihnini bu ayrıntılara, onlarda bulunan gizli
nımındaki gözle görülen artış ile birlikte daha önce küçük mesajlara yoğunlaştırmıştır. (IV) O, çevreyi,
hiç karşılaşmadığımız sözler, terimler de dilimizde eşyayı, gerçeği, insanı ve olayları yeni bir okuma
kullanılmaya başlandı. Bunun en önemli nedenle- biçimiyle yorumlayan bir yazardır. (V) Bunda, el-
rinden biri, ---- bette aldığı Batı kültürünün büyük etkisi ve katkısı
vardır.
Bu cümlenin sonuna düşüncenin akışına göre
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisin-
den sonra düşüncenin akışına göre “Aksine iki
A) bilişim teknolojisinin, toplumun her kesiminden
türü de barış içinde yürütmeyi bilir.” cümlesi geti-
insanı ilgilendirmesidir.
rilmelidir?
B) bilişim teknolojisinin terimlerinin, diğer teknik
A) I B) II C) III D) IV E) V
terimlerden daha çabuk bir şekilde dile yerleş-
mesidir.
25. (I) Uyku; yemek, içmek, soluk almak gibi fizyolojik 27. Genellikle geceleri yazarım. Gündüz şahit olduğum
bir ihtiyaçtır. (II) Sadece bedenimizi değil zihnimizi bir olay ya da gazetelerde gözüme çarpan bir du-
de uyumakla dinlendiririz. (III) Hayatımızın üçte biri rum beni etkiler ve düşünmeye başlarım. Bu, gün-
uyku ile geçer. (IV) Uykunun önemi, uykusuz bir lerce sürebilir. Daha sonra bendeki bu izlenimleri
geceden sonra anlaşılır. (V) Hayatın tadı kalmaz; bazen bir şiir, bazen bir öykü ya da roman biçimin-
bütün gün asabi, yorgun bir şekilde ortalarda dola- de kaleme alırım. Bir yazarın yazar olmasında en
şır; kendimizi hiçbir işe gereğince veremeyiz. büyük faktör bence sabrı ve çalışkanlığıdır. Ben
de bu iki özelliği, kendimde korumaya çalışıyorum.
“Uyku”nun ele alındığı bu parçadaki numaralan-
Bazen masadan yirmi gün kalkmadığım oluyor.
mış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenler-
Mesela son romanımı otuz dört gün geceli gündüz-
den hangisi yanlıştır?
lü çalışarak yazdım.
A) I. cümlede, bedensel bir gereksinim olduğu ifa-
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edi-
de edilmiştir.
len yazara ait bir özellik olamaz?
B) II. cümlede, daha farklı bir yararından söz edil-
A) Tanıklıklarından yararlanan
miştir.
B) Farklı yazınsal türlerde eser veren
C) III. cümlede, yaşamımızdaki yeri ile ilgili sayısal
bir veri paylaşılmıştır. C) Dayanma gücü olan
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdaki- çok önem verdiği şiirleri hep geri planda kalmıştır.
lerden hangisidir?
Bu parçadan hareketle Tanpınar ile ilgili olarak
A) Her şair bu dünyada kalıcı bir eser bırakmak ister. aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
B) Şairlerin amacı, her şiirde güzel bir dizeyi yaka- A) Şair olmayı yazar olmaktan daha çok önemsediği
layabilmektir.
B) Şiirlerinde kapalı bir anlatım tercih ettiği
C) Bazı mısralar, şairi ölse de varlığını devam ettirir.
C) Düzyazılarının şiirlerinin anlaşılmasına yardım-
D) Bir şiiri güzel yapan, yıllar sonra da okunabil- cı olduğu
mesidir.
D) Şiirlerinde özgün olmayı başaramadığı
E) Bazı şiirler yazıldığı dönemde değil de sonraki
E) Eserlerinin birçok şair ve yazardan etkiler taşıdığı
dönemlerde adından söz ettirir.
29. Her yazın yapıtının ortağıdır okur. Bir yazın yapıtı 31. Latif Demirci, günbegün üreten, iştah ve devamlı-
da okurda yaşar ancak. Artık yazmayan bir yazarı lık gösteren yıldız çizerlerimizden. Ne yazık ki pek
da yalnız okurdur yaşatan. Sayfalarına okur gözü- çok büyük çizerimiz, Demirci’nin yaşıtları, büyükleri
nün değmediği bir yapıt, kâğıttan, mürekkepten, veya küçükleri artık çizmiyorlar. Şu ya da bu ne-
kartondan başka bir şey değildir. Yazın yapıtlarının denle meslekten uzaklaştılar, kimileri reklam sek-
kendi başlarına birer yaşamları yoktur. Ancak oku- töründen gelen siparişlerle yaşıyor, kitap resimliyor
run yaşadıklarında, okurların belleğinde, kafasında falan. Mesleğe ilgisizlikle bakarak geçinip gidiyor-
yaşam kazanırlar. lar. Latif Demirci ise çalışıyor, başka türlü bakıyor
yaptığı işe. Sakin, usul usul, mesafeli, tecrübeyle,
Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden
zekice eleştiriyor hayatı. Üstelik sadece yaptığı işle
hangisidir?
hatırlanmak ister gibi medyatik teşhir ve algının dı-
A) Edebî eserlerin herkese seslenmesi gerektiği şında yaşıyor.
B) Kitapların ortak bir çalışmanın ürünü olduğu Bu parçadan hareketle Latif Demirci ile ilgili
C) Edebiyat eserlerinin okuyucuyla birlikte hayat olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
bulduğu
A) Mesleğinde devamlılığı olan bir sanatçıdır.
D) Yazın yapıtlarında anlamın tükenmediği
B) Hayata eleştirel açıdan bakabilmektedir.
E) Edebî eserlerin bir bütünden meydana geldiği
C) Medyatik olma gibi bir kaygısı yoktur.
33. Down sendromu, insanda genetik düzensizlik so- 34. Matbaa öncesinde, el yazmaları dünyasında neler
nucu, fazladan bir 21. kromozomun bulunması oluyordu? Kitap nasıl ve neden biriktiriliyor, nasıl
durumudur. Yani toplumdaki yaygın kanaatin ak- saklanıp hangi koşullarda korunuyordu? Bu sorula-
sine bir hastalık değil, farklılık. Türkiye’de her yıl rı Avrupa kütüphaneleri bağlamında cevaplayacak
yaklaşık 800 down sendromlu çocuk dünyaya ge- geniş bir kaynak imkânı varken Osmanlı-Türkiye
liyor. Ulusal Down Sendromu Derneği, bu sıra dışı tarihi bağlamında yapılmış çalışmaların sayısal
insanların karşılaştıkları en büyük engelin zihinsel eksikliği hemen göze çarpacaktır. Önemli bir kısmı
olarak akranlarından daha yavaş gelişmeleri değil, makale düzeyinde kalmış bu az sayıdaki nitelikli
onların sadece neleri yapamayacağına odaklan- çalışmanın dağınık ve parçalı yapısı, Osmanlı dün-
mış yanlış bakış açısı olduğunu belirtiyor. yasında kitabın ve kütüphanenin yerinin bütüncül
ve kaynağa bağlı olarak tespit edilmesini zorlaştır-
Bu parçada “down sendromlu insanlar” ile ilgili
makta ve dolayısıyla birtakım akıl yürütmelere kapı
aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir?
aralamaktaydı.
A) Normal insanlardan farklılık gösterdiklerine
Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden yakınıl-
B) Toplum tarafından hastalık olarak bilindiğine mıştır?
C) Zihinsel olarak akranlarına göre yavaş geliştiğine
A) Kütüphanelerin amacına uygun kullanılmama-
D) Gelişmelerine en büyük engelin yanlış bakış sından
açısı olduğuna
B) Tarihimizde kütüphanecilikle ilgili geniş bilgiye
E) Yetkililerin eğitim planlarında yer almadıklarına ulaşabileceğimiz kaynakların az olmasından
35. İbibik kuşu, çavuş kuşu olarak da adlandırılır. İbibik 37. Büyük bir ziyafet ( ) büyük bir düğün sabahı sar-
kuşunun uzunluğu 28 cm kadardır ve gagası uzun hoşluğu küçük Sivriada’nın etrafında dönüyordu.
yay biçiminde ve tüyleri turuncu ile kahverengi ka- Birdenbire Kalafat haykırdı ( )
rışımıdır. Başı sorguçlu olup kısa kanatlı bir kuştur.
— Sende, muhakkak sakatlık var yahu ( ) Ne dalı-
Bazı illerimizde ‘‘baltalı’’ olarak da bilinmektedir.
yorsun böyle!
Arapçada “hüdhüd” olarak da geçer ki Kuran-ı
— Şu hâle bak, Kalafat!
Kerim’de kendisine kuş dilinin öğretildiği bilinen
Süleyman Peygamber’e Saba Melikesi Belkıs hak- — Hangi hâle yahu ( )
kında haber getirdiği ve Hz. Süleyman’ın mektubu- — Millet boğaz derdinde, sabah sabah.
nu Belkıs’a ulaştırdığı ifade edilir.
— Hangi millet?
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han- — Balık milleti.
gisi yoktur? — Öyle ise sen de ibret al reis. At bakalım demiri
de biz de zilliği kıralım.
A) Nicel verilerden yararlanma
Demiri atıyorum.
B) Bir konuda açıklama yapma
— Aman dikkat et ( ) Akıntı fazla ha!
C) Niteleyici sözcükler kullanma
Bu parçada parantezle ( ) belirtilen yerlere, aşa-
D) Betimleyici ögelere yer verme
ğıdaki noktalama işaretlerinden hangisi sırasıy-
E) Tartışmacı anlatıma yer verme la getirilmelidir?
39. 9 Mayıs perşembe günü düzenlenen sempozyum 40. Temelde Rönesans Dönemi’nin hümanist felsefesine ve
da kutuplarda ki buzulların erimesi, yeraltı sularının I
kirliliği, fabrika atıklarının çevreye verdiği zarar gibi edebiyatına dayanan Klasisizm; edebiyatın özünü evrensel
konular da ele alındı. II
akımıdır.
A) I B) II C) III D) IV E) V
2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Sosyal Bilimler Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.
1. Frigler, Batı Anadolu’dan Kızılırmak kıyılarına ka- 3. Abbasi Halifesi Mansur Dönemi’nde Bizans
dar uzanan topraklarda hakimiyet kurmuşlardır. İmparatorluğu ile kurulan ilişkiler sonucunda bir-
Başkentleri Ankara yakınlarındaki Gordion şehri- çok kitap Bağdat’a gönderilmiştir. Bu kitaplar
dir. En ünlü kralları Midas’tır. Kral için Tümülüs adı içinde Öklid’in bir eseri de yer almıştır. Bu eser
verilen kaya mezarları yapmışlar ve eşyalar koy- Müslümanlar tarafından tercüme edilmiş ve İslam
muşlardır. Friglerde öküz öldürenin, saban kıranın medreselerinde okutulmaya başlanmıştır.
cezası ölümdü ve en önemli tanrıçaları bereket
Bu durum, aşağıdakilerden hangisinin bir gös-
tanrıçası Kibele’ydi. Kafkaslardan gelen Kimmerler
tergesidir?
tarafından yıkılmışlardır.
A) Fetih hareketlerinin sosyal sorunlara yol açtığının
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez? B) Batı dünyasının düşünce yaşamında her dö-
nemde Doğu dünyasından üstün olduğunun
A) Çok tanrılı dinsel anlayış vardır.
C) Müslümanların fetih ve cihad politikalarından
B) Ahiret inancı görülmektedir.
tamamen uzaklaştığının
C) İç Anadolu’da egemenlik kurmuşlardır.
D) Kültürel etkileşimde aynı dinden olma özelliği-
D) Demokratik bir yönetim tarzı benimsenmiştir. nin ön planda tutulduğunun
Buna göre eski Türklerin yaşayışlarıyla ilgili II. İlahi kaynaklı emirler hukuk anlayışında etkilidir.
olarak, aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? III. Ülkede tüm din mensuplarına aynı hukuk uygu-
lanmıştır.
A) Ölümden sonra yaşam inancına sahip olun-
muştur. IV. Hükümdarın yasama ile ilgili yetkileri bulunmak-
tadır.
B) Savaşçı toplum yapısından uzaklaşmışlardır.
Bu durumun ortaya çıkmasının nedeni olarak, Yukarıda bazı özellikleri verilen topraklar sıra-
aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir? sıyla hangileridir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
9. Yerleşme birimlerinin en küçüğü konutlardır. 10. Göç olayı insanlık tarihi kadar eskiye dayanmak-
Yerleşme alanlarındaki konutların birbirlerine göre tadır. Önceki dönemlerde daha çok iklim değişme-
mekânsal konumları da yerleşme dokusunu ifade leri sonucu göç olayları meydana gelmiştir. Bu dö-
eder. Kırsal yerleşme dokusunun şekil kazanma- nemlerde göç olayının temelindeki faktör, tarım ve
sında yeryüzü şekilleri, su kaynakları ve iklim şart- hayvancılık açısından elverişli alanları elde etme
ları etkili olmaktadır. isteğidir. Özellikle doğal kaynakların artan nüfusu
beslemeye yeterli olmadığı yerlerden, tarım ve
hayvancılık potansiyeli yüksek olan alanlara göçler
olmuştur.
12. İnsanın temel düşüncesi, ruhun gerçek gıdası olan 13. Gâzâlî, bir eserinde şöyle demiştir: “Doğruluğundan
bilgeliği aramak ve böyle büyük bir iyiliği istemektir. emin olunmayan bilginin kesin bilgi olmadığı kana-
Bu üstün iyi, hakikatin ilk nedenlerle bilinmesinden, atine vardıktan sonra bütün bilgilerimi inceden in-
yani felsefenin incelediği bilgelikten başka bir şey ceye gözden geçirdim. Sonuç olarak duyu organ-
değildir. Ahlak kavramı genel olarak doğru davra- ları ile elde edilen bilgilerle akıl yolu ile elde edilen
nış kurallarını, iyi ve kötü eylemi, toplumsal kural- bilgilerin bu niteliği taşımadığını anladım. Bu sonu-
ları içerir. Felsefenin ahlak konusuna yönelimi, var ca varınca, kendi kendime şöyle dedim: ‘Acaba,
olan kuralları irdelemekten çok, olması gerekene, duyu organlarına dayalı bilgilere duyduğum güven
ideal olana doğru bir arayıştır. Felsefenin ahlak ve zorunlu bilgilerin hatadan uzak olduğu yönün-
üzerine olan temel merakı, nelerin yapıldığına iliş- deki düşüncem de, daha önce benim ve halkın
kin değil, nelerin yapılabileceğine ilişkindir. büyük çoğunluğunun doğruluğuna inandıkları tak-
lide dayalı ve nazarî bilgilerin doğruluğuna duyulan
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisine
güvene benzer bir güven miydi?’ Bu düşünceler
ulaşılamaz?
ile bütün gücümle duyu organlarına dayalı veriler
A) Felsefenin konularından biri bilgelik ve erdem ve zorunlu akıl prensipleri üzerinde düşünmeye
ilişkisidir. koyuldum. ‘Acaba bunlara karşı da içimde kuşku
duyabilir miyim?’ diye düşündüm. Uzun süren bir
B) Felsefe, ahlak üzerine genel-geçer yargılar ge-
tereddüt döneminden sonra, duyu organlarına da-
liştirir.
yalı bilgilerin doğruluğuna güvenmeye de gönlüm
C) Ahlak, birey için bir yaşam kılavuzudur. izin vermedi.”
D) Felsefenin değerler alanına ilişkin yargıları da
Bu parçaya göre, aşağıdaki ifadelerden hangi-
vardır.
sine ulaşılabilir?
E) Felsefe, eylem alanına ilişkin sorgulamalar içerir.
A) Doğadışının akılla bilinemeyeceğine
14. Kant’a göre, dünyada kayıtsız iyi olan tek şey, iyi 15. J. P. Sartre’ a göre; varoluş özden önce gelir. Peki,
istemedir. Kant’ın bununla demek istediği şudur: İyi ne demektir bu? Yapılmış bir nesneyi, sözgelişi bir
isteme, neden olduğu herhangi bir şeyden ötürü de- kitabı ya da bir kâğıt keseceğini ele alalım. Bu nes-
ğil, kendi başına iyidir. Bu yüzden Kant, niyetimizin neyi bir kavramdan esinlenen bir zanaatçı yapmış-
iyi olması koşuluyla, yapmaya koyulduğumuz şeyi tır. Zanaatçı onu yaparken bir yandan kâğıt kesece-
olumlu sonuçlandıramadığımızda bunun, ahlaki ği kavramına, öbür yandan da bu kavramla birleşen
bakış açısından önemli olmadığını söyler. Bunun bir üretim tekniğine, bir yapış reçetesine başvurur.
yanı sıra, aldığımız tüm kararlar, bize ödevimizin ne Böylece, kâğıt keseceği hem belli bir biçimde ya-
olduğunu söyleyen akla dayanmalıdır. Bu neden- pılmış bir nesne, hem de belli bir işe yarayan bir
le, tek uygun ahlaki eylem itkisi, ödev duygusudur. eşya olur. Bu demektir ki, kâğıt keseceğinin özü
Bazı kişilerin eylemleri dışarıdan ödevlerine uygun- var olmasından önce gelir. Fakat insan, daha önce
dur, ama bu kişiler yalnızca kendi çıkarlarına göre tanımlanamaz, belirlenemez; hiçbir şey değildir o
hareket etmektedirler. Bu, ödev duygusuyla hareket zaman. Ancak sonradan bir şey olacaktır ve kendini
etmek değil, çıkara göre hareket etmektir. Ödev gü- nasıl yaparsa öyle olacaktır. İnsan yalnızca kendini
düsüyle hareket etmek, yapılması gereken doğru anladığı gibi değil, olmak istediği gibidir de.
şeyin bu olduğunu bildiğimiz için, iyi istemeyle ha-
Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi söyle-
reket etmektir.
nemez?
Nigel Warburton’un Klasiklerle Felsefe adlı ese-
rinden uyarlanan bu parçada, ahlaki eylem için A) İnsan doğası, özgür seçimlerle şekillenmektedir.
aşağıdakilerden hangisinin ölçüt alınması ge- B) İnsanda var olmak, belirli bir öze bağlıdır.
rektiği söylenmektedir?
C) İnsanın tercihleri, onun özünü belirler.
A) Yapılan davranışların çok kişiye yarar sağlama- D) İnsanda, var olmak birincil önceliğe sahiptir.
sının
E) Nesnelerin var olması, özlerine bağlıdır.
B) Bireysel istençlerin güçlü kılınmasının
16. Kader, Kur’an’da ölçü, miktar, plan, hedef, hüküm 17. Kur’an okumak, dinimizin emrettiği önemli ibadet-
gibi anlamlarda kullanılmıştır. Bir kavram olarak lerden biridir. Yüce Allah (c.c.), “… Kur’an’dan ko-
ise, “Yüce Allah’ın (c.c.) ezelden ebede kadar ol- layınıza geleni okuyunuz…” (Müzzemmil suresi, 20.
muş , oluyor olan ve olacak bütün şeylerin zaman ayet.) buyurarak Kur’an okumamızı istemiştir. Hz.
ve yerini, özelliklerini, niteliklerini, ezelî ve sonsuz Peygamber (s.a.v.) de Allah’a (c.c.) karşı görev ve
ilmiyle bilip takdir etmesi ve kendi isteği doğrultu- sorumluluklarımızı hatırlamamız için bizleri Kur’an
sunda yaratmasıdır. Kader inancı hadislerde çe- okumaya teşvik etmiş ve: “Güzel Kur’an okuyan kim-
şitli şekillerde açıklanmıştır. Kur’an-ı Kerim’de ise se, ‘sefere’ denilen değerli meleklerle ahirette bera-
Allah’ın (c.c.) sıfatları ile bağlantılı olarak yerini al- ber olacaktır. Öyleyse Kur’an’ı sesinizle güzelleştiri-
mıştır. Kur’an, evrende her şeyin belirli bir ölçü (ya- niz.” buyurmuştur. (Buharî,Tevhit,52.). Hz. Ali (k.s.)
ratılış kanunu) ile var edildiğini birçok ayette açıkça de “Kur’an’ı güzel bir tarzda okuyun. Bu okuyuş,
ifade etmektedir. “…Allah’ın (c.c.) katında her şey haberlerin en güzelini okumaktır.” (Nahcü’l-Belâğa,
bir ölçü, planlama iledir.” ( Ra’d suresi, 8. ayet.), s. 54.) diyerek Kur’an okumanın önemini dile getir-
“De ki: Allah’ın (c.c.) bizim için takdir ettiğinden miştir.
başkası gerçekleşmez. Mevlamız, sahibimiz O’dur.
Bu parçaya dayanarak;
Onun için müminler yalnız Allah’a (c.c.) dayanıp
güvensinler.” (Tevbe suresi, 51. ayet.) gibi ayetler I. Müslümanlar gücü yettiğince Kur’an okumalıdır.
bunlara örnektir.
II. Kur’an-ı Kerim’i okumak gerçekleri öğrenmektir.
Bu parçaya göre, kaderle ilgili olarak aşağıdaki- III. Arapça bilmeyen toplumların Kur’an-ı Kerim’i
lerden hangisine ulaşılamaz? sadece çevirilerinden okumaları yeterlidir.
A) Allah (c.c.), evreni mükemmel bir planlama ile yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
yaratmıştır.
A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III
B) Allah’ın (c.c.) bilgisi ve kudretinin sonsuzluğu,
D) I ve II E) I,II ve III
kaderin yazılmasında etkilidir.
18. Hacı olmak için gereken ibadet yerine getirilir- 19. • Allah (c.c.) birdir, Muhammed (s.a.v.) O’nun
ken, kişi kolektif bir bilinç içerisinde daha önce kulu ve elçisidir.
hiç hissetmediği kadar duygu seline kapılır. Arafat
• Allah’a (c.c.) hiçbir şey ortak koşulmamalıdır.
Tepesi’nde vakfeye durduğunda, ahirette herkesin
bir araya toplanacağı mahşer gününün bir pro- • Kur’an-ı Kerim’e ve Peygamber’in (s.a.v.) sün-
netine sarılan kişi, asla yolunu şaşırmaz.
vasını yapmış olur. Daha önce sıradan olan bazı
eylemleri, kendisine yasaklamak için ihrama girer. • Bütün insanlar eşittir.
İki parça sade beyaz kumaştan oluşan bu kıyafe-
• Bütün Müslümanlar kardeştir.
tiyle, farklı dil ve kültürlere sahip insanlarla kendi-
sini Yüce Allah’ın (c.c.) huzurunda özdeşleştirir. • Emanete ihanet edilmemelidir.
Orada kurban kesen hacılar, kurban etlerini dün- • Kan davaları kesinlikle yasaktır.
yanın çeşitli yerlerindeki ihtiyaçlılara gönderirler.
Ayrıca İslam dünyasının önde gelen yöneticileri • Kimse kimsenin malını haksız yere yiyemez,
faiz kaldırılmıştır.
Müslümanların çeşitli problemlerini görüşmek ve
çözüm yollarını aramak üzere burada toplanmış • Kişinin suçu ispat edilmediği sürece kişi suçsuz
olurlar. sayılır, masum bir kişi başkasının suçuyla suç-
lanamaz.
Bu parçaya göre, hacla ilgili olarak aşağıdaki
Veda Hutbesi’nden alınan bu maddeler dikkate
yargılardan hangisine ulaşılamaz?
alındığında;
A) Din kardeşliği düşüncesini kuvvetlendirip, yar-
I. İslam dini, kişilerin tevhit ilkesi etrafında birleş-
dımlaşma sağlar.
meleri gerektiğini söylemektedir.
B) Dini aidiyet duygusuyla bireyi yalnızlıktan kur-
II. İnsanların haklarını korumak, her Müslümanın
tarır.
görevidir.
C) Müslüman toplumlarda ortak bir bilinç düzeyi
III. Değerlere inanmak başkadır, onlarla amel et-
oluşturur.
mek başkadır.
D) Irkçılık tehlikesini ortadan kaldırır.
yargılarından hangilerine ulaşılır?
E) Dünyanın tüm dinleri hakkında genel bir kültür
kazandırır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I ve III
20. “Siz beni, hakkım olan derecenin üzerine yükselt- 22. “Zor durumda olan bir insana mutlaka el uzatmak
meyiniz! Çünkü Allah-u (c.c.) Teâlâ beni Resul edin- gerekir.”, “Sana nasıl davranılmasını istiyorsan sen
meden önce kul edinmişti.” ikazında bulunurlardı. de başkalarına öyle davran.” gibi ahlaki değer yar-
(Heysemî, IX, 21) gılarının, her toplumda, her çağda veya her kültürde
aynı anlama gelmesini beklemek mümkün değildir.
Hz. Muhammed (s.a.v.) bu hadisinde Müslüman
İnsanın ahlaki eylemlerini belirleyen ölçütler ve ilke-
kişilerin hangi özelliğe sahip olması gerektiğini
ler, yaşanılan kültür tarafından şekillendirilmektedir.
vurgulamıştır?
Bu parçaya göre;
A) Kararlı olma
I. Evrensel ahlak yasasına nesnel temelde ulaşılabilir.
B) Zeki olma
II. Bir eylemin ahlaki olması için özgürce yapılması
C) Mütevazı olma
gerekir.
D) Sabırlı olma
III. Ahlaki yargılar değişkenlik gösterir.
E) Güvenilir olma
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
D) I ve II E) II ve III
24. Berkeley’e göre nesneler, düşünceden başka bir 25. Kuhn’a göre, bilim adamları topluluğu tarafından ka-
şey değildirler. Algılar saf düşüncelerdir ve kendisiy- bul edilen ortak bir paradigmada, temel sorular ve
le ilgili edindiğimiz düşünceler dışında madde diye onlara verilebilecek kabul edilebilir cevapların genel
bir şey yoktur. Her şeyin dayanak noktası duyum- çerçevesi çizilmiştir. Bilim adamlarına düşen görev,
sal kesinliktir ve bilginin değeri duyumsal kesinliğe kuralları konmuş bulmacaları tekrar tekrar, ama bel-
dayanmasıyla anlam bulur. Berkeley’e göre nes- ki daha önce kullanılmamış tekniklerle yeniden çö-
nelerin, bilincimiz dışında varlıklarını kabul etmek zerek paradigmayı yeniden üretmektir. Eğer bu es-
yanlıştır. Çünkü böyle bir tasavvur, objelerin düşü- nada gözlenen karşıt örnekler veya kural dışılıklar,
nülmeden var olduklarını kabul etmek olur. Bu yüz- paradigmayı sarsacak kadar çok sayıda veya güçte
dendir ki dışarıdaki objelerin varoluşlarını düşünme- değilse, bilim adamları paradigmalarında çalışmaya
ye ne kadar uğraşırsak uğraşalım, incelediğimiz şey devam ederler. Ortaya çıkan karşıt örnekler veya
hep kendi idelerimizdir. Bundan dolayıdır ki varlık kural dışılıklar, paradigmayı, kendini yeniden ürete-
algılamaktır. meyecek düzeyde zorlamaya başlarsa, bunalımlar
ortaya çıkar. Bunalımla beraber arayışlar başlar
Buna göre Berkeley aşağıdakilerden hangisini
ve yeni bir paradigma eskisinin yerini alır. Bu geçiş
savunmaktadır?
devrimseldir; yeni bilim anlayışı tüm bilgileri, kendi
A) Nesnelerin özü algılanmış olmalarından ibarettir. merkezinden bakarak ve kendi rengine boyayarak
yeniden kurar. Her paradigma, bilim tarihini yeniden
B) Varlık maddesel bir töze bağlıdır.
yazmaktadır.
C) Hakikat dolaysız kavrayışla bilinebilir.
Ömer Demir’in Bilim Felsefesi adlı eserinden
D) Doğru bilgiye aklın duyumları yönetmesiyle ula-
uyarlanan bu parçada, aşağıdakilerden hangisi
şılabilir.
vurgulanmaktadır?
E) Algılar aklın bilgiye ulaşmasını engeller.
A) Bilimin, doğrusal bir ilerleme gösterdiği
2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Temel Matematik Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.
1. 4.
2.
3.
5.
6. 8.
7. 9.
10. 14.
11.
15.
12.
13.
16. 19.
20.
17.
21.
18.
22. 25.
26.
23.
27.
24.
28. 30.
31.
29.
32. 34.
35.
33.
36. 38.
39.
37.
40.
2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Fen Bilimleri Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.
1. 3.
2.
4. 6.
5.
7.
8. 10.
11.
9.
12. 14.
13.
15. 17.
18.
16.
19. 20.
TEST BİTTİ.
12. SINIF 34
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.