1.

Za pierwszego filozofa uważa się:

o Sokratesa
o Talesa z Miletu
o Pitagorasa

2. Epistemologia jest tym samym, co:

o teoria poznania
o psychologia poznania
o logika wiedzy

3. Zagadnienie istoty prawdy jest zagadnieniem:

o metafizycznym
o epistemologicznym
o etycznym

4. Zdanie „Złodziej-kieszonkowiec nie uważa drobnej kradzieży za zło” jest wypowiedzią z

zakresu:
o etyki normatywnej
o teorii moralności
o epistemologii

5. Tales z Miletu twierdził, że zasadą (archė) wszystkiego jest:

o bezkres
o woda
o ogień

6. Anaksymander twierdził, że zasadą (arche) wszystkiego jest:

o bezkres
o woda
o ogień

7. Hilozoizm to pogląd, zgodnie z którym:

o wszystkie ciała fizyczne składają się z materii i formy
o wszystkie ciała fizyczne są upsychicznione
o wszystkie ciała fizyczne są ożywione

8. Pogląd, zgodnie z którym zjawiska nie są prawdziwym bytem, natomiast prawdziwy byt jest
poznawalny tylko rozumowo, głosił:
o Arystoteles
o Anaksymenes
o Parmenides

9. Za twórcę atomizmu uważa się:

o Demokryta z Abdery
o Sokratesa
o Anaksagorasa

10. Platon był:

o uczniem Arystotelesa i nauczycielem Sokratesa
o uczniem Sokratesa i nauczycielem Arystotelesa
o uczniem Sokratesa i Arystotelesa
11. W opinii Platona trzy wartości naczelne to:
o Sprawiedliwość, Pewność i Piękno
o Prawda, Dobro i Piękno
o Prawda, Sprawiedliwość i Harmonia

12. Uniwersalia są:

o powszechnie uznawanymi poglądami
o przedmiotami ogólnymi
o znaczeniami nazw jednostkowych

13. Który z poniższych obiektów zasługuje na miano powszechnika (łac. universale):

o zbiór wszystkich psychologów
o Polska
o ta kartka

14. W świetle filozofii Platona idee to:

o znaczenia nazw ogólnych, istniejące tylko w umyśle
o przedmioty ogólne, istniejące rzeczywiście, idealnie i samoistnie
o przedmioty ogólne, istniejące rzeczywiście, realnie i niesamoistnie

15. Platon twierdził, że idee:

o są rzeczywiście istniejącymi przedmiotami ogólnymi, różnymi od przedmiotów
jednostkowych
o są realnie istniejącymi przedmiotami jednostkowymi, różnymi od przedmiotów
fizycznych
o są ideałami, które istnieją tylko w umyśle

16. Skrajny realizm pojęciowy w sporze o uniwersalia jest stanowiskiem głoszącym, iż:
o uniwersalia istnieją rzeczywiście i niesamoistnie
o uniwersalia istnieją rzeczywiście i samoistnie
o uniwersalia mają byt tylko pomyślany i są pojęciami ogólnymi

17. Umiarkowany realizm pojęciowy to pogląd, zgodnie z którym:

o rzeczywistość możemy poznać tylko przez pojęcia wrodzone
o chociaż większość pojęć ma swoją genezę w doświadczeniu, istnieją również
pojęcia nie mające swojego źródła w doświadczeniu
o przedmioty ogólne istnieją rzeczywiście, ale niesamoistnie

18. Nominalizm w sporze o uniwersalia jest stanowiskiem głoszącym, iż:

o uniwersalia istnieją w sposób tylko pomyślany i są znaczeniami nazw ogólnych
o istnieją tylko przedmioty jednostkowe
o skrajna postać konceptualizmu w sporze o uniwersalia

19. Własności konstytutywne przedmiotu to takie, które:

o decydują o tym, że przedmiot jest tym, czym jest
o przedmiot może, ale nie musi posiadać
o są tym samym, co własności przypadłościowe tego przedmiotu

20. O tym, że dany przedmiot jest tym, czym jest, decydują jego własności:
o konsekutywne
o konstytutywne
o przypadłościowe
21. Pogląd, zgodnie z którym poznawanie polega na przypominaniu sobie tego, co przed
życiem wiedzieliśmy lepiej, jest zasadniczym składnikiem:
o irracjonalizmu
o mistycyzmu
o teorii anamnezy, wysuniętej przez Platona

22. Mówiąc, ze dany polityk jest prawdziwym politykiem, używamy pojęcia prawdy w jego sensie:
o epistemologicznym
o metafizycznym
o klasycznym

23. Załóżmy, że rozumiemy pojęcie prawdy w sensie klasycznym. Wówczas wypowiedź:

Zdanie „Euzebiusz uwielbia Eulalię” jest prawdziwe. znaczy tyle, co:
o Zdanie „Euzebiusz uwielbia Eulalię” jest zgodne z rzeczywistością
o Zdanie „Euzebiusz uwielbia Eulalię” jest zgodne z całokształtem naszej wiedzy
o Zdanie „Euzebiusz uwielbia Eulalię” jest pewne

24. Które z poniższych zdań nie jest prawdziwe:

o prawda rozumiana w sensie klasycznym nie zależy od okoliczności
o klasyczna definicja prawdy dostarcza nam kryterium prawdy
o gdy prawdę rozumiemy w sensie klasycznym, z dwóch zdań sprzecznych tylko
jedno jest prawdziwe

25. W tzw. epistemicznych teoriach prawdy przyjmuje się, ze:

o zdanie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy można uprawomocnić jego akceptację
o zdanie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy jest ono użyteczne
o zdanie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy, gdy mamy pewność, że jest ono
zgodne z faktami

26. Zasadniczą ideę tzw. koherencyjnej definicji prawdy wyraża następujące sformułowanie:
o zgodność myśli między sobą jest oznaką ich zgodności z rzeczywistością
o prawdziwość polega na zgodności zdań między sobą
o prawdziwość przekonania polega na jego użyteczności

27. Zasadniczą ideę tzw. pragmatycznej teorii prawdy wyraża następujące sformułowanie:
o​ prawdziwość przekonania polega na jego użyteczności
o jeśli przekonanie jest użyteczne, jest ono również zgodne z rzeczywistością
o przekonanie jest użyteczne pod warunkiem, że jest ono prawdziwe

28. Tzw. klasyczna koncepcja wiedzy przyjmuje, iż:

o wiemy, że A zawsze i tylko wtedy, gdy: (i) zdanie „A” jest prawdziwe, (ii)
jesteśmy przekonani, że A, oraz (iii) mamy wystarczające uzasadnienie dla
naszego przekonania, że A
o wiemy, że A zawsze i tylko wtedy, gdy: (i) zostało sprawdzone empirycznie,
że zachodzi A oraz (ii) nie są znane żadne fakty, które przeczą temu, że A
o wiemy, że A zawsze i tylko wtedy, gdy: (i) zdanie „A” jest twierdzeniem naukowym
oraz (ii) jesteśmy świadomi tego, że zdanie „A” jest twierdzeniem
naukowym
29. Klasyczna koncepcja wiedzy przyjmuje, iż:
o wiemy, że A zawsze i tylko wtedy, gdy: (i) zdanie „A” jest prawdziwe, (ii) jesteśmy
przekonani, że A, oraz (iii) mamy wystarczające uzasadnienie dla naszego
przekonania, że A
o wiemy, że A zawsze i tylko wtedy, gdy: (i) zdanie „A” ma dowód lub (ii) zaprzeczenie
zdania „A” jest sfalsyfikowane
o wiemy, że A zawsze i tylko wtedy, gdy: (i) jesteśmy przekonani, że A oraz (ii)
mamy wystarczające uzasadnienie dla naszego przekonania, że A

30. Sformułowanie „Niczego nie ma w umyśle, co by wpierw nie znajdowało się w zmysłach” z
pewnością zyska akceptację:
o natywisty
o sensualisty
o empirysty metodologicznego

31.Racjonalizm genetyczny jest poglądem, zgodnie z którym:

o racjonalność ludzkiego myślenia jest zdeterminowana genetycznie
o istnieją pojęcia i przekonania wrodzone
o wszystkie pojęcia i przekonania są wrodzone

32. Empirysta genetyczny:

o dopuści istnienie wiedzy apriorycznej
o wyklucza istnienie wiedzy apriorycznej
o nie wypowiada się na ten temat

33. Empiryści genetyczni twierdzili, że:

o tylko doświadczenie jest źródłem wartościowych pojęć i przekonań
o wyposażenie genetyczne determinuje, że tak a nie inaczej spostrzegamy świat
o wszystkie pojęcia i przekonania mają swoje źródło w doświadczeniu

34. Natywizm to stanowisko, zgodnie z którym:

o wszystkie nasze pojęcia i przekonania są wrodzone
o przynajmniej niektóre nasze pojęcia i przekonania są wrodzone
o nasze wartościowe przekonania maja swoje źródło w intuicji

35. W nauce współczesnej wątki natywistyczne występują w teorii, której twórcą jest:
o Albert Einstein
o Noam Chomski
o Alfred Tarski

36. Wyrażenie „a priori” znaczy tyle, co:

o „w oparciu o doświadczenie”
o „bezzasadnie”
o „przed doświadczeniem, niezależnie od doświadczenia”

37. Wyrażenie „a posteriori” znaczy tyle, co:

o „bezzasadnie”
o „po doświadczeniu, w oparciu o doświadczenie”
o „przed doświadczeniem, niezależnie od doświadczenia”

38. Aprioryzm to inaczej:

o racjonalizm metodologiczny
o racjonalizm genetyczny
o irracjonalizm

39. Skrajny apriorysta:

o uzna każde przekonanie uzyskane w oparciu o doświadczenie zmysłowe za
bezwartościowe
o dopuszcza, że możemy uzyskać wiedzę o świecie dzięki doświadczeniu, ale nie
sądzi, że zawsze jest to możliwe
o uważa, że świat jest niepoznawalny

40. Umiarkowany apriorysta:

o uzna, że jedynym źródłem wartościowych przekonań jest jakiś rodzaj poznania
czysto rozumowego, niezależnego od doświadczenia
o uzna, że jednym ze źródeł wartościowych przekonań jest jakiś rodzaj poznania
czysto rozumowego, niezależnego od doświadczenia
o nie uzna żadnego z powyższych twierdzeń

41. Umiarkowany aprioryzm:

o dopuszcza istnienie wartościowych przekonań nie mających swojego źródła w
doświadczeniu, jednakże twierdzi, że przekonania te nie dotyczą świata zewnętrznego
o nie dopuszcza istnienia wartościowych przekonań opartych na doświadczeniu
o dopuszcza istnienie wartościowych przekonań uzasadnionych niezależnie od
doświadczenia, nie dotyczących czy to znaczenia słów, czy też obiektów matematycznych

42. Skrajny empirysta metodologiczny:

o wymaga, aby nawet twierdzenia matematyki były uzasadniane w oparciu o doświadczenie
o wymaga, aby twierdzenia naukowe były uzasadniane w oparciu o doświadczenie,
ale czyni wyjątek dla twierdzeń matematyki
o wymaga, aby twierdzenia naukowe były uzasadniane w oparciu o doświadczenie,
ale czyni wyjątek dla twierdzeń logiki

43. W świetle umiarkowanego empiryzmu metodologicznego stwierdzenie „Każdy kawaler jest

mężczyzną nieżonatym”:
o wymaga uzasadnienia w oparciu o doświadczenie
o nie wymaga uzasadnienia w oparciu o doświadczenie
o nie jest ani prawdziwe, ani fałszywe

44. Proszę założyć, że jest Pan/Pani umiarkowanym empirystą metodologicznym. Przypuśćmy,

że przychodzi do Pana/Pani fizyk i z radością oznajmia ”Znalazłem matematyczny dowód
nowego prawa fizyki”. Jaka powinna być Pana/Pani reakcja:
o „Sprawdź je jeszcze empirycznie!”
o „No to nie warto go sprawdzać empirycznie, bo wiemy już, że jest to prawda.”
o „To prawo obowiązuje, ale tylko w ograniczonym zakresie.”

45. Czy hipoteza nie będąca zdaniem ściśle ogólnym może być:
o najpierw skonfirmowana, a potem zweryfikowana
o najpierw sfalsyfikowana, a potem skonfirmowana
o najpierw sfalsyfikowana, a potem zweryfikowana

46. Czy hipoteza będąca zdaniem ściśle ogólnym może być:

o najpierw skonfirmowana, a następnie sfalsyfikowana
o najpierw skonfirmowana, a następnie zweryfikowana
o najpierw zweryfikowana, a potem sfalsyfikowana

47. Asymetria między weryfikacją a falsyfikacją zdań ściśle ogólnych odnoszących się do świata
polega na tym, że:
o zdania te mogą zostać zweryfikowane empirycznie, ale nie mogą zostać sfalsyfikowane
empirycznie
o zdania te mogą zostać sfalsyfikowane empirycznie, ale nie mogą one zostać
zweryfikowane empirycznie
o falsyfikacja empiryczna tych zdań jest zawsze łatwiejsza od ich empirycznej
weryfikacji

48. Hipotetysta nie żąda, aby:

o wysuwać hipotezy wyłącznie w oparciu o zgromadzone uprzednio dane empiryczne
o poddawać hipotezy surowym testom, prowadzonym w sposób nastawiony na
ich obalenie
o konfrontować nowo wysunięte hipotezy z istniejącymi teoriami

49. Które z poniższych zdań jest fałszywe:

o aby zinterpretować wyniki obserwacji dostarczane przez przyrządy, musimy
dysponować jakąś teorią
o wyrażając wyniki obserwacji w zdaniach, musimy użyć jakiegoś języka, który
ze swojej strony może jednak wpływać na sposób interpretowania tych wyników
o nie jest tak, że założona teoria i użyty język przesądzają o treści obserwacji

50. Irracjonalizm epistemologiczny głosi, iż:

o w świecie nie istnieje racjonalny porządek zdarzeń
o aby uzyskać wartościowe rezultaty poznawcze, należy się oduczyć logicznego
myślenia
o istnieją wartościowe sposoby poznawania świata zewnętrznego, których
rezultaty nie są intersubiektywnie sprawdzalne lub nie są intersubiektywnie
komunikowalne

51. Irracjonalizm w epistemologii to pogląd, zgodnie z którym:

o świat jest irracjonalny
o do wartościowych przekonań możemy dojść tylko wtedy, gdy stosujemy taką
metodę, że otrzymywane rezultaty nie są intersubiektywnie komunikowalne​ i
nie są intersubiektywnie sprawdzalne
o do wartościowych przekonań możemy dojść także wtedy, gdy stosujemy taką
metodę, że otrzymywane rezultaty nie są intersubiektywnie komunikowalne
lub​​nie są intersubiektywnie sprawdzalne

52. Plotyn żył:

o w starożytności, ale po narodzeniu Chrystusa
o w średniowieczu
o w tym samym stuleciu, co Platon

53. Plotyn żył:

o przed Arystotelesem, ale po Platonie
o przed Platonem, ale po Arystotelesie
o po Arystotelesie i Platonie

54. Czy zwolennik tzw. teoria iluminacji, wysuniętej przez św. Augustyna, musi być:
o skrajnym apriorystą,
o idealistą epistemologicznym,
o irracjonalistą w epistemologii

55. Tzw. teoria iluminacji została wysunięta przez:

o Plotyna
o św. Augustyna
o św. Tomasza

56. Kartezjusz żył w:

o XV i XVI wieku
o XVI i XVII wieku
o XVII i XVIII wieku

57. Sławne stwierdzenie Kartezjusza Cogito, ergo sum:

o wyrażało przekonanie Kartezjusza, że tylko człowiek myślący zasługuje na
miano Człowieka
o było w opinii Kartezjusza jedyną prawdą, w którą nie można racjonalnie wątpić
o wyrażało przekonanie Kartezjusza, że poznawanie jest tym samym, co istnienie

58. Sceptycyzm metodyczny Kartezjusza polega na tym, że:

o gdy znajdziemy „najlżejszą nawet wątpliwość” dotyczącą danego przekonania,
należy je stanowczo uznać za fałszywe
o gdy znajdziemy „najlżejszą nawet wątpliwość” dotycząca danego przekonania,
należy uznać za prawdziwą negację tego przekonania
o gdy znajdziemy „najlżejszą nawet wątpliwość” dotycząca danego przekonania,
należy je hipotetycznie uznać za fałszywe, tj. zawiesić sąd w rozważanej sprawie

59. Przypuśćmy, że stosując kartezjańską procedurę wątpienia metodycznego, znajdujemy

argument
świadczący przeciwko zdaniu p. Jaki wniosek wyciągnąłby w tej sytuacji Kartezjusz:
o zdanie p jest fałszywe
o należy uznać zaprzeczenie zdania p
o należy zawiesić sąd co do wartości logicznej zdania p

60. Epistemologiczny idealizm immanentny to pogląd, zgodnie z którym:

o ważne są tylko wartości wewnętrzne
o podmiot w aktach poznawczych nie może wykroczyć poza sferę przeżyć i tym
samym cokolwiek podmiot poznaje, ma tylko status przeżycia
o ideały istnieją tylko w umyśle

61. Epistemologiczny idealizm immanentny to pogląd, zgodnie z którym:

o wartościowe są tylko te rezultaty poznawcze, które są oparte na ideach wewnętrznych
o podmiot poznający nie może wykroczyć w aktach poznawczym poza swoją
sferę immanentną
o istnieją tylko niematerialne dusze
62. Intencjonalność aktu poznawczego polega na tym, że:
o jest on nakierowany na przedmiot, który to przedmiot jest reprezentowany
przez treści tego aktu
o jest on podejmowany w jakiejś intencji
o dokonujemy go w celu uzyskania potrzebnych nam informacji

63. Twierdząc, że wśród naszych przekonań dotyczących świata znajdują się również zdania
prawdziwe w sensie klasycznym, stajemy tym samym na stanowisku:
o epistemologicznego idealizmu transcendentalnego
o epistemologicznego realizmu transcendentalnego
o empiryzmu metodologicznego

64. Immanuel Kant żył:

o po Kartezjuszu
o przed Kartezjuszem
o współcześnie z Kartezjuszem

65. Immanuel Kant żył:

o w XVII i XVIII wieku
o w XVIII i XIX wieku
o w XVI i XVII wieku

66. W świetle epistemologicznego idealizmu transcendentalnego w wersji Immanuela Kanta ta

kartka ma status:
o rzeczy samej w sobie
o konstrukcji umysłu zgodnej z doświadczeniem
o iluzji

67. Po czym, w opinii Kanta, możemy rozpoznać, że dany sąd jest a priori:
o po tym, ze jest on konieczny i ściśle ogólny zarazem
o po tym, że jest on konieczny lub po tym, że jest on ściśle ogólny
o po tym, że jest on jasny i wyraźny

68. W opinii Kanta zdanie „Suma kątów w trójkącie wynosi 1800” wyraża:
o sąd syntetyczny a posteriori
o sąd syntetyczny a priori
o sąd analityczny a priori.

69. W świetle epistemologicznego idealizmu transcendentalnego w wersji Immanuela Kanta

przestrzenność i czasowość to:
o idealne struktury, istniejące równie rzeczywiście, jak rzeczy same w sobie
o schematy, zgodnie z którymi zmysły organizują płynące do nich dane
o schematy, zgodnie z którymi umysł organizuje dane płynące od zmysłów
70. W świetle epistemologicznego idealizmu transcendentalnego w wersji Kanta tzw. rzeczy
same w sobie:
o istnieją rzeczywiście, ale są niepoznawalne
o istnieją rzeczywiście i są częściowo poznawalne
o są tylko konstrukcjami umysłu

71. Imperatyw kategoryczny jest to:

o nakaz wewnętrzny, któremu nie potrafimy się oprzeć
o sformułowana przez Immanuela Kanta (meta)zasada etyczna, nakazująca, aby
postępować zgodnie z takimi zasadami, co do których moglibyśmy jednocześnie
chcieć, aby stały się one prawem powszechnym
o sformułowana przez Immanuela Kanta zasada etyczna, nakazująca, aby postępować
zawsze tak, jak nam dyktuje sumienie

72. Realizm naukowy to pogląd, zgodnie z którym:

o terminy naukowe mają odniesienia przedmiotowe, natomiast twierdzenia naukowe
są na ogół, co najmniej w przybliżeniu, prawdziwe
o wszystkie obserwowane cechy przedmiotów są ich rzeczywistymi cechami
o celem nauki nie jest Prawda, lecz zgodność z doświadczeniem

73. Formułując tzw. argument z sukcesu nauki, pokazujemy, iż:

o nie można być antyrealistą naukowym i jednocześnie uznawać sukces nauki
o najlepszym wyjaśnieniem sukcesu nauki jest przyjęcie tezy realizmu naukowego
o sukces nauki nie byłby możliwy, gdyby teza realizmu naukowego nie była
słuszna

74. Empirysta konstruktywny:

o uważa zgodność z doświadczeniem, a nie prawdę, za cel postępowania naukowego
o uważa, że prawda jest celem postępowania naukowego, przy czym najłatwiej
możemy ją osiągnąć konstruując teorie w oparciu o możliwie duża liczbę obserwacji
i eksperymentów
o uważa, że konstrukcje umysłu są zgodne z doświadczeniem

75. Instrumentalista w teorii poznania twierdzi, że:

o twierdzenia naukowe, w których występują wyłącznie terminy teoretyczne, nie
podlegają ocenie w kategoriach prawdy i fałszu
o wynik pomiaru zależy od użytych instrumentów pomiarowych
o wiarygodność eksperymentu zależy od jakości użytej aparatury

76. W świetle tzw. realizmu wewnętrznego:

o twierdzenia, w których występują wyłącznie terminy teoretyczne, nie podlegają
ocenie prawdziwościowej, lecz są jedynie narzędziami, za pomocą których
wyprowadzamy przewidywania i porządkujemy znane fakty empiryczne
o zgodność z doświadczeniem, a nie prawda, jest celem działalności naukowej
o prawda zależy od układu pojęciowego, jednakże sam układ pojęciowy nie
przesądza, co jest prawdą w jego obrębie

77. Zdanie „Jestem człowiekiem i nie jestem człowiekiem”, rozumiane dosłownie, narusza:
o zasadę wyłączonego środka
o zasadę sprzeczności
o metafizyczną zasadę identyczności

78. Przedmioty transcendentne wobec podmiotu to:

o przedmioty występujące w przestrzeni na zewnątrz ciała podmiotu, i tylko one
o przedmioty zewnętrzne wobec podmiotu, niekonieczne w sensie przestrzennym
o przedmioty istniejące w zaświatach

79. George Berkeley żył w:

o XVI i XVII wieku
o XVIII i XIX wieku
o XVII i XVIII wieku

80. W świetle idealizmu subiektywnego w wersji Berkeleya:

o ta kartka jest powoływana do istnienia przez to, że na nią patrzę, i przestanie
istnieć w momencie, w którym przestanę na nią patrzeć
o istnienie tej kartki polega na tym, że jest ona postrzegana
o istnienie tej kartki polega na tym, ze jest ona postrzegana przeze mnie i przez
innych ludzi

81. Sformułowanie Berkeleya „istnieć = być postrzeganym” (esse = percipi) odniesione do

przedmiotów fizycznych oznacza, iż:
o istnienie przedmiotów fizycznych polega na tym, że są one postrzegane
o przedmioty fizyczne zaczynają istnieć obiektywnie w momencie, gdy są one
postrzegane przez człowieka
o przedmioty fizyczne w ogóle nie istnieją

82. Idealizm subiektywny głosi, iż:

o przedmioty fizyczne postrzegamy subiektywnie
o istnienie przedmiotów fizycznych polega na tym, że są one postrzegane
o każdy sam powinien zadecydować, co jest dobre, a co złe

83. Idealizm obiektywny to pogląd, zgodnie z którym:

o Bóg objawił nam ideały, do których powinniśmy dążyć
o świat przyrody jest korelatem lub wytworem nieosobowego bytu duchowego
o tzw. rzeczy same w sobie nie są poznawalne, ale istnieją obiektywnie

84. Hegel żył:

o w XVII i XVIII wieku
o w XVIII i XIX wieku
o w XIX i XX wieku

85. W świetle filozofii Hegla:

o Duch jest syntezą Idei Logicznej i Przyrody
o Przyroda jest syntezą Idei Logicznej i Ducha
o Idea Logiczna jest syntezą Przyrody i Ducha

86. Arystoteles żył:

o w starożytności, ale po narodzeniu Chrystusa
o w średniowieczu
o w starożytności, przed narodzeniem Chrystusa

87. Które z poniższych zdań nie jest zgodne z filozoficznymi poglądami Arystotelesa:
o Forma jest tym samym, co kształt.
o Materia pierwsza jest to pozbawiony wszelkich konkretnych własności substrat,
który trwa w każdym ciele fizycznym, ale nigdy i nigdzie nie występuje
poza ciałami fizycznymi.
o Zmiany mogą być albo naturalne, albo wymuszone

88. W filozofii Arystotelesa tzw. przyczyna celowa jest:

o wcześniejsza od skutku
o równoczesna ze skutkiem
o późniejsza od skutku

89. W opinii Arystotelesa ruchy naturalne ciał nieożywionych odbywają się:

o na skutek działania siły
o samoczynnie, po usunięciu przeszkody, która uniemożliwia zajęcie miejsca naturalnego
o na skutek działania poruszyciela

90. W świetle fizyki Arystotelesa ciała ciężkie spadają na powierzchnię Ziemi ponieważ:
o działa na nie siła grawitacji
o dążą one do zajęcia swojego naturalnego miejsca w przestrzeni
o gwiazdy odpychają od siebie wszystko, co nie jest zbudowane z eteru

91. Które z poniższych zdań nie znalazłoby uznania Arystotelesa:

o Świat dzieli się na świat podksiężycowy i świat nadksiężycowy; wszystkie
obiekty w świecie nadksiężycowym są zbudowane z eteru.
o Obiekty zbudowane z eteru poruszają się ruchem kołowym. Ich ruch samoczynnie
nie ustaje, albowiem dla ciała poruszającego się ruchem kołowym
miejsce, w którym kończy ono ruch, jest miejscem, z którego wyrusza.
o Gwiazdy są to odległe słońca.

92. Primum mobile w filozofii Arystotelesa to:

o sfera pierwszego ruchu, w której nie znajduje się żadne widzialne ciało niebieskie
o to samo, co Bóg
o substancja wypełniająca Wszechświat w jego części nadksiężycowej

93. Poglądy Arystotelesa na budowę świata można określić jako:

o umiarkowanie dualistyczne
o skrajnie dualistyczne
o materialistyczne

94. Ptolemeusz nadał dojrzałą formę:

o systemowi heliocentrycznemu, za którego twórcę uważa się Arystracha z Samos
o systemowi geocentrycznemu, za którego twórcę uważa się Eudoksosa z Knidos
o systemowi geocentrycznemu, za którego twórcę uważa się Arystotelesa

95. W modelu Ptolemeusza epicykl jest to:

o ​okrąg, po którym porusza się planeta, którego środek porusza się po deferencie
o ​okrąg, po którym porusza się Ziemia wokół Słońca
 okrąg, po którym porusza się środek deferentu
o ​

96. W modelu geocentrycznym Ziemia:

o ​znajduje się w geometrycznym środku świata i obraca się wokół własnej osi
o ​znajduje się w geometrycznym środku świata i jest nieruchoma
o ​jest płaska

97. Teoria heliocentryczna została po raz pierwszy wysunięta:

o ​w starożytności
o ​u schyłku średniowiecza
o ​czasach nowożytnych
98. Pogląd, zgodnie z którym świat jest nieskończony, a gwiazdy to odległe słońca, był głoszony
przez:
o ​Kopernika
o ​Giordano Bruno
o ​Ptolemeusza

99. Galileusz żył:

o ​w XIV i XV wieku
o ​w XV i XVI wieku
o ​w XVI i XVII wieku

100. Idea fizycznej jednorodności świata jest charakterystyczna dla nauki:

starożytnej
o ​
średniowiecznej
o ​
nowożytnej
o ​

101. Geometria analityczna została odkryta w:

starożytności
o ​
średniowieczu
o ​
XVII wieku
o ​

102. Który z poniższych uczonych nie był odkrywcą rachunku różniczkowego i całkowego:
Newton
o ​
Kartezjusz
o ​
Leibniz
o ​

103. Pogląd Kartezjusza na przyrodę można określić mianem:

panteizmu
o ​
panpsychizmu
o ​
mechanicyzmu
o ​

104. Model heliocentryczny Kopernika miał przekonywujące uzasadnienie fizyczne w świetle:

fizyki Arystotelesa
o ​
mechaniki newtonowskiej
o ​
prac Keplera
o ​

105. Izaak Newton żył:

w tym samym czasie, co Kopernik
o ​
przed Kopernikiem
o ​
po Koperniku
o ​
106. Mechanika klasyczna (newtonowska) została odkryta w:
XVII wieku
o ​
XIX wieku
o ​
XVI wieku
o ​

107. Mechanicyzm to:

o ​pogląd, zgodnie z którym Bóg stworzył mechanizm działania świata i dalej w
ten mechanizm nie ingeruje
o ​pogląd, zgodnie z którym wszystkie zjawiska mają w istocie charakter zjawisk
mechanicznych
o ​to samo, co fizykalizm w filozofii umysłu

108. Nieuniknionym następstwem akceptacji mechanicyzmu oraz przekonania, że mechanika

klasyczna ma charakter uniwersalny, jest:
o ​determinizm jednoznaczny
o ​indeterminizm
o ​determinizm statystyczny

109. Pogląd, zgodnie z którym wszystkie zjawiska podlegają prawom, jednakowe przyczyny w
jednakowych warunkach wywołują jednakowe skutki, jednakże istnieją zjawiska nie mające
przyczyn jest szczególnym przypadkiem:
o ​determinizmu statystycznego
o ​indeterminizmu
o ​finalizmu

110. Pogląd, zgodnie z którym nie przyczyny sprawcze i prawa, lecz cele wyznaczają przebieg
zjawisk oraz porządek panujący w świecie określamy mianem:
o ​finalizmu
o ​finalizmu religijnego
o ​mechanicyzmu

111. Charles Darwin opublikował swoje podstawowe dzieło „O powstawaniu gatunków...”:

w XVIII wieku
o ​
w XIX wieku
o ​
w XX wieku
o ​

112. Biolog-ewolucjonista, mówiąc o celowości panującej w przyrodzie ożywionej:

o ​stwierdza tym samym, że świecie oprócz przyczyn sprawczych działają również
przyczyny celowe
o ​przyznaje, że przebieg ewolucji jest realizacją planu Stwórcy
o ​nie musi akceptować żadnego z powyższych twierdzeń

113. Czy spirytualizm to:

to samo, co monizm idealistyczny
o ​
to samo, co wiara w istnienie niematerialnej duszy
o ​
to samo, co spirytyzm
o ​
114. Materializm:
o ​zaprzecza istnieniu niematerialnego Boga, ale dopuszcza istnienie
niematerialnej duszy
o ​zaprzecza istnieniu niematerialnego Boga i zaprzecza istnieniu niematerialnej
duszy
o ​zaprzecza istnieniu niematerialnej duszy, ale dopuszcza istnienie niematerialnego
Boga

115. Materializm:
o ​jest zawsze mechanicyzmem
o ​w pewnych swoich postaciach dopuszcza nieredukowalność zjawisk psychicznych
do zjawisk biologicznych, chemicznych czy fizycznych
o ​jest tym samym, co monizm w ontologii

116. Który z poniższych poglądów filozoficznych nie dostarcza rozwiązania zagadnienia umysłu i
ciała:
o ​finalizm
o ​fizykalizm
o ​funkcjonalizm

117. Pogląd, zgodnie z którym w zasadzie nie ma różnicy miedzy tym, co mentalne, a tym, co
fizjologiczne/fizyczne, nosi nazwę:
o ​ materializmu dialektycznego
o ​ materializmu wulgarnego
o ​ eliminatywizmu

118. Pogląd, zgodnie z którym nie ma związków przyczynowych między zjawiskami mentalnymi
a zjawiskami fizycznymi, natomiast istnieje między nimi równoległość czasowa określamy
mianem:
o ​paralelizmu psychofizycznego
o ​interakcjonizmu
o ​epifenomenalizmu

119. Dualista uznający, iż zjawiska fizyczne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych, a
zjawiska
mentalne mogą być przyczynami zjawisk fizycznych zachodzących w ciele, a ponadto
zjawiska mentalne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych zasługuje na miano:
o ​okazjonalisty
o ​interakcjonisty
o ​epifenomenalisty

120. Tradycyjny epifenomenalizm to pogląd, zgodnie z którym:

o ​przedmioty fizyczne są tylko zespołami wrażeń
o ​zjawiska fizjologiczne są przyczynami zjawisk psychicznych i zjawiska
psychiczne są przyczynami zjawisk fizjologicznych w mózgu
o ​zjawiska fizjologiczne są przyczynami zjawisk psychicznych, ale zjawiska
psychiczne nie są przyczynami żadnych zjawisk fizjologicznych, a ponadto
zjawiska psychiczne nie są przyczynami zjawisk psychicznych
121. Współczesny epifenomenalista, szukając podstaw/przyczyn zjawisk mentalnych, znajduje je:
na poziomie chemicznym
o ​
na poziomie fizjologicznym
o ​
na poziomie neuronalnym
o ​

122. Paralelizm psychofizyczny:

o ​dopuszcza związki przyczynowe między zjawiskami mentalnymi a zjawiskami
fizycznymi zachodzącymi w ciele
o ​twierdzi, że przyczynowość ma jedynie charakter fizyczny, a nie mentalny
o ​wyklucza istnienie związków przyczynowych między zjawiskami mentalnymi
a zjawiskami fizycznymi zachodzącymi w ciele
123. Interakcjonizm w kwestii stosunku zjawisk fizycznych do zjawisk psychicznych to stanowisko
głoszące, iż:
o ​zjawiska fizyczne są przyczynami zjawisk mentalnych, ale zjawiska mentalne
nie są przyczynami żadnych zjawisk fizycznych
o ​zjawiska fizyczne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych, a zjawiska
mentalne mogą być przyczynami zjawisk fizycznych zachodzących w ciele;
ponadto zjawiska mentalne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych
o ​zjawiska fizyczne mogą być przyczynami zjawisk mentalnych, a zjawiska
mentalne mogą być przyczynami zjawisk fizycznych zachodzących w ciele;
jednakże zjawiska mentalne nie są przyczynami zjawisk mentalnych

124. Fizykalizm w filozofii umysłu to stanowisko, zgodnie z którym:

o ​zjawiska mentalne są identyczne ze stanami mózgu
o ​aby uzyskać wiedze o jakichkolwiek zjawiskach mentalnych, musimy odwołać
się do fizyki
o ​to, co mentalne, jest realizowane przez to, co fizyczne, ale nie jest tożsame z
tym, co fizyczne

125. Szczególnym przypadkiem fizykalizmu w filozofii umysłu jest tzw. teoria identyczności
typów. Głosi ona, iż:
o ​zjawiska mentalne są nadbudowane na stanach mózgu, ale nie są z nimi tożsame
o ​wszystkie zjawiska mentalne danego typu są stanami mózgu tego samego typu
o ​na ogół zjawiska mentalne danego typu są stanami mózgu tego samego typu,
ale istnieją wyjątki od tej zasady

126. Jeśli jest tak, że własności mentalne superweniują na własnościach fizycznych, to:
gdy mózgi różnych ludzi są w takich samych stanach, to ludzie ci mają takie
o ​
same doznania/ myśli, ale niekoniecznie jest tak, że gdy różni ludzie mają takie
same doznania/ myśli, to ich mózgi są w takich samych stanach
gdy różni ludzie mają takie same doznania/ myśli, to ich mózgi są w takich
o ​
samych stanach, ale gdy ich mózgi są w takich samych stanach, to niekoniecznie
maja oni takie same doznania/myśli
nie zachodzi żadne z powyższych
o ​

127. Pogląd, zgodnie z którym zjawiska mentalne nie są redukowalne do procesów fizycznych
zachodzących w mózgu/ ciele, lecz są one własnościami wyższego rzędu, przejawiającymi się
na podłożu neuronalnym, nosi nazwę:
o ​monizmu anomalnego
o ​emergentyzmu
o ​behawioryzmu
128. Tzw. metafora komputerowa w filozofii umysłu polega na tym, iż
mózg jest uważany za wyrafinowany komputer białkowy
o ​
mózg, podobnie jak komputer, jest maszyną obliczeniową
o ​
umysł ujmuje się na wzór programu (​software)​, którego ​hardware s​tanowi
o ​
mózg

129. Funkcjonalizm w filozofii umysłu:

o ​porównuje umysł do programu komputerowego (​software)​, którego ​hardware
stanowi mózg
o ​przypisuje różnym obszarom mózgu różne funkcje
o ​pojmuje umysł jako narząd, którego funkcją jest dostarczanie reprezentacji poznawczych
niezbędnych dla skutecznego działania.

130. Funkcjonalizm maszynowy w filozofii umysłu jest to pogląd, zgodnie z którym:

o ​ stany mentalne to stany funkcjonalne „maszyny obliczeniowej”, jaką jest mózg,
jednakże stany te nie mogą mieć swoich realizacji w innych „maszynach obliczeniowych”
o ​ stany mentalne to stany funkcjonalne „maszyny obliczeniowej”, jaką jest mózg;
stany te – rozumiane jako stany funkcjonalne - mogą w zasadzie mieć swoje realizacje
również w innych „maszynach obliczeniowych”
o ​ komputer, który potrafiłby imitować wszystkie funkcje ludzkiego umysłu, byłby
istotą posiadającą świadomość