ADI SOYADI :

SINIF ve NUMARA : Liste No :( )

...... ANADOLU LİSESİ 11.SINIFLAR FELSEFE DERSİ 1.DÖNEM 1.YAZILI

A) Aşağıdaki sorularda boş bırakılan yerlere uygun sözcüğü yazınız. Her soru 4 puan değerindedir. ( 4 X 5 = 20 PUAN )

1- Philosophia sözcüğü Yunanca’dan gelir ve sözcük anlamı BİLGELİK SEVGİSİ’ dir.

2- Yunan felsefesinin ilk problemi “Evrenin kendisinden meydana geldiği ana madde nedir?”sorusudur. Buna ARKE PROBLEMİ de denir.
3- ‘İnsan doğru ve kesin olarak varlığı bilir’ diyen görüşlerin genel adı DOĞMATİZM dir.
4- Bilginin insandan insana göre değiştiğini ve bu nedenle doğru ve kesin bilgiye ulaşılamayacağını ileri süren görüşe RELATİVİZM denir.
5- İlkçağ düşünürlerinden Anaksagoras’a göre ana madde APEİRON denen sonsuz boşluktur..

B) Aşağıdaki soruları cevaplayınız. Her soru 10 puan değerindedir . ( 5 X 10 = 50 PUAN )

1- Felsefenin temel alanları nelerdir yazarak kısaca açıklayınız.

a- Bilgi Felsefesi : Bilginin kaynağı, imkanı ve sınırlarıyla ilgili problemleri konu edinen felsefe disiplinidir . (Epistemoloji)
b- Varlık Felsefesi : Varlığı, varlık olmak bakımından ele alıp inceleyen felsefe disiplinidir. (Ontoloji)
c- Değerler Felsefesi : Ahlak (Etik) ve Sanat (Estetik)gibi insani değerleri konu edinen felsefe disiplinidir. (Aksiyoloji)

2- Felsefe’nin Antik (İlkçağ) Yunan’da ortaya çıkışının sebeplerini yazarak kısaca açıklayınız.

İyonya’da felsefenin ortaya çıkabilmesi bazı şartlara bağlı olarak gerçekleşmiştir. Bunların başlıcaları şöyledir:
a- Yüksek refah düzeyine ulaşılmış olması. Gündelik yaşamın ihtiyaçlarını köleler tarafından giderilmesi.
b- Kültürel zenginliğin (bilgi birikiminin) olması. Diğer medeniyetlere (Mezopotamya, Mısır, Roma, gb) yakın olması ve etkileşiminin
olması.
c- Farklı inanç ve düşüncelere izin verecek hoşgörü (demokratik) ortamının olması.
d- Minos Uygarlığı’ndan kalma gelişmiş bir dile sahip olunması gibi şartlar Antik Yunan’da olduğu için felsefe ilk olarak burada ortaya
çıkmıştır.

3- Sofistlerin bilgi anlayışlarını önemli temsilcilerini belirterek açıklayınız.

Protagoras ve Gorgias başta olmak üzere sofistlere göre insan duyuları yoluyla edinilen bilgilerde algı yanılsaması yaşar. Duyuların
kullanılması, elde edilen bilgilerin hatalı olma ihtimalini doğurur. Duyularımız bizi sürekli yanılttığı için herkes için geçerli bilgilere ulaşmak
imkansızdır. Bilgi Sofistlere göre doğru tek değildir, her zaman geçerli olan kesin bir bilgi yoktur. Bilginin kişiden kişiye değiştiğini ileri
süren bu görüşe Relativizm/Görececilik adı verilir.

4- Platon’un İdealar teorisi konusunda bilgi veriniz.

Platon’a göre iki tür dünya vardır. Bunlar duyular evreni ve idealar evrenidir. Duyular evrenindeki hiçbir şey gerçek anlamda var değildir.
Platon’a göre gerçek varlık, değişmeden kalabilen olmalıdır; aksi halde bilgisine de ulaşılamazdı. Platon’un varlık anlayışının temelinde akılla
kavranabilen, değişmeyen, kendi kendinin nedeni olan gerçek varlıklar, idealar vardır. (Platon’a göre idea bir  genel kavram’dır, ne kadar
cins ismi varsa o kadar idea vardır.) Her bir varlığın ideası vardır ve ilgili varlığın bütün özelliklerini içinde barındırır.

5- Aristoteles’in varlık anlayışında sözünü ettiği 4 neden’in neler olduklarını yazarak kısaca açıklayınız.

Maddi Neden : Bir şeyin değişimden bağımsız olarak neden oluştuğunu gösterir. Örneğin altından yapılmış bir kolyenin maddi nedeni altındır.
Formel Neden : Bir şeyin şekline yönelik nedenidir. Altının bilezik görünüşünü alması formel nedendir.
Fail Neden : Maddenin şekil almasını sağlayan hareket ettirici nedendir. Altının bileziğe dönüşmesini sağlayan kuyumcu, fail nedendir.
Ereksel Neden : Maddenin şekil almasının amacını gösteren nedendir. Altının takı eşyası olarak kullanılması için şekillenmesi ereksel nedendir.”
C) Aşağıdaki sorularda doğru seçeneği cevap kutucuğuna işaretleyiniz. Her soru 3 puan değerindedir. ( 3 X 10 = 30 PUAN )

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
E B C A D E B C A D

1- Varlıklarla, insanla alakalı sistemli ve yalnızca akla dayanan ilk

düşünce sisteminin İyonya’da ortaya çıkması tesadüf değildi;
Mezopotamya, Mısır, İran ve Fenike kültürlerinden etkilenmiş 5- Ana madde (Arkhe) nedir sorusuna verdikleri cevaplara göre
olan Milet kenti tarım ve denizciliğin geliştiği oldukça işlek aşağıdakilerden eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
liman kentidir. Ekonomik yapının ileri düzeyde olması, bilgi
birikiminin varlığı ve hoşgörüyü de beraberinde getirmiştir. A- Anaksimenes / Hava
Yani Milet kentindeki ortam farklı inanç ve düşüncelere izin B- Lao Tse / Tao
verecek kadar hoşgörülüydü. Bu elverişli ortam Thales gibi C- Thales / Su
düşünürlerin çıkmasına olanak hazırlamıştır. Bu parçada, D- Empedokles / Apeiron
felsefenin Milet’te ortaya çıkmasını sağlayan hangi faktöre E- Herakleitos / Ateş
değinilmemiştir?
6- Sokrates’in insanda var olan bilgiyi ortaya çıkartma biçimi
A- Yüksek refah düzeyine ulaşılması olarak kullandığı ve kendi adıyla anılan yöntemi
B- Hoşgörü ortamının sağlanması aşağıdakilerden hangisidir?
C- Bilgi birikiminin olması
D- Kültürel etkileşimin olması A- Philosophia
E- Gelişmiş bir dile sahip olunması B- Aksiyoloji
C- Epistemoloji
2- “Felsefi bilgi sübjektif (öznel) bilgidir.” Yargısı aşağıdaki D- Ontoloji
temellendirmelerin hangisine dayandırılabilir? E- Maiotik

A- Felsefe, tarihinden soyutlanarak öğrenilemez. 7- Doğru bilginin doğuştan gelmediğini ancak doğuştan bilgi
B- Birbirinin aynı olan iki felsefe sistemi yoktur. yapma yetisinin (yeteneğinin) tüm insanlarda mevcut olduğunu
C- Felsefe yargıç, bilim ise sanıktır. ileri süren filozof aşağıdakilerden hangisidir?
D- Tüm felsefi görüşlerin amacı geneli kucaklamaktır.
E- Bilimle ilişkisini kesen felsefe yalnızca hayal üretir A- Gorgias
B- Aristoteles
3- Sokrates, konuşmalarında, kendisinin hiçbir şey bilmediği C- Protogoras
gerekçesiyle, karşısındaki kişiye sorular yöneltir. Bu sorulara D- Sokrates
ve onlara aldığı cevaplara önce o kişinin ortaya koyduğu E- Platon
düşüncenin üstünkörülüğünü, temelsizliğini gösterir.
Sorularında devam ederek, konuştuğu kişinin doğru  Bilgi insana göredir.
düşünceye ulaşmasına yardımcı olur. Kendi deyişiyle “ruhta  Doğru bilgiye ulaşmak imkânsızdır.
uyku halinde bulunan düşünceleri doğurtmaya” uğraşır.  Bilgiye ulaşılsa bile, başkasına aktarılamaz.
Sokrates’in bu yaklaşımının temelinde aşağıdaki 8- Bu görüşler aşağıdaki ekollerden hangisine aittir?
görüşlerden hangisi vardır?
A- Monistler
A- Bilgiye, o konuda uzman kişilerin görüşleri alınarak ulaşılır. B- Pluralistler
B- Bilgi, karşıt görüşlerin uzlaştırılmasıyla oluşur. C- Sofistler
C- Saklı olan doğrular, insanın sorgulama yoluyla D- Sezgiciler
düşündürülmesi sonucu ortaya çıkarılabilir. E- Atomcu filozoflar
D- Apaçık olmayan gerçeklere, erdemli kişiler gibi, erdemsiz
kişiler de ulaşabilir. 9- “Değişmeyen tek şey değişmenin kendisidir.” diyen ve her
E- Doğrular, duyularımızın ve aklımızın kavrayabilme gücüyle şeyin karşıtıyla aynı olduğunu, karşıtların aslında bir ve aynı
sınırlıdır. şeyden ibaret olduğunu ifade eden filozof aşağıdakilerden
hangisidir?
4- Konfüçyüs, bütün hayatı boyunca insanları, iyiye, doğruya ve
şerefli bir yaşama yöneltmeye çalışmış, inandığı prensipleri A- Herakleitos B- Lao Tse C- Demokritos
yaymak için birçok kitap yazmıştır.
Konfüçyüs’ün bu yaklaşımı, Çin felsefesinin hangi yönünü D- Ksenofanes E- Platon
örneklemektedir?
10- Thales’e göre evrendeki her şey tek bir ana maddeden
A- Daha çok doğru davranış ve tutum geliştirmeye yönelik türemiştir. Anaximenes ve Anaximandros, Thales’in bu görüşünü
olma. paylaşmakla birlikte, ana maddenin konusunda onunkinden çok
B- Evrenin işleyişindeki belirsizlikleri anlama ve açıklamaya farklı görüşler ortaya atmışlardır. Burada asıl önemli olan, bu
filozofların Thales’in savını herhangi bir otoriteye ters düştüğü
yönelik olma.
gerekçesiyle reddetmek yerine, mantık ve deneyimlere aykırı
C- Şiirsel bir dile ve anlatıma sahip olma.
olduğunu göstererek çürütmeye çalışmalarıdır. Bu tavır o
D- Estetik problemlere yönelik olma.
dönem için çok yenidir. Çünkü o güne kadar evrenle ilgili her şey
E- Doğanın gözlenmesi ve sayısal sonuçlara ulaşılmasını doğaüstü güçlere bağlanarak inanç konusu kabul edilmiş ve
amaçlama. hiçbir zaman tartışılmamıştır. Bu parçaya göre Anaximenes ve
Anaximandros aşağıdakilerden hangisine öncülük etmiştir?

A- Deneysel yöntemle yapılan araştırmalara.

B- Bilgiye değer veren toplum düzeni arayışlarına.
C- Devlet otoritesine karşı çıkan görüşlere. E- Meslektaşlar arasında dayanışmaya.
D- Akılcı gerekçelere ve olgulara dayalı eleştiriye.