ii

PENGAKUAN

Saya akui karya ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan-nukilan dan
ringkasannya yang setiap satunya telah saya jelaskan sumbernya.

27 FEBRUARI 2004 SYAFRIMEN

P24642
 iii

PENGHARGAAN

Pertama sekali rasa syukur ke hadrat Allah S.W.T kerana dengan limpahan rahmat,
nikmat, hidayah serta ‘inayah-Nya penyelidikan ini dapat disempurnakan.

Pada kesempatan ini saya ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan ucapan
ribuan terima kasih kepada penyelia saya, Yang Berusaha En. Ruslin Amir atas
segala bimbingan, nasihat serta tunjuk ajar beliau bagi membolehkan penyelidikan ini
disiapkan.

Ucapan penghargaan dan terima kasih juga saya sampaikan kepada seluruh pengetua ,
penolong pengetua dan seluruh guru-guru sekolah menengah yang telah memberikan
sokongan demi untuk menjayakan kajian ini

Setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih juga saya rakamkan kepada Bahagian
Pendidikan Guru (BPG), Bahagian Perancangan dan Penyelidikan dasar (EPRD) serta
seluruh pensyarah dan pegawai Fakulti Pendidikan Universiti Kebangsaan Malaysia,
khususnya Dr. Noriah Mohd Ishak, yang telah memberikan peluang kepada saya
untuk belajar dan membantu dalam menjalankan projek penyelidikan IRPA 07-02-02-
0017-EA171. Jasa dan budi baik kalian akan selalu di kenang selagi hayat masih di
badan.

Penghargaan yang teristimewa buat keluarga tercinta, khususnya Allahyarham

Bapanda Syafril, ibunda Nurlela, nenek Hjh. Rohana, kakanda; Afniyenti, Gusni
Hendrawati, Syafriwen serta adik-adik yang sangat saya sayangi; Yulia Nora dan
Sisri Yanti. Penghargaan juga disampaikan kepada seluruh kepenakan saya ; Fezi
Rahman, Ghifra ‘Abid Al-Muhasabi, Nur ‘ Ain ‘Izzati dan ‘Ainin Shofia. Seterusnya
buat yang tersayang adinda Linda Elyyano, di atas segala jasa, pengorbanan dan
dorongan semangat yang tidak pernah akan terlupakan. Terakhir sekali penghargaan
kepada seluruh rakan-rakan seperjuangan yang telah memberikan berbagai idea,
pendapat dan sebagainya sehingga tesis ini dapat diselesaikan.
 iv

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk melihat profil kecerdasan emosi (EQ) guru-guru Sekolah
Menengah Zon Tengah Semenanjung Malaysia (Perak, Selangor, Negeri Sembilan,
Melaka dan Johor). Sebelas buah Sekolah Menengah telah dipilih sebagai lokasi
kajian. Seramai 174 orang guru-guru yang berkhidmat di sekolah-sekalah berkenaan
telah dijadikan sebagai sampel kajian. Instrumen yang digunakan ialah Inventori
Kepintaran Emosi Malaysia (IKEM)/Malaysian Emotional Quoetient Inventory
(MEQI) oleh Noriah Mohd Ishak et al. (2003). Data yang diperolehi telah dianalisis
menggunakan perisian SPSS Versi 11.0 dengan menggunakan ujian statistik
deskriptif seperti min, peratus dan sisihan piawai. Dapatan kajian menunjukkan, graf
profil untuk guru-guru di kawasan Zon Tengah didapati mempunyai skor min yang
tinggi pada domain kerohanian dan kematangan serta terendah pada domain
kemahiran sosial. Sementara itu graf profil untuk guru-guru mengikut negeri juga
mempunyai skor min yang tinggi pada domain kerohanian dan kematangan serta
mempunyai skor min yang rendah pada domain kemahiran sosial. Dapatan kajian
juga menunjukkan, terdapat perbezaan profil kecerdasan emosi (EQ) antara guru-guru
secara keseluruhan dengan profil guru-guru di kawasan Zon Tengah Semenanjung
Malaysia. Tidak terdapat perbezaan profil kecerdasan emosi (EQ) berdasarkan faktor
jantina serta peringkat umur.
 v

EMOTIONAL INTELLIGENCE PROFILE OF SECONDARY SCHOOL

TEACHERS IN MIDDLE PART OF PENINSULAR MALAYSIA
(Perak, Selangor, Negeri Sembilan, Melaka and Johor)

ABSTRACT

This research explores the emotional intelligence profile of secondary teachers in

middle part of Peninsular Malaysia. Eleven schools were choosen. About 174
teachers were involved as a respondent using The Malaysian Emotional Quotient
Inventory (MEQI) designed by Noriah Mohd Ishak et al. (2003) were used to
measure the emotional quotient intelligence of respondents. The SPSS Version 11.0
was used to analyze the data collected. Descriptive statistic such as mean and
standard deviation was used. The results showed that the general profile for the
teachers scored high mean score on spirituality and maturity domain but lower score
for social skill. Results also showed that teachers in all states achieved high mean
score for spiritual and maturity domain but scored lower mean for social skill
domain. Finally, there were no differences shown in emotional intelligence profile
base on gender or age.
 vi

KANDUNGAN

Halaman
PENGAKUAN ii
PENGHARGAAN iii
ABSTRAK iv
ABSTRACT v
KANDUNGAN vi
SENARAI JUDUAL xi
SENARAI RAJAH xii
SENARAI SINGKATAN xiii

BAB I PENGENALAN

1.1 Pendahuluan 1
1.2 Latar belakang Kajian 2
1.3 Masalah Kajian 4
1.4 Kerangka Konsep Kajian 6
1.5 Tujuan Kajian 10
1.5.1 Objektif Kajian 10
1.5.2 Persoalan Kajian 11

1.6 Kepentingan Kajian 11

1.7 Definisi Istilah 12
1.7.1 Profil 11
1.7.2 Kecerdasan Emosi 13

1.8 Rumusan 15
 vii

BAB II TINJAUAN LITERATUR

2.1 Pendahuluan 16
2.2 Literatur Berkaitan 16
2.2.1 Kecerdasan Intelektual (IQ) 16
2.2.2 Kecerdasan Pelbagai (MI) Gardner 17
2.2.3 Kecerdasan Emosi (EQ) 18
2.2.3.1. Model Kecerdasan Emosi Goleman 18
2.2.3.2. Model Kecerdasan Emosi 19
Mayer, Caruso & Salovey
2.2.3.3. Model Kecerdasan Emosi Bar-On 20

2.3 Kajian Berkaitan 22

2.4 Rumusan 26

BAB III METOLOGI KAJIAN

3.1 Pendahuluan 27
3.2 Rekabentuk kajian 27
3.3 Populasi dan Sampel Kajian 28
3.3.1 Populasi kajian 28
3.3.2 Sampel Kajian 29

3.4 Instrumen Kajian 30

3.4.1 Soal selidik maklumat Guru 31
3.4.2 Inventori Kecerdasan Emosi (IKEM) 31

3.4.2.1 Bahagian Kesedaran Kendiri 33

3.4.2.2 Bahagian Regulasi Kendiri 33
3.4.2.3 Bahagian Motivasi Kendiri 34
3.4.2.4 Bahagian Empati 34
3.4.2.5 Bahagian Kemahiran Sosial 35
3.4.2.6 Bahagian Spiritualiti/Kerohanian 36
 viii

3.4.2.7 Bahagian Kematangan 37

3.4.3 Pembinaan Instrumen Kajian 37

3.4.4 Pembolehubah Kajian 38
3.4.5 Kajian Rintis 38
3.4.6 Kebolehpercayaan Instrumen 39

3.5 Tatacara Pemerolehan Data 41

3.6 Tatacara Penganalisisan data 41
3.7 Rumusan 42

BAB IV HASIL KAJIAN

4.1 Pendahuluan 43
4.2 Profil Responden 43
4.3 Domain-domain Kecerdasan Emosi Mengikut 45
Peresepsi guru-guru Zon Tengah Semenanjung
Malaysia

4.3.1 Domain Kerohanian 46

4.3.2 Domain Kematangan 48
4.3.3 Domain Empati 50
4.3.4 Domain Motivasi Kendiri 54
4.3.5 Domain Kesedaran Kendiri 57
4.3.6. Domain Regulasi Kendiri 59
4.3.7 Domain Kemahiran Sosial 61

4.4 Profil Kecerdasan Emosi 65

4.4.1 Profil Kecerdasan Emosi Guru-guru 65
Zon Tengah Semenanjung Malaysia

4.4.2 Profil kecerdasan emosi (EQ) guru-guru 66

sekolah menengah mengikut negeri

4.4.2.1 Profil EQ Guru Negeri Perak 66

4.4.2.2 Profil EQ Guru Negeri Selangor 67
 ix

4.4.2.3 Profil EQ Guru Negeri Sembilan 68

4.4.2.4 Profil EQ Negeri Melaka 69
4.4.2.5 Profil EQ Negeti Johor 70

4.4.3 Perbezaan profil kecerdasan emosi (EQ) 71

di kalangan guru-guru sekolah menengah
Zon Tengah Semenanjung Malaysia dengan
Profil kecerdasan emosi guru-guru sekolah
Menengah di Malaysia

4.4.4 Perbezaan profil kecerdasan emosi (EQ) 72

di kalangan guru-guru sekolah menengah
mengikut jantina

4.4.5 Perbezaan profil kecerdasan emosi (EQ) 76

Dikalangan guru-guru sekolah menengah
Mengikut umur

4.5 Rumusan 80

BAB V RINGKASAN KAJIAN, PERBINCANGAN DAPATAN

KAJIAN, IMPLIKASI KAJIAN DAN CADANGAN
KAJIAN LANJUTAN

5.1 Pendahuluan 81
5.2 Ringkasan Kajian 81
5.3 Perbincangan Dapatan Kajian 82
5.3.1 Profil Kecerdasan Emosi (EQ) guru-guru sekolah 84
menengah Zon Tengah Semenanjung Malaysia

5.3.2 Profil Kecerdasan Emosi (EQ) Guru-guru 88

Sekolah Menengah Mengikut Negeri

5.3.3 Perbezaan Profil Kecerdasan Emosi (EQ) 92

Di kalangan guru-guru sekolah menengah
Zon Tengah Semenanjung Malaysia dengan
guru-guru sekolah menengah di Malaysia
 x

5.3.4 Perbezaan Profil Kecerdasan Emosi di kalangan 94

Guru-guru Sekolah Menengah Mengikut Jantina

5.3.5 Perbezaan profil kecerdasan emosi di kalangan 95

guru-guru mengikut umur

5.4 Rumusan hasil Kajian 96

5.5 Implikasi Dapatan Kajian 97
5.6 Cadangan kajian Lanjutan 98
5.7 Rumusan 99

RUJUKAN
LAMPIRAN

A. Consen Letter
B. Surat Kelulusan Kementerian Pendidikan
C. Surat Kelulusan Pengarah Pendidikan negeri

SENARAI JADUAL
 xi

No. Jadual
Halaman
3.1 Senarai nama-nama sekolah menengah di 30
negeri Perak, Selangor, Negeri Sembilan
Melaka dan Johorserta tarikh pentadbiran instrumen

3.2 Senarai Nilai Kebolehpercayaan Instrumen 40

selepas kajian Rintis

4.2 Profil sampel kajian 44

4.3 Skor min dan sisihan piawai domain-domain 46

Kecerdasan emosi
4.4 Analisis min dan sisihan piawai bagi item 48
domain kerohanian

4.5 Analisis min dan sisihan piawai bagi item domain 49

Domain kematangan

4.6 Analisis min dan sisihan piawai bagi item 52

domain empati

4.7 Analisis min dan sisihan piawai bagi item 55

Domain motivasi kendiri

4.8 Analisis min dan sisihan piawai bagi item 57

kesedaran kendiri

4.9 Analisis min dan sisihan piawai bagi item 60

regulasi kendiri

4.10 Analisis min dan sisihan piawai bagi item 63

domain kemahiran sosial

4.11 Skor peratus domain kecerdasan emosi (EQ) berdasarkan 79

Negeri

4.12 Skor peratus domain kecerdasan emosi (EQ) berdasarkan 80

Jantina dan umur
 xii

SENARAI RAJAH

No. Rajah Halaman

1.4 Kerangka konsep kajian 6

4.1 Profil kecerdasan emosi (EQ) guru-guru Zon Tengah 65
Semenanjung Malaysia

4.2 Profil Kecerdasan Emosi (EQ) guru negeri Perak 67

4.3 Profil Kecerdasan Emosi (EQ) guru negeri Selangor 68

4.4 Profil Kecerdasan Emosi (EQ) guru negeri Sembilan 69

4.5 Profil Kecerdasan Emosi (EQ) guru negeri Melaka 70

4.6 Profil Kecerdasan Emosi (EQ) guru negeri Johor 71

4.7 Perbezaan profil kecerdasan emosi (EQ) guru-guru 72

di kawasan zon Tengah dengan profil guru-guru
di Malaysia

4.8 Profil EQ guru SM Lelaki dan EQ guru SM Malaysia 74

4.9 Profil EQ guru SM Perempuan dan EQ guru SM Malaysia 75

4.10 Profil EQ guru SM umur kategori I dengan EQ guru SM Malaysia 77

4.11 Profil EQ guru SM umur kategori II dengan EQ guru SM Malaysia 78

4.12 Profil EQ guru SM umur kategori III dengan EQ guru SM Malaysia 78

SENARAI SINGKATAN
 xiii

EQ Kecerdasan Emosi
Et al Dan Pengarang-pengarang lain
IQ Intelektual Quotient
IKEM Inventori Kecerdasan Emosi Malaysia
MEQI Malaysian Emotional Quotien Inventory
MEIS Mutifactor Emotional Intelligence Scale
MI Multiple Intelligence
M Min
N Jumlah
SP Sisihan Piawai
SM Sekolah Menengah
SPSS Statistical Packages for Social Sciences

LAMPIRAN
 xiv

A Soal Selidik

B Consen leter

C Surat Kelulusan Kementerian Pendidikan

D Surat kelulusan Pengarah Pendidikan negeri