You are on page 1of 85

'Awqm mwrg' 1 Agsq, 2011

swl sqwrvW, mhInw Agsq 2011 qqkrw


PwauNfr cyArmYn
sR I mwn sM q bwbw virAwm isM G jI mhwrwj 1. √øÍ≈Á’∆ 2
cyArprsn 2. bwrwmwhw 4
(sM q mwqw bIjI) rxjIq kO r jI, rqvwVw swihb
SUBSCRIPTION - ⁄≥Á≈ - (Á∂Ù) 3. Amr purKW dI Amr kQw 5
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆ 4. gu r U Cy v y N pwqSwh nwl BweI swDU 25
B@@/- B@@@/- B@/- Aqy BweI rU p w
BH@/- B@H@/- (For outstation cheques)
5. sy v w ismrn dw ku M B rqvwVw swihb 29
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry,
Money Order, Cheque and drafts in India : 6. BweI BgIrQ jI nUM bRhmigAwn dw aupdyS 37
ATAM MARG MAG. VISHAV G. R. M.
CHARITABLE TRUST, Ratwara sahib, 7. bM d gI nwmw 49
P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. Mohali - 140901
SUBSCRIPTION FOREIGN («ÚÁ∂Ù) 8. sqvMq kOr 55
Annual Life 9. auqSwh BrpUr sihj mwrg 59
U.S.A. 50 US$ 500 US$
U.K. 30 $ 300 $ 10. ishq r`iKAw igAwn 62
Aus. 80 $ 800 $
Europ 50 Euro 500 Euro √øÍr’ Èß. rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï
Postal Address for 'ATAM MARG' Enquiry, Money Awqm mwrg mY g zIn - IDAGBADCIA, GI
Order, Cheque and drafts from foreign to : rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï - @AF@ñBBEE@@A
VISHAV GURMAT ROOHANI MISSION gu . rqvwVw swihb ivKy - 9417214386
CHARITABLE TRUST AKM f pwT bu i kM g sbM D I -
Gurdwara Ishar Parkash, Ratwara Sahib (Near pr r ÔØ◊ Ï∆‹∆ dy syvwdwr -
prÓ √«Â’≈r IDAGBADCHA
Chandigarh) P.O. Mullanpur Garibdas, Teh. Kharar, Ï∆. ¡À‚ ’≈Ò‹ IDAGBADCHB
Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) 140901, Pb. India. √Ã∆ Ó≈È ¶◊r r IDAGBADCH@
Exemption U/S 80-G upto 31.03.2012 vide L. No. ¡≈‚∆˙ Ú∆‚∆˙ Ò≈«¬ÏÃ∂r ∆ IHGBHADCHE, IDAGBADCHE
CIT-II/CHD/80G/TECH/245/2008-09/823 ◊πr » ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ «Ú«Á¡≈ Ó≥Ár rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï @AF@-BBEE@@C
√ø ګrr¡≈Ó «√øÿ ÓÀÓr Ø ∆¡Ò ÍÏ«Ò’ √’±Ò @AF@-BBEE@@D
Registration Under Foreign Contribution (Regula- ‹rr ÈÒ IDAGBADCHD
tion) Act 1976 R.No.115320023 jrU r I by n qI
Awqm mwrg mY g jIn nw imlx qy Aqy mhWpu r KW v` l o N dy S W ivdy S W iv` c Awqm mwrg dy pwTkW sbM D I
pR k wiSq ikqwbW mM g vwau x leI sM p rk nM . - by n qI hY ik kM i pau t rweIzf isstm ho x krky mY g jIn
swl bwAd Awpxy Awp bM d ho jWdw hY [ ikR p w krky
Head Office INDIA- (M) 94172-14391, 9417214379,
po s t vwly ilPwPy qy Awpxy mY g jIn dI irinaU l fy t
0160-2255002, Fax - 0160-2255009
cY k krky mnIAwrfr, bY N k frwPt jW mo b wiel nM b r
U.S.A. - Baba Satnam Singh ji Atwal
9417214391, 9417214379 qy sM p rk krky By t w By j
Phone and Fax : 408-263-1844
skdy ho [ qW jo AwpI jI ko l Awqm-mwrg rU h wnI
Bhai Kuldeep Singh Sher Gill
p` i qR k w inrivGn phu M c dI rhy [
Phone : 408-230-8319
Canada - Bhai Sarmukh Singh Pannu ÍÃ’≈Ù’ Á∂ √Ì ‘º’ r≈÷Ú∂∫ ‘ÈÕ
Phone - 604-433-0408
Bhai Parmjit Singh Sandhu - Cell: 07788389135 «ÍÃø‡r, ÍÏ«ÒÙr Â∂ ¡À‚∆‡r Ï≈Ï≈ hrpwl «√øÿ rqvwVw
England - Bibi Gurbax Kaur /Jagtar Singh Jagi swihb È∂ “¡≈ÂÓ Ó≈r◊” ‹À ¡≈Î√À‡ «ÍÃø‡r˜, I@E
Phone : 0121-200-2818 «¬ø‚√‡r∆¡Ò ¬∂r∆¡≈, Î∂˜-B, ⁄ø‚∆◊Û∑ ÂØ∫ ¤ÍÚ≈ ’∂
Fax : 0121-200-2879, Raj Mobile : 07968734058
Óπº÷ ÁÎÂr “¡≈ÂÓ Ó≈r◊”, rÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï, ‚≈’÷≈È≈
For more information please visit us on internet at:- ÓπÒªÍπr ◊r∆ÏÁ≈√, «‘√∆Ò ÷rÛ, «˜Ò≈ ¡À√.¬∂.¡À√
'Awqm mwrg' Email : atammarg1@yahoo.co.in Agsq, 2011
http:# www.ratwarasahib.org, http # www.ratwarasahibmedia.org2
È◊r (ÓØ‘≈Ò∆) Í≥‹≈Ï ÂØ∫ ÍÃ’≈«Ù ’∆Â≈Õ
sM p wdkI
Awqm mwrg mYgjIn dw hux q`k ipAwry pwTkW kol Awpxw rUhwnI sPr qih krdw hoieAw 196vW
AYfISn phuMc irhw hY[ 17vyN swl iv`c pRvyS kr cukw hY[ 17 swlW iv`c v`fIAW-v`fIAW lwGW pùtIAW hn,
iesny sB nUM hYrwn kr idqw hY iesdw sbUq iehI hY ik dys prdys iv`cNo snyhIAW, pwTkW dy SlwGw Bry
auqrW, pRSnW ny swnUM hONslw pRdwn kIqw[ smyN dI nbj nUM pihcwnx vwly AnuBvI s`cKMfvwsI sMq mhwrwj
rqvwVw swihb vwilAW ny ies dI SurAwq kIqI A`j duKI lokW dI syvw qy AigAwnIAW nUM is`Dy rsqy pwaux
iv`c pUrw Xqn Awqm mwrg kr irhw hY[ Awp dy AnuBvI pRvcn qpdy idlW nUM Twr rhy hn[
ies mhIny dy iv`c mhwn krm XogI ies sMpd R wie dy pUrvj mhWpurS sMq mhwrwj sMq eISr isMG jI
rwVw swihb vwilAW dw srIrk jnm idhwVw Aqy pRlk o gmn dw idn Aw irhw hY[ ipAwry dy ipAwr iv`c jo
pRbcnW dw sMgiR h iek`Tw krky sMq mhwrwj jI dy qp qiqKSw Gwlxw BrpUr jIvn aupr ` lyK hY[ mhWpurSW
dy jIvn qoN Awpxy jIvn dI pVcol krky AOgx u C`f ky guxW nUM Dwrn krn dw sMklp lYxw cwhIdw hY[
iesy hI mhIny dy iv`c rUhwnI imSn rqvwVw swihb dy bwnI mhWpurSW dy jIvn swQI prm pUjX
siqkwrXog bIjI dy srIr Dwrn dw idn 8 Agsq hY[ bIq rwg AvsQw dy mwilk sMq mwqw jI ies imSn
nUM AwpxI ASIrvwd sdkw clw rhy hn[ mhwn krm BUmI rqvwVw swihb ivKy ividAk Adwry skUl kwlj
bhuq hI sPlqw pUrvk cl rhy hn[ ijQy ik hjwrW b`cy duinAwvI ividAw dy nwl nwl ies piv`qr
AsQwn qy jIvn jwc pRwpq kr rhy hn[ rqvwVw swihb AnykW kwrj pihlW hI rqvwVw swihb kMplYs
AMdr clwey jw rhy hn[ ijvyN ik gurU goibMd isMG ividAw mMdr (AYPIlIeytf sI.bI.AYs.eI. id`lI) ijs iv`c
3000 dy krIb b`cy duinAwvI ividAw dy nwl nwl rUhwnI ividAw lY rhy hn[ iesy qrHW sMq virAwm isMG
mYmro IAl pbilk hweI skul U (AYPIlIeytf pMjwb borf mohwlI) ijs A`DI PIs qy hI ividAw pRdwn krvweI
jw rhI hY[ iesy qrW bI AYf kwlj ijs iv`c tIcr tryinMg idqI jWdI hY[ fyArI Pwrm, AYgrI klcr,
drKq lgwaux dI kwr syvw, sVkW bxwaux, auswrI ADIn hspqwl, hwrs rweIifMg, ikRkt AkYfmI, Awqm
mwrg mYgjIn Dwrimk mwisk piqRkw, mhWpurSw v`lNo sYNkVy Dwrimk pusqkW, 24 GMty lMgr dI suivDw, Awey
gey XwqrI vwsqy irhwieS dw pRbD M , nwm jpx swDnW krn vwsqy SuD piv`q ` r AnkUl vwqwvrx r`Kx vwsq
cOigrdy iv`c AwksIjn dI mwqrw vDwaux vwsqy hjwrW dr`Kq lgwey gey hn[ ikqy vI koeI kudrqI AwPq
Awaux qy trst v`loN syvw phuMcweI jWdI hY[ lMgr hwl dI kwr syvw inrMqr rqvwVw swihb cl rhI hY
AnykW sMgqW qn-mn-Dn lgwqwr syvw inBwA rhIAW hn[
rogIAW dy rog invrq krn ih`q pUrnmwSI rYx svweI kQw kIrqn gurmiq vIcwrW gurduAwr eISr
pRkwS rqvwVw swihb ivKy sMgqW siqsMg krky krdIAW hn[ rqvwVw swihb pUrnmwsI dI ivl`Kxqw ieh hY
ik hr pUrnmwSI dI rwq nUM cMdrmW dIAW TMFIAW irSmW iv`c piv`qr jVHIAW bUtIAW ruq Anuswr pw ky KIr
dw drgwhI pRSwd kIrqn smwpqI auprMq bRhm mhurq iv`c vrqwieAw jWdw hY[ ies siqsMg dy krn nwl
bhuq hI hYrwnI jnk srIrk mwnisk bmwrIAW dUr hox dy nqIjy pRwpq hoey hn[
hr iek dy dUr nyVy bYTy mhWpurSW dy sqsMgI jigAwsUAW AMdr gurduAwrw eISr pRkwS rqvwVw swihb
dI piv`qr crn DUV pRwpq krn dI lgn l`gI rihMdI hY[ hux qoN hI ivdySW dy pRymIAW dy tYlIPon eImyl
y y slwnW smwgm 28 AkqUbr qoN 31 AkqUbr rqvwVw swihb phuc
PYks sunh M x leI itkt buk` krwvwaux dy
Aw rhy hn[ ies leI swrIAW sMgqW dy crnW iv`c ies mhIny dI ipAwrI Awqm mwrg piqRkw rwhIN bynqI
kIqI jWdI hY ik ies qrHW dy mhWpurSW dI sMgq, soBq Sohrq dw jrUr hI lwhw pRwpq kro jI[

'Awqm mwrg' 3 Agsq, 2011


Ì≈Áπ«¬
Ì≈Áπ « ¬ Ì«Ó Ìπ Ò ≈‰∆¡≈ Á» ‹ À Ò◊≈ ‘∂  ∞ Õ Õ
Ò÷ √∆◊≈ ω≈«¬¡≈ ’≈«‹ È≈‘∆ ’∂  ∞ Õ Õ
«‹Â∞ «Á«È Á∂ ‘ «ÏÈ√√∆ «ÂÂ∞ Ú∂ Ò À ’‘√«È Íà ∂  ∞ Õ Õ
Í’«Û ⁄Ò≈«¬«È Á»  ‹Ó «’√À È Á∂ È ∆ Ì∂  ∞ Õ Õ
¤«‚ ÷ÛØ Â ∂ «÷ÈÀ Ó≈«‘ «‹È «√¿∞ Ò◊≈ ‘∂  ∞ Õ Õ
‘Ê ÓØ Û À ÂÈ∞ ’Í∂ «√¡≈‘‘π ‘Ø ¡ ≈ √∂  ∞ Õ Õ
‹∂ ‘ ≈ Ï∆‹À √Ø ´‰À ’Ó≈ √≥ Á Û≈ ÷∂  ∞ Õ Õ
È≈È’ ÍÃ Ì √‰≈◊Â∆ ⁄‰ ÏØ « ‘Ê ÍÃ Ì Á∂  π Õ Õ
√∂ Ì≈Á𫬠È«’ È Í≈¬∆¡«‘ ◊ππ ÷‰ Ú≈Ò≈ ‘∂Â∞ÕÕ
Ì≈ÁØ∫ Á∂ Ó‘∆È∂ Áπ¡≈≈ ◊π» √≈«‘Ï È∂ ¿∞√ ‹∆Ú Á≈ «˜’ ’∆Â≈ ‘À ‹Ø √≥√≈’ ÓØ‘ Ó≈«¬¡≈ Á∂
«Í¡≈ «Ú⁄ ◊≈ÎÒ ‘ÀÕ «¬√ ◊ÎÒ Â∂ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ ’≈È ÍÃÌ» ÂØ∫ «Ú¤«Û¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘؉ ’’∂ ÍÃÌ» ˘
¤º‚ ’∂ Á»‹∂ Ì≈«¬ (ÍÁ≈ʪ Á∂ «Í¡≈) «Ú⁄ ‹∆ÚÈ «Ú¡Ê ◊π¡≈ «‘≈ ‘ÀÕ
◊≈ÎÒ ÓÈ∞º÷ ˘ «¬‘ È‘ƒ ÍÂ≈ «’ «¬È∑ª ÍÁ≈ʪ ÂØ∫ ¡≥ ˘ «Ú¤ØØ≤Û≈ ‘À, «¬È∑ª È∂ È≈Ò È‘ƒ ‹≈‰≈Õ
«¬‘ «Í¡≈, ͤÂ≈Ú∂ Á≈ ’≈È Ï‰Á≈ ‘À, ‹Á «’ ºÏ∆ «Í¡≈, «ÓÒ≈Í Á≈ √≈ËÈ ‘À ¡Â∂ «¬√Á≈ ÎÒ,
¡ÈøÁ Â∂ √Á∆Ú∆ ÷∂Û≈ ‘π≥Á≈ ‘ÀÕ
◊π» ‹∆ «Ú¤Û∂ ‘ج∂ ‹∆Ú ˘ ¿∞ÍÁ∂Ù ’Á∂ ‘È «’ Á»‹∂ Ì≈«¬ «Í¡≈ ’È Ú≈Ò≈, Ì≈Ú √≥√≈’
‹∆Ú «’ÂÈ∂ Ú∆ Í≥πÈ-Á≈È, ’Ó-’ª‚ ’ ÒÚ∂, ¿∞√˘ Óπ’Â∆ Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ È‘ƒ ‘π≥Á∆Õ «¬‘ ’Ó √∆ÓÂ
‘È, √∆ Á∂ ÷ÂÓ ‘؉ È≈Ò «¬Ê∂ ‘∆ «‘ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ’≈‹ «√∂ È‘ƒ ⁄Û∑Á≈ -
Ò÷ √∆◊≈ ω≈«¬¡≈ ’≈«‹ È≈‘∆ ’∂Â∞ÕÕ Í≥È≈ - 134
√≥√≈ Á≈ ÓØ‘ fi»·≈ ‘À, ÷πÁ◊˜∆ È≈Ò Ì«¡≈ «Í¡≈ ‘ÀÕ ‹∆Ú Á∆ ÓΩ ÂØ∫ Ï≈Á ¿∞√Á∂ √≈’ √ÈÏ≥Ë∆,
¿∞√˘ ÍÃ∂Â-ÍÃ∂ ’«‘ ’∂ ÿØ∫ ’º„‰ Á∆ ’Á∂ ‘ÈÕ ËÓ≈‹ Á∂ Á»Â, »‘ ˘ ÎÛ ’∂ ÒÀ ‹ªÁ∂ ‘È, «’√∂ ˘
Ì∂ ȑƒ «Á≥Á∂Õ ‹ÓÁ»Âª Á∆ ‚≈„∆ Í’Û √≈‘Ó‰∂ «’√∂ Ú∆ √≈’ √ÈÏ≥Ë∆ Á∆ Í∂Ù È‘ƒ ‹ªÁ∆, Ì≈Ú ¿∞√˘
¤º‚ ÷ÛØ∫Á∂ ‘È -
¤«‚ ÷ÛØÂ∂ «÷ÈÀ Ó≈«‘ «‹È «√¿∞ Ò◊≈ ‘∂Â∞ÕÕ Í≥È≈ - 134
«¬‘ √∆ ª ’Óª Á≈ ÷∂ ‘ÀÕ ‹∂‘Ø «‹‘≈ ’ج∆ Ï∆‹∂◊≈, Â∂‘Ø «‹‘≈ ÎÒ ÍÃ≈Í ’∂◊≈Õ ¿∞√˘
√π¡≈√ª Á∆ ’∆ÓÂ∆ Í»≥‹∆ «ÓÒ∆ ‘ÀÕ ‹∂’ ¿∞‘ «¬√˘ √≥√≈’ fi»·∂ ÚÍ≈ «Ú⁄ ‘∆ Ò≈ ’∂ ¡≈͉≈ Ó»Ò Ú∆
◊π¡≈ ÒÀ∫Á≈ ‘À ª ¿∞√˘ ÿ≈‡≈ ‘∆ ÿ≈‡≈ ‘À, Ì≈Ú √≥√≈’ ÍÃ≈ÍÂ∆¡ª È≈Ò È‘ƒ ‹≈‰∆¡ª, «¬‘ √Ì «¬Ê∂
‘∆ «‘ ‹≈‰∆¡ª ‘È, ‹ÓÁ»Âª È∂ ≈‘ «Ú⁄ ‘∆ √Ì ’∞¤ ÷Ø‘ ÒÀ‰≈ ‘ÀÕ È≈Ó ËÈ Á≈ ÚÍ≈∆, √≥√≈ «Ú⁄Ø∫
√π÷π» ‘Ø ’∂ ‹ªÁ≈ ‘À ¡Â∂ ¡º◊∂ Ú∆ ¿∞√Á≈ Óπº÷ ¿∞‹Ò≈ ‘π≥Á≈ ‘À -
‹∂‘≈ Ï∆‹À √Ø ´‰À ’Ó≈ √≥ÁÛ≈ ÷∂Â∞ÕÕ Í≥È≈ - 134
¡≥ÂÒ∆¡ª Í≥◊Â∆¡ª «Ú⁄ ‹∆Ú Á∂ ¡≥ÂÒ∂ «Ú¤ØÛ∂ Á∆ Ó≈Û∆ ÁÙ≈ Á≈ Ú‰È ’Á∂ ‘ج∂ ¿∞√˘ ¿∞ÍÁ∂Ù
«Á≥Á∂ ‘È «’ ¿∞‘ ¡≈͉≈ ¡≈Í «Â¡≈◊ ’∂ ÍÃÌ» ÙÈ «Ú⁄ ‹≈Ú∂Õ ÍÃÌ», ÙÈ «◊¡ª Á∆ Ò≈‹ ÷Á≈ ‘À,
¡≈͉∂ ⁄Ȫ Á≈ √‘≈≈ Á∂ ’∂ √≥√≈ √≈◊ ÂØ∫ Â≈ «Á≥Á≈ ‘ÀÕ ‹∆Ú ˘ È’ª «Ú⁄ È‘ƒ ÍÀ‰ «Á≥Á≈ -
È≈È’ ÍÃÌ √‰≈◊Â∆ ⁄‰ ÏØ«‘Ê ÍÃÌ Á∂Â∞ÕÕ
√∂ Ì≈Á𫬠È«’ È Í≈¬∆¡«‘ ◊ππ ÷‰ Ú≈Ò≈ ‘∂Â∞ÕÕ Í≥È≈ - 134
(----------)

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


4
Amr purKW dI Amr kQw
(√Ã∆ A@H √ø ¬∆Ù «√øÿ ‹∆ Ó‘≈≈‹, ≈Û∂ Ú≈Ò∂)
√ø ګ¡≈Ó «√øÿ ‹∆
Ï≈È∆ «Ú. ◊π. ». «ÓÙÈ
√≈Ë√ø◊ ‹∆! ◊º‹ ’∂ ÏØÒ‰≈ √«ÂÈ≈Ó √Ã∆ Ú≈«‘◊π»Õ Í»ÈÓ≈Ù∆ dy idhwVy qy Ì≈ ÚÙ Á∂ Í∞≈ÂÈ
«Â¿∞‘≈ Á∂ ÓπÂ≈«Ï’ º÷Û∆ Á≈ «Â¿∞‘≈ ‘ÀÕ ≈÷∆ ‹Ø ’Ø, ‹Á «¬’ ÷≈√ ¡Ú√Ê≈ ¡≈ ‹ªÁ∆ ‘À, ¿∞√ ¡Ú√Ê≈
‘Ø«¬¡≈ ’Á∆ √∆ ¿∞‘ Ï‘π √≈ËÈ≈ Á∂ È≈Ò Ì‹È Á∂ «Ú⁄ È≈ √πºÂ∂ È≈ ‹≈◊Á∂, Ú≈«‘◊π» È‘ƒ ÌπºÒÁ≈Õ
ÏøÁ◊∆ ’’∂ Âͺ«√¡≈ ’’∂, ÌÀ‰ª ¡≈͉∂ Ì≈ Á∂ ‘ºÊ √È≈ È≈Ò ‹Í∆ ‹≈Ú∂, ’øȪ È≈Ò È≈Ó ‹Í∆ ‹≈Ú∂,
”Â∂ Ïß«È∑¡≈ ’Á∆¡ª È∂ «’ «¬√ ¡≈Ù∂, «¬√ ¡Á≈√ ¡º÷ª È≈Ò ‹Í∆ ‹≈Ú∂, ØÓ-ØÓ È≈Ò ‹Í∆ ‹≈Ú∂, √…≈√
È≈Ò «’ Í≈ÂÙ≈‘ «¬√ Á∆ º«÷¡≈ ‘ ʪ Â∂ ‘ØÚ∂Õ Á∂ È≈Ò ‹Í∆ ‹≈Ú∂, «‹√ Â∑ª Ú∆ ‘À ¿∞‘Á≈ «Ë¡≈È
«’¿∞∫«’ ÌÀ‰ Á≈ «Í¡≈ √∆ Ú∆ È≈Ò, ¡≈Í Âª ¿∞‘ ‘ Ú’Â Ú≈«‘◊π» ”⁄ «‘øÁ≈ ‘ÀÕ ’¬∆ ÍÃ∂Ó∆¡ª Á≈
÷ÂÓ ‘؉ ˘ «Â¡≈ √∆, Ò∂«’È Ì≈ ˘ ¡º÷ª ÂØ∫ «÷¡≈Ò ‘πøÁ≈ ‘À «’ ’øȪ È≈Ò Ú∆ È≈Ó ‹Í ‘πøÁ≈ ‘À?
˙‘Ò∂ È‘ƒ √∆ Á∂÷‰≈ ⁄≈‘πøÁ∆Õ √Ø «¬‘ «¬’ «Í¡≈ ’øÈ È≈Ó √π‰Á∂ È∂ √≈Ë√ø◊ ‹∆Õ «¬‘ È≈Ó Á∆¡ª
Á≈, ‚±øÿ∂ Ì≈Úª Á≈ «Â¿∞‘≈ ‘À, √≈∂ ‘∆ ÓÈ≈¿∞∫Á∂ ‘ª, ¡Ú√Ê≈Úª È∂Õ
Ò∂«’È ‹Ø √≈˘ ◊π» Ó‘≈≈‹ È∂ ≈÷∆ Áº√∆ ‘À, ¡≈Í
È∂ ÎπÓ≈È ’∆Â≈ ‘À «’ - √Ø «¬√ Â∑ª ‹ÁØ∫ Ú≈«‘◊π» È≈ ÌπºÒ∂, «‹√˘ È≈
ÌπºÒ∂, ¿∞√ ˘ Á‹≈ «Ó«Ò¡≈ ’Á≈ ‘À √≈Ë» Á≈Õ
qwqI vwau n lgeI pwrbRhm srxweI ]
cauigrd hmwrY rwm kwr duKu lgY n BweI ] ijnw swis igrwis n ivsrY
AMg - 819 hir nwmW min mMqu ]
DMnu is syeI nwnkw pUrnu soeI sMqu ] AMg - 319
ÍÃÓ∂Ù Á∂ È≈Ó Á∆ ‹Ø ≈÷∆ ‘À, ¿∞‘Á∂ È≈Ò √≈∂
Áπ÷ª Á≈ ÷≈ÂÓ≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À - √ø √ø√≈ ”Â∂ ¡≈¿∞∫Á∂ ‘∆ ¬∂√ ’’∂ È∂ -
Ø◊È Â∂ ¡ √Ø◊È Â∂ kbIr syvw kau duie Bly
‹Ò ‹Ø◊È Â∂ Ï‘π ̪«Â Ï⁄≈ÚÀ® eyku sMqu ieku rwmu ] AMg - 1373
√ÂπŒÃ ¡È∂’ ⁄Ò≈Ú ÿ≈Ú «’¿∞∫ ÌÒ∂ È∂ ÁØÚ∂∫Õ ’«‘øÁ∂ -
¿± ÂÈ ¬∂’ È Ò≈◊È Í≈ÚÀ® rwmu ju dwqw mukiq ko sMqu jpwvY nwmu ]
≈÷ ‘À ¡ÍÈØ ’ ÁÀ ’ AMg - 1373
Í≈Í √Ó»ø‘ È Ì∂‡È Í≈ÚÀ® √øª È∂ È≈Ó ‹Í≈¿∞‰≈ ‘ÀÕ ÍÃÓ∂Ù È∂ Óπ’Â∆ Á∆
¡Ω ’∆ Ï≈ ’‘≈ ’‘ ÂØ √Ø∫ Á≈ Á∂‰∆ ‘ÀÕ √Ø ‹Ø √≈Ë» ‘Ø«¬¡≈ ’Á∂ È∂ √ø√≈ ”Â∂Õ
√π Í∂‡ ‘∆ ’∂ ͇ Ï∆⁄ Ï⁄≈ÚÀ® ¿∞‘ Ú≈«‘◊π» ÚÒØ∫ Ì∂‹∂ ‘ج∂ ¡≈«¬¡≈ ’Á∂ È∂, Ï≈’∆
gur kw sbdu rKvwry ] caukI cauigrd hmwry ] √ø√≈ «‹øÈ≈ ‘À ’Óª Á≈ Ïø«È∑¡≈ ‘Ø«¬¡≈, ’ج∆ Áπº÷
rwm nwim mnu lwgw ] jmu ljwie kir Bwgw ] 1 ] ÌØ◊‰ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À, ’ج∆ √π÷ ÌØ◊‰ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À, ’ج∆
pRB jI qU myro suKdwqw ] bMDn kwit kry mnu inrmlu ’˜≈ Á∂‰ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À, ’ج∆ ÒÀ‰ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À, ¬∂√
pUrn purKu ibDwqw ] rhwau ] nwnk pRBu AibnwsI ] Â∑ª Á∂ È≈Ò √≈‚≈ ¡≈¿∞‰≈ Â∂ √øª Á≈ ¡≈¿∞‰≈
qw kI syv n ibrQI jwsI ] ÁØ‘ª Á∂ «Ú⁄ Î’ ‘ÀÕ √≈‚∂ ¡≈«¬¡ª ”Â∂ √ø√≈ ˘
And krih qyry dwsw ] ’ج∆ Î’ È‘ƒ ÍÀ∫Á≈, ¡√ƒ «¬Ê∂ ‘Ø Ú∆ Ó≈ÓÒ∂ ◊øËÒ≈
jip pUrn hoeI Awsw ] AMg - 626 ‹≈Úª◊∂, ÿ⁄ØÒ≈ Î∂ ‹≈Úª◊∂ «¬Ê∂ ÙªÂ∆ Á∂ Ó≥‚Ò Á∂
√Ø ¿∞ ‘ ⁄¿∞ ’ ∆ ‘À «¬Ê∂ Ú∆ ≈÷∆ ’Á∆ ‘À , «Ú⁄Õ ÒÛ≈¬∆¡ª, fi◊Û∂ Î√≈Á «Î’≈ ÍÃ√Â∆, Ï∂¡≥Â
Á◊≈‘ «Ú⁄ ‹≈ ’∂ Ú∆ ≈÷∆ ’Á∆ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ ≈Ó Á≈ ⁄∆˜ª ¡À√∆¡ª ’ ‹≈Úª◊∂ «‹‘Á∂ È≈Ò √ø√≈ ‘π‰ Ú∆
È≈Ó ÓÈ «Ú⁄ Ú√ «◊¡≈, ¿∞√ Ú∂Ò∂ «‹‘Û≈ ‹ÓÁ»Â Áπ÷∆ ‘ØÚ∂, «‹‘È∂ ¡≈¿∞‰≈ ‘À ¡º◊∂ ˘ ¿∞‘ Ú∆ Áπ÷∆
‘À, ¿∞‘ È∂Û∂ È‘ƒ ·«‘Á≈ ̺‹ ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ ‘ØÚ∂Õ Ò∂«’È ‹Ø √≈Ë» ‘πøÁ∂ È∂, ¿∞‘ ‹ÁØ∫ √ø√≈ ¡«Â
Á≈ Áπ÷∆ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À, Î∂ ¿∞È∑ª ˘ Ú∆ ٪ ’Á∂
jmu ljwie kir Bwgw ] AMg - 626
È∂, ‹Á Â’ ¿∞È∑ª Á∂ Ï⁄Ȫ Á∂ ¿∞Â∂ Á»√∂ ’Ó≈¬∆
È∂Û∂ È‘ƒ ¡≈«¬¡≈ ’Á≈Õ √Ø ¿∞‘ ≈÷∆ ◊π» Á∂
’Á∂ È∂, ⁄≈‘∂ √Ω √≈Ò Í≥‹ √Ω √≈Ò, ‘˜≈ √≈Ò,
ÙÏÁ Á∆ Íø‹ «Í¡≈«¡ª ÂØ∫ «ÓÒÁ∆ ‘À, ¿∞‘Á≈ √≈ËÈ
¿∞È∑ª Á≈ ¿∞Ë≈ ‘πøÁ≈ Â∞«¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞È∑ª ˘ Ú∆

'Awqm mwrg' 5 Agsq, 2011


ÙªÂ∆ ¡≈¿∞∫Á∆ ‹ªÁ∆ ‘À, √Ø √≈‚≈ ”Â∂ ¿∞È∑ª Á≈ ¡ÀÈ≈ È≈‡ ’∆Â≈ «¬Ê∂ ¡≈ ’∂, «‹√˘ ‹∂ Áº√‰ Òº◊∆¬∂ √≈Òª
‘∆ Î’ ‘À, ¡≈¿∞∫Á∂ ¡√ƒ Ú∆ ¿∞Ú∂∫ «‹Ú∂∫ ‘ªÕ ¿∞Ú∂∫ Á∂ √≈Ò ¶ÿ ‹ªÁ∂ È∂Õ ¿∞‘ «‘«Á¡ª Á∂ ÚÍ≈∆ √∆,
÷ªÁ∂ ‘ª, ¿∞Ú∂∫ √Ω∫Á∂ ‘ª, ¿∞Ú∂∫ «‹Ú∂∫ ¡≈≈Ó ’Á∂ ‘ª, «‘Á∂ «◊Ú∆ ’≈ ÒÀ∫Á∂ √∆, ¿∞‘Á∂ ÏÁÒ∂ È≈Ó Á∂
Ò∂«’È ¿∞È∑ª Á≈ Â∂ √≈‚≈ Î’ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ «Ú⁄ ¿∞√˘ ⁄Ò≈ «ÁøÁ∂ √∆Õ √ø√≈ Á∂ ÏøËÈ ÂØÛ «ÁøÁ∂
¿∞È∑ª Á≈ ¡≈¿∞‰≈ ‹Ø ‘À √ø√≈ ”Â∂ ËøÈ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ √∆ Â∂ ¡À√≈ «Í¡≈ ¿∞È∑ª Á≈ «‘«Á¡ª ”⁄ Ú«√¡≈,
‘ÀÕ ¿∞È∑ª Á∆ Ó≈Â≈ Ú∆ ËøÈ ‘πøÁ∆ ‘À - ¡º‹ ◊«¬¡ª ˘ «’øÈ∂ √≈Ò ‘Ø ◊¬∂ Ò∂«’È «Í¡≈
iqn DMnu jxydI mwau Awey sPlu sy ] AMg - 488 ÿ‡‰ ”⁄ È‘ƒ ¡≈¿∞∫Á≈Õ ‹«◊¡≈√»¡ª Á∂ ÓȪ ”⁄Ø∫ «¬’
‘»’ ¿∞·Á∆ ‘À, «¬’ ÒØ⁄≈ ¿∞·Á∆ ‘À ÓȪ Á∂ ¡≥Á,
√≈‚≈ ¡≈¿∞‰≈ ¿∞Òª«Ì¡ª Á≈ «ÓÒ‰≈ ‘À -
«‹È∑ª È∂ «Í¡≈ ’∆Â≈ ‘À -
ijh kuil pUqu n igAwn bIcwrI ]
ibDvw ks n BeI mhqwrI ] AMg - 328 swjn cly ipAwirAw ikau mylw hoeI ]
Í«‘Ò∆˙ ◊≈Ò∑ Óª ˘ ÷Ò≈ Ò¬∆, ºÏ ÂØ∫ ÷Ò≈¬∆Õ jy gux hovih gMTVIAY mylygw soeI ] AMg - 729
ÏÛ∆ Ó≈Û∆ ◊ºÒ ‘À, ’ج∆ ÏøÁ≈ ¡≈͉∆ Ó≈Â≈ ˘ ◊≈Ò∑ «‹È∑ ª È≈Ò «Í¡≈ ‘À , ‹Ø ¡√Ò∆ √º ‹ ‰ È∂ ,
’„≈ ’∂ ≈˜∆ È‘ƒÕ Ò∂«’È ÍÃÓ∂Ù È∂ ’º„ «ÁÂ∆Õ «’¿∞∫«’ «¬’ È’Ò∆ √º‹‰ È∂, «¬’ ¡√Ò∆ √º‹‰ È∂Õ
’«‘øÁ∂ Î∂ ¿∞‘ «ÚËÚ≈ ‘Ø ‹ªÁ∆Õ ‘πøÁ∆ «’¿∞∫? ¡À‚∆ È’Ò∆ √º‹‰ª ˘ ’º⁄∂ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¡√Ò∆ √º‹‰ª
◊≈Ò∑ «’¿∞∫ Òº◊∆? «’¿∞∫«’ ¡√ƒ ÍÃÓ∂Ù Á≈ È≈Ó È‘ƒ ˘ ͺ’∂ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ √º‹‰ «‹‘Û≈ ‹≈‰ ÂØ∫
‹«Í¡≈Õ Óª «Ú⁄≈∆ Ï∂’√», ¿∞‘˘ ¿∞ÒªÌ≈ √«‘‰≈ ÍÀ Ï≈¡Á Ú∆ È≈ ¤º‚∂, ‹Ø Î∂ Ú∆ ¿∞‚∆’ ’Á≈ ‘À, ‹≈‰
«◊¡≈, Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂ ÂÀ˘ Ú∆ ¿∞ÒªÌ≈ ‘ÀÕ ÂØ∫ Ï≈¡Á ◊πÍ »Í «Ú⁄ È≈Ò «‘øÁ≈ ‘À Â∂ ÓÁÁ
ijh nr rwm Bgiq nih swDI ] ’Á≈ ‘À, ¿∞‘ ¡√Ò∆ √º‹‰ ‘πøÁ≈ ‘À, Ó‘≈≈‹ ‹∆
jnmq ks n muE AprwDI ] AMg - 328 ’«‘øÁ∂ -
¡À‘ ¡Í≈Ë∆¡≈! ⁄ø◊≈ ‘πøÁ≈, ±ø ‹øÓÁ≈ ‘∆ Ó nwnk kciVAw isau qoiV FUiF sjx sMq pikAw ]
‹ªÁ≈Õ Â±ø ÍÃÓ∂Ù Á≈ Ì‹È Âª È‘ƒ √∆ ’È≈Õ Eie jIvMdy ivCuVih Eie muieAw n jwhI CoiV ]
AMg - 1102
jo jwnY iqsu sdw suKu hoie ] ÁØ‘ª ”⁄ Î’ ’∆ ‘À, ’º⁄∂ Â∂ ͺ’∂ ”⁄Õ ’«‘øÁ∂,
Awip imlwie ley pRBu soie ] «¬‘ «‹‘Û∂ √º ‹ ‰ È∂ Â∂  ∂ Áπ È ∆¡ª Á∂ , «¬‘ √Ì
Ehu DnvMqu kulvMqu piqvMqu ] Ó≈«¬¡≈ Á∂ √º‹‰ È∂, ÍÃÌÂ≈ Á∂ √º‹‰ È∂, ’ج∆ «ÏÍÂ≈
jIvn mukiq ijsu irdY BgvMqu ] AMg - 294 ¡≈ ‹≈¬∂ Â∂∂ È≈Ò ’ج∆ È‘ƒ «ÈÌ∂◊≈Õ «¬’ºÒ≈ ‘∆ «‘
DMnu DMnu DMnu jnu AwieAw ] ‹≈¬∂∫◊≈Õ √ø√≈ Á∂ ¡≥Á «¬’ºÒ≈ «‘ ‹≈¬∂∫◊≈, √ø√≈
ijsu pRswid sBu jgqu qrwieAw ] ÂØ∫ ‹ÁØ∫ ‹≈Ú∂∫◊≈, Î∂ Ú∆ «¬’ºÒ≈ ‘ØÚ∂∫◊≈Õ «¬‘ √º‹‰
jn Awvn kw iehY suAwau ] ’≈‘Á∂ ‘ج∂-
jn kY sMig iciq AwvY nwau ] sjx syeI nwil mY clidAw nwil clµin@ ]
Awip mukqu mukqu krY sMswru ] ijQY lyKw mMgIAY iqQY KVy idsMin ] AMg - 729
nwnk iqsu jn kau sdw nmskwru ] AMg - 295
«‹√ ʪ Á∂ ¿∞Â∂ Ú∆ √ø’‡ ¡≈ ‹≈¬∂ ¿∞Ê∂ È≈Ò
¡À√∂ Ó‘ªÍπÙ √ø√≈ Á≈ ¿∞Ë≈ ’È Ú≈√Â∂ ‘ØÚ∂Õ ¿∞‘ √º‹‰ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘À -
√Ó∂ ∫ -√Ó∂ ∫ «√ ¡≈¿∞ ∫ Á∂ È∂ Õ ¿∞ È ∑ ª Á≈ √ø √ ≈ ”Â∂
¡≈¿∞‰≈ ËøÈ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈, Ì∂‹∂ ‘ج∂ ¡≈¿∞∫Á∂ È∂, √ºÁ∂ nwnk kciVAw isau qoiV FUiF sjx sMq pikAw ]
‘ج∂ ⁄Ò∂ ‹ªÁ∂ È∂Õ ¡√ƒ ’Óª Á∂ ÏøÈ∑∂ ‘ج∂ ¡≈¿∞∫Á∂ Eie jIvMdy ivCuVih Eie muieAw n jwhI CoiV ]
‘ª, ’Ó ÌØ◊‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á ⁄Ò∂ ‹ªÁ∂ ‘ªÕ ‘Ø ’Ó
AMg - 1102
ÌØ◊‰ Ú≈√Â∂Õ Ò∂«’È ¿∞‘ Óπ’ ‘πøÁ∂ È∂ ¿∞È∑ª ˘ Â∂ ‘π‰ «¬‘ ‘πøÁ≈ ‘À «’ Ó∂Ò≈ ‘Ø Ú∆ ‹≈‰≈ ‘ÀÕ
’ج∆ ÏøËÈ È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈, √Ø ¿∞È∑ª Á≈ √ø√≈ puChu jwie isAwixAw AwgY imlxu iknwh ]
”Â∂ ¡≈¿∞‰≈ ËøÈ ‘ÀÕ AMg - 595
¡º‹ ¡≈Í √≈∂, Ï‘π √≈∂ ÍÃ∂Ó∆¡ª ˘ ÍÂ≈ ‘À, «Ó«Ò¡≈ Ú∆ ‹ªÁ≈ ‘À «’ ‹Ø «Ú¤∞Û «◊¡≈ ¿∞‘
Ï‘π«Â¡ª ˘ È‘ƒ ÍÂ≈, E ¡◊√ ˘ AI@E Á∂ ’∆Ï, «Ú¤∞Û ‘∆ «◊¡≈Õ Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂, È‘ƒ ¡À√∆ Ï≈Â
«‹È∑ª ˘ ¡≈Ó ÂΩ Â∂ ≈Û∂ Ú≈Ò∂ Ó‘ªÍπÙ ’«‘øÁ∂ È∂Õ È‘ƒ ‘À, «¬’ Ù ‘À ¿∞‘ «¬‘ ‘À «’ ‹∂ ¿∞‘Ø «‹‘∂
¿∞È∑ª Á≈ √ø√≈ ”Â∂ ¡≈¿∞‰≈ ‘Ø«¬¡≈Õ «¬’ Ï‘π ں‚≈ ◊π‰ ¡≈͉∂ «Ú⁄ ¡≈ ‹≈‰ ª Î∂ √ø√≈ Á∂ «Ú⁄

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


6
«‘øÁ∂ Ú∆ Ó∂Ò≈ «‘øÁ≈ ‘À, √ø√≈ ÂØ∫ ‹≈‰ ”Â∂ Ú∆ Ó∂Ò≈ ‘À, Ï∂ÈÂ∆¡ª Ú∆ ’Á≈ ‘À, ⁄È Ë»Û∆¡ª Ú∆ Ó≥◊Á≈
«‘øÁ≈ ‘ÀÕ √Ø ¡À√∂ Ó‘ªÍπÙ BF ¡◊√ «ÁÈ Á∂ ÁØ ‘À, √Ø Ï≈Ï≈ ‹∆ È∂ Ï‘π √∂Ú≈ ’∆Â∆, ¿∞È∑ª ÂØ∫ Ï≈¡Á
Ú‹∂ «¬ø◊ÒÀ∫‚ Á≈ √Óª ‘Ø ‘ÀÕ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¡≈Í ¡≈͉≈ Ï≈Ï≈ √≈«‘Ï «√øÿ ‹∆ ¿±È∂ Ú≈Ò∂, ◊π» È≈È’ Á∂Ú
Í≥‹ ̻’ ⁄ΩÒ≈ ¤º‚ ‹ªÁ∂ È∂, ¿∞Ê∂ Â’∆ÏÈ ¿∞√ Ó‘≈≈‹ Á∆ ÚøÙ ”⁄Ø∫ Á√Ú∂∫ Ê≈¿∞∫ Á∂ ¿∞Â∂Õ ¡≈Í È∂
Ú’Â ÍΩ‰∂ ¡º· Ú‹∂ √∆Õ «¬Ê∂ ÁØ Ú‹Á∂ È∂Õ Ò∂«’È ¡≈ ’∂ Ó‘≈≈‹≈ ‰‹∆ «√øÿ Á∂ ≈‹ «Ú⁄, ‹ÁØ∫
«¬’ «ÁÈ Í«‘Òª Ô≈Á ¿∞È∑ª Á∆ ÓÈ≈¬∆ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ ≈‹√∆ √ºÂ≈ ¡≈¬∆ ¿∞√ Ú∂Ò∂ √≈∂ √Á≈ª Â∂ ≈«‹¡ª
Á∂ ÍÀ «‘ºÒ ◊¬∂, ¿∞‘ Â’Ò∆Ϊ ÌπºÒ ◊¬∆¡ª, ‹ÁØ∫
Áº√ª ◊π»¡ª ÂØ∫ Ï≈¡Á Í≥‹ «Í¡≈«¡ª Á∂ Óπ÷∆ «√ª Á∂ ÓπºÒ ÍÀ∫Á∂ √∆Õ ¿∞È∑ª Á∆ ‹Ø Ï≈‰∆ ÍÛ∑∆ ‹ªÁ∆
‹Ê∂Á≈ Ì≈¬∆ Á«¬¡≈ «√øÿ ‹∆, ¿∞È∑ª Á∆ Ú∆ Ô≈Á √∆, È≈ÁÙ≈‘ ˘ Áº«√¡≈ «’ «¬‘ ÒØ’ ‘ Ú’Â Ó»ø‘
√≈‚∂ «‘Á∂ ”⁄ ¿∞√∂ Â∑ª Â≈˜∆ «‘øÁ∆ ‘ÀÕ «’¿∞∫«’ «‘Ò≈¿∞∫Á∂ È∂, ÍÂ≈ È‘ƒ «’‘Û≈ ’Ò≈Ó ÍÛ∑Á∂ È∂ Â∂
‹Ø «◊¡≈È ◊π» Ó‘≈≈‹ È∂, ‹Ø È≈Ó Á∆ Ï’ ◊π» ¡≈Ï-¬∂ - «‘¡≈ Í∆∫Á∂ È∂ Õ «¬√∂ Â∑ ª Á∂ È≈Ò
Ó‘≈≈‹ È∂ Ì≈¬∆ Á«¬¡≈ «√øÿ ‹∆ Á∂ ¿∞Â∂ «¥Í≈ ’’∂ ¡«‘ÓÁÙ≈‘ ¡ÏÁ≈Ò∆ ˘ Áº«√¡≈ ª È≈ÁÙ≈‘ È∂
Ï÷Ù∆ √∆, ¿∞Ê∂ ÈÁ∆ ÷ÂÓ È‘ƒ ‘Ø ◊¬∆, ¿∞‘ ¡º◊∂- «’‘≈ «’ ¡≈‘ «‹‘Û∂ Ïø«Á¡ª Á∆ Â∞√ƒ ◊ºÒ ’∆ ‘À
¡º◊∂ ÚËÁ∆ ◊¬∆Õ «‹√ Â∑ª Óπø‚∂ ÷∂Ò∑Á∂ È∂, ‹ØÂ∆ ÒÀ Ó∂∂ ’ØÒÕ ÏÛ∆ ¶Ó∆ ⁄ΩÛ∆ ◊ºÒ ‘ÀÕ ¿∞‘ ’«‘øÁ≈, «¬’
’∂ ¡≈¿∞∫Á∂ È∂ «¬‡Ò∆ «Ú⁄Ø∫, ¡º◊∂ ÂØ∫ ¡º◊∂ Ò¬∆ ¡≈¿∞∫Á∂ «ÁÈ ¬∂√ Á∂Ù Á∂ ≈‹∂ ‘؉◊∂Õ «’¿∞∫«’ «¬È∑ª Á∆ ÂÍ
È∂, Î∂ ¡º◊∂ «’ø«È¡ª ‘ºÊª ”⁄Ø∫ ÏÁÒ ’∂ Î∂ ÍË…Ò «’Ù≈ «‹‘Û∆ ‘À, ¿∞‘ Úº‚∂-Úº‚∂ Í∆ª È≈ÒØ∫ Ú∆
‘Ø ‹≈«¬¡≈ ’Á∆ ‘ÀÕ «¬√∂ Â∑ª ¡≈Í ÂØ∫ Ï≈¡Á Ï≈Ï≈ «˜¡≈Á≈ ‘À, Í∆ «‹‘Û≈ ‘À ¿∞‘ ¡≈≈Ó È≈Ò ÏÀ·≈
√ØÌ≈ «√øÿ ‹∆ ‹Ø √Ø„∆ √È, ¡ÈßÁÍπ √≈«‘Ï ÏÀ· ’∂ ‘∆ ¡≈͉∂ ‘ Ú’Â √∆√ ˘ ¡≈͉∆ ÂÒ∆ Â∂ Ë ’∂
¿∞È∑ª È∂ √∂Ú≈ ’∆Â∆ Â∂ Í≈÷≥‚ ˘ ⁄ºÒ‰ ÂØ∫ Ø«’¡≈Õ «ÎÁ∂ È∂ ”Â∂ ‘ Ú’Â ËÓ Á∆ ≈÷∆ ’Á∂ È∂, √Ø
Ï∂¡≥ ◊π» ω ◊¬∂ √∆ ¿∞√ Ú∂Ò∂Õ ÓÀÁ≈È ÷≈Ò∆ √∆, «¬√ Â∑ª Á∂ È≈Ò ¡≈Í È∂ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¿∞È∑ª ≈«‹¡ª
‹ÁØ∫ ÓÀÁ≈È ÷≈Ò∆ È‘ƒ √∆◊≈ ¿∞√ Ú∂Ò∂ Ú∆ BB ◊π» ˘ ‘ºÊ Á∂ ’∂ ◊π«√º÷∆ È≈Ò ‹Ø«Û¡≈, ¡ÀÈ≈ ¡≥«ÓÃÂ
ª ω ◊¬∂ √∆Õ ‘≈Òª «’ ◊π» ÈΩÚÀ∫ Í≈ÂÙ≈‘ ¿∞√ ¤’≈«¬¡≈, ¡ÀÈ≈ ÍÃ⁄≈ ¡≈Í È∂ ’«¡≈, «¬’ºÒ∂ ‘∆
Ú∂Ò∂ ‘≈˜ È≈˜ √∆Õ Î∂ Ú∆ BB ω ◊¬∂ √∆Õ «¬’ Ó‘ªÍπÙ √∆, Ï≈’∆ Ó‘ªÍπÙ Ï‘π √∆ Í ¡≈͉∂
¡À√≈ Ú∆ ¡≈«¬¡≈ √∆ «‹√È∂ ¡ÈßÁÍπ √≈«‘Ï ‹≈ ’∂ ¡≈ÙÓª ”⁄ ÏÀ·∂ √∆Õ ÁØ Â∑ª Á∂ Ó‘≈ÂÓ≈ ‘πøÁ∂ È∂ «¬’
◊ºÁ∆ Ò≈ Ò¬∆Õ ¿∞È∑ª ÂØ∫ Ï≈¡Á Ú∆ ¡≈«¬¡≈ AI@E ¿∞‘ ‘πøÁ∂ È∂ «’ ¿∞‘ «‹Ê∂ ‹≈‰◊∂ ¿∞Ê∂ ‘˜≈ª ‘∆ ÏøÁ∂
«Ú⁄, ØÍÛ «˜Ò∂ Á≈, ¡ÀÚ∂∫ ‘∆ «ÎÁ≈ ‘πøÁ≈ ØÍÛ ¿∞ È ∑ ª Á∂ Ï⁄È √π ‰ È Ú≈√Â∂ ¡≈¿∞ ‰ ◊∂ Õ «¬’ ¿∞ ‘
«Í≥‚ª Á∂ ¡≥Á, «¬’Ø ◊ºÒ ’«‘øÁ≈ ‘πøÁ≈, ¡≈ ◊¬∆- ‘Ø«¬¡≈ ’Á∂ È∂, ¡Ú√Ê≈ ¿∞È∑ª Á∆ Ï‘π ¿∞⁄∆ ‘πøÁ∆
¡≈ ◊¬∆Õ ¡À√ Â∑ª ‘∆ ’∆ ‹ªÁ≈ ‘πøÁ≈Õ ÒØ’ª È∂ Ò∂«’È ¿∞‘ ⁄πºÍ ’’∂ ÏÀ·Á∂ È∂, ¿∞È∑ª Á∂ È∂Û∂ «‹øÈ∂
«’‘≈ «’ ÍÂ≈ È‘ƒ ’∆ ’«‘øÁ≈ ‘ÀÕ ’∞ÁÂ∆ ÍÒ∂◊ ¡≈ ’∞ ¡≈Í ¡≈ ‹≈‰◊∂ «‹Ú∂∫ ÷»‘ Á∂ È∂Û∂ «‹øÈ∂ ’∞ ¡≈
◊¬∆, Ï∂¡≥ ÁπÈ∆¡ª Ó ◊¬∆Õ ÒØ’ ’«‘‰ Òº◊∂ «’ ‹≈‰◊∂ ¿∞‘ Í≈‰∆ Í∆ ÒÀ‰◊∂, «‡¿±ÏÚÀÒ ”Â∂ ¡≈ ’∂Õ
√ø ª Í«‘Òª ‘∆ ’‘∆ ‹ªÁ∂ √∆ «’ ¡≈ ◊¬∆-¡≈ Ò∂«’È Á«¡≈ «‹‘Û≈ ‘À «¬‘È∂ Ú«‘øÁ∂ ‘∆ ⁄Ò∆ ‹≈‰≈
◊¬∆Õ Ó≈ÈÂ≈ Ùπ» ‘Ø ◊¬∆, ¡√ƒ Á∂÷Á∂ È‘ƒ, √≈‚∂ ”⁄ ‘À, «¬‘Á∂ ”⁄Ø∫ ‹≈ÈÚª È∂ Ú∆ Í≈‰∆ Í∆‰≈ ‘À, Ïø«Á¡ª
Í÷‰ Ú≈Ò∆ ¡º÷ È‘ƒ ‘ÀÕ ¡√ƒ ¡ÀÚ∂∫ ‘∆ «Íº¤∂ Ò◊ È∂ Ú∆ Í≈‰∆ Í∆‰≈Õ Ï∂¡≥ ¿∞È∑ª Á≈ Í¿∞Í’≈ ‘Ø«¬¡≈
‹ªÁ∂ ‘ªÕ ¡√ƒ ’«‘øÁ∂ ‘ª «’ Â∞√ƒ ¡ÀÚ∂∫ «Í¤∂ È≈ ’Á≈ ‘ÀÕ ¡Ú√Ê≈ ”⁄ È‘ƒ ’ج∆ Ì∂Á ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈Õ
Òº◊Ø, Â∞√ƒ ◊π» ◊ÃøÊ √≈«‘Ï Á≈ ÒÛ Î«Û¡≈ ‘À, ◊π» ¡Ú√Ê≈ ¿∞‘Á∆ Ú∆ ˙È∆ ‘πøÁ∆ ‘À, Á»√∂ È∂ ¿∞È∑ª Á∆
◊ÃøÊ √≈«‘Ï Á∂ ω ’∂ ‘Ø, ËØ÷≈ È‘ƒ ÷≈˙∫◊∂Õ Ïø«Á¡ª Ú∆ ˙È∆ ‘øπÁ∆ ‘ÀÕ «‹‘Û≈ «ÏÒ’∞Ò ◊ØÙ≈ ÈÙ∆È ÏÀ·≈,
Á∂ «Íº¤∂ È≈ Òº«◊¡≈ ’ØÕ ‹∂ ’ج∆ ‘À Ú∆ Í»≈ ª «’√∂ ˘ «ÓÒÁ≈ º’ È‘ƒ ‘À ¿∞‘Á∆ Ú∆ ¡Ú√Ê≈ ¿∞⁄∆
◊π» ◊ÃøÊ √≈«‘Ï ‹∆ ÂØ∫ Ï≈‘ È‘ƒ «¬‘Á∂ «Ú⁄ ‘∆ ‘ÀÕ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ Ò∂«’È «‚¿±‡∆ ¿∞È∑ª Ó‘ªÍπÙª Á∆ ‘πøÁ∆ ‘À
«’¿∞∫«’ Ï≈‘ ‹∂ ¡√ƒ ‹ªÁ∂ ‘ª, ËØ÷≈ ÷≈ ‹ªÁ∂ ‘ª, -
√≈˘ Í÷ È‘ƒ ‘À, «ÏÒ’∞Ò ‘∆ Í÷ È‘ƒ, ¡‰‹≈‰
ÏøÁ∂ ‘ª ¡√ƒ √≈∂Õ ’ج∆ ¡≈ ‹≈¬∂ Ì∂÷ Ë≈ ’∂, Ⱥ·∂ Awip jphu Avrh nwmu jpwvhu ] AMg - 290
‹≈Úª◊∂ ¿∞‘Á∂ ÍÀª ”Â∂ ÓºÊ≈ ‡∂’‰ ˘Õ √≈˘ È‘ƒ ÍÂ≈ ¡≈Í Ú∆ È≈Ó ‹Í‰≈ Â∂ ‘Ω’≈ Á∂ ’∂ √ø√≈ ÂØ∫
«’ «¬‘ «’√ ¡Ú√Ê≈ Á≈ Ó≈Ò’ ‘ÀÕ «’¿∞∫«’ ¡Ú√Ê≈ È≈Ó ‹Í≈¿∞‰≈Õ √Ø Ï≈Ï≈ ‹∆ È∂ Ï‘π «√º÷∆ Á≈ ÍÃ⁄≈
ª √≈˘ ¡≈͉∂ ¡≈Í ‘∆ È‘ƒ ÍÂ≈ ‹Á, Î∂ ¡√ƒ ’«¡≈Õ ¡ÀÈ∆ «√º÷∆ ÚË∆, ¡≥◊∂˜ ‘∆ «Ò÷Á≈ ‘À «’
¡º◊∂ ◊ºÒ ’∆ ’ª◊∂Õ ‹Ø «◊¡≈ÈÚ≈È ‘À √Øfi∆ Ú≈Ò≈, «‹√ Ú’Â ¡√ƒ Ó‘≈≈‹≈ ‰‹∆ «√øÿ Á≈ ≈‹
¿∞‘˘ ÍÂ≈ Ò◊ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ ÈÓÙ’≈ Ú∆ ’Á≈ «Ò¡≈ ¿∞√ Ú∂Ò∂ «¬’ ’ØÛ Áº√ Òº÷ «√º÷ Í≥‹≈Ï «Ú⁄

'Awqm mwrg' 7 Agsq, 2011


√∆ Â∂ ‹ÁØ∫ AHFA Á∆ Í«‘Ò∆ ÓÁÓ ÙπÓ≈∆ ‘ج∆ ¿∞‘Á∂ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¿∞È∑ª È∂ Í«‘Ò∆ ◊ºÒ «¬‘ ’‘∆ «’ Âπ√ƒ
”⁄ «’øÈ∂ «‘ ◊¬∂, AA Òº÷ ’∞¤ ‘˜≈ ’∞¤ √À∫’Û∂Õ ÏÀ·Ø, ÏÀ· ’∂ ÍÃÙ≈Á≈ ¤’ØÕ Ìπº÷∂ √∆◊∂ Ò∂«’È ˜Ø ˜Ï
Ô≈È∆ ’ØÛ «√º÷ ÿ«‡¡≈ «¬’ ÁÓÕ Ï≈Ï≈ ‹∆ Ú∂Ò∂ ÏÛ≈ √∆Õ √øª Á∆ È≈Á∆ ’È∆, ˺’∂ Ó≈Á∂ √∆,
Ï∂¡≥ «√º÷∆ √∆Õ «¬È∑ª È∂ ʪ-ʪ ”Â∂ «Î ’∂ «√º÷∆ Óºπ’∂ Ó≈Á∂ √∆, ÂÒÚ≈ª Ó≈Á∂Õ ¿∞‘ ’«‘øÁ∂ Ó≈ Ò˙,
Á≈ ÍÃ⁄≈ ’«¡≈ Â∂ ¿∞È∑ª ÂØ∫ Ï≈¡Á Ï≈Ï≈ √ØÌ≈ «√øÿ ‘π’Ó È‘ƒ √≈˘ ‘ºÊ ⁄πº’‰ Á≈Õ ‹Á ’∞¤ Ú∆ È≈
‹∆, Ï≈Ï≈ Ì≈◊ «√øÿ ‹∆ ’∞∆ Ú≈Ò∂, ¡≈Í ◊πÍ ÂΩ ‘Ø « ¬¡≈Õ ¿∞ √ Ú∂ Ò ∂ «‹‘Û∂ ˜÷Ó∆ ‘Ø ¬ ∂ - ‘Ø ¬ ∂ √∆ ¿∞ ‘
Â∂ ‘∂Õ «’√∂ ˘ È∂Û∂ È‘ƒ √∆ Òº◊‰ «ÁøÁ∂Õ «’√∂ ˘ ’«‘øÁ∂ Í≥◊ª Ò≈˙ Â∞√ƒ, ¡√ƒ ¶◊ Á∆ √∂Ú≈ ’∆¬∂Õ
«ÓÒÁ∂ È‘ƒ √∆, ⁄πºÍ «‘øÁ∂ √∆Õ Ò∂«’È «¬’ ¡À‚∂ ¿∞‘ ¶◊ ÚÂ≈¿∞∫Á∂ È∂, ‹ÁØ∫ ¤’Á∂ È∂ ¶◊ ¿∞√
Úº‚∂ Ó‘ªÍπÙ Á∂ ◊¬∂ «√º÷ Í≥Ê ˘, Ï≈Ï≈ Ï∆ «√øÿ Ú∂Ò∂ ¡≥ÁØ∫ ⁄≈ȉ≈ ¡≈«¬¡≈ «’ ¡√ƒ ª ÏÛ≈ Ó≈Û≈
‹∆ ÈΩø◊≈Ï≈Á Ú≈Ò∂, «‹È∑ª È∂ ¿∞√∂ Â∑ª Á∂ È≈Ò ’øÓ ’«¡≈, «¬’ √≈Ë» ˘ Ó≈ «ÁÂ≈, «‹‘Û≈ √≈∆
’«¡≈Õ ¡≈Í Á∂ Í≈√ AC ‘˜≈ «√øÿ ‘ Ú’Â È≈Ò «√ÃÙ‡∆ ˘ √ªÌ∆ ÏÀ·≈ √∆Õ
«‘øÁ≈ √∆ «‹‘Û≈ ͺ’≈ «‘øÁ≈ √∆Õ ¡ÀÈ∂ ’∞ ‘∆ Ô≈Â»
◊π» È≈È’ ¡≈«¬¡≈ √∆, √≈Ë ÏÈ≈¿∞‰ Ú≈√Â∂
¡≈¬∂ «‘øÁ∂ √∆ AB-AC ‘˜≈Õ BE-BF ‘˜≈ Á≈
«’¿∞∫«’ √≈˪ Á≈ ÿ≈‡≈ ÍÀ «◊¡≈ √∆ √ø√≈ ˘, «¬Ë
«¬’º· «‘øÁ≈ √∆, ¡À‚∂-¡À‚∂ Á∂◊∂ È∂ ⁄≈ ÏøÁ∂ ¡≥Á
«¬‘ ◊π» Ó≈∆¡ª ÎΩ‹ª ¡À√∆¡ª ‘ج∆¡ª «’ √øª ˘
ÚÛ ’∂ ¿∞ ‘ Á∆ √Î≈¬∆ ’Á∂ √∆Õ ¿∞ È ∑ ª ÂØ ∫ Ï≈¡Á
‘∆ Ó≈È≈ Ùπ» ’ «ÁÂ≈Õ Ï≈Ï≈ ‹∆ È∂ ¿∞√ ÂØ∫ Ï≈¡Á
¡≥◊∂˜ Á≈ ≈˜ ‘Ø «◊¡≈ «’¿∞∫«’ ¡≈͉∂ ‘ºÊª È≈Ò
Ï≈Ï≈ Ó‘≈≈‹ «√øÿ ‹∆ ˘ Ú≈◊‚Ø √øÌ≈Ò∆Õ Ï≈Ï≈
‘∆ -
÷πÁ≈ «√øÿ ‹∆ ÏÛ∂ ¿∞⁄ ’؇∆ Á∂ Ó‘≈ÂÓ≈ ¿∞È∑ª Á∂
¡√ƒ Ï∆ «√øÿ «‹‘∂ Ó≈ ¤º‚∂ √≈Ê∆ ‘ج∂, ¿∞È∑ª È∂ ⁄≈ √≈Ò «√º÷ª ˘ demoral È‘ƒ
È‘ƒ ¤º‚‰≈ √≈Ë Â∂ √ø Ó∆¡ª ‘؉ «ÁÂ≈Õ AHDH ”⁄ Ô∞ºË ‘Ø«¬¡≈ √∆, AHEB º’
Ú≈ÙÙ≈‘ È∂ «Ò«÷¡≈ ‘À «’ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¡À√∆ Ӻ «Í≥‚-«Í≥‚ «Î ’∂ ≈ª ˘ ·«‘∂ È‘ƒ √∆ «’Â∂, «¬‘∆
«ÌzÙ‡ ‘Ø ◊¬∆ √∆ «√øÿª Á∆ «’ ¡≈͉∂ ‘∆ Ó‘≈ÂÓ≈ Á√Á∂ √∆ «’ «√øÿØ! ÿÏ≈˙ È≈, Â’Û∂ ‘ØÚØ, ◊π» Á≈
˘ Ó≈È≈ Ùπ» ’ «ÁÂ≈ Â∂ È≈Ò Î÷ È≈Ò ’«‘øÁ∂ ÒÛ È‘ƒ ¤º‚‰≈, ·∆’ ‘À «ÚÁ∂Ù∆ ¡≈ «◊¡≈ ‘À, ˜πÒÓ
√∆ «’ ¡√ƒ ª Ï∆ «√øÿ Ú◊∂ Ú∆ Ó≈ «ÁÂ∂ Â∂ ‘π‰ ’Á≈ ‘À, Í ◊π» Á∂ ÌØ√∂ ”Â∂ Â∞√ƒ «√º÷∆ ’≈«¬Ó
¡√ƒ ’ج∆ √≈Ë» √ø Í≥‹≈Ï ”⁄ «‘‰ È‘ƒ Á∂‰≈Õ GE º÷ØÕ È≈Ò √øÁ∂Ù «ÁøÁ∂ √∆, È≈Ò ‹Ø ÏÃ‘Ó «◊¡≈È Á∆
‘˜≈ ÏøÁ≈ ⁄Û∑ ’∂ ¡≈«¬¡≈ √∆, ÂØÍ÷≈È≈ ÒÀ ’∂, Á≈ √∆, È≈Ó Á∆¡ª ‹π◊Â∆¡ª, ¿∞’Â∆¡ª √≈∆¡ª
√≈Ò∂ ÒÀ ’∂, Ï≈Ï≈ ‹∆ ˘ Ó≈È Ú≈√Â∂, Ï≈Ï≈ ‹∆ È∂ ¿∞√∂ Â∑ª √∆È∂-Ï-√∆È∂ ⁄ÒÁ∆¡ª-⁄ÒÁ∆¡ª, Ï≈Ï≈ ≈Ó
’∆ ’«¡≈, ’«‘‰ Òº◊∂ Ì≈¬∆! √À∫’Û∂ Á∂√∆ «ÿ˙ Á∂ «√ø ÿ ‹∆ ÂØ ∫ ‘π ø Á ∆¡ª, Ï≈Ï≈ ’Ó «√ø ÿ ‹∆ ‘Ø Â ∆
‡∆Ȫ Á≈ ÍÃÙ≈Á ω≈˙, √ø◊ ¡≈ ‘∆ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂, ÓÁ≈È Ú≈«Ò¡ª º’ Í‘πø⁄ ‹ªÁ∆¡ª √∆Õ «¬È∑ª È∂
√ø◊ ȑƒ ¡≈ ‘∆, ¿∞‘ ª ÂØͪ ÒÀ ’∂ ¡≈ͪ ˘ A@A Ó‘ªÍπÙ ÍÀÁ≈ ’∆Â∂ ÏÑӫ◊¡≈È∆Õ ¡≈Í Âª ¿∞Ê∂
Ó≈È ¡≈ ‘∂ È∂, ’«‘øÁ∂ È≈ «√øÿØ∫! Ó≈Á≈ º÷Á≈ «¬Ê∂ ‘∆ ‘∂ ‘ØÂ∆ ÓÁ≈È, Ò∂«’È ¿∞‘ Ó‘≈ÂÓ≈ ʪ-ʪ ”Â∂
ÍÃÓ∂Ù ‘∆ ‘À ‘Ø ’ج∆ È‘ƒ º÷Á≈, ¡≈Í ‘∆ Ó≈Á≈ «Î ’∂ ◊π«√º÷∆ Á≈ ÍÃ⁄≈ ’Á∂ ‘∂ Â∂ «‹øÈ∆¡ª
‘À, ¡≈Í ‘∆ ‹∆Ú≈ÒÁ≈ ‘À, ¡≈ͪ ◊π» È≈È’ Á∂ ¶◊ √ø Í Á≈Úª «È◊π ‰ ¿∞ Í ≈ÙÈ≈ Á∆¡ª ¡≈Í ˘
Á∂ Í«‘∂Á≈ ‘ª, «¬‘Á∂ ÂØ∫ √≈∆ «√ÃÙ‡∆ È∂ Î≈«¬Á≈ «ÓÒ‰◊∆¡ªÕ ÁØ Â∑ª Á∆¡ª È∂, «¬’ √◊π‰ ¿∞Í≈ÙÈ≈
¿∞·≈¿∞‰≈ ‘ÀÕ √≈∆ «√ÃÙ‡∆ Á∆ Ìπº÷ ¬∂√ ¶◊ È∂ Á» Ú≈Ò∂ È∂, ¿∞‘ ◊π» ◊ÃøÊ √≈«‘Ï ˘ «¬√∂ Â∑ª Í»‹Á∂
’È∆ ‘À, √Ø Â∞√ƒ √À∫’Û∂ Í∆«Í¡ª Á≈ ÍÃÙ≈Á ω≈˙, È∂, «‹Ú∂∫ Ó≥Áª Á∂ «Ú⁄ Ó»Â∆¡ª Ú≈Ò∂ Í»‹Á∂ È∂Õ
¿∞‘ ÂØͪ Á∂ Î≈«¬ ’ ‘∂ È∂, ¬∂ËÒ∂ Í≈√∂ ‘∆ Á≈ «¬’ ¿∞‘ È∂ «‹‘Û∂ ◊π» ◊ÃøÊ √≈«‘Ï Á∂ ÙÏÁ ˘ Ó≥ÈÁ∂
‹√ ‘Ø «‘≈ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂, Ï≈Ï≈ ‹∆ ‘π’Ó «Á˙Õ BF È∂ Â∂ «È≈’≈ ÍÃÓ∂Ù ˘ ÿ‡-ÿ‡ Á∂ «Ú⁄ «Ú¡≈Í’
‘˜≈ «√øÿ ‘À ÒÛÈ ÓÈ ˘ «Â¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈Õ √ÓfiÁ∂ È∂Õ ¿∞‘ ¡◊Ò∆ ‹Ó≈ ‘À Í∆.¡À⁄.‚∆, ¿∞‘
’«‘øÁ∂, È≈ ÍÃ∂Ó∆˙! «¬Ê∂ √≈∂ Í≥‹≈Ï Á∂ ¡≥Á ؉≈ ¡ÀÓ.¬∂ Á∆ ‹Ó≈ ‘ÀÕ ÁØÚ∂∫ Â∑ª Á∂ Ó‘≈ÂÓ≈ È∂, Ò∂«’È
«Í‡‰≈ ÍÀ ‹≈¬∂◊≈, ¡≈ͪ √≈˪ ˘ ’Ω‰ ؉ Ú≈Ò≈ «¬‘ «‹‘Û∆ √øÍÁ≈ Ì≈¬∆ Á«¬¡≈ «√øÿ Ú≈Ò∆ ‘À «¬‘
‘À Õ ¡≈ͪ ‘∆ Ù‘∆Á ‘Ø ‹≈˙Õ Ò∂ « ’È «‹‘Û∂ Ï⁄ «È◊π‰ ¿∞Í≈Ù’ ‘ÀÕ √◊π‰ Á∆ ‘À Í«‘Òª-Í«‘Òª
‹≈˙∫◊∂ ¿∞‘ «¬‘ ◊ºÒ ’«˙, ‹ÁØ∫ ¡≈¿∞‰◊∂ «¬Ê∂, Ï≈¡Á «Ú⁄ È‘ƒÕ Ì◊Â∆ Ú∂Ò∂ ÁØ È∂, Ò∂«’È ¿∞Â∂ ‹≈
¿∞È∑ª Á≈ √Ú≈◊ ’«˙, ÁØÚ∂∫ ‘ºÊ ‹ØÛ ’∂ Ï∂ÈÂ∆ ’∂ ¡≈͉≈ ¡≈Í≈ ÷ÂÓ ’’∂ «¬’ «Ú⁄ √Ó≈¡ ‹ªÁ∂
’«˙ ÍÃ∂Ó∆˙! Í≥◊ª Ò≈˙, ¶◊ «Â¡≈ ‘ÀÕ ◊π» È∂Õ √Ø Ï≈Ï≈ ’Ó «√øÿ ‹∆ ÂØ∫ «ÂøÈ Ó‘ªÍπÙ Úº‚∂-
Ó≈∆ ÎΩ‹ ¿∞√˘ ’«‘øÁ∂ È∂Õ ‹ÁØ∫ ◊π» Ó≈∆ ÎΩ‹ ¡≈¬∆, Úº‚∂ ‘ج∂, Ï≈Ï≈ Ò≈Ò «√øÿ ‹∆ «‹È∑ª È∂ ¡≈͉≈ √∆,

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


8
«¬È∑ª Á∆ ʪ ”Â∂ ¤º«‚¡≈, Î∂ Ï≈Ï≈ ¡≈«¬¡≈ «√øÿ ‹∆ ¡‹∆ «√øÿ ‹∆, Ï≈Ï≈ ‹Ú≈Ò≈ «√øÿ ‹∆ Â∂ Ó‘≈≈‹
Â∂ Â∆√∂ Ó‘ªÍπÙ «‹È∑ª ˘ ¬∂√ Ó≈ÒÚ∂ ”⁄ ÍÃ⁄≈ Ï≈Ï≈ ¡Â «√ø ÿ ‹∆ Ó√± ¡ ≈‰∂ Ú≈Ò∂ , ‘Ø  Ú∆
’È Á∆ «‚¿±‡∆ «ÁÂ∆, ¡≈Í Ï≈Ï≈ ¡Â «√øÿ ‹∆ Ó‘ªÍπÙ, ÏÛ≈ ÷πºÒ∑≈ ¡√ƒ º«÷¡≈ √∆ «’ ’ج∆ «’√∂
∂» √≈«‘Ï Ú≈Ò∂, ¡≈Í ÂØ∫ Ï≈¡Á Úº‚∂ ÍÃÂ≈Í Ú≈Ò∂ Ï≈∂ √π‰≈ «Á˙Õ Í ‘Ø«¬¡≈ ’∆? ‹ª ª ÍÂ≈ ‘∆
√ø ¬∆Ù «√øÿ ‹∆ Ó‘≈≈‹ ≈Û≈ √≈«‘Ï Ú≈Ò∂Õ È‘ƒ Òº«◊¡≈ √π‰≈¿∞‰ Ú≈«Ò¡ª ˘ «’ Ó‘ªÍπÙª Ï≈∂
√π ‰ ≈¿∞ ‰ ≈ ‘À , ‘Ø  ‘∆ ◊º Ò ª ’ ◊¬∂ Õ ÷π Ò ∑ ≈ √ø Â
ED √≈Ò ¬∂√ ËÂ∆ Á∂ ¿∞Â∂ Á∂Ùª «ÚÁ∂Ùª ”⁄
√Ó≈◊Ó ‘Ø ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ «‹‘Á∂ «Ú⁄ Áº«√¡≈ ‹≈Ú∂ «’
√«Â Á∆ ¡≈Ú≈˜ Ïπ¶Á ’∆Â∆, ‹Ø ‘π‰ º’ Ú∆ Ïπ¶Á
¬∂√ √ÏøË ”⁄ ‘πøÁ≈ ‘À ¿∞‘ ‘Ø ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ «’√∂ Á∂ ÿ
‘ÀÕ √≈«¬ø√ ¡≈ ◊¬∆ ¿∞È∑ª È∂ ¡≈Ú≈˜ ÎÛ Ò¬∆, ÿ-
‹≈¬∆¬∂ Ï√∆ ”Â∂ ¿∞Ê∂ ¿∞‘Á∆ ‘∆ ◊ºÒ ’È∆ ÍÀ∫Á∆ ‘ÀÕ
ÿ Á∂ ¡≥Á ‡∂ͪ Òº◊∆¡ª ‘ج∆¡ª È∂Õ √Ø ¡À√∂ «Í¡≈
¿∞‘Á∂ ‘∆ ◊π‰ Á√‰∂ ÍÀ∫Á∂ È∂, ¿∞‘Á∆ ‘∆ ◊ºÒ ÂØ∫
Ú≈Ò∂ Ó‘ªÍπÙ ¡º‹ Á∂ «ÁÈ ‹≈‰ Á∆ «Â¡≈∆ ’ ‘∂
ÍÃ∂È≈ ÒÀ‰∆ ÍÀ∫Á∆ ‘À «’ «‹‘Á∂ ’ØÒ ¡√ƒ ¡≈¬∂ ‘ª,
È∂ Õ ¡≈÷∆ Á∆Ú≈È Òº « ◊¡≈ ‘Ø « ¬¡≈ √∆ ¿∞ È ∑ ª Á≈
«¬‘ «’‘Ø «‹‘≈ ÏøÁ≈ √∆, «¬‘Á∂ ‹∆ÚÈ ”⁄ «’‘Û∂-
Ú»ÒÚ ‘À∫͇ÈÕ Ò∂«’È «¬’ Á∆Ú≈È ‘Ø Ï⁄Á≈ √∆,
«’‘Û∂ ◊π‰ √∆Õ √Ø ¡ÀËÒ∆¡ª-¿∞ËÒ∆¡ª ‡Ø‘∂ Ó≈È≈
¡≈Í È∂ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¡⁄≈È’ Á∆ Á∆Ú≈È Á∆ √Ó≈ÍÂ∆
Ó‘ªÍπÙª Á∆ ¡≈Á ȑƒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆Õ √Ø Ó‘ªÍπÙª
ÂØ∫ Ï≈¡Á ¡≈Í È∂ ’«‘ «ÁÂ≈ «’ Ì≈¬∆ Â∞‘≈‚≈ ¡≈÷∆
Á≈ ‹ÁØ∫ ¡√ƒ ‹∆ÚÈ «Ú⁄≈Á∂ ‘ª, ¿∞√ Ú∂Ò∂ ◊π» ◊ÃøÊ
Á∆Ú≈È ‘À ¡º‹ √Ó≈Í ‘Ø«¬¡≈Õ √≈∂ ‘À≈È ‘Ø ◊¬∂,
√≈«‘Ï Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á≈ ‹Ø ÍÃ’≈Ù «ÁÂ≈ ‘Ø«¬¡≈ «√˪Â
√À’‡∆ Ú∆ ‘Ø «◊¡≈ «’ ’ºÒ∑ Á≈ Á∆Ú≈È ‘À ¡≈÷∆,
‘À ¿∞‘Á∂ ÓπÂ≈«Ï’ √≈˘ «Ú⁄≈È≈ ÍÀ∫Á≈ ‘À -
¡º‹ ª ‘À È‘ƒÕ Ò∂«’È ¡À√∆ Ó≈«¬¡≈ ͬ∆ «’ ’ج∆
ÏøÁ≈ Á∆Ú≈È ”⁄ ’«‘ È≈ √«’¡≈ «’ Ó‘≈≈‹ ‹∆! hir ky syvk jo hir Bwey iqn@ kI kQw inrwrI ry ]
’ºÒ∑ Á≈ Á∆Ú≈È Ú∆ ‘À ¡≈Í Á≈Õ ¡º‹ È‘ƒ ÷ÂÓ Awvih n jwih n kbhU mrqy pwrbRhm sMgwrI ry ]
‘Ø«¬¡≈Õ AMg - 855
‘π‰ ‹ÁØ∫ ÓÀ∫ ÚπÒÚ ‘À∫Í‡È «◊¡≈, ¿∞Ê∂ «Ó«Ò¡≈ È≈ ¿∞‘ ¡≈¿∞∫Á∂ È∂, È≈ ‹ªÁ∂ È∂, È≈ ’Á∂ ÓÁ∂
ª ÓÀ∫ Íπº«¤¡≈ «’ Â∞√ƒ «’√∂ È∂ Ú∆ È‘ƒ «’‘≈? È∂ Õ
’«‘øÁ∂ ÍÂ≈ ‘∆ È‘ƒ, √≈˘ ’∆ ‘Ø «◊¡≈Õ √ø◊ Ú≈Ò∂ Ó‘≈≈‹ ‹∆! «¬’ Ú≈∆ ÓÀ˘ Áº√Á∂ √∆Õ ÓÀ∫ «’‘≈
Ú∆ «ÓÒ∂, «’¿∞∫«’ ÓÀ∫ ‹ªÁ≈ √∆ √Ì Á∂ ÿ Â∂ ÓÀ∫ ¡≈‘∆ Ó‘≈≈‹ ‹∆! Â∞‘≈˘ Í«‘Òª-Í«‘Òª √Øfi∆ «’ºÊØ∫ ÍÃ≈ÍÂ
◊ºÒ Íπº¤Á≈ √∆ Â∂ ‹ÁØ∫ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ¡≈‘∆ ◊ºÒ ‘ج∆? ’«‘‰ Òº◊∂, ¡√ƒ ¤∂Úƒ-√ºÂÚƒ ”⁄ ÍÛ∑Á∂ √∆
’‘∆ Â∂ Â∞√ƒ ¿∞√ Ú∂Ò∂ «’‘≈ È≈ «’ Ó‘≈≈‹ ’Ò∑ Í«‡¡≈Ò∂Õ «‹Ê∂ √≈∂ ¡Ó∆ª Á∂ Ϻ⁄∂ Í«Û∑¡≈ ’Á∂ √∆Õ
Á≈ Á∆Ú≈È ‘Ø «‘øÁ≈ ‘À, ’«‘øÁ∂, ÍÂ≈ È‘ƒ «’ ’∆ «’¿∞∫«’ ¡≈Í ¡Ó∆ ÿ≈‰∂ È≈Ò √ÏøË º÷Á∂ √∆Õ ¡≈Í
‘Ø «◊¡≈Õ ÿ ¡≈ ’∂ √Ø«⁄¡≈ «’ ’ºÒ∑ Á≈ Á∆Ú≈È Á∂ Ì» ¡ ≈ Á∂ ÒÛ’∂ √. ÁÒ∆Í «√ø ÿ ‹∆ Ó‘≈≈‹
«‘øÁ≈ ‘À, ¿∞Ê∂ È‘ƒ √≈˘ ÍÂ≈ Òº«◊¡≈Õ È≈ √À’‡∆ Í«‡¡≈Ò∂ Á∂ Òº√∆ ÷≈È∂ Á∂ «¬ø⁄≈‹ √∆ Â∂ ’πÁÂ∆ ÂΩ
˘ ÍÂ≈ Òº « ◊¡≈, È≈ «’√∂ ÍÃ Ë ≈È ˘Õ Á» √ ∂ «ÁÈ Â∂ ≈«‹¡ª Á∂ È≈Ò, Úº‚∂ ¡Î√ª Á∂ È≈Ò Ï⁄ÍÈ ÂØ∫
¡≈Í È∂ «¬√ Í≥‹ ̻’ ⁄ΩÒ∂ ˘ ÏÀ· ’∂. ⁄Ω∫’Û≈ Ó≈’∂ ‘∆ ¡≈Í Á≈ Ó∂Ò-«ÓÒ≈Í √∆, Úº‚∂-Úº‚∂ ‹º‹ª È≈Ò,
√Ì ’∞¤ Í«‘Òª Á√Á∂ ‘∂ «’ ‹∂ √∆ «¬Ê∂ ¤º‚ Úº‚∂-Úº‚∂ ‹ÈÀÒª È≈Ò Â∂ ¿∞√∂ √’±Ò ”⁄ ÍÛ∑Á∂ √∆,
Á∂¬∆¬∂ ª ÍØ√‡ Ó≈‡Ó ‘πøÁ≈ ‘À? Ï≈-Ï≈ Íπº¤ «Ò¡≈ «‹Ê∂ ¿∞È∑ª Á∂ Ϻ⁄∂ ÍÛ∑Á∂ √∆ ª «¬’ Ú≈∆ Ó‘≈ÂÓ≈
’ÈÕ Ï≈-Ï≈ ÌπÒ∂÷∂ Í≈¿∞∫Á∂ ‘∂Õ √Ø ¿∞È∑ª Á≈ ‹Ø ‡∆.¡ÀÒ «Ï√Ú≈È∆ ‹Ø «√øË Á∂ «‘‰ Ú≈Ò∂ √∆, ÏÛ∂ ¿∞⁄
‹∆ÚÈ ‘À ¿∞È∑ª Á∆ √‘∆ Ô≈Á ‘∆ ‘πøÁ∆ ‘À Ó‘≈ÂÓ≈ ’؇∆ Á∂ Ó‘≈ÂÓ≈ ‘ج∂ È∂, ÍÃØÎÀ√ √∆ ¿∞Ê∂, ¿∞‘È∂ «’‘≈
Á∆ «’ ¿∞È∑ª Á∂ ‹∆ÚÈ Á∂ ¿∞Â∂ «¬’ «Ú⁄≈ «È◊∑≈ «’ «√º÷ Ú≈√Â∂ ˜»∆ ‘À «’ ¿∞‘Á∂ ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï ‘
Ó≈∆ ‹≈Ú∂Õ ‘≈Ò «Ú⁄ Ô≈Á ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂, ‹ÁØ∫ ¡√ƒ
◊ºÒ √π‰∆ «¬‘, ¡√ƒ ÁØ «ÂøÈ «ÁȪ ”⁄ ‘∆ ‹Íπ‹∆
‹Ø √ø √Ó≈◊Ó ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï ‘πøÁ∂ È∂, ⁄≈ √≈«‘Ï Ô≈Á ’ «Ò¡≈ √≈≈Õ ¿∞ √ Ú∂ Ò ∂ ÂØ ∫ √≈˘
«ÁȪ Á∂ ‘πøÁ∂ È∂, ÷πºÒ∑∂ «Ú⁄ √≈Ë» Ó‘ªÍπÙ ¡≈¿∞∫Á∂ «÷¡≈Ò ¡≈«¬¡≈ Â∂ ¡ÀÈ≈ ‘∆ «÷¡≈Ò È‘ƒ ¡≈«¬¡≈,
È∂, ¿∞‘ ‹Ø ’∞¤ ‹∆¡ ’Á≈ ‘À √π‰≈¬∆ ‹≈‰, ¿∞È∑ª √π÷ÓÈ∆ √≈«‘Ï Á≈ Ú∆ √≈˘ ÍÂ≈ Òº«◊¡≈ Â∂ √ÂÚƒ
˘ ÁØÙ È‘ƒ Ò◊Á≈Õ «¬’ √ø √Ó≈◊Ó ‘πøÁ∂ È∂, «’√∂ ‹Ó≈ Á∂ «Ú⁄ Ï≈∑ª √≈Ò Á∆ ¿∞Ó ”⁄ ¡≈Í È∂ ‚∂„
Á∂ ÍÃÊ≈«¬ ”⁄ «’ «¬È∑ª-«¬È∑ª Ó‘ªÍπÙª Á∆ Ô≈Á Ú‹∂ ¿∞·‰≈ Ùπ» ’ «ÁÂ≈Õ ¿∞ÊØ∫ ¿∞· ’∂ √πË≈√ «¬’
«√«ÓÃÂ∆ ¡√ƒ Â≈˜≈ ’È∆ ‘À Â∂ «¬È∑ª Á∂ Ï≈∂ Áº√Ø ¤Ø‡≈ «‹‘≈ √ØÚ ‘À ÓØÂ∆ Ï≈◊ Á∂ «Ú⁄, ◊πÁπ¡≈≈
’ج∆ ◊ºÒ? «Í¤Ò∆ Ú≈∆ ¡√ƒ √≈∆ √øÍÁ≈, Ï≈Ï≈ Ï«‰¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À ¿∞Ê∂, ¿∞Ê∂ ¡≈Í È∂ ⁄Ò∂ ‹≈‰≈Õ

'Awqm mwrg' 9 Agsq, 2011


’«‘øÁ∂ Î∂ ¡√ƒ √π«‰¡≈ «’ ‹∂ Í≥‹ ÿ≥‡∂ Á∆ √Ó≈Ë∆ ¿∞È∑ª È∂ «’‘≈ «’ ·∆’ ‘À ÓÀ∫ ⁄≈«‘¡≈ √∆ ÓÀ∫ ÂÀ˘
Òº◊∂ ¿∞‘ √≈Ë» ‘πøÁ≈ ‘À, ‘π‰ Á∂÷ ‘∆ Ò˙ «’ Ï≈∑ª Ï≈‘ È≈ ‹≈‰ Á∂Úª, Ì‹È È≈ ’È Á∂Úª, Í ±ø
Â∂∑ª √≈Ò «Á¡ª Á≈ ’∆ «÷¡≈Ò √∆Õ ’«‘øÁ∂, ¡√ƒ Î∂ ª ‹ÓªÁ» ‘∆ Á◊≈‘ ÂØ∫ Ì‹È ’È ¡≈«¬¡≈ ‘À∫Õ
Í≥‹ Í≈· ª √π÷ÓÈ∆ √≈«‘Ï Á∂ ’È∂ ¿∞Ê∂ ÏÀ· ’∂Õ ÍÂ≈ È‘ƒ «’øÈ∆ ’∞ ÁπÈ∆¡ª Á≈ ±ø ¿∞Ë≈ ’È≈ ‘ÀÕ
ÓÀ∫ «’‘≈, Ó‘≈≈‹ ‹∆! Í≈· «’øÈ∆ Á∂ ”⁄ ‘Ø ‹ªÁ∂ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ‘π’Ó ’ «ÁÂ≈ «’ «¬È∑ª ˘ Ø’‰≈ È‘ƒ
√∆? ’«‘øÁ∂, √πÂ∆ È≈Ò ’Á∂ √∆, √πÂ∆ Á∆ √Í∆‚ «’√∂ È∂Õ
⁄≈ ◊π‰ª «˜¡≈Á≈ ‘πøÁ∆ ‘À, ¡º÷ª Á∆ √Í∆‚ È≈ÒØ∫Õ Á√Úƒ ‹Ó≈ ”⁄ ¡≈Í ÍÛ∑Á∂ √∆, ÂØÍ÷≈È∂ Á∂
˜πÏ≈È ¡ÀÈ∆ Â∂˜ È‘ƒ ⁄ºÒ √’Á∆, √πÂ∆ ⁄ÒÁ∆ ‘ÀÕ «Ú⁄ ◊π«√º÷ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∂ √∆ √≈∂ Â∂ ¿∞È∑ª Á∆ ∆Â
’«‘øÁ∂, Í≥Áª «Ó≥‡ «Ú⁄ ¡√ƒ «¬’ √π÷ÓÈ∆ √≈«‘Ï Á≈ «¬‘ √∆ «’ √≈≈ ÂØ Í ÷≈È≈ ¡≥ « Óà  Ú∂ Ò ∂ ¿∞ · ’∂
Í≈· ’Á∂ √∆, ÿ≥‡∂ ”⁄ ⁄≈ Í≈· ‘Ø ‹ªÁ∂ √∆Õ √Ú≈ «¬ÙÈ≈È ’’∂ ¤ºÂª ”Â∂ Ï«‘ ‹ªÁ∂ √∆, ⁄Ω∫’Û∂ Ó≈
ÿ≥‡∂ Á∂ ¡≥Á Í≥‹ Í≈· ¡√ƒ ’È∂, ¿∞√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ÒÀ‰∂, «⁄º‡∆¡ª ⁄≈Áª Á∆¡ª Ïπº’Òª ‘πøÁ∆¡ª √∆Õ
√≈˘ Ó≥Â ª È‘ƒ √∆ «Ó«Ò¡≈ ¡‹∂ ◊πÓ≥ÂzÕ Í
¡√ƒ ¡≈Í∂ ‘∆ ‹ÍÁ∂ √∆Õ ¿∞‘ Î∂ ¡√ƒ √πÂ∆ ⁄≈Û∑ Ó‘≈≈‹ ‹∆ Áº√Á∂ ‘πøÁ∂ √∆ «’ ‹ÁØ∫ ¡√ƒ ¿∞Ê∂
ÒÀ‰∆ Â∂ ¬∂√ Â∑ª Òº◊‰≈ «‹Ú∂∫ ÍÃ’≈Ù Á∂ fi»«Ò¡ª ”Â∂ ◊¬∂ ª Á∂«÷¡≈ «’ «¬‘ ª Ï‘πÂ Ì‹È ’Á∂ È∂Õ
ÏÀ·∂ ‘πøÁ∂ ‘ª Â∂ ÍÃ’≈Ù Á∂ fi»Ò∂ fi»Ò‰≈Õ ⁄≈ȉ≈ ‘∆ Î∂ √≈˘ ¿∞Ê∂ ‹≈‰ Á≈ √πÌ≈¡ ÍÀ «◊¡≈Õ ¿∞Ê∂ ؘ
⁄≈ȉ≈ ‘؉≈ ⁄≈Ø∫ Í≈√∂ - ’∆ÂÈ ‘πøÁ≈ √∆, ÏøÁ◊∆ Ú≈Ò∂ √∆ Â∂ ¿∞‘ √ø◊ √≈∆
nwmu jpq koit sUr aujwrw ibnsY Brmu AMDyrw ] ∂» √≈«‘Ï ¡≈«¬¡≈ ’Á∆ √∆Õ Î∂ ¡√ƒ Ú∆ √Óª Í≈
AMg - 700 ’∂, ¤∞º‡∆¡ª Á∂ «Ú⁄ Ï≈Ï≈ ‘∆≈ «√øÿ ‹∆ ˘ È≈Ò ÒÀ
’∂ «‹‘Û∂ ¿∞√ Ú∂Ò∂ Í«‡¡≈Ò∂ Á∆ ÎΩ‹ «Ú⁄ √∆, ∂»
’ØÛª √»‹ª Á≈ ÍÃ’≈Ù ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À È≈Ó ‹Í‰ √≈«‘Ï Í‘π ø ⁄ ‹ªÁ∂ È∂ Õ ¿∞ Ê ∂ ‹ÁØ ∫ Ó‘ªÍπ  Ùª ˘
Ú≈Ò∂ «‘Á∂ ”⁄Õ ’«‘øÁ∂, Î∂ ¡À¿∞∫ Òº◊‰≈ «‹Ú∂∫ ÎπºÒ ÈÓÙ’≈ ’∆ ”Â∂ √≈Ó∑‰∂ Ó‘ªÍπÙª È∂ Á∂«÷¡≈ È∂Âª
ÂÀÁ≈ «ÎÁ≈ ‘À Â∂ ØÙÈ∆ Á≈ ÎπºÒ Ï«‰¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À, ÚÒ Â∂ Ó√Â’ ÚÒ Á∂«÷¡≈Õ ¿∞√ Ú∂Ò∂ «’‘≈ «’ ¡≈
¡√ƒ Ú∆ ØÙÈ∆ Á∂ ‘ªÕ ¡√ƒ ⁄Ω∫’Û≈ Ó≈ƒ ÏÀ·∂ ‘ªÕ «◊¡≈ ±ø, ¡√ƒ ª ÂÀ˘ ‡ØÒ∑Á∂ «ÎÁ∂ √∆Õ ¬∂√ Ó˜
Í≥‹ ÿ≥‡∂ √≈˘ ’ج∆ ÍÂ≈ È‘ƒ √∆ Ò◊Á≈Õ ¿∞√ ÂØ∫ ˘ ‘Ø ’ج∆ È≈ √Ófi √«’¡≈Õ “¡≈ «◊¡≈” Á≈ ÓÂÒÏ
Ï≈¡Á ¡√ƒ ¡≈ ‹ªÁ∂ √∆Õ ‹ÁØ∫ «¬‘ ‘≈Ò Á∂÷∆ ‘π ø Á ≈ ‘À «’ ‘π ‰ ‹≈‰≈ È‘ƒ ‘À , ¡≈ «◊¡≈ «‹Ê∂
ÿÚ≈«Ò¡ª È∂ «’ «¬‘ ÍÛ∑∂◊≈ ’Á, «¬‘ ª ÂÛ’∂ ¡≈¿∞‰≈ √∆Õ ÂÀ˘ ‡ØÒ∑Á∂ «ÎÁ∂ √∆, ¿∞‘ ¡◊øÓ∆ Ï≈Â
‘∆ ¿∞· ’∂ ⁄«Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ‚∂„ Ú‹∂ ¿∞· ‹ªÁ≈ √∆Õ ⁄≈ «ÁÈ ÂØ∫ Ï≈¡Á ¤∞‡∆¡ª ÷ÂÓ ‘Ø ◊¬∆¡ª Â∂
‘À, Î∂ √’±Ò ‹ªÁ≈ ‘À, ÍÛ∑≈¬∆ «’Ú∂∫ ‘ج∂◊∆Õ Âª ‘∆≈ «√øÿ ‹≈‰ ˘ «Â¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ª Ó‘≈≈‹ ‹∆
√Á≈ ÁÒ∆Í «√øÿ È∂ «¬’ «ÁÈ ‘π’Ó Á∂ «ÁÂ≈ «’ ’«‘‰ Òº◊∂ «’ ¡√ƒ ª «¬Ê∂ ‘∆ «‘‰≈ ‘À, ¿∞È∑ª
Â≈Ò∂ Ò≈ «Á˙ ’Ø·∆ ˘, «È’Ò È≈ √’‰ Ï≈‘ Â∂ È∂ Ì∂‹ «ÁÂ∂ «’ Óª-Ï≈Í «Î’ ’È◊∂Õ ¬∂√ Â∑ª Á∂
Ó‘≈≈‹ ‹∆ ¡≈͉∂ «‘√≈Ï È≈Ò ¿∞ · ∂ Â∂ ¿∞ · ’∂ È≈Ò, ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ ¡≈Í ¿∞Ê∂ ‘∆ «‘ ◊¬∂Õ Ó‘ªÍπÙª È∂
Í≈‰∆ ¡≥Á √∆, «¬ÙÈ≈È ’«¡≈, ¿∞√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ÊØÛ∑∂ √≈Òª Ï≈¡Á, ’ج∆ «ÂøÈ-⁄≈ √≈Òª Ï≈¡Á √∆
ÍΩÛ∆¡ª ”⁄ Ï«‘ ◊¬∂, ⁄Ω∫’Û≈ Ó≈ «Ò¡≈, ÍΩÛ∆¡ª ¤º‚ «ÁÂ≈, ¿∞‘Á∂ «Ú⁄ ‘∆ ¡ÀÈ∆ ˜ÏÁ√ ’Ó≈¬∆ ’
Úº‚∆¡ª-Úº‚∆¡ª √∆, ÍΩÛ∆¡ª Á∂ «Ú⁄ ÏÀ· ◊¬∂ «‹Ê∂ Ò¬∆, «Í¤Ò≈ ‹Ø ÂÍ √∆◊≈ √≈≈, «Í¤Ò∂ √ø√’≈ √≈∂
ÓØÛ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ «¬ËØ∫ «¬‘ √Á≈ ÁÒ∆Í «√øÿ ‹Á ¿∞ ÿ Û ¡≈¬∂ Â∂ ¿∞ √ Ú∂ Ò ∂ ‘∆ ¡≈Í Á∆ ¡Ú√Ê≈
≈‹∂ √Ω∫ ‹ªÁ∂ √∆, Î∂ ¡≈¿∞∫Á∂ ‘πøÁ∂ Â’∆ÏÈ ≈‹∂ ÏÑӫ◊¡≈È Á∆ ‘Ø ◊¬∆Õ «ÁÈ ≈Â Ì‹È ’Á∂ √∆,
‚∂„-ÁØ Ú‹∂ √Ω∫Á∂ √∆Õ «¬È∑ª ˘ Í«‘Ò∆ ≈ ȑƒ √∆ ¡ÀÈ≈ Ì‹È ’È≈ ÓπÙ’Ò ‘ÀÕ
ȃÁ ¡≈¿∞∫Á∆, «Í¤Ò∆ ≈ ¡≈«¬¡≈ ’Á∆ √∆Õ ˙√
Ú∂Ò∂ ¡≈Í ¡≈¬∂, ¡≈ ’∂ Â≈Ò≈ ÷Ø«Ò∑¡≈ Â∂ ¡º◊∂ ‹ÁØ∫ «¬’ Ú≈∆ ÓÀ∫ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ˘ Ï∂ÈÂ∆ ’∆ «’
ÍΩÛ∆¡ª ⁄Û∑∂ ‘È∑∂≈ √∆◊≈ Â∂ ·∂‚≈ Òº«◊¡≈ Ó‘≈≈‹ Ó‘≈≈‹ ‹∆, Â∞‘≈‚≈ ‹∆ÚÈ «Ò÷‰ Ú≈√Â∂ ÓÀ˘ «⁄º·∆
‹∆ Á∂ È≈ÒÕ ’«‘‰ Òº◊∂, ’Ω‰ ‘À? ’«‘øÁ∂, Ï≈¬∆! ÓÀ∫ ¡≈¬∆ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂, √øª Á∂ ‹∆ÚÈ Á≈ «’√∂ ˘ ’∆ ÍÂ≈
‘ªÕ Ò◊Á≈ ‘ÀÕ ÓÀ∫ «’‘≈, ÍÂ≈ ‘∆ ‘À Ó‘≈≈‹ ‹∆, Â∞√ƒ
’«‘øÁ∂, ±ø «¬Ê∂ ÏÀ·≈ ‘À∫? ÎÒ≈‰∂-ÎÒ≈¬∂ Ê≈¿∞∫ ◊¬∂Õ ’«‘øÁ∂, «¬‘ ’ج∆ √øª Á≈
’«‘øÁ∂, ÓÀ∫ ÍÀ È‘ƒ √’Á≈ «¬’ Ú‹∂ ÂØ∫ Ï≈¡ÁÕ ‹∆ÚÈ ‘πøÁ≈ ‘À? √øª Á≈ ‹∆ÚÈ ‘πøÁ≈ ‘À ¡≥Á»È∆ «’
«’Ú∂∫ √π Á∂ ¿∞Â∂ ’≈Ï» Í≈«¬¡≈, «’Ú∂∫ «ºË∆¡ª-
¿∞‘ Ú∆ Ï‘π ÏøÁ◊∆ ’È Ú≈Ò∂ √∆, ¿∞√ Ú∂Ò∂ «√ºË∆¡ª Á∂ Ó≥‚Òª ”⁄Ø∫ ¶ÿ∂, «’Ú∂∫ «◊¡≈È Á≈ ÍÃ’≈Ù

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


10
‘Ø«¬¡≈Õ ’«‘øÁ∂, ¿∞‘ √ø ¡≈Í «Ò÷‰ ª ÍÂ≈ ‘πøÁ≈ «¬’ √«’ø ‡ Ú≈√Â∂ Ú∆ «¬‘ È‘ƒ ’«‘ø Á ∂ «’
‘À, ‘Ø ’ج∆ «Ò÷ È‘ƒ √’Á≈Õ Ï≈‘Ò∆ «¥¡≈ Ú∆ √øª Ú≈«‘◊π» Á» ‘ÀÕ ¡≥Á fi≈’‰≈ Ùπ» ’«¡≈ Ú≈«‘◊π»
Á∆ ◊πÍ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ ’«‘‰ Òº◊∂, ¡√ƒ Í»∂ ÈΩ∫ √≈Ò È≈Ò ◊ºÒ ’È∆ Ùπ» ’ «ÁøÁ∂ È∂Õ
«Íº· È‘ƒ Ò≈¬∆ ËÂ∆ È≈ÒÕ √πºÂ∂ È‘ƒ ¡√ƒ «’√∂ √Ó∂∫ pRB kw kIAw mITw mwnY ] AMg - 392
«’ Һª «È√≈Ò ’∂ √Ω∫ ◊¬∂Õ ‹∂ ÁØ-⁄≈ Áº√ «Ó≥‡ Á∆ ‹Ø ’∞¤ ’ «ÁøÁ≈ ‘À Î∂ ¿∞‘Á∂ Ì≈‰∂ «Ú⁄ ≈˜∆
ȃÁ ¡≈¬∆ ‘À ª ¡º◊∂ ˘ ª fiπº’ ◊¬∂ ‘ª, «Íº· È‘ƒ «‘øÁ≈ ‘ÀÕ Áπ÷ ¡≈ ‹≈¬∂, √π÷ ¡≈ ‹≈¬∂, ’∞¤ ¡≈ ‹≈¬∂
Ò≈¬∆Õ √≈‚≈ «Ï√Â≈ Ú∆ ÏÁÒ «ÁøÁ∂ √∆, «’√∂ ˘ È‘ƒ Î∂ ¿∞‘Á≈ ¿∞ÒªÌ≈ È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈Õ
√∆ ÍÂ≈, √Î ”Â∂ ¡√ƒ Ï«‘ø Á ∂ ‘π ø Á ∂ Õ √∂ Ú ≈Á≈ È∂ eyku nwmu sMqn AwDwru ] AMg - 392
«Ï√Â≈ ÏÁÒ Á∂‰≈ ¡≈͉∂ «‘√≈Ï È≈ÒÕ ⁄≈Áª ÏÁÒ È≈Ó Á∂ ¡≈Ë≈ Á∂ ¿∞Â∂ ‹∆¿∞∫Á∂ È∂, ‘Ø ’ج∆
Á∂‰∆¡ª Í ¡√ƒ ª ‘∂·ª ‘∆ √Î ”Â∂ ‘∆ ÈΩ∫ √≈Ò ÍØÒ∆‡∆’Ò Â≈’Â, ’ج∆ ÍÀ√∂ Á∆ Â≈’Â, ’ج∆ ÍÃÌÂ≈
ÏÀ·∂ ‘∂Õ √Ø «¬‘ ’Ê≈Úª «È¡≈∆¡ª ‘πøÁ∆¡ª È∂Õ ‹ÁØ∫ Á∆ Â≈’Â, ’ج∆ ⁄∂«Ò¡≈ Ï≈«Ò¡ª Á∆ Â≈’Â, È≈
„º’∆ «Ú⁄ √∆ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ÏøÁ◊∆ ’È Ò¬∆ ¡≥«ÓàÚ∂Ò∂ «¬È∑ª Á≈ ¡≈Ë≈ È‘ƒÕ √øª Á≈ ¡≈Ë≈ È≈Ó ‘Ø«¬¡≈
‹ÁØ∫ ÏÀ«·¡ª ’È≈ ¿∞√ Ú∂Ò∂ «¬’ √ºÍ ¡≈ ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ
’∂ ’ØÏ≈ È≈◊, ¿∞‘ Ï≈-Ï≈ ¡≈¬∆ «◊¡≈Õ «√øÿª hoie rhy sB kI pg Cwru ] AMg - 392
È∂ «’‘≈ «’ Ó‘≈≈‹! «¬‘ «’√∂ Á≈ È∞’√≈È ’∂◊≈Õ Î∂ ¡‘ø’≈∆ È‘ƒ ‘πøÁ∂Õ √ÚÀ Ó≈È Âª ‘πøÁ≈ ‘À,
‹Á Ú∆ ¡≈ͪ «¬ÙÈ≈È ’’∂ ÏÀ·Á∂ ‘ª ÍÂ≈ È‘ƒ «’¿∞∫«’ √ÚÀ Ó≈È «¬√ Ú≈√Â∂ ‘πøÁ≈ ‘À -
«’ÊØ∫ «È’Ò ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À, «¬Ê∂ ¡≈ ’∂ ÎÈ ÎπÒ≈ ’∂ ÷Û∑ jw kw kihAw drgh clY ]
‹ªÁ≈ ‘ÀÕ Ó‘≈≈‹ ‹∆! ¡≥Â «Ë¡≈È ‘ج∂ ’«‘øÁ∂ so iks kau ndir lY AwvY qlY ] AMg - 186
ÍÃ∂Ó∆˙∫! Áπ÷∆ ‘À, ’ج∆ ◊ºÒ È‘ƒÕ ‹Ø ‹Ò º«÷¡≈ ’Á∂ ¿∞‘ «’√∂ Úº‚∂ ÂØ∫ Úº‚∂ Ï≈ÁÙ≈‘ Á∆ ÍÃÚ≈‘ È‘ƒ
√∆ √≈Ó∑‰∂, ’«‘øÁ∂ ¬∂√ ‹Ò Á≈ «¤º‡≈ Á∂ «Á¡≈ ’Ø ’«¡≈ ’Á≈Õ ÒØÛ ‘∆ È‘ƒ ‘ÀÕ
«¬‘Á∂ ¿∞Â∂ ‹ÁØ∫ ‘π‰ ¡≈Ú∂Õ Á»Ø∫ «¤‡≈ Á∂ «ÁÂ≈Õ ¿∞‘ jo jnu inrdwvY rhY
√ºÍ ⁄Û∑≈¬∆ ’ «◊¡≈Õ «√øÿª È∂ Íπ«¤¡≈ «’ Ó‘≈≈‹
so gnY ieMdR so rMk ] AMg - 1373
‹∆! «¬‘ ’Ω‰ √∆? ’«‘øÁ∂ «¬‘ ¡‘ø’≈∆ √∆◊≈, «¬‘È∂
◊π» ¤∂Ú∂∫ Í≈ÂÙ≈‘ Á≈ √«Â’≈ È‘ƒ √∆ ’«¡≈ ‹ÁØ∫ Ò∂«’È ¡≥ÁØ∫ ‘ Ú’Â «¬‘ ⁄≈‘πøÁ∂ È∂Õ
◊π» Ó‘≈≈‹ «¬Ê∂ ¡≈¬∂Õ «¬‘ ÏÛ≈ ÿπÓ≥‚∆ ⁄ΩË∆ √∆ kbIr sB qy hm bury hm qij Blo sBu koie ]
Â∂ ◊π» Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á∂ È≈Ò Ï≈Ï∆ ’Á≈ √∆ «’ ijin AYsw kir bUiJAw mIqu hmwrw soie ]
ÓÀ∫ «’‘Û≈ ÿº‡ ‘ª, Ó∂∂ ’ØÒ ¡ÀÈ∆ ÁΩÒ ‘À, ÓÀ∫ ¡ÀÈ∂ AMg - 1364
«Í≥‚ª Á≈ ⁄ΩË∆ ‘ªÕ ’«‘øÁ∂, «¬‘Á∆ √≈∆ «ÏÂ∆ ¡«ÌÓ≈È∆ È‘ƒ √ø ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈Õ √ÚÀ Ó≈È
Ó≈«¬¡≈ ”⁄ «‘‰ ’’∂ ‹ÁØ∫ ¡≥ Á≈ √Óª ¡≈«¬¡≈ «Ú⁄ ˜» ‘øπÁ∂ È∂Õ ¿∞‘ «’√∂ Á∂ ¡º◊∂ ‘ºÊ È‘ƒ ¡º‚Á∂,
- È≈ «’√∂ È≈Ò ¡À√≈ º÷Á∂ È∂ «’ «¬‘Á∂ È≈Ò «Ò‘≈˜
AMiq kwil jo lCmI ismrY AYsI icMqw mih jy mrY ] Í≈¬∆¬∂ «’ √≈‚≈ ¡≈‘ ’øÓ Ï‰≈ Á∂Ú∂◊≈Õ ¡≈‘ Úº‚≈
srp join vil vil AauqrY ] AMg - 526 ËÈ∆ ÏøÁ≈ ‘À, «¬Ê∂ Ó≈‰ √«Â’≈ ’∆¬∂, Î∂ √≈‚≈
«¬Ê∂ √ºÍ ω ’∂ «‘‰ Òº◊ «◊¡≈Õ √ºÍª Á∆ «¬Ê∂ Á≈ ’øÓ ⁄Ò ‹≈¬∂◊≈, ÏÛ≈ Á≈È ÚË∂◊≈Õ «¬‘
¿∞ Ó  Ï‘π  ں ‚ ∆ ‘π ø Á ∆ ‘À Õ ’«‘ø Á ∂ ¿∞ √ ∂ «ÁÈ ÂØ ∫ ’º⁄∂ √øª Á∆¡ª ’º⁄∆¡ª «‹‘∆¡ª ◊ºÒª ‘πøÁ∆¡ª È∂Õ
ÂÛÎÁ≈ «ÎÁ≈ ‘À ÍÃ∂Ó∆˙! ‘π‰ Áπ÷∆ ‘Ø ’∂ ¡≈¿∞∫Á≈ «‹‘Á≈ Ú≈«‘◊π» Á∂ ¿∞Â∂ ÌØ√≈ ‘À ¿∞‘ ª ¿∞√ ÂØ∫
√∆◊≈ «’ Ó∂≈ ¿∞Ë≈ ’ «Á˙Õ √Ø ¬∂√ Â∑ª Á∂ È≈Ò Ï◊À «’√∂ ˘ È‘ƒ ‹≈‰Á≈Õ
¡≈Í «‘øÁ∂ ‘∂Õ √Ø √øª Á∂ Òº¤‰ ◊π» Ó‘≈≈‹ È∂ sMq rhq sunhu myry BweI ]
◊π» ◊ÃøÊ √≈«‘Ï Á∂ ¡≥Á ÎπÓ≈È ’∆Â∂ È∂ «¬’ ÙÏÁ auAw kI mihmw kQnu n jweI ] AMg - 392
Á∂ ¡≥ÁÕ √øª Á∆ ‘ √π‰ØÕ ¿∞‘Á∆ Ó«‘Ó≈ Áº√∆ È‘ƒ ‹≈
√’Á∆, «’¿∞ ∫ «’ ‹Ø ¿∞ Ê ∂ Á∆ Ú‰ ‘À , √ø  ª Á∂
sMq rhq sunhu myry BweI ] AMg - 392 ¡≈Ò∂-Áπ¡ ≈Ò∂ ⁄≈∂ Í≈√∂ ¿∞‘ ’ج ∆ fi»· Â∞ Î≈È Á∆
¿∞‘Á∂ «Ú⁄ ‹Ø Ú∆ ¡≈Í ÎπÓ≈¿∞∫Á∂ È∂, ¿∞√∂ Â∑ª
Ú‰ È‘ƒ ‘ÀÕ ’ج∆ ¡≈Ê’ Ú‰ È‘ƒ ‘ÀÕ ’ج∆
Á≈ ‹∆ÚÈ √∆Õ √øª Á∆ «‘ «Ú⁄ «¬‘ ◊ºÒ ¡≈¿∞∫Á∆
ÚÍ≈’ ◊ºÒª È‘ƒ ¿∞√ ʪ ”Â∂ ‘πøÁ∆Õ ’ج∆ ≈‹√∆
‘À «’ -
◊ºÒª È‘ƒ ¿∞Ê∂ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆¡ªÕ ≈‹√∆ ÒØ’ ≈‹√∆
AwT phr inkit kir jwnY] AMg - 392 ◊ºÒª ’Á∂ È∂, »‘≈È∆ ÒØ’ »‘≈È∆¡Â «Ú⁄ «‘øÁ∂

'Awqm mwrg' 11 Agsq, 2011


È∂Õ ¿∞Ê∂ ‹∂ ‘πøÁ≈ ‘À ª ’∂ÚÒ È≈Ó Á∆ ◊ºÒ ‘πøÁ∆ Ó»ø‘ ”Â∂ ÓÒ ÒÀ∫Á∂ È∂Õ «‹‘Û≈ Ú˜∆ √∆, ¿∞‘ ’∞¤
‘À Õ √Øfi∆ Ú≈Ò≈ √∆, ¿∞‘ ’«‘‰ Òº«◊¡≈ «’ ÓÀ∫ «¬’ ◊ºÒ
vrqix jw kY kyvl nwm ] È‘ƒ √Ó«fi¡≈ «’ Â∞√ƒ ÷»È «’¿∞∫ «⁄‘∂ ”Â∂ ÓÒÁ∂ ˙∫
And rUp kIrqnu ibsRwm ] AMg - 392 ¡≈͉≈? ¿∞‘ ’«‘øÁ∂, Á∂÷Ø ÷»È «È’Ò‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á,
«⁄‘≈ «‹‘Û≈ ‘À ’∞ÁÂ∆ ÂΩ ”Â∂ Í∆Ò≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À,
√«Â, «⁄Â, ¡ÈßÁ Á∂ È≈Ò ‘ Ú’Â ‹πÛ∂ ‘ج∂,
Ï∂ Ω‰’≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À Â∂ ÓÀ∫ √ø√≈ ÂØ∫ ‹≈‰≈ ‘ÀÕ ÓÀ∫
’∆ÂÈ Á∂ «Ú⁄, ‘∆ Á∂ ‹√ «Ú⁄ ¿∞È∑ª Á≈ «Ï√Ã≈Ó
Ï∂Ω‰’≈ È‘ƒ ‹≈‰≈ ⁄≈‘πøÁ≈Õ Á»‹≈ √Ú≈Ò ’«¡≈ «’
‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘À, «‡’≈‰≈ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ
Â∞ ‘ ≈‚≈ ÒÛ’≈ Â∞ ‘ ≈‚∆ ◊Ø Á ∆ ”⁄ Í≈ ’∂ ¿∞ ‘ Á∆¡ª
imqR sqRü jw kY eyk smwnY ] AMg - 392 ¡ªÁª ’º„ ’∂ Â∞‘≈‚∆ ◊ØÁ∆ ”⁄ Í≈ «ÁÂ∆¡ªÕ ¿∞‘Á≈
«ÓÂz ¡≈ ‹≈¬∂, «¬º‡ª Ó≈È Ú≈Ò≈ ¡≈ ‹≈¬∂ ÁØ‘ª «ÁÒ ’º„ ’∂ Â∞‘≈‚∂ Ó»ø‘ «Ú⁄ Í≈ «ÁÂ≈ ˜ÏÁ√Â∆,
˘ «¬’Ø √Ó≈È √ÓfiÁ∂ È∂Õ «’ Â∞‘≈˘ ’ج∆ ¡Î√Ø√ È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈?
Ï≈Ï≈ Ï∆ «√øÿ ‹∆ ˘ ‹ÁØ∫ Ù‘∆Á ’∆Â≈Õ ¿∞√ ’«‘‰ Òº◊ ∂, ÓÀ˘ ’ج ∆ ¡Î√Ø√ È‘ƒ ‘Ø « ¬¡≈Õ
Ú∂Ò∂ ‹ØË «√øÿ È∂ «’‘≈, ‹Ø ¿∞È∑ª Á∂ ◊ÛÚº¬∆ √∆, «’¿∞∫«’ ¬∂√ √ø√≈ ”Â∂ ’ج∆ È‘ƒ ÓÁ≈Õ √∆ Á≈
‹ÁØ∫ Á∂«÷¡≈ ¿∞È∑ª Á∂ √∆ ”Â∂ F@ ◊Ø«Ò¡ª Á∂ ˜÷Ó Í«ÚÂÈ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ Î∂ ’«‘øÁ≈ «’ Âπ‘≈‚≈ ¡ÀÈ≈ Ó≈√
‘ج∂ ‘ج∂ ‘ج∂ √∆Õ √∆ Á∂ «Ú⁄Ø∫ ÷»È ⁄ºÒ «‘≈ √∆ ÈØ⁄ «ÁÂ≈, Â∞‘≈˘ Áπ÷ È‘ƒ ‘Ø «‘≈?
⁄≈∂ Í≈√∂Õ Ó≥‹∂ Á∂ ¿∞Â∂, «Ï√Â∂ ”Â∂ ⁄Ω∫’Û≈ Ó≈ƒ ÏÀ·∂
È∂, ¿∞√ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ú∆ ÷»È ¡º◊∂ Â∞«¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ ¡≈Í È∂ «’‘≈ «’ «‹Ú∂∫ Â∞√ƒ Á∂÷ ‘∂ ˙∫, ¡ÀÚ∂∫
¿∞‘ ؉ Òº◊ «◊¡≈ Á∂÷ ’∂Õ ’«‘øÁ≈, Ó‘≈≈‹! Ó∂∂ ÓÀ∫ Á∂÷ «‘≈ ‘ªÕ ÓÀ∫ ’Ø·∂ ”⁄ «‘øÁ≈ √∆, ‘π‰ ’Ø·≈
ÂØ∫ Á∂«÷¡≈ È‘ƒ ‹ªÁ≈Õ ’«‘‰ Òº◊∂, «√øÿª! ±ø √≈‚∂ „≈‘πø‰≈ Ùπ» ‘Ø«¬¡≈-‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ‘π‰ ÓÀ∫ «È’Ò ’∂ Ï≈‘
È≈Ò «‘ ’∂ √≈∆ «˜øÁ◊∆, √≈˘ √Ófi È‘ƒ √«’¡≈Õ ‘Ø «◊¡≈Õ ÓÀ∫ Ú∆ Á∂÷ «‘≈ ‘ª «’ ’Ø·≈ «’Ú∂∫ „≈«‘¡≈
¡√ƒ ’Ω ‰ ‘ª? ± ø Î∂  √≈˘ Óπ Û -Óπ Û ’∂ √∆ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ
ω≈¿∞‰≈ ‘ÀÕ È≈˜ ‘Ø ◊¬∂ ¿∞√ ¿∞ÍÕ ’«‘øÁ∂, Áº√ √Ø «¬‘ «ÏÂ∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆ ‘ÀÕ
ÓÀ˘ ’ج∆ ◊ØÒ∆ Ò◊ √’Á∆ ‘À? ÓÀ˘ È≈ ¡º◊ ‹≈Ò
√’Á∆ ‘À, È≈ ÓÀ˘ ‘Ú≈ ¿∞‚≈ √’Á∆ ‘À, È≈ Í≈‰∆ √Ø ’«‘‰ Òº◊∂, Ì≈¬∆ ‹ØË «√øÿ! ±ø ÓÀ˘ √∆
‚ØÏ √’Á≈ ‘À, È≈ ’ج∆ Ù√Â ÓÀ˘ ’º‡ √’Á≈ ‘ÀÕ ‘∆ √ÓfiÁ≈ «‘≈ √≈∆ «˜øÁ◊∆? √ø √∆ È‘ƒ ‘πøÁ∂,
«¬‘ ª √∆ Á≈ ËÓ ‘∆ ‘À - √ø ‹ØÂ∆ ‘πøÁ∂ È∂Õ ¿∞È∑ª ˘ ¡≈ÂÓ «◊¡≈È ‘πøÁ≈ ‘À,
jo aupijE so ibnis hY pro Awju kY kwil] «‹Ê∂ √∆ Á≈, √»÷ÙÓ √∆ Á≈, ’≈È √∆ Á≈
AMg - 1429 ¡Ì≈√ ÷ÂÓ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À, ÓÈ, «⁄Â, ÏπºË∆ «‹‘Û∂ È∂
¡º‹ ⁄«Ò¡≈ «◊¡≈ ‹ª ’ºÒ∑ ˘ ⁄«Ò¡≈ «◊¡≈ «¬‘ È≈Ù ‘Ø ‹ªÁ∂ È∂, «¬È∑ª Á∂ ¿∞Â∂ ÓÀ∫ «‘øÁ≈ ‘ª
«¬‘ ª ËÓ ‘À ÍÀÁ≈ ‘؉≈, Úˉ≈ Â∂ Î∂ «¬‘È∂ È≈Ù √≈«¡ª Á∂Õ ÓÀ∫ √≈÷Ù∆ ‘ª, ÓÀ∫ «¬È∑ª ˘ √ºÂ≈ «ÁøÁ≈
‘؉≈Õ √Ø «¬‘ ¡≈͉∆ Ó«¡≈Á≈ Á∂ ¡È∞√≈ È≈Ù ‘Ø ‘ª, ÓÀ˘ ’ج∆ ’º‡ È‘ƒ √’Á≈Õ ’«‘øÁ∂, ‹ÁØ∫ ¿∞‘
«‘≈ ‘À, ÓÀ∫ ª È≈Ù È‘ƒ ‘Ø «‘≈Õ ÓÀ∫ ª «ÁzÙ‡≈ ‘Ø ¡≈¿∞‰◊∂, «‹È∑ª È∂ √≈˘ Ù‘≈Á Á≈ ‹≈Ó «ÍÒ≈«¬¡≈
’∂ Á∂÷ «‘≈ ‘ª, «‹Ú∂∫ ±ø Á∂÷ «‘≈ ‘À∫, ¬∂√∂ Â∑ª ÓÀ ‘À, ¿∞È∑ª È≈Ò Ì≈¬∆ «Í¡≈ È≈Ò ÚÂ≈˙ ’«˙, ’ج∆
Á∂÷ «‘≈ ‘ªÕ √≈Í È≈ «Á˙Õ Ï≈Ï≈ ÷πÁ≈ «√øÿ ‹∆ Á∂ ÓÈ «Ú⁄
¡≈«¬¡≈, ¿∞È∑ª È∂ «¬’ «ÁÈ Ì‹È ’«Á¡ª È∂ √Ì
«‹√ Ú’Â ÏøÁ∂ Ï‘≈Á ˘ «ÁºÒ∆ Á∂ ¡≥Á √˜≈ ’∞¤ Á∂÷ «Ò¡≈Õ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¿∞· ’∂ ¡≈ ◊¬∂, ’«‘øÁ∂,
«ÓÒ∆ «’ «¬‘Á≈ Ó≈√ ‹øÏ», ¡º◊ Ú◊∂ ◊Ó ’’∂ Ï≈Ï≈ ‹∆! ¡≈‘ Ì≈‰≈ Ú‰ Ú≈Ò≈ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂ ‘ªÕ
«÷º⁄ «Á˙ √≈∂Õ ˜πÒÓ Âª Í∑∂ ÂØ∫ Í∑∂ ͬ∂ È∂Õ Í«‘Òª ’«‘ø Á ∂ , Á∂ ÷ Ø «¬’ Ï⁄È «Á˙ √≈˘Õ ’«‘ø Á ∂ , Áº √ Ø
«¬È∑ª Á∆¡ª ¡º÷ª ’º„∆¡ªÕ Î∂ Í«‘Ò∂ «ÁÈ «¬È∑ª Á∆ Ó‘≈≈‹! √≈∂ ‘∆ Â∞‘≈‚∂ È∂ Ï⁄ÈÕ ’«‘øÁ∂, Ï⁄È «¬‘
√º‹∆ Ϫ‘ Á≈ Ó≈√ ’º«„¡≈Õ ‘º‚∆ ’º„ «ÁÂ∆, √≈≈ ÒÀ∫Á∂ ‘ª ¡√ƒ Â∂∂ ÂØ∫ «’¿∞∫«’ Â∂∆ ˜πÏ≈È «‹‘Û∆ ‘À
Ó≈√ «÷º⁄ «Ò¡≈Õ Á»√∂ «ÁÈ Á»√∆ Ϫ‘ Á≈ «÷º⁄ ¿∞‘ ÂÒÚ≈ ÂØ∫ Ú∆ «Âº÷∆ ‘À, √≈Í È≈ ’ج∆ Á∂¬∆∫Õ
«ÁÂ≈Õ Â∆√∂ «ÁÈ «¬’ Һ Á≈ «÷º⁄ «ÁÂ≈, ⁄ΩÊ∂ «¬‘˘ ‘؉ Á∂¬∆∫ «‹Ú∂∫ ‘؉≈ ‘ÀÕ ¡≈͉≈ ÚÀ È‘ƒ «’√∂
«ÁÈ Á»√∆ Á≈ «÷º⁄ «ÁÂ≈Õ ⁄≈ «ÁÈ ‹ÁØ∫ ‘Ø ◊¬∂Õ È≈Ò Ú∆Õ «¬‘ √Ì ÍÃÌ» Á∆ ‹Ø ‘À, «¬Ê∂ Ó≈Û≈ ’ج∆
«¬‘ ÊØÛ∑∆-ÊØÛ∑∆ Á∂ ÂØ∫ Ï≈¡Á «‹‘Û≈ ÷±È ⁄Ò «‘≈ È‘ƒ ‘ÀÕ Ò∂«’È ¿∞È∑ª È∂ «’‘≈ «’ Ó∂∂ ÂØ∫ √«‘ È‘ƒ
‘À, È≈Û∆¡ª ÏøÈ∑ «ÁÂ∆¡ªÕ ÷»È ⁄Ò «‘≈ ‘À, ¿∞‘˘ ‘؉≈Õ Â√∆‘∂ Á∂÷ È‘ƒ ‘؉∂Õ ’«‘øÁ∂, ⁄ø◊≈ Â∞√ƒ Ô±.Í∆.

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


12
«Ú⁄ ◊Ø÷Íπ È∂Í≈Ò Á∆ ‘ºÁ ”Â∂ ⁄Ò∂ ‹≈˙Õ ¿∞ÊØ∫ «¬‘Á∆ «ÚË∆ Á≈ È‘ƒ ÍÂ≈ Ò◊Á≈Õ
ÎÒ≈‰∆ Â∆’ ÂØ∫ Í«‘Òª È≈ ¡≈«¬˙Õ ‹ÁØ∫ Ì≈‰≈ Ú guir pUrY sMjmu kir dIAw ]
«◊¡≈, ¿∞√ Ú∂Ò∂ √Ú≈ Ó‘∆È∂ Ï≈Á ‹ÁØ∫ ¡≈¬∂, ÍÂ≈ nwnk qau iPir dUK n QIAw ] AMg - 259
Òº«◊¡≈ «’ Ï≈Ï≈ ‹∆ ˘ ¡À¿∞∫ Ù‘∆Á ’∆Â≈ ‘À, ¿∞√
‹ÁØ∫ √ø‹Ó ’’∂ ◊π» È∂ Á∂ «ÁÂ∆ ÁÚ≈¬∆Õ ¿∞√
Ú∂Ò∂ ¿∞È∑ª È∂ «¬’ Ï⁄È √«‘‹-√πÌ≈¡ ’ «ÁÂ≈ «’
Ú∂Ò∂ Ø◊ ’ج∆ ¡≈«¬¡≈ ‘∆ È‘ƒ ’Á≈Õ ‘√ÍÂ≈Ò
¡≈‘ «‹‘Û≈ Ò≈‘Ω ÁÏ≈ ‘À È≈, «¬Ê∂ ⁄≈ ÏÒÁª
ÚËÁ∂ ‘∆ ‹ªÁ∂ È∂, «¬‘ Úº÷∆ «Ê¿±∆ ‘À «’ √∆
Á≈ √π‘≈◊≈ ⁄ºÒ∂◊≈, ¬∂√ ÁÏ≈ Á∂ ¿∞Â∂Õ ’∞ÁÂ∆ ÂΩ
Á∂ «Ú⁄ ÁÚ≈¬∆ Á∂ «Á˙Õ ÁÚ≈¬∆ Á∂ ’∂ ¿∞‘ º Ó≈Ø,
”Â∂ ‘؉≈ ª «¬Ú∂∫ «‹Ú∂∫ ‘∆ √∆ «’¿∞∫«’ ‹ÁØ∫ Í≈Í ÚË
Ò∂«’È «¬È∑ª ÂØ∫ ¿∞ÍÒ∆ «¬’ ◊ºÒ «¬‘ ‘À «’ «‹Ê∂
‹ªÁ∂ È∂ -
ÁÚ≈¬∆¡ª √≈∆¡ª Î∂Ò∑ ‘Ø ‹ªÁ∆¡ª È∂, ÓÀ‚∆’Ò √≈«¬ø√
ijs no Awip KuAwey krqw Kuis ley cMigAweI ] ⁄º Ò È‘ƒ √’Á∆ «‹√ ʪ Á∂ ¿∞  ∂ Õ ¿∞ Ê ∂ È≈Ó Á∆
AMg - 417 ÁÚ≈¬∆ ’øÓ ’Á∆ ‘ÀÕ √ø√≈ ˘ ¡‹∂ ª¬∆∫ ÍÂ≈ È‘ƒ
‹ÁØ∫ √Ó≈‹ Á∆ ⁄ø«◊¡≈¬∆ ÷ÂÓ ‘Ø ‹≈Ú∂, Í≈Í Òº«◊¡≈Õ
ÚË ‹≈‰, ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¿∞‘Á≈ ÍÂÈ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘À srb rog kw AauKdu nwmu ] AMg- 274
’∞ÁÂ∆ «‘√≈Ï ‘ÀÕ Ï∆Ó≈∆ Ú≈«‘◊π» È∂ È‘ƒ «ÁÂ∆ √ø√≈ ˘, Ï∆Ó≈∆
√Ø «¬√ Â∑ª Á∂ È≈Ò «ÓÂz Â∂ √Âz ˘ Ï≈Ï ÓÈ∞º÷ È∂ ¡≈Í ÍÀÁ≈ ’∆Â∆ ‘ÀÕ «‹øÈ∆¡ª √∆ Á∂ «Ú⁄
‹≈‰Á∂ È∂Õ «Ï¡≈Ë∆¡ª ÍÀ Á ≈ ‘π ø Á ∆¡ª È∂ , «¬‘ ÓÈ∞ º ÷ È∂ ¡≈Í
imqR sqRü jw kY eyk smwnY ] ’∆¡ª È∂ ‹ª ª ◊Ò ÷π≈’ ‘À, ‹ª ◊Ò ¡≈‘≈
pRB Apuny ibnu Avru n jwnY ] 2 ] ‘À ‹ª ◊Ò ÍπÙ≈’ ‘ÀÕ ¡≈‘≈, «Ú⁄≈ Â∂ ÍπÙ≈’ «¬‘
koit koit AG kwtnhwrw ] AMg - 392 «ÂøÈ ⁄∆˜ª «‹‘Á∆¡ª ÙπºË È∂ ¿∞‘ «ÏÓ≈ È‘ƒ ’Á∂
Ú∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈Õ «ÏÓ≈ ˙‘∆ ‘πøÁ≈ ‘À «‹‘Û≈ √øÂ∞ÒÈ
’ØÛª Í≈ͪ Á≈ È≈Ù ’È ˘ √ÓÊ≈ º÷Á∂ È∂Õ
«Ú◊≈ÛÁ≈ ‘À √∆ Á≈Õ ¿∞‘Á≈ √øÂ∞ÒÈ «Ú◊ÛÁ≈ ‘À
duK dUir krn jIA ky dwqwrw ] AMg - 392 -
⁄≈‘∂ √∆’ Áπ÷ ‘À, ⁄≈‘∂ Ì≈¬∆⁄≈’ Áπ÷ ‘À, Ksmu ivswir kIey rs Bog ]
⁄≈‘∂ ’ج∆ ¡«Ë¡≈ÂÓ’ Áπº÷ ‘ÀÕ √≈«¡ª ˘ Á» ’’∂, qW qin auiT Kloey rog ] AMg- 1256
‹∆Úª Á∂ Á≈Â∂ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∂ È∂, ¿∞È∑ª ˘ √«Â, «⁄Â,
¡ÈßÁ, Ú≈«‘◊π» Á∂ È≈Ò Ó∂Ò‰ Ú≈√Â∂Õ ¿∞‘ Ø◊∆ ‘Ø ‹≈¬∂◊≈Õ ‹Ø ¡≥Á È≈Ó Á∆ ’ø‡
¡≈Í ‹∆ Á∂ ‹∆ÚÈ «Ú⁄ Ï∂¡≥ «ÏÓ≈ ¡≈¬∂Õ ◊π» ⁄ÒÁ∆ ‘À ª ¡≈ÁÓ∆ Ø◊∆ È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈, ≈˜∆
ÿ Á∂ ¡≥Á «¬‘ ÎπÓ≈È ‘À «’ «‹‘Û∆ «ÏÓ≈∆ ‘À - ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ √Ø Ó‘ªÍπÙ ’∆ ’Á∂ È∂, ¿∞‘˘ È≈Ó
Á∆ ’ø‡ È≈Ò ‹ØÛÁ∂ È∂, «◊‰Â∆ «Ó‰Â∆ ÂØ∫ Ï≈‘
Ksmu ivswir kIey rs Bog ]
«‹È∑ª ˘ Ï≈‘ ‚≈’‡ ‹Ú≈Ï Á∂ «ÁøÁ∂ È∂ «’ Â∂≈
qW qin auiT Kloey rog ] AMg - 1256
«‹‘Û≈ Ú≈«‘◊π» ˘ ÌπºÒ∂◊≈ ¿∞‘ Ø◊∆ ‘ج∂◊≈Õ ’∞¤ È‘ƒ ωÈ≈ Ì≈¬∆, ¿∞‘ Î∂ ¡≈¿∞∫Á∂ È∂Õ ‹ÁØ∫ ‘≈
«‹‘Á∂ ¡≥Á È≈Ó ⁄ºÒ∂◊≈, «‹‘Á∂ ¡≥Á È≈Ó Á∆ ’ø‡ ’∂ ¡≈¿∞∫Á∂ È∂, «‹È∑ª «⁄ ª ÓÈ Áπ«⁄ºÂ∆ ”⁄ ‘À,
¡≈ ‹≈¬∂◊∆, ¿∞‘Á∆ «‹‘Û∆ ⁄È Ë»Û ‘À ¿∞‘ Ú∆ Ø◊ ÁÚ≈¬∆ Ò¬∆¬∂ «’ È≈Ó ‹Í∆¬∂, ˙Ȫ «⁄ ª È‘ƒ
˘ ÷ÂÓ ’È ˘ √ÓºÊ ‘ÀÕ ¿∞‘Á∂ «‹‘Û∂ Ï⁄È È∂ ‘πøÁ≈, «’¿∞∫«’ ¡≥Á «ÚÙÚ≈Ù È‘ƒ Ï«‰¡≈ ‘Ø«¬¡≈,
Óπ÷ ÂØ∫ «È’ÒÁ∂ ¿∞‘ Ú∆ Ø◊ ˘ Á» ’È Ú≈√Â∂ ‹ÁØ∫ Í»≈ ÌØ√≈ ω ‹≈Ú∂, Î∂ ¡≈Ú∂, Î∂ Ø◊∆ Á≈
√ÓºÊ È∂Õ Ø◊ Á» ‘Ø ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ
srb rog kw AauKdu nwmu ] AMg - 274 √Ø √øª ’ØÒ ÁÚ≈¬∆ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ
Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂, «¬‘ «‹‘Û∆ ÁÚ≈¬∆ º÷∆ ‘ج∆ ‘ÀÕ duK dUir krn jIA ky dwqwrw ] AMg - 392
√≈∂ Áπ ÷ ª ˘ Á»  ’È Ú≈√Â∂ ¿∞ È ∑ ª ’Ø Ò
hir AauKDu sB Gt hY BweI ] AMg - 259 ÁÚ≈¬∆ ‘πøÁ∆ ‘À, Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á∂ ’ØÒ Ï∂¡≥ Ø◊∆ ¡≈¬∂Õ
√Ì Á∂ ¡≥Á ͬ∆ ‘À «¬‘Õ Ò∂«’È - ¿∞È∑ª Á≈ ‹∆ÚÈ ÍÛ∑ØÕ ÊØÛ∑≈ «‹‘≈ «Ò«÷¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À
Ï‘πÂ≈ È‘ƒÕ ¿∞Ê∂ ª ‘˜≈ª ‘∆ ¡≈¬∂ ÓÀ∫ Á∂÷Á≈ «‘øÁ≈
gur pUry ibnu ibiD n bnweI ] AMg - 259 √∆ ¡ ¡À‘Ø «‹‘∂ ¡≈¿∞∫Á∂ √∆ «’ «‹‘Á≈ «¬Ò≈‹ ‘∆
«‹øÈ≈ «⁄ Í»≈ ◊π» È‘ƒ «ÓÒÁ≈, ˙Ȫ «⁄ È‘ƒ «’Â∂ Â∂ ¿∞Ê∂ ¡≈ ’∂ ‹ÁØ∫ ÁÚ≈¬∆ «ÁÂ∆ ≈˜∆ ‘Ø

'Awqm mwrg' 13 Agsq, 2011


◊¬∂Õ Î∂ ª ±ø Ï∆Ó≈ ‘؉≈ ‘∆ ‘À Ì≈¬∆Õ ÍÃÌ» Á≈ È≈Ó
’Á∂ ‹«Í¡≈ È‘ƒ, ‹∂ ‹«Í¡≈ ‘À ª «⁄ºÂ Ò≈ ’∂ È‘ƒ
«¬’ ÂÈ «√øÿ È≈Ó Á≈ ÍÃ∂Ó∆ √∆Õ ’Ò’ºÂ∂ «‘≈
‹«Í¡≈ «¬√ ’’∂ Ø◊ ª ¡≈¿∞‰≈ ‘∆ ¡≈¿∞‰≈ ‘ÀÕ
’Á≈ √∆, ‚≈¬∆Úª ˘ ¡≈Á ‘πøÁ∆ ‘À ◊Ò ⁄∆˜ª
«‹‘Û≈ ÏøÁ◊∆ ’Á≈ ‘À ¿∞‘ ≈˜∆ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ
÷≈‰ Á∆Õ «¬È∑ª ˘ «¬‘ ª ÍÂ≈ È‘ƒ «’ ‘π‰ ÓÀ∫ ÷≈¬∆
‹ªÁ≈ ‘ª «¬‘ Ó∂∂ ¡≥Á ‹≈ ’∂ ˜«‘ ω ‹≈‰∆ ‘ÀÕ Ó∂∂ Ô≈Á ‘À «’øÈ∂ √≈Ò ‘Ø ◊¬∂ «¬Ê∂Õ «¬’ ÁØ
Ó∂∂ √∆ Á∂ √ÀÒ √≈∂ ÷ÂÓ ‘Ø ‹≈‰∂ È∂ Â∂ ÈÂ∆‹≈ Ó∆˜ È∂ «‹‘Û∂ ≈˜∆ È‘ƒ ‘ج∂Õ ¿∞È∑ª ˘ ÓÀ∫ Í«‘Òª
’∆ ‘Ø«¬¡≈, Ø◊∆ ‘Ø «◊¡≈, ‡∆.Ï∆. ‘Ø ◊¬∆Õ Â∆√∆ ‘∆ ’«‘ «ÁøÁ≈ √∆ «’ Â∞√ƒ ≈˜∆ È‘ƒ ‘؉≈Õ ’«‘øÁ∂
√‡∂‹ Á∆ ‡∆.Ï∆. ‘Ø ◊¬∆Õ ‹Á ‡∆.Ï∆. Á≈ «¬Ò≈‹ È‘ƒ √∆ «’¿∞∫? ÓÀ∫ «’‘≈, Â∞‘≈‚∂ ¡≥Á ÌØ√≈ È‘ƒ ‘ÀÕ Â∞√ƒ
√∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈Õ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ’Ò’ºÂ∂ Á∂ ‚≈’‡ª È∂ ‡À√‡ ÒÀ‰ Ú≈√Â∂ ¡≈¬∂ ˙∫Õ Á»√≈ ¿∞‘ È‘ƒ ≈˜∆
«’‘≈ «’ ÂÈ «√øÿ! ±ø ÿ ⁄«Ò¡≈ ‹≈‘, «’¿∞∫«’ ‘πøÁ≈ «‹‘˘ ÓÀ∫ «¬Ê∂ ¡≈ ’∂ ’‘ª «’ Ì≈¬∆! ±ø «Ú‘Ò≈
Â∂∆ Áº√ ’∞ «ÁÈ Á∆ «˜øÁ◊∆ ‘Ø ‘À, «¬√ ÂØ∫ ÚºË Â∞«¡≈ «ÎÁ≈ ‘À∫, √∂Ú≈ È‘ƒ ’Á≈Õ «‹‘Û≈ ‘º‚ º÷
È‘ƒ ‘ÀÕ Î∂ÎÛ∂ √≈∂ ÷≈ Ò¬∂Õ ¿∞‘ ÿ È‘ƒ «◊¡≈, ¡≈ ‹ªÁ≈ ‘À È≈, √∂Ú≈ È‘ƒ ’Á≈, Ï≈Ï≈ ‹∆ ˘ Á∂÷
Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á∂ ’ØÒ ¡≈ «◊¡≈Õ Ï∂ÈÂ∆ ’∆ ¿∞√ È∂, «Ò¡≈, Î∂ ª ⁄πº’ Ò¬∆ ‡Ø’∆ È‘ƒ ª ¡≈≈Ó È≈Ò
’«‘‰ Òº«◊¡≈ «’ ÓÀ∫ ÓÈ ¡≈«¬¡≈ ‘ªÕ Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á÷ ʺÒ∂ ÏÀ·≈ «‘øÁ≈ ‘À, ¿∞‘ È‘ƒ ≈˜∆ ‘πøÁ≈Õ
È∂ «’‘≈ «’ ◊π» ÿ ”⁄ ÓÈ È‘ƒ ¡≈¬∆Á≈, «˜øÁ◊∆ «’¿∞∫«’ ¿∞‘Á∆ √πÂ∆ ◊π» È≈Ò ‹πÛÁ∆ È‘ƒ ‘ÀÕ «‹‘Á∆
ÒÀ‰ ¡≈¬∆Á≈ ‘À, ’«‘øÁ∂ ±ø Í≈· ’«¡≈ ’Õ Í≈· √πÂ∆ ◊π» È≈È’ ‹πÛÁ∆ ‘À, «ÚÂØ∫ Ï≈‘≈ ‘Ø ’∂ √∂Ú≈
Áº√ «ÁÂ≈ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ÙÏÁ Á≈ Â∂ È≈Ò ‘π’Ó ’Á≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ ≈˜∆ ‘Ø ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ
Á∂ «ÁÂ≈ «’ Ó»ø‘ ÏøÈ∑ «Ò¡≈ ’, ÏÂÈ Óª‹∆ ‹≈«¬¡≈ Ï≈‘Ø∫ ¡≈¿∞∫Á∂ È∂ ’¬∆, ¡Ó∆’≈ ÂØ∫ ¡≈¬∂ ¿∞Ê∂
’Õ ’¬∆¡ª È∂ «¬Â≈˜ Ú∆ ’«¡≈ «’ Ó‘≈≈‹! ’«‘øÁ∂ ˙Í∂ÙÈ ‘ج∂◊≈, «¬Ê∂ √∂Ú≈ ’’∂ ≈˜∆ ‘Ø ◊¬∂Õ
«¬‘˘ ª ‡∆.Ï∆. ‘ج∆ ‘ج∆ ‘ÀÕ Ò∂«’È ¿∞√∂ Â∑ª ‘π’Ó √Ø «¬‘ È≈Ó Á∆ ÁÚ≈¬∆ ‘πøÁ∆ ‘À, √øª Á∂ ’ØÒ ‘πøÁ∆
Ó≥ÈÁ≈ «‘≈Õ «¬’ √≈Ò ÂØ∫ Ï≈¡Á ¿∞‘ ÁØ ÙÂ∆ ÓØ„∂ ‘À, √øª ˘ ÍÂ≈ ‘πøÁ≈ ‘À, ¿∞‘ È≈Ó ÚÒ «ÏÂ∆ Ò≈
”Â∂ ⁄πº’∆ ‹≈Ú∂, ÓÀ˘ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ Áº√∆ √∆ ◊ºÒ «ÁøÁ∂ È∂ -
¤Ø«‡¡ª È∂Õ ’«‘øÁ∂, «¬’ «¬Ê∂ ÏÀ·≈ √∆ ¿∞‘ ’«‘øÁ≈ koit koit AG kwtnhwrw ]
‹∆, ¡≈‘ «√øÿ ª ÏÛ≈ Â’Û≈ ‘À, ÁØ ÙÂ∆ ⁄πº’∆ duK dUir krn jIA ky dwqwrw ] AMg - 392
‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ’«‘øÁ≈, Ó∂≈ «ÁÒ ’Á≈ ‘À «’ «¬‘˘ ÓÀ∫ √∆’ Áπ÷ Ú∆ Á» ’Á∂ È∂, Ì≈¬∆⁄≈’ Áπ÷
⁄≈ «’ÒØ «ÿ¿∞ Á∂ÚªÕ ¿∞‘ ‹ÁØ∫ √πº‡ ¡≈«¬¡≈ ª Ú∆ Á» ’Á∂ È∂, ¡≈Ê’ Áπ÷ Ú∆ Á» ’Á∂ È∂, «¬Ê∂
√øª È∂ ÏπÒ≈«¬¡≈ «’ ÂÈ «√ø¡ª! Áº√ ÂÀ˘ «¬‘ ⁄≈ º’ «’ ‹Óª Á≈ «‹‘Û≈ Áπº÷ ‘À È≈ √Ì ÂØ∫ Úº‚≈ -
«’ÒØ «ÿ¿∞ «Áø Á ≈ ‘À Õ «’Ú∂ ∫ ‘Ø « ¬¡≈ √∆? ’«‘ø Á ≈, ieku duKu skqvwr jmdUq ]
Ó‘≈≈‹! Â∞ √ ƒ ª ‹≈‰∆ ‹≈‰ ˙∫Õ ’º  ’ Á∆ ieku duKu rogu lgY qin Dwie ]
Í»ÈÓ≈Ù∆ ˘ ÓÀ∫ «¬Ê∂ ¡≈«¬¡≈ √∆◊≈ Â∂ ‘π‰ ‘ΩÒ∂-Ó‘ºÒ∂ vYd n Boly dwrU lwie ] AMg - 1256
Á∆ Í»ÈÓ≈Ù∆ ‘À Â∂ ‹ÁØ∫ ÓÀ∫ ¡≈«¬¡≈, Â∆√∆ √‡∂‹ Á∆ ¿∞‘ Áπ÷ ‹Óª Á≈ Ú∆ Á» ’ «ÁøÁ∂ È∂, ‘Ø «’√∂
‡∆.Ï∆., ‚≈’‡ ’«‘øÁ∂ √∆ «’ Áº√ «ÁÈ ÂØ∫ ÚºË È‘ƒ ÂØ∫ È‘ƒ ‘πøÁ≈, ’ج∆ ÁπÈ∆¡ª ”⁄ ¡À√≈ È≈ ’ج∆ ‘’∆Ó
‹∆¡ √’‰≈Õ Ì»⁄Ø Ó≥‚∆ Á∂ «‘‰ Ú≈Ò≈ √∆ ¿∞‘ Â∂ ‘À È≈ ’ج∆ ‚≈’‡ ‘À, «‹‘Û≈ ‹ÓÁ»Âª Á∂ Áπ÷ ˘
‘π‰ Á∂÷ Ò˙ Ó‘≈≈‹ Á∆ «¥Í≈ «’ ÓÀ∫ ÁØ ÙÂ∆ ⁄πº’ Á» ’ Á∂Ú∂Õ «¬‘ ’∂ÚÒ √øª ’ØÒ ‘À «’ ¿∞‘ ¿∞√
Ò¬∂ È∂Õ Ï∆Ó≈∆ «’ºË ◊¬∆? «’ºË ‡∆.Ï∆. Á∂ ‹Ó Áπ÷ ˘ Á» «ÁøÁ∂ È∂Õ
◊¬∂Õ «’Ê∂ Î∂ÎÛ∂ √∆◊∂ «‹‘Û∂ ÁÚ≈¬∆¡ª È≈Ò È‘ƒ √≈Î
‘πøÁ∂ Â∂ ¿∞‘ È≈Ó Á∆ ÁÚ≈¬∆ È∂, √≈Î ’ «ÁÂ∂ √∆Õ «¬√ Â∑ª √ø ӑ≈≈‹ ‹∆ Á∂ ‹∆ÚÈ Á∂ ¡≥Á
«¬‘ ’ج∆ ¡ÀÚ∂∫ ◊ºÒª È‘ƒ ‘ÈÕ Í«Â¡≈¬∆¡ª ‘ج∆¡ª Ï∂¡≥ «Ó√≈Òª È∂Õ ÍÛ∑∂ «Ò÷∂ ÏøÁ∂ Ú∆ ¡≈¬∂, Á»√∂ Ú∆
◊ºÒª È∂ √≈∆¡ªÕ ¡ÀÊ∂ ÂÚ≈Û≈ √≈«‘Ï ؘ Â∞√ƒ ¡≈¬∂Õ
Á∂÷Á∂ ˙∫, Ï∆Ó≈ ¡≈¿∞∫Á∂ È∂, ’ج∆ √∂Ú≈ ’Á≈ ‘À, «¬’ «‹øÁ «√øÿ √∆, ◊·∆¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈
’ج∆ ÿª ”⁄ Í≈· ’Á≈ ‘À, ÓπÙ’Ò «¬‘ ‘Ø ‹ªÁ∆ √∆, «¬È’Ó‡À’√ ¡≈Î∆√ √∆, ¿∞‘È∂ ÓÀ˘ ¡≈͉∆ √≈∆
‘À «’ ‹ÁØ∫ ¡√ƒ ’«‘ «ÁøÁ∂ ‘ª «’ Â∂∂ ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï ‘º‚Ï∆Â∆ Áº√∆Õ ¬∂√ Â∑ª Á∂ È≈Ò «¬’ È‘ƒ ÏÀ¡≥ ‘∆,
Ô≈Á ‘À? ’«‘øÁ∂, È≈ Ô≈Á È‘ƒ? Î∂ ’≈‘Á∂ Ú≈√Â∂ ‚≈’‡ Ú∆ ¡≈¬∂ Õ «¬’ «¬Ê∂ ¡≈͉∂ ‚≈’‡ ‘π ø Á ∂
¡≈«¬¡≈ ‘À∫ ±ø ‹∂ Â∂∂ ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï ‘∆ È‘ƒ Ô≈Á? Íà ∆ ÂÓ «√ø ÿ √∆.¡À Ó .˙ ¿∞ È ∑ ª Á≈ Í∂ ‡ Áπ ÷ ‰ Ò◊
Ó»ÒÓ≥Âz Ô≈Á ‘À? ’«‘øÁ∂ È∂ È≈ Ó»ÒÓ≥Âz Ú∆ È‘ƒ Ô≈ÁÕ «◊¡≈Õ ¤ØÒ∂ ÷≈ Ò¬∂ ¿∞È∑ª È∂Õ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ‘≈√Í∆‡Ò

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


14
È≈ ‹≈‰, ¿∞ËØ∫ ‡ÀÒ∆ÎØÈ ¡≈«¬¡≈ «’ Ó∆˜ Á∆ ‹≈È ‘Ø ‹≈‰Õ √≈∆ Íà « ¥Â∆ «ÚÈ≈Ù ‘Ø ‹≈¬∂ Ò∂ « ’È
«È’Ò ‹≈¬∂◊∆, ¤∂Â∆ ¡≈˙Õ ¿∞√∂ Ú∂Ò∂ «Â¡≈ ‘Ø ’∂ Ó‘ªÍπ  Ùª Á≈ «’‘≈ ‘Ø « ¬¡≈ Ï⁄È È‘ƒ ÏÁ«Ò¡≈
⁄Ò∂ ◊¬∂Õ ’Á≈Õ ¿∞È∑ª Á∂ Ï⁄Ȫ ˘ ‹∂ «◊‰ Òº◊∆¬∂ «‘√≈Ï
Ó‘≈≈‹ ‹∆ ’ØÒ ¡≈ ◊¬∂, ’«‘‰ Òº◊∂, Ó‘≈≈‹ «’Â≈Ï ÂØ∫ Ï≈‘ ‘ÈÕ Ò∂«’È «¬’ ÓÙ‘» ◊ºÒ ‹Ø
‹∆! Ó∆˜ Á∆ ‹≈È «È’Ò‰ Ú≈Ò∆ ‘À, ‹∂ ÓÀ∫ È≈ √Ì ˘ ÍÂ≈ ‘À «¬‘ ‘À «’ ‹ÁØ∫ ÓÀ∫ Ô±.Í∆. ‘πøÁ≈, «¬’
«◊¡≈, Í Ó∂≈ Í∂‡ Ï‘π Áπ÷ «‘≈ ‘ÀÕ Ó‘≈≈‹ ‹∆ «ÁÈ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ¡≈¬∂ ‘ج ∂ √∆◊∂ ‘≈ÍÛ, ¿∞ Ê ∂ ÓÀ ∫
’«‘øÁ∂ ‹≈˙ Â∞√ƒ «‚¿±‡∆ ’ØÕ «¬’ ÍπÛ∆ Á∂ «Ú⁄ ¡≈«¬¡≈ ª ¿∞Ê∂ «¬’ ÍÃ∂ ÷∂Ò∑∂ «’√∂ ÏøÁ∂ Á∂ «Ú⁄Õ
⁄»È «Í¡≈ √∆ ¿∞‘ ÎÛ≈ «ÁÂ≈Õ ’«‘øÁ∂ ÒÀ, «¬‘˘ ÷≈ ÓÀ∫ Ú∆ ¿∞Ê∂ ÷Û∑ «◊¡≈, ÓÀ∫ «’‘≈ «’ «¬‘ ’∆ ’Á≈
ÒÀ, Í≈‰∆ È≈Ò ÒÀ Ò¬∆∫Õ ¿∞Ê∂ ⁄«Ò¡≈ «◊¡≈, ‹≈ ’∂ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂, ‹∆ ÍÃ∂ ‘ÀÕ ÓÀ∫ «’‘≈, ÒÀ ÍÃ∂ Ú∆ ‘πøÁ∂
√≈≈ «ÁÈ ˙Í∂ÙÈ ’Á≈ «‘≈Õ «¬ËÒ∂ Í≈√∂ Ó‘≈≈‹ È∂ ’Á∂? «√øÿ ”⁄ ÍÃ∂ ’∆ ¡≈Ú∂? ’«‘øÁ∂, Â∞√ƒ ◊ºÒ
‹∆ Á≈ Í∂ ‡ Áπ ÷ ‰ Òº ◊ «◊¡≈Õ Áπ ÷ ‡ª√Î ’ ’ Ò˙Õ
«Ò¡≈, «÷º⁄ ’∂ ¡≈͉∂ ¿∞Â∂ ÒÀ «Ò¡≈Õ ’¬∆ ÍÃ∂Ó∆¡ª ◊ºÒ ’≈¿∞‰ Òº◊∂, Ó∂∂ È≈Ò ◊ºÒ È≈ ’∂Õ Ó∂∂
Á≈ «÷¡≈Ò ‘πøÁ≈ ‘À «’ ¡À¿∞∫ Ú∆ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À? Ó»ø‘Ø∫ «È’Ò «◊¡≈ «’ ÂÀ˘ ÓÀ∫ Ó‘ªÍπÙª È≈Ò «ÓÒ≈
Ï≈Ï≈ √Ã∆ ⁄øÁ ‹ÁØ∫ ‹‘ª◊∆ ˘ «ÓÒ‰ Ú≈√Â∂ Á∂Úª◊≈Õ ¿∞‘ ’«‘øÁ≈ «ÓÒ≈ Á∂ÚØ∫◊∂, ’¬∆ «ÁÈ Á≈
◊¬∂, ª ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¡≈Í È∂ ’øÏÒ∆ Ò≈‘ ’∂ º÷ «ÁÂ∆Õ π«’¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆ ¿∞Ê∂Õ ÓÀ∫ «’‘≈ ‘ª? ’«‘øÁ≈ ⁄ø◊≈Õ
’øÏÒ∆ ‡ºÍ∆ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ ‹‘ª◊∆ ’«‘‰ Òº«◊¡≈ «’ ÓÀ∫ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ˘ ‹≈ ’∂ Ï∂ÈÂ∆ ’∆, ¿∞‘Á∂ È≈Ò
Ï≈Ï≈ ‹∆! ¡≈‘ ’øÏÒ∆ ʺÒ∂ ’∆ Ò’Ø«¬¡≈ ‘À, ¡≈‘ ‡ºÍ∆ ◊ºÒÏ≈ ’∆, √Ófi∆ √≈∆, Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂ È≈, ¡√ƒ
‹ªÁ∆ ‘ÀÕ Ï≈Ï≈ √Ã∆ ⁄øÁ ’«‘øÁ∂, Ïπ÷≈ ⁄«Û∑¡≈ ‘Ø«¬¡≈ È‘ƒ ̻ª-ÍÃ∂ª È≈Ò ◊ºÒ ’È∆Õ ’«‘øÁ∂, «¬Ê∂ ª
√∆ √≈˘ Ï‘π «˜¡≈Á≈, ‘π‰ Â∂∂ È≈Ò ◊ºÒ ’È∆ ̻ª Ú≈Ò∂ ¡≈¿∞‰ Òº◊ ‹≈‰◊∂Õ ¡≈ͪ ’∆ÂÈ ’∆¬∂
‘À ¡√ƒ ÊØÛ∑∆ Á∂ Ú≈√Â∂ Ò≈‘ ’∂ º÷ «ÁÂ≈, ’øÏÒ∆ «’ ̻ª Ú≈«Ò¡ª ˘ Á∂÷∆¬∂Õ Î∂ ÓÀ∫ Áº«√¡≈ «’ ÓÀ˘
˘ ⁄Û∑≈ «ÁÂ≈Õ ’«‘øÁ≈, Ó‘≈≈‹! ¡À¿∞∫ Ú∆ ‘Ø ‹ªÁ≈ ¡À¿∞∫ ’«‘øÁ≈ ‘À «’ ÓÀ∫ «¬≈È ÂØ∫ ¡≈«¬¡≈ √∆ Â∂ ¡≈‘
‘À? ÓÀ˘ Ú∆ ⁄Û∑ √’Á≈ ‘À? ’«‘øÁ∂, ÒÀ ¡≈ ‹≈ «¬Ê∂Õ Óπ◊Ò ÷∂Û∆ ‘√ÈÍπ «‘√∆Ò Á∂ «Ú⁄, √‘≈ÈÍπ «˜Ò∂
Â÷ ”Â∂ ÏÀ·≈ ‘∆ ‡ºÍ∂, ‘Ø ‘∆ ’∞¤ ‘؉ Òº◊ «◊¡≈Õ ”⁄, «¬Ê∂ ÓÀ∫ «‘≈ ‘ª, ¤ºÂ∆ √≈Ò ÓÀ∫ «¬Ê∂ ÂÍ«√¡≈
’«‘øÁ≈, Ï≈Ï≈ ‹∆ ¤∂Â∆ Ú≈Í√ ÒÚØ, ÓÀ∫ ª «◊¡≈Õ ’∆Õ Ò∂«’È ÓÀ∫ «È◊π≈ √∆, «È◊π≈ ‘؉ ’’∂ ÓÀ˘
¡ÀÈ≈ ˜ØÁ≈ Ïπ÷≈ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂, ⁄ºÒ Î∂ ’øÏÒ∆ ˘ Ê≈¿∞∫ È‘ƒ «Ó«Ò¡≈ Á◊≈‘ ”⁄, ÓÀ∫ ÍÃ∂ ω «◊¡≈Õ
⁄Û∑ ‹≈Õ ’∞¤ Ó∂∂ ´’Ú∂∫ ’∞’Ó √∆ «‹È∑ª ’’∂ ÓÀ˘ È’
«ÓÒ‰≈ ‘ÀÕ
‹ÁØ∫ Î∂ ¡√ƒ ‡ÀÒ∆ÎØÈ ’«¡≈ «’ Ó‘≈≈‹ ‹∆
Á∂ Í∂‡ ”⁄ ÁÁ ‘؉ Òº◊ «◊¡≈Õ ¿∞‘˘ ÍÂ≈ √∆ «’ ÓÀ ∫ «’‘≈, ¿∞ ‘ Ï‘π  «˜¡≈Á≈ ÿÏ≈¿∞ ∫ Á≈ ‘À
ÓÀ∫ √Ú∂∂ «Ó«Ò¡≈ ‘ª Â∂ ÓÀ∫ Ï∂ÈÂ∆ ’∆ ‘ÀÕ ¿∞√ Ú∂Ò∂ Ó‘≈≈‹! Í∆ ‘À ’ج∆, ‹ª ’ج∆ ÓΩÒÚ∆ ‘À Úº‚≈, ‘π‰
‚≈’‡ª Á∆ ‡∆Ó ÒÀ ¡≈«¬¡≈Õ ‹ÁØ∫ examine ’«¡≈, ÙÈ «Ú⁄ ¡≈«¬¡≈ ‘À, ‘π‰ «¥Í≈ ’ØÕ ’«‘øÁ∂, ‹∂
’«‘øÁ,∂ Ó‘≈≈‹ exjectally ˙‘∆ Ï∆Ó≈∆ ‘À «‹‘Û∆ ÓÀ˘ «¬‘˘ º÷ «Ò¡≈ Î∂ ’ºÒ∑ ˘ ª ÁÚ≈˜≈ ÷πÒ∑ ‹≈‰≈
√∆Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ‘º √ ‰ Òº ◊ ◊¬∂ , ’«‘ø Á ∂ ± ø ª ‘ÀÕ Ì»Â ‘∆ ̻ «¬Ê∂ «¬’º·∂ ‘Ø ‹≈‰∂ È∂Õ «’Ú∂∫ È≈
˙Í∂ÙÈ ’È∂ √∆, ¡√ƒ «Ú‘Ò∂ ÏÀ·∂ √∆Õ ¡√ƒ «’‘≈ «’Ú∂∫ ’’∂ ÓÀ∫ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ˘ ÓÈ≈ «Ò¡≈Õ ÓÀ∫ Ú≈Í√
⁄ºÒ ‚≈’‡ ˙Í∂ÙÈ ’ ¡≈Ú∂ Â∂ √≈‚≈ ’∆ ‘À ¡√ƒ ¡≈͉∂ Î≈Ó ⁄«Ò¡≈ «◊¡≈ Â∂ ¿∞ÊØ∫ ‹≈ ’∂ ≈ ˘,
ª «Ú‘Ò∂ Ó≥‹∂ ”Â∂ ‘∆ ÏÀ·∂ ‘ª, √≈˘ ’ج∆ Î’ È‘ƒ √Ú∂∂ ‘∆ ÓÀ∫ Î∂ ¡≈ «◊¡≈Õ ¿∞√ Ú∂Ò∂ Ó∂∆ ◊À-‘≈˜∆
ÍÀ∫Á≈Õ Á∂ ¡≥Á Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ÏπÒ≈«¬¡≈, ¿∞‘ ¡≈«¬¡≈ È≈Õ
ÓÀ∫ «’‘≈ ÂÀ˘ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ÏπÒ≈¿∞∫Á∂ È∂, ±ø «◊¡≈ «’¿∞∫
√Ø «¬√ Â∑ª Á∂ È≈Ò Ï∂¡≥ «Ó√≈Òª È∂Õ «¬’- È‘ƒÕ ’«‘øÁ≈, ÓÀ∫ «’Ú∂∫ ‹≈Úª? Â∞‘≈˘ «Á√Á≈ È‘ƒ,
ÁØ-⁄≈-Áº√ È‘ƒ ‘È, Ï‘π «˜¡≈Á≈ È∂Õ ÓÀ˘ «Á√Á≈ ‘ÀÕ ÓÀ∫ «’‘≈, ’∆ «Á√Á≈ ÂÀ˘ √≈‚∂ È≈ÒØ∫
√Ø ¿∞√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘À - «˜¡≈Á≈? ’«‘ø Á ≈, ÓÀ ˘ ‹Ò≈Ò È˜ ¡≈ «‘≈ ‘À
‹Ò≈ÒÕ Á»-Á» º’ ’ج∆ Ú∆ ÏÁ-»‘ «¬Ê∂ ¡≈ È‘ƒ
sUrbIr bcn ky blI ] AMg - 392
√’Á∆Õ «‹‘˘ ˙≈ ’«‘øÁ∂ È∂, «’√∂ Á≈ ˙≈ ’Ó˜Ø
¿∞È∑ª Á∂ ‹Ø Óπ÷ ÂØ∫ Ï⁄È «È’Ò «◊¡≈ È≈, ¿∞‘ ‘πøÁ≈ ‘À, «’√∂ Á≈ Ï‘π ÌÚª ‹Ò≈Ò Ú≈Ò≈ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ
ÚÒ∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∂ È∂, ¿∞‘ È‘ƒ ‡«Ò¡≈ ’Á≈Õ ⁄≈‘∂ ’«‘øÁ≈, ÓÀ∫ ¿∞‘Á∂ ”⁄ Á≈÷Ò È‘ƒ ‘Ø √’Á≈, ‹Á Â’
’∞¤ ‘Ø ‹≈Ú∂, ¡≥‚‹, ‹∂‹, ¿∞ÂÌπ‹, √≈∆¡ª «ÚÈ≈Ù Ó‘ªÍπÙ ÓÀ˘ ‹Ò≈Ò Á∂ «Ú⁄Ø∫ È≈ ’º„‰, ÓÀ∫ ¿∞√ ‘ºÁ

'Awqm mwrg' 15 Agsq, 2011


˘ Í≈ È‘ƒ ’ √’Á≈Õ «Ï¡≈È ‡∂ Í ”⁄ Ì Ò¬∂ Õ ¿∞ ‘ ‡∂ Í ª ¡º ‹ ’Ò∑ Ú∆
«ÓÒÁ∆¡ª È∂, Í «¬‘ ‡∂Í ‘Ø ‘À, ¿∞‘ ‘Ø È∂Õ ¿∞√
√≈Ë√ø◊ ‹∆! «¬‘ ◊ºÒª ÏÛ∆¡ª ¡‹∆Ï «‹‘∆¡ª
ÂØ∫ Ï≈¡Á Ó‘≈≈‹ ‹∆! ’«‘øÁ∂ «’ ’∆ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘À∫, ج∆∫
Ò◊Á∆¡ª È∂, «’¿∞∫«’ √π‰∆¡ª È‘ƒ ’Á∂ «’√∂ È∂Õ
È≈ ‘π‰Õ ’«‘øÁ≈, ‘˜»! ÓÀ∫ Áπ÷∆ ‘ª Ï‘πÂ, Ó∂∆ Ș≈Â
‹Ò≈Ò Á∆ ÓÀ∫ ◊ºÒ ’Á≈ ‘ªÕ ¡≈ Ï∆Ï∆ ‹∆ (Ï∆Ï∆
’≈ «Á˙Õ ¡≈ͪ Óπ’Â∆ ’«‘øÁ∂ ‘ª ¿∞‘ Ș≈ ’«‘øÁ∂
‰‹∆ ’Ω ‹∆) Á∂ «ÍÂ≈ ‹∆, «¬‘ ◊Ò∆ ”⁄ Â∞∂
È∂Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á∂ Óπº÷ ÂØ∫ «È’Ò «◊¡≈ «’ ±ø «’‘Û∆
‹ªÁ∂ È∂, ‘ Ú’Â È≈Ó «Ú⁄ «‘øÁ∂ √∆ Â∂ «¬È∑ª Á∆
Ș≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘À∫? ÍÃ∂ «Í≥‹ ”⁄Ø∫ ¤∞º‡∆ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘À∫
’ج∆ «ÙÂ∂Á≈ Ì‹≈¬∆ Ò◊Á∆ √∆Õ ¿∞‘ ¡≥Á «’√∂
«’ Óπ’Â∆ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘À∫? ‹∂ ±ø ¡√Ò∆ Ș≈ ⁄≈‘πøÁ≈
ÍÃ∂ È∂ ÎÛ∆ ‘ج∆ √∆, ¡≈Ò∂-Áπ¡≈Ò∂ ÷Û∑∂ √∆ ÒØ’, ¿∞Ê∂
‘À ∫ ª ÓÈ∞ º ÷ ωÈ≈ ͬ∂ ◊ ≈ Â∂ ’Ó, ¿∞ Í ≈√È≈,
ͬ∆-ͬ∆ ’«‘‰ Òº◊ ◊¬∆ «’ ‘∆≈ «√ø¡ª! ÓÀ∫ ‹≈È∆
«◊¡≈È, «Ú«◊¡≈È, ⁄≈ Á«‹¡ª ”⁄Ø∫ ¶ÿ ’∂ Î∂
‘ª-ÓÀ∫ ‹≈È∆ ¡ªÕ ¡ÀÈ≈ ’«‘ ’∂ ¤º‚ ◊¬∆Õ ¿∞È∑ª Á∆
Óπ’Â∆ «ÓÒÁ∆ ‘ÀÕ ¿∞‘ ‘π«Ù¡≈ √∆, ’«‘‰ Òº«◊¡≈
Ì»¡≈ √∆ ¿∞‘ Ï≈‘ «È’Ò∆ ’«‘øÁ∆, Ú∂ ÍπºÂ! ¡≥Á
Ó‘≈≈‹! ÓÀ ∫ Ș≈ «¬‘∆ ⁄≈‘π ø Á ≈ ‘ª, Á» ‹ ∆ È‘ƒ
¡≈ ±ø, ¡≈‘ Â∂∆ Ì‹≈¬∆ √∆, «¬‘Á∂ ”⁄ Ì»ÂÈ∆ ¡≈¬∆
⁄≈‘πøÁ≈Õ ¿∞‘È∂ «’‘≈, ‹∂ ÓÀ˘ «¬ÊØ∫ ’º„ «ÁÂ≈, ’∆
‘ج∆ √∆, ‹Á ±ø ◊Ò∆ ”⁄ Âπ«¡≈ ‹ªÁ≈ √∆, √≈˘
ÍÂ≈ «’ºË ‹≈Úª◊≈Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ «’‘≈ «’ Î∂
ª ÍÂ≈ È‘ƒ ±ø ¡≈ «‘≈ ‘À∫, «¬‘È∂ Á∂÷ ’∂, ¡ÀÈ≈
ÂÀ˘ ÓÈ∞º÷ ωÈ≈ ÍÀ‰≈ ‘ÀÕ È≈¿∞∫ «Ò¡≈ ’Ø’≈ ’ØÒ≈
√∂’ Òº«◊¡≈ Â∂≈ Ⱥ· ◊¬∆Õ Â±ø ‘π‰ «¥Í≈ ’Õ Ï≈Í»
Ú≈«Ò¡ª Á≈ «’ ¿∞Ê∂ Ì∂‹ Á∂¬∆¬∂, ’«‘øÁ≈ Ó‘≈≈‹!
‹∆ È∂ «’‘≈ «’ È≈Ó ”⁄ Â≈’ ‘πøÁ∆ ‘À, ¿∞È∑ª È∂
«¬’ «Ó≥‡Õ Î∂ ¡≈ «◊¡≈ ÁπÏ≈≈ ’«‘øÁ≈ È≈ Ó‘≈≈‹!
’≈◊˜ «Ò¡≈, Ú≈«‘◊π» «Ò÷ «ÁÂ≈Õ ’Ó≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈
¿∞Ê∂ ª ’≈ª Á∆¡ª Ò≈¬∆Ȫ Òº◊∆¡ª ÷Û∑∆¡ª È∂Õ ÓÀ∫
Ú≈«‘◊π»Õ ’«‘øÁ∂ ¡À¿∞∫ ’«˙, ‹ÁØ∫ ‘π‰ ¡≈¿∞◊∆ È≈,
ª ¿∞Ê∂ È≈Ó È‘ƒ ‹Í √’‰≈Õ
¡≈‘ «‹‘Û≈ ’≈◊˜ ‘À «¬‘Á∂ Ó»‘∂ ’ «Á˙Õ
‹Á Î∂ ¡≈¬∆, ’≈◊˜ ’«¡≈ ¡º◊∂, ÓπÛ ’∂ ◊πÁ∂Ú «√øÿ È≈Ó Á≈ ÍÃ∂Ó∆ √∆, «¬‘È∂ ◊ÁÈ
È‘ƒ ¡≈¬∆Õ ’±’ª Ó≈Á∆ Ⱥ· ◊¬∆Õ «‹‘∆ ’º„ ’∂ Á∂«÷¡≈ ª Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ Á∂÷ «Ò¡≈,
’«‘øÁ∂ ±ø Ú∆ Áº√ Í≥Áª √≈Ò Á≈ Â∞«¡≈ «ÎÁ≈ ‘À∫,
«¬‘ ’Ó≈¬∂ ‘ج∂ È≈Ó Á≈ ÏÒ ‘πøÁ≈ ‘À Â∂ È≈Ó «⁄ºÂ «Ú⁄ ÒÀ ’∂ «’ √øª Á∆ √∂Ú≈ ’ª ª ÓÀ˘ ÍπºÂ
Ú≈Ò≈ «‹Ê∂ Â∞«¡≈ ‹ªÁ≈ ‘À ¿∞Ê∂ È≈Ó ‘∆ È≈Ó ‘πøÁ≈ Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘Ø ‹≈Ú∂, Â∂∂ ÿ Ì∂‹ Á∂¬∆¬∂? ’«‘øÁ≈ ‘ª
‘À ¿∞‘Á∂ ¡≈Ò∂-Áπ¡≈Ò∂Õ ‹∆ Ó‘≈≈‹Õ ’«‘øÁ∂, ÒÀ Ϭ∆ «¬‘Á∂ ÿ ⁄«Ò¡≈ ‹≈‘Õ
AwvY swihbu iciq qyirAw Bgqw ifiTAw ] ≈ ˘ ¡√ƒ «¬’º·∂ ͬ∂ √∆, ÓÀ˘ ’«‘‰ Òº«◊¡≈
AMg - 520 ◊π  Á∂ Ú «√ø ÿ ! ’«‘ø Á ≈ Íπ º Â Ú∆ Ó≥ « ◊¡≈, Íà ∂  ‘∆
«‹‘Û∂ ‡πº‡∂ ‘ج∂ ÏøÁ∂ ‘πøÁ∂ È∂ ¿∞È∑ª Á∂ Óπº÷ ”⁄Ø∫ ¡≈¬∂◊≈ Ó∂∂ ÿÕ ÓÀ∫ ‚Á≈ ‘ªÕ ≈ ˘ ͬ∂ ‹ÁØ∫ ¡√ƒ
Ú∆ Ú≈«‘◊π»-Ú≈«‘◊π» «È’Ò‰ Ò◊ ‹ªÁ≈ ‘À, È≈Ó Á≈ ¿∞‘ ¿∞ÌÛÚ≈‘∂ «ÂøÈ Ú≈∆ ¿∞«·¡≈Õ ÓÀ∫ «’‘≈ ÂÀ˘ ’∆
ÍÃÂ≈Í ¡À√≈ ‘ÀÕ ¿∞‘Á∂ ¡≥Á ¡≈¿∞∫Á∂ √≈ ÙªÂ∆ ‘Ø ‘Ø «◊¡≈? ’«‘øÁ≈, ÍÂ≈ È‘ƒ Ó∂∂ ¿∞Â∂ ª ÁÏ≈¡ ‘∆
‹ªÁ∆ ‘À Â∂ «⁄ºÂ Ò◊ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ’ج∆ ÔÂÈ ’È ÏÛ≈ ÍÀ∫Á≈ «Í¡≈ ‘ÀÕ ‹Á ¡√ƒ √Ú∂∂ ¡≈¬∂, ¿∞‘ Î∂
Á∆ ÒØÛ È‘ƒ «‘øÁ∆ - ¿∞‘Á∂ ”⁄ ÏØ«Ò¡≈ ’«‘øÁ≈ ±ø «’¿∞∫ ‘√Á≈ ‘À∫? √πÒ∂Ó≈È
swD kY sMig nhI kCu Gwl ] √∆ ¿∞√Á≈ È≈¿∞∫Õ ’«‘øÁ≈, ≈ ÓÀ∫ Â∆È ÁÎ≈ «ÍÂ≈
drsnu Bytq hoq inhwl ] AMg - 272 ‹∆ ’Ø ÈÓÙ’≈ ’È∂ «◊¡≈, ’«‘øÁ≈, ‚ ’∂ ¿∞·
‹≈Â∂ Ê∂Õ ÓÀ∫ «’‘≈, ±ø ¡À‘Ø «‹‘∆¡ª Ù≈ª ’Á≈
ÁÙÈ ’Á∂ √≈, ¿∞‘Á∆ «ÏÂ∆ Ò◊ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ
‘À∫Õ Â±ø ÍπºÂ ωÈ≈ ‘À∫ «¬‘Á≈ Â∂ ±ø ‚≈¿∞‰ Òº«◊¡≈
Í»È √≈Ë» Á∆ «ÈÙ≈È∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆ ‘ÀÕ
‘À∫ Ï≈Í» ˘?
√Ø ÓÀ∫ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ’ØÒ Ï∂ÈÂ∆ ’∆ «’ «¬‘ ¡À¿∞∫
’«‘øÁ≈ ‘ÀÕ ¡≈Í ‘º√ ͬ∂, ’«‘øÁ∂ ÏÛ≈ ’∞¤ ‹≈‰Á≈ ¬∂√ Â∑ª Á∂ È≈Ò Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ √≈∆ √ø◊Â
‘À «¬‘Õ ÓÀ∫ «’‘≈, Ó‘≈≈‹! Í«Û∑¡≈ «Ò«÷¡≈ ‘ÀÕ Â∞√ƒ Á∂ √≈Ó∑‰∂ ’«‘ «ÁÂ≈Õ ‘π‰ Ï‘π«Â¡ª ˘ ÍÂ≈ √∆ «’
◊ºÒ ’’∂ Á∂÷ Ò˙Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ «’‘≈ «’ ⁄ø◊≈ «¬‘Á∆ ÍÂÈ∆ Á≈ ˙Í∂ÙÈ ‘Ø«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À, ¤Ø‡≈
’«‘ «Á˙ Î∂ «’ √Ú∂∂ ¡≈ ‹≈¬∂ ’∞√∆ ”Â∂Õ Á»√∂ ˙Í∂ÙÈ, ‚≈’‡ª È∂ ’«‘ «ÁÂ≈ √∆ «’ «¬‘Á∂ Ϻ⁄≈
«ÁÈ «◊¡≈, ج∆ «◊¡≈Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ¿∞· ’∂ ⁄Ò∂ È‘ƒ ‘Ø √’Á≈Õ ¿∞‘È∂ È≈ Áº«√¡≈Õ ÓÀ∫ «’‘≈, ◊πÁ∂Ú
◊¬∂Õ Â∆√∂ «ÁÈ Î∂ «◊¡≈Õ Âª ¿∞√ Ú∂Ò∂ Ó‘≈≈‹ «√øÿ! ±ø Ó‘≈≈‹ ‹∆ ˘ Áº√ Á∂‰∆ √∆ ¡≈‘ ◊ºÒ?
‹∆ È∂ ¡≥Á ÏπÒ≈ «Ò¡≈Õ Ï≈‘ ÒØ’ª È∂ ¿∞‘Á∂ √≈∂ Â∞√ƒ ª «ÏÒ’∞Ò ‘∆ ‡À√‡ ÒÀ‰ Òº◊ ◊¬∂Õ ’«‘øÁ≈ ÓÀ˘

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


16
ª «Ë¡≈È ‘∆ È‘ƒ ¡≈«¬¡≈Õ √ø◊ È∂ «’‘≈, √ø◊ Ï⁄È Á∂ ÏÒ∆ ‘πøÁ∂ È∂, Ô±.Í∆. √≈‚∂ ’ØÒ DE «ÁÈ
«Ú⁄Ø∫ ’¬∆ √∆ ¡À√∂ √∆ ¿∞‘ ’«‘‰ Òº◊∂ «’ ‹∂ È≈ ‘∂ √∆ ¡≈Í ¡≈ ’∂Õ ¿∞Ê∂ ÁØ √Ω ÏøÁ∂ ˘ ؘ «ÓÒ≈¿∞∫Á∂
‘Ø«¬¡≈, Î∂ ’∆ ‘ج∂◊≈? ¡À√∂ Ú∆ Ùº’ ‘πøÁ∂ È∂ ÒØ’ª √∆ «¬’ ÿ≥‡∂ ”⁄Õ ’¬∆¡ª Á≈ «÷¡≈Ò ‘πøÁ≈ √∆, ÿ≥‡∂
˘ Ó‘ªÍπÙª ¿∞ÍÕ ÓÀ∫ «’‘≈, È≈ ‘؉ Á≈ √Ú≈Ò ‘∆ ”⁄ Ú∆ ÁØ √Ω ÏøÁ≈ «ÓÒ √’Á≈ ‘À? ◊πºÍ ω≈ ÒÀ∫Á∂
ÍÀÁ≈ È‘ƒ ‘πøÁ≈, Â∞‘≈˘ ÍÂ≈ ‘∆ È‘ƒ «’ «¬‘ Ó‘≈ÂÓ≈ √∆ AE-AE Á∂Õ ¡≈Í ◊ºÒ ’ Á∂‰∆, Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂
È∂ , Ó‘≈ÂÓ≈ Á≈ ÏØ Ò ‡ÒÁ≈ ‘π ø Á À ’Á∂ ? ÓÀ ‚ ∆’Ò Ï⁄È ’ Á∂‰∂Õ ¿∞È∑ª Á∂ «Ú⁄ ¡À√∂-¡À√∂ ¡≈¬∂, «¬’
√≈«¬ø√ √Ì ÈÚƒ ω ‹≈¬∂◊∆Õ Ò∂«’È ‘πøÁ≈ È‘ƒ √Ì ÍÃ∂Ó∆ ¡≈¬∂ «’ √≈‚∂ ÿ Ϻ⁄≈ È‘ƒ Ï⁄Á≈, Ϻ⁄≈ ‘πøÁ≈
’∞¤ Ú≈«‘◊π» ’∂◊≈Õ ¿∞‘˘ ⁄≈‘∂ ÁπÏ≈≈ È≈ ’È≈ ‘À Ó ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ’«‘øÁ∂, Â∞√ƒ ÒØ’ª Á∂
ÍÚ∂ Õ Ïº ⁄ ∂ Ó≈Á∂ ‘Ø Ú Ø ∫ ◊∂ , ’∆ ’ø Ó ’Á∂ ˙∫? Ï∆Ï∆¡ª
’«‘øÁ∆¡ª ¡√ƒ ⁄Ø∆ ’Á∂ ‘ªÕ ‚ø◊ ⁄Ø∆ ’Á∂ ‘ªÕ
’¬∆ ÍÃ∂Ó∆¡ª Á≈ «÷¡≈Ò ‘πøÁ≈ ‘À «’ ¡À¿∞∫ Ú∆
‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À? «¬Ê∂ «¬’ ’ÈÒ ¡≈¬∂ √ÚÈ «√øÿ, ’«‘øÁ∂ ’º‡»?
¿∞È∑ª ˘ ¡À∫◊˜≈¬∆È∆¡ª Á∆ Ï∆Ó≈∆ √∆, ¿∞‘ ¡≈¬∂ ª
¡≈͉∆ ÿÚ≈Ò∆ ˘ ≈˜∆ ’È √∆, ¿∞‘ Ï∆Ï∆ ª ’«‘øÁ∂, ’º‡» ª Ó‘≈≈‹ ¡√ƒ «Ò¡≈¿∞∫Á∂ È‘ƒ,
Í≈· ’∂ È≈, ¡≈Í ’∆ ◊¬∂ Õ ¿∞ √ È∂ Í»  ≈ Í≈· ¿∞‘ ª ¿∞Ê∂ ‘∆ Ó ‹ªÁ∂ È∂Õ ’«‘øÁ∂, Î∂ Ú≈«‘◊π»
’«¡≈, ÏÛ∆ √∂Ú≈ ’∆ ¿∞‘È∂, ¡≈Ó √≈Ë≈È Ïø«Á¡ª Â∞‘≈‚∂ Ú∆ Ó≈ «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ ؉ Òº◊ ◊¬∆¡ª, ’«‘øÁ∆¡ª
Úª◊‰ √∂ Ú ≈ ’∆Õ √∂ Ú ≈ ’’∂ «¬ÊØ ∫ ⁄Ò∂ ◊¬∂ Â∂ Ó‘≈≈‹! √≈‚≈ ’∆ ’√»  ‘À ? ¿∞ ‘ ’«‘ø Á ∂ , Â∞ √ ƒ
¿∞‘Á≈ ÒÛ’≈ ¿∞‘˘ ’«‘‰ Òº«◊¡≈, ’«‘øÁ≈ «’ «ÍÂ≈ Ïø«Á¡ª ˘ √Ófi≈˙Õ ’«‘øÁ∆¡ª ¡√ƒ «’Ú∂∫ √Ófi≈¬∆¬∂,
‹∆! ‘∞‰ ÓÁ≈√ Â∞‘≈‚≈ ÓÀ∫ ˙Í∂ÙÈ ’≈ «ÁøÁ≈ ‘ªÕ ¿∞‘ ª ÓΩ √≈‚∂ √∂’ «ÁøÁ∂ È∂ Ó≈-Ó≈ ’∂Õ ◊ºÒ
¿∞ Ê ∂ ÒÀ ◊¬∂ Â∂ ¿∞ ‘ ’«‘ø Á ∂ ÓÀ ∫ È‘ƒ ’≈¿∞ ‰ ≈ ª ¿∞‘ √π‰Á∂ ‘∆ È‘ƒ, Ù≈Ϫ Á∂ ‚øÓ ’º„Á∂ È∂Õ
˙Í∂ÙÈÕ ¿∞Ê∂ ’∆ Ú≈Í«¡≈? ‹ÁØ∫ ‚≈’‡ª È∂ ‡À√‡ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ’«‘ø Á ∂ «’ ¡À ¿ ∞ ∫ ’Ø «‹‘Û∆¡ª Óº fi ª
’«¡≈, ¿∞ ‘ Óπ Ï ≈’ª Á∂ ‰ Òº ◊ ◊¬∂ ‚≈’‡ ˘Õ ◊≈¬∆¡ª «Ò¡≈¿∞‰ ¿∞‘ ⁄Ø∆ Á∆¡ª, Â∞√ƒ ¿∞‘Á≈ ÁπºË
’«‘øÁ≈, ’∆ ◊ºÒ? ’«‘øÁ∂, ¡‹∆Ï ◊ºÒ ‘ج∆ ‘À ÓÀ‚∆’Ò È≈ Í∆˙Õ È≈ Òº√∆ Í∆˙, È≈ Á‘ƒ ÷≈«¬˙Õ ¡≈‘ ª
√≈«¬ø√ ”⁄Õ ’«‘øÁ∂, «¬È∑ª Á∂ «¬’ Ú≈Ë» È≈Û∆ √∆ «ÁÒ ’ ÒÚØ∫◊∆¡ª? ’«‘øÁ∆¡ª ‘ª Ó‘≈≈‹Õ ’«‘øÁ∂ Â∞√ƒ
”⁄, ’«‘øÁ∂ ¿∞‘ ÷πÒ∑ ◊¬∆, Ï≈’∆ ª ÏøÁ È∂Õ Ó‘≈≈‹ «ÁÒØ∫ ÈÎ ’Ø, «¬√ ˘ Ó≈Û≈ ’øÓ √ÓfiØÕ
‹∆ È∂ ’∆ ’«¡≈ «’ «¬’ È≈Û∆ ‘∆ ÈÚƒ Ò≈ «ÁÂ∆Õ
«¬’ √≈Ò ÂØ∫ Ï≈¡Á ¿∞È∑ª Á∂ Ϻ⁄≈ ‘Ø «◊¡≈,
«¬‘ Ú≈«‘◊π» Á∂ ’ØÒ √Ì ’∞¤ √ÓºÊ≈ ‘ÀÕ ¡À√∆ Í«‘Òª Ú∆ ‘πøÁ∂ √∆ Í Ó ‹ªÁ∂ √∆Õ ¿∞‘ Ï⁄ «◊¡≈,
◊ºÒ È‘ƒ, È≈Ó ’ج∆ ¡ÀÚ∂∫ È‘ƒ ⁄∆˜ ‘πøÁ≈ «’ ’ج∆ Î∂ Ó∂∂ ’ØÒ ÒÀ ’∂ ¡≈¬∆¡ª «’ ¡≈‘ Ϻ⁄≈ √≈‚≈
’ÒÍ ⁄∆˜ ‘À, «¬√ ”Â∂ ÌØ√≈ «Ò¡≈˙Õ «¬√∂ ’’∂ Ó«¡≈ È‘ƒ ‹∆¿∞∫Á≈ ‘ÀÕ ÓÀ∫ «’‘≈, Ó‘ªÍπÙª Á≈ Ï⁄È
Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂ È∂ - ‘Ø«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ
sweI nwmu Amolu kIm n koeI jwxdo ] ¬∂√∂ Â∑ª «¬’ Ï∆Ó≈ ¡≈«¬¡≈, ÏÛ∆ ¿∞√ ¿∞Í
ijnw Bwg mQwih sy nwnk hir rMgu mwxdo] «¥Í≈ ’∆ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ¿∞√˘
AMg - 81 «’‘≈ «’ Ù≈Ï È≈ Í∆ÚØ, ≈˜∆ ‘Ø ‹≈¬∂∫◊≈Õ ‹ÁØ∫ Óπø‚∂
nwm kI mihmw sMq ird vsY ] Á≈ «Ú¡≈‘ ‘؉ Òº«◊¡≈, «¬È∑ª È∂ Ù≈Ï ’º„ Ò¬∆Õ
sMq pRqwip durqu sBu nsY ] AMg- 265
‚øÓ ’º„ «Ò¡≈Õ ¿∞‘ ÏÊ∂≈ ˜Ø Ò≈Ú∂, ¿∞‘˘ ‘∆ Ò≈
‘Ø ˘ «ÚÙÚ≈Ù È‘ƒ ¡≈¿∞∫Á≈ È≈Ó Á≈Õ ’∂ÚÒ «ÁÂ≈ «‚¿±‡∆ ”Â∂ «’ ±ø Í∆Í∆¡ª ÌÕ Í∆Í∆¡ª Ì
√øª ˘ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À, «¬√ ’’∂ «ÁÈ ≈ Һ◊∂ «‘øÁ∂ «‘≈ √∆, «¬’ Óºfi ÷πºÒ∑∆ «‹¿∞∫ Ⱥ·∆ ˙Ë ˘, √≈≈
È∂Õ √Ì ’∞¤ ¤º‚ «ÁøÁ∂ È∂, «’¿∞∫«’ Ó«‘Ó≈ Ú√Á∆ ‘À ’∞¤ ÂØÛ «ÁÂ≈, Ⱥ· ’∂ Ó∂∂ ’ØÒ ¡≈ «◊¡≈Õ ’«‘øÁ≈
È≈Ó Á∆ ¿∞È∑ª Á∂ «‘Á∂ Á∂ ¡≥ÁÕ √Ø ¿∞‘ ‘À≈È ‘Ø ‹∆, ÓÀ∫ ’∆ ’ª? ¡≈‘ ’ΩÂ’ Ú«Â¡≈ ‘ÀÕ
«◊¡≈ «’ È≈Û∆ ‘∆ ÈÚƒ ÷πÒ∑ ◊¬∆Õ
ÓÀ∫ «’‘≈ ‹Á Ó‘ªÍπÙª È∂ ’«‘ «ÁÂ≈ Î∂ Â∞√ƒ
√Ø ÓÀ∫ «’‘≈, Â∞√ƒ «’¿∞∫ ÌØ√≈ È‘ƒ ’Á∂, ÌØ√≈ «’¿∞∫ «¬√ Â∑ª ’Á∂ ˙∫? ’«‘øÁ≈, Ó∂≈ ª ’ج∆ ’√»
’Ø Õ ¡÷∆ √≈«¡ª Á∂ √≈Ó∑ ‰ ∂ ◊º Ò ¡≈ ◊¬∆Õ √Ø È‘ƒ ‘ÀÕ ÓÀ∫ «’‘≈, ±ø ‹≈‘ ‘∆ È≈, «¬Ê∂ ‘∆ «‘, ‹ÁØ∫
Ó‘ªÍπÙª Á≈ Ï⁄È ‘πøÁ≈ ‘À- ¡≈¿∞‰◊∂ Íπº¤ ÒÚª◊∂ ¿∞√ ÂØ∫Õ
sUrbIr bcn ky blI ] AMg - 392 «¬√∂ Â∑ª «¬’ √Á≈ Ï∂Ò≈ «√øÿ È∂, ¿∞È∑ª Á∂

'Awqm mwrg' 17 Agsq, 2011


ÿÚ≈Ò∆ Ï∆Ó≈ ‘Ø ◊¬∆ √∆Õ ’∞¤ È‘ƒ √∆ ¿∞‘Á∂ ‘˜Ó ‘πøÁ∆¡ª È∂ È≈Ó Á∆¡ª, «‹‘Û∂ ÏøÁ◊∆ ’È Ú≈Ò∂ È∂
‘πøÁ≈, «¬Ê∂ ¡≈ ’∂ ⁄ΩÊ∂ «ÁÈ ¿∞‘ ·∆’ ‘Ø ◊¬∆Õ ؇∆ ¿∞‘ «Ë¡≈È È≈Ò √π‰È Á≈ ÔÂÈ ’ØÕ
÷≈Ë∆ ˘ ÁØ «ÂøÈ Ó‘∆È∂ ‘Ø ◊¬∂ √∆Õ ‹ÁØ∫ ¿∞‘Á∆ ÷Ï
Í«‘Ò∆ ¡Ú√Ê≈ ‘πøÁ∆ ‘À È≈Ó ¡«Ì¡≈√, Á»√∆
ÒÀ‰ Ϻ⁄∂ ¡≈¬∂, ª ⁄≈ ÎπÒ’∂ ‘ºÊ Á∂ ¿∞Â∂ º÷∂ ‘ج∂,
‘πøÁ∆ ‘À È≈Ó Á∆ ¡¿∞Ë∆, Â∆√≈ ‘πøÁ≈ ‘À È≈Ó Á≈
’«‘øÁ∂, ‘À≈È ‘Ø ’∂ «’ Ï∆Ï∆ ⁄≈ ÎπÒ’∂? ’«‘øÁ∆,
ÎÒÕ «¬‘ «Âø È ª ˘ «Ë¡≈È È≈Ò √ÓfiØ Õ «‹‘Û≈
ÓÀ∫ ª «¬Ê∂ ¡≈¿∞∫Á∆ ‘∆ ≈˜∆ ‘Ø ◊¬∆Õ
¡«Ì¡≈√ ‘À, ‹ÁØ∫ Í≥‹ «Í¡≈∂ Ó≥Âz Á∆ Á≈ «ÁøÁ∂ È∂,
¿∞‘ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ’ØÒ ¡≈«¬¡≈ «’ Ó‘≈≈‹ ‹∆! ˙√ Ú∂Ò∂ «‹‘Û≈ ª ¿∞ÂÓ ‹«◊¡≈√» ‘À, «‹Ê∂ «Í¤Ò∂
ÓÀ ∫ ÍÙ» Ú∂ ⁄ Á∂ Ú ªÕ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ’«‘ø Á ∂ ’∆ ◊º Ò ? ‹ÈÓ ”⁄ ¤º‚ ’∂ ¡≈«¬¡≈ ‘À ¿∞ÊØ∫ Òº◊ ‹≈¬∂◊≈Õ È‘ƒ,
’«‘ø Á ≈ ‹∆, «’º Ò ∑ ∂ ”Â∂ ¡≈¿∞ ∫ Á≈ ‘À Ó ‹ªÁ≈ ‘À Õ ¡≈Ó ‹«◊¡≈√» «‹‘Û≈ ‘À, ¿∞‘˘ ‘π’Ó ‘πøÁ≈ ‘À «’
Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ «’‘≈ «’ ¡À¿∞∫ ’ Ù≈Ï È≈ Í∆ÚƒÕ „≈¬∆ ÿ≥‡∂ Ó≈Ò≈ Á∆ ÓÁÁ È≈Ò, ±ø ◊πÓ≥Âz Á≈ ‹≈Í
’«‘ø Á ≈ ¡º ¤ ≈ Ó‘≈≈‹Õ ’«‘ø Á ∂ , ◊π  Áπ ¡ ≈≈ ‘À ◊ ≈? ’∆∫Õ Î∂ Í≥‹ Ï≈‰∆¡ª Á≈ Í≈· ’∆∫Õ
’«‘øÁ≈ ‘À ª È‘ƒ ‹∆, ω≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À Ó≈Û≈ gur siqgur kw jo isKu AKwey
«‹‘≈Õ ’«‘øÁ∂ ‹≈‘ ¿∞Ê∂ √∂Ú≈ ’ ‹≈ ’∂, ◊π» ◊ÃøÊ su Blky auiT hir nwmu iDAwvY ]
√≈«‘Ï ‹∆ Á∆ √∂Ú≈ ’, fi≈Û± «Á¡≈ ’Õ Á∆Ú≈ ϺÂ∆ audmu kry Blky prBwqI
’ Ù≈Ó ˘ «‘≈√ ÍÛ∑Õ ¿∞√∂ Â∑ª ’«¡≈ ÓπÛ ’∂ iesnwnu kry AMimRq sir nwvY ]
‚ø◊ ‘∆ ‚ø◊ ‘Ø ◊¬∂Õ ÁπºË ‘∆ ÁπºË ‘Ø «◊¡≈Õ ‹ÁØ∫ aupdyis gurU hir hir jpu jwpY
Ï‘πÂ≈ ‘Ø «◊¡≈ ª Ó∂∂ ’ØÒ ¡≈«¬¡≈, ’«‘øÁ≈ ‹∆! siB iklivK pwp doK lih jwvY ]
ÓÀ∫ ‚ø◊ Ú∂⁄‰∂ ⁄≈‘øπÁ≈ ‘ªÕ ÓÀ∫ «’‘≈, ÂÀ˘ Ó‘ªÍπÙª iPir cVY idvsu gurbwxI gwvY
Á≈ ‘π’Ó Âª ‘À È‘ƒÕ ’«‘øÁ≈, ‘ª ‹∆, ‘π’Ó Âª ‘À bhidAw auTidAw hir nwmu iDAwvY ] AMg - 305
È‘ƒ, «‹‘Û∂ ‚ø◊ ˘ ÓÀ∫ ’«‘øÁ≈ ‘ª «’ Ú∂⁄ Á∂Úª, ¡≥«ÓàÚ∂Ò∂ ª È≈Ó ‹Í‰≈ ‘À Î∂ -
¿∞‘Á∂ ʉª ”⁄Ø∫ ÷»È ¡≈¿∞‰ Ò◊ ‹ªÁ≈ ‘À, «Ú’Á≈
‘∆ È‘ƒ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ ÓÀ∫ ÒÀ ’∂ ‹ªÁ≈ ‘ªÕ ’«‘øÁ≈ ÓÀ∫ ’∆ iPir cVY idvsu gurbwxI gwvY .... AMg - 305
’ª, ‚ø◊ Ó∂∂ ’ØÒ ÚËÁ∂ ‹ªÁ∂ È∂Õ ÓÀ∫ «’‘≈, Ùπ’ Î∂ Ï≈‰∆ ÍÛ∑∂Õ
’ Â∂∂ ”Â∂ Ï’ ‘Ø ◊¬∆ Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á∆ «È◊∑≈ ‘Ø bhidAw auTidAw hir nwmu iDAwvY ] AMg - 305
◊¬∆, Â∂∂ ÿ ª Ï’ª ‘∆ Ï’ª ¡≈ ◊¬∆¡ªÕ √Ø È≈Ó Á≈ «‹‘Û≈ ¡«Ì¡≈√ ‘À «¬‘ Ó≈Ò≈ ÂØ∫
√Ø «¬√ Â∑ª Á∂ Ï⁄È √«‘‹ √πÌ≈¡ - Ùπ» ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞√ ÂØ∫ Ï≈¡Á √È≈ Á≈ È≈Ó ‘Ø«¬¡≈
sUrbIr bcn ky blI ] kaulw bpurI sMqI ClI ] ’Á≈ ‘ÀÕ Áº√ ◊π‰ª ÎÒ ÚË ‹≈«¬¡≈ ’Á≈ ‘À,
AMg - 392 «¬‘˘ ‹≈Í ’«‘ø Á ∂ È∂ Õ «¬’ ‹≈Í ‘π ø Á ≈ ‘À , «¬’
‘Ø ’ج∆ Ó≈«¬¡≈ ˘ È‘ƒ ¤Ò √’Á≈Õ ‹∂ ¤Ò ¡‹Í≈ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ‹≈Í Á≈ ÎÒ «‹‘Û≈ ‘À √È≈ Á∂
√’Á≈ ‘À ª ’∂ÚÒ Ó‘≈ÂÓ≈ ¤Ò √’Á≈ ‘ÀÕ Ï≈’∆ È≈Ò Á√ ◊π‰ª ÚË ’∂, ‹ÁØ∫ √È≈ ÂØ∫ ’ø· «Ú⁄
√≈≈ √ø√≈ Ó≈«¬¡≈ Á∂ ¡º◊∂ ‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ √ø√≈ Á∆ ‹ªÁ≈ ‘À , Áº √ ◊π ‰ ª ÎÒ ‘Ø  ÚË ‹ªÁ≈ ‘À Õ ‹ÁØ ∫
Â≈’ ȑƒ «’ Ó≈«¬¡≈ È≈Ò ÓºÊ≈ Ò≈ Ò¬∂Õ «‹‘Û≈ «‘Á∂ ”⁄ ‹ªÁ≈ ‘À, Í√øÂ∆ Ï≈‰∆ ”⁄ Áº√ ◊π‰ª ‘Ø
’«‘øÁ≈ ‘À ¿∞‘ «◊ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ’∂ÚÒ Ó‘ªÍπÙ È∂ ÚË ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ Í≈ Ï≈‰∆ ”⁄ ‹ªÁ≈ ‘À, ËπÈ∆ Á∂
«‹‘Û∂ Ú≈«‘◊π» Á∂ Ì∂‹∂ ‘ج∂ ‘πøÁ∂ È∂, ¿∞‘ Ó≈«¬¡≈ Á≈ ¡≥Á, Áº√ ◊π‰ª ‘Ø ÚË ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬‘Á≈ ÓÂÒÏ
Óπ’≈ÏÒ≈ ’Á∂ È∂Õ √Ø «¬√ Â∑ª Á∂ È≈Ò - «’ Ï≈‘ Ú≈«‘◊π»-Ú≈«‘◊π» «¬’ ‘˜≈ Ú≈∆ ’‘∂, Â∂
vrqix jw kY kyvl nwm ] AMg - 392 «‹‘Û∆ ËπÈ∆ ‘À deep silence ”⁄ ‹≈ ’∂, «√Î «¬’
Ú≈∆Õ ¡ÀÈ≈ ÎÒ ÚË ‹ªÁ≈ ‘À, «¬√∂ ’’∂ «‹¿∞∫-«‹¿∞∫
√øª Á∂ ’∂ÚÒ È≈Ó Á∆ ÏÂÈ ¡≈¿∞∫Á∆ ‘ÀÕ «¬Ê∂ È≈Ó Á≈ ÎÒ ÚËÁ≈ ‘À , «Â¿∞ ∫ -«Â¿∞ ∫ È≈Ó Á∆¡ª
’ج∆ ÍØÒ∆‡∆’Ò ◊ºÒª È‘ƒ ‘πøÁ∆¡ªÕ ¬∂√ √‡∂‹ Á∂ ¿∞Â∂ Íà ≈ ÍÂ∆¡ª ÚË ‹≈«¬¡≈ ’Á∆¡ª È∂ Õ √Ø Ó‘≈≈‹
¡≈ ’∂ ’ج∆ ‹∂ ¬∂√ ◊ºÒ Á≈ ◊πº√≈ ’∂ «’ √≈˘ ÏØÒ‰ ’«‘øÁ∂ È∂ Í«‘Ò≈ È≈Ó √…≈√ Á∂ È≈Ò ¡≥Á ˘ √…≈√
È‘ƒ «ÁøÁ∂, «¬‘ √‡∂‹ √øª Á∆ ‘πøÁ∆ ‘∆ È≈Ó Á∆ ‘ÀÕ ‹ªÁ∂, Ï≈‘ ˘ √…≈√ ‹ªÁ∂Õ
È≈Ó ÂØ∫ Ï◊À È≈ ’ج∆ ⁄∆˜ ¿∞È∑ª ˘ ⁄≈‘∆Á∆ ‘πøÁ∆
‘À, È≈ ¿∞È∑ª ˘ ÒØÛ ‘À «’√∂ Á∆Õ «’¿∞∫«’ È≈Ó Á∂ swis swis ismrhu goibMd ]
«Í¤∂ √Ì ⁄∆˜ª ¡≈ ‹ªÁ∆¡ª È∂Õ √Ø È≈Ó ˘ √Ófi‰≈ mn AMqr kI auqrY icMd ] AMg - 295
⁄≈‘∆Á≈ ‘À «’ ÏÂÈ «’Ú∂∫ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ «ÂøÈ ¡Ú√Ê≈ √…≈√ ÂØ∫ Ï≈¡Á Î∂ ¡‹Í≈ Ùπ» ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


18
¡‹Í≈ ¿∞‘˘ ’«‘øÁ∂ È∂, È≈ ÏπºÒ∑ «‘ºÒ‰ È≈ ‹∆Ì ‹ÁØ∫ «¬‘ ¡Ú√Ê≈ ¡≈¿∞∫Á∆ ‘À, ˙√ Ú∂Ò∂ Ú≈«‘◊π»
«‘ºÒ∂Õ ‹ÁØ∫ ¡‹Í≈ ‹≈Í ‘πøÁ≈ ‘À - Á≈ È≈Ó È‘ƒ «Ú√Á≈Õ Î∂ ¬∂√ ‹≈Í Á∂ È≈Ò, È≈Ó
Ajpw jwpu n vIsrY Awid jugwid smwie ] Á∂ ¡«Ì¡≈√ Á∂ È≈Ò Á‹≈ «’‘Û≈ ÍÃ≈Í ‘πøÁ≈ ‘À,
AMg - 1291 ¿∞‘Á∂ Ï≈∂ Ó‘≈≈‹ «¬√ Â∑ª ÎπÓ≈È ’Á∂ È∂ -
¿∞ √ Ú∂ Ò ∂ È≈Ó Á∂ «Ú⁄ Í«ÚÂÈ ‘ø π Á ≈ ‘À Õ ijnw swis igrwis n ivsrY hir nwmW min mMqu ]
¡≈«◊¡≈ ⁄º’ Á∂ «Ú⁄ «‹Ê∂ ÁØÚ∂∫ ¡º÷ª Â∂ Ⱥ’ Á∆ DMnu is syeI nwnkw pUrnu soeI sMqu ] AMg - 319
‹Û∑ ‘À «¬Ê∂ È≈Ó Á≈ «ÈÚ≈√ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À, ¡«Ì¡≈√ ¬∂ √ ¡Ú√Ê≈ Á∂ ¡≥ Á  ¡≈ ’∂ È≈Ó È‘ƒ
’È Á∂ È≈ÒÕ «¬Ê∂ ËπÈ √π‰È∆ Ùπ» ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘À, «Ú√Á≈, È≈ ËπÈ ÓºËÓ ÍÀ∫Á∆ ‘À, Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂,
«‹‘˘ ¡È‘Á È≈Á ’«‘øÁ∂ È∂, ’¬∆ ª «¬Ê∂ È≈Ó ¿∞ È ∑ ª ˘ √ø  «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘À Õ √ÍÀ Ù Ò ’º Í «Û¡≈
È‘ƒ ‹ÍÁ∂Õ ’¬∆ √øÍÁ≈Úª Á≈ ÓÀ˘ ÍÂ≈ ‘À «‹‘Û∂ Ú≈«Ò¡ª ˘ √ø ȑƒ, «’√∂ ‚∂∂ ”⁄ «‘‰ Ú≈Ò∂ ˘
’∂ÚÒ ËπÈ √π‰Á∂ È∂Õ Ò∂«’È ◊π» ÿ Á∂ ¡≥Á ‘À √ø ȑƒ, √ø ‘πøÁ≈ ‘∆ ¿∞‘ ‘À «‹‘˘ ÍÃÓ∂Ù Á≈ È≈Ó
«’ È≈Ó, «‹‘Û≈ Ó≥Âz ‘À Ú≈«‘◊π» «¬‘Á∂ Ï◊À ÓÈ È≈ «Ú√∂Õ
«ÈÓÒ È‘ƒ ‘؉≈Õ √Ø ¿∞‘Á∂ Ï≈∂ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ¬∂√ ijnw swis igrwis n ivsrY sy pUry purK prDwn ]
Â∑ª ÎπÓ≈È ’«¡≈ ‘À - AMg - 313
Duin mih iDAwnu iDAwn mih jwinAw ÿº‡ ÍÃË≈È È‘ƒ ‘À◊∂ -
gurmuiK AkQ khwnI ] AMg - 879 pMc prvwx pMc prDwnu ] AMg - 3
‹ÁØ∫ ËπÈ ¿∞Í‹ ‹≈Ú∂ ¡≥Á, Î∂ «ÏÂ∆ ⁄Û∑Á∆ ÍÃË≈È Á∆ defination Ó‘≈≈‹ È∂ «¬Ê∂ ¡≈ ’∂
‘À Õ «Âz ’ ∞ ‡ ∆ ”⁄Ø ∫ ¶ÿÁ∆ ‘À , Á√Ú∂ ∫ Áπ ¡ ≈ ”⁄ ‹≈ ’ «ÁÂ∆Õ ’«‘øÁ∂, ÍÃË≈È ¿∞‘ ‘πøÁ≈ ‘À -
Í‘πø⁄Á∆ ‘ÀÕ
ijnw swis igrwis n ivsrY
EQY Anhd sbd vjih idnu rwqI sy hir jn pUry shI jwix ] AMg-651
gurmqI sbid suxwvixAw ] AMg -124 ¿∞È∑ª ”⁄ ’ج∆ ’Ó∆ È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆, Í»∂ ‘πøÁ∂
«ÁÈ ≈ ¿∞Ê∂ ¡È‘Á Á≈ ÍÃ’≈Ù ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À È∂Õ √Ø È≈Ó ‹Í‰ Á∂ È≈Ò, ¡«Ì¡≈√ Á∂ È≈Ò, √≈∂
ËπÈ ÍÃ◊‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ ¿∞‘ ËπÈ ÍÃ◊‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘À √∆ Á∂ ¡≥Á È≈Ó √Ó≈ ‹ªÁ≈ ‘À -
«‹‘Á∂ Ï≈∂ ◊π» Ó‘≈≈‹ È∂ ¬∂√ Â∑ª È≈Ò «’‘≈ ‘À,
gurmuiK roim roim hir iDAwvY ]
◊π» Ó‘≈≈‹ È∂ ÷ØÒ∑ ’∂ Áº«√¡≈ ‘À -
nwnk gurmuiK swic smwvY ] AMg - 941
ÍÃÊÓ ˙¡≥’≈ «ÂÈ ’‘≈ gurmuiK sglI gxq imtwvY ] AMg - 942
√Ø ËπÈ Í» ‹◊ ӫ‘ ‘≈Õ √Ø √≈∂ ØÓª Á∂ ¡≥Á «‹‘Ì≈ Ò◊ ‹ªÁ∆¡ª È∂
¿∞‘ «‹‘Û∆ «Èø’≈ Á∂ Óπ÷ ”⁄Ø∫ ËπÈ ÍÀÁ≈ ‘ج∆ Â∂ Ú≈«‘◊π» Á≈ ¿∞⁄≈È ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ È≈Ó Á∆ ËπÈ ⁄Ò
√∆Õ «‹‘Û∆ ËπÈ ’’∂ - ÍÀ∫Á∆ ‘À, «’¿∞∫«’ Ë∞È ¡≥Á ¡ÀÈ≈ ÍÃ’≈Ù ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À,
¡ÀÈ∆ ÎØ√ ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘À, ¡ÀÈ∆ ¡ÀÈ‹∆ ¿∞‘Á∂ ¡≥Á
kIqw pswau eyko kvwau ] iqs qy hoey lK drIAwau ]
¡≈ ‹ªÁ∆ ‘À «’ «¬’ºÒ∂-«¬’ºÒ∂ ØÓ Á∂ «Ú⁄ È≈Ó Á∆
AMg - 3 ËπÈ ÍÃÚ∂Ù ’ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ «¬Ê∂ º’ È≈Ó Á≈ ¡«Ì¡≈√
eyk kvwvY qy siB hoAw ] AMg - 1003 ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘À, ¬∂√ ÂØ∫ «‹‘Û∆ ¡◊Ò∆ ¡Ú√Ê≈ ‘À
Â∂ ¿∞‘˘ È≈Ó Á∆ ¡¿∞Ë∆ ’«‘øÁ∂ È∂Õ ¡«Ì¡≈√ ÂØ∫
¿∞‘ ËπÈ ÍÃ◊‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘À, ‘∂’ Á∂ ¡≥Á ‘ÀÕ Ï≈¡Á Î∂ ’∆ ¡Ú√Ê≈ ‘πøÁ∆ ‘À, ’«‘øÁ∂ ‘π‰ È≈Ó ˘
Â∞‘≈‚∂ ¡≥Á, Ó∂∂ ¡≥Á, ‹≈ÈÚª Á∂ ¡≥ÁÕ √Ì Á∂ ‹Í‰ Á∆ ÒØÛ È‘ƒ, ¡≈Í∂ ‘∆ ‹Í ‘πøÁ≈ ‘À, ˙√ Ú∂Ò∂
¡≥Á ‘À, Á÷ª Á∂ ¡≥Á, ËÂ∆ Á∂ ¡≥Á, ¡√Ó≈È È≈Ó ‘∆ È≈Ó ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À ¿∞√ Á∂ ⁄≈∂ Í≈√∂ -
Á∂ ¡≥Á, √»‹ ⁄øÁ Â≈«¡ª Á∂ ¡≥Á, Í≈‰∆¡ª Á∂
¡≥Á ‘Ú≈ Á∂ ¡≥Á «¬’ ËπÈ Í∆Í»È ‘ÀÕ ¿∞‘Á∂ jo bolq hY imRg mIn pMKyrU
È≈Ò «ÏÂ∆ «‘ºÒ ‹ªÁ∆ ‘À - ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ ⁄Û∑Á∂-⁄Û∑Á∂Õ su ibnu hir jwpq hY nhI hor ] AMg - 1265
√Ø ¿∞‘˘ Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂ È∂ - hrht BI qUM qUM krih bolih BlI bwix ]
Duin mih iDAwnu iDAwn mih jwinAw AMg - 1420
gurmuiK AkQ khwnI ] AMg - 879 «¬‘ È≈Ó Á∆ ¡¿∞Ë∆ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆ ‘ÀÕ Í«‘Òª

'Awqm mwrg' 19 Agsq, 2011


È≈Ó Á≈ ‹≈Í √∆, ¡«Ì¡≈√ √∆◊≈ Â∂ ‘π‰ È≈Ó Á∆ √ø Á∂ «Ú⁄ «‹‘Û≈ ¬∂√ ¡Ú√Ê≈ Á∂ «Ú⁄ Í‘πø⁄
¡¿∞Ë∆ ¡≈ ◊¬∆Õ ‹ÁØ∫ È≈Ó Á∆ ¡¿∞Ë∆ ÍÃ≈Í ‘πøÁ∆ «◊¡≈ Â∂ ¡Èß «Ú⁄, ’ج∆ Î’ È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈
‘À Î∂ √≈≈ √ø√≈ È≈Ó ‹ÍÁ≈ ÍÃÂ∆ «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ Â∂ ¿∞‘Á≈ Á‹≈ ‘π‰ «’º‚≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À? ⁄ΩÊ∆ ◊ºÒ
Driq pwqwlu Awkwsu hY myrI ijMduVIey ¡≈ ◊¬∆ «’ ¿∞‘Á∆ Ó«‘Ó≈ «’º‚∆ ‘Ø ◊¬∆Õ
sB hir hir nwmu iDAwvY rwm ] AMg - 540 bRhm igAwnI kau Kojih mhysur ]
‘∂’ Á∂ «Ú⁄Ø∫ È≈Ó Á∆ ËπÈ √π‰≈¬∆ Á∂‰ Ò◊ nwnk bRhm igAwnI Awip prmysur ] AMg - 273
‹ªÁ∆ ‘ÀÕ «¬Ë Ó‘≈≈‹ ÎπÓ≈È ’Á∂ È∂ «’ -
Ï≈Ï≈ Î∆Á ‹ø◊Ò ”⁄ ÏÀ·∂ √∆ ‹ÁØ∫ ¿∞È∑ª Á∂ qw kw sMgu bwCih surdyv ] AMg- 392
¿∞Â∂ «¬‘ ¡Ú√Ê≈ ¡≈¬∆, ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¡≈Í Á∂ Óπ÷≈«ÏøÁ ¡À √ ∂ Ó‘ªÍπ  Ù Á∆ √ø ◊ Â, «‹‘Û∂ Á∂ Ú Â∂ È∂
ÂØ∫ ¡À√≈ ÎπÓ≈È ‘Ø«¬¡≈ ‘À - √Ú◊ ÒØ’ª Á∂ ¿∞‘ «¬º«¤¡≈ ’Á∂ È∂ «’ «’Â∂ ‘∆
PrIdw hau bilhwrI iqn@ pMKIAw jMgil ijMn@w vwsu ] Á≈ ‹√ ‘ØÚ∂ Â∂ ¿∞Ê∂ ‹≈ ’∂ √π‰∆¬∂Õ «¬ÊØ∫ º’ «‹‘Û∂
kkru cugin Qil vsin rb n Cofin pwsu ] ÏÀ’∞ø· Á∂ È≈Ê È∂, «‹√˘ «ÚÙ˘ Ì◊Ú≈È ’«‘øÁ∂ È∂Õ
AMg - 1383 ¿∞‘ Ú∆ ’«‘øÁ∂ È∂ -
‹ÁØ∫ È≈Ó Á∆ ¡¿∞Ë∆ ÍÃ≈Í ‘ج∆, ¿∞√ Ú∂Ò∂ Ï≈Ï∂ jh kIrqnu qyrw swDU gwvih qh myrw mnu lwgY ]
Î∆Á È∂ ¡È∞ÌÚ ’∆Â≈ «’ «¬‘ ª ‹≈ÈÚ Ú∆ AMg - 610
ÍÃÓ∂Ù Á≈ È≈Ó ‹ÍÁ∂ È∂, «¬‘ Ú∆ ¿∞√ Á∂ ¿∞Â∂ ÌØ√≈ kih kmIr Ab khIAY kwih ]
’Á∂ È∂, ¬∂√ ÂØ∫ Ï≈¡Á √≈∆ ’πÁ - swDsMgiq bYkuMTY Awih ] AMg - 1161
Driq pwqwlu Awkwsu hY myrI ijMduVIey ÏÀ’∞ø· Á∂ Á∂ÚÂ∂ ¿∞Ê∂ ¡≈ ’∂ «ÈÚ≈√ ’ ÒÀ∫Á∂
sB hir hir nwmu iDAwvY rwm ] AMg - 540 È∂Õ FH Â∆ʪ Á∂ Á∂ÚÂ∂Õ
«¬√ ÂØ∫ ¡º◊∂ È≈Ó Á≈ ÎÒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ ‘« ’∆ ’Ê≈ ‘Ø ‘À ‹‘ª
Í«‘Òª È≈Ó Á≈ ¡«Ì¡≈√ Î∂ È≈Ó Á∆ ¡¿∞Ë∆ Â∂ ◊ø◊≈ Ì∆ ⁄Ò ¡≈Ú ‘ªÕ
¡÷∆ Á∂ «Ú⁄ È≈Ó Á≈ ÎÒÕ È≈Ó Á≈ ÎÒ ’∆ ‘πøÁ≈ «¬’ Ú≈∆ È≈ÁÓπÈ∆ È∂ Ú º«÷¡≈Õ ÚÂ
‘À ¿∞‘Á∂ Ï≈∂ Ó‘≈≈‹ «¬√ Â∑ª Á√Á∂ È∂ - ¿∞Í≈È ’È Ú≈√Â∂ ¡≈Í ÏÀ’∞ø· Ë≈Ó ⁄Ò∂ ◊¬∂Õ ¿∞Ê∂
ijn@w n ivsrY nwmu sy iknyihAw ] ‹≈ ’∂ Òº¤Ó∆ ‹∆ ˘ Íπº«¤¡≈ «’ ÓÀ∫ «ÚÙ˘ ‹∆ Á∂
Bydu n jwxhu mUil sWeI jyihAw ] AMg - 397 ÁÙÈ ’È ÂØ∫ Ï≈¡Á Ú ÷ØÒ∑‰≈ ‘ÀÕ
¬∂√ Â∑ª Á∂ È≈Ò «¬‘ ÎÒ Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘πøÁ∆ ‘À - «’º Ê ∂ È∂ ?
bRhm igAwnI kau Kojih mhysur ] ’«‘øÁ∂, ÓÀ˘ ª ÍÂ≈ È‘ƒ, «’ºÊ∂ È∂, Áº√ ’∂
nwnk bRhm igAwnI Awip prmysur ] AMg - 273 È‘ƒ ◊¬∂Õ
¡≈ÂÓ √ «‹‘ ‹≈È‘∆ √Ø ‘À ı≈Ò√ Á∂ÚÕ
ÍÃÌ Ó«‘ ÓØ Ó«‘ Â≈√ Ó«‘ ø⁄’ È≈‘È Ì∂ÚÕ ’«‘øÁ∂, Â∞√ƒ «Âz’≈ÒÁÙ∆ ˙∫, √≈∂ √ø√≈ Á∂ ͺÂ∂
√Ï ÒØ‘ ◊ÃøÊ ”⁄Ø∫ ͺÂ∂ ˘ ‹≈‰Á∂ ˙∫, Â∞√ƒ «È◊∑≈ Ó≈ ’∂ Á∂÷ Ò˙,
¿∞‘È∂ «È◊∑≈ Ó≈∆, ‹Ø◊∆¡ª Á∂ «‘«Á¡ª ”⁄, ÷∆
Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂ - √ÓπøÁ ”⁄, ’ÀÒ≈Ù ÍÏ ”Â∂, ‘Ø ¡È∂’ª √ÚÈ
Ô≈ Ó«‘ ø⁄ È «Ó«Ê¡≈ Ì≈÷∆ Ó≥Áª Á∂ ¡≥ÁÕ Úº‚∂-Úº‚∂ «‹Ê∂ Ì◊Â, Ï‘π «˜¡≈Á≈
Í≈ÏÃ‘Ó ◊π È≈È’ √≈÷∆ ’∆ÂÈ ’Á∂ √∆Õ ¿∞È∑ª √≈«¡ª Á∂ ¡≥Á «È◊∑≈ Ó≈∆
«’º‚∆ Úº‚∆ ◊ºÒ Ó‘≈≈‹ È∂ √≈‚∂ «È‘⁄∂ ”⁄ «’Â∂ Ș È≈ ¡≈¬∂Õ ’«‘øÁ∂, ÓÀ˘ ª Ș È‘ƒ ¡≈
’≈¬∆ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂ ÷≈Ò√≈ ¿∞‘ ‘À «‹‘˘ ¡≈ÂÓ≈ Á≈ ‘∂Õ ’«‘‰ Òº◊∂ Î∂ Â∞√ƒ ¡Á≈√ ’Ø, ‹ÁØ∫ ¡Á≈√
√ ÍÃ≈Í ‘Ø «◊¡≈Õ ‘ Ú’Â È≈Ó Á∂ √ «Ú⁄ ’∆ ’∆ Á∂÷Á≈ ‘À, «¬’ ʪ Á∂ ¿∞Â∂ Ó‘≈ÂÓ≈ √«Â√ø◊
«‘ø Á ≈ ‘À Â∂ ¿∞ ‘ Á≈ Á‹≈ «’ø È ≈ ‘À , Ó∂  ∂ «Ú⁄, ’ ‘∂ È∂ Â∂ ˙√ √«Â√ø◊ Á∂ «Ú⁄ √≈«¡ª È≈ÒØ∫
Ú≈«‘◊π» «Ú⁄ Â∂ ¿∞‘Á∂ ”⁄ ÌØ≈ «‹øÈ≈ Ú∆ Î’ È‘ƒ «Íº¤∂ «‹Ê∂ ÂÍÛ Ú∆ È‘ƒ √∆ «Ú«¤¡≈, ˙√ ”Â∂ ⁄Ω∫’Û≈
‘ÀÕ √Ø ¡À√≈ - Ó≈∆ ÏÀ·≈ ‘À Ì◊Ú≈È, ¿∞Ê∂ √»÷ÙÓ »Í ”⁄ ¡≈ «◊¡≈
nwnk swD pRB Bydu n BweI ] AMg - 272 Â∂ ¿∞ ‘ Ú∆ √» ÷ ÙÓ » Í ”⁄ È∂ Õ ’«‘‰ Òº ◊ ∂ , ‘∂
Ì◊Ú≈È! √ÚÈ Ó≥ Á ª ”⁄ È‘ƒ Â∞ √ ƒ ‹ªÁ∂ Õ ‘Ø 

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


20
¡È∂’ª Â∞‘≈‚∂ ÂÒ∂ ÒÀ∫Á∂ È∂, ˻Ϊ ‹≈ÒÁ∂ È∂, ¡≈Â∆¡ª ¡≈ ’∂ ÏÀ· «◊¡≈ ÏÛ∆ ¡‹∆Ï «’√Ó Á≈Õ Á»‹≈ ‘Ø
’Á∂ È∂, Â∞√ƒ ¿∞Ê∂ È‘ƒ ‹ªÁ∂ Â∂ ¡≈‘ Ì»ø‹∂ ¡≈ ’∂ ¡≈ «◊¡≈ ¿∞√ ÂØ∫ Ú∆ «˜¡≈Á≈, Â∆√≈ ‘Ø ¡≈ «◊¡≈Õ
«’¿∞∫ ÏÀ· ◊¬∂? ’∆ÂÈ Âª ‘Ø ‘∆ «‘≈ √∆, ¿∞È∑ª ˘ ‘∆ Á∂÷∆ ◊¬∂
«’ ’Ω‰ È∂ ÏøÁ∂, «¬‘ ’Ω‰ ¡≈ ◊¬∂, «’ºÊØ∫ ¡≈ ◊¬∂Õ
’«‘‰ Òº◊∂, È≈Á! √º⁄∆-√º⁄∆ ◊ºÒ Áº√ª ÂÀ˘Õ
‹ÁØ∫ ’∆ÂÈ Á∆ √Ó≈ÍÂ∆ ‘ج∆ ª ÓÀ∫ Í«‘Ò∆ Ò≈¬∆È
’«‘øÁ∂, ÏÀ’∞ø· Ó∂≈ «È‹ ÿ È‘ƒ ‘ÀÕ Ó∂≈ «‹‘Û≈
”⁄ ÏÀ·≈ √∆, ÓÀ˘ ’«‘‰ Òº◊∂ «’ Â∞‘≈‚∂ √≈Ó∑‰∂ «¬‘
¡≈͉≈ ÿ ‘À È≈ -
√≈Ë» ’Ω‰ ¡≈¬∂ √∆, «‹‘Û∂ ÏÀ·∂ √∆? ÓÀ∫ «’‘≈, √≈Ë»!
«È‹ ÿ Ó∂Ø √≈Ë √ø◊«Â È≈Á Óπ«È ÓÀ˘ ª «Á√∂ È‘ƒ, ÓÀ∫ ª Á∂÷Á≈ «‘≈ ‘ª, Ó‘≈≈‹
Á√È √≈Ë √ø◊ Ó∂Ø «È‹ »Í ‘ÀÕ ‹∆ «Á√Á∂ √∆, ’Ø ¬ ∆ «Ú⁄≈Ò∂ ª √≈Ë» ‘À È‘ƒ?
Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ ’«‘øÁ∆, È≈ Â∞‘≈‚∂ √≈Ó∑‰∂ «ÂøÈ √≈Ë» ÏÀ·∂ ‘∂ È∂Õ
«‹‘Û≈ Ó∂≈ ¡√Ò∆ »Í ‘À, ¡√Ò∆ ÿ ‘À ¿∞‘ ◊ºÒ ⁄ÒÁ∆ ‘∆Õ ÓÀ∫ ’‘ª «’ ¿∞‘ ¡≈¬∂ È‘ƒ ‘È,
‘À «‹Ê∂ √≈Ë» - ¿∞‘ ’«‘‰ «’ ¡≈¬∂ È∂Õ ¡÷∆ «¬‘ ◊ºÒ Ó‘≈≈‹ ‹∆
jh kIrqnu qyrw swDU gwvih Á∂ ’ØÒ Í‘πø⁄ ◊¬∆Õ «È‰≈ ’È Ú≈√Â∂ «’ Ó‘≈≈‹!
qh myrw mnu lwgY ] AMg - 610 «¬‘ ’∆ ‘ج∆ ◊ºÒ? Ó‘≈≈‹ ‹∆ ’«‘øÁ∂ ⁄πºÍ ‘Ø «¬‘
˙√ ʪ Á∂ ¿∞Â∂ Ó∂≈ «È‹ ÿ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ◊º Ò ª ¡«Ë¡≈ÂÓÚ≈Á Á∆¡ª Íà ◊ ‡ È‘ƒ ’∆Á∆¡ª
‘À Â∂ «‹Ê∂ √≈Ë» Á∆ √ø◊ ‘Ø ‘∆ ‘πøÁ∆ ‘À Â∂ ¿∞‘ ‘πøÁ∆¡ª, ‹∂ «Á√ «◊¡≈ ⁄πºÍ ‘ØÕ Î∂ Ú∆ ÓÀ∫ ‘·
√≈∆ √ø◊ Ó∂≈ »Í ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ ’«¡≈, ÓÀ∫ «’‘≈ Ó‘≈≈‹! ’∞¤ «È‰≈ ª ‘ØÚ∂ È≈,
’ج∆ Ï⁄È ÍÂ≈ Òº◊∂? ’∆ ¿∞‘ Ï∆Ï∆ ◊Ò ’«‘ ‘∆
√≈Ë √ø◊ Ó∂Ø Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ ¡Ω ’∞‡øÏ √÷≈
√∆? ’«‘øÁ∂, È‘ƒ ¿∞‘ ◊Ò ȑƒ √∆ ’«‘ ‘∆ √∆Õ
√≈Ë √ø◊ Ó∂Ø √π √Ã∂√‡ ¡È±Í ‘ÀÕ
’«ÏºÂ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ Î∂ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ÓÀ˘ È‘ƒ ÍÂ≈ Òº«◊¡≈?≤
’«‘øÁ∂ È∂, «’ Ó∂≈ ’ج∆ Óª È‘ƒ, Ó∂≈ ’ج∆ «Í¿∞ ’«‘øÁ∂, ¿∞‘Á∂ ÈÀ‰ ÷πÒ∑ ◊¬∂ Â∂ ¿∞‘È∂ «ÁÏ›
È‘ƒ, ’ج∆ ’π‡øÏ È‘ƒ, Ó∂≈ ’ج∆ «ÓºÂ È‘ƒ, Ó∂∂ √»ª Á∂÷ Ò¬∆¡ª «¬Ê∂ Á∆Ú≈È ”⁄Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á∂
«ÓºÂ ¡≈‘ ÏÀ·∂ È∂ √≈∂Õ «‹‘Û∆ ¡≈‘ √≈Ë√ø◊ ‘ÀÕ Óπ÷ ”⁄Ø∫ «È’«Ò¡≈ «’ «ÂøÈ Óπ÷∆ Á∂ÚÂ∂, ‘∆ Á≈ ‹√
√≈Ë √ø◊ Ó∂Ø Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ ¡Ω ’∞‡øÏ √÷≈ √π‰È Ú≈√Â∂ ¡≈͉∂ ÒØ’ ¤º‚ ’∂ ÏÃ‘Ó ÒØ’, «ÙÚ
√≈Ë √ø◊ Ó∂Ø √π √Ã∂√‡ ¡È±Í ‘ÀÕ ÒØ’, ÏÀ’∞ø· ¤º‚ ’∂, «¬Ê∂ ◊π» È≈È’ Á∂ Á ”Â∂ ¡≈
√≈Ë √ø◊ √Ï «ÈË≈È ÍÃ≈È ‹∆ÚÈ ÓÀ ’∂ ÙªÂ∆ ÍÃ≈Í ’ ‘∂ √∆Õ «‹Ê∂ ‘∆ Á≈ ‹√ ‘πøÁ≈
√≈Ë √ø◊ «È‹ ÍÁ √∂Ú≈ Á∆Í Ë»Í ‘ÀÕ ‘À ¿∞Ê∂ √≈∂ ‘∆ Á∂ÚÂ∂ ¡≈ ‹ªÁ∂ È∂Õ
√≈Ë √ø◊ ø◊ √ ÌØ◊ √π÷ √‘‹ ÓÀ qw kw sMgu bwCih surdyv ]
√≈Ë √ø◊ √ØÌ≈ ¡«Â ¿∞ÍÓ≈ ¡Ω ¿±Í ‘À® AmoG drsu sPl jw kI syv ] AMg - 392
’«ÏºÂ Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ Â∂ Á√È ¡ÓØÿ È∂ Â∂ ‹Ø Ï⁄È ‘πøÁ≈ ‘À «¬√∂
√Ø ¿∞‘Á∆ √ø◊ Ú≈√Â∂, «’¿∞∫«’ «‹‘Û≈ ¿∞‘Á≈ ’’∂ ‘πøÁ≈ ‘À È≈ Í»≈Õ √Ø «¬’ ¡À√∆ ÿ‡È≈ Ó‘≈≈‹
ÁÙÈ ‘π ø Á ≈ ‘À ¿∞ ‘ ˘ Ó‘≈≈‹ È∂ ¡ÓØ ÿ ÁÙÈ Á∂ ‹∆ÚÈ ”⁄ ¡≈¿∞∫Á∆ ‘À «’ ‹ÁØ∫ «¬ÊØ∫ ⁄ø‚∆◊Û∑Ø∫
«Ò«÷¡≈ ‘À, ¿∞ÍÓ≈ ÂØ∫ «‘ «‹‘Û≈ ÁÙÈ ‘πøÁ≈ ‘À, Á∆Ú≈È Ò≈ ’∂ ◊¬∂, √≈‚∂ ’ØÒØ∫Õ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ÓÀ∫ ¡‹∂
¿∞ ‘ Ïø Á ◊∆ ’È Ú≈Ò∂ Á≈ ‘Ø « ¬¡≈ ’Á≈ ‘À Â∂ Î≈Ó ”⁄ È‘ƒ √∆ «◊¡≈Õ √Â∂ ”⁄ ‹ÁØ∫ Óπ≈Á≈Ï≈Á
¿∞‘Á≈ ÁÙÈ ’È Ú≈√Â∂ «ÙÚ ‹∆ Á∂ÚÂ≈ - ¶ÿ‰ Òº◊∂, ¿∞Ê∂ √π‹∆ «√øÿ ˙ȃ √∆ Óπ≈Á≈Ï≈Á
bRhm igAwnI kau Kojih mhysur ] Ú≈Ò∂Õ ‡ª√ÍØ‡ √∆Õ ¿∞È∑ª È∂ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ˘ Ø’
nwnk bRhm igAwnI Awip prmysur ] AMg - 273 «Ò¡≈Õ ¡≈͉∂ ’ØÒ ¿∞È∑ª ’ØÒ Ó’≈È ⁄ø◊≈ È≈ ‘؉
’’∂ ¿∞È∑ª È∂ «¬’ ≈‹≈ √∆ ¤Ø‡≈ «‹‘≈, Ó∂Ù ’∞Ó≈
¡À√∆¡ª Ï‘π √≈∆¡ª «Ó√≈Òª È∂, «¬‘ ’ج∆
√≈‘», ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¡ÀÓ.Í∆. √∆ ¿∞‘Õ ¿∞‘˘ «’‘≈ «’
’ÒÍÈ≈ È‘ƒ ‘À √≈Ë√ø◊ ‹∆Õ
Ó‘ªÍπÙ ¡≈ ‘∂ È∂, Â∂∆ ’Ø·∆ ”⁄ ·«‘≈¿∞‰∂ È∂Õ
«¬’ Ú≈∆ «¬’ Á∆Ú≈È «Ú⁄ ‹ÁØ∫ √ø ӑ≈≈‹ ¿∞‘ ’«‘øÁ≈, Ó∂∂ Ó‘ºÒ ”⁄, ÷≈√ ÿ ”⁄ ·«‘≈˙Õ
(√ø ¬∆Ù «√øÿ ‹∆ Ó‘≈≈‹) Á≈ ’∆ÂÈ √π‰ ‘∂ ¿∞Í Úº‚≈ ⁄πÏ≈≈ √∆◊≈, ¿∞‘Á∂ ”⁄ Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á≈
√∆ ª ¡À√∆ ÿ‡È≈ Ú≈Í∆ «’ «¬’ Ï∆Ï∆ ˘ «È‹ ÈÀ‰ ¡≈√‰ Ò◊≈ «ÁÂ≈Õ «¬ÊØ∫ √≈fi∂ Â∞∂ √∆, ¿∞Ê∂ ‹≈ ‘∂Õ
«ÓÒ ◊¬∂, ÈÀ‰ ÷πÒ∑ ◊¬∂Õ ’∆ Á∂÷Á∆ ‘À «’ «¬’ √≈Ë» ÁπÍ«‘ Á≈ ÍÃÙ≈Á≈ ¡≈Í È∂ ‘≈ÍÛ ¤«’¡≈Õ ¿∞√ ÂØ∫

'Awqm mwrg' 21 Agsq, 2011


Ï≈¡Á Óπ≈Á≈Ï≈Á ⁄Ò∂ ◊¬∂, ÿ≥‡∂ ’∞ Á∂ «Ú⁄Õ ¿∞Ê∂ Â∞ √ ƒ? Áº √ Ø ?
‹≈ ’∂ ÁØ-„≈¬∆ ÿ≥‡∂ ¡≈≈Ó ’«¡≈, √ø◊ª ˘ «ÓÒ∂, ’«‘øÁ∂, Í≈ÂÙ≈‘! Ìπº÷∂ ‘ª, «Í¡≈√∂ ‘ª, √ÓπøÁ
‹ÁØ∫ Í≥‹ Úº‹∂, √π‹∆ «√øÿ ‘∂·ª ¿∞Â ’∂ ’«‘‰ Á∂ ’ØÒ ¡≈¬∂ ‘ªÕ
Òº«◊¡≈, √≈‘» √≈«‘Ï! Â∂∂ ÿ Í»È Ó‘ªÍπ÷ ¡≈¬∂
È∂, Ó≥◊ ÒÀ ’∆ Ó≥◊‰≈ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂, ’≈‘Á∆ «Í¡≈√ ‘À?
’«‘øÁ≈, ““«ÓÒ ‹≈¬∂◊≈?”” ’«‘‰ Òº◊∂, Ó‘≈≈‹! BE √≈Ò ‘Ø ◊¬∂ ÒÛ’∆
‘ج∆ √∆, ÓπÛ ’∂ ’ج∆ ¿∞Ò≈Á È‘ƒ ‘ج∆Õ «¬’ ÒÛ’∂
’«‘øÁ∂, ‘ª, √≈‚∂ ◊πÏ≈‰∆ Á∂ ¡≥Á «¬√ Â∑ª Á∆ Á≈ ⁄≈‘∆Á∆ ‘ÀÕ √∂Ú≈ √≈‚∂ ÂØ∫ È‘ƒ ‘ج∆, Ò∂«’È
ÎπÓ≈È ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À - ¡√ƒ Ó«‘Ó≈ √π‰∆ ‘ÀÕ ¿∞√ Ú∂Ò∂ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ◊øÌ∆ ‘Ø
cwir pdwrQ jy ko mwgY ] swD jnw kI syvw lwgY ] ◊¬∂, ¿∞· ‘∂ √∆, ÏÀ· ◊¬∂ Î∂, È∂Â ÏøÁ ’ Ò¬∂Õ
AMg - 266 ’«‘ø Á ∂ , ’∆ ’«¡≈ ‘À Â∞ √ ƒ ‘π ‰ Âº ’ Íπ  
√≈‚∂ ◊π» Ó‘≈≈‹ È∂ ¡À√ Â∑ª ÎπÓ≈È ’«¡≈ ÍÃ≈ÍÂ∆ Ú≈√Â∂Õ ’«‘øÁ∂, Ó‘≈≈‹! ‹Ø «’√∂ È∂ Áº«√¡≈
‘À «’ ⁄≈ ÍÁ≈Ê «ÓÒÁ∂ È∂ - √∆, √Ì ’∞ ¤ ’«¡≈ ‘À Õ FH Â∆ʪ ”Â∂ ‹≈ ’∂
Â∆Ê ’∆¬∂ ¬∂’ ÎÒ, √ø «ÓÒ∂ ÎÒ ⁄≈Õ «ÚË∆Í»Ú’ Á≈È «ÁÂ∂ È∂Õ ¡Á≈√ª ’≈¬∆¡ª È∂Õ
◊π» «ÓÒ∂ ÎÒ ¡È∂’ ‘À∫ ’‘ ’Ï∆ Ï∆⁄≈πÕ √øª Á∆¡ª Ó≥‚Ò∆¡ª ÏπÒ≈-ÏπÒ≈ ’∂ ‹◊≈Â∂ ’∂ È∂Õ
Ï∂¡≥ √≈Ë» ‘«Áπ¡≈ ÂØ∫, ‘Ø Ê≈Úª ÂØ∫ ¡≈ ’∂ «¬Ê∂
’«‘øÁ≈ ‘À∫?
’∆ÂÈ ’Á∂ ‘∂ Â∂ ‹◊≈Â∂ ’∆Â∂ È∂Õ «’øÈ∆ Ú≈∆
’«‘øÁ≈ ‘ªÕ ¡√ƒ Ìø‚≈∂ ’∂ È∂ Í ‘≈Ò∂ º’ Óπ≈Á «’ÂØ∫ ÍÃ≈ÍÂ
˙√ Ú∂Ò∂ ‘∆ ˙√ È∂ «È‘⁄≈ ’ «Ò¡≈Õ ÿÚ≈Ò∆ È‘ƒ ‘ج∆Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ «’‘≈ «’ ’ج∆ Ì‹È Ú∆
˘, ¡≈͉∆ ≈‰∆ ˘ ’«‘‰ Òº«◊¡≈, ¤∂Â∆ Ó‘ªÍπÙª ’Á∂ ‘πøÁ∂ ˙? ’«‘øÁ∂, ‘ª ‹∆ Ó‘≈≈‹! «¬‘ Ó‘≈ÂÓ≈
’ØÒ ⁄ºÒØ, «¬ÙÈ≈È ’Ø ÙπºË ‘Ø ’∂ «’¿∞∫«’ «¬È∑ª Á∂ È∂ √≈˘ ¿∞Í≈ÙÈ≈ ’È∆ Áº√∆ √∆ «’ Í«‘Òª ’Ó ‘πøÁ≈
¡≥Á Î∂ Ú∆ Ó«¡≈Á≈ ‘ÀÕ Ó‘ªÍπÙª ’ØÒ ¡ÀÚ∂∫ È‘ƒ ‘À, Î∂ ¿∞Í≈ÙÈ≈ ‘πøÁ∆ ‘À, Î∂ «◊¡≈È ‘øπÁ≈ ‘À, Î∂
‹≈‰≈, «¬ÙÈ≈È ’∆Â≈, ÈÚ∂∫ Ú√Â Í«‘È∂, ¿∞√ ÂØ∫ «Ú«◊¡≈È ‘øπÁ≈ ‘ÀÕ
Ú∆ «˜¡≈Á≈ ’∆ ’«¡≈, ÿ≈‘ Ó≥◊≈ «Ò¡≈ Ï≈◊ «Ú⁄Ø∫, ’«‘øÁ∂, ’∆‘˘ Ë∂¡ ω≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À?
≈‰∆ Á∂ ‘ºÊ ”⁄ Ú∆ ÎÛ≈ «ÁÂ≈ ÿ≈‘Õ ¡≈Í Ú∆ ÎÛ
’«‘øÁ∂, «ÚÙ˘ ‹∆ ˘Õ
«Ò¡≈ ”Â∂ ◊Ò ”⁄ ͺÒ∂ Í≈ Ò¬∂Õ ◊Ò ”⁄ ͺÒ≈ Í≈¿∞‰
Á≈ ÓÂÒÏ «¬‘ ‘πøÁ≈ ‘À «’ ÓÀ∫ ¡Ë∆È ‘ª, ÓÀ∫ ¡‘ø’≈∆ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ⁄πºÍ ’ ◊¬∂Õ ’«‘‰ Òº◊∂, √≈‘»
È‘ƒ ‘ª Â∂ ÓÀ∫ ¡Ë∆È ‘Ø ’∂ ¡≈ «‘≈ ‘ªÕ ˙√ Ú∂Ò∂ √≈«‘Ï! ◊ºÒ Á∂ È∂Û∂-È∂Û∂ Í‘πø⁄∂ ‘ج∂ ˙∫Õ ÊØÛ∑≈ «‹‘≈
Ó‘≈≈‹ ‹∆, ‹≈‰ Ú≈√Â∂ «Â¡≈ ‘Ø ◊¬∂, ÈÀÈ∆Â≈Ò, ‘Ø ’ Ò˙Õ
Ì∆ÓÂ≈Ò ‹≈‰≈ √∆ Â∂ Ù≈Ó Á≈ ‹Ò Í≈‰∆ ¡≈Í È∂ ’«‘øÁ≈ ’∆?
¤’ «Ò¡≈ √∆Õ Ï∂ÈÂ∆ ’∆Â∆ ◊¬∆ «’ Ó‘≈≈‹! ¬∂√
’«‘øÁ∂, Î’∆ Á∆ ª ‘πøÁ∆ ‘À Áπ¡≈, Ó≥ȉ∆ ‘πøÁ∆
’Ø·∆ Á≈ ‹Ø Ó≈Ò’ ‘À ¿∞‘ ’؇ Áπ¡≈ Á≈ ≈‹≈ ‘À
‘À Ó≈Ò’ È∂ Â∂ ±ø ¡À¿∞∫ ’ Ï≈’∆ √Ó≈È «¬Ú∂∫ «‹Ú∂∫
”Â∂ ‘π‰ «¬Ê∂ ¡ÀÓ.Í∆. ‘À ‹ª ¡ÀÓ.¡ÀÒ.¬∂ ‘À, ¿∞‘ ¡≈Í
º÷, «‹Ú∂∫ ±ø ’Á≈ ‘À∫, ‡ºÒ∆¡ª ÷Û’≈¿∞∫Á≈ ‘À, ÌØ◊
Á∂ ÁÙÈ ’È∂ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘ÀÕ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ «’‘≈ ¡≈
ÒÚ≈¿∞∫Á≈ ‘À ÒÚ≈¬∆ ‹≈ Â∂ «¬’ ÏÁÒ∆ ’ ÒÀ «¬Ê∂
‹≈‰ «Á˙Õ
◊π» È≈È’ Í≈ÂÙ≈‘ Á∆ Â√Ú∆ º÷ Á∂ Â∂ ±ø ’ج∆
¡≥Á Ì∂‹ «ÁÂ∂, ÁØ‘ª Á∂ ‘ºÊª Á∂ «Ú⁄ ÿ≈‘ Î’ È≈ ‹≈‰∆, ‹∂ Â∂∂ ÓÈ «Ú⁄ «È‘⁄≈ ‘À ◊π»
Ϋۡ≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘À Â∂ «¬’-«¬’ «Â‰’≈ ⁄πº’ ’∂ Ó»ø‘ È≈È’ ÂØ ∫ Ó≥ ◊ Ò¬∆∫Õ ˙√ Ú∂ Ò ∂ ¿∞ ‘ È∂ ¿∞ Ú ∂ ∫ «‹Ú∂ ∫
”⁄ Í≈ «Ò¡≈ ¿∞ È ∑ ª È∂ ÿ≈‘ Á≈Õ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ’«¡≈, ÓÀ˘ ¡≈Í Áº«√¡≈ ¿∞√ È∂ «’ ÓÀ∫ ◊π» È≈È’
Á∂«÷¡≈ «’ «¬‘ ª ÒØ’ Ó«¡≈Á≈ ÍπÙØÂÓ È∂, √≈Ë» ‹∆ Á∆ Â√Ú∆ «Ò¡ªÁ∆ Â∂ «ÚÙ˘ ‹∆ Á∆ Í≈√∂ ’’∂
˘ «ÓÒ‰ Ú≈√Â∂ ‹ÁØ∫ ‹ªÁ≈ ‘À, «’øÈ∆ ¡Ë∆È◊∆ Á∆ ÓÀ∫ ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï Á∆ º÷ «ÁÂ∆ Â∂ ÓÀ∫ Í»∆ ÙË≈
ÒØ Û ‘À ‹∂ ’∞ ¤ ÒÀ ‰ ≈ ‘À Õ ˙√ Ú∂ Ò ∂ Ó» ø ‘ ”⁄ ÿ≈‘ Á∂ È≈Ò ¡≈ËÈ≈ ’È Òº◊ «◊¡≈Õ Í»∂ Á√ Ó‘∆È∂
Á∂«÷¡≈, ‘ºÊ ”⁄ ÿ≈‘ Á∂«÷¡≈, ◊Ò ”⁄ ͺÒ≈ Á∂«÷¡≈, ÂØ∫ Ï≈¡Á ¿∞‘˘ ÍπºÂ Á∆ Á≈ ÍÃ≈Í ‘ج∆Õ ÏÛ≈ ÷πÙ
ͺÒ∂ Á∂ Áπ¡≈Ò∂ ÁØÚ∂∫ ‘ºÊ ≈‰∆ È∂ Ú∆ ÏøÈ∑∂ ‘ج∂ È∂ ‘Ø«¬¡≈, BE √≈Ò ÂØ∫ ’ج∆ ¿∞Ò≈Á È‘ƒ √∆ ‘Ø ‘∆Õ
Â∂ ¿∞‘È∂ Ú∆Õ Ó‘≈≈‹ È∂ Íπ«¤¡≈ «’ «’Ú∂∫ ¡≈¬∂ Î∂  ¿∞ ‘ È∂ ’ «Ò¡≈ «’ «‹ø È ∆ Á∂  Ó‘≈≈‹ ‹∆

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


22
Óπ≈Á≈Ï≈Á «‘‰◊∂, Ó∂∆ ’Ø·∆ ”⁄ ‘∆ «‘‰◊∂ Â∂ ÓÀ∫ Â∞‘≈˘ ‘∂’ √≈Ò Ï⁄ ‹≈«¬¡≈ ’∂◊≈Õ ÓÀ∫ ‘À≈È «’
‘∆ √∂Ú≈ ’ª◊≈Õ ÏÛ∂ Á∆Ú≈È ÒÚ≈¬∂ ¿∞‘È∂ ÏπÒ≈-ÏπÒ≈ AB ‘˜≈ «’ÊØ∫ Ï⁄ ‹≈¬∂◊≈ √≈˘Õ √≈‚∆ ª ÂÈ÷≈‘
’∂Õ √Ø ¬∂√ Â∑ª Á∂ È≈Ò - Ú∆ AB ‘˜≈ È‘ƒ, √≈∆ ⁄≈ ‘˜≈ √∆, Ϭ∆ Ó‘≈≈‹
qw kw sMgu bwCih surdyv ] ‹∆ È∂ Ï⁄È ’ «ÁÂ≈Õ ¿∞√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ¡≈Í È∂ √≈∆
AmoG drsu sPl jw kI syv ] AMg - 392 ◊ºÒ Á∂÷ ’∂ «’ «¬‘ Áº√-Ï≈∑ª √≈Ò ÂØ∫ √∂Ú≈ ’ ‘∂
È∂, Óø◊Á∂ ’∞¤ È‘ƒ ‘È, ’«‘øÁ∂ Á≈È Á∂‰ ”Â∂ ’∆
√øª Á∆ √∂Ú≈ ’∆Â∆ √ÎÒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆ ‘À, ÿ‡ ‹ªÁ∆ ‘À Ó≈«¬¡≈? ÓÀ∫ «’‘≈, È‘ƒ Ó‘≈≈‹Õ ’«‘øÁ∂,
¡√ÎÒ È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈ ’Á∆Õ ‹ÁØ∫ ÓÀ˘ «¬ÊØ∫ Ì∂«‹¡≈ È‘ƒ ¿∞ÌÒ Ò◊ ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ Ï⁄È ‘Ø «◊¡≈ Ó‘ªÍπÙª
Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂, Ï⁄È ’«¡≈, ¡≥«ÓàÚ∂Ò≈ √∆ ‹ÁØ∫ Á≈ «’ ¿∞ Ì Ò Òº ◊ ‹ªÁ∆ ‘À Õ ¿∞ º Ì Ò «’Ú∂ ∫ Òº ◊
‹≈ ‘∂ √∆ ⁄ø‚∆◊Û∑ ÂØ∫Õ ÓÀ∫ Â∂ Ï∆Ï∆ ‹∆ (Ï∆Ï∆ ‰‹∆ ‹≈¬∂◊∆? ¡◊Ò∂ √≈Ò ÓÀ˘ ’«‘‰ Òº◊∂ «’ ±ø ÈΩ’∆
’Ω ‹∆) Â∞‘≈‚∂, ÁØÚ∂∫ «ÂøÈ Ú‹∂ Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á∂ ’Ó∂ ¤º‚ Á∂, «¬‘ ’øÓ Â∂≈ È‘ƒ ‘À, ±ø ¡≈͉∂ Î≈Ó ‹≈‘,
«Ú⁄ Á≈÷Ò ‘Ø ◊¬∂ ¡≥ « Óà  Ú∂ Ò ∂ Õ ¿∞ √ Ú∂ Ò ∂ ¡≈Í È≈Ò∂ ª ¿∞Ê∂ È≈Ó ‹Í∆∫, ‹Í≈¬∆∫, È≈Ò∂ ÷∂Â∆ ’ ‹≈
√Ó≈Ë∆ ”⁄ ÏÀ·∂ √∆, ¡√ƒ «’‘≈ «’ ÊØÛ∑∆ Á∂ ˘ ª ’∂Õ ‹∂ ±ø È≈ «◊¡≈, ÂÀ˘ «¬’ «’¡≈≈ È‘ƒ «’√∂
«¬È∑ª È∂ ⁄Ò∂ ‹≈‰≈ ‘ÀÕ ¿∞È∑ª Á≈ «Í¡≈ «‘Á∂ ”⁄ È∂ Á∂ ‰ ≈Õ ¡≈‘ Ú∆ È≈Ò ’«‘ «ÁÂ≈Õ ÓÀ ∫ «’‘≈,
¡ÀÈ≈ ÿ ’ ‹ªÁ≈ √∆Õ √∆ ¤º‚‰ Á∆ ◊ºÒ ª Ó‘≈≈‹ ‹∆! √«Â Ï⁄È, √«Ú√ Ó∂∆ «‹‘Û∆ ‘À ¿∞‘
‘Ø ‘À, ‹∂ ¡º÷ª ÂØ∫ Ú∆ ÒªÌ∂ ‘πøÁ∂ √∆ √«‘¡≈ È‘ƒ ÍÀÈÙÈ Á∂ È∂Û∂ Á∆ ‘À, ’«‘øÁ∂, ¤º‚ ÍÀÈÙȪ ±ø ’∆
√∆ ‹ªÁ≈Õ «¬’ Í≈Ú∂ ’ØÒ ÓÀ∫ Ï«‘ «◊¡≈, «¬’ ’ØÒ ’È∆¡ª È∂, ±ø ‹≈‘Õ
«¬‘ Ï«‘ ◊¬∂Õ ¡À√≈ ÏÀ≈◊ ⁄«Ò¡≈, È≈ Ó∂∂ È∂Â ÏøÁ
‘؉, È≈ «¬‘Á∂Õ ‹ÁØ∫ ‘¿∞’∂ «‹‘∂ √π‰∂ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ÓÀ ˘ Ì∂ ‹ «ÁÂ≈, Ó∂  ∂ Ó» ø ‘ Ø ∫ «È’Ò «◊¡≈ «’
È∂ È∂Â ÷ØÒ∑ Ò¬∂Õ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ¡≈Í Ì‹È ’Á∂-’Á∂ Ó‘≈≈‹! ÷∂Â∆ Ú∆ ‘Ø ‹≈¬∂◊∆? ’«‘øÁ∂, ÷∂Â∆? √ØÈ≈
ÏØÒ Í¬∂, «¬‘∆ ’È Ï⁄È «’ Á≈È «ÁÂ∂ Â∂ Ó≈«¬¡≈ ¿∞◊Ò∂◊∆ Â∂∆ ËÂ∆Õ «¬‘ Ï∆Ï∆ ‹∆ Â∞‘≈‚∂ ’«‘‰ Òº◊∂
ÿ‡ ‹ªÁ∆ ‘À? ¿∞È∑ª ˘ «¬‘ ÍÂ≈ √∆ «’ ¡√ƒ «¬È∑ª «’ Ó‘≈≈‹ ‹∆! ÁπºË Ú∆ ‘Ø ‹≈¬∂◊≈ √≈‚∂? ’«‘øÁ∂,
’ØÒ ¡≈¿∞∫Á∂ ‘ª, ¡≈ÓÁÈ «¬‘Á∆ ‘À È‘ƒ ’ج∆Õ ‘πøÁ∆ Ï∆Ï∆! Â∂∂ ÂØ∫ ÁπºË √ª«Ì¡≈ È‘ƒ ‹≈‰≈, ¡ÀÈ≈ ‘Ø ‹≈‰≈
‘∆ È‘ƒ √∆ ’ج∆ Â∂ «¬‘ √≈≈ «‹øÈ≈ ÷⁄≈ ’Á≈ ‘À, ‘ÀÕ Ó∂∂ Ó»ø‘Ø∫ «È’Ò «◊¡≈ «’ Ó‘≈≈‹ ‹∆! ¿∞Ê∂ √ø◊Â
’˜≈ ÒÀ ’∂ ’Á≈ ‘ÀÕ ‘πøÁ≈ «¬‘ ¡√ƒ ’˜≈ Ò¬∆ È‘ƒ ‘À, √Ì Ù≈Ï Í∆∫Á∂ È∂ Ú≈„≈ Ë ’∂, ’ج∆ ÏøÁ≈
‹≈‰≈, √≈Ò Ì ”⁄ ÓØ Û Á∂ ‰ ≈Õ «‹√ «ÁÈ Óπ Û È‘ƒ «‹‘Û≈ Ù≈Ï È‘ƒ Í∆∫Á≈Õ ’«‘øÁ∂, √ø◊ Á∆ ◊ºÒ
‹≈‰≈, ¿∞√ «ÁÈ ‘∆ Ó‘≈≈‹ ‹∆ ’ØÒ Î∂ Ï∂ÈÂ∆ ’ ’Á≈ ‘À∫? Â∂∂ ÂØ∫ √ªÌ∆ È‘ƒ ‹≈‰∆ ¡ÀÈ∆ ‘Ø ‹≈‰∆
Á∂ ‰ ∆ «’ Ó‘≈≈‹ ‹∆! Á∆Ú≈È «Á˙Õ ¿∞ √ «ÁÈ ‘ÀÕ ‹≈‘ ±øÕ
Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ Î∂  ’«‘ Á∂ ‰ ≈ «’ ¡º ¤ ≈ ¡√ƒ «ÂøÈ Ï⁄È Ò◊≈Â≈ ’ «ÁÂ∂Õ ÓÀ∫ ‘À≈È «’
¡≈Úª◊∂Õ ’Á∂ ÓÀ˘ ‹Ú≈Ï È‘ƒ √∆ «ÁÂ≈Õ «‹√ «ÁÈ «’Ú∂ ∫ ‘Ø ¬ ∂ ◊ ≈Õ ‹ÁØ ∫ ÓÀ ∫ ¿∞ Ê ∂ «◊¡≈, ’Á∂ ÓÀ ∫ ‘˜≈
ÓÀ∫ ’«‘‰≈ ¿∞√ «ÁÈ ‘∆ ¡≈ ‹≈‰≈Õ ¡‹∂ Ó∂∂ ÓÈ π«Í¡≈ È‘ƒ √∆ Á∂«÷¡≈Õ «¬’ Òº÷ Á∂ Ë≈È ‘؉ Òº◊
«Ú⁄ ¡≈¿∞∫Á≈ √∆ «’ Ó‘≈≈‹ ‹∆! √Ì ˘ ‹Ú≈Ï Á∂ ◊¬∂, «¬’ Òº÷ Á∆ Ó∂∆ ’‰’ ‘؉ Òº◊ ◊¬∆Õ ÍÀ√≈
«ÁøÁ∂ È∂, ÓÀ˘ ’Á∂ ‹Ú≈Ï ‘∆ È‘ƒ «ÁÂ≈ «’ ¡√ƒ ‘∆ ÍÀ√≈ ‘Ø «◊¡≈, Óπ’Á≈ ‘∆ È‘ƒ √∆, ÒØ’ ’«‘‰
È‘ƒ ¡≈ √’Á∂Õ ¿∞√∂ Ú’Â ’«‘ Á∂‰≈ «’ ⁄ø◊≈ ¡√ƒ «’ √≈≈ «ÁÈ √«Â√ø◊ ’Á≈ ‘À Â∂ Î√Ò «¬‘Á∆ √Ì
¡≈Úª◊∂Õ ‹ÁØ∫ Í«‡¡≈Ò∂ √∆ ÓÀ∫ ¿∞Ê∂ Ú∆, ‘ Ó‘∆È∂ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ «¬’ ‘˜≈ ’π«¬ø‡Ò Ë≈È ‘Ø
¡≈«¬¡≈ ’Á∂ √∆Õ «’øÈ∂ √≈Ò Ò◊≈Â≈ ¡≈¿∞∫Á∂ ‘∂Õ ‹≈«¬¡≈ ’∂, √≈„∂ ¡º· √Ω ’∞«¬ø‡Ò ’‰’ ‘Ø ‹≈«¬¡≈
«¬Ê∂ ¡≈ «◊¡≈ ª «¬Ê∂ Ú∆ Ó‘≈≈‹ ‹∆ È∂ ¡≈¿∞‰≈ ’∂Õ Ó‘≈ÂÓ≈ Á≈ «‹‘Û≈ Ï⁄È ‘À È≈ ¿∞‘Á∆ √∂Ú≈
Ùπ» ’ «ÁÂ≈Õ ¿∞‘ √≈∆ ◊ºÒ ˘ ‹≈‰Á∂ √∆, Ó‘≈≈‹ ’∆Â∆ ‘ج∆ «‹‘Û∆ ‘À ¿∞‘ ’Á∂ ¡√ÎÒ È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈
‹∆ ’«‘‰ Òº◊∂, «¬‘ Ó≥◊Á∂ ’∞¤ È‘ƒ ‘ÈÕ ’ج∆ ⁄∆˜ ’Á∆Õ √ÎÒ ‘Ø « ¬¡≈ ’Á∆ ‘À Õ √Ø ¡À √ ∂ Ó‘ªÍπ  Ù
È‘ƒ √∆ «¬‘È∂ ’Á∂ Ó≥◊∆Õ «√Î «¬’ ◊ºÒ Â∞‘≈‚∂ Ï∆Ï∆ √ø√≈ ”Â∂ -
‹∆ È∂ Ó≥◊∆ √∆ ¿∞‘ √∆ «’ Ϻ⁄≈ Úº‚≈ «¬ø‹È∆¡ jo AwieAw so clsI sBu koeI AweI vwrIAY]
’≈Ò‹ Á≈÷Ò ‘؉≈ √∆, ÍÀ√≈ Ú◊À≈ È‘ƒ √∆ Ó∂∂
AMg - 474
’ØÒÕ ’«‘øÁ∂, Ó‘≈≈‹! «¬ø‹È∆¡ ’≈Ò‹ «Ú⁄ Á≈÷Ò
‘؉≈ ‘À, ¿∞√ Ú∂Ò∂ ÷⁄ ÊØÛ∑≈ ‘πøÁ≈ √∆, ÓÀ∫ ¡≥Á≈˜≈ Ú≈∆ ¡≈¬∆ Â∂ √Ì ˘ ‹≈‰≈ ÍÀ∫Á≈ ‘À, ¡º‹ ¡≈Í
Ò≈«¬¡≈ «’ AB ‘˜≈ ÷⁄≈ ¡≈¬∂◊≈Õ «¬‘ ’«‘øÁ∂ «’ È∂ ≈ Á∂ Á∆Ú≈È «Ú⁄ ’«‘ «ÁÂ≈ «’ Ì≈¬∆, Á∆Ú≈È
AB ‘˜≈ ÷⁄≈ ¡≈¿∞‰≈ ‘ÀÕ ’«‘øÁ∂ ÒÀ AB ‘˜≈ Â∞‘≈‚∂ Í≥‚≈Ò Á∂ ÷ÂÓ ‘Ø ◊¬∂Õ √≈∂ ‘À≈È ‘Ø ◊¬∂

'Awqm mwrg' 23 Agsq, 2011


«’ ’ºÒ∑ Á≈ Á∆Ú≈È «‘øÁ≈ ‘À, Ó‘ªÍπÙª È∂ ¡À¿∞∫ ’«‘ º’ ‘À? ¡≈‘ «‹øÈ≈ Â∞‘≈˘ ¡º÷ª È≈Ò «Á√Á≈ ‘À «¬‘
«ÁÂ≈? Ò∂«’È «¬‘ È‘ƒ √∆ ÍÂ≈ «’ ’ºÒ∑ ˘ Ó‘ªÍπÙª ª ‘À ‘∆ ÓΩ Á∆ «ÏÂ∆Õ «¬√ ÂØ∫ ¡µ◊∂ «¬’ ‘Ø ‹◊Â
È≈Ò ÓπÛ «’√∂ Á∆ ◊ºÒ È‘ƒ ‘؉∆Õ ÏÛ∂ ͤÂ≈¿∞∫Á∂ ‘À «‹‘Û≈ «¬È∑ª ¡º÷ª È≈Ò È‘ƒ «Á√Á≈Õ √»÷ÙÓ ¡º÷ª
È∂Õ ÓÀ∫ «’‘≈ Â∞√ƒ Ï⁄È √øÌ≈Ò ÒÀ‰≈ √∆Õ ’«‘øÁ∂, È≈Ò «Á√Á≈ ‘ÀÕ ¿∞‘˘ super matter Á≈ ‹◊Â
ÍÂ≈ ‘∆ È‘ƒ Òº«◊¡≈ «’ «¬‘ Ï⁄È ‘Ø ’∆ «◊¡≈Õ ’«‘øÁ∂ È∂Õ ¿∞‘Á∂ «Ú⁄ √≈∂ √Ú◊ ÒØ’ È∂Õ «◊¡≈∑ª
Á∂÷Á∂-Á∂÷Á∂ ‘ºÊª ”⁄Ø∫ «È’Ò ◊¬∂Õ √Ú◊ ÒØ’ ¡≈¿∞∫Á∂ È∂, ÏÀ’∞ø· Ë≈Ó «‹Ê∂ º’ ‘À◊≈,
kr joiV nwnku kry Ardwis] AMg - 392 ¿∞Ê∂ º’ ’≈Ò Á∆ Í‘øπ⁄ ‘À «¬‘ √Ì È≈Ù ‘Ø ‹ªÁ∂
È∂ Õ Ò∂ « ’È «‹Ê∂ √≈Ë» Ú√Á∂ È∂ ¿∞ Ê ∂ ÓΩ  ȑƒ
ÁØÚ∂∫ ‘ºÊ ‹ØÛ ’∂ Ó‘≈≈‹ ’«‘øÁ∂ ¡√ƒ ¡Á≈√ Í‘πø⁄Á∆Õ
’Á∂ ‘ªÕ ’≈‘Á∆ ’Á∂ ‘ª?
qh Bau Brmw sogu n icMqw ]
moih sMqh thl dIjY guxqwis ] AMg - 392 Awvxu jwvxu imrqu n hoqw ]
‹∂ Ó∂∂ ”Â∂ Á«¬¡≈Ò ‘ج∂ ˙∫, ‘∂ ◊π‰ª Á∂ ÷˜≈È∂ qh sdw Anµd Anhq AwKwry ]
◊π ‰ Â≈√, Â∞ √ ƒ ÓÀ ˘ √ø  ª Á∆ ‡‘Ò «Á˙Õ √Ø ‹Ø Bgq vsih kIrqn AwDwry ] 7 ]
Ó‘ªÍπÙ ⁄Ò∂ ‹ªÁ∂ È∂, ·∆’ ‘À √≈‚∆¡ª ¡º÷ª È‘ƒ pwrbRhm kw AMqu n pwru ] kauxu krY qw kw bIcwru ]
‘È Á∂ ÷ ‰ Ú≈√Â∂ , √≈˘ ’≈Ò ÷≈ ‹ªÁ≈ ‘À , √≈∆ AMg- 237
ÁπÈ∆¡ª ˘ ’≈Ò ÷≈ ‹ªÁ≈ ‘À, ËÂ∆ ˘ ÷≈ ‹≈¬∂◊≈, ◊π» Ó‘≈≈‹ È∂ ¿∞‘˘ √⁄÷≥‚ «’‘≈ ‘À -
√»‹ ˘ ÷≈ ‹≈¬∂◊≈, Ïë‘Ó≥‚ ˘ ÷≈ ‹≈¬∂◊≈, Ò∂«’È
√≈Ë» ˘ ’≈Ò È‘ƒ ÷ªÁ≈ - khu nwnk ijsu ikrpw krY ]
inhcl Qwnu swDsMig qrY ] AMg- 237
sMq qumwry qumry pRIqm iqn kau kwl n Kwqy ]
‘∆ Á∂ ‹√ Á∂ ¡≈Ë≈ ”Â∂ √ø «‘øÁ∂ È∂ ¿∞Ê∂Õ
rMig qumwrY lwl Bey hY rwm nwm ris mwqy ]
AMg - 530 qh shj AKwry Anyk Anµqw ]
«’¿∞∫«’ «‹Ê∂ ¿∞È∑ª Á≈ Ú≈√≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘À, ¿∞Ê∂ pwrbRhm ky sMgI sMqw ]
’≈Ò Á∆ Í‘πø⁄ È‘ƒ ‘ÀÕ hrK Anµq sog nhI bIAw ]
so Gru guir nwnk kau dIAw] AMg - 186
√∆ ¤º‚‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á ¡Â∂ √∆ Ë≈È ÂØ∫ «‹Ê∂ È≈ ’ج∆ ’Ó∆ ‘À, ’∞¤ È‘ƒ ‘ÀÕ √Ø ¡À√∂
Í«‘Òª √≈Ë»¡ª Á≈ «¬’ ÷≈√ ʪ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ ‘À ʪ Á∂ ¿∞Â∂ Ó‘ªÍπÙª Á≈ «ÈÚ≈√ ‘πøÁ≈ ‘À, √≈‚∆¡ª
«‹‘˘ «È‘⁄Ò ÿ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «È‘⁄Ò Ê≈È ¡º÷ª ÂØ∫ ÒªÌ∂ ‘Ø ’∂ √≈˘ ¡À¿∞∫ Ò◊Á≈ ‘À «’ ⁄Ò∂
«’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘À, “√Ø ÿ” «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ◊¬∂ Ò∂«’È ‹ªÁ∂ È‘ƒÕ «¬‘ «È‘⁄≈ ‘À◊≈ «’ ¿∞‘
so Gru guir nwnk kau dIAw ] AMg - 186 ‹≈«¬¡≈ È‘ƒ ’Á∂Õ √Ø Ó‘≈≈‹ ‹∆ Á≈ ¡≈Ó ÎπÓ≈È
siB sKIAw pMcy imly gurmuiK inj Gir vwsu ] «¬‘ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ √∆ «’ ÍÃ∂Ó∆˙! ‹Á Â∞√ƒ √ø√≈ ”⁄
sbdu Koij iehu Gru lhY nwnku qw kw dwsu ] ¡≈¬∂ ˙∫, √ø√≈ ‘º√ «‘≈ √∆, Â∞‘≈‚∂ «⁄‘∂ ”Â∂ ‘≈√≈
AMg - 1291 È‘ƒ √∆Õ Â∞√ƒ ¡À√∆ ’È∆ ’’∂ ‹≈˙ «’ Â∞√ƒ ‘√Á∂
‹≈ÚØ∫ Â∂ √ø√≈ ØÚ∂Õ √ø√≈ Ô≈Á ’-’ ’∂ ØÚ∂, «¬‘Ø
ÙÏÁ Á∆ ÷Ø‹ ’È ÂØ∫ Ï≈¡Á «È‹ ÿ Á≈ Ú≈√≈
«‹‘∆ ’È∆ ’ ⁄ÒØ-
«Ó«Ò¡≈ ’Á≈ ‘ÀÕ ¿∞Ê∂ Ó‘≈≈‹ «ÈÙ≈È∆¡ª Á√Á∂ È∂-
’Ï∆ ‹≈ ± ‹È«Ó¡≈ ‹◊ ӫ‘
shj isPiq Bgiq qqu igAwnw ] ‹◊ ‘√À ± Ø«¬Õ
sdw Anµdu inhclu scu Qwnw] AMg - 237 ¡À√∆ ’È∆ ’ ⁄Ò‘π
√Á≈ ¡ÈßÁ Á≈ Ê≈È ‘À, Î∂ ¿∞‘ «È‘⁄Ò Ê≈È «Í¡≈∂ ± ‘√«‘ ‹◊ Ø«¬Õ
‘À Õ kbIr jYsI aupjI pyf qy
jau qYsI inbhY EiV ]
qhw sMgiq swD gux rsY ]
hIrw iks kw bwpurw pujih n rqn kroiV]
AnBau ngru qhw sd vsY ] AMg - 237 AMg - 1372
˙√ È◊ Á≈ È≈¿∞∫ ¡È∞ÌÚ È◊ ‘ÀÕ ’ØÛª ÂÈ È‘ƒ Í‘πø⁄ √’Á∂ «‹‘Û≈ Óª Á∂ Í∂‡
qh Bau Brmw sogu n icMqw ] AMg - 237 ”⁄Ø∫ ‘Ø ’∂ √πº⁄≈ ‹∆ÚÈ ÒÀ ’∂ ⁄«Ò¡≈ ‹≈Ú∂Õ
¿∞Ê∂ ÓΩ ͑πø⁄Á∆ ‘∆ È‘ƒ ‘ÀÕ ÓΩ Á∆ ‘ºÁ «’ºÊ∂ √Ø «‹È∑ª Ó‘ªÍπÙª Á∆ Ô≈Á «Ú⁄ ¡≈ͪ ÏÀ·∂ ‘ª,

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


24
‹Ø Ï≈‰∆ Á∂ «‘√≈Ï Á∂ È≈Ò Â∞’ª ÓÀ∫ ÍÛ∑∆¡ª È∂ ÙÏÁ skdI[ gurU mhwrwj jI ny bcn kIqy ik Awp surq sbd
ÓÀ∫ Í«Û∑¡≈ ‘À, «¬’ ÙÏÁ Á∆ ¡≈ͪ «Ú¡≈«÷¡≈ ’∆ dy AiBAwsI ho au s rwhIN Awpxy pM j BU q k srIr dw
‘ÀÕ √øª Á∆ «‘ ’∆ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ √Ø ¿∞È∑ª Á≈ ‹∆ÚÈ piriqAwg kr skdy ho[ mwqw jI ny Awpxy srIr dw
◊π» ◊ÃøÊ √≈«‘Ï ‹∆ Á∆ Â∞’-Â∞’ Á∂ È≈Ò «Ó«Ò¡≈ piriqAg kr idqw[ ies pusqk iv`c ieh swrw ibrqWq
mhWpurKW ny bhuq KolH ky ibAwn kIqw hY[ suriq sbd
‘Ø«¬¡≈ ‹∆ÚÈ √∆Õ ¡º‹ Á∂ «ÁÈ Ï‘π ÍÃ∂Ó∆ ¿∞È∑ª Á∆ mwrg dy AiBAwsI jigAwsUAw vwsqy ieh pusqk bhuq
Ô≈Á ÓÈ≈¿∞‰ Ú≈√Â∂ «¬’º·∂ ‘πøÁ∂ È∂, Ï‘π √≈∂ ÍÃ∂Ó∆ v`fw AmlIk lwlW dw BirAW hoieAw Kjwnw hY[
≈Û≈ √≈«‘Ï ‹ªÁ∂ È∂, ‘∂’ ʪ «‹ºÊ∂ Ú∆ ¿∞È∑ª Á∂ 7 BwgW iv`c pusqk 'bwq AgMm kI' jdoN Awqm-mwrg
ÍÃ∂Ó∆ È∂, ‘ ʪ ‹ªÁ∂ È∂Õ prm siqkwrXo g bIjI rxjIq kO r jI mjU d w trst
cyArprsn jIvn swQI sMq mhwrwj rqvwVw swihb vwilAW
(not) ny 1995 ivswKI dy SuB idhwVy qy irlIj kIqw[ aus smyN
gurmiq dy shI isDWq nUM sMswr dy kony-kony AMdr mhWpurKW ny AnykW isrlyK hyT ifktySn dy ky isrlyK
phuMcwaux vwsqy sMq mhwrwj rqvwVw swihb (sMq virAwm SurU krvwey[ ihmwilAw dIAW kMdrW ivcoN AnykW svwmI
isMG jI) vwilAW v`loN AnykW pusqkW ihMdI, pMjwbI Aqy AMqrwStrI pRisDI vwly slwnW smwgwmW iv`c phuMcy[ supRisD
AMgryjI iv`c pRkwiSq ho cukIAW hn[ ijnHW nUM pVH ky fw. svwmI rwm jI Awey[ AnykW pRvcn DMn DMn swihb
gurmiq dy shI rsqy dI pihcwx pRwpq ho rhI hY swfy sRI gurU gRMQ swihb jI bwry hoey[ auh ienHW pusqkW iv`c
mnW AMdr pey AigAwn dy hnyry k`tdIAW hn[ pwTkW dI mOjUd hn[
igAwq vwsqy bynqI krdy hW[ ik sMq mhwrwj jI jo vI sB qoN Aihm g`l ieh ik jdoN sMq mhwrwj eISr
sMq eISr isMG jI mhwrwj rwVw swihb vwilAW dI sMgq isM G jI rwVw swihb vwly 20 sY k tr cM f IgVH slwnW
iv`c rih pRwpq kIqw igAwn lgwqwr Awqm mwrg mYgjIn pRogrWmW iv`c phuMcdy sn[ swry idvwnW dI dyK ryK dw
pRbMD Aqy sMq eISr isMG jI mhwrwj dI irhwieS dw
rwhIN pu s qkW, AwfIE, vIfIE, fI.vI.fIAW, AY m .pI.QR I .
pRbMD sMq mhwrwj rqvwVw swihb vwilAW dw huMdw sI[
ieMtrnYt rwhIN Awp jI q`k phuMcwaux dIAW koiSSW rqvwVw aus smyN mhWpurKW dI kursI lgdI bhuq dUroN dUroN nwm
swihb sMsQw v`loN jwrI hn[ AiBAwsI jigAwsU ienHW idvwnW iv`c phuMcdy sn[ idvwn
Awp jI v`loN pRkwiSq pihlI pusqk 'suriq sbd qoN bwAd jdoN mhWpurK dI kursI lgdI AnykW jigAwsU
mwrg' jo ik sMgqW iv`c bhuq hrmn ipAwrI hoeI[ ijs gurmiq isDWq dIAW ivcwrW mhWpurKW nwl krdy keI pRSn
dy mu`K pMny qy sMq eISr isMG jI mhwrwj rwVw swihb kIqy jWdy? swrw pRbMD rqvwVw swihb vwly (sMq virAwm
vwilAW dI qsvIr hY[ ies pusqk iv`c DMn DMn mwqw isMG jI) do hox krky Awp iv`c ivrwjmwn huMdy aus smyN
jIqo jI nuUM DMn DMn swihb sRI gurU goibMd isMG jI mhwrwj dw swrw ivrqWq swry bcn Awp jI ny AwpxI XwdAwsq
ny 'suriq sbd mwrg' dw rsqw d`isAw hY[ auh swrIAW dy bl nwl ienHW s`q BwgW iv`c "bwq AgMm kI' iv`c
rihqW ikvyN nwm jpxw hY ikvyN surq nUM aucw cuk ky vrxn kIqy hn[ rUhwnI rsqy qy clx vwly jigAwsUAW
sMswrk kwro-ivhwr krdy-krdy swrIAW pirvwrk ijMmyvwrIAW nUM bynqI hY ik ijnHW ny gurmiq rsqy nUM ApxwieAw hY
inBwauNdy sbd dw AiBAws krky AMdrunI rsqw qih krky auh jW ies rsqy cl rhy hn auh jW ies rsqy nUM
Awpxy AslI mnorQ qy phuMcxw ijs vwsqy swnUM ieh nr pUrw sr kr cuky hn auhnW vwsqy ieh puusqkW pVHnIAW
nrYxI dyhI imlI hY[ rqvwVw swihb vwly mhWpurKW ny bhuq bhuq jrUrI hn[
KolH-KolH ky ies pusqk iv`c ibAwn kIqw hY ieiqhws iv`c bhuq hI ipAwrI pusqk 'bwbwxIAW khwxIAW' isrlyK
ijhVIAW Amr rUhW hn aunHW nUM ADwr bxw ky bynqIAW hy T sM q mhwrwj rqvwVw swihb vwilAW ny AwpxI
XwdAwsq dy bl nwl ilKI hY ijs iv`c jdoN rwVw swihb
kIqIAW geIAW hn[ 21 GMty lgwqwr suriq Sbd dy mwrg
hoNd iv`c Aw irhw sI sMq mhwrwj rwVw swihb vwly sMq
qy c`lx vwly jigAwsUAW nUM rsqw drswieAw hY[ swfy mnHW
eISr isMG jI sMprk iv`c Awey isMGW qoN Anyk qrHW dy
iv`c AnykW Brm BulyKy hn ijnHW nUM mhWpurKW ny ies Gor qp qiqKSw swDn krvw rhy sn[ aus smyN dw swrw
pusqk rwhIN k`iFAw hY[ jdoN swrw rsqw mwqw jIqo jI ibrqWq ies pusqk iv`c pVHn nUM imldw hY jo ik rqvwVw
nUM DMn DMn swihb sRI gurU goibMd isMG jI mhwrwj ny swihb auplbD hY[
drswieAw Awp ny ies dw AiBAws kIqw[ ie`k idn mwqw ieh swrI bynqI krn qoN Bwv ieh ik ieh mYgjIn
jI sRI AnMdpur swihb ivKy AMimRq vyly AiBAws iv`c bYTy bhuq dUr drwj q`k phuMc irhw hY sMq mhwrwj eISr isMG
sn Awaux vwlw swrw smW Awp jI dy AnuBv iv`c iek jI rwVw swihb vwilAW dw pRkwS idvs Aqy mhW smwDI
iPlm bx ky clx ligAw[ ikvyN Coty swihbjwdy PiqhgVH idvs Agsq mhIny iv`c Aw irhw hY[ aunHW nUM ipAwr
swihb nIhW iv` c icxwey jw rhy hn[ v` f y swihbjwdy krn vwly jigAwsU pUry sMswr iv`c hn[ AnykW pusqkW
cmkOr dI gVHI iv`c ShIdI dy jwm pI rhy hn[ swrw rqvwVw swihb vwly mhWpurKW ny ihMdI, pMjwbI Aqy AMgryjI
Aaux vwlw smW mwqw jI ny vyK ilAw bwAd iv`c DMn iv`c pRkwiSq kIqIAW hn ijnHW iv`coN aupr idqIAW pusqkW
DMn swihb sRI gurU goibMd isMG jI nwl bcn iblws hoey Aihm hn sMq mhwrwj eISr isMG jI rwVw swihb vwilAW
mhwrwj jI ny ikhw ieh qW swrw kuJ ho ky hI rihxw dy rUhwnI jIvn nwl sbMDq hn[
hY[ mwqw jI ny bynqI kIqI ik mYN nhIN swrw kuJ dyK (v`loN 'Adwrw Awqm mwrg')
(-----------)

'Awqm mwrg' 25 Agsq, 2011


gurU CyvyN pwqSwh nwl BweI swDU Aqy BweI rUpw dI pyRm gwQw
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[
(lVI joVn leI dyKo, julweI AMk, pMnw - 26 ) qW quhwfw rwj nSt ho jweygw, ienHW nUM Awpxy rwj
drSnW dw swDsMgq jI Pl hoieAw krdw hY[ qoN bwhr iksy QW dy auqy sùt AwE qW ik ijhVy ienHW
gurU dw drSn eyvNy nhIN jwieAw krdw[ gurU dy drSn dI iksmq iv`c ivGn ilKy hoey ny, quhwfy 'qy nw pYx[
dw Pl mn dy iv`c inrmlqweI Aw geI[ jw ky A`j BwvyN AwpxI Elwd sI, aus bwdSwh ny vzIr dy lVky
pihlI vwrI sIs invwieAw, gurU mhwrwj ny ip`T dy smyq rQ iv`c ibTwey, Coty b`cy ny qy ilAw ky ie`k
auqy h`Q r`K id`qw[ ip`T 'qy h`Q r`Kx dI dyr sI ik jMgl dy iv`c C`f idqy[ auQoN Awpxw rQ vgYrw k`F
auh kwieAw klp ho geI ijhVy auh mwVy iKAwl sI, ilAw[ auh b`cy auQy hI rihx l`g gey[ koeI au~c kotI
auhdI QW 'qy gurU dw ipAwr Aw igAw[ Xwcnw kIqI dy mhWpurS auQy rihMdy sn, aunWH dI ingHW aunWH b`icAW
ik pwqSwh! mYnMU vI Awpxw is`K bxw lE[ kihx l`g,y 'qy pY geI qy dyK ky kihx l`gy ik iksmq dy hlky
BweI! dyK do byVIAW 'c qW bYT nhIN hoxw, ieh lVkI ny iqMno hI pr hux swfy kol Aw gey ny, ienHW nUM Bjn
myrI hY guris`K b`cI hY[ iehnUM AsIN duKI nhIN dyK bMdgI 'c lweIey[ ikauNik Bjn bMdgI krn nwl,
skdy[ qUM jy is`KI DwrnI hY qW qUM Pyr srvrIAw hYN, ivGnW dw nwS ho jWdw hY[ jy bjn bMdgI nw kro
quhwfy Gr iv`c mukwm bixAw hoieAw hY, auh FwhuMxw kroVW ivGn Aw ky icMbV jwieAw krdy ny[
pvygw[ mhwrwj! jo vI Awp hukm dyv,o mYN krn vwsqy koit ibGn iqsu lwgqy ijs no ivsrY nwau ]
iqAwr hW[ aus vyly mhwrwj jI ny ikRpw kIqI, nwm AMg - 522
dI dwq id`qI[ rom-rom dy ivcoN nwm SurU ho igAw[ qy jy ivGnW dw nwS krnw hY qW iehdy ault
vibration SurU ho geI[ ipAwr ho igAw gurU mhwrwj kr lE[
nwl pihlI imlxI dy iv`c hI[ so ijhVIAW pu`TIAW pRB ismrq kCu ibGnu n lwgY ] AMg - 262
g`lW sI auh qW is`DIAW ho geIAW[ mhwrwj kihx l`g,y mhwqmw ny nwm jpx dI jugqI b`icAW nUM d`s
bytI! qyry krmW dy iv`c iliKAw hoieAw sI ieh lyK[ idqI, auhdI AvsQw dy muqwibk[ Bjn bMdgI krdy
aurHy ho swfy kol, mhwrwj jI ny Awpxw AgUMTw msqk ny[ kuC smW bwhr jWdy ny[ bwkI siqsMg suxdy ny,
nUM lwieAw ij`Qy dovNy A`KW qy n`k dI jVH hY[ ie`Qy ies ijMnI ku ho skdI hY syvw krdy ny qy ie`k vwrI iqMno
qrHW kirAw ijvyN koeI myt id`qw jWdw hY lyK[ mhwrwj hI bwhr gey qW bhuq sohxy Pl l`gy hoey ny[ pr
jI ny aus qoN bwAd auNglI dy nwl ilK id`qw kuC[ h`Q iksy dw vI nhIN jWdw[ aus vyly ijhVw kubVw
auh swrw lyK k`itAw igAw, pu`TIAW g`lW qoN is`DIAW lVkw sI, kihx l`igAw, dyKo ikMny vDIAw Pl l`gy
g`lW SurU ho geIAW- hoey ny, ieh AwpW iksy qrHW qoV ky KweIey[ qW ik
Dwrnw - p`uTI bwq qoN is`DI ho jwey, AwpxI Bu`K dI nivrqI hovy[ aus vyly ijhVw AMnHw sI
ikRpw ho jwey qyrI mwlkw[ auh kihx l`igAw ik d`so ikvyN? mYnUM qW Pl idsdy
Apust bwq qy BeI sIDrI dUq dust sjneI ] nhIN pr mYnUM d`so ikvyN qoVy jw skdy ny[ kihMdy jy
AMDkwr mih rqnu pRgwisE mlIn buiD hCneI mYN qyry moiFAW 'qy bYT jwvW qW ies Pl q`k myrw
] 1 ] jau ikrpw goibMd BeI ] h`Q phuMc jweygw, qYnUM vI dyeI jwvWgy qy AsIN vI
suK sMpiq hir nwm Pl pwey siqgur imleI ] KweI jwvWgy[ so aus lVky nUM auhny moiFAW 'qy cu`k
AMg - 402 ilAw[ drKq dy kol lY igAw, Pl iml igAw[ Pl
ie`k rwjw sI qy vzIr sI iksy dyS dy AMdr, aus ny pihlW AwpxI BYx vl sui` tAw, Pyr auhny AwpxI
rwjy dy ie`k pu`qr jnimAw, jo ipMglw sI, jo kubVw jyb iv`c pwieAw[ qIsrw Pl aus lVky nUM id`qw ijhny
sI[ dUsrI dPw aus dy ie`k lVkI ny jnm ilAw[ moiFAW 'qy cu`ikAw hoieAw sI ausnUM[ kuC ausnUM AYsw
ijsdI CwqI iv`c iek du`D sI[ ieDr vzIr dy Gr vihm ipAw ik Awp qW KweI jWdy ny Pl mYnUM nhIN
lVkw pYdw hoieAw auh AMnHw sI jmWdrU, joqSIAW nUM idMdy[ auhny gu`sy 'c Awey hoey ny kubVy nUM vgwh ky
pu`iCAw ik ieh kI g`l ho geI? kwhdI swfy auqy mwirAw[ vgwh ky mwrn dI dyr sI ijhVw ku`b sI
kropI ho geI[ kihx l`gy, mhwrwj! ienHW dw AsIN inkl igAw[ is`Dw ho igAw[ aus lVkw ny jd dyiKAw
gRih dyiKAw hY b`icAW dw ik jy ieh quhwfy kol rhy ik myry vIr nUM iehny vgwh ky mwirAw, auhny cu`k ky

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


26
ie`t auhdy m`Qy 'c mwrI, jdoN m`Qy 'c mwrI koeI nwV auh qW pRwxW dw AwDwr hY myrw[
sI AYsI A`KW dy swmHxy ijhny glq kMm kirAw hoieAw AwKw jIvw ivsrY mir jwau ] AMg - 9
sI, auhdy iv`coN KUn inklxw SurU ho igAw qy hOlI-hOlI
mYN qW auhdy ipAwr iv`c jIauNdw hW, myry pRwxW
auhnUM id`sx l`g igAw, jd auhnUM id`isAw iehny ikhw
dw AwDwr hI ie`k EhI hY[
ik auhny myry ie`t mwrI hY, auhny pYr mwirAw ijhVw
qIsrw vwDU dw Qx sI auh gwieb ho igAw[ mhWpurSW swfy pRwxW dw AwDwr rotI pwxI hY, Sohrq hY,
kol cly gey jw ky swrI g`l d`sI ik AYs qrHW hoieAw mwieAw dy byAMq rUp ny[ swfy pRwxW dw AwDwr vwihgurU
swfy nwl, kihx l`gy BweI! qusIN Aw ky sMgqW dI syvw nUM bxdw[ pRwxW dw AwDwr ijhdw bx jwvy mhwrwj
krI hY, JwVU id`qy ny, brqn mWjy ny auhdw Pl quhwnUM kihMdy Pyr -
ieh hoieAw, dUjw qusIN nwm jipAw hY qy iehdy nwl swcy nwm kI lwgY BUK ]
ijhVy quhwfy pu`Ty lyK sI is`Dy ho gey[ ijhVy dUq qy auqu BUKY Kwie clIAih dUK ] AMg - 9
dust sI s`jx bx gey[ 'Apust bwq qy BeI sIDrI swry du`KW dw Kwqmw ho jwieAw krdw hY jy nwm
dUq dust sjneI ] ' dI Bu`K l`g jwey[ kihx l`gy, bIbI! BYx! myry qW auh
eysy qrHW dy nwl bIbI jdoN gurU mhwrwj dI crn pRwxW dw AwDwr hY[ kihx l`gI ik mYN qW mjUrI dI
Srn Aw geI qy auhdw pqI s`DU vI Aw igAw qy g`l krdI hW, qUM hor hI g`l 'c pY igAw[ mYnUM ieh
mhwrwj jI dy drSn krky aunHW dw hI bx igAw, d`s ik auhdI mjUrI kI hY? kihMdy -
ipAwr iv`c Aw igAw[ aus vyly mhwrwj kihx l`gy, byFI pRIiq mjUrI mWgY jau koaU Cwin CvwvY ho ]
BweI s`D!U ipAwr ie`k pwsy hud M w hY, do pwsy nhIN hud
M w[ AMg - 657
hmySw ipAwr ie`ko hI huMdw hY, ieh nhIN hY ik mYN hY qyry kol ipAwr? kihMdI, AsIN vI qW krdy
auhnUM vI ipAwr krdw hW auhnUM vI krdw hW[ iblkul hW[ kihMdy, AYs qrHW nhIN mMndw auh[
nhIN hoieAw krdw, auh qW pRmS y r nwl vI nhIN hoieAw log kutMb sBhu qy qorY qau Awpn byFI AwvY ho ]
krdw[ AMg - 657
Dwrnw - lok kutMb sBhUM qy qoVY, 100% ipAwr mMgdw hY, jy ipAwr devided hY
qau Awpn byFI AwvY ho[ Pyr nhIN AwauNdw[ auhdw ipAwr cIz hI AYsI huMdI hY,
log kutMb sBhu qy qorY qau Awpn byFI AwvY ho ] jy khy ik mYN auhnUM vI ipAwr krdw hW, auhnUM vI
AMg - 657 krdw hW, iblkul glq huMdw hY[ ipAwr qW ie`k nwl
nwmdyv jI dI C`prI nUM A`g l`g geI[ vwihgurU hI hudM w, do QW nhIN ipAwr hoieAw krdw[ so ies qrHW
jI ny Aw ky auh C`prI bxw id`qI[ pVOsx ijhVI sI dy nwl auh ipAwr dI mzdUrI mMgdw hY[
auhnUM bVI psMd AweI[ auhny ikhw nwmdyv! bhuq
so dyKdy swr BweI s`DU nUM gurU mhwrwj nwl ipAwr
vDIAw kwrIgr AwieAw hY qyrI C`prI bxwaux vwsqy,
ho igAw[ bIbI pihlW hI ipAwr krdI sI, mhwrwj
jy qUM mYnUM ds pw dyvyN qW mYN vI AwpxI ie`k C`prI
ny AsIs idqI ik jwE quhwfy lyK k`t id`qy qusIN gurU
bxw lvW[ myry qW p`ky Gr ny pr Awh ivhVy dy iv`c
Gr dI is`KI kmwE[ Gr jWdw hY rsqy iv`c brwq
ie`k mYN vI bxw lvW, bVI sohxI l`gdI hY[
vI TihrI hoeI hY[ kihx l`gy, dovyN nhIN Awey, kI ho
pwV pVosix pUiC ly nwmw kw pih Cwin CvweI ho ] igAw? keIAW ny ikhw ik auQy gurU AwieAw hoieAw hY,
qo pih dugxI mjUrI dYhau
auhdy is`KW ny nw PV ley hox[ ikauNik srvreIey,
mo kau byFI dyhu bqweI ho] AMg - 657
ingHweIey ieh gurU Gr 'c iblkul nhIN jwieAw krdy
kihx l`gy, BYx! - sI[ frdy sI gurU Gr qoN[ jy koeI nwauN vI lYNdw sI
rI bweI byFI dynu n jweI ] AMg - 657 qW vI aus qoN pwsy ho jWdy sI ik jy gurU dw nwauN
AYs qrHW qW nhIN byFI AwauNdw, ijvyN qUM kihMdI ilAw, gurU dI g`l krI, auh bdl jwieAw krdw sI[
hYN, auh mjUrI ijhVI mMgdw hY - so ies qrHW krky dyKx l`gy, vwps Aw gey, Ajy nw
dyKu byFI rihE smweI ] BweI s`DU AwieAw hY, nw bIbI AweI hY, KVHy ny hYrwn
hmwrY byFI pRwn ADwrw ] 1 ] rhwau ] ny ik kI g`l auh ik`Qy clI gey? auh kihx l`gy,
byFI pRIiq mjUrI mWgY jau koaU Cwin CvwvY ho ] folI vwly ik auh qW gurU mhwrwj dy drSn krn gey
AMg - 657 ny[ kihMdy swfw muMfw qW gurU nUM mMndw hI nhIN sI[

'Awqm mwrg' 27 Agsq, 2011


auh drSn krn nhIN AsIN ByijAw hY auhnUM vhutI brkqW pY geIAW, swrw ipMf dyKdw hY[ aus qoN bwAd
lYx vwsqy[ AYny nUM ijs vkq AwieAw qW lVky dw hOlI-hOlI Gr bhuq sohxw c`lx l`g igAw, ieh bIbI
rUp rMg hI hor hoieAw-hoieAw, KuSI hI hor[ kihx qy BweI s`DU hr Cy mhIny qoN bwAd ij`Qy vI pqw
l`gy, kI g`l? kihx l`igAw ik mYN qW is`KI Dwrn l`gy gurU mhwrwj Awey, dy drSnW nUM jWdy ny[ bVw
krky AwieAw hW[ kihMdy, AwpW qW is`KI dy sYNkVy AwdrSk ipAwr hY dohW dy AMdr[ gurU mhwrwj bVy
koh dUr hW, qUM ieh kI kurIqI kIqI, is`K bx igAw[ pRsMn huMdy ny, dovyN h`Q dovW dy sIs 'qy r`K ky AsIs
iehdw qW swnUM pqw sI ik ies lVkI ny Awauxw hY, idMdy ny[
swfy Gr 'c zrUr PqUr pweygI koeI nw koeI[ ikauNik
so ies qrHW gurU nwl ijhdw sbMD huMdw hY, sMqW
gurU dI is`K hY ieh is`K htdy nhIN huMdy Awpxy gurU
nwl hovy, gurU nwl hovy, ies sbMD dIAW kuC SrqW
nUM ipAwr krn qoN[ ho geI rwh iv`c hI g`l ho geI
hoieAw krdIAW ny[ pihlW qW jy drSn roz kr sky
AYsI, bhuq bcn auhny khy kihx l`igAw ik mYN qW
qW auhdy vrgI qW bwq nhIN hY jy qIjy idn nw hovy
gurU dw ie`k vwrI drSn kirAw mYN sih nhIN sikAw[
qW hPqy bwAd zrUr imlxw cwhIdw hY[ hPqy bwAd
auh qW inrw hI ipAwr hY qusIN ikauN auhnUM kosdy EN[
nhIN huMdw qW pMdrW idnW bwAd[ ieh nhIN huMdw qW
kbrW nUM mMndy EN, kbr kdy bolI vI hY[ auhdy ivcoN
sMgrWd vgYrw, pUrnmwSI ienHW idhwiVAW 'qy jw ky gurU
kdy kuC AwieAw vI hY[ so ies qrHW bcn krdy-
dy drSn kry[ mhwqmw nwl ipAwr hY mhwqmw dy jw
krdy quKlwxI ipMf dy iv`c phuMc jWdy ny, folI auqwrI[
ky drSn kry[ jy kMm AYnw izAwdw hY ik nhIN Aw
mW qy BYxW, srIkw vgYrw swrw KVHw hY ikauNik Gr
skdw qW do mhIny bwAd jwxw cwhIdw hY[ jy do mhIny
iv`c hI mukwm hY qW auh pihlW kihMdy ny ik mukwm
iv`c vI nhIN Aw skdw qW Cy mhIny 'c ie`k vwr zrUr
dy auqy jw ky iehdw m`Qw itkweIey, Pyr Gr vwVIey[
jwxw cwhIdw hY[ Cy mhIinAW dy iv`c nhIN, qW jdoN
auh bIbI dw iDAwn Awpxy gurU mhwrwj dy crnW 'c
BMfwry dw idn gurUpurb mnw rhy huMdy ny aus idn aus
hY, bwr-bwr ArdwsW krdI hY hy pwqSwh! hux myrI
idn huMm-huMmw ky zrUr jwxw cwhIdw hY[ ijs qrHW gurU
lwj r`KIN, ieh sIs qYnUM inv igAw, qyry crnW nUM
mhwrwj kol ivswKI nUM iek`T hoieAw krdw sI, gurU
inivAw hoieAw piv`qr sIs hux hor iksy QW nhIN
dSmyS ipqw dw[ aus qoN bwAd jy swl bwAd nhIN
invxw cwhIdw qy ieDr BweI s`DU auqirAw, n`T ky jw
jw skdw qW dUjy swl zrUr pYNdw hY, jy Pyr vI nhIN
ky khI lY AwieAw, ij`Qy bIbIAW iek`TIAW ho ky auhnUM
jw skdw qW qIjy swl dI mohlq huMdI hY[ jy qIjy
hOlI-hOlI qor ky iljw rhIAW sI ik m`Qw itkweIey,
swl vI nhIN jWdw Pyr is`KI dI ilst iv`coN nwm k`t
auh kI dyKdy ny BweI s`DU ny auh mukwm FwhuMxw hI
id`qw jWdw hY auhdw[ Pyr nhIN auh pRvwn hoieAw
SurU kr id`qw[ kihMdw, Kbrdwr! iksy ny m`Qw nhIN
krdw[
itkwauxw iehnUM[ ij`Qy tykxw sI tyk id`qw, ijhVy Gr
AsIN jwxw sI jw Awey[ ij`Qy dy hoxw sI AsIN ho so ieh ikrqI is`K sIgy, l`kVI dw kMm krdy
gey[ dyKdy-dyKdy mukwm Fwh id`qw, bQyirAW ny ikhw sI, drKq v`F ilAwauxy, kdy koly bxwauxy qy sohxy
ik pIr nrwz ho jweygw[ kihx l`igAw, ik myry gurU drKq v`F ky ilAw ky, jMgl Awm hoieAw krdy sI
nwloN v`fw nhIN hY pIr[ myrw gurU sB qoN v`fw hY[ aus ie`Qy, aunHW dIAW cIzW bxwauxIAW, joVIAW bxwauxIAW,
gurU dy mukwbly 'qy koeI nhIN phuMc skdw AYs qrHW mMjy vgYr bxwaux,y ies qrHW Drm dI ikrq krky sùcI
pVH lE - ikrq dy nwl guzwrw kirAw krdy sI qy hr vkq gurU
Dwrnw - ijn kil rwKI myrI, dy iDAwn iv`c rihMdy sI dovyN[ jd gurU dI bwq krnI
siqgur nwnk qoN bilhwry[ ausy vyly dohW dy nyqr ig`ly ho jwxy, ipAwr Aw jwxw[
sB qy vfw siqguru nwnku ijin kl rwKI myrI ] AwpxI mzbUrI dyKdy hoey jw nhIN sI skdy ikauNik
AMg - 750 A`j vrgw qW hY nhIN sI ik itkt leI qy b`s 'qy
cVH gey[ pYdl c`lxw ipAw krdw sI, dyKxw pYNdw sI
kihx l`igAw, gurU nwnk pwqSwh qoN koeI v`fw
ik gurU mhwrwj ik`Qy ny A`jklH[
nhIN hY, mYnMU jo imlxw sI iml igAw, ijhdy AsIN hoxw
sI ho gey ieh im`tI kuC nhIN krdI hY, swirAW dy so ieh Cy mhIinAW bwAd bgYr iksy nwgHy qoN gurU
dyKdy-dyKdy Fwh id`qw mukwm[ QoVHI dyr qoN bwAd ipqw mhwrwj dy crnW 'c jw ky nmSkwr kirAw krdy sI
nUM vI gurU dw ipAwr ho igAw, Gr iv`c KuShwlI ho qy gurU dIAW KuSIAW pRwpq krky, ienHW dy Gr ie`k
geI, ipAwr Aw igAw, vihm-pRsqI Kqm ho geI[ bhuq hI suMdr b`cw hoieAw, smW lMiGAw qW b`cy nUM

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


28
lY ky gurU mhwrwj dy crnW 'c gey ikauNik ij`QoN dwq ipAwr dy iv`c idn guzwrdw hY[ hr vkq gurU dI
imlI huMdI hY auQy zrUr iljwxw cwhIdw hY[ bhuq swry g`l krdw hY[ ijnHW GrW dy iv`c ieh rIqW ny, auh
AYsy huMdy ny - jwxdy ny ik Gr iv`c g`l hr vkq cldI dI[ ipAwr
dwiq ipAwrI ivsirAw dwqwrw ] AMg - 676 vwly mhWpurS dI, ipAwr vwly gurU dI[ ie`ko hI g`l
nw gurU nUM jw ky dsdy ny qy id`qI dwq iv`c hI cldI rihMdI hY, cwhy gurU dI c`ly, cwhy gurmuKW dI[
msq ho jwieAw krdy ny[ jy ibmwr ho jwey Pyr n`Ty hor auQy nw cuglI, nw eIrKw, nw inMidAw, nw vKIlI,
Awauxgy[ nw koeI Gwty, nw koeI vwDy, nw koeI AKbwrW dIAW
ienHw ny b`cy dw nwauN rKwauxw sI, gurU mhwrwj g`lW[ iP`kIAW lgdIAW ny[ jy g`l cldI hY qW sMqW
dy crnW 'c lY gey[ gurU mhwrwj ny ijs vkq rUp dI cldI hY, mhWpurSW dI[ gurUAW dy jIvn 'qy cldI
rMg dyiKAw kihMd,y bweI ieh qW inrw hI rUp hY, iehdw hY, guris`KW dI bwq cldI hY so ies qrHW Gr iv`c
nwauN hI rUp cMd r`K lE[ bcpn qoN hI b`cw gurU dy hr vkq siqsMg bixAw rihMdw hY qy gurU nUM ieh
ipAwr vwlw hoieAw[ QoVHw v`fw hoieAw, gurU dIAW g`lW pRmySr rUp 'c smJdy sI[ myrw ijhVw gurU hY auh
Gr iv`c mW vI krdI hY, ipqw vI krdw hY ies b`cy Awp sMswr 'qy AwieAw hoieAw hY[ cwr pRqIqIAW
nUM bhuq lgn l`g geI drSnW dI[ hux jd mW-bwp huMdIAW ny, pihlI huMdI hY ik myrw gurU bhuq cMgw
jWdy ny qy nwl hI ieh b`cw vI jWdw hY[ ipAwr krdy sMq hY, dUsrI hoieAw krdI hY, myrw gurU sB sMqW qoN
ny hr vkq[ hr vkq ipAwr dy iv`c rihMdy ny[ v`fw sMq hY, qIsrw hoieAw krdw hY ik myrw gurU qW
ieh dyKI hoeI hY g`l ijhVy Awpxy mhWpurSW nUM, r`b vrgw hY[ cOQI pRqIq ijhVI sB qoN au~qm huMdI
gurUAW nUM ipAwr krdy ny[ gurUAW dy nwl juVy hoey ny hY auh huMdI hY ik myrw gurU qW Awp prmySr hY[
aus Gr iv`c hor g`l hI koeI nhIN huMdI ijs qrHW ijhVw gurU nUM pRmySr krky nhIN mMndw, mnu`K krky
kihMdy Bu`Ky nUM jy koeI bwq pwvy ik bu`J kI hY? auh mMndw hY kihMdy auhdy vwsqy nrk iqAwr KVHy ny[
khygw ik rotI[ ausy qrHW gurisK ijhVy pirvwr ny aunWH ikauNik gurU nUM mnu`K ijhVw kihMdw hY auhdw qW sB
dy Gr iv`c hr vkq gurU mhwrwj dI bwq cldI hY[ kuC igAw AwieAw[ kuC nhIN auhdy kol bcdw[
gurUAW dy ipAwr dIAW g`lW cldIAW ny[ dunIAW dI smuMdu ivroil srIru hm dyiKAw
nhIN cldI, rwjnIqI dI nhIN cldI, auh Awpxy gurU iek vsqu AnUp idKweI ]
dy ipAwr iv`c r`qy hud M y ny, gurU dy ipAwr iv`c hI g`l gur goivMdu guoivMdu gurU hY
krdy ny[ so ies pirvwr iv`c hr vkq gurU dw ipAwr nwnk Bydu n BweI ] AMg - 442
CwieAw rihMdw hY qy ipAwr krdy ny ies qrHW pVH so ies qrHW dy nwl -
lE- lKy gur prmysr rUp
Dwrnw - ijvyN cMd qy ckor dI pRIqI sdw ArwDy irdY AnUp
eyvyN gurU ipAwrw is`K nUM[ gurU mhwrwj nUM pRmySr dw rUp smJ ky hr vkq
cMd ckor prIq hY lwie qwr inhwly[ aunHW dy iDAwn iv`c rihMdy ny -
ckvI sUrj hyq hY imil hoin suKwly Dwrnw - DrIey mn ivc iDAwn, gurW dI mUrq dw[
nyhu kvl jl jwxIAY iKiV muh vyKwly[ gur kI mUriq mn mih iDAwnu ]
mor bbIhy boldy vyiK bdl kwly[ gur kY sbid mMqRü mnu mwn ] AMg - 864
nwir Bqwr ipAwru hY mW puq smwly[ bVw rOlw-gOlw hY ies iKAwl dy ip`Cy, ie`k pwsy
pIr murIdw iprhVI Ehu inbhY nwly] Pokw rs qoN hIxw bMdw, auh kihMdw hY ik gurU dI mUrq
BweI gurdws jI, vwr 27/4 dw iDAwn nw Dr, ieh bu`q pRsqI hY[ auh kihMdw hY
BweI gurdws jI ijnHW dI bwxI nUM gurU gRQ M swihb 'gur mUriq gur sbid hY' gurU dw Sbd ieh AvsQw
jI dI kuMjI dw drjw imilAw hoieAw hY[ Awp gurmiq Byd hY swDsMgq jI, pihlW hI nhIN ieh g`l AwauNdI[
dI ivAwiKAw krdy ny[ gurU dy is`K dw ipAwr inrUpx pI.AYc.fI dw svwl, pI.AYc.fI dw sbk pihlI jmwq
krdy hoey Awp PurmwauNdy ny ik ijvyN cMd qy ckor dI vwly b`cy nUM idENgy, b`cw pws hI nhIN hoxw[ ieh qW
pRIqI, ckvI qy sUrj dI, pwxI qy Pu`l dI iesy qrHW cldI hY ipAwr dI bwq ijhdy nwl ipAwr huMdw hY
morW qy b`dlW dI pRIqI, nwr dw qy pqI dw ipAwr auhdI Skl AMdr vsdI rihMdI hY, ijhdy nwl vYr
hY, mW qy b`cy dw hY, ies qoN ikqy v`D is`K dw ipAwr huMdw hY auh AMdr vVdw rihMdw hY hr vkq[ ipAwr
hoieAw krdw hY[ so jo is`K hY auh Awpxy gurU dy
(bwkI pM n w 47 qy )

'Awqm mwrg' 29 Agsq, 2011


'Awqm mwrg' Agsq, 2011
30
'Awqm mwrg' 31 Agsq, 2011
'Awqm mwrg' Agsq, 2011
32
'Awqm mwrg' 33 Agsq, 2011
'Awqm mwrg' Agsq, 2011
34
'Awqm mwrg' 35 Agsq, 2011
'Awqm mwrg' Agsq, 2011
36
'Awqm mwrg' 37 Agsq, 2011
BweI BgIrQ jI nUM bRhm igAwn dw aupdyS
sM q virAwm isM G jI
bwnI iv. gu . rU . imSn[
(lVI joVn leI dyKo, julweI AMk, pMnw - 44)
qW mhwrwj vI dsdy ny, eysy qrHW ik mn nUM roko BweI,
mnHW nhIN krdy, lyikn srIr nUM TIk r`Ko[ so dOVn qoN roko[ iehnUM bwr-bwr Sbd dI Dun iv`c lwE[
iehdy ivc vrq Aw jWdw hY[ vrq swry ieMdirAW kihMdy, ies qoN A`gy Dwrnw huMdI hY auh huMdI hY ik mn
dw[ Pyr mon rihxw, vwSnwvW dy iv`c Btkx nhIN nUM iekwgr krn leI, bwr-bwr DyA 'qy iDAwn
dyxw mn, Pyr hom krnw, Bu`Ky nUM pRSwdw Ckwauxw, lMgr iDAwauxw[ kihMdy, ieh vI mhwrwj kihMdy ny -
clwauxy[ so kihx l`gy ieh qW Pyr TIk hY dovyN ho gur kI mUriq mn mih iDAwnu ]
gey, kihMdy qIsrw swfy d`isAw hY auhnUM Awsx kihMdy gur kY sbid mMqR mnu mwn ] AMg - 864
ny[ kihMdy, mhwrwj vI kihMdy ny ik jdoN bMdgI krnI
gur Sbd dy auqy iDAwn lwauxw, gurU dI mUrq
hY ih`lxw julxw nhIN itk ky bYTo BweI[ ic`q nUM
'qy lwauxw, joqI 'qy lwauxw, prIpUrn pRmySr 'qy lwauxw,
iekwgr kro, kihMdy, cOQw swfy hY pRwxwXwm auh AsIN
mn bwhr auqrdw hY auhnUM Pyr rok-rok ky lwauxw,
cMdrWg sUirAWg, ieh pRwxwXwm dy qrIky hoieAw krdy
Pyr aus qoN bwAd iDAwn hoieAw krdw hY, AsIN
ny[ Cotw pRwxwXwm qy v`fw pRwxwXwm[ BweI BgIrQ kihx
kihMdy, gur mUrq dw iDAwn krdy hW, gur Sbd dw
l`igAw, mhwrwj! d`sdy ny ik jdoN nwm jpoNgy, svws
iDAwn krdy hW[ gurU dy isDWq dw iDAwn krdy hW[
Awpxy Awp hI Tihrnw SurU ho jWdw hY, pqw hI nhIN
kihMdy, iDAwn gurU nwnk pwqSwh ny vI d`isAw hY[
lgdw svws cldw hY jW nhIN cldw[ Pyr nw jIB
aus qoN bwAd smwDI hY, kihMdy, smwDI do qrHW dI
ih`ldI hY, nw bu`lH ihldy ny, nw kMT iv`c nwm huMdw
huMdI hY ie`k qW sMprigAwq huMdI hY ijhdy iv`c AsIN
hY, nw ihrdy 'c nwm huMdw hY, nw nwBI 'c huMdw hY,
Awpxy Awp nUM jwxdy hW ik myrI smwDI lweI hoeI
auh qW Ajpw jwp swry srIr dy AMdroN -
hY[ auhdy iv`c DyA swmHxy huMdw hY[ dUsrI huMdI hy
gurmuiK roim roim hir iDAwvY ] AMg - 941 AsMprigAwq[ Awpxw Awp iv`c rol dyxw, pqw nw
swirEN nwm dI DunI AwauNdI hY, ij`Qy surq lw rihxw, lyikn rihxw cyqn qy jwgdy[ iehnUM sw-ivklp
lY auQy hI nwm dI DunI AwauNdI hY qy nwm dy iv`c jdoN qy inrivklp smwD kihMdy ny[ kihx l`igAw, mnsu`K
surq l`g jWdI hY, mental nwm, auhnUM Ajpw jwp jI! gurU mhwrwj ies qoN vI auqy sihj smwD dsdy
kihMdy ny - ny qy auhdy bwry ieh dsdy ny auhdw rs koeI jwxdw
cMd sq ByidAw nwd sq pUirAw nhIN hY -
sUr sq KoVsw dqu kIAw ] AMg - 1106 Dwrnw - sihj smwD l` g I ilv AM q r, so rsu
mhwrwj kihMdy, nhIN AYs qrHW nhIN; ieh qusIN so e I jwnY [
hor qrHW dw pRwxwXwm krnw hY, gurU dI is`iKAw nUM AMdr kihMdy, mhwrwj AYsIAW smwDIAW nhIN dsdy ik
iK`c lYxw hY swrI nUM[ mYnUM bulwieAw jw irhw hY, ijhVy sMswr dy PrzW qoN gwPl ho jwE, kihMdy A`KW Ku`lHIAW
iehdy 'c SuB iKAwl ny iK`co iehnUM AMdr[ Pyr kihMdy hox qy smwDI l`gI hovy, kihMdy AYsw vI ho skdw hY,?
kuB
M k krnw hY, AMdr Dwr lYxy ny[ aus qoN bwAd bwhr kihMdy hW[ gurU dw Sbd jdoN pRwpq ho jWdw hY[ Ku`lHy
k`Fxw hY qy aus vyly ryck hY pUrk hY, pUrk krky swfy nyqrW dy nwl pRmySr dy drSn huMdy ny, Pyr A`KW mIcx
iKAwl AMdr Dwr lYxy ny, Pyr ijhVy mwVy iKAwl ny dI loV nhIN rihMdI[ so ies qrHW dy nwl ivcwr krdy
bwhr k`F dyxy ny[ kihMdy AsIN pRwxwXwm ieh krdy hW[ ny qy bhuq auhdy mn dy AMdr gurU mhwrwj dw ipAwr
swh nhIN AsIN iK`cdy, AsIN gurU dI bwxI dy ivcoN sux jwg ipAw[
ky aupdyS AMdr lY jWdy hW[ Pyr AsIN dyKdy hW ik
myry 'c ikhVI-ikhVI Kot hY[ aupdyS auQy r`K lYNdy hW BweI BgIrQ kihx l`gy, mnsuK jI! ijhVy qusIN
qy Kot AsIN bwhr k`Fdy jWdy hW[ AYnw Prk quhwfy krm kry ny -
swfy pRwxwXwm dw hY[ Pyr kihMdy, pMjvIN cIz pRiqhwr aultq pvn ck® Ktu Bydy suriq suMn AnrwgI ]
huMdI hY, auh ieh huMdI hY ik mn iviSAW iv`c jWdw AMg - 333
hY, vwSnwvW 'c jWdw hY, Bjn nhIN krn idMdw[ bwr- M dy iv`c qusIN surq lY gey, ij`Qy nothing hY[
sun
bwr iKAwl AwauNdy ny, auhnUM Pyr rokxw hY kihMdy ieh dyKo, ie`Qy Prk hY, iehnUM iDAwn nwl smiJE ijhVy

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


38
smJdwr bMdy ny[ auh ieh hY ik ijhVIAW ieh swfw kuC bkwieAw rihMdw hY ik nhIN rihMdw[ Awh
smwDIAW sI gurU nwnk qoN pihlW auhdy 'c DyA nhIN g`l kihx dI nhIN hY, ikauNik AnuBv dI bwq hY -
sIgw koeI vI[ swmHxy koeI cIz nhIN sI, kyvl APur kbIr crn kml kI mauj ko kih kYsy aunmwn ]
AvsQw 'c lY ky jWdy sI[ ij`Qy kuC nhIN sI huMdw[ kihby kau soBw nhI dyKw hI prvwnu ] AMg -
nothing 'c jw ky koeI SkqI nhIN imldI[ ieh qW 1370
TIk hY ik mn cu`p ho igAw, lyikn EQy koeI cIz so ies qrHW mhwrwj jI dw Purmwn hY ik sMswr
qW swmHxy hY nhIN nw[ jo eISvr klipAw hY swSqrW Bu`l igAw[ gurU qoN bgYr iehnUM smJ nhIN Aw irhw[
ny auh kmzor eISvr hY, srb klw smr`Q nhIN hY[ ieh Byd bu`DI C`fdw nhIN Awpxy Awp nUM kwiem r`Kdw
auh kihMdy, aus eISvr dy iv`c qwkq nhIN ik dunIAW hY, Awqm pdwrQ iehnUM AMdroN imldw nhIN[ nw ieh
dw ivsQwr kr sky[ auhnUM mwieAw dI loV hY[ mwieAw AMdr Koj krdw hY qy BrmW 'c ipAw hoieAw sMswr
ik`QoN AweI, kihMdy pihlW hI sIgI[ jy auh kihx ik Btk irhw hY, ieh kyvl gurU hY sMswr dy AMdr, ijhVw
prm cyqn iv`c mwieAw sI, auh kihMdy mwieAw sI pMj BrmW nUM qoVn dI smr`Qw r`K ky, qoV ky BrmW
cyqn dy AMdr, Pyr auh ivkwrI ho igAw[ auhdy ivcoN nUM Awqm pdwrQ dI l`Kqw krw ky iehnUM r`b dy nwl
eISvr hoieAw, eISvr ivcoN iqMn dyvqy- joV idMdw hY[ bwkI ijhVy krm ny mhwrwj kihMdy sMswr
ieku sMswrI ieku BMfwrI ieku lwey dIbwxu ] Bu`ilAw iPrdw hY AYauN pVH lE -
AMg - 7 Dwrnw - ipAwry jI, BrmW iv`c Bu`lI dunIAW,
qy ienHW dy auqy auhnUM jIv v`Krw sI[ mwieAw ibnW gurW qoN smJ nw Awvy[
v`KrI sI eISvr v`Krw sI qy eISvr dw jIv nwl kihx l`gy, mnsuK jI! ikMny Brm ny ijhVy gurU
koeI sbMD nhIN hY kyvl mwieAw dy sMjog krky jIv nwnk ny dUr kry ny, ikMny AOKy krm krdy ny r`b nUM
pYdw ho igAw qy hux jIv nUM muSkl hY ik mYN ikvyN imlx leI, Byd bu`DI C`fdy nhIN, krm krI jWdy ny[
mwieAw qoN CutW[ ie`Qy Aw ky swfw Prk pYNdw hY[ gurU mhwrwj kihMdy, swry Pokt krm ny[
nwnk kihMdy, nhIN pRymIEN! -
invlI krm BuAMgm BwTI ryck pUrk kuMB krY ]
ApnI mwieAw Awip pswrI Awpih dyKnhwrw ] ibnu siqgur ikCu soJI nwhI Brmy BUlw bUif mrY ]
nwnw rUpu Dry bhu rMgI sB qy rhY inAwrw ] AMg - 1343
AMg - 537
kihMdy, fu`b ky mr jWdw hY, mwns jnm brbwd
auhny qW AwpxI mwieAw Awp hI pswrI hY, Awp ho jWdw hY ikauNik Awqm vsqU gurU qoN bgYr nhIN
hI ie`k qoN Anyk hoieAw hY[ pRwpq huMdI[ ieh TIk hY pvn nUM aultw ilAw, CyeI
Anyk hYN] iPr eyk hYN] jwpu swihb c`kr byD ley, mn ijhVw hY suMn ivc cilAw igAw[
ieh qW auhdy hukm dI ikRAw krdI hY[ hr pr auh ijhVw hYgw auh qW Pyr lWBy rih igAw[
hwlq 'c vwihgurU srb klw smr`Q mwieAw qoN inrlyp kihMdy ikhVw?
swfy swmHxy AYs qrHW rihMdw hY ijvyN sUrj hY swfy AwvY n jwie mrY n jIvY qwsu Koju bYrwgI ]
swmHxy[ auhdI SkqI qy auhdw ipAwr Alop nhIN huMdw[ AMg - 333
AsIN ipAwr dy nwl ie`QoN cVHdy hW[ ie`Qy AsIN rukdy auhnUM Koj, auh qyry AMdr smwieAw hoieAw hY,
nhIN hW ik nothing dy ivc cly gey[ Acihncqw qUM qW rsqw hI hor lY ilAw, suMn 'c cilAw igAw[
'c cly gey, swfy swmHxy qW hsqI huMdI hY, prm hsqI auh suMn qW nhIN hY, prm cyqn hY ijMd hY, swfI ijMd
ijhVI ipAwr krdI hY ikauNik auhdw rUp ijhVw hY dI ijMd hY, prm Awpw hY[ ausnUM qUM Koj kr -
auh siq hY, ic`q hY, AnMd hY ipRA hY[ Pyr auhdy 'c
myry mn mn hI aulit smwnw ] AMg - 333
swrIAW hI SkqIAW ny, auhdw hukm vrq irhw hY[ kihMdy, auhdI Koj dw kI hY, Awh mn ny sMswr
auhdy ivc AsIN Awpxw Awp lIn krdy hW[ imtwauNdy vloN ault ky pRmySr vl lg jwxw hY, mn ny ault
hW Awpxy Awp nUM, jd Awpxw Awp imt jWdw hY, Pyr jwxw hY[ sMswr vloN mr jwxw hY[ jdoN jIvq imRqk
auhdw srUp ho jWdy hW - ho igAw, aus vyly ies g`l dI soJI Aw jweygI[ Pyr
ijau jl mih jlu Awie Ktwnw ] ieh jIauNdw ho jweygw -
iqau joqI sMig joiq smwnw ] AMg - 278
gur prswid Akil BeI AvrY nwqru Qw bygwnw ]
bwkI sMswr dy AMdr bwq nhIN kih skdy ik AMg - 333

'Awqm mwrg' 39 Agsq, 2011


swnUM qW gurU dI ikRpw dy nwl Akl Aw geI[ kihMdw, mYN svWg bxw ky idKw idMdw hW[ iek`lw
nhIN qW AsIN bygwny hI iPrdy sI, swfw koeI nhIN hI? kihMdw, hW mYN iek`lw hI idKw idMdw hW[ kihMdy,
sIgw- dyK beI qmwSy qW AsIN bhuq dyKy ieho ijhy, iqlsm
invrY dUir dUir Puin invrY ijin jYsw kir mwinAw ijhnUM kihMdy ny jwdU dy[ pr koeI AYho ijhw idKw
] AlauqI kw jYsy BieAw bryfw ijhVw dyK ky smW vI Krwb nw hovy qy koeI swnUM
ijin pIAw iqin jwinAw ] AMg - 333 rUhwnI qOr qy vI mdd imly - auhdy ivcoN[
AlwauqI ie`k drKq hY, AmrIkw 'c vI hYgw, auh kihx l`gy, srkwr! mYN idKw qW dyvW[ pr
auhdy ivcoN Srbq inkldw hY, bgYr KMf vgYrw qoN myrI iesqRI myry nwl hY[ kihMdy ieh kI g`l? kihMdw,
Awpxy Awp hI Srbq inkldw hY[ iesy qrHW ieQy ie`k mYN dyviqAW nwl Xu`D krky quhwnUM idKwauxw cwhuMdw hW[
AlwauqI dw drKq sI ijhVw auhdw rs pI lYNdw sI, qyry 'c ieh phuMc hY ik mYN svrg 'c phuMc skdw
auhI jwxdw sI dUsry nUM d`s nhIN sI skdw[ kihMdy, hW qy auQy v`fy qoN v`fy dyvqy nUM mYN cYilMj kr skdw
ies qrHW nyVy hY vwihgurU[ pr nyVy nUM dUr jwxdw hY, hW[ auh SkqIAW ijnHW nUM qusIN m`Qy tykdy EN, mYN aunHW
so kihMdy pvn aultwaux dy nwl nhIN g`l bxdI[ nw nwl lV skdw hW[ kihMdy, Pyr koeI g`l nhIN, lVkI
inaulI krm, nw BuAMgm, nw BwTI, nw ryck pUrk kuMB GrvwlI qyrI, mYN bcn idMdw hW ik myrI lVkI hoeygI
kry[ ieh[ kihMdw jI, mnu`K qW iesy qrHW hI kihMdw huMdw
invlI krm BuAMgm BwTI ryck pUrk kuMB krY ] hY pr ivSvwS nhIN mYnUM AwauNdw[ bhuq suMdr hY ieh,
ibnu siqgur ikCu soJI nwhI Brmy BUlw bUif mrY ] AYsw nw hovy ik qusIN bwAd iv`c iehnUM mYnUM dyvoN hI
AMg - 1343 nw[ kihMdy, nhIN jwdUgr! qUM qmwSw kr, auh ibTwl
Brm 'c Bu`ilAw hoieAw f`ub-fu`b mrdw hY[ bwkI id`qI, kihMdy ieh hY myrI lVkI dy nwl ibTwl id`qI[
ijhVy kMm krdw hY ieh qy mhwrwj kihMdy ieh qW qmwSw dyKx l`g gey, ausny ie`k bVw golw k`F ky aupr
swry Pokt krm kry ny[ ie`k AMb cUpxw hY, AMb dw nUM su`itAw[ dyKdy-dyKdy A`KW qoN EJl ho igAw qy Pyr
gu`dw qW k`F-k`F is`tI jWdw hY, jdoN gu~TlI Aw geI, PV ky iK`icAw[ kihMdw mhwrwj! kumMd pw id`qI mYN
auhnUM leI jWdw hY, dMdW nwl c`bI jWdw hY[ g`udw qW svrg lok nUM[ hux mYN cVHdw hW qy r`sI dy auqy
qUM iksy kMm 'c nw ilAw[ auhI qW AslI cIz sI qy cVHdw-cVHdw A`KW qoN auhly igAw qy aupr jw ky Awvwz
iClVW nUM qUM lY irhw hYN[ bdwm Kwxw hY, iC`lV c`bI id`qI ik srkwr! mYN dyviqAW nwl Xu`D krn l`igAw
jWdw hY ijhVw ivclw ih`sw hY auh su`t idMdw hY[ kylw hW qy sB qoN pihlW mYN pvn dyvqy nwl, vrun dyvqy
Kwx lgdw hY, iC`lV Kwx l`g jwvy qy ivclw gud ` w sut
` nwl mYN Xu`D krdw hW, pwxI dy dyvqy nwl[ QoVHI dyr
dyvy, kihMdy AwhI sMswr dw hwl hY pRymIEN! - qoN Awvwz AweI, Kt-Kt dI Awvwz suxdI hY, mwr
AMDw BirAw Bir Bir DovY AMqr kI mlu kdy n lhY ] lY-mwr lY dI Awvwz suxdI hY[ Awvwz AweI ik
AMg - 1343 srkwr! mYN vrun dyvqw k`t ky Q`ly DrqI 'qy sut ` id`qw,
drSn kro[ kI dyKdy ny AsmwnW dy ivcoN DV Aw irhw
AMdr qW mYl nwl BirAw hoieAw qy AMnHw hoieAw
hY, k`itAw hoieAw qy pwxI hI pwxI vrsxw SurU ho
hoieAw hY -
igAw[ pwxI cVH igAw swry, kihMdy lY beI, ik`fw
nwm ibnw Pokt siB krmw bhwdr hY dyKo, vrun dyvqy nwl Xu`D kirAw hY iesny[
ijau bwjIgru Brim BulY ] AMg - 1343 QoVHI dyr qoN bwAd Awvwz AweI ik mhwrwj! hux mYN
bwjIgr dI bwjI dyK ky ijvyN AsIN Bu`l jWdy hW Agn dyvqy nwl XùD kr irhw hW, iehdIAW lwtW mYnUM
ies qrHW Bu`l igAw[ ie`k rwjw sI auhdy kol ie`k swV rhIAW ny[ pr mYN ij`q jwvWgw[ QoVHI dyr qoN
bwjIgr AwieAw, qRwtk vwlw[ auhny ikhw ik srkwr! bwAd, iehdw gl k`itAw hoieAw Aw irhw hY mhwrwj!
Awp kI jY ho[ kihMdy, kOx hYN qUM? kihMdw, jI mYN bwjI drSn kro[ A`g hI A`g l`g geI ij`Qy igirAw[
pwaux vwlw, mYN jwdUgr hW - swirAW ny mUMh 'c auNglW pw leIAW, dMdW hyTW lY
bwjIgir jYsy bwjI pweI ] leIAW, bwdSwh vI hYrwn ho igAw ik hYN AYfw bhwdr!
nwnw rUp ByK idKlweI ] AYfw qW koeI dunIAW 'c suixAw hI nhIN[ hovy nw qW
sWgu auqwir QMim@E pwswrw ] mYN ies jwdUgr nUM AwpxI POj dw sB qoN v`fw APsr
qb eyko eykMkwrw ] AMg - 736 bxw dyvW[ auh Awpxy ihq nwl g`l soc irhw hY[ Pyr
mYnUM koeI kmI nhIN mYN iksy nwl Xu`D kr lvW, ijhVw

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


40
AYfy-AYfy XoiDAW nUM mwr-mwr su`tI jWdw hY, auhny ie`Qy kihx l`gy, bwjIgr! AdBu`q KylH idKwieAw qUM[
iksy nUM kI smJxw hY[ ies qrHW ikMinAW dy hI su`ty, iehdw Bwv kI hY, ijhVw qUM swnUM d`sxw cwhuMdw hYN?
AKIr AwieAw ik hux mYN ieMdr nwl Xu`D kr irhw
hW, auh b`jr Asqr myry nwl lw irhw hY, atomic kihx l`igAw, srkwr! Bwv ieh hY ik mYN ie`k
vwr myry nwl kr irhw hY[ aus vyly Awvwz AweI ik Cotw ijhw mnu`K hW, myry 'c AYnI qwkq hY ik ijMny
mhwrwj! mYN mr irhw hW, srIr dVMm krky Q`ly jw qusIN bYTy EN, mYN ie`k KylH krky quhwnUM idKw id`qw, mYN
igirAw, ieh ijhVI iesqRI sI ausdI bYTI dyKdI, auh swry ihpnotweIz kr id`q[y iksy dyvqy nwl mYN XuD ` nhIN
ivrlwp krn l`g geI[ bhuq roNdI hY, mYN kI krWgI, kirAw, ikqy mYN igAw nhIN, jy kirAw huMdw, aunHw dy
qUM kwhnUM Xu`D krn igAw[ Awrwm nwl rotI KWdy sI[ isr hux vI ie`Qy pey huMdy[ ieh qW myrI will power
rwjw vI APsos 'c Aw igAw, vzIr, swrI prjw sI ijvyN mYN khI jWdw sI, quhwnUM EhI nzr AwauNdw
APsos 'c bYTI hY[ AKIr aus ny ikhw ik iehdw sI[ so pRmySr ijhVw kroVW bRihmMfW dw mwlk auhdw
sskwr kro mYN nwl sqI hoxw hY[ bQyrw smJwieAw, vI ieh jwdU ho irhw hY ie`k KylH ho irhw hY qy sMswr
kihMdI nhIN mYN pqIvrqw iesqRI hW[ mYN iehdy nwl s`cw nzr Aw irhw hY[ ArbW KrbW swl qoN isRStIAW
sqI hoxw hY[ jdoN sqI ho geI, aus qoN bwAd jwdUgr bxdIAW FihMdIAw, swieMs bxI hoeI hY, ividAwvW
Aw igAw, kihMdw mhwrwj! KylH psMd AwieAw? myrI bxIAW hoeIAW ny drAsl hY kuC vI nhIN ieh[ ieh
iesqRI d`so ik`Qy hY pihlW? hYrwn ho gey, koeI boldw supny dy AMdr AwauNdw hY, jd jwg KulH jWdI hY Pyr
nhIN hY[ kihx l`gy, mhwrwj! myrI iesqRI d`so, mYN kuC vI nhIN huMdw[ ie`Qy ie`ko hI pRmySr Awpxw Awp
quhwfy qoN bcn ilAw sI? kihMdy auh qW sqI ho geI[ hI huMdw hY, dUjw huMdw hI nhIN[ kihMdy ieh Brm 'c
kihMdw, JUT boldy EN, auh qusIN s`q ijMidAW dy AMdr Bu`l igAw sMswr[ bwhrlIAW g`lW krI jWdw hY, AMdroN
mihl 'c bMd krI hoeI hY, mYN Awvwz idMdw hW, auhny mYl nhIN DoNdw ijhVI nyqrW 'qy jMm geI[ ijhdy krky
myrI Awvwz dw jvwb dyxw hY, qusIN JUT boldy EN, swry swnUM pRmySr dy drSn nhIN ho rhy-
kihMdy ny ik nhIN mhwrwj qW AYny cMgy ny, beI ieh AMDw BirAw Bir Bir DovY AMqr kI mlu kdy n lhY ]
qW g`l kr hI nhIN skdy[ swfy swirAW dy swmHxy auh nwm ibnw Pokt siB krmw
sqI hoeI hY[ kihMdw, qusIN swry hI JUTy E, rwjy dw ijau bwjIgru Brim BulY ] AMg - 1343
p`K kr rhy EN, mYN prdysI iek`lw grIb rih igAw ijvyN bwjIgr dI bwjI pwaux 'qy AsIN Bu`l gey,
qy mYnUM koeI hwA dw nwArw mwrn vwlw vI nzr nhIN kihMdy AYs qrHW sMswr B`ul igAw -
Aw irhw quhwfy 'coN[ so aus vyly bhuq zor dI Awvwz Ktu krm nwmu inrMjnu soeI ]
mwrI[ ijvyN b`dl grjdw hY, EDroN vI Awvwz AweI qU gux swgru Avgux mohI ] AMg - 1343
ik mYnUM rwjy ny kYd kirAw hoieAw hY[ sB hYrwn ho iqMnW guxW dy AMdr sMswr c`l ky Bu`ilAw ipAw
gey ik Awh kI bx igAw[ drvwzy KolHy AMdroN inkl hY[ kihMdy ies qrHW imldw nhIN mhwrwj dw Purmwn
AweI pqnI[ kihx l`igAw, mhwrwj! AwhI bcn huMdw hY -
hY? quhwfy rwjy lokW dw ieqbwr nhIN koeI[ iksy kol
pwTu piVE Aru bydu bIcwirE invil BuAMgm swDy ]
koeI jvwb nhIN bx AwauNdw[ kihMdy hYrwn ho gey
pMc jnw isau sMgu n CutikE AiDk AhMbuiD bwDy ]
jwdUgr! swnUM smJ 'c kuC nhIN Aw irhw[ AKIr KylH
AMg - 641
smwpq krky kihMdw, mhwrwj myrw, ienwm idE[ kihx
l`igAw, mhwrwj! myry nwl koeI iesqRI nhIN sI, mYN lyikn hoieAw kI? kihMdy kwm, kRoD, loB, moh,
ikqy igAw nhIN, mYN ie`Qy hI KVHw irhw hW, Awh ijhVI AhMkwr ienHW nwloN qW sMg Cut igAw, ies qoN vI
quhwnUM DrqI 'qy QoVIH dyr pihlW A`g l`gI nzr AwauNdI izAwdw bMnH ilAw ik mYN ieh krm kr lvW[
sI, dyKo swry bUty auvyN hI nzr Aw rhy ny[ Awh pwxI ipAwry ien ibiD imlxu n jweI
hI pwxI quhwnUM nzr AwauNdw sI hux dyKo ingHw mwr mY kIey krm Anykw ]
ky, pwxI dw koeI nwm inSwn nhIN auQy[ icKw nzr hwir pirE suAwmI kY duAwrY dIjY buiD ibbykw ]
AwauNdI sI[ jldI nzr AwauNdI sI, dyKo mhwrwj! ikqy AMg - 641
icKw hY ie`Qy? kihx l`gy, srkwr! myry nwl myrI bwkI cu`p krky vI lMGw ley swlW dy swl ik
iesqRI vgYrw koeI nhIN, mYN qW iek`lw AwieAw sI jI Plwxy sMq monI ny, boldy nhIN hYgy iksy nwl?
quhwfy swmHxy[ mhwrwj kihMdy, Pyr kI v`fI g`l hoeI? gurU dsvyN

'Awqm mwrg' 41 Agsq, 2011


pwqSwh kihMdy, Awh imrg boldy ny iksy nwl? Awh AKIr iehny C`fdy-C`fdy iqMn cIzW nwl lY leIAW, Gr
bld boldy ny BweI? kihMdy, Pyr bld qy imrg dI C`fx vyly ie`k srwxw lY ilAw, ie`k drI lY leI CotI
hI vifAweI hoeI[ r`b ny zubwn id`qI hY, ies vwsqy ijhI, ie`k gVvI lY leI[ ie`k idn ipAw hY drKq
ik Awp vI nwm jp qy dUijAW nUM vI jpw[ Awp cMgy Q`ly, srHwxw lwieAw hoieAw hY, bIbIAW jw rhIAW ny
rsqy 'qy c`l qy zubwn dw pRXog krky dUsirAW nUM vI koeI[ koeI soJI vwlIAw ny ivcwr krdIAW jWdIAW ny,
cMgy rsqy 'qy clw, mon krnw qyrw koeI kMm sIgw? kihMdIAW dyK BYx! iehny Gr-bwr C`ifAw lyikn su`KW
iehdy nwloN mn nUM cu`p krw[ zubwn nUM cu`p nw krw, dI lwlsw nhIN ies qoN C`f hoeI Ajy[ kihMdy srHwxw
mn nUM krw, mn nUM iviSAW ivkwrW vl Dwaux nw dyh, lw-lw pYNdw hY[ mn nUM g`l l`g geI[ ausy vyly auhny
n`Tx nw dyh, iehnUM cu`p krw - srHwxw qy drI C`f id`qI qy gVvI iv`c pwxI pw ilAw
moin BieE krpwqI rihE ngn iPirE bn mwhI ] kry, pI ilAw kry, kol r`K ilAw kry[ ie`k idn koeI
qt qIrQ sB DrqI BRimE duibDw CutkY nwhI ] hor AYsw hI pRymI Awey, kihMdy sMqw! Gr C`ifAw, bwr
AMg - 641-42 C`ifAw, sB kuC C`ifAw, gVvI kwhnUM cu`kIN iPrdw hY,
lyikn duibDw qW CutI nw, auQy dw auQy hI rihMdw do h`Q qyry lwey hoey ny pRmySr ny pwxI pIx vwsqy,
hY AwdmI[ hyToN pIxw hY qW dovyN h`QW nwl c`uk ky aUNjl Br ky
pI lY, jy koeI iplwaux vwlw hY qW aUNjl lw lY mUMh
BrQrI hrI mhwrwjw sI, AYsI swKI AwauNdI hY nUM qy pI lY[ iehnUM kwhnUM gVvI nUM cu`kIN iPrdw hYN,
ik ipMglw rwxI ausdI sB qoN ipAwrI rwxI sI[ iksy klpxw qYnUM huMdI hY ik cu`kW, koeI cu`k ky nw lY jwey[
bRwhmx ny qp krky Amr Pl pRwpq kirAw dyviqAW gVvI vI C`f id`qI, aus qoN bwAd krpwqI bx igAw[
qoN ik ijhVw iesnUM Kw leygw auh hmySw hI juAwn AwieAw nw kry koeI gzw krn vwsqy[ koeI dy jwvy
rhygw[ kwl nhIN auhdy auqy Aweygw, bVI dyr q`k bicAw qW TIk hY[ nw vsqr pihny, idgMbr ho igAw[
rhygw kwl qoN[ jdoN auhnUM dy id`qw, auhdw ipAwr sI
rwxI nwl auhny ikhw ik clo mYN qW pihlW cilAw A`j pUrnmwSI dw cMdrmw cmk irhw hY, qy swmHxy
jwvW, ikqy myrI rwxI nw myry qoN pihlW clI jwvy[ ieh Gwh dy iv`c ij`Qy bYTw hY, ingHw geI qW hYrwn ho igAw
Pl dy idqw qy bwdSwh byiPkr ho igAw[ kihMdw, ik AYfw v`fw lwl ieh qW mYN dyiKAw hI nhIN hY[
iehnUM Kw leIN[ auhdw ipAwr sI iksy mhwvq nwl, ibnW socy smJy h`Q pw ilAw[ h`Q iv`c kI AwieAw,
auhny auhnUM dy idqw[ auh ijhVw mhwvq sI hwQIKwny pwn Kw ky iksy ny pIk QùkI hoeI sI[ bhuq pCqwieAw
dw, auhny vysvw nUM dy idqw[ auh vysvw kihx l`gI ik myrw mn qW vs nw hoieAw mYN rwj vI C`f idqw,
ik myrw jIvn qW pwpW dy nwl BirAw hoieAw hY qy sB kuC C`f id`qw, krpwqI vI ho igAw, ngn vI
mYN qW ie`k pwp dw kIVw hW, mYN bhuqw jIauN ky kI iPrdw hW -
lYxw hY? ieh hovy nw qW bwdSwh DrmI hY iehnUM ikauN moin BieE krpwqI rihE ngn iPirE bn mwhI ]
nw dy dyvW[ ieh bVI dyr q`k qkVw rhygw, jIauNdw qt qIrQ sB DrqI BRimE duibDw CutkY nwhI ]
rhygw[ bwdSwh kol ilAw ky ausny dy idqw[ pCwx AMg - 642
ilAw ik ieh qW EhI Pl hY, gyVy Kw ky Aw igAw[ ieh qW vwSnw hI nhIN myrI Ajy Cùt skI[ bhuq
rwxI nUM puiCAw, auhny ikhw ik mYN KwDw nhIN ieQoN kwauN pCqwieAw[ Pyr auhny ie`k pusqk ilKI hY 'bYrwg
cu`k ky lY igAw, pqw nhIN auhny ik`Qy su`itAw hY[ Sqk' ie`k 'nIqI Sqk' BrQrI hrI dI hY, bhuq
mhwvq bulw ilAw kihMdy s`c d`s nhIN qW mYN ie`Qy sohxIAW ikqwbW ny[ auhdy 'c ilKdw hY ik mn duSmx
sKq qoN sKq szw dyvWgw[ kihMdw, hzUr! mwro C`fo, ijMnW icr jIauNdw hY, sB duSmx jIauNdy ny[ jdoN mn
mYnUM quhwfI mhwrwxI ny id`qw hY[ ieh myry nwl ipAwr duSmx mr igAw qW swry hI duSmx mr gey[ A`Kr
krdI hY, kihMdw nhIN mYN nhIN krdw[ myrw ipAwr ie`ko ijhy hI ny Bwv do ny -
vysvw nwl hY, auhny Awp nUM dy id`qw, ikauNik auh mn irpy jIqy sB irp jIqy[
quhwnUM cMgw smJdI hY[ 'mn jIqy jg jIqy' ijMnW icr mn duSmx jIauNdw
vYrwg l`g igAw, koeI kwrn hoieAw krdw hY hY EnW icr swry hI duSmx jIauNdy ny, APsos kirAw
vYrwg dw[ qIbr vYrwg lg igAw[ Gr-bwr C`f id`qw, ausny[ mhwrwj kihMdy, BweI! duibDw qW CutI nw[
gorKnwQ kol jw ky auhdw cylw bx igAw[ auh kihMdw, mn kwmnw qIrQ jwie bisE isir krvq Drwey ]
jwh, pihlW rwxIAW nUM mwqw kih ky mMg ky ilAw[ AMg - 642

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


42
qIrQ 'qy cilAw igAw ik ie`Qy ijhVw mrygw auh AMg - 642
svrg nUM jweygw[ kwSI dy ivc mShUr hY[ kwSI iSvw ijhVy ip`Cy d`sy ny K`t krm auh vI krdw hY,
dw Sihr kihMdy ny ik auQy ijhVw mrygw auh svrg pUjw vI krdw hY, Arcn vI krdw hY, bMdn vI krdw
nUM cilAw jWdw hY qy vyd ivAws ny Awpxw Sihr hY[ fMfauq vI krdw hY pr jy AMdroN hauN dw nukqw
vKrw vsw ilAw - mghr[ auhdy ivc kr idqw ik dUr nhIN hoieAw[ mhwrwj kihMdy, Pyr kuC nhIN bxnw,
ijhVw ie`Qy mrygw auh bYkuMT nUM jweygw, ikauNik svrg ieh bMDn bxI jwxgy swrIAW cIzW[ hor vlytI jweyNgw
hyTW hY pMj s`q mMzlW qy bYkuMT auqy hY[ iSvjI nUM jd Awpxy Awp nUM[
pqw l`igAw ik ieh qW kwSI vwly lok mghr jw ky
jdoN gurU dsvyN pwqSwh nUM bùDUSwh imilAw, auhny
v`s gey qW QoVHw icMqw 'c ho gey ik sMq dw bcn hY
ikhw, pwqSwh! mYN rozy vI r`Ky, m`kw SrIP dy h`j nUM
ik ieh vI myry 'c SkqI nhIN ik mYN twl dyvW, hux
vI igAw, v`fy-v`fy mYN iclHy vI k`ty[ bVIAW swDnW
aupwau kirAw jwvy[ hux gxyS kihx l`gy ik mYN Awh
krIAW[ h`t Xog vI kirAw, rwj Xog vI kirAw, pr
kr dyvW[ aunHW kol cly gey, kihMdy gurU jI! ie`Qy
mYnUM rwh nhIN imilAw[ mhwrwj kihMdy, ieh qW qUM
ijhVw mrygw auh kI hoeygw kihMdy bYkuMT nUM jweygw[
sMgl vlytdw irhw hYN ik mYN Awh kirAw, Awh kirAw[
QoVHI ijhI dyr bwAd Pyr pu`C ilAw, Pyr p`uC ilAw[
kihMdy, haumY hor motI kr leI[ kihMdy, ieh qW nukqy
jd A`TvIN nOvIN vwrI pui` CAw, kRD
o Aw igAw kuC auhnU,M
hor lweI jWdw hYN[ nukqw qW ie`ko hI bhuq sI ijhny
kihMdw, mhwrwj! mYN smiJAw nhIN, ie`Qy ijhVw mrygw,
mujrm bxw id`qw mihrm qoN[ mihrm vwkPkwr nUM
ik`Qy jweygw? kihMdy gDw hoeygw[ kihMdy qQwAsqU[ aus
kihMdy ny, jy nukqw l`g jwvy aurdU dw A`Kr hY gunhgwr
idn qoN mghr au~jV igAw[ kbIr swihb ny swrI
bx jWdw hY[ ie`k nukqy ny kihMdy PswieAw hoieAw hY,
izMdgI kwSI 'c ibqweI[ jdoN srIr C`fxw sI mghr
qUM qW ikMny lw ley, mYN kwhby vI igAw, mYN lMgr
Aw gey[ swry hYrwn ho gey ik Bgq jI! p`uTI g`l
clwauNdw hW, mYN h`j kIqy, mYN nmwzW pVHIAW, mYN rozy
Aw geI quhwfy idmwg 'c[ ie`Qy mrn vwly qW Koqy
r`Ky, mYN zkwq krI[ AYN qW nukqy bMnHI jWdw hY pRymIAW!
bxngy[ kihMdy, pRymIEN! ijhVw pRmySr dw ipAwrw hY
sMgl vlytI jWdw hYN Awpxy Awp nUM, ienHW nUM C`f
jy mghr mr jWdw hY auh nrkW 'c nhIN jWdw, auh
swirAW nUM su`t dy prHy, ieh iksy kMm dy nhIN hn[
qW prm gqI nUM pRwpq huMdw hY[ igAwnvwn jd hY hI
Aw jw, hukm 'c pRmySr dy[ gurU dy ipAwr ivc Aw
nhIN, auhnUM nrkW 'c kOx lY jweygw[ ieh qW haumY
jw, bjd 'c Aw jw[ nyqr KulH gey, ausy vyly n`cxw
vwly lokW dIAW g`lW ho skdIAW ny[ so ies qrHW -
SurU kr id`qw, lwh pMfW dIAW pMfW mwrIAW ik mYN pIr
mn kwmnw qIrQ jwie bisE isir krvq Drwey ] hW, myry cyly ny sB lwh id`qw[ mhwrwj kihMdy -
AMg - 642
pUjw Arcw bMdn fMfauq Ktu krmw rqu rhqw ]
krvq vI isr auqy Drw ley, Awry dy nwl srIr hau hau krq bMDn mih pirAw
ktw ilAw[ nh imlIAY ieh jugqw ] 5 ]
mn kI mYlu n auqrY ieh ibiD jy lK jqn krwey ] jog isD Awsx caurwsIh
kink kwimnI hYvr gYvr bhu ibiD dwnu dwqwrw ] ey BI kir kir rihAw ]
AMg - 642 vfI Awrjw iPir iPir jnmY
dwn idMdw hY, svrg dI pRwpqI ho jWdI hY[ sonw hir isau sMgu n gihAw ] AMg - 642
vI dy id`qw, kwmnI vI dy id`qw, hwQI vI dy id`qy, GoVy gurU dsvyN pwqSwh mhwrwj ie`k ipMf hY ijsnUM
vI dy id`qy, bhuq qrIikAW nwl dwn, zmIn-jwiedwd jogIpurw kihMdy ny[ Awp Kdrwxy dI Fwb 'qy ijhnUM
dy id`qI[ mhwrwj kihMdy - mukqsr kihMdy ny A`jklH auQoN zKmIAW nUM sMBwlx qoN
AMn bsqR BUim bhu Arpy nh imlIAY hir duAwrw ] bwAd ShIdW dw sskwr krn qoN bwAd, auQy pwxI
AMg - 642 dy kMFy kYNp lwieAw hoieAw hY qy kIrqn ho irhw hY,
lyikn r`b dw duAwrw qW dUr rih igAw BweI, pwT ho rhy ny, koeI au~cI kr irhw hY, koeI hOlI kr
ikauN ieh gurU qoN bgYr duAwrw nhIN imldw - irhw hY[ koeI jYkwry bulw irhw hY, ijho ijhw iksy dw
iKAwl hY, ikqy GoVy ihxk rhy ny, ikqy ik`lHy g`fy jw
Dwrnw - ibnW gurW qoN nw imldw duAwrw,
krm BwvyN l`K kr lY[ rhy ny, prly iknwry ie`k jogI rihMdw hY, auh jogI ny
cyilAW nUM puuiCAw ik ieh kOx hY? ieh kwhdw KVkw
pUjw Arcw bMdn fMfauq Ktu krmw rqu rhqw ]

'Awqm mwrg' 43 Agsq, 2011


ho irhw hY A`j ie`Qy? kihx l`gy, mhwrwj! ie`Qy dsvyN BweI! iehdy nwl pRmySr dw duAwrw qW nhIN imldw
gurU nwnk Awey hoey ny ijnHW dw nwauN gurU goibMd isMG ieh qW h`T krm ny, Pokt krm ny swry[
hY qy aunHW ny bVy Bwry Xu`D kry ny[ swrw pirvwr vwr rwj lIlw rwjn kI rcnw kirAw hukmu APwrw ]
id`qw dyS dy auqoN[ AYauN smJ lE ik ihMdU Drm dI syj sohnI cMdnu coAw nrk Gor kw duAwrw ]
rwKI qy inmwxy qy inqwxy iksy muslmwnW dI rwKI, pIrW AMg - 642
PkIrW dI rwKI krn vwsqy swrw pirvwr vwr id`qw so ieh swry ijMny krm ny, swirAW nUM mhwrwj
qy hux Kdrwxy dI Fwb 'qy bVw BwrI Xu`D krky ie`Qy kihMdy ny, pRymIEN! ieh mn dy h`T krky cldy ny,
Awey hoey ny[ kihx l`gy, Pyr qW AwpW nUM drSn krny ienHW dy ivc kuC nhIN hY[ ienHW nwl r`b nhIN imldw
cwhIdy ny, kihMdy hukm jo hovy mhwrwj! kihMdy, ik`fw ies qrHW Purmwn hY -
ku hY, gurU dI aumr ikMnI ku hY[ kihMdy jI, cwlI swl
Dwrnw - sB Qky krm kmwey jI,
qoN hyTW-hyTW hI hY[ kihMdy, Pyr nhIN jwxw[ kihMdy,
mn hT iknhy nw pwieE[
ikayuN mhwrwj? kihx l`gy, auhny ikhVy vyly K`t krm mnhiT iknY n pwieE sB Qky krm kmwie ]
krm kr ley? nyqI, DoqI kd kr leI, kd pRwxwXwm AMg - 593
is`D kr ilAw? nhIN, Pyr nhIN jwxw, Pyr XoDw hY qy
Q`k gey, v`fy-v`fy is`D-swDk, gorKnwQ vrgy,
auQy kuC isMG iPrdy sI, aunHW ny Aw ky mhwrwj nUM d`s
BrQrI vrgy, sB Q`k gey, gurU nwl imly qW jw ky
id`qw ik mhwrwj AYs qrHW kihMdy ny[
koeI g`l bxI[
mhwrwj kihMdy Awh ijhVw jogI hY nw iehdI mnhiT iknY n pwieAw kir aupwv Qky sBu koie ]
5100 swl dI aumr hY[ ieh pMj sO swl dI smwDI shs isAwxp kir rhy min korY rMgu n hoie ]
lwauNdw hY[ iv`c bYT jWdw hY, p`Qr icx lYNdw hY qy AMg - 40
auhdy bwAd dsdy cly AwauNdy ny sIny-ey=bsIny ik pMj mnhiT iknY n pwieE sB Qky krm kmwie ]
sO swl nUM Plwxy swl dy iv`c jw ky ieh Ku`lHxw hY qy mnhiT ByK kir Brmdy duKu pwieAw dUjY Bwie ]
aus vyly iehnUM k`F lYNdy ny, Pyr QoVHy swl rihMdw hY, AMg - 593
Pyr smwDI lw lYNdw hY, Xogw AiBAwsI hY ieh[ kihMd,y surqI mwieAw iv`c hY iDAwn lweI jWdw hY bgly
purwxw K`lV cu`kIN iPrdw hY[ Awh g`l auhdy kMnW 'c vWgU[M
phucM geI[ nwl mhwrwj ny kih id`qw ik iehnUM igAwn
jpu qpu kir kir sMjm QwkI
nhIN hoieAw, Ajy Brmdw iPrdw hY, Ajy iehdw jnm hiT ingRih nhI pweIAY ]
mrn nhIN mu`ikAw - nwnk shij imly jgjIvn siqgur bUJ buJweIAY ]
vfI Awrjw iPir iPir jnmY AMg - 436
hir isau sMgu n gihAw ] AMg - 642 kihx l`gy, mnsuK jI! ieh ijMny krm qusIN d`sy
pRmySr dy nwl nhIN Ajy iehdw imlwp hoieAw[ ny, ieh gurU mhwrwj ny swry hI r`d kr id`qy[ kihx
g`l KrI kih id`qI[ kihx l`igAw, Pyr mYnUM lY c`lo[ l`igAw, Pyr mhwrwj ny r`iKAw kI hY? gurU nwnk dy
gurU mhwrwj kol Aw igAw[ mhwrwj kihMdy, ikauN XogI Gr iv`c ikhVI cIz pRvwn hY? kihMdy, gurU nwnk ny
jI! ikMnI aumr ho geI? kihx l`igAw, mhwrwj! ijMnI pRvwn kIqw hY -
qusIN d`sI hY TIk EnIN hI hoeI hY[ kihx l`gy, kI hir kIriq swDsMgiq hY isir krmn kY krmw ]
g`l AYnw purwxw K`lV r`iKAw hY qy prm pd dI AMg - 642
pRwpqI qW hoeI nhIN Ajy, kI Pwiedw hY Pyr iehdw?
hrI dw kIrqn qy swDU sI sMgq ieh swry krmW
ikvyN-ikvyN sMswr 'c Bwxw vriqAw? kihx l`igAw,
dw SRomxI krm hY lyikn ieh pRwpq auhnUM huMdw hY -
mhwrwj! keI vwrI jd myrI smwDI KulHdI sI qW ie`Qy
jMgl hI jMgl huMdw sI[ keI vwrI jd KulHdI sI qW khu nwnk iqsu BieE prwpiq
bhuq Sihr dy Sihr, v`fw Sihr huMdw, bhuq AbwdI ijsu purb ilKy kw lhnw ] AMg - 642
huMdI[ kihMdy, bVw smW mYN dyiKAw hY Adldw-bdldw[ m`Qy 'c lyK iliKAw hovy -
ikRpw kro, mYnUM prm pd dI soJI krwE[ mhwrwj ny ibnu Bwgw sqsMgu n lBY
ikRpw krky igAwn dI bKiSS kIqI qy auDwr kirAw[ ibnu sMgiq mYlu BrIjY jIau ] AMg - 95
mhwrwj kihMdy, aumr vDwaux nwl kI huMdw hY qyro syvku ieh rMig mwqw ]

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


44
BieE ik®pwlu dIn duK BMjnu ihrdy ivc SWq nw AweI[
hir hir kIrqin iehu mnu rwqw ] AMg - 642 kihx l`g,y BweI BgrIQ! duD ` dw jilAw hoieAw,
so ies qrHW jdoN swrI bwqcIq ho c`ukI, kihx PUkW mwr-mwr ky pwxI nUM pINdw hY[ mYN A`DI izMdgI
l`igAw mnsuK ik dyK BweI BgIrQ! mYnMU qW AYaNu lgdw lMGw id`qI[ SONk mYnUM bcpn qoN hY, pr A`j q`k mYnUM
hY ijvyN qyry gurU hI boldy huMdy ny[ ikMnW icr ho igAw pUrw nhIN imilAw[ pr jy mYnUM kuC idKw dyx, Pyr mYN
qYnUM aunHW kol rihMdy nUM[ kihMdy, BweI mnsuK! mYnUM swrI izMdgI vwsqy idl dw sOdw krky sB kuC vyc
izAwdw dyr qW nhIN hoeI pr pihlW mYnUM vI cytk dyvWgw aunHW nUM auh myry qy mYN aunHW dw[ipAwr lw ky
l`gI hoeI sI, pr mYN dyvqy dI pUjw krdw sI, dyvI Pyr mYN is`K bx jwvW[ mYN kI krW? ibnW SkqI dyKy
dI[ swDU sMqW dI sMgq vI krdw sI pr koeI imilAw 'qy myrw mn pRqIq 'c nhIN AwauNdw[
nhIN sI ijhVw rMg cwVH dyvy[ ie`k iml igAw qy rMg
BweI BgIrQ jI kihx l`g,y mnsuK jI! qusIN bVy
cVH igAw[ kihMdy, pUrw hY[ pUry nUM dyr nhIN l`gdI[
isAwxy EN[ pr quhwnUM pqw hY krwmwq qW koeI cIz
auh qW ie`k sikMt lwauNdw hY, AYaNu mhwrwj kihMdy ny-
hI nhIN huMdI[ ieh qW ijhdw mn iekwgr ho jwvy,
Dwrnw - ivcoN mwr k`FIAW buirAweIAW, auh v`fy-v`fy kOqk krky idKw idMdw hY[ ieh sMqW dI
gurW ny isr 'qy r`K ky[ inSwnI qW nhIN huMdI[ sMqW dI inSwnI qW ieh huMdI
kir hukmu msqik hQu Dir ivchu hY -
mwir kFIAw buirAweIAw ] AMg - 473
ieh nIswxI swD kI ijsu Bytq qrIAY ]
mnsuK! gurU nwnk pwqSwh ijhnUM iml jwvy, auhnUM AMg - 320
koeI dyr dy iv`c pRwpqI huMdI hY qy auhdI qW idRStI AwvY swihbu iciq qyirAw Bgqw ifiTAw ]
hI hY - AMg - 520
nwnk ndrI ndir inhwl ] AMg - 8 ijhnUM dyKx swr vwihgurU-vwihgurU hox l`g jwvy[
mYN vI BrmW 'c ipAw hoieAw, vihmW 'c ipAw rwm-rwm, A`lwh-A`lwh hox l`g jwvy, kihMdy auh swDU
hoieAw, h`T krm krdw sI[ lyikn gurU nwnk nUM imldy huMdw hY[ ieh inSwnI huMdI hY swD dI[ krwmwq nhIN
swr ibnW hI pVHy qoN sB kuC pVH igAw[ ibnW hI d`sy huMdI[ krwmwq qW koeI cIz nhIN, mhwrwj qW ieh
qoN sB kuC is`K igAw[ AMdr KolH idqw[ jdoN nukqw kihMdy ny ik krwmwq iDrkwrXog cIz hY -
Aw igAw, kUj M I iml geI Pyr sB kuC id`sx l`g igAw[ ibnu nwvY pYnxu Kwxu sBu bwid hY
sB kuC mihsUs ho igAw[ igAwn Awpy hI ho igAw[ iDgu isDI iDgu krmwiq ]
bcn Awpy hI ho igAw[ sw isiD sw krmwiq hY
kihx l`igAw, ik beI dyK! mYN qYnUM dsdw hW AicMqu kry ijsu dwiq ]
ik myrI ie`k pRq`igAw hY, mMn qW igAw mYN 100%, nwnk gurmuiK hir nwmu min vsY
qyrIAW g`lW 'c rs bhuq hY[ iK`c bhuq hY, mYN gurU eyhw isiD eyhw krmwiq ] AMg - 650
nwnk dy drSn nhIN kry pr myry AMdr iK`c pY geI jy nwm mn iv`c vs igAw qW, qW is`DI hY[ jy
hY qy ihrdw ies qrHW lgdw hY ik mYN n`T ky jw imlW[ nwm mn iv`c nhIN visAw ieh iDrkwrXog hY is`DI[
pr mYN A`gy keI vwrI DoKw Kw c`uikAw[ Awh g`l myry iriD isiD sBu mohu hY nwmu n vsY min Awie ]
suBwA 'c smJ lY, cwhy mzbUrI smJ lY[ beI jy qW AMg - 593
mYnUM idKw idqI Azmq qW, qW mYN mMn jwvWgw ikauNik bwkI jdoN nwm ihrdy 'c vs igAw, Pyr kI
myry ihrdy 'c SWq nhIN AweI[ swD mYN bhuq v`fy- hoeygw?
v`fy dyKy ny, v`fy-v`fy fyry dyKy ny[ hzwrW dI qwdwd 'c nv inDI ATwrh isDI ipCY lgIAw iPrih
aunHW dy cyly bwly dyKy ny qy pdwrQW dy BMfwry Fyr l`gy jo hir ihrdY sdw vswie ] AMg - 649
hoey dyKy, sony cWdI dy Fyr l`gy dyKy ny, mYN vI AwpxI ieh qW mwmUlI g`lW huMdIAW ny[
vwh lweI, crn prsy, sB kuC kirAw[ lyikn myrI nwtk cytk kIey kukwjw[
ksv`tI ieh sI ik myry ihrdy 'c jy SWq Aw geI pRB logn kh Awvq lwjw[
qW qW ieh pUrw, jy SWq nw AweI Pyr nhIN pUrw[ bhuq
krwmwq koeI prK nhIN hoieAw krdI ieh qW
mYnUM imly ny ies qrHW kihMdw hY -
Awm hI sihj suBwA gurisKW 'c ny[ ikMny guris`KW dw
Dwrnw - dMBI swD imly bhuqyry, pqw hY ijnHW 'c byAMq SkqIAW sI, hYrwn ho jweIdw

'Awqm mwrg' 45 Agsq, 2011


sI ik shij suBwA rihx vwlw ikMnI SkqI dw mwlk nwm hY ijhVw AwdmI dI izMdgI nUM kwiem rKdw hY,
hY[ pr cMgw qyry mn ivc jy ieh cIz hY qW auh rUh dI kwiemI rihMdI hY, nhIN qW murJw jWdw hY
vI krky dyK leIN[ pr gurU myry ny is`DIAW nUM psMd pihlW, Pyr mr jWdw hY[ reject kr id`qy-
nhIN kIqw[ auh qW discard krdy ny iehnUM ikauNik moqI q mMdr aUsrih rqnI q hoih jVwau ]
ieh pRmySr dy nwloN qoV idMdIAW ny[ AwdmI vwihgurU ksqUir kuMgU Agir cMdin lIip AwvY cwau ]
qoN ivsr jWdw hY qy AYs qrHW dy nwl Awp Purmwn mqu dyiK BUlw vIsrY qyrw iciq n AwvY nwau ]
krdy ny - AMg - 14
Dwrnw - ikqy Bu`l nw jweIN Eey mnW myirAw, iqMn cIzW dI loV hY ku`lI dI, gu`lI dI qy ju`lI
is`DIAW dw jwl hY burw[ dI[ bwkI kI hY? qUM rwKw bixAw hoieAw hYN cOkINdwr,
isDu hovw isiD lweI iriD AwKw Awau ] kroV ruipAw qyrw jmHW hY d`s qyry ikqy kMm Awauxw
gupqu prgtu hoie bYsw loku rwKY Bwau ] hY[ iesy dI icMqw ny mwr lYxw hY qYnUM, jy mwVI ijhI
mqu dyiK BUlw vIsrY qyrw iciq n AwvY nwau ] koeI g`l ho geI[ ieh nhIN -
AMg - 214
dmVw iqsIkw jo KrcY Ar Kwie]
kihMdy, myry siqgurU qW ies cIz nUM koeI mhwnqw dyvY idlwvY rjwvY Kudwie]
nhIN idMdy ik ir`DIAW-is`DIAW iksy dI g`l bu`J lYxI[ hoqw n rwKY Akylw n Kwie]
iksy nUM pRyr lYxw[ koeI g`l dUroN dyK lYxI, kihMdy qhkIk idldwnI vhI iBSq jwie] nsIhqnwmw
swrIAW SkqIAW sMpMn ny myry siqgurU[ pr ieh nw ieh qW iqMn cIzW kMm AwauxIAW ny -
guris`KW nUM ies g`l 'c pYx idMdy ny qy nw Awp Ku`lH
qIin syr kw idhwVI imhmwnu ]
ky koeI ir`DI-is`DI idKwauNdy ny[ auh qW ieh Purmwn
Avr vsqu quJ pwih Amwn ] AMg - 374
krdy ny ik ijhdy mn iv`c nwm vs igAw[ auhdy kol
swrIAW hI is`DIAW Aw geIAW[ jy nwm nhIN visAw bwkI qW qyry kol iemwnq hY BweI, QoVHI sWB lY,
qW kihMdy ijhVw ihrdy dw kOl hY, pYsy tky sB su`K bhuqI sWB lY[ ijho ijhw srIr nUM bxw leyNgw, auho
huMdy hoey auh jilAw hoieAw huMdw hY - ijhw hI smW k`t ho jWdw hY[ ie`k grmI iv`c smW
k`t ho jWdw hY, ie`k nUM air condition iv`c golIAW
Dwrnw - jl bl jwvy jIauVw nwm qoN ibnW[
KwDy bgYr nINd nhIN AwauNdI[ ieh hor bwq hY, nwm
hir ibnu jIau jil bil jwau ] dI bwq hor hY qy myry siqgurU qW ieh dsdy ny ik
mY Awpxw guru pUiC dyiKAw Avru nwhI Qwau ] sMswr muridAW nwl BirAw hoieAw hY[ kyvl jIauNdy
AMg - 14 EhI ny ijnHW dy ihrdy 'c nwm visAw hoieAw hY -
jy pRmySr dw nwm Bu`l jwvy qW ijhVw kOl Pu`l Dwrnw - jIauNdy jg EhIE ny
hY ieh kihMdy jl ky suAwh bx jWdw hY[ ikMnW hI ihrdy hir nwm ijnHW dy[
ibBUqIAW dw mwlk hovy - so jIivAw ijsu min visAw soie ]
suMdr syj Anyk suK rs Bogx pUry ] nwnk Avru n jIvY koie ]
igRh soien cMdn sugMD lwie moqI hIry ] jy jIvY piq lQI jwie ]
mn ieCy suK mwxdw ikCu nwih ivsUry ] sBu hrwmu jyqw ikCu Kwie ] AMg - 142
so pRBu iciq n AwveI ivstw ky kIry ] nwm qoN bgYr ijhVw KWdw pINdw pihndw hY,
ibnu hir nwm n sWiq hoie ikqu ibiD mnu DIry ] kihMdy hrwm KWdw hY[
AMg - 707
rwij rMgu mwil rMgu ] rMig rqw ncY nµgu ] AMg - 142
kihMdy ipAwirAw! myrw gurU nwnk Awh nwtk cytk
nUM pihl nhIN idMdw[ auh qW kihMdy jIvn rON ikMnI hY rwj nwl, Dn nwl ipAwr pwieAw hoieAw, ienHW
iehdy AMdr[ ijhVy nwm nwloN tut ` y hoey ny, myrw siqgurU cIzW nwl nwm qoN nMg hoieAw ncdw hY sMswr dy AMdr[
aunWH nUM qW murdy kihMdw hY qy jIauNdy aunWH nUM hI kihMdw nwnk TigAw muTw jwie ]
hY, ijnHW dy AMdr nwm dI krMt cldI hY[ bwkI qW ivxu nwvY piq gieAw gvwie ]
swry sMswr nUM mhwrwj ny murdw ikhw hY[ baurw ikhw ikAw KwDY ikAw pYDY hoie ] AMg - 142
hY, pwgl ikhw hY, hlikAw hoieAw ikhw hY ikauNik kI kr leyNgw jy sO rupey gz dy, do sO rupey
BogW dy iv`c pY ky SWqI pRwpq nhIN huMdI[ ieh kyvl gz dy k`pVy pw leyNgw[ jy pyt Br-Br ky Kw leyNgw,
rogI vI ho jweyNgw[

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


46
Ksmu ivswir kIey rs Bog ] eIrKw, inMidAw cuglI, Awsw qy AMdysw dIAW fYxW auQy
qW qin auiT Kloey rog ] AMg - 1256 KOrU pwauNdIAW ny[
ikAw KwDY ikAw pYDY hoie ] AwiD ibAwiD aupwiD rs kbhu n qUtY qwp ]
jw min nwhI scw soie ] pwrbRhm pUrn DnI nh bUJY prqwp ]
ikAw myvw ikAw iGau guVu imTw moh Brm bUfq Gxo mhw nrk mih vws ]
ikAw mYdw ikAw mwsu ] kir ikrpw pRB rwiK lyhu nwnk qyrI Aws ]
ikAw kpVu ikAw syj suKwlI kIjih Bog iblws ] AMg - 297
ikAw lskr ikAw nyb KvwsI AwvY mhlI vwsu ]
so ies krky kihx l`gy, nwm qoN bgYr sMswr
nwnk scy nwm ivxu sBy tol ivxwsu ] AMg - 142
roNdw jWdw hY[ kihMdw, BweI BgIrQ! gurU nwnk
ieh qW sB nwS hox vwlIAW cIzW nwl ipAwr smwDIAW lvwauNdw hY? ikvyN nwm jpwauNdw hY? kihMdy,
pw ilAw, nwm qyry ihrdy 'c nhIN visAw[ so kihx Awh vI BulyKw cMgw hoieAw qUM k`F leyNgw? kihx
l`gy, mnsuK jI! myry siqgurU dw nzrIAw hor hY, l`gy, gurU nwnk kIrqI hY, Awp ikrq krdw hY, sMswr
krwmwq vwly nhIN jIauNdy igxdy auh[ auh qW kihMdy nUM ikrq krn dI jWc dsdw hY[ s`cI ikrq ikvyN
jIauNdy auh ny ijnHW dy ihrdy 'c nwm visAw hY[ bwkI kIqI jWdI hY, idn rwq Awey gey swDUAW nUM, loVvMdW
qW ijhVy ibBUqIAW vwly Dn vwly ny aunHW dy bwry qW nUM modIKwny 'coN cIzW idMdw rihMdw hY[ jdoN lyKw huMdw
mhwrwj dw ies qrHW dw Pqvw hY - hY gurU nwnk dw v`D inkldw hY, AYnI brkq hY[
Dwrnw - v`fy-v`fy dunIAW auqy hoey, pihlW Kw jWdy sIgy, pihly ijhVy sI[ lyikn hux
roNdy vyKy nwm qoN ibnW[ vDdw hI jWdw hY[
shMsr dwn dy ieMdRü roAwieAw ]
nON-nON ruipAw aunHW idnW dw nON-nON l`K dy brwbr
prs rwmu rovY Gir AwieAw ]
hY, AYnw vwDw inkldw sI qy myrw siqgurU ikrq krnI
AjY su rovY BIiKAw Kwie ]
AYsI drgh imlY sjwie ] dsdw hY, AMimRq vyly auTdw hY, auh vylw sMBwldy ny
rovY rwmu inkwlw BieAw ] nwm dw[ ieSnwn krdy ny, ieSnwn krn qoN bwAd jw
sIqw lKmxu ivCuiV gieAw ] ky Pyr Awpxw bYTdy ny[ svY srUp dw icMqn krdy ny[
rovY dhisru lµk gvwie ] idn cVHdw hY Pyr bwxI pVHdy ny[ aus qoN bwAd ikrq
ijin sIqw AwdI faurU vwie ] ivc jWdy ny, kihMdy, aus qoN bwAd ivhly ho ky Awey
rovih pWfh Bey mjUr ] gey swDU mhWpurS jigAwsUAW nwl bcn krdy ny[ Pyr
ijn kY suAwmI rhq hdUir ] Swm nUM kQw kIrqn huMdI hY, aus qoN bwAd Pyr ibrwj
rovY jnmyjw Kuie gieAw ] jWdy ny[ Awh myry siqgurU dw swrw pRogrwm hY[ kihx
eykI kwrix pwpI BieAw ] l`gy, ie`k g`l mYnUM smJ nhIN AweI ik nwm ikvyN
rovih syK mswiek pIr ] jpwauNdy ny, mn ie`k hY ik do ny[ kihMdy, mn qW ie`ko
AMiq kwil mqu lwgY BIV ] hI hY[ pr kihMdy mn jd kwrobwr 'c l`igAw hoieAw
rovih rwjy kMn pVwie ] hY Pyr Bjn 'c ikvyN l`g jWdw hY? Bjn 'c qW l`g
Gir Gir mwgih BIiKAw jwie ] nhIN skdw, mn qW ie`k hY do qW nhIN hY, kwrobwr
rovih ikrpn sMcih Dnu jwie ] 'c PisAw hoieAw bMdw, kwrobwr 'c mn r`Kdw hY qy
pMifq rovih igAwnu gvwie ] BgqI 'c ikvyN l`g jWdw hY[ kihMdy, myry siqgurU ieh
bwlI rovY nwih Bqwru ] dsdy ny ik ijhVI cIz mn dI fUMGI pVq 'c clI
nwnk duKIAw sBu sMswru ] jwvy, auh kwiem rihMdI huMdI hY, auprlI pVq dIAW
mMny nwau soeI ijix jwie ] ijhVIAW cIzW ny auh krdy hoey vI fUMGI pVq vwlw
AaurI krm n lyKY lwie ] 1 ] AMg - 954 kMm hoeI jWdw hY[ koeI cVHweI kr jwvy sbMDI, bhuq
kihMdy v`fy-v`fy sMswr 'qy hoey ny, sMswr qoN roNdy
ipAwrw hovy, kwrobwr hoeI jweygw, vxj vI hoeygw,
hI gey ny ikauNik nwm dw Byq nhIN aunHW nUM lg
vpwr vI hoeygw, lyikn mn ik`Qy rhygw, auhdy ivCoVy
sikAw[ iqMn qwp cVHy rihMdy ny hr vkq[ nwm qoN
'c rhygw[ hauky Awauxgy, nyqrW 'coN jl jweygw[ jdoN
bgYr pMj klyS AwdmI dy AMdr, AividAw, AiBinvyS,
nwm nwl mn l`g igAw, fUMGw cilAw igAw nwm aus
AsIimqw, rwg qy dÍYS hY, ijvyN mDwxI cldI hY ies
vyly pRymIAW! swry kwrobwr krdy hoey vI mn nwm vl
qrHW cldy ny[ su`KI ikvyN ho jweygw nwm qoN ibnW[ Pyr

'Awqm mwrg' 47 Agsq, 2011


rhygw[ mn nUM lwauxw hY AsIN - lYNdIAW ny, g`lWbwqW vI krdIAW ny qy iDAwn ik`Qy
huMdw hY ik myrw GVw tyFw ho ky igr nw pvy[ ieh
icMqq hI dIsY sBu koie ] qW bMidAW dI bwq rhI, kihMdy gaU hY sUeI hoeI,
cyqih eyku qhI suKu hoie ] AMg - 932 bwhr cugxI Byj id`qI[ pMj koh dy auqy gaU cr rhI
swrI dunIAW hr vyly kuC nw kuC socdI hY, ijhVw hY, auh bwr-bwr Awpxy b`CVy nUM Xwd krky rMBdI hY[
nwm dy ivc Awpxw mn r` K dw hY , au h kM m nU M kihMdy ies qrHW mn ijhVw fUMGw cilAw jwvy, ivMinHAw
ivGnkwrI nhIN huMdw, AYsw Purmwn hY - jwvy mn, ivMnHx dI g`l hY -
Dwrnw - ic`q hrI dy nwm nwl lweIey, kbIr siqgur sUrmy bwihAw bwnu ju eyku ]
h`QIN pYrIN kMm krIey[ lwgq hI Buie igir pirAw prw kryjy Cyku ]
nwmw khY iqlocnw muK qy rwmu sMm@wil ] AMg - 1374
hwQ pwau kir kwmu sBu cIqu inrMjnu nwil ] ijhdy ihrdy 'c Cyk pY igAw, kihMdy auh nhIN
AMg - 1376 Bu`ilAw krdw, so iesy qrHW dy nwl mn swfw gu`fI
kMm h`QW pYrW ny krnw hY, ic`q ijhVw hY auh bixAw hoieAw hY[ auhnUM AsIN ipAwr dI forI pw ky
pRmySr dy nwl l`igAw hoieAw hY, ieh qW Blw ikswnW bMinHAw hoieAw hY -
dI g`l kr id`qI, h`QW pYrW nwl kMm krn vwilAW Dwrnw - mn myrw E gu`fIAw bxy,
dI kr id`qI[ ijhVy idmwg nwl kMm krdy ny? auh auh qW bMinHAW pRym vwlI forI[
kihx l`gy, ieh vI g`l hY idmwg nwl kMm krdw hY, AwnIly kwgdu kwtIly gUfI Awkws mDy BrmIAly ]
rotI Kw lYNdw hY qy auh rotI hzm kOx krdw hY[ auh pMc jnw isau bwq bqaUAw cIqu su forI rwKIAly ]
Acyq mn krdw hY, jdoN Acyq mn dy AMdr, ArD mnu rwm nwmw byDIAly ]
cyqn auhdy iv`c nwm dI jVH clI jwvy qW Awpxy Awp jYsy kink klw icqu mWfIAly ] 1 ] rhwau ]
hI zubwn qoN vwihgurU-vwihgurU hoeI jweygw[ idmwg AwnIly kuMBu BrweIly aUdk rwj kuAwir purMdrIey ]
Awpxw kMm krygw, nwm ny Awpxw kMm krnw hY isrP hsq ibnod bIcwr krqI hY cIqu su gwgir rwKIAly]
loV hY nwm nUM pVq 'c lY jwE[ mMdru eyku duAwr ds jw ky gaU crwvn CwfIAly ]
pWc kos pr gaU crwvq cIqu su bCrw rwKIAly ]
kihx l`gy, myrI smJ iv`c nhIN AweI g`l?
khq nwmdyau sunhu iqlocn bwlku pwln pauFIAly ]
cwr imswlW id`qIAW Awp ny, kihx l`g,y b`cw guf` I AMqir bwhir kwj ibrUDI cIqu su bwirk rwKIAly ]
cwVH irhw hY koTy 'qy KVHw[ swQIAW nwl g`l krdw hY, AMg - 972
ic`q auhdw ik`Qy huMdw hY ik ikqy myrI gu`fI goqw nw mW kMm krdI hY lyikn b`cy v`l iDAwn r`KdI
Kw jwey[ for nUM quxky idMdw rihMdw hY qy iesy qrHW dy hY ikqy b`cw auiTAw qW nhIN, roieAw qW nhIN hY[
nwl ie`k gihxw bxwaux vwlw hY, auhdw ic`q ik`Qy hud M w iDAwn pUrw hud M w hY so ies qrHW dy nwl kihMdy mhwrwj
hY? kihMdy ic`q g`lW vI krI jWdw hY, hW bx jweygw, ikrq krwauNdy ny[ izMmyvwrIAW qoN nhIN nTwauNdy[ sB
kVw ies qrHW bx jweygw, kWty AYs qrHW bx jwxgy, izMmyvwrIAW inBwE, igRhsq iv`c rho, lyikn jugqI
pr T`k-T`k krnI bMd nhIN krdw[ mn auQy hI r`Kdw dsdy ny[ so ies qrHW bcn krdy-krdy, v`fI rwq ho
hY, mUMh nwl g`lbwq krdw hY qy iesy qrHW dy nwl geI, kihMdy hux qW AwpW sON jweIey, AMimRq vyly jwgxw
bIbIAW pwxI lYx jWdIAW ny[ ieh do-do iqMn-iqMn cùk hY, so bwkI ijhVI gurU nwnk dI bwq-cIq hY Pyr mYnUM
d`sIN[ so swDsMgq jI! hux smW iejwzq nhIN idMdw
(pM n w 28 dw bwkI)
ie`Qy hI smwpqI hY[
vwlw hr vkq brkqW pwauNdw rihMdw hY[ gurU dw nwnk swihb dI gurU dsvyN pwqSwh dI qsvIr ij`Qy
iDAwn AwauNdw hY, gurU nwnk kih lE[ AwpW swrypYr pR
pUm
y MJIdy guhW,
rsqoau
qs matboldy,o ijhVy
r 'c auqy r`hwly qk nhIN
K idE[ dovyN
bo ly auh vI AwpxI rsnw nUM gu rUA W
qsvIrW[ mYN ikhw, BweI swihb! Pyr qusIN iqMno cwroN dy nwm dy nwl
mYnUM kihx l`gy ik gurduAwry 'c gurU dI mUrq jxy
piv`qrOrlwkropwau
[ Ndy EN, AsIN quhwfy ip`Cy hovWgy qy auhdy
nhIN lwauxI cwhIdI, gurU nwnk swihb dI qsvIr nw auqy dI lMG ky idKwE swnU[M hY AMdroN ieh g`l? auqNo -
lwE[ kihMdy, ies qsvIr iv`c koeI Asr nhIN hY[ Ardws, hukmnwmw
auqoN qusIN misguied krI jWdy EN[ AMdroN qusIN ienHW
iKAwl hY ieh[ mYN ikhw Asr ikauN nhIN hY? kihMdy, nUM hI nmSkwr krdy EN[ jy gurU dw vjUd hovy, smJ
kI hY, kwgz hY ieh, rMg kirAw hoieAw hY[ mYN ikhw, lE ik AwdmI vWgUM ies qrHW hI, auhdI qsvIr dyKdy
cMgw, svyry hI mYN kih idMdw hW swirAW nUM ik gurU swr KyVw Aw jWdw hY[ mn iKV jWdw hY Awpxy ipAwry

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


48
dI qsvIr dyK ky[ ikhVw bMdw hY ijhVw gurU dI auh qW bwdSwh drvyS gurU goibMd isMG hY, iksy nUM
qsvIr dy auqoN dI pYr Dr ky lMG jweygw, lMG ky kuC kihMdw nhIN sB dw Blw mnwauNdw hY[ ienHW dy
idKwvy nwsqk qoN nwsqk ijhVw ByKDwrI iPrdw hY[ dwdy ny quhwfy swry dwidAW nUM jylHW 'coN, gvwlIAr dy
mYN ikhw ik lMGo qW qusIN AYvyN g`lW mwrI jWdy EN, iklHy 'coN k`iFAw hY AwhI qusIN iehdw bdlw idMdy EN[
AYvyN aUt ptWg[ koeI jvwb nhIN sI aunHW kol[ mYN AYnI g`l sux ky sRI cMd bhuq nrwz ho igAw kihx
ikhw, jvwb dyvo, sMgq iv`c AsIN AYlwn kr dyxw hY l`igAw, BImcMdw! qyry Gr qW gurU dw jwsUs bYTw hY,
ik gurU dSmyS ipqw qy gurU nwnk swihb dI qsvIr AsIN qyrw swQ ikvyN dyeIey[ iehnUM sKq szw dyxI
qoN swfI kmytI dy ienHW mYNbrW ny lMGxw hY[ Pyr cu`p, cwhIdI hY, iehny byiezqI kIqI hY swfI[ AsIN rwjpUq
koeI jvwb hI nhIN idMdy[ hW, AKIr ieh hoieAw ik iehnUM phwV dI cotI 'qy
mYN ikhw qsvIr dw Asr hY[ nMgI qsvIr l`gI iljw ky iehdI A`KW dy iv`c grm krky islweIAW
hov,y nMgzy dI, ikMnw mn dy auqy Asr peygw[ b`cy ikauN Pyr idE, aus qoN bwAd D`kw dy idE auqNo , Awpy ruVdH w-
ivgVdy ny tYlIvIznW nUM dyK ky[ auh nMgIAW qsvIrW ruVHdw mr jweygw[ jlwd lY ky cly jWdy ny, dyvIdws
dw Asr pYNdw hY[ mwVI soc r`Kdy ny, isr duKdy ny, vzIr AYnw ipAwrw l`igAw aunHW nUM, jIA nhIN aunHW
ishq Krwb hoeI peI hY, auhdw Asr huMdw hY, hr dw krdw[ kihx l`gy, vzIr swihb! swnUM jo hukm hY
cIz dw cMgw vwqwvrx, sohxw dyK lE qusIN, drKq auh AsIN vjwauxw hY, qusIN d`so ikvyN krIey AsIN[
l`gy hox, Gwh k`itAw hovy, Puhwry cldy hox, Pu`l iKVy kihMdy, qusIN hukm vjwauxw hY pr mYnUM qusIN QoVHI dyr
hoey hox, ikMnw jIA krdw hY ik ie`Qy bYT ky nwm bYT jwx idE, mYN isr ihlwvWgw, aus vyly qusIN Awpxw
jpIey, auh bwhrly vwqwvrx ny iK`cy ik nhIN? AMdr kMm kr ilE[ islweIAW r`K idE, AMgITI jlw ky
Asr pYNdw hY[ Pyr gurU dw ijhVw ipAwrw hY, auhdI islweIAW r`K id`qIAW geIAW[ ieh surq lY ky gurU
sUrq A`KW qoN Ehly ikvyN ho jweygI[ ijhnUM ipAwr dSmyS ipqw dy crnW 'c phuMcdw hY AnMdpur swihb,
krdy hW, pùCo ipAwr krn vwilAW nU,M kdy sUrq Ehly mhwrwj jI qKq 'qy ibrwjmwn dyK ky aunHW dy crnW
vI huMdI hY auh hr vkq dyKdw hY[ dw iDAwn krdw hY, h`Q bMnH ky bYT jWdw hY, swmHxy
gurU CyvyN pwqSwh mhwrwj lihry gwgy, Es vyly swmrq`K gurU mhwrwj bYTy ny, bynqIAW krdw hY
BweI ibDI cMd jI p`tI dy ivcoN duSwly lYx gey hoey pwqSwh! hux qyry ibnW nhIN hY koeI ijhVw myrI rwKI
ny[ auh duSwly lY AWdy qy lyikn puils ny drvwzy bMd kry[ nwl isr ihlw id`qw qy aunHW ny lwl hoeIAW-
kr id`qy swry hI, ie`k dm glIAW 'c Gum M x l`g geI, hoeIAW islweIAW k`FIAW qy dohW A`KW dy iv`c Pyr
dUroN dyiKAw BweI swihb ny ik puils qW swmHxy Aw id`qIAW[ nw iehny hwey ikhw kuC hor[ islweIAW
rhI hY[ aus vyly ie`k B`T vwlw sI auhnUM ikhw ik PyrIAW qy A`KW iehny bMd krIAW hoeIAW ny[ aunHW ny
mYnUM koeI QW dy lukx vwsqy[ auh kihMdw myry kol qW ikhw ik AMnHw qW ho igAw, hux D`kw kwhnUM dyxw hY,
koeI QW nhIN, myry kol qW Awh B`T hI hY[ kihMdy, ie`Qy qW Awpy hI D`kw Aw jweygw iehnUM[ au~cI cotI
Awh prHy kr lY Awpxw kVwhw iehdy auqoN, kVwhw prHy hY auqrn nUM rwh koeI nhIN[
krdy hI kihMdw hy gurU CyvyN pwqSwh mhwrwj! ikRpw so cly jWdy ny, jlwdW dy cly jwx qoN bwAd,
kro, aunWH dI qsvIr ihrdy iv`c vsw ky B`T iv`c Cwl GMtw do GMty gurU mhwrwj dy crnW nUM ihrdy 'c vsweI
mwr id`qI[ ie`Dr ieiqhws iv`c iliKAw hoieAw hY ik bYTw hY[ hOlI dy ky nyqr KolH ky dyKx l`igAw ik mYnUM
gurU mhwrwj jI kihx l`gy ik jldI mskW pwxI dIAW hnHyrw pY igAw ik cwnHxw hY[ hYrwn ho igAw ik myrI
ilAw ky swfy auqy pwE[ hukm dI qwmIl ho geI[ ie`k A`KW nUM qW hoieAw hI kuC nhIN[ aus vyly bVy hI
msk AwauNdI hY, dUjI Br ilAwauNdy ny[ mskW hI pweI vYrwg iv`c Aw igAw[ ausy phwVI qoN AnMdpur swihb
jWdy ny[ swrI sMgq hYrwn hY ik mhwrwj dy k`pVy iB`jy v`l nUM auqrnw SurU kr id`qw[ AnMdpur swihb phuMcdw
pey ny[ mskW puAweI jWdI hY[ EDr puils lMG jWdI hY, pqw kirAw ik gurU mhwrwj AMdr gey sI Pyr
hY, B`T vwlw kihMdw ik hux qW koeI nhIN hux qW inkl bwhr nhIN Awey[ AYs vyly AMdr cly gey[ A`gy jw
Aw[ qUM qW koeI swDU lgdw hYN[ qYnUM qW B`T ny jwilAw ky Pyr pui` CAw pihrydwrW nU,M auh kihx l`gy ik mhwrwj
hI nhIN[ kihMdw mYnUM B`T ikvyN jwl idMdw hY, myry kol A`j, Acwnk aunHW dy crnW dy iv`c kuC zKm ho gey
qW sIqlqw dw somw gurU CyvyN pwqSwh myry AMdr vsdy ny, KUn isMimAw hY[ smJ igAw ik crn qW myry nyqrW
ny[ 'c vsdy sI aunHW[ islweIAW ienHW dy crnW 'qy iPr
gurU dsvyN pwqSwh mhwrwj AnMdpur swihb 'c geIAW, myrIAW A`KW 'c nhIN iPrIAW[ auh vyly Bu`bW
ny, dyvIdws vzIr sI iblwspurIey rwjy dw[ ijs vkq inkl geIAW iehdIAW, pwqSwh! AYfw idAwlU! AYfw
rwjy goNdW guMd rhy ny gurU swihb 'qy hmly dIAW, auh ikRpwlU[ kihMd,y ipAwirAw! ij`Qy myrw is`K, myrw iDAwn
kihx l`igAw, qusIN drvysW nwl ikauN JgVw krdy EN, cldw..................

'Awqm mwrg' 49 Agsq, 2011


bMdgI nwmw
ArQwq
s`c dI pRwpqI dy swDn
B weI swihb rGbIr isM G 'bIr'

igAwn dI pMjvIN AvsQw ivc AwauNdw jWdw rihMdw hY, cOQI qy pMjvIN qoN CyvIN
AvsQw ivc ivcrdw hY[ jd AiBAws pUrn ho jwvy,
igAwn dI pM j vIN AvsQw bVI AdBu q hY [
CyvIN AvsQw ivc hI itikAw rihMdw hY[ eyQy AiBAwsI
AiBAwsI ies AvsQw ivc pRqIq krdw hY ik bwhr
pRqIq krdw hY ik auh kdI nw jMimAw qy nw kdI
dw bRihmMf ijs qrHW aus dy AMqhkrn ivc mOjUd sI
mirAw hY[ nw kdI ausnUM suK nw kdI duK hoieAw hY[
Aqy bwhr kyvl AMdr dw prCwvW hI idsdw sI, ausy
nw kdI KuSI nw kdI gmI, auh Awpxy Awp nUM Awid
qrHW ieh AMdr dw bRihmMf vI ausdI AwpxI ieiCAw
jugwid qoN inrlyp, pUrn s`c dw srUp dyKdw hY[ ausnUM
dw hI zhUr jW pswrw hY[ jd ieiCAw hovy, swrw
AwpxI swrI AiBAws Gwlxw, AiBAws dIAW sB
bRihmMf lIn ho jWdw hY, kyvl Awqmw hI Awqmw rih
AvsQwvW, igAwn dy sB drjy AYvyN supnw ijhy jwpdy
jWdI hY[ Asl ivc bwhr dI Aqy AMdr dI rcnw
hn, BgqI, supnw idsdI hY[ kuJ icr ies iksm dy
dovyN As`q hn, suPnw hn, mwieAw hn[ ies suPny
iKAwl Aw ky iPr SWq, sihj pUrnqw qy AnMd dw
ivc AsiQr Agr koeI cIz hY, qW suPny dy rcx
rUp ho jWdw hY, Awpxy mUl ivc lIn ho jWdw hY[
vwlw hY qy ieh ausdI AwpxI Awqmw dI Awqmw,
prmAwqmw hY[ AiBAws dw smW - ismrn jW igAwn dI
eyQy phuMc ky keI AiBAwsI tplw Kw jWdy hn, iek AvsQw qoN dUjI AvsQw ivc jwx vwsqy ikqnw
auh AwpxI Awqmw dI Awqmw Aqy Awpxy Awp ivc smW lgdw hY? ies g`l dw TIk AMdwzw koeI nhIN
koeI Prk jW Byd nhIN pCwx skdy Aqy smJdy hn lgw skdw[ AiBAwsI nUM sq mwrg dw kdm kdm
ik auh pUrn ho gey, auh Kud hI pRmwqmw (AhM bRhm Awp qurnw pYNdw hY[ mMfl qy CyqI jW dyr nwl phuMcxw
AsmeI) bx jWdy hn[ AiBAwsI dI kudrqI smJ, SOk, hONslw, imhnq auqm
sMgq auqy inrBr hY[ AiBAwsI dw mn swieMsdwnW
igAwn dI CyvIN AvsQw vrgw inrp`K, s`c nUM kbUlx qy As`q nUM iqAwgx vwlw
pr gurU nwnk dyv jI dI isiKAw ies qoN A`gy hoxw cwhIdw hY[ aus ivc sUKSm cIzW nUM gOh nwl
dI AvsQw vl rihnumweI krdI hY[ AiBAwsI eys vyKx, qrqIbvwr iek`iTAW krn qy aunHW qoN nqIjy
rihnumweI dy Awsry igAwn dI AwKrI C`q qy phuMcdw k`Fx dI jwc hoxI cwhIdI hY[ aunHW nqIijAW nUM
hY, jIv-Awqmw pRmwqmw ivc lIn huMdI hY[ eys qoN Azmwaux dI dlyrI hoxI cwhIdI hY[
A`gy vyKx vwlw, pCwnx vwlw guMm ho jWdw hY, l`Bx ismrn Aqy igAwn dy drijAW ivc kwmXwbI
vwlw gwieb ho jWdw hY, pRmwqmw hI pRmwqmw rih jWdw pihly pihl bVI hOlI hOlI hud M I hY, pr jd AiBAwsI
hY[ AiBAws, bMdgI, BgqI sMpUrn ho jWdI hY[ ieh dy mn nUM, nvyN iKAwlW nUM Awpxy Awp ivc jzb kr
AvsQw hI gurU gMRQ swihb jI ivc 'Awpy Awp' dI lYx dI Awdq ho jwvy, Pyr qr`kI dI rPqwr qyz huMdI
AvsQw ilKI hY[ lihr swgr ivc lIn ho jWdI hY, clI jWdI hY[ pihly pihl keI vwrI bVI inrwsqw
jIv Awpxy mUl, bRhm ivc, Awqmw pRmwqmw ivc smw huMdI hY, A`gy kdm bVw ruk ruk ky hOly-hOly vDdw hY,
jWdI hY[ ieh nysqI dw drjw nhIN, prm-hsqI dw pr ijauN-ijauN AiBAws vDy, inrwsqw dI jgHw auqSwh
drjw hY, pUrn sq-icq-AnMd dI AvsQw hY[ m`lI jWdw hY, mn sdw cVHdIAW klW ivc rihx lg
sUrj ikrix imly jl kw jlu hUAw rwm ] jWdw hY Aqy qr`kI dI rPqwr qyz huMdI jWdI hY[
joqI joiq rlI sMpUrnu QIAw rwm ] AMg - 846
ijau jl mih jlu Awie Ktwnw ]
AiBAws ivc s`cy idl qoN inrmwx ArdwsW qy
iqau joqI sMig joiq smwnw ] BgqI Bwv nUM kdy C`fxw nhIN cwhIdw, ies qoN bgYr
imit gey gvn pwey ibsRwm ] qr`kI rukI rihMdI hY Aqy AiBAws ruKw-ruKw lgx lg
nwnk pRB kY sd kurbwn ] AMg - 278 jWdw hY[ AwpxI koiSS dy nwl-nwl pRym Bwv dIAW
AiBAwsI kuJ icr cOQI, pMjvIN qy CyvIN AvsQw ArdwsW sony qy suhwgy dw kMm krdIAW hn[

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


50
isdk vI aus dy idl ivc mOjUd hoxI cwhIdI hY[ is`K dy
mn ivc gurU vwsqy pUrn siqkwr, pRym qy Adb hoxw
isdk dy do drjy hn zrUrI hY, pr ies dy nwl gurU nUM rmz bu`Jx dI rIJ
pihlw drjw - isdk dy pihly drjy ivc qy hOslw vI hoxw zrUrI hY[ romn rolYNf (Roamn
mnu`K sux ky XkIn krdw hY[ ausnUM jo kuJ ikhw jwvy, Rolland) ie`k QW ilKdy hn -
s`c smJdw hY[ Asl ivc eys AvsQw dy AwdmI dw Faith does not mean a blind acceptance
kihx vwly auqy, aus dI g`l nwloN izAwdw XkIn huMdw as it has degenerated among down trodden
hY[ iksy skUl pVHdy b`cy nUM pu`Co, do dUxy ikqny hoxgy? races. But rather a living and intuition.
J`t AwKygw 'cwr' jy aus nUM AwKo - nhIN, do dUxy cwr
ikauN huMdy hn, pMj ikauN nhIN huMdy? qW auh bgYr socy aulQw - isdk dw mqlb AMnWH inscw nhIN, ijhw
AwKygw - myry mwstr jI ny mYnUM ieM\ disAw hoieAw ik gulwm qy lqwVIAW hoeIAW kOmW smJx lg geIAW
hY[ iek b`cy nUM jd mYN s`cImucIN puiCAw qW iKV iKVw hn, iesdw Bwv jIauNdw jwgdw (AnuBv kIqw) qjrbw
ky h`s ipAw qW myry vl ieM\ qikEsu ijvyN koeI bVw hY[
isAwxw byvkUP, Anjwx vl qrs qy iGrxw dI rlvIN dUjw drjw - auh isdk ijs nUM dunIAW dI koeI
ingHw nwl q`kdw hY[ AwKx l`gw - quhwnUM eynw vI pqw qwkq nhIN ihlw skdI, gurU dy bcnW nUM Azmwaux nwl
nhIN ik do dUxy cwr huMdy hn, pMj nhIN huMdy? aus b`cy pRwpq huMdw hY[ jd gurU dy bcn izMdgI ivc, qjrby
dw isdk Awpxy mwstr dy bcn ivc Afol sI, BwvyN ivc AzmwieS ivc pUry auqrdy dyK,y is`K dy idl ivc
aus nUM Awpxy mwstr dy bcn dI qih ivclI scweI gurU vwsqy iek AjIb siqkwr pYdw huMdw hY[ aus dw
dw koeI pqw nhIN sI[ eysy qrHW b`cy dI swrI ividAw isdk ihmwlIAw phwV vWg Aihl bx jWdw hY[ isdk
SurU huMdI hY[ jy b`cw pihly idn hI mwstr qoN pu`Cxw dy Asl ArQ vI ieho hn[ AYsw isdk hI svwsW
cwhy ik do dUxy cwr ikauN hud
M y hn, pMj ikauN nhIN hud
M ?
y nwl inB skdw hY[ bMdgI krn vwlw purS gurU dy
qW mwstr isvwey ies g`l dy AwKx dy ik qYnUM v`fw bcnW nUM pihly vI siq krky qW mMndw hY, pr jd
ho ky auqlIAW jmwqW ivc jw ky ieh g`l Awpy swP auh AnuBv dy nyqrW nwl, gurU dy hr ieSwry nUM Awpxy
ho jwvygI, hor koeI mdd nhIN kr skdw[ AMdr pRq`K rUp ivc dyKdw hY, swrI AMdrlI Kyf, gurU
jd nvyN swl dI jMqrI Cpy, aus ivc isqwirAW dy d`sx Anuswr, KyfI jw rhI qkdw hY, qW gurU dy
dI grdS dw ihswb lgw ky disAw jWdw hY ik bcn ausdI izMdgI dw ih`sw bx jWdy hn, aus dI nw
sMgrWdW, sUrj gRihx, iQqW, vwr, iks iks qwrIK nUM KohI jwx vwlI mlkIAq ho jWdy hn[ Awqmk AsUlW
hoxgy[ sB dunIAW XkIn krky nvyN swl dw pRogrwm nUM Awpxy jW hornW auqy Gtw ky jd nqIjy TIk inkldy
aunWH qwrIKW Anuswr bxWdI hY[ swnUM isqwirAW dy ielm dyKdw hY, qW hONslw vD jWdw hY[ iPr auh aunHW AsUlW
dI vwkPIAq nw huMidAW vI aus ividAw dy pMfqW auqy nUM jgq BlweI vwsqy, by-iPkr Aqy byKPO ho ky vrqdw
inscw huMdw hY[ jy ies iksm dw inscw nw hovy, qW hY[
dunIAW dy swry kMm Klo jwx[ bMdgI krn vwly purS
Asl isdk dw pYdw hoxw idnW jW mhIinAW dI
nUM pihly pihl Awpxy gurU, pIr dy bcnW ivc BwvyN
Kyf nhIN, ies dy hwsl krn vwsqy bVI gMBIrqw,
aunWH dI smJ nw vI Awvy pUrw pUrw Brosw rKxw cwhIdw
sbr qy aufIk dI loV hY[ keI Awqmk guMJlW swlW
hY, aus vwsqy AYsw krnw hI Xog Aqy lwBdwiek hY[
Br dI kmweI dy bwAd vI nhIN KulHdIAW[ mYN sRI gurU
Awqmk mMzlW dI smJ isvwey aunHW mMzlW ivcoN nwnk dyv, dsW pwqSwhIAW Aqy sRI gurU gRMQ swihb
Awp lMGx dy Asl ArQW ivc Aw hI nhIN skdI[ hI qy pUrn ivSvwS rKdw hW[ myrw XkIn hY ik gurU
ies vwsqy ijs gurU pIr qy Brosw hovy, aus dI Gr AMdr s`c dI pRwpqI dw sB qoN sihl, nyVy qy
rihnumweI qy XkIn r`K ky byVI TylH dyxI cwhIdI hY[ KqirAW qoN KwlI rsqw hY[ pr mYN gurbwxI dI hr
ies dw ieh Bwv hrigz nhIN ik is`K A`KW mIt ky iek scweI nUM Azmw ky dyKx dw muFoN SOkIn hW Aqy
gurU dy mgr clxw SurU kr dyvy[ AMD-ivSvwS nwl ies AzmwieS dIAW SrqW hmySw pUrIAW krdw irhw
vI is`K iksy iknwry nhIN lgdw, foldw qy goqy KWdw hW[ keI g`lW mYnUM bVI CyqI smJ Aw jWdIAW rhIAw
rihMdw hY[ aus dw Prz hY ik gurU dI hr g`l siq hn, keI g`lW bVI mu`dq bwAd jw ky smJ pYNdiAW
krky mMny, pr nwl hI gurU dI d`sI hr g`l Azmw rhIAW hn, keI g`lW AYsIAW hn, ijnHW dI mYnUM Ajy
ky, prqw ky, ksOtI qy lw ky vyKx dw cwA Aqy dlyrI vI smJ nhIN, pr myrw ivSvwS hr hwlq ivc

'Awqm mwrg' 51 Agsq, 2011


gurbwxI qy Afol irhw hY[ Dn ipr kw iek hI sMig vwsw
jau nw dyKau ApnI nYnI[ ivic haumY BIiq krwrI ]
qau nw pqIjau gur kI bYnI[ guir pUrY haumY BIiq
qorI jn nwnk imly bnvwrI ] AMg - 1263
ies gurvwk ivc, cMgy is`K, nwm AiBAwsI (Re-
ligious Scientist) dw l`Cx disAw hY[ mzhb dy haumY krky jIv AwpxI bRhm idRStI gvw ky
glq pRcwrkW ny r`b nUM haUAw Aqy aus dI pRwpqI nUM jIv-idRStI nwl AwpxI bxweI hoeI qMg dunIAW nUM
qkrIbn AsMBv ds ds ky keI r`b dy imlx dy vyKdw hY[ jIv-idRStI nwl vyiKAW aus nUM dunIAW bVI
cwhvwnW nUM aukw inrws kr C`ifAw hY Aqy Awm lokW sOVI, CotI qy mihdUd lgdI hY[ hr ienswn dI
nUM r`b vloN by-prvwh blik nwsqk bxw idqw hY[ dunIAW aus dw Awpxw nukqw-ingHw jW ausdI AwpxI
jIv-idRStI hY[ auh dunIaW vl ijs ingHw nwl dyKdw
ijnHW g`lW dI mYnUM Ajy qk smJ nhIN AweI, mYnUM hY, dunIAW aus nUM AijhI idsdI hY[ haumY krky jIv
XkIn hY, myry vwsqy ausnHW dI smJ dw Ajy smW nhIN dI eISvrI ingHw bMd ho cukdI hY[ auh m`kVI vWg
AwieAw[ gurU dI ikRpw nwl, smW Awaux qy, bVI Awpxy ierd igrd Awpxy iKAwlW dw jwl qx ky, aus
AwswnI nwl smJ Aw jwvygI[ mYN dyikAw hY ijnHW g`lW ivc Awp kYd ho ky Awpxy mihdUd dwiery nUM AwpxI
dy smJx dy mYN Xog ho jWdw hW, auh g`lW mYnUM suqy dunIAW smJdw hY[
isD hI smJ Aw jWdIAW hn[ bMdgI ivc jld-bwzI,
kwhlI, lwlc ieqny hI ivvrjq hn, ijqny susqI jIv ivc eISvrI AMS hox krky, iesnUM AwpxI
qy byprvwrhI[ isdk dI dwq hwsl krn vwsqy v`fI v`fI qoN v`fI bxweI hoeI dunIAW vI pRsMn nhIN kr
ihMmq v`fy sbr qy ijgry dI loV hY[ iPr auh isdk skdI[ iesy vwsqy ies dI iqRSnw idn-b-idn vDdI
imldw hY, ijhVw bMd bMd ktvw ky vI Afol rhy, clI jWdI hY[
ijsnUM A`g swV nhIN skdI, pwxI fob nhIN skdw qy iqRsnw ibrly hI kI buJI hy ] AMg - 213
mOq Koh nhIN skdI[ iqRSnw buJy vI iks qrHW? Bu`ilAw hoieAw jIv,
haumY dIrG rogu hY dwrU BI iesu mwih ] pUrn suK, mukMml SWqI, Awpxy AwdrS dI pUrnqw,
ikrpw kry jy AwpxI qw ies mwq lok mwdI dunIAW ivcoN l`Bdw hY[ ieh pUrnqw
gur kw sbdu kmwih ] AMg - 466 iesnUM nw eyQoN imldI hY, nw ies dI suKW dI Bwl
haumY rog - ienswn dw gurbwxI Anuswr sB qoN Kqm huMdI hY[ ieh haumY dy zrIey prm suK Bwldw
v`fw rog haumY hY[ 'haumY rog mwnuK kau dInw' mnu`K hY, auh ies nUM imldw nhIN, ies vwsqy iesdI haumY
dw swrw ivhwr haumY dy Awsry hY[ haumY mnu`K nUM idn-b-idn vDdI qy duKdweI huMdI jWdI hY[ ieh
dUijAW nwloN inKyVdI qy Apx`q dIAW h`dW kwiem haumY dw kMfw jIvc nUM hr vyly cuBdw qy sUlI cVHweI
krdI hY[ haumY kr ky ienswn AwpxI jwiedwd, rKdw hY -
iezq, dOlq, Suhrq leI swrI izMdgI, swrw zor, swrI swkq hir rs swdu n jwixAw
Akl Krc kr idMdw hY[ kwm, kRoD, loB, moh, hMkwr iqn AMqir haumY kMfw hy ]
sB haumY qoN hI pYdw huMdy hn, ienHW sBnW dw mUl ijau ijau clih cuBY duKu pwvih
kwrn haumY hY[ jd ienswn dI iqRSnw nivrq nhIN jmkwlu shih isir fMfw hy ] AMg - 13
huMdI, aus nUM bVw duK huMdw hY Aqy iqRSnw dI nivrqI sRI gurU gMRQ swihb ivc haumY nUM duK, rog, pIV,
vwsqy qrHW-qrHW dIAW kwFW kFdw hY, socW duVWdw, sMqwp, ml, ibiKAw, BulK y w, pVdw, gubwr krky iliKAw
zulm, by-ienswPI, DoKybwzI Aqy hor swry bury kMm hY pr ies rog dw dwrU BI ies ivc hI disAw hY
krdw hY[ -
haumY krky jIv, eISvr qoN judw huMdw, AnykW haumY dIrG rogu hY dwrU BI iesu mwih ]
pRkwr dIAW glqIAW krdw, aunWH dI szw duK dI Skl ikrpw kry jy AwpxI qw gur kw sbdu kmwih ]
ivc Bogdw Aqy muV-muV ky mOq dy pMjy dw iSkwr huMdw AMg - 466
hY[ jykr jIv ivc haumY nw hovy qW ies vrgw suKI dwrU BI ies mwih - svwl pYdw hud M w hY ik 'dwrU
koeI hY hI nhIN[ ies dy Aqy pRmwqmw dy ivckwr BI ies mwih' iks qrHW hoieAw? ghu nwl socx ipCoN
kyvl haumY dw hI prdw hY, jo iesnUM Awpxy Asly ies kQn dI scweI pRgt ho jWdI hY[ buKwr ijsm
qoN inKyVI rKdw hY[ ivc zihrIly mwdy dI mOjUdgI zwihr krdw hY, ies

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


52
iKAwl nwl ieh iek bImwrI hY, pr nwl hI kudrq nhIN mrdI, pr KwsI kmzor ho jWdI hY[ ieh qrIkw
vloN buKwr aus zihrIly mwdy nUM swVn dw aupwv huMdw praupkwr qy syvw dw hY[ Awpxy Pwiedy dI bjwey
hY, ies iKAwl nwl ieh iek ielwj hY[ iesy qrHW dunIAW dy Pwiedy vwsqy kMm krny, AwpxI izMdgI jgq-
haumY iek pwsy ienswnI nukqw-ingwh dI Bu`l swbq syvw ivc lgw dyxI, hmySw AwpxI bjwey dunIAW dI
krdI hY, pr dUjy pwsy ies B`ul dy sb`b ienswn nUM ibhqrI qy BlweI iKAwl ivc r`KxI, hr cIz ivc
qrHW-qrHW dy bKyiVAW qy qklIPW ivc pw ky aus dIAW r`b dw rUp vyKxw, Klkq dI syvw Kudw dI syvw
A`KW KolHx, bMdgI ivc lgOx qy moKS pRwpqI dw kwrn smJxI[ 'dwrU BI ies mwih' dw ArQ ieh BI ho skdw
huMdI hY[ AwdmI haumY ivc Ps ky AwpxI izMdgI fwFI hY ik jd ienswn Awpxy nPs dI KuSI vwsqy kMm
qlK bxw lYNdw hY, iPr ausnUM kdy kdy ivcwr Awauxy krny C`f ky, dUijAW dy Bly nUM izMdgI dw AwdrS bxw
SurU huMdy hn ik mYN ieh kI kIqw? pihly pScwqwp, lvy, qW auh haumY ijhVI pihly ausnUM idn-b-idn
Pyr vYrwg qy Pyr iqAwg dI dSw pYdw huMdI hY Aqy nIvyN pwsy iKcI leI jWdI sI, hux auicAW cukxw SurU
AMq ivc jd Pyr Awpxy Asly pRmwqmw nwl lIn ho kr idMdI hY Aqy bjwie nukswn dyx dy lwBdwiek
ky ie`k ho jWdw hY, ausnUM AwpxI haumY vwlI glqI jykr hiQAwr bx jWdI hY[ eyQy sMswrI pVHy ilKy idmwg nUM
iek pwsy iBAwnk du`KW dw kwrn jwpdI hY, dUjy pwsy Pyr smJ nhIN AwauNdI[ p`CmI ividAw dw sB qoN v`fw
aunHW duKW qoN Cutkwrw pwx dw sb`b vI nzr AwauNdI AwdrS Awpxy Bly leI koiSS krnw hY[ AwpxI syvw,
hY[ auh szw ijhVI AwdmI nUM is`Dy rwh qy lY Awvy, Awpxy bwl b`cy dI syvw, Awpxy mwlk dI syvw, bVIAW
socx qy burI nhIN sgoN cMgI mwlUm huMdI hY[ ies aucIAW isPqW smJIAW geIAW hn, pr ies syvw nwloN
iKAwl nwl haumY rog vI hY Aqy dwrU vI haumY nUM ie`k Awpxy Apx`q Bry iKAwlW nUM Bulw ky Awpxy bwl b`icAW
SISw ikhw jw skdw hY, ijs ivc Awqmw Awpxw ivc, AwpxI kOm ivc, swrI dunIAW ivc vwihgurU nUM
inrwsqw BirAw, gmgIn AsMquSt ichrw dyKdI rihMdI dyKidAW swrI syvw vwihgurU dy Arpn krnI, bhuq
hY[ dyKidAW dyKidAW hI iesnUM kdI AwpxI BùKI hwlq aucr
y I syvw hY[ ies inSkwm syvw qoN jo Awqmk pRsn
M qw
qoN nPrq pYdw ho jWdI hY qy kdI Awpxy AslI nUrwnI pYdw huMdI hY, auh p`CmI dunIAW nUM Ajy G`t hI nsIb
ichry dI Jlk AwauxI SurU huMdI hY[ iesnUM audoN Xwd hoeI hY[ ieh syvw jIv ivcoN haumY dI mYl k`t ky
AwauNdw hY ik mYN drAsl koeI ArSI cIz hW, pr ausnUM Awqmk rsIAW bxw idMdI hY[
glqI nwl BulyKy ivc duKI, ADIn, muhQwj qy BYBIq
AwpxI izMdgI dw AwdrS syvw bxw ky jIvn
hoeI bYTw hY[
bqIq kIiqAW, izMdgI dIAW swDwrn loVW kudrq vloN
haumY dy rog nUM bVw dIrG rog AwiKAw hY, Pyr Awp pUrIAW huMdIAW rihMdIAW hn[ jy koeI AwdmI
jldI jldI mgroN lihMdw nhIN, gurbwxI ivc ies qoN vpwrI hY Aqy vpwr dy Pwiedy qoN nyk kMm krny,
Cutkwrw pwx dy keI swDn d`sy hn[ dunIAW dI syvw krnw cwhuMdw hY, ausnUM vpwr ivc su`qy
pihlw swDn - haumY qoN Cutkwrw pwx dw sB qoN isD vDyry lwB huMdw cilAw jwvygw[ dOlq dwn kIiqAW
cMgw swDn ismrn hY, ijs nwl jIv pRmwqmw dy nyVy ibjwey Gtx dy vDdI rihMdI hY[ ieh g`l Akl ivc
hoxw SurU ho jWdw hY[ ijauN-ijauN jIv pRmwqmw dy nyVy nhIN AwauNdI, pr isdk nwl qjrbw kIiqAW ies dy
huMdw jwvy, aus ivc eISvrI isPqW AwauNdIAW jWdIAW solW Awny s`c hox dw pUrw sbUq imldw hY[ mYN Awm
hn, aus dw mnu`KI suBwv Gtdw, kmzor huMdw, hOlI- qOr qy nyk AwdmIAW dy GrW ivc brkq, rOxk, KuSI,
hOlI iblkul imt jWdw hY[ jW ieMj kho ik aus dw SWqI, sMqoK invws krdy vyKy hn[
nukqw-ingwh bdl ky eISvrI nukqw-ingwh bx jWdw kudrq dI rihnumweI - ijqnI haumY G`t huMdI
hY[ Drm dw muK mnorQ hI ieh qbdIlI pYdw krnw jwvy, auqnI hI ienswn dy kMmW dI izMmyvwrI kudrq
hY[ nukqw-ingwh dy bdlx nwl hI mnu`K mwns qoN Awpxy izMmy lYNdI hY[
dyvqw bx jWdw hY[ jb lgu myrI myrI krY ]
hir jnu AYsw cwhIAY jYsw hir hI hoie ] qb lgu kwju eyku nhI srY ]
AMg - 1372 jb myrI myrI imit jwie ]
khu kbIr min BieAw Anµdw ] qb pRB kwju svwrih Awie ] AMg - 1161
gieAw Brmu rihAw prmwnµdw ] AMg - 327 ieh iek Awqmk AsUl hY, ijs dI scweI At`l
dUjw swDn -ies dUjy swDn nwl haumY aukI BwvyN hY[ ienswn AwpxIAW koiSSW, clwkIAW qy qdbIrW nwl

'Awqm mwrg' 53 Agsq, 2011


sgoN AwpxI qr`kI dy roVy AtkWdw rihMdw hY Aqy phuMcwieAw ijs krky mYN ienHW dohW im`qrW dw sdw
kudrqI qwkqW nUM Aml ivc Awaux qoN rokdw hY[ bMdgI leI DMnvwdI rhWgw[ myry iKAwl dy bdlx nwl myrI
krn vwly purS nUM pqw lg jWdw hY ik ienswn dIAW ishq iblkul A`CI ho geI Aqy mYN Pyr AwpxI AslI
AklW, qdbIrW dirAw dy auqly pwsy vl byVI clwx kudrqI hwlq ivc izMdgI bqIr krn l`gw[ haumY dy
vwlI g`l hY, ies vwsqy auh Awpxy Awp nUM smu`cw hI mrn dw mqlb mnu`K qoN dyvqw, kmzor qoN SkqIvwn
vwihgurU dI mrzI qy C`f idMdw hY[ Coty qoN mhwn qwkq vwlw Aqy jIv qoN vwihgurU rUp
kIqw loVIAY kMmu su hir pih AwKIAY ] ho jwxw hY[ bMdgI haumY nUM mwr idMdI hY, Ar haumY
kwrju dyie svwir siqgur scu swKIAY ] AMg - 91 dI jgHw vwihgurU dI joqI pRkwS kr idMdI hY, ijs
haumY dy duK dy swVy qoN Cutkwrw pwaux vwsqy BwvyN krky AwdmI dw gvwcdw kuJ nhIN kyvl mwnsI
praupkwr jW syvw bVI mdd krdy hn pr haumY dw idRStIkox, purwxw suBwv bdl jWdw hY[ auh AwpxI
AslI iqAwg bMdgI qoN ibnW nhIN ho skdw[ syvw qy purwxI jMmx mrn vwlI 'mYN' dI qih jW cyqnw ivc
praupkwr mn nUM inrml kr skdy hn pr mn nUM Akwl AjUnI, vwihgurU nUM pRq`K dyKdw hY[
itkwau ivc ilAw ky lInqw dw drjw ismrn AiBAws Coty b`cy dw nkqw-ingwh Cotw hud
M w hY, auh Awpxy
dy zrIey hI lBdw hY[ ieh g`l qy mumikn ho skdI iKfOixAW nUM hI AwpxI dunIAW smJdw hY, mwmUlI iKfOxy
hY ik ismrn AiBAws krn vwlw bgYr syvw qy aupkwr dy tu`t jwx qy roNdw hY, ivrlwp krdw hY, pr jd
dI shwieqw dy auqlIAW AvsQwvW ivc phuMc ky haumY tu`ty hoey iKfOxy dy bdly ausnUM vDyry kImqI qy sohxw
qoN Cutkwrw pw jwvy, pr inrI syvw qy praupkwr nwl iKfOxw iml jwvy qW auh Kud-b-Kud pihly iKfOxy nUM
hI auqly Awqimk mMflW ivc phuMcxw qy haumY qoN Bu`l jWdw hY qy nvyN iKfOxy nwl prc jWdw hY[ iesy
rihq ho ky 'doaU qy eyk rUp' ho jwxw AsMBv hY[ iek qrHW jd mnùK nUM ieh XkIn ho jwvy ik aus dI haumY
rUp hox vwsqy iksy iekWq dI, iksy Gwlxw dI, iksy ny aus dIAW A`KW A`gy sdw im`tI dy hI iKfOxy ilAWdy
AiBAws dI AiqAMq loV hY[ hn jo hmySw B`jdy tu`tdy qy aus nUM duKdweI bxWdy rhy
haumY Aqy SKsIAq - haumY dy imt jwx dw hn Aqy ies qoN A`gy cl ky aus nUM ieh vI pqw lg
mqlb keI ieh smJdy hn ik AwdmI dI SKsIAq jwvy ik haumY dw iqAwg kIiqAW dunIAW dIAW At`l
isPr ho jWdI hY jd SKsIAq hI nw rhy qd izMdgI qy vfmulIAW dwqW nUM hwsl kr lvygw, qW ausdI
dw Kwqmw ho jWdw hY[ Awqmw ivc suMn ho jwx krky, purwxI haumY Kud-b-Kud mr jWdI jW imt jWdI hY[
mihsUs krn dI koeI qwkq nhIN rihMdI[ keI Anjwx ienswn dw Kwsw hY ik vDIAw cIz iml jwx auqy
lok mukqI dw vI ieho ijhw kuJ mqlb smJdy hn[ GtIAW cIzW nUM Bulw idMdw hY[ iksy dI purwxI GVI
mYN Kud ies BulyKy ivc keI swl guzwry hn[ kdI mYN ifg pvy Aqy ausy vyly nvIN sony dI GVI l`B pvy qW
Awpxy Awp nUM isPr mMndw sW[ ies dw ieh Asr auh purwxI GVI vwsqy ivrlwp nhIN krygw[ ies qrHW
hoieAw ik mYN idn-b-idn kmzor qy inrbl bxdw iksy SKs koloN ie`k l`K rupey dI jwiedwd lY ky aunUM
igAw[ myrw Awpxy iKAwlW Aqy ijsm auqy kwbU iblkul pMjwh l`K dI jwgIr idqI jwvy qW ausnUM pihlI ie`k
Gt igAw[ mYN Awpxy Awp nUM bVI kmzor qy hkIr lK dI jwiedwd cyqy vI nhIN rhygI[ jd ienswn nUM
hsqI pRqIq krn lg ipAw Aqy sB qrHW nwl isPr pq lg jwvy ik aus dI haumY ny ausnUM iek qMg, CotI
hI huMdw jWdw sW, ie~QoN qk ik ies AvsQw ivc mYnUM qy mihdUd izMdgI idqI rKI sI, ijs ivc Btkxw,
keI fr qy vihm Bwsx lg gey, ishq Krwb Aqy klpxw, pwp, QoV, ibmwrI, byvPweI, ivCoVw qy mOq sI
idl kmzor ho igAw[ AwKr mYN 'haumY' dy shI ArQW Aqy aus nUM haumY C`f ky AYsI izMdgI dw igAwn ho
nUM smJx vwsqy bVIAW pRwQnW kIqIAW Aqy keI jwvy ijQy pUrnqw, byiPkrI, by-muQwjI, ishq, KuSI,
AiBAwsI mhwqmw nUM puCxw Aqy ies msly sbMDI SWqI, AnMd, by-pRvwhI Aqy At`l izMdgI hovy qW
AMgryzI qy AwpxI BwSw dIAW ikqwbW pVHnIAW SurU ienswn KuSI nwl haumY vwlI izMdgI dw iqAwg kr
kIqIAW ikauNik vwihgurU dI mdd qy myrw Brosw sI, ies nvIN dunIAW ivc rihxw mnzUr kr lvygw[
myry swry SMky dUr ho gey[ ies sbMD ivc mYnUM ienswn dI haumY Asl ArQW ivc mr hI qdy skdI
svrgvwsI s. mwn isMG jI j`j quPYl BweI swihb hY, jd aus nUM haumY dI izMdgI qoN pUrI-pUrI iglwnI
BweI vIr isMG jI dy crnW ivc phuMcx dw suBwg qy haum- Y rihq izMdgI nwl ipAwr pYdw ho jwvy[ iesnUM
pRwpq hoieAw[ Awp jI dy crnW ny mYnUM bVw Pwiedw ijqnI CyqI qy AwswnI nwl bMdgI jW nwm dw AiBAws
pUrw kr skdw hY, hor koeI jugqI nhIN kr skdI[

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


54
AiBAwsI nUM dunIAW Asl Skl ivc nzr Aw jWdI vwsqy mn nUM duinAwvI pwsy qoN pRyr ky rUhwnI pwsy vl
hY, aus ivc mwieAw dw pVdw pwV ky AslIAq dyKx hOlI-hOlI pwxw cwhIdw hY[ ies qrHW nwl Awqmk
vwlI idRStI pYdw ho jWdI hY, ijs nwl auh s`q qy izMdgI dw s`cw svwd, mn dy pihly purwxy JUTy svwdW
As`q dI pCwx kr ky Asl izMdgI hwsl krdw, aus qy hOlI hOlI pRBwv pw lYNdw hY[
dy mhW AnMd mwxdw Aqy s`c nwl juV ky s`c rUp ho
ijauN-ijauN haumY GtdI hY, iqauN-iqauN AwdmI dI
jWdw hY[
KuSI, AnMd, by-iPkrI qy bymuQwjI vDdI hY[ ArSI
qIjw swDn - haumY dy iqAwg dw qIjw swDn izMdgI dw mhW-AnMd AwauNdw hY qy ienswn ArSI
Awpxy nPs dIAW KwihSW nUM rokxw qy kwbU ivc izMdgI dw ih`sw bxnw SurU kr idMdw hY[ AwKr iek
ilAwauxw[ mn nUM jy iblkul KulHw C`f dyvo qW bVIAW AYsI AvsQw Aw jWdI hY, ij`Qy haumY kyvl auqnI hI
iBAwnk hwlqW ivc Psw idMdw hY Aqy ienswn nUM rih jWdI hY, ijqnI srIr nUM kwiem r`Kx vwsqy zrUrI
Awpxw gulwm bxw rKdw hY[ ies dI iek g`l mMno, hovy[ Awqmw A`Ty pihr pRmwqmw dy pRym ivc lIn
pMjwh g`lW hor mnwx vwsqy zor lgwxw SurU kr idMdw rihMdI hY, ienswn hr vkq msq qy ielwhI rMg ivc
hY[ mn dI iqRSnw isvwey vwihgurU dy imlx dy kdI r`qw rihMdw hY[ ieh mn dI, PurinAW, sMklpW qoN rihq
pUrI nhIN huMdI[ ies vwsqy iesnUM ijqnw iqRpq krn AvsQw huMdI hY, ijs dy AnMd dy mukwbly ivc isRStI
dI koiSS kro auqnw hI bysbrw hud
M w jWdw hY, AwpxIAW dw rwj quC mwlUm huMdw hY jW aus im`tI dy iKfOxy vWg
KwihSW nUM vDweI jWdw hY[ jwpdw hY, ijs dy bdly aus qoN sO guxW kImqI sohxw
mn dw suBwau AsMquSt rihxw hY - iek iKAwl qy nw B`jx vwlw iKfOxw iml igAw hovy ieh ivswl
nwl mn ivc sdw AsMquSt rihx dI Awdq bVI cMgI dI AwKrI AvsQw hY, ijQy ivswl dI KuSI mwnx jogI
g`l hY, ieho ies dw nuks ies dI AwKrI mukqI dw hI haumY rih jWdI hY[ ies AvsQw qoN prHy ivswl
kwrn bx jWdw hY[ jy ies ivc AsMquSt rihx dI nhIN rihMdw[ AwSk Kud mwSUk rUp ho jWdw hY - 'doaU
Awdq nw huMdI qW eyh kdI vwihgurU qk nw phuMc qy eyk' ho jWdw hY[
skdw, iesnUM ijQy koeI suK nzr AwauNdw, auQy hI sdw haumY iblkul Kqm ho jwx nwl srIr dw kwiem
msq ho ky bYTw rihMdw[ ies dy ArQ ieh hn ik rihxw muSkl hY[ haumY hI srIr dy rcy jwx dw
aus dI Awqmk qr`kI rukI rihMdI, pr mn dw ieh kwrn hY, haumY dy Awsry hI srIr kwiem rihMdw hY
Kwsw hY ik auh iksy suK nwl sdw leI iqRpq nhIN qy haumY dy Kqm ho jwx nwl srIr Kqm ho jWdw
rih skdw[ AwrzI BulyKy mgroN A`K KulHdI Aqy suK hY, ikauNik audoN srIr dI loV hI nhIN rihMdI[ koTy
dw nukqw-ingHw bdldw rihMdw hY[ ies qrHW aus dI qy cVHn auqrn vwsqy pOVI dI loV huMdI hY, pr jd
Awqmk qr`kI dI rPqwr jwrI rihMdI hY Aqy p`ky qOr koTy qy cVH ky Pyr hyTW auqrnw nw hovy, sdw ArSW
qy Kqm kyvl EdoN huMdI hY, jdoN pUrn SWqI qy AnMd ivc hI rihxw hovy, qd pOVI dI loV ht jWdI hY[
dy somy nUM l`B ky aus iv`c qwrIAW lgWdw lgWdw lUx Awqmw nUM jd pRmwqmw ivc lIn ho ky auQy rihx dw
dI puqlI dI qrHW aus somy dw hI rUp ho jwvy[ AiBAws ho jwvy muV srIr ivc Awauxw duKdweI qy
sUrj ikrix imly jl kw jlu hUAw rwm ] PzUl l`gy, qd srIr dI, Agly jnm dI koeI loV
joqI joiq rlI sMpUrnu QIAw rwm ] AMg - 846 nhIN rihMdI[
mn mwrn dw mqlb - haumY dy iqAwg vwsqy Awvx jwxu rihE ]
mn qy kwbU pwxw, ijQoN qk ho sky, ies dIAW AXog qpq kVwhw buiJ gieAw guir sIql nwmu dIE ]
mMgW nUM rokxw qy hmySw iesnUM ismrn AiBAws ivc AMg - 1002
lweI rKxw cwhIdw hY[ iek mhwqmw rwq nUM sOx vyly haumY Aqy haumY qoN rihq AvsQw sbMDI imstr
Awpxy sB siqsMgIAW nUM AwiKAw krdy sn BweI hux AYfvrf kwrpYNtr AwpxI pusqk A visit to a Gyani
rwq AweI hY mn nwl morcy lw dyvo[ Kwx, pIx, ivc ilKdy hn -
pihnx, h`sx, Kyfx ivc mn nUM bymuhwrw nhIN C`fxw The West seeks the individual conscious-
cwhIdw[ ies dw ieh mqlb nhIN ik mn dIAW Xog ness--the enriched mind, ready perceptions
loVW vI bMd kr dyxIAW cwhIdIAW hn[ mn nUM Bu`iKAW and memories, individual hopes and fears,
riKAW vI sgoN aultw Asr huMdw hY, mn fwvWfol, ambitions, loves, conquests the self, the local
audws qy keI vwr nIc qy kmInw ho jWdw hY, ies self in all its phases and forms and sorely
(bwkI pM n w 63 qy )

'Awqm mwrg' 55 Agsq, 2011


sqvMq kOr
BweI swihb BweI vIr isM G

(lVI joVn leI dyKo, julweI AMk, pMnw - 54) ik jdoN sqvMq Awpxy duKVy, Awpxy hIly, ihMmqW,
Awpxy hwl hvwl d`s rhI sI, jdoN d`s cukI qd DMn
A`j dw smwgm pMQ dy jQydwrW, coxvyN mhWpurKW
isKI! DMn isKI! dI guMjwr nwl AkwS gUMijAw[ hux
ivdvwnW, sUrimAW qy joiDAW dw sI, coxivAW dw
Awgw KW dy KVHy krwky drSn krwey gey, auh pMjwbI
dIvwn hI gurmqw khIdw sI[ hW jI, aunHW swry
smJx qy kuJ t tU krn l`g ipAw sI, pr swP
bhwdrW qy sRySt s`jxW dy idl sqvMq dy duKW Ar
nhIN bol skdw sI, pr aus ny ieMny pd AwK hI
aus dIAW bhwdrIAW nwl Br Awey, AwpxI kOm qy
ley-
is`KI ivSvwS dIAW aucIAW qsIrW auqy PKr Aw Aw
ky nYx Br Br ilAwey[ iesy vyly iek PKrW dw smud M r vwihgurU jI kw Kwlsw[
TwTW mwr irhw sI, joS dw iek AJ`l vlvlw vwihgurU jI kI Pqih[
auqSwh bx ky aumfdw sI, nYx Brdy fulHdy qy cmk myrw sIs gurU Kwlsy dI Bytw hovy[
cmk auTdy sy, audwsIAW nwl nhIN, pr SukrW, PKrW
qy aumwhW nwl ik AsIN iks AklW qy SkqIAW dy ies iek iPkry qy iPr klyjy auCly Ar DMn
mwlk qy DnI, swihb dy rcy hoey Kwlsw hW[ swfy nw klgIAW vwly dw nkSw A`KW A`gy jwgdI joq ho
kyvl iKAwl, pr swfy KUn ivc aus ny ikhVI jwn ilSikAw[
pweI ik swfIAW kMinAW bI kTn qoN kTn muSklW hux j`Qydwr ny cwihAw ik AwgW KW dI iKfwvI
ivc jw ky iek A`g dy m`Gdy koly vWg jo isAwly dI qoN AwpxI ShId hoeI svwxI dw hwl suxwgy[ so aus
k`krI rwq ivc Awpxw in`ky qoN in`kw vjUd huMdy qk ipAwr nuCwvr bIbI ny S`qrUjIq isMG dI isMGxI Aws
mGdw, BKdw hY qy syk idMdw hY - hwrdIAW nhIN[ kOr qy b`cy (Awgw KW) dy kYd pYx qoN lY ky sqvMq
nw muSklW, nw fr, nw inrwsqw dy hnHyry, nw loB dy jI dy imlx q`k dy swry hwlwq suxwey[ ienHW kSt
Bulwvy, nw lwlc nw Pslwht[ koeI swfy b`cy b`cIAW Bry duKiVAW qy kOx sI jo vYrwg mUrq nhIN sI ho ho
nUM BI Awpxy itkwxy qoN ihlw nhIN skdw[ AsIN aunHW jWdw[ Aws kOr dw mOq dw zihr ipAwly nUM ShIdI
ivcoN hI inkly hW, ijnHW dIAW sdIAW dIAW bybs ` mOqW dw srbq bxw ky pI jwxw, Awpxy b`cy nUM pMQ syvw
dy kwrn iek phwV dw nwm hI ihMdU kuS, r`K id`qw leI jIauNdy r`K jwxw, Aws kOr dw isdk ik myrw
igAw hY[ ijQoN lMGdy ihMdU kYdI srdI nw J`l skx b`cw Awpxw jnm sux ky Awpxy Asly ivc zrUr
krky mr jWdy hn qy jrvwixAW ny aus phwV dw nwm jweygw,' dw pUrw auqrnw, izMdw sbUq sn, is`KI izMdgI
ihMdU kuS Dr id`qw hY[ vwh auie swihbw! suhxy dy, is`KI ivSvwS dy qy is`KI s`qXw dy[ eyh swry Bwv
kufM ilAwly kysW vwly klgIDrW! DMn qyrI ijMd! qy ijMd ie`k au~cw vYrwg pYdw krdy hn, ijs ivc KUn srd
pwx dI r`bI qwkq! ienHW mr imitAW ihMdIAW ivc hox dI QW lwlI qy auBwr KWdw sI, hW, vYrwg dw
qUM ikhVI Amr AJu`k, sdw bldI izMdgI PUk id`qI Jlkw lY lYNdy sI, klyjy aus mwx ivc, PKr ivc
hY ik ijs dy b`cy vI qyry Awpxy b`icAW vwlI bIrqw auCl pYNdy ik swfy dwqy siqgurU goibMd isMG jI ny kIh
idKwldy hn[ hW, suhxy kysW vwilAW! qUM hI Awpxy pwrs Cuh swfy mnW nUM lweI hY ik ieh ibdySW ivc,
jwey swfy pwpW dI jgvydI qy blI dy ky AwiKAw sI prv`s pY ky, ie`k pwsy iBAwnk mOq qy dUjy pwsy
ik ieh myry cwr puqR ShId hoey hn, pr myry l`KW AYSÍrj dy lwlcW ivc bI iGry jw ky AwpxI Awn qoN
puqR hor hn jo Kwlsw khIdy hn qy eyh myry Kwlsw nhIN ihldy[ mrn ivc jIvn smJdy hn Ar gulwmI
jI iek puqR somw hY[ myrw ieh pu`qr Amr pu`qr hY, dy jIvn nUM mOq qoN burw smJdy hn[ ij`Qy hmswey,
sdw jIeygw[ 'Kwlsw' Amr hY[ hW, qUM swnUM pu`qr swk qy nwqydwr jo aus jXoqI dwqw, gurU goibMd isMG
bxwieAw sI, qy Amr pu`qr bxwieAw sI[ Pyr qyry jI dI pwrs Cuh qoN ivrvy hn, aunWH hI DrqIAW ivc,
ieh Amr b`cy kIkUM nw qyry Awpxy jwey b`icAW vwlI aunHW hI hwlqW ivc jw ky do do cwr rupey nUM pSUAW
Aih`l, AJu`k, AbuJ A`g dw AlWbw hox[ ies qrHW vWg ivkdy hn, au~qy swfy b`cy, swfIAW iesqRIAW nUM
dy Bwv sn jo mhWblI sUirAW, igAwnIAW, iqAwgIAW koeI lwlc moh nhIN skdw, koeI fr Jukw nhIN skdw,
qy krnIAW vwly mhWpurKW dy AMdr TwTW mwr fhy sn inrBY mOq dy Gwt auqrdy hn Ar tu`tdy isqwry vWg

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


56
AwpxI mOq ivc bI nUr dw ilSkwrw mwrdy hn[ cukI sI, A`j mweI qyz kOr dw nwm pwieAw[ hW jI,
hW, swfy b`icAW dy iKfwvy ijnHW nUM swfy ipAwr jIvn ju`gW q`k kOm ivc cwnx munwrw bx ky rOSnI dyx
dI Cuh imlI hY aunHW ivc bI hy klgIDr! qyrI Cuh vwilAW dw nvW jnm ho igAw[
dr Cuh AYsw bl Br idMdI hY ik AYsI kTn dSw
ies vyly jd ik hux Ardwsw hox vwlw sI iek
ivc auh AJuk rihMdy hn Ar ipAwr dI jgvydI
ipAwry ny ikhw, Kwlsw jI! kY s IAW Awdr jo g
auqy Awpxw sB kuC vwr ky Awpxy ipAwr dw kOl
kurbwnIAW, kStW qy ipAwrW ivcoN sqvMq qy AlWbw
pwl dsdy hn[ vwh vwh! iek F`Ty dyS, iek gulwm
isMG lMGy hn qy iek`Ty dyS A`pVy hn qy prspr
dyS ivc, hy cmkdy nUr klgIDr! vwh vwh qYnUM,
siqkwr qy ihq nwl iek dUsry dy Awdr krn vwly
sdw vwh vwh qYnUM, jIvx kxI Br ky moey ijvwl
ho cuky hn, cMgw hovy ik dohW dw ivvwh krky ienHW
dyx vwly jIAdwn dy dwiqAw! vwh vwh qYnUM[
nUM Aiv~CV kr idqw jwvy[ ieh g`l sux ky sqvMq
Awgw KW dI iKfwvI dy 'Awpw vwr' ipAwr ny kOr ny bVI Adb vwlI qy Aih`l sur ivc bynqI kIqI
AwKr sUrimAW dy nyqr Br AwauNdy, pr A`KW ivc hI - myry gurU dy rUp vwly Kwlsw jI! mYnUM jd AlWbw
guMm ho ho jWdy A`QrU - piv`qr A`QrU - pwvn DrqI isMG jI Awgw KW dy rUp ivc imly qy Awpo ivc
auqy fyg ley pr fyg hI ley[ prspr shwieqw dy Aihd hoey, qd qoN Ar Pyr jdoN
Awgw KW, l`Dw isMG qy sweIN hYrwn sn ik aunHW dy qy myry KUn dy ieko kOm dy hox dy hwlwq Awpo
sqvMq kOr kMinAw sI Ar ies iCn q`k ies ny swnUM ivc KulHy, myrI nzroN auh myry mW ipau jwey vIr ho ky
bI Awpw nhIN ijqwieAw, iks bhwdrI nwl ies ny lMGy[ Awp dy crnW kmlW ivc A`pVidAW q`k myry
Awpw lukweI r`iKAw hY Ar kIkUM Pyr pUry ipAwr qy AMdrly nwzuk 'BwvW dy pMGV U 'y ivc auh vIr ho ky lMG[y
Brosy nwl inBI hY[ pMQ ivc aus dI is`KI surq bIrqw Awp dy crnW kmlW ivc A`pVidAW q`k myry AMdrly
qy Drm auqy qW AS As ho hI rhI sI pr aus dI nwzuk BwvW dy pMGUVy, ivc auh vIr ho ky JUMmdy rhy
dnweI qy Akl auqy bI bhuq hI swbwS hoeI[ is`K hn, myrI Awqmw ivc aunWH leI BYxW vwlw ipAwr p`lr
kMinAW nUM zwlm kYd krky lY gey, pr auh mUrK nhIN cukw hY, mYnUM ies aucy droN qy Awpxy crnW dy sugMDq
sn jwxdy ik ieh m`grm`C dw b`cw hY, ieh inhMg kysr ivcoN iek aus sugMDI dw dwn kro ik myrI auh
dw pUg
M Vw hY, ieh swfI Kurwk nhIN bxgyw[ auh m`CIAW piv`qr 'Awqmw lihr' ijs ivc auh Brw qy vIr-s`ky
dy jwl ivc Afol hI iesnUM lY gey sn[ ies inhMg vIr ho ky ilSky hn AMq pRXMq inB jwvy, auh vIr
b`cy ny nw kyvl Awpxw Cutkwrw pwieAw sgoN Awpxy hox im`T- y im`Ty mYN BYx hovW AsIsW dyx vwlI[ dUjI ibnY
do hor BYx Brw kydNo nwl vwps ilAWdy[ hW, aus pwvn hY ik mYnUM hux igRhsq ivc nw pwE[ igRhsq suhxw
DrqI ivc ilAWdy ik ijQy KulH leI - hW, dyS, Drm hY, siqgurU dw piv`qr kIqw AwSrm hY, pr hy vIro!
iKAwl, qRYAW, KulHW leI mhwn Xqn ho irhw hYsI[ hW myrw Awqmw pMQ syvw dy ipAwr ivc bhuq vD cukw
jI, nw kyvl is`K kYdI ieh kYd peI is`K kMinAW hY, ies KUn ivc koeI vDvW vlvlw pY cu`kw hY, pMQ
suqMqr krky nwl ilAweI hY, sgoN iek jrvwixAW dy dIAW muSklW ivc kSt pwxw qy Awpw nuCwvr krky
iklHy ivcoN Cut ky Awaux dI, au~cy nmUny dI AwpxI (jy hukm hovy qW) ShIdI pwx dw vlvlw b`J cu`kw
ipAwr Cuh dI iek AYsI icxMg ilAweI hY ik ijsny hY[ mYnUM pMQ dw lWgrI bxwE, mYnUM pMQ dy zKm bMnHx
pMQ qy dyS ivc l`g ky koeI rMg idKwauxw hY qy kYd vwlw vYd bxwE, mYnUM BYxW BrwvW dI iKfwvI bxwE,
dI DrqI ivc bI koeI ipAwr dI icxMg lw ky AweI pr mYnUM hux igRhsq nw idE[ ieh Bu`l hY, Av`igAw
hY, ijs ny iksy idn Awpxw rMg idKwauxw hY[ ieh hY, pr mYN kr cu`kI hW qy quhwfw ibrd hY ik AMdrly
sI izMdgI jo aus GUMgirAwly kysW vwly sUrmyN dwqw ny dy Drm BI isry cVHw idE, cwhy auh AOKy hox[ AsIs
murdw kOm ivc BrI sI qy jgq nUM iek krwmwq - idE ik mYN jIvn nUM klgIDr dy ipAwr ivc, vwihgurU
sdw At`l krwmwq kr idKweI sI[ dI Xwd ivc au~cw r`K ky pMQ syvw ivc sPl kr
lvW[ mYN hukmyN nwbr nhIN, sMinAwsI bxnw cMgw bI
hux dIvwn ivc AMimRq iqAwr kIqw igAw, Ar nhIN jwxdI, pr myry cwau nUM au~Clx idE, ies bUMd
CkwieAw igAw[ ies Aiq KuSI dy nzwry nUM pMQ ny Pyr nUM swgr bx jwx idE[ vr idE ik ieh iek inkwrw
qy pwauxw psMd nhIN kIqw[ Awgw KW dw nwm AlWbw inmwxw jIvn aus jIAdwn dwqy klgIDr dy AwdrS
isMG r`iKAw igAw, aus dI iKfwvI ny jo Awpxw Drm Kwlsw qoN sdky hovy[ soc lE ik jy iek kMinAw ny
'ipAwr' r`KdI sI qy Awpxy pwly b`cy dI s`kI mW ho syvw isr cwA leI hY qy bwl b`cy dI moh mmqw ivc

'Awqm mwrg' 57 Agsq, 2011


nhIN geI qW AYfy v`fy pMQ dw kuC G`t nhIN cilAw, pl cu`kw hY, sqvMq kOr myry nYxw dy sIinAW nwl l`g
so myry v`ifE! dwn idE! dwqw jI qoN lY idE - myrI cùkI hY, dovyN myrI JolI pw idE, iek myrw pùq qy dUeI
Kwlsw jI dy crnW nwl rih bx Awvy, myrI Kwlsw myrI DI hovy, mYN dohW dI mW hovW qy ieh dovyN BYx
jI dy crnW nwl inB jwvy[ Brw hox qy AsW iqMnW dw lhU pMQ syvw dI jgvydI
qy AwhUqI hovy[ AsW leI hux sMswr dy drvwzy sdw
kOx sI jo ies vyly is`KI piv`qrqw, pwvn
leI bMd kr idE[
piv`qrqw, punIq piv`qrqw qy auCl nw ipAw hovy[ hW
jI, ies smyN is`KW ivc ieh piv`qrqw TwTW mwrdI hux QoVIH jyhI ivcwr ho ky PYslw hoieAw ik ienHW
sI, nwm AiBAws dw ieh pRqwp hY, ieh mubwlgw qy dI ieiCAw sMpUrn hovy[ AlWbw isMG dw sMklp isry
bnwvt nhIN, vYrIAW ny swK BrI hY, blocI Kwn dy cVHy qy ieh inrw iek ispwhI nw hovy, jQydwr bxy
drbwrI lyKk ny iliKAw hY ik is`KW ivc ivkwr qy syvw kry[ ies pr swry jQydwrW ny ikhw ik cwr
idRStI dw ABwv hY, ieh Awcrn dy pUrn piv`qr lok cwr pMj pMj isMG AsIN idAWgy[ Cotw ijhw vhIr ies
hn[ dI qWibAW ho jwvy[ Pyr ieh Awp jqn kry qW jo
AbdwlI dy AwauNdy qk iek j`Qw qkVw nwl lY ky
hux Awgw KW ny gurmuK jI pws PwrsI bolI ivc AlWbw isMG jI pMQ dy dlW ivc rl ky syvw krn[
Awpxw Bwv AwiKAw ik sqvMq kOr nUM jd mYN imilAw sqvMq kOr ienHW dy jQy ivc syvw pr hovy[ jo aus
AsIN Brw bxy sW, ies piv`qrw dy Agn kuf M nwl myrw dI vwSnw hY, lMgr dI, jMg vyly mlHm p`tI dI, so
Brw hox dw Bwv g`T cu`kw hY, jdoN ik mYnUM p`kw pqw kry[ l`Dw isMG jI Akwl buMgy dy AkwlI dl ivc
nhIN sI ik ieh BYx hY[ hux mYnUM A`j pqw l`gw hY Swml kIqy jwx, mweI qyj kOr, sqvMq kOr dy nwl
ik ieh Brw nhIN sI, so mYN hux jwqw hY, pCwqw hY, rihx leI id`qI jwvy[
shI kr pCwqw hY, ik BYx hY, ieh s`kI BYx hY[
AkwlIAW vwlw bwg qdoN Akwl buMgy dy ipCvwVy
iehdw qy myrw ipAwr jo hmSIrI Bwv (vwqsl rs)
qk huMdw sI[ ijs qrHW d`Kx pUrb dI bwhI v`l gurU
ivc SurU ho ky p`k cu`kw hY, auh auho hmSIrI ipAwr
kw bwg A`j q`k hY, ies qrHW auqr p`CoN dI bwhI vl
(vwqsl pRm y ) hI rhygw[ myrw klyjw mYnMU aus is`K vIr AkwlI bwg sI, muinAwrW vwlw bzwr, kwTIAW vwlw
dI nykI nwl AwKI g`l geI sux ky pwpI AwKdw hY[ bzwr, mweI syvw dw kuC ih`sw, pwpVW vwlw bzwr, kuC
kwS! myry kMm ieh g`l kdy nw suxdy[ mYnUM Awp pMQ ih`sw myhr isMG dy ktVy dw bwg ivc hud M y sn[ sihjy
pwsoN vr lY idE ik ieh BYx hovy mYN Brw hovW[ ijs sihjy vso vDI qW ieh bwg vI vsoN ivc id`qw igAw
piv`qrqw dy Bwv ivc, ijs vwqsl pRym ivc AsIN Ar ies dw coKw swrw ih`sw Ajy pwpVW vwly bzwr
imly hW aus pRym ivc swfI inBy[ dUsrw dwn lY idE dy ipCvwVy hY jo hux qk AkwlIAW vwlw bwg sdwauNdw
ik mYnMU syvw imly, KudgrzI dy jIvn ivc pY ky Awpxy hY Aqy hux suhxy bgIcy dI Skl r`Kdw hY[ ies bwg
leI kutMb rc ky aus dy moh qy svwrQ dy ic`kV ivc ivc Aksr isMGW dy auqwry hoieAw krdy sn[ kdy ieh
Ps ky nw mrW[ so mYnMU AwigAw lY idE ik mYN klgIAW vYrwn jMgl bx jWdw sI qy kdy Pyr qrIky vwlw bwg,
vwly, suhxy kysW vwly, srdwrW dy srdwr dI syvw krW[ ieho kuC huMdw irhw hY[ AlWbw isMG nUM jQydwrW ny aus
hW mYN pMQ dI syvw krW, ijs syvw krn nwl ik ieh idn ds bwrW isMG qy kuC g`Py dy id`qy sn ik Awpxy
dyh jo AnmqI AMn Kw ky plI hY, sPl ho jwvy[ myrw jQy dw kMm AwrMB hovy[ ies dw pihlw fyrw AkwlIAW
KUn TwTW mwrdw hY ik AwpxI mW dy kwql qoN k`sws vwly bwg ipAw AlWbw isMG swrI kwrvweI smJdw
lvW, pr BYx mYnMU smJwauNdI AweI hY ik pMQ syvw kro, irhw sI Ardm bdm Sukr krdw sI ik iks iBAwnk
pMQk loV peI qy lVy, pr inry KUn ivc h`Q rMg ky jIvn qoN inkl ky auh ipAwr Bry bhwdrI dy jIvn
KuS hox dw iKAwl is`KI AwdrS ivc QW nhIN r`Kdw[ ivc AwieAw hY[ rwq nUM rihrws dy dIvwn mgroN pRSwd
dwn lY idE ik myrw srIr syvw ivc sPly[ C`k ky AlWbw isMG ny sqvMq kOr nUM puiCAw ik Ardwsy
dw swrw Bwv mYnUM smJ nhIN ipAw, auh KolHo? sqvMq
Aws kOr dI shylI qy Drm dwn krky bI pwlx ny swr KolH suxwieAw[ jdoN AlWbw isMG nUM ies quk
vwlI mW, sqvMq kOr dI sWeIN! jo hux qyj kOr bx dw Bwv KulH ky Pyr smJ ipAw, is`KW dy kOmI ipAwr
cu`kI sI, bolI, Kwlsw jI! mYN Awp dy iek suhxy dy skdy ho igAw jhW-jhW Kwlsw jI swihb qhW qhW
pirvwr dI syvw kIqI hY[ mYN Awpxw mzhb bI ipAwr riCAw irAwieq[
qoN sdky kIqw sI, koeI KYr A`j myrI JolI bI pwE,
myrI Gwl nUM sPlw idE[ AlWbw isMG myrI godI ivc sqvMq kOr ny disAw ik ieh Ardwsw aunHW leI

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


58
nhIN krdy hn ik jo swfy vIr iksy AOkV ivc hn qy qjrbykwr sI, bVw Krw AwdmI qy sWeIN dy ipAwr
qy pMQ nUM Kbr nhIN Xw koeI AYsI QwvyN muSkl ivc vwlw sI[
hY ik dUsry Brw srIr nwl A`pV nhIN skdy[ koeI hux BYx Brw dy kUc dI iqAwrI hoeI[ Brw khy
jrvwxy nwl iek`lw lV irhw hY, koeI iksy musIbq pihlW quhwfy pyky ipMf c`lIey, quhwfy mwipAW nUM TMf
ivc hY koeI kYd pY igAw hY, koeI muSkW bJIky pRdysIN pweIey qy sqvMqI BYx khy pihlW quhwfI BYx pws
A`pV igAw hY, koeI duKI hY, bImwr hY, AYisAW leI c`lIey qy aunHW nUM nvW jIau ipAw Brw imlw ky TMF
donoN vyly pMQ ivc, hr pMQk iek`T ivc, hr iek pweIey, AlWbw isMG ny ikhw ik myrI BYx inrwS ho
is`K dy Xkw X`kw Ardwsy ivc Akwl purK A`gy bynqI cu`kI hY qy pyky pirvwr dI mOq dw kOVw Gu`t Br cu`kI
huMdI hY ik 'jhW jhW Kwlsw jI swihb qhW qhW hY aus nUM kuC idn ip~Cy iml pYxw mwVw nhIN[ quhwfy
r`iCAw irAwieq' jo vwihgurU aunhW dw hr QW hr hwl mwqw ipqw nUM quhwfy imlx dI Aws hY, pMQ vloN jo
shweI hov[y srIr nwl shwieqw leI Xqn hud M w rihMdw FUMf huMdI hY aus dy auh jwxU hn[ Aws ivc ivCoVy
hY, pr Pyr bI nwl-nwl Ardws jwrI rihMdw hY[ dyKo dI pIV lgwqwr cuBdI hY qy sbr nUM AMdr nhIN vVn
quhwfy leI ikqny vrHy Bwl jwrI rhI hY, myry leI idMdI, so pihly aunHW dIAW AWdrW nUM TMF pweIey[
gurmuK kwbl gey, pr sBnW leI jqn dy nwl Ardws
sqvMq khy ik myry mwqw ipqw nUM jo Aws hY auh hor
jwrI rhI hY[ ieh Ardws muSklW ivc ipAwr dy
QoVHw shI dUjy myry dyS Aw phuMcx dI Kbr jo hux
idlW dI Fwrs hY[ ieh gupq qy mhIn qwkq vwihgurU
jQydwrW nUM hoeI hY nyVy dw jQydwr CyqI qoN CyqI vwps
dy qKq nUM Cuh ky auQoN ausdy siqAw lY ky byvsI ivc jw ky myry mwipAW nUM dyvygw Ar aunHW nUM myry imlx
pey is`KW dy idlW ivc qwkq BrdI hY qy aunHW qy dI auqkMTw qW iqRKI ho jweygI, pr mYN kYd ivc hW,
peIAW muSklW nUM Awswn krdI hY qy QW-QW shweI duKW ivc hW? ieh fUMGI pIV dw Gwau v`l ho jweygw[
huMdI hY[
Awp dI BYx nUM quhwfy imlx nwl iek qrHW dw nvW
Awh! ieh ArQ sux ky AlWbw isMG dy KUn ivc jIvn mwnoN imlygw, ijvyN ik quswnUM nvW jIvn imilAw
AwpxI kOm dy kOmI ipAwr dI idlgIr Jrnwt iCVI hY[ ies qrHW dy ipAwr iek dUjy nUM suK dyx dI ivcwr
ik ieh kOm hY ik pirvwr hY? pirvwr hY ik ie`k krdy CykV sWeIN qy PYslw r`iKAw[ aus ny pihly BYx
s`ky Aiv`CV BrwvW dw kutMb hY? kutMb hY ik srIr nUM imlx dw PYslw dy id`qw qy CyqI qoN CyqI jdoN ik
hY ijsdy swry ih`sy iek dUsry dy AMg hn[ gurU imhr iqAwrI isr cVH skI, cwV ky ieh j`Qw vtwly nUM qur
kry ik ieh pirvwr ipAwr kdy nw tu`ty, ies vIr- ipAw[ AlWbw isMG dw jI krdw sI ik ikvyN mYN Awpxy
sMGtn ivc kdy ivrl nw pvy[ ies AMg AMgI myl jQy nUM GoV svwrW dw j`Qw CyqI bxwvW, pr pMJI GoVy
ivc kdy iv`Q nw pvy[ Ajy kTn g`l sI, jQy ivc Ajy pMj GoVy sn[ iek
jQydwr, iek nOkr jQydwr, iek sWeIN, iek sqvMq
AlWbw isMG jI nUM jo isMG jQydwrW ny Awpxy
kOr qy iek hrOl kOr[ do qRY K`crW bI sn Asbwb
pwsoN ies vyly ispwhI id`qy auh rl ky pMJI ho gey,
leI[ cwhy is`K ispwhI Awpxw swrw ltw ptw moFy
so prdysoN AwauNdy swr, isMG sjdy swr, pMJI isMGW dy
r`Kdy sy, pr zrw Amn vyly kuC swmwn, vDyry kr lYNdy
jQy dw jQydwr ho igAw[ hukm hoieAw ik Awpxy ipau
sy[ lMgr Awid dw swmwn ho ky kuC in`kI ijhI rsd
vWgUM nwmxy dw isMG bxo, j`Qw bxwE Ar pMQ dI syvw
dI Bwr brdwrI bI ho jWdI sI[
qy dyS Cutkwry ivc blvwn Syr ho ky g`jo[ iek kOm
dw, jo in`kI ijhI hY qy swrI joDw hY, aus dw aucy qoN j`Qw AMimRqsroN iek idn nUr dy qVky vtwly nUM
aucw ipAwr Awpxy ivCVky Aw imly b`cy nwl hI ho qur ipAw[ vtwly pu`j ky dUr bwhr ijQy mgroN mhwrwj
skdw sI[ AlWbw isMG Ajy b`cw hY, pr pMQ ny Awpxy Syr isMG jI ny brwdrI bnvweI (jo eIsweIAW dy h`Q
Aimq ipAwr ivc ausnUM jQydwr Qwp id`qw hY[ ivc hY) fyrw kIqw[ qyj kOr jI iek ihMdU suAwxI dy
Bys ivc ho geI Aqy iek is`K dI AguvwnI ivc jo
do cwr idn Awp AkwlIAW vwly bwg itky rhy,
iv`Q qy turdw sI, Sihr geI[ aus mh`l geI, ijQy
jo g`Pw pMQ vloN imilAw sI aus nwl Awpxy jQy dw
BMfwrI rihMdy sy[ jW aunHW glI ivc Qhu pqy k`Fy qW
swmwn swrw kr ilAw[ sqvMq qy sWeIN jI jQy ivc
sUMh imlI ik SqrUjIq isMG dI kwkI Awpxy Grvwly
syvw dy kMm leI nwl rhy[ ienHW idnW ivc AlWbw isMG
dy nwl ieQoN tur cu`kI Aqy so ivsvw auh dovyN Swhpur
ny Awpxy Awp nUM pMQ dy hux dy hwlwq, dyS dy Aqy
jw vsy hn, jW bsOhlI jw rhy hn, ieh TIk pqw
pqy vrq rhI rwjsI hwlq dy Qhu swry lw ley[ pMQ
Swhpur qoN c`lygw[ ieh Kbr pwk j`Qw hux Swhpur
ny iek gjrwj isMG, nwmy purwqn isMG ny jQydwr nwl
nUM ho tuirAw[
id`qw sI jo bVw purwxw isMG, hyTIAW jyTIAW dyK cu`kw (bwkI pMnw 64))

'Awqm mwrg' 59 Agsq, 2011


auqSwh BrpUr sihj mwrg
(PATH OF FIRE AND LIGHT) Vol. 1
fw. svwmI rwm jI
Anu v wdk fw. qy i jM d r mlho q rw
dUsrw AiDAwie
ivc do gyVy krny cwhIdy hn ie`k svyry ie`k Swm nUM[
pRwxwXwm dw AiBAws hr hPqy igAwrHW vwrI suAwsW nUM bwhr k`Fxw cwhIdw
kpwlBwqI - iek suAws lYx dw swDn hY[ ieh hY, hr hPqy igAwrHW-igAwrHW vDwauNdy jwE jdoN qk
nwVI qMqU nUM Su`D krn leI hY, ieh srIr nUM kP qoN 120 nw ho jwx, ijhVy TIk smJx, kr skx auh
mukq krdI hY[ ieh Xogw dIAW Cy ivDIAW ivcoN iek ies qoN dugxy vI kr skdy hn[ v`D qoN v`D iek
ivDI hY ijs rwhIN nwVIAW dI sPweI kIqI jWdI hY, bYTk ivc iqMn gyVy hoxy cwhIdy hn pr iek g`l dw
sPweI dy nwl-nwl ies dI AiDAwqmk mh`qqw vI iDAwn rhy ieh kridAW iksy vI iksm dw dbwA
nhIN mihsUs hoxw cwhIdw[ iek qoN bwAd iek gyV
hY[ kpwlBwqI kridAW koeI vI kuMBk nhIN lgwieAw
jdoN qusIN krdy ho qW swDwrx suAws lYxy cwhIdy hn,
jWdw[ ies swDn dy AMdr ryck hY (exhalation) qy
qW jo srIr nU,M suAwsW nUM Awrwm iml sky[ ieh Awrwm
pUrk hY (ventention) ryck ies dw muK
` Bwg hY, pUrk
qusIN AwpxI loV Anuswr kr skdy ho pr dyKx ivc
iek sMpUrk hY, ipCoN juiVAw hoieAw Bwg hY[ AwieAw hY ik 30 qoN 60 sikMt kwPI huMdy hn[
kpwlBwqI kridAW is` D Awsn ivc quhwnUM kyvl Awpxy pyt dI gqI bwry cOks rihxw
(siddnasana) bYTxw zrUrI hY[ rIV dI h`fI nUM is`Dw cwhIdw hY, iDAwn pyt dy AMdr jwx qy bwhr Awaux
r`Kxw, h`QW nUM goifAW qy r`Kxw[ jdoN kpwlBwqI cMgI qy cwhIdw hY, pyt dy Q`ly dy ih`sy Q`ly qy hoxw cwhIdw
qrHW pUry zor nwl kIqI jWdI hY qW srIr dw hr qMqU hY ijQy SkqI dw Durw hY ijQy kufM lnI hY, Awqm SkqI
hr nwVI cMgI qrHW nwl Jrnwht ivc Aw jWdI hY[ hY[ AMq ivc nwVI qMqU s`cmu`c sMquilq ho jWdw hY,
srIr bhuq burI qrHW nwl ih`lx lg pYNdw hY, bhuq pihlW pihl DVkx huMdI hY Pyr iek SWq ijhI
vwrI kwbU krnw AOKw ho jWdw hY, jdoN kpwlBwqI dyr roSnI huMdI hY[
qk kIqI jwvy[ ies krky pYrW nUM itkw ky r`Kxw bhuq
Av`Sk hY[ ies AiBAws dy krn nwl carbon dioxide
bwhr inkldI hY, ijMnI carbon dioxide bwhr
kpwlBwqI kridAW pyt dy p`T,y diaphragm ieh inkldI hY EnI hI oxygen AMdr jWdI hY qy srIr
donoN kwPI cMgy qrIky nwl kMm krdy hn[ ieh bhuq ivc Kpq huMdI hY[ KUn vDyry swP huMdw hY srIr dy
CyqI-CyqI AMdr kIqy jWdy hn ies qrHW krn nwl swry brIk ih`sy, nwVIAW nroey huMdy hn[ koeI vI hor
diaphragm kwPI ip`Cy ho ky CwqI nwl jw lgdw hY, AiBAws kpwlBwqI dy brwbr nhIN hY[ ijQoN qk srIr
PyPiVAW qoN hvw bwhr k`F idMdw hY[ swDwrn krky dI oxygen dw pRSn hY[ kpwlBwqI nwl zukwm Awid
suAws AMdr krnw vDyry krky ikRAwSIl hudM w hY, suAws qW TIk huMdw hI hY ies nwl buFwpw vI rukdw hY,
bwhr krn dI ikRAw AYnI cMgI qrHW nhIN dyKI jWdI[ nwVIAW 'qy bhuq hI lwBdwiek pRBwv pYNdw hY, KUn dw
kpwlBwqI kridAW ryck qy pUrk donoN hI bhuq CyqI- dOrw TIk huMdw hY, pUrI pwcx SkqI nUM TIk krdw hY[
CyqI kIqy jWdy hn ijs krky pyt nUM bVI zor nwl
AMdr kIqw jWdw hY Pyr Eny hI zor nwl pyt nUM bwhr nwVIAW nUM swP krn dy nwl-nwl kpwlBwqI dy
vl D`ikAw jWdw hY[ ryck lgB`g pUrk qoN cOQw ih`sw AiBAws krn nwl bhuq swry nwVIAW dy kyNdr vI
smW lYNdw hY[ suAws AMdr kridAW Awrwm krnw iek jwgRq ho jWdy hn ijs nwl pRwxwXwm dy AiBAws hor
susq, Akrmk gqI hY jdoN ik suAws bwhr kFidAW vI guxkwrI ho jWdy hn, nwl hI bhuq swry suAws
hoieAw vDyry gqISIl hY[ kyNdr SWq ho jWdy hn[ pRwxwXwm krn qoN pihlW kuJ
imMt kpwlBwqI krnI bhuq lwBdwiek ho skdI hY[
suAws AMdr krn qy bwhr k`Fx ivc koeI vI pMj imMt kpwlBwqI krn nwl AMqrlIn ho skIdw hY,
rukwvt, koeI vI Atkw nhIN hoxw cwhIdw, quhwnUM igAwrHW jdoN qusIN AiBAws krn lg pYNdy ho[
vwrI suAws bwhr k`Fxw cwhIdw hY[ iek vwrI dI
bYTk ivc iqMn gyVy pUry krny cwhIdy hn[ SurU-SurU kpwlBwqI krn dI spIf nhIN vDxI cwhIdI,

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


60
vDyry iDAwn dyx dI loV hY, kpwlBwqI TIk qrHW nwl qusIN B`uKy hovo nw hI audoN jdoN quhwfw pyt BirAw hovy,
krn dI[ pihly pihl iek sikMt ivc iek vwrI nw hI audoN jdoN qusIN Q`ky hovo[ Awhwr ivc sMquln qoN
suAws bwhr k`Fxw cwhIdw hY, bwAd ivc AiBAws ibnW bhuq swrIAW ibmwrIAW ho skdIAW hn, ijs nwl
kridAW iek sikMt ivc do vwrI kr skdy ho[ iek quhwfI qr`kI ruk skdI hY[ aunqI dy isKr qy phuMc
imMt ivc 120 vwrI kr lYxw iksy vI swDwrx swDk ky aucr
y I AvsQw qy phuc M ky[ suAws rokx dw AiBAws
leI iblkul TIk hY, hOlI-hOlI AiBAws kridAW iek zrUr krnw cwhIdw hY ies qrHW krn nwl suAwsW qy
imMt ivc do sO vwrI kIqw jw skdw hY[ ies leI kwbU huMdw hY[ AMq ivc dyr q`k suAws rok skdy ho,
vDyry krn nwl suAws bhuq hI Epry ho jwxgy, fUMGy vwsqv ivc jdoN q`k cwho EdoN q`k rok skdy ho[
nhIN rihxgy, nw hI suAws vDyry guxkwrI rihxgy[ nwVIAW dI SuD ` I qoN ibnW qusIN pRwxwXwm krn ivc inpun
M
suAws bwhr k`Fx dI spIf zor nUM bxw ky r`Kxw nhIN ho skdy[ so sB qoN pihlW srIr dI sPweI
cwhIdw hY[ spIf qy zor Gtxw nhIN cwhIdw, nw hI nwVIAW dI SoD zrUrI hY[ sufol srIr, suAsQ srIr
pyt dw AMdr hoxw Gtxw cwhIdw hY[ suAws bwhr k`Fx hI suAsQ mn qy idmwg r`K skdw hY[
dw qwx, spIf bwhr k`Fx dI igxqI, iek vwrI ivc
Xogw dI aunqI dIAW Cy rukwvtW mMnIAW geIAW
ikMnI vwrI ikMny gyVy iek bYTk ivc, iek idn ivc
hn - vD Kwxw, bhuq Q`kxw, AwpxI srIrk SkqI
ikMnw AiBAws krnw cwhIdw hY, ieh bhuq iDAwn nwl
KYÍ krnI Bwv ijvyN svyry-svyry TMFy pwxI nwl nwhuMxw
krnw cwhIdw hY, bhuq hI ivSvwS nwl krnw cwhIdw
rwq nUM dyr nwl Kwxw, kyvl Pl hI Kwxy, lokW nwl
hY[
bhuq myl jol, AiBAws ivc inXmq nw rihxw, p`ky
iek dUsrw qrIkw - bulHW nUM Gu`t ky AMdr kro, nw rihxw, bhuq sOxw[ sOx ivc sMquln nw rKx nwl
Pyr QoVHw bwhr k`Fo hOlI-hOlI suAws AMdr kro ieh susqI pYdw huMdI hY, mn qy srIr Bwrw ho jWdw hY,
mUh
M rwhIN krnw hY, mihsUs kro ik suAws gly dy ipCy siQl huMdw hY, XwddwSq GtdI hY, srIrk, mwnisk
tkrw rhI hY[ jdoN suAws pUry AMdr kr lvo Pyr qy Awqmk SkqI KYÍ huMdI hY[ idn nUM sOx nwl iqMn
AMdr lMGw lvo, suAws C`f idE, ieh iDAwn rhy ik doS vDdy hn ies krky idn nUM ijQoN q`k ho sky nhIN
pyt dw Gt rhy[ ies qrHW krn nwl hwzmw TIk huMdw sOxw cwhIdw[
hY qy srIr dIAW hor bhuq swrIAW ibmwrIAW TIk swDk nUM svyry cwr vjy auTxw cwhIdw hY jW Pyr
huMdIAW hn ies nwl AwXU vI vDdI hY[ phuPutwly qy, QoVHI ijhI koiSS krky svyry auTxw koeI
zor nwl suAws lYx nwl 'apas' (Aps) Bwv AOKw nhIN, QoVHI dyr bwAd Awdq bx jweygI, auTx
pwxI qy ipRQvI dy q`qv pYdw huMdy hn[ ieh dsxw qoN bwAd pyt swP krky dwqn krky Xogw AiBAws SurU
zrUrI hY ik s`jI bWh dy aupr dy ih`sy qy Gu`t ky p`tI kr dyxw cwhIdw hY, Xogw Awsn srvWg Awsn bwAd
bMnHxI qy s`jy p`t qy p`tI bMnx nwl jW koeI band ivc krnw cwhIdw hY[ jlMDr bMD, TofI lko sOKI qrHW
pwaux nwl vI ieh q`qv pYdw huMdy hn, Kws krky ho skdy hn, Awsn krn qoN bwAd pRwxwXwm krnw
ipRQvI q`qv[ cwhIdw hY[ pRwxwXwm kdI vI audoN nhIN krnw cwhIdw
jy qusIN ASWq hov,o audws hov,o duKI hov,o pRwxwXwm krn
nwVI SoDn
qoN bwAd mYfItySn krnI cwhIdI hY, mYfItySn krn
pRwxwXwm dI pihlI pOVI vwsqv ivc nwVIAW dI leI ieko QW qy roz ie`ko smyN bYTxw AvSk hY[ A`KW
sPweI, nwVIAW dI Su`DI hY[ nwVIAW dI Su`DI idn ivc bMd hoxIAW cwhIdIAW hn, Awsx qy bYT ky ihlxw
do vwrI krnI cwhIdI hY, Pyr idn ivc iqMn vwrI A`gy julxw nhIN cwhIdw[ rIVH dI h`fI is`DI rihxI cwhIdI
jw ky, cwr vwrI hor aucI AvsQw qy phuMc ky A`T hY, isr is`Dw rihxw cwhIdw hY[
vwrI Bwv hr iqMn GMitAW bwAd kro[ G`to G`t iek
jykr qusIN mYfItySn krky v`D qoN v`D lwB lYxw
vwrI 48 imMt leI krnI cwhIdI hY, Pyr idn ivc
cwhuMdy ho, quhwnUM Awpxy AiBAws krn ivc inXmq
cwr vwrI, jdoN swDk Awpxy Awp nUM ies kwbl smJy[
rihxw AvSk hY[ jykr inXmq rUp ivc rih ky
jW kih lvo hwlwq ies qrHW dy ho jwx ik auh kr
AiBAws nhIN kro, bhuqw lwB nhIN lY skogy[ pihly
sky[ nwVIAW dI Su`DI iqMn mhIny ivc pUrI ho jWdI
pihl iqMn mhIny AiBAws kro qW jo quhwfI Awdq bx
hY iksy iksy leI ies qoN pihlW vI[
sky qusIN purwxI Awdq qy nw jwE[ iqMn mhIny dy AMdr
pRwxwXwm kdI vI EdoN nhIN krnw cwhIdw jdoN qusIN Awpxy Awp qy cMgw kMtrol pRwpq kr skdy ho[

'Awqm mwrg' 61 Agsq, 2011


auqSwh qy idRVH ivSvwS nwl Cy mhIny ivc qusIN cMgy rwhIN AMdr krny hn[ ieh pRwxwXwm dw iek gyVw hY[
inpuMn ho skdy ho[ rwq nUM jdoN pRwxwXwm dw iek gyVw hY[ rwq nUM jdoN
pRwxwXwm kIqw jWdw hY qW s`jI nwiskw nwl SurU kIqw
cMgy mwrg drSk nwl swDk fyF GMtw svyr,y fyF
jWdw hY s`jI nwiskw qoN suAws bwhr k`iFAw jWdw hY[
GMtw Swm nUM AiBAws kr skdw hY, ijMnI CyqI ho sky
isr is`Dw r`Kxw bhuq zrUrI hY ijMnI dyr vI AiBAws
nwVI SoDn SurU kr dyxw cwhIdw hY[ idn ivc cwr
kro isr is`Dw r`K ky kro[ suAws AMdr krny bwhr
vwrI nwVI SoDn kro, A`T vwrI AiBAws kro ies qrHW
krn ivc Awvwz G`t qoN G`t AwauxI cwhIdI hY[
dw AiBAws iqMn mhIny kro[ auqm AiBAws idn ivc
cwr vwrI dw hY, svyry cwr qoN Cy vjy q`k Pyr d`s hr swDk nUM AwpxI smr`Qw dyK lYxI cwhIdI hY
vjy qoN bwrHW vjy dupihr q`k Swm nUM, cwr qoN Cy vjy jWc lYxI cwhIdI hY, suAws bhuq hI hOlI-hOlI k`Fxy
rwq nUM d`s qoN bwrHW vjy q`k[ jdoN q`k suAws rok cwhIdy hn hr iek vwrI suAws AMdr krn qy bwhr
ky A`sI vwrI nhIN kr lvo, hr AiBAws kridAW krn dw smW dyKxw cwhIdw hY[ donW dw smW Bwv
Bwv swry idn ivc 320 vwrI nhIN kr lvo qW qk suAws AMdr krn qy bwhr k`Fx dw ie`ko hI hoxw
AiBAws nIXm rUp nwl krnw AvSk hY[ ds nwl cwhIdw hY[ roz qoN roz qusIN AiBAws dw smW vDwE
SurU kro Pyr cwr-cwr krky nMbr vDwauNdy jwE, iqMn hr iek suAws dw smW vDwauNdy cly jwE jdoN q`k
mhIny ivc qusIN 320 qy phuMc jwEgy[ qusIN 16 sikMt suAws AMdr nhIN kr skdy qy 16
pihly pihl 36 sikMt dw kuMBk TIk mMinAw sikMt bwhr nhIN k`F skdy[
jWdw hY Pyr 72 swDwrx igixAw jWdw hY[ AMqm jdoN swDk ie~Qy qk phuMc jwey cMgI qrHW krn
AiBAws iqMn vwrI Bwv 108 jo ik qIbr mMinAw jWdw lg pvy aus qoN bwAd swDk ijMnI vwrI suAws AMdr
hY, ieh AiBAws pUry XogI dI dyK ryK hyT hI krnw kry aus qoN dugxI vwrI bwhr k`Fy[ jdoN swDk 32
cwhIdw hY, ieh bhuq zrUrI hY, ieh cyqwvnI idqI sikMt leI suAws bwhr k`F lvy qy 16 sikMt leI
jWdI hY jy pUrn XogI dI dyK ryK Q`ly nhIN krogy AMdr kr sky qW smJo ik swDk kuMBk lwaux leI
qW bhuq hwnIkwrk ho skdw hY[ iqAwr hY[ jdoN vI swDk nwVI soDk kuBM k lw ky krdw
nwVI SoDn krn leI iek Kws qrIkw hY iesnUM hY qW aus dI rySo 4:16:8 huMdI hY Bwv cwr qk igx
ivSnUM mudrw kihMdy hn, AiBAws krdy smyN ieh ky suAws AMdr krdw hY 16 igx ky AMdr rKdw hY
nwiskw bMd krn leI vriqAw jWdw hY[ s`jw h`Q n`k 8 q`k igx ky Bwv 8 sikMt q`k bwhr k`Fdw hY[
qk ilAw ky pihlI auNglI qy ivc vwlI auNglI iek`TI
ijs ijs qrHW AiBAws vDdw jwey, suAws lYx
kr leI jWdI hY s`jy AMgUTy nwl s`jI nwiskw bMd
dI rySo (1:4:2) ausy qrHW rihMdI hY pr igxqI dI dyr
kIqi jWdI hY qy cOQI auNglI nwl K`bI nwiskw bMd
kIqI jWdI hY (dUsrw qrIkw ieh hY ik pihlI vD jWdI hY, swDk dI smrQw vD jWdI hY[ jdoN qusIN
auNglI donoN Brv`itAW dy ivckwr r`KI jw skdI hY[ 16 vwrI suAws AMdr krdy ho 64 vwrI AMdr rKdy
jdoN donNo nwiskw Kul
` IH AW r`KxIAW hox, donNo h`Q goifAW ho, Pyr 32 sikMt leI bwhr k`Fdy ho Pyr AMdr dw
qy r`Ky jw skdy hn[ smW du`gxw ho jWdw hY Pyr suAws 128 sikMt leI
AMdr r`iKAw jWdw hY[
nwVI SoDn dy G`to-G`t iqMn qrIky hn ijhVy
swiDkw nUM pihly pihl d`sy jWdy hn qy nwl hI kuB
M k nwVI SoDn hmySw KwlI pyt hI krnw cwhIdw hY,
d`isAw jWdw hY[ iksy vI smr`Q XogI dI dyK ryK G`to G`t Kwx qoN iek GMtw pihlW nwVI SoDn krnw
hyT kuMBk ienHW iqMnW qrIikAW ivcoN iksy nwl vI cwhIdw hY[ jdoN qusIN suAws rok ky rKdy ho, quhwnUM
lgwieAw jw skdw hY[ AsIN ienHW iqMnW qrIikAW dw grmI l`gygI, m`Qy auqy psInw Aweygw, iek mhIny dw
vrnx kr rhy hW[ AiBAws krn qoN bwAd A`KW swP ho jwxgIAW qy
idn ivc nwVI SoDn s`jI nwiskw nUM bMd krky cmkx lg pYxgIAW[ ieh AiBAws krn nwl srIr
K`bI nwiskw ivcoN suAws bwhr k`Fy jWdy hn[ bwhr hlkw huMdw hY, SkqISwl huMdw hY, Bu`K vDdI hY[ ho
k`Fx qoN bwAd Eny smyN leI suAws AMdr kIqy jWdy skdw hY ik isr ivc koeI AwvwzW Awaux jykr ies
hn Pyr iblkul ies qrHW hI K`bI nwiskw bMd krky qrHW ho jwvy qW AiBAws bMd kr dyxw cwhIdw hY[
s`jI ivcoN suAws bwhr krny hn Pyr s`jI nwiskw (-----)

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


62
ishq r`iKAw igAwn
vYd myG nwQ is`D (PPVy BweIky vwly)
AwXurvyd BISg AwcwrIX[
mu`K syvwdwr - sMq goibMd dws, AwXurvyd syvw sMsQw, DUrI[
mobweIl nM. 98156-07803

mDU my h (SU g r) dy mrIzW leI p` Q pR h y z kry[ purwxy cOl ip`C k`Fy hoey, QoVHI mwqrw ivc lvy[
kryl,y lOkI (lMmw GIAW) k`kVI, mUlI, culweI, myQI, qwzy
-
mtr, k`cy bqwau (ijnHW ivc izAwdw bIj nw hox),
A`jk`lH ies rog qoN pIVq bhuq rogI dyKy jw GIAw, qorI, Pu`l goBI, p`q goBI, gwjr, p`ky tmwtr,
rhy hn[ icikqsk mwihrW Anuswr Bwrq ivc mDUmyh ijmIkMd, ietist dy p`qy, DnIAW, lsx, ipAwz, AOly,
(SUgr) dy mrIzW dI igxqI 33% qoN v`D hY[ vYd Aqy k`cy kyilAW dI sbzI, itMfy (itMfIAW), inMb,U im`TI inMm
fwktr aunHW auqy dvweIAW vrqdy hn pr p`Q pRhyz dy p`qy, Adrk, pudInw, qwzI hldI, A`mw hldI, ieh
v`l koeI iDAwn nhIN idMdy[ ijs dw nqIjw ieh huMdw sB p`Q hn[ mUg M I-moT, Arhr-Col-y msr sB dwlW ies
hY mrIz nUM aumr Br hI dvweIAW KwxIAW pYNdIAW hn[ nwl pyt ivc vwXU (gYs) pYdw nw hovy Aqy AwswnI nwl
bhuqIAW dvweIAW qW srIr qy mwVw Asr krdIAW pc jwx, auqnI hI QoVHI mwqrw ivc lvy[
hn[ nqIjw -
mswlw - hldI, DnIAW, dwl cInI, jIrw,
'ijauN-ijauN dvw kI rog bFqw hI igAw[' AjvYx, kwlI imrc, kdI-kdI QoVHI mwqrw ivc lwl
SUgr htx dI bjwey mrIz hor keI rogW dw imrc leI jw skdI hY[ ihMg (iGau ivc BuMnI hoeI)
iSkwr ho jWdw hY ijnHW kwrnW qoN mDUmyh (SUgr) dI rweI bIj ijMnI leI jw skdI hY[ AwXurvYidk jVHIAW
pYdwieS hoeI hY[ aunHW kwrnW dI vrqoN Bu`l ky kdy vI bUtIAW vwlI hrbl cwh pIxI AiqAMq lwBkwrI hY[
nhIN krnI cwhIdI[ ijs qrHW im`Ty pdwrQ jW im`Ty PlW ivcoN - Anwr, msMmI, syb, Anwnws, qwzy
vwlw dUsrw koeI pdwrQ mDUmyh leI AqI hwnIkwrk lvy[ qwzy im`Ty AMb, Kol fofy, AMjIr ienHw dI vrqoN
hY[ AYsIAW hwnIkwrk cIzW qoN mDUmyh dy rogIAW nUM pRwikRqk Anuswr inXimq mwqrw ivc kr skdy ho[
zrUr bcxw cwhIdw hY[ K`l
u IH SuD
` vwXU dw syvn ijqnw shwrI jwvy auqnI ksrq
mDUmyh ikauN pYdw huMdw hY - iesdw QoVHw ijhw jW Xogw AiBAws krnw cwhIdw hY[ qyl dI mwilS,
Kulwsw AwXurvyd Anuswr iliKAw jw irhw hY[ ijhVy subwh Swm, qurnw iPrnw Aqy pRsMn icq (KuS rihxw)
mnu`K srIrk ksrq nhIN krdy hW hor vI koeI TMfy pwxI nwl jW ru`q Anuswr AnukUl pwxI nwl
srIrk imhnq nhIN krdy[ jo mnu`K keI swlW q`k ieSnwn krnw ieh sB bhuq cMgy hn[ bdhzmI dw
lgwqwr icnI S`kr, guV Aqy ienHW qoN iqAwr hoeIAW pyt ivc KrwbI hox qy Pwkw (brq) krnw rog nUM
miTAweIAW, iGau, qyl Awid pdwrQW nUM bhuq mwqrw Gtwaux ivc shwiek hY[
ivc syvn krdy rihx Aqy srIrk imhnq kuJ vI Ap`Q - mDU myh dy rogI leI hwnIkwrk kI hY
nw krn, aunHW nUM mDU myh (SUgr) ho jWdw hY[ ieh -
rog Aksr moty srIr, motI crbI vwly suKI rihx
qly hoey pdwrQ, izAwdw lUx, izAwdw GI, qyl,
vwly, Awrwm psMd vwilAW nuM izAwdw huMdw hY[
mYdy dy pdwrQ, du`D dw KoAw, mlweI, m`kI, nvyN cOl,
mDUmyh vwsqy p`Q (ihqkwrI) - nvW AMn, icpicpy pdwrQ, sùkw myvw, mun`kw, iclgoXw,
mDU myh dw mrIz kxk dI QwvyN jON syvn kry[ bdwm, kwjU, ipSqw, ipMf KjUr, Cuhwrw, qwzy cIkU Pl,
jON Aqy kxk dovyN imlw ky rotI bxw ky syvn krnI cInI, S`kr, guV, iBMfI, AwlU, cwklyt, SkrkMdI,
cwhIdI hY[ du`D iek do aubwly dy ky bgYr cInI qoN miTAweI, srbq, AweIs krIm, mws, AMf,y m`CI, bjwrU
pIvy jW du`D dI dhIN bxw ky, irVkI hoeI l`sI ijqnI kwlI cwh, kOPI, kok, isgryt, qMbwkU, Srwb Awid cIzW
pc sky auqnI lvy[ dw syvn mDUmyh (SUgr) vwlw Bu`l ky vI nw kry[

syNDw lUx (pwiksqwnI) dI G`t mwqrw ivc vrqoN AwlsI jIvn g`dy auqy hr smyN ipAw rihxw,
izAwdw Bojn Kwxw, mn mrzI dw Kwxw, rwq nUM izAwdw

'Awqm mwrg' 63 Agsq, 2011


jwgxw, mwnisk icMqw, mwnisk imhnq izAwdw krnI, kudrqI jVHIAW-bUtIAW dw imSrx hY[ sugMiDq, cusqI-
izAwdw sMBog krnw, kbz rihxI, ij`QoN q`k ho sky PurqI, bu`DI vrDk, idl qy SUgr dy mrIzW leI
mDUmyh pIVq rogI aupr d`sy p`Q pRhyz dw pwlx krky lwBkwrI hY[ pyt gYs qy qyzwbI mwdw dUr krdI hY Aqy
ies ivcwr qy clxw kry qW ausnUM d`uK nhIN shwrnw svwidSt hY[ kYNsr, svweIn PlU Awid ibmwrIAW dI
pvygw[ rokQwm Aqy A`KW dI joq vDwaux leI iesdI hr roz
ishq leI vrdwn - myG hrbl cwh ieh vrqoN kro jI[

(pMnw 54 dw bwkI)ies dw lwB hI lwB hY, hwnI koeI nhIN[


doubts whether such a thing as a universal ivcwr, idmwg, rIJ Aqy XwdW, SKsI aumIdW qy fr,
conciousness, exists. The East seeks the uni- aumg
M W, pRm
y qy ij`qW haumY qy aus dI SKsIAq, swrIAW
versal consciousness, and in those cases SklW qy ArQW ivc Aqy ies g`l auqy SMkw krdy hn
where its quest succeeds, individual self and ik sMswrk-SKsIAq vI koeI AvsQw hY[ pUrb dy
life thin away to a mere film and are only the vsnIk sMswrk SKsIAq Bwldy hn Aqy ij`Qy-ij`Qy
shadows cast by the glory reveald beyond.` ieh FUMf sPl hovy, SKsI Awpw qy jIvn iek iPlmI
suPnw pRqIq huMdw hY Aqy kyvl AMdrly dI Swn dy
The individual consciousness takes the
prCwvyN Bwsdy hn[
form of "Thought' which is fluid and mobile like
quicksilver, perpetually, in a state of change haumY vwlI SKsIAq PurinAW dw rUp AKiqAwr
and unrest, fraught with pain and effort; the krdI hY, ijhVy jl jW pwry vWg sdw cMcl huMdy hn
other consciousness is not in the form of qy hr vkq ASWqI qy qbdIlI dI hwlq ivc, duK
''Thought''. It touches, see, hears and is those qy klyS nwl vyVy hudM y hn[ pr dUjI SKsIAq PurinAW
things which. It perceives without motion with- qoN rihq AvsQw hY[ ieh toh, vyK qy sux skdI hY
out distinction of subject and object but with a Aqy auh cIzW jo pRqIq krdI hY, auh Kud huMdI hY[
vast and incredible joy. bgYr hrkq dy, bgYr qbdIlI dy, bgYr koiSS dy Aqy
bgYr krqw qy kwrn dy, igAwn dy, iek by-hd ibAwn
aulQw :-
qoN bwhr, sdIvI qy Apwr KyVy dI hwlq hY[
p`CmI lok haumY BrI SKsIAq l`Bdy hn[ pur- (-----)
(«¬ÊØ∫ ’º‡ ’∂ Ì∂‹Ø ‹∆)
Ï∂ÈÂ∆ ‘À «’ ‹∂ ¡≈Í ‹∆ ‘π‰ º’ ¡≈ÂÓ Ó≈r◊ Í«Âz’≈ Á∂ ÓÀ∫Ïr È‘ƒ ω∂ ª «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ÓÀ∫Ïr«ÙÍ ÍÃ≈Í ’rÈ Á∆ «¥Í≈ÒÂ≈
’rØ ‹∆Õ ‹∂ Â∞ √ ƒ Í«‘Òª ÓÀ ∫ Ïr ‘Ø ¡Â∂ «r«È¿± Ú Ò Á≈ √Óª ¡≈ «◊¡≈ ‘À ª Â∞ √ ƒ «¬√ Î≈rÓ ˘ Ìr ’∂ ⁄À ’ Á∂ È≈Ò Ì∂ ‹ Ø ‹∆Õ
ikrpw krky cYk jW bYNk frwPt "Vishav Gurmat Roohani Mission charitable Trust" dy nW qy ByijAw jwvy jI[
MEMBERSHIP FORM X ÈÚƒ ÓÀ∫Ïr«ÙºÍ «rÈ∆¿»ÚÒ Ò≈¬∆Î ÓÀ∫Ïr«ÙÍ
Order from for back Issus
ÿ þýüûúù ÿ ÷ö÷õôýó ‹ÈÚr∆ È≈Ó/Name ......................................................................................
SUBSCRIPTION (dy
dyS) ÎrÚr∆
√≈Ò≈È≈ ‹∆ÚÈ ’≈Ò Î∆ ’≈Í∆ Ó≈r⁄
ÍÂ≈/Address ...................................................................................
B@@/- B@@@/- B@/- ¡ÍÃ À Ò ............................................................................................
280/- 2080/- Ó¬∆
SUBSCRIPTION ivdyS ‹» È ............................................................................................
Annual Life ‹πÒ≈¬∆
..................................Pin Code......................................
U.S.A. 50 US$ 500 US$ ¡◊√Â
U.K. 30 $ 300 $ √ÂøÏr Phone......................... E-mail :......................................
Aus. 80 $ 800 $ ¡’±Ïr ÓÀ ∫ ......................rπͬ∂ ÓÈ∆¡≈r‚r/ÏÀ∫’ ‚r≈·/⁄À ’
Europ 50 Euro 500 Euro ÈÚøÏ r
Èß........................«ÓÂ∆.........................r≈‘ƒ Ì∂‹ «‘≈ ‘ªÕ
Á√øÏ r

ATAM MARG MONTHLY MAGAZINE Á√÷Â................................


Gurdwara Ratwara Sahib, P.o. Mullanpur Garibdas, Distt. S.A.S. Nagar (Mohali) Pin - 140901 (Pb.) India
Phone : 0160-2255002, Fax : 0160-2255009, Email : atammarg1@yahoo.co.in, www.ratwarasahib.org

'Awqm mwrg' Agsq, 2011


64
Swhpur iek aucy irVIey qy bVw suQrw ipMf hY,
iesdy lwgy rwvI phwVW dIAW vil`KW Jwg ky Ku`lHy dyS gu . rqvwVw swihb ivKy mhWpu r SW dy
pYr pwaux dI pihl kdmI krdI hY[ Swhpur rwvI dy siqsM g pR o g rwm sbM D I
pwxIAW qoN koeI do qRY sO Pu`t aucw hY qy rwvI dy pwxIAW mhIny dy hr AYqvwr nUM idn dy smyN 1.00 vjy
qk A`pVn leI ipMf qoN rwvI q`k iek gaU Gwt rsqw qoN 4.00 vjy q`k [
hY, ieh rwhy auqr ky TMFy TMFy pwxI vih rhy sn qy
sMgrWd - 17 Agsq, idn bu`Dvwr
ie`Qy pwxIAW dy iknwry Cotw ijhw, bhuq in`kw ijhw
mYdwn bI hY, ij`Qy bYT ky vgdy pwxIAW dy drSn dw (svyry smyN 5.30 vjy qoN 8.30 vjy q`k)
AnMd lY skIdw hY[ ieh itkwxw dyKx nUM bVw rmxIk nmwSI- 12 Agsq
cVHdI pUrnmwSI Agsq, idn Sukrvwr
hY[ ies QwvyN auprvwr AYn rwvI dy iknwry ArQwq (smW - Swm 7.00 rwq 1.00
ieDroN igAw aurwrl pwsy v`l, pwxIAW qoN is`Dw aupr vjy q`k rYx sbweI kIrqn)
nUM, aucy iknwry - kdy iek iklHw sI, jo Fih cu`kw hY[
jrUrI sUcnw - hr pUrnmwSI qy A`DI Bytw nwl Awqm
ies dw iek burj Ajy qk slwmq KVHw hY, ies burj
mwrg mYgzIn dy slwnw mYNbr bxwey jWdy hn Aqy
qoN vgdy pwxI l`gB`g do sO Pu`t hyTW nUM hn[ ies burj drgwhI pRSwd AwXurvYidk KIr hr iek pUrnmwSI nUM
ivcoN hyTW vgdy sIql pwxIAW nUM q`ko qy AwK 'Jwq rwq 1.00 vjy rqvwVw swihb ivKy vrqweI jWdI hY[
suhxIey! qW suhxI rwvI dI Jwq klyjw Twr idMdI hY[
srnweIAW qy qrn vwly lo k IN hy T W Ajb nzwrW AMimRq sMcwr - hryk pUrnmwSI nUM gurdvwrw eISr
idKwldy hn[ pwrly pwsy phwVIAW qoN suMdrqw dw AnoKw pRkwS rqvwVw swihb ivKy rwq nUM 8.00 vjy huMdw hY[
Jlkw v`jdw hY[ ies burj qoN auh purwxy Koly kuC hor inrml fyrw ihrdwpur KyVI - hr mhIny dy AwKrI
bI pey hn[ Sincrvwr nUM svyry 10.00 qoN 1.00 vjy q`k dIvwn
********* sjdy hn[

«ÚÙÚ ◊πÓ«Â ð»‘≈È∆ «ÓÙÈ ⁄À∆‡∂ÏÒ ‡º√‡ CB. Ì◊Ú ◊∆Â≈.............Õ A@@/-
Á∂ Ï≈È∆ √ø Ï≈Ï≈ Ú«¡≈Ó «√øÿ ‹∆ ÚºÒØ∫ «Ò÷ ¡Â∂ 33. ¡ÈßÁÓ¬∆ ‹∆ÚÈ ‹≈⁄ E@/-
34. ͺÂ’≈ Á∂ ÍÃÙÈ? Ó‘ªÍπÙª ÚÒØ∫ ¿∞Â 25/-
ÍÃ’≈«Ù Íπ√Â’ª jo ik rqvwVw swihb auplb`D hn[ 35. ¡È∞ÌÚ∆ ÍÃÚ⁄È E@/-
Í≥‹≈Ï∆ «‘øÁ∆ 36. «Ù∆¡ª ÓπÈ∆¡ª Á≈ ÏÑӫ◊¡≈È CE/-
A. √π«Â √Ï«Á Ó≈◊ E@/ G@/- 37. ¡≥ÁÒ∆ ÷Ø‹ AC@/-
B. «’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò D@/- CE/- 38. «√Ó ’‘ª È‘ƒ ACE/-
C. Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ -√ºÂ Ì≈◊ª «Ú⁄ AEE/- BCE/- 39. »‘≈È∆ ÍÃÚ⁄È CE/-
D. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -1 C@/- CE/- 41. “√∂Ú≈ «√ÓÈ ‹π◊Â∆¡ª” AE@/ñ
E. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À -2 F@/- FE/- 42. “Ó≈È∞º÷ ÂÈ Á≈ ÍÃÔØ‹È” AF@/ñ
F. «’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À - 3 A@@/- A@@/- 43. “ÔØ◊≈ ¿∞Í ÒÀ’⁄”, C@/ñ
G. ‘ØÚÀ ¡ÈßÁπ ÿ‰≈ BE/- C@/- 44. “’Ó ÏøËÈ ÂØ∫ Óπ’Â∆” :- C@/ñ
H. ⁄¿∞ÊÀ Í‘« √Ï≈‘ ’À EE/- F@/- 45. jIvn jugiq 300/-
I. √π«Â¡ª ¿∞Í‹À ⁄≈¿∞ D@/- D@/-
English Version Price
A@. Ï≈Ï≈‰∆¡ª ’‘≈‰∆¡ª E@/- E@/-
AA. √Ï «Íá ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ A@/- A@/- 1. Baisakhi (ÚÀ√≈÷∆) Rs. 5/-
AB. ¡≥«ÓàÎπ‘≈ A@/- A@/- 2. How Rend The Veil of Untruth («’Ú ’±ÛÀ Â∞‡À Í≈«Ò) Rs. 70/-
AC. ¡◊≥Ó ¡◊Ø⁄ Á≈ Ó≈◊ F@/- G@/- 3. Discourses on the Beyond-1 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -1) Rs 50/-
AD. Íπ≈ÂÈ ‡∆’≈ - ‹Íπ‹∆ √≈«‘Ï A@/- AE/- 4. Discourses on the Beyond -2 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -2) Rs. 50/-
AE. ¡Ó ‹Øª AE/- AE/- 5. Discourses on the Beyond -3 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -3) Rs. 50/-
A6. «‘Ó≈Ò∆¡≈ Á∂ √øª Á∂ √ø◊ «ÈÚ≈√ A@@/- 6. Discourses on the Beyond -4 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -4) Rs. 60/-
AH. ¡Ó ◊≈Ê≈ A@@/- A@@/-
7. Discourses on the Beyond -5 (Ï≈ ¡◊øÓ ’∆ Ì≈◊ -5) Rs. 60/-
AI. ËÓ ÔπË ’∂ ⁄≈«¬ E@/-
8. The way to the imperceptible (AgMm Agocr dw mwrg) Rs. 80/-
B@. Í«ÚÂ ÍÀ∫‚≈ BE/-
BA. Ì◊ Íë‘Ò≈Á A@/- A@/- 9. The Lights Immortal (Amr joqW) Rs. 20/-
BB. ÚÀ√≈÷∆ A@/- 10. Transcendental Bliss (cauQY pihr sbwh kY) Rs. 70/-
BC. ≈‹ ÔØ◊ D@/- 11. How to Know Thy Real Self-(Vol-1) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BD. √≈‹È ⁄Ò∂ «Í¡≈«¡≈ A@/- A@/- 12. How to Know Thy Real Self-(Vol-2) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 80/-
BE. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-A I@/- I@/- 13. How to Know Thy Real Self-(Vol-3) («’Ú √«⁄¡≈≈ ‘ج∆¡À) Rs. 110/-
BF. ¡«ÏÈ≈√∆ ‹Ø Ì≈◊-B I@/- I@/- 14. The Dawn of Khalsa Ideals Rs. 10/-
BG. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ -A F@/- F@/- 15. A Glimpse of His Holiness - Baba ji Rs. 5/-
BH. »‘≈È∆ ◊πÒÁ√Â≈ - B F@/- F@/-
AF. Divine Word Contemplation Path’, (√π«Â √Ï«Á Ó≈◊) Rs.150/–
BI. √ø Â∞Ó≈∂ Â∞Ó∂ ÍÃ∆ÂÓ E@/-
17. The Story of Immortality (¡Ó ◊≈Ê≈) Rs 260/–
C@. ¡≥«ÓàÏ⁄È √≈Ë ’∆ Ï≈‰∆ H@/-
CA. ◊π» ¡ÓÁ≈√ Í√∆¡À E@/- 18. Why Not thy Contemplate the Lord ? (ismrq
ismrq khw nhIN ?
?) Rs 200/–

'Awqm mwrg' 65 Agsq, 2011


English Section
The Dawn of the
Khalsa-ideals
Sant Waryam Singh Ji

Blessed is the year 1999. The year in pore of human life. During the preceding ages
which a swell of sublime consciousness surging people ennobled themselves by sowing the seed
in the hearts of Indians and the humanity at of Dharma. But the seed grain of Dharma is
large is quite evident and visible. This is split and is shattered into pieces in Kaliyug.
inspired by the ennobling experience of the You cannot sow this split broken seed. It will
great miracle of Baisakhi and extraordinary neither germinate nor grow into a plant and
happenings of the day. hence will not bear any fruit. What productive
yield can you expect from this vain effort? All
The First Guru, Guru Nanak, with his
the labour goes in vain. All the hard work of
minds eye, was able to visualize the pathetic
the farmer goes waste because of his sheer
human situation. The whole creation seemed
ignorance. Still the foolish farmer sows the
to be burning in the infernal fires with no
broken and split seed not the perfect whole
mitigating comfort and relief in sight. He
grain. If he had the requisite knowledge and an
could see that man is caught up in the
abiding faith in God, he would have gathered
worthless, barren and vicious circle of rituals
a full crop. Similarly the Kaliyug man like this
and rites and has forsaken the living presence
ignorant farmer sows an imperfect seed in the
of God. He is ensnared by vice, craving and
spiritual field of his heart and that too out of
moral depravity; sham, pretence and hypocrisy
season. Seed becomes productive and fruitful
have overpowered the virtuous and pious way
only when sown properly in a proper season.
of life, falsehood and vice reign supreme in its
place. As Guru Ji says - Strangely the Kaliyug man seeks spiritual
There is a famine of truth, falsehood solace by means of empty and hollow rituals,
prevails and the blackness of the Dark age but they are useless and worthless like the
has made men demons. broken seed sown out of season.
They, who have sown the seed of the Name In the Iron age, men perform many rituals.
have departed with honour. How can the For them this is not the propitous season,
broken seed germinate. and so the deeds fruition not.
√«⁄ ’≈´ ’± Û ∞ Ú«Â¡≈ ’«Ò ’≈Ò÷ Ï∂  ≈Ò® In this Dark age, the most sublime is the
Ï∆¿∞ Ï∆«‹ Í«Â ÒÀ ◊¬∂ ¡Ï «’¿∞ ¿∞ ◊ ÚÀ Lord's Name.
Á≈«Ò® ¡ø ◊ - DFH ’Ò‹π ◊ Ó«‘ Ï‘π ’Ó ’Ó≈«‘®
È≈ π « Â È ’Ó Ê≈«¬ Í≈«‘®
Guru Nanak's interaction was with the
’Ò‹π ◊ Ó«‘ ≈Ó È≈Óπ ‘À √≈π ®
people of Kaliyug age. An age in which truth ¡ø ◊ - AAC@
has taken wings, and in this world falsehood, Therefore the Guru Maharaj further avers -
fraud, deceit, dishonesty, graft and guilt and
They, who have sown the seed of the Name
utter irresponsibility had seeped into every have departed with honour. How can the

‘Atam Marg’ 65 April, 2011


broken seed sprout now? carrion to smother the fires of their worldly
If the seed be whole and there be the proper
cravings and hunger. They have become so
season, then the seed germinates.
Nanak, without a mordant, the brand new timid and so feeble that they do not have
cloth cannot be dyed. courage or the strength even to demand their
Ï∆¿∞ Ï∆«‹ Í«Â ÒÀ ◊¬∂ ¡Ï «’¿∞ ¿∞ ◊ ÚÀ Á≈«Ò® ligitimate rights. They submit themselves to
‹∂ «¬’∞ ‘Ø « ¬  ¿∞ ◊ ÚÀ π  ∆ ‘» π « Â ‘Ø « ¬® stark cruelty and constant persecution with a
È≈È’ Í≈‘À Ï≈‘≈ ’Ø  À ø ◊ π È √Ø « ¬® strange sense of resignation by accepting
¡ø ◊ - DFH
suffering as the inevitable will of God, by
In Kaliyug only Bhakti (deep devotion) saying that "Rama will set everything aright."
can bear fruit, because in Bhakti dwells the They hardly have anything to do with Lord
abiding truth. A cold indifferent heart without God Rama and they do not know anything
a sense of deep devotion cannot be moulded about Him, but use these words of common
into a generous loving heart. (Without the dye folk-saying to comfort themselves during
of Bhakti the white blank sheet cannot be critical moments. They did not make any
dyed). Man has forsaken God his Creator and effort to fight for their rights. They just
instead has started adoring a variety of deities existed as no more than living corpses." Guru
of different hues. Trees are being worshipped; Maharaj has this to say about the times -
surprisingly a beast of burden, an ass also has Both avarice and sin are the King and
admiring followers bowing their heads before Minister and falsehood is the Master of
him. Of course cow is still worshipped and Mint.
even the crows are fed to propitiate the souls Lust, the assistant official, is summoned
of dead ancestors. Under these circumstances to and consulted and they all sit together and
chalk out evil plans.
soften and melt the hardened human heart and
The subjects are blind and, without wisdom,
sow and implant the seed of divine love in it they satisfy the official's fire of greed with
was but a very difficult and almost an bribe (carrion).
impossible task. Guru Maharaj while ÒÏπ Í≈Íπ Áπ « ¬ ≈‹≈ Ó‘Â≈ ’± Û ∞ ‘Ø ¡ ≈ «√’Á≈π ®
delineating the character and nature of the ’≈Óπ È∂ Ï π √«Á Íπ ¤ ∆¡À Ï«‘ Ï«‘ ’∂ Ï∆⁄≈π ®
rulers and their subjects, the religious leaders ¡≥ Ë ∆ Ô«Â «◊¡≈È «Ú‘» ‰ ∆ Ì≈«‘ Ì∂
and many who mattered in life in times of ÓπÁ≈π® ¡ø ◊ - DFH
yore has this to say. "There was a time when Those who were learned, the erudite
the rulers were the legitimate protectors of scholarly pandits, who were capable of editing
their subjects Ministers perfect advisors, who and emending the vedic texts, who discoursed
gave proper advice and always tried to wean and commented upon the Shastras and Smritis,
away the kings from futile war and strife. All were mere eloquent speakers, they just blurted
the courtiers and state functionaries were words which had the semblance of truth only
practitioners of truth. But now the common and they did not practise what they preached.
people are not even conscious of their rights; They always indulged in intellectual
bereft of knowledge and education, they have disputation and subtle verbal manipulations.
gone blind. In sheer ignorance they are now Instead of trying to work for the attainment
busy gorging themselves with the flesh of the of Nirvan they were busy gathering and

April, 2011 66 'Atam Marg’


amassing wealth. They often confused and tricky problems. One was to leave his infant
bamboozled the gullible public by the clever children behind and go into the dark den of
use and display of astrological terms like Sagn, rugged (mountainous) world of iniquity where
Apsagan, Gandmool, and Panchak etc. The falsehood has established its sway, to destroy
learned Pandits and the so called holy God this and all sinful wicked world of ritualistic
men were bogus and fraudulent men who had practices. The second was to reform the
almost forgotten that the attainment of wicked, brutal and ruthless kings and rulers of
supreme state of consciousness, fusion of the day and make them men of pious virtues.
knowledge with Bhakti (devotion) is How to transform them was the question?
imperative. These Pandits were only masters of Like a great warrior he first started his
verbal gymnastics. crusade against irreligion and impiety. To
By abandoning their households and then remove the darkness of human mind he led the
proclaiming themselves as abstinent celebates, invincible armies of Nam, Humility,
they did not desist from ogling at and desiring Tolerance, Compassion, Patience, Forbearance,
other peoples women folk, and thus they Forgiveness, Gentleness, Contentment,
besmeared their conscience with layer upon Politeness, Service and Self Sacrifice. He chose
layer of immoral filth and defiled their souls. the Baisakhi day to join the battle with
Strangely none of them was willing to learn Adharma on the battlefield chosen by
and reform, because they were so haughty that Adharma.
they considered themselves perfect and beyond A great and solemn gathering of Sikhs
reproach and criticism. The wam-marg was proclaimed to be held on the last day of
Tantriks were deeply engrossed in the pursuit the month of chet (March 1699). Messengers
of their ideal - the sinful pleasures of their five and couriers were despatched with the text of
M's (Mas, Machh, Maithun, Madira and proclamation to all the members of Sikh
Madhu) i.e. flesh, fish, coitus, wine, sweetness. sangat. While addressing the huge congregation
But when judged and assessed by moral and the Guru said 'It was on such a Baisakhi day
ethical norms the virtues and ideals which that Guru Nanak took the first spiritual step
they boastfully proclaimed, acclaimed and for the emancipation of man. On such a
practised would prove to be nothing more Baisakhi day the waters of the sacred Baoli at
than tinsel spurious in the ultimate analyses, Goindwal gushed forth. It was on a Baisakhi
all the five pleasures will prove to be their day that Guru Hari Krishan Ji beckoned the
principal vice, the five deadly sins. Sikhs to locate Guru Tegh Bahadur at Bakala.
Guru Maharaj took stock of the situation Today is the last day of the month, one day
and after pondering over it very deeply and before the Baisakhi, tomorrow on the day of
thoroughly, finally decided to don the steely Baisakhi we have to and we will create a New
sword of Nam and carry the mighty mace of Man."
meekness and humility. Thus armed, he made On that historic Basakhi of 1699, Guru
up his mind to set this refractory world right. Maharaj dwelt upon the religious political
Guru Maharaj faced two very difficult and ignorance and the murky haze clouding the

‘Atam Marg’ 67 April, 2011


minds of people. Then suddenly without any demanded another head. The enlightened perfect
prior warning he stunned the gathering by Sikh Bhai Dharam Das came forward, and then
demanding a head to be offered in sacrifice to Bhai Himmat Rai the third one, the fourth
the goddess of freedom. He said, "If there be one was Bhai Mohkam Chand, the fifth and
any beloved devotee of the Guru who has last one was Bhai Sahib Singh, all the five came
overcome the illusion of the 'superimposed' turn by turn and offered their heads to be
bodily existence as reality and by sacrificed. They belonged to the various parts
understanding the identity of the 'self' has of India, and as devotees of Guru had come to
acquired the 'Vision Beatific', let him come Anandpur Sahib to participate in the Baisakhi
forward and offer his head as an oblation to festival and to listen to the spiritual discourses
freedom. The startled gathering assailed by all of the Gurus, trudging hundred of miles
kinds of doubts, misgivings and conjectures almost for months together. Bhai Daya Ram Ji
was dumbfounded. However, one great and came from Lahore, Bhai Dharam Das from
wise beloved Sikh of the Guru from Lahore, Hastinapur, Bhai Himmat Rai a cook from
named Daya Ram got up from the bewildered Jagan Nath Puri, and Bhai Mohkam Chand a
congregation to offer himself for the sacrifice. tailor from Dwarka, and Bhai Sahib Singh was
Imbued with a sense of great elation and elan from Andhra Pradesh who was the fifth to
he said, "My Lord, I do not have anything respond to the Guru's call.
which I can call 'mine' in 'me', on the basis In times of yore whenever such an
of which I can say I offer my head to you. By extraordinary and amazing feat was to be
your grace and kindness the 'I' in me is performed or accomplished the Rishis and
completely erased, whatever 'is', is yours, then, Munis would perform a yagna and with the
how can I say that 'I am offering 'my' head." incantatory powers of their potent Mantras
conjured up some brutal, ruthless and
Bhai Daya Ram, the perfect Braham Giani,
unearthly powers, who were more often very
the adept Raj Yogi, the accomplished Bhakat
merciless and inhuman and fortunately were
Yogi, with a consummate command of spiritual
short lived. It is said that the Agnikul Rajputs
practices, was an epitome of self effacing
emerged from the Agnikund (fire pit). It was
humility of the one who can sacrifice
an extraordinary situation and a very unusual
everything at the lotus feet of the Guru. Bhai
and unique phenomenon it was for the Guru.
Daya Ram while offering his head said in all
He was not interested in merely creating and
humility.
marshalling supernatural forces out of fire pits.
Kabir, nothing is mine within me. Whatever The objective before him was to create and
there is, that is Thine, O Lord.
If I surrender unto Thee, what is Thine, what bring into being such an ideal human being
does it cost me? who is enlightened, thoughtful and is willing
’Ï∆ Ó∂  ≈ Óπ fi Ó«‘ «’¤∞ È‘∆ ‹Ø «’¤∞ ‘À √Ø Â∂  ≈® to die for the good of all. To create a new man
Â∂  ≈ Â∞ fi ’¿∞ √¿∞ Í Â∂ «’¡≈ Ò≈◊À Ó∂  ≈® who could rise above his own selfish interests
¡ø ◊ - ACGE and could fight and die for the rights and
After accepting one head, the Guru interests of others. Who could wield his sword
flourished his blood smeared sword again and like the scalpel of a surgeon in the operation-

April, 2011 68 'Atam Marg’


theatre of a hospital. Who is afraid of none destroying power of the sword was blended
and frightens none who is impartial and non with the honeyed sweetness of the sugar-puffs
partisan. A perfect saint, a man of discipline, (ÍÂ≈Ù∂) (which Mata Jito Ji has put in the water
a picture of moderation and sobriety, selfless at the time of preparation of initiatory Amrit),
and self sacrificing, perfectly rational and wise. to prepare this Elixir of life. All the residual
With an inclination to clasp all and sundry proclivities of the past, accumulated Karmic
good and bad with love in his arms. impressions, pertaining to birth, caste and
All the yagnas and wise men of ancient place of these five Guru Sikhs were erased and
times could not bring into being such a washed off, and a new life was instilled into
wondrous and unique creation, such a perfect each of them with five sips of the potent
ideal human being. Such was the new creation, Pahul (Elixir of life), five handfuls were
'The Khalsa', created by the Tenth Master. The poured on their heads, eyes sprinkled and
divine conjunction of the radiant rinsed with it. Thus were they blessed with
enlightenment, the loving benevolence of stable and unwavering insight of the spiritual
Guru's Word, the Gurbani, combined with knowledge, the gnosis, (Braham Gian).
the righteous, solemn goddess like power of According to Gurbani Braham Giani is almost
the holy sword, created it. It was the first God incarnate.
experiment of such a spiritual magnitude in The great god, Shiva, searches for the man,
human engineering. From the fire pits (havan who knows God.
kund) very fiery and violent forces were Nanak, the Brahm-gyani, is Himself the
Exalted Lord.
unleashed, which were thoughtless, pitiless and
Ïà ‘ Ó «◊¡≈È∆ ’¿∞ ÷Ø ‹ «‘ Ó‘∂ √ π  ®
were more often very irrational without
È≈È’ Ïà ‘ Ó «◊¡≈È∆ ¡≈«Í ÍÓ∂ √ π  ®
reason and understanding, lacking the love for ¡ø ◊ - BGC
the divine and godly and without an urge for
Now the five Beloved Ones (Í≥ ‹ «Í¡≈∂ )
the final union with God, The mindless and
were god like humans, the divine in the
insensible powers. But as opposed to this
human form, God incarnate. To talk of them
Guru Maharaj, the Tenth Master revealed to
severally as separate individuals is to deny
the world the manifest form of the Almighty
them their divinity. Whereas the reality is that
Lord, in the tangible human frame of the five
this collective unity of the five is the
who have effaced their personality, the
embodiment of the divine in the human form
superimposed ego of corporeal existence, who
as a God in Person. Manifest in them He was
were ready and keen to offer their heads to the
visible distinctly both within and without.
Guru. Instead of summoning the powers of
fire Guru Gobind Singh Ji invoked the Separately they are the individual members of
spiritual power of the Word and the palpable the Khalsa brotherhood, as enlightened kindred
physical powers of the sword, and then souls, which in itself is a very lofty and exalted
consecrated it with the life giving water to spiritual status just as Gurbani says -
create a New Man. He who knows the spiritual bliss
He is the pure heavenly Khalsa.
The cool serenity of the water, the Between God, myself and him
mellow sweetness of the Nam and the evil- There is not even a grain of difference.

‘Atam Marg’ 69 April, 2011


¡≈ÂÓ √ «‹‘ ‹≈È‘∆, √Ø ‘À ı≈Ò√ Á∂ Ú ® one unity. There is no difference between the
ÍÃ Ì Ó«‘, ÓØ Ó«‘, Â≈√ Ó«‘ ø ⁄ ’ È≈‘È Guru and Almighty God. Wealth, rank,
Ì∂Ú® √Ï ÒØ ‘ ◊à ø Ê ”⁄Ø ∫
religion and political ministry, skilful
But collectively they are the divinity dexterity, resourcefulness, wisdom, charity and
incarnate. It was this synergic divine mastery over weapons all will be your willing
collectivity of the five, before which Guru slaves. The Guru, while thinking of the Grace
Gobind Singh Ji bowed in reverence. And of God on this occasion expresses his gratitude
with folded hands in supplication begged from thus -
them the boon of the initiatory Amrit, 'My
By the order of the eternal Supreme God
Lord, do not deprive me of this boon of Came the revelatory wisdom
Amrit, let me also partake of it." Exactly the Then I created this
way he administered the holy Amrit to the The perfect manly Khalsa.
five exalted ones, he too received the same in ◊π  Ï ¡’≈Ò ’∂ ‘π ’ Ó «√˙, ¿∞ Í «‹˙ «Ï«◊¡≈È≈Õ
a similar manner from them. This way he was ÂÏ √‘‹∂ «⁄˙ ÷≈Ò√≈ √≈Ï ÓÁ≈È≈Õ
united with them intertwined like warp with Ì≈¬∆ ◊π  Á≈√ ‹∆, Ú≈ DA/AF
weft. The Guru visible in the five and the five This initiatory ceremony of the Pahul
merged in the Guru, like the waves on the was given the name of Amrit. This by the
surface of water rising and falling and then Grace of God and Guru Ji Maharaj is the
merging again in the water. From water they means to reveal and access the fountain head of
emerge and with water they merge, the spirit spiritual power, hitherto hidden and withheld
of the water permeating both. As is mentioned from the world at large.
in Suraj Parkash -
There is a saying that Rishis, Munis, gods,
Waheguru's Khalsa is par excellence superb
Blessed he is with the victory bestowed by
goddesses, the Arifs, the enlightened seers and
God. wise men were aware of this fact that there is
Divine, kingly and superhuman is this some liquid, the drink of gods, the water of
immortal panth life (Elixir) which has the power to liberate
The gap between the Hindus and Muslims it
the human beings from the clutches of Time
fills
To remove the warring of Hindus and and Fate. This is known as 'Abihayat', the
Muslims. Persian phrase means the bestower of life.
To establish Dharma and destroy the sin Semetic religious tradition accepts the existence
And to adore the Guru a new tradition has of such a water, which has the power to make
been started.
men immortal.
Ú≈«‘◊π  » ‹∆ ’≈ ÌÔØ ÷≈Ò√≈ È∆’≈ ¡«Â,
Ú≈«‘◊π  » ‹∆ ’∆ «ÓÒ ÎÂ∂ √π Ïπ Ò ≈¬∆ ‘À Õ In the Indian ancient thought the word
Í∆ Í≈ÂÙ≈‘ ’≈Ó≈Â∆ ‹∂ ¡Ó Í≥ Ê , having the same meaning is 'Amrit', which the
«‘ø Á » «’ Â∞  ’ ‘» ø ’∆ ’≈È ’Ø «Ó‡≈¬∆ ‘À Õ
ËÓ √Ê≈ÍÏ∂ ’Ø , Í≈ÍÈ ’∂ ÷≈ÍÏ∂ ’Ø ,
gods and demons had obtained by churning
◊π  » ‹≈ÍÏ∂ ’Ø , Ȭ∆ ∆ Ա ⁄Ò≈¬∆ ‘À Õ the ocean along with other thirteen precious
√à ∆ ◊π  Íà  ≈Í √»  ‹ ◊à ø Ê finds. Looked from a philosophic point of
Addressing them Guru Ji said, "Khalsa Ji, view Amrit or 'Abehayat' the water of life is
you and God Almighty are now merged into a simple way of articulating man's quest and

April, 2011 70 'Atam Marg’


longing for immortality, which his imagination In-drinking Nectar, the mortal acquires an
has conceived like the idea of a philosopher's immortal status and Nectar he enjoys
through the Guru's gospel.
stone and necromantic alchemy.'
«Ú‰∞ ⁄≈÷∂ √≈Áπ «’√À È ¡≈«¬¡≈®
Guru Maharaj did not hide this ◊π  ’À √Ï«Á ¡≥ « Óà  ∞ Í∆¡≈«¬¡≈®
phenomenon. There was nothing clandestine, ¡≥ « Óà  ∞ Í∆ ¡Ó≈ ÍÁπ ‘Ø ¬ ∂
secret and esoteric about it. Pointing the ◊π  ’À √Ï«Á √π Â≈‘≈ ‘∂ ® ¡ø ◊ - A@EF
significance of Amrit he said, "Beloved ones, How to imbibe it and relish it is also
Amrit is that boon which you can obtain only explained by Guru Ji Maharaj. After receiving
from the Guru, none else possesses the the potent power and the enlightenment from
treasured store, of this spiritual substance called the five Beloved Ones, one has to make use of
Amrit. Amrit is infact the Name Divine of one's tongue to drink this immortal medicine
Lord Almighty, which has the power to revive which has the power to remove all darkness
those benumbed and stupefied by their ego. It from the mind. Man's heart is brimful with
eliminates the poisonous effects of the human Amrit. Like a girl drawing water from the well
ego and the human being is able to renounce with the help of a rope and a bucket, the
the egoistic feeling of mundane existence, spiritual seeker too with the help of his tongue
obtain salvation (Nirvan) and become reciting 'Waheguru', 'Waheguru' draws Amrit
immortal forever. Guru Ji says - from deep within his heart and gets ecstatically
Nectar is the Name of the Lord God, O my intoxicated with it.
soul. By Guru's instruction the Name-Nectar The tongue tastes the Lord's essence, the
is attained. heart is drenched with Lord's love and the
Poisonous is the pride of worldly valuables, mortal meditates on the True Name.
O my soul. Through the God's Name-Nectar The heart well is brimming with the Lord's
this poison is eliminated. ambrosia and through the Name's
meditation; the water-carrier draws and
¡≥ « ÓÃ Â π ‘« ‘« È≈Ó ‘À Ó∂  ∆ «‹ø Á π Û ∆¬∂ ¡≥ « Óà  ∞ drinks it.
◊π  Ó«Â Í≈¬∂ ≈Ó®
√È≈ ‘« Í∆‹À ¡≥  π Ì∆‹À √≈⁄ √Ï«Á Ï∆⁄≈∆®
‘¿∞ Ó À Ó≈«¬¡≈ «Ï÷π ‘À Ó∂  ∆ «‹ø Á π Û ∆¬∂ ‘« ¡≥  « ÷» ‘ ‡≈ ¡≥ « Óà «  ̫¡≈ √ÏÁ∂ ’≈«„
¡≥ « Óà «  «Ï÷π Ò«‘ ‹≈¬∂ ≈Ó® Í∆¡À Í«È‘≈∆® ¡ø ◊ - EG@
¡ø ◊ - ECH
Therefore, the false notion of primacy of
The taste and flavor of Amrit cannot be
body in life and the superimposed illusion of
guessed unless you savour and experience it
ego of those were destroyed who had imbibed
yourself. One who relishes it once becomes
the elixir (Pahul) of the divine Name. They
selfless by offering himself completely at the
were able to perceive their self identity and
lotus feet of the Guru. By the Grace and
compassion of the Guru he receives the Divine understand what they 'are' and discover the
Word from the Guru and attains the state of source of the latent spiritual power, hidden
immortality. As Gurbani points out - within them. It is to such people who had
Without tasting, no one enjoys the Name's savoured such an elixir of life (Amrit) that the
relish. Guru gave the name of The Khalsa. The
By the Guru's instruction, one indrinks the Khalsa is immortal, the perfect true Guru, the
Lord's Nectar. epitome and image of his Guru, and is the

‘Atam Marg’ 71 April, 2011


Supreme Self himself. Khalsa is in itself an 'The Khalsa' and that as long as Khalsa
eminent position and a lofty station and an maintains its uniqueness he will bestow all the
exalted state, within whom burns the light glory and eminence he possesses. Only when
with the power to remove all the gloom and the wavering faith, doubt fraud pretence and
darkness of ignorance. sham assail it, only then the Khalsa will lose
the trust of the Guru. As He says -
Guru Ji has very aptly described the Khalsa
Khalsa is the army of the Eternal Lord
thus - Born out of the joy of the Supreme One
Day and Night he contemplates As long as the Khalsa retains its identity
The vital dynamic Divine light; distinctive
Other than Him no thought stray I bestow all my sovereign majesty on it.
Does his mind ever admit; But when it adopts the contrary perverse
Steady in his devotion, firm of Faith practices
Fasts, graves, crematories monastic seclusion Then do I stop having faith and trust in it.
Even by oversight he never tolerates; ı≈Ò√≈ ¡’≈Ò Íπ  ÷ ’∆ ÎΩ Ω ‹ ®
Pilgrimage, charity and ritual compassion Íà ◊ «‡˙ ı≈Ò√≈ ÍÃ Ó ≈ÂÓ ’∆ ÓΩ ‹ ®
Penitential abstinence and self mortification ‹Ï Ò◊ ı≈Ò√≈ ‘∂ «È¡≈≈®
Such hypocrisy he always shuns ÂÏ Ò◊ Â∂ ‹ Á∆¿∞ ÓÀ ∫ √≈≈®
Since his faith is firmly anchored in The ‹Ï «¬‘ ◊‘À «ÏÍÈ ’∆ ∆®
One. ÓÀ ∫ È ’Ø ∫ «¬È ’∆ Íà  ∆Â∆® √Ï ÒØ ‘ ◊à ø Ê
When his heart is illumined with the Name
Then regard my Khalsa as pure unalloyed. In the pervasive gloom and darkness of
Kaliyuga the Khalsa emerged as a luminous
‹≈◊ ‹Ø «  ‹ÍÀ «È√ Ï≈√π  , ¬∂ ’ «ÏȪ ÓÈ ÈÀ ’
È ¡≈ÈÀ ® ideal, we should try to perceive and identify
Í»  È Íà ∂ Ó Íà  ∆ √‹À , Ïà  ◊Ø  ÓÛ∆ Ó‡ Ì» Ò that ideal. Let us not waste our energies in
È Ó≈ÈÀ ® futile rancour and animosity. Individual human
Â∆Ê Á≈È Á«¬¡≈ ÂÍ √ø ‹ Ó, ¬∂ ’ «ÏÈ≈ È«‘ beings in their diversity are the several
¬∂ ’ ͤ≈ÈÀ ® manifest projections of the same divine light,
Í»  È ‹Ø  ‹◊À ÿ‡ ÓÀ , ÂÏ ı≈Ò√ Â≈«‘
therefore try to understand and recognise
Èı≈Ò√ ‹≈ÈÀ Õ Õ ¡’≈Ò ¿∞ √ «Â
yourself and know what you are.
An act so great and momentous that it Unfortunately you yourself have adopted the
brought the celestial blissful ambience of the ways of this refractory and fallen world. Let
Age of Truth (Satyayug) to transform the Almighty God be kind enough to give us the
gloomy atmosphere of the Dark Age (The sense and light so that we are able to live and
Kaliyug). Such an exalted being the Khalsa was project this instruction of the Guru -
created whose heart is ever reverberating with
O my mind, he who has dispelled his doubt,
this heavenly lay - and realised the Lord to be amongst all, in
May thy Name preached by Nanak prevail his thought none is gone astray. Pause
and exalt the spirit ÓÈ Ó∂  ∂ «‹«È ¡Íπ È ≈ ÌÓπ ◊Ú≈Â≈®
May thy will be done for the good of all. «Â√ ’À Ì≈‰À ’Ø « ¬ È Ì» Ò ≈ «‹«È √◊ÒØ Ïà ‘ Óπ
È≈È’ È≈Ó ⁄Û∑ Á ∆ ’Ò≈, ͤ≈Â≈® ¡ø ◊ - FA@
Â∂  ∂ Ì≈‰∂ √Ϻ  ’≈ ÌÒ≈Õ In the end this is our prayer that God
Guru Ji made 'The Khalsa' in his own Almighty should shower his kindness on this
image and asserted that he himself abides in world so that all the nuclear and other

April, 2011 72 'Atam Marg’


destructive horrible weapons are eliminated performing the labour of love rendering service
from the world, and the divisive geographical to others. I do not hide anything, everything
boundaries of this world vanish and disappear. is there in the Gurbani, the Word Divine,
Man is one, do not divide it, because man is inscribed boldly in black and white, own it;
created in the true image of God. Hatred, and accept it, worship it and adore it, then there
enmity always create pain and misery, it is will be no trace of pain and misery then you
not the ideal of the Gurus. will suddenly come to know -
When Bhai Kanhyia served water to all He has no pain, but all-comforts and with
his eyes, he sees only the One Lord.
the injured both friend and foe on the
For him no one is evil, but everyone is good.
battlefield, his action was applauded and There is no defeat for him, but victory all
approved by Guru Gobind Singh Ji, and he through.
exclaimed Nihal, Nihal ....... He gave him some Áπ ÷ π È≈‘∆ √Ìπ √π ÷ π ‘∆ ‘À ∂ ¬∂ ’ À ¬∂ ’ ∆ È∂  À ®
medicines and told him do not give only Ïπ  ≈ È‘∆ √Ìπ ÌÒ≈ ‘∆ ‘À ∂ ‘≈ È‘∆ √Ì
water to the injured put some balm and dress ‹∂ÂÀ® ¡ø ◊ - AC@B
their injuries too. "Do tell thou exalted one Last of all we pray that God almighty
that I am the same in every heart, For me should be kind to all, do good to all. Guru Ji
every human being is the image of the has proclaimed for you 'O Khalsa! respect and
Creator. I am in all and all are in me. You revere the Mandir, and love the Masjid. Those
were given the appellation and title of Khalsa, who gather there worship me do not regard
so it is your duty to broadcast the ideal to the them as strangers and foes. In the Gurdwaras
whole world, and end all rancour and mutual too my glory shines forth resplendent.
strife. I am ever present in every heart try to Remember I did proclaim this -
locate and recognise me there in all and every The temple and the mosque are the same;
person, only then your celebration of Baisakhi The Hindu worship and the Musalman
will be a worthwhile success and worthy prayer are the same; all men are the same; it
accomplishment -" is through error they appear different.
Deities, demons, Yakshas, heavenly singers,
One being thou manifest in myriad forms
Musalmans, and Hindus adopt the
extant
customary dress of their different countries.
After this game unplayable they merge into
All men have the same eyes, the same ears,
one again.
the same body, the same constitution, a
¬∂ ’ Ó±   ¡È∂ ’ Á√È ’∆È » Í ¡È∂ ’ Õ compound of earth, air, fire and water.
÷∂ Ò ÷∂ Ò ¡÷∂ Ò ÷∂ Ò ∑ È ¡≥  ’Ø «Î ¬∂ ’ Õ Allah and Abhekh are the same, the Purans
‹≈Íπ √≈«‘Ï and the Quran are the same; they are all
'I was there in the beginning, I was there alike;
at the advent of time, I am there now present It is the one God who created all.
in this world. When the world will not be Á∂ ‘ ≈ Ó√∆ √Ø ¬ ∆ Í» ‹ ≈ ¡Ω «ÈÚ≈‹ ˙¬∆
there. I will still be there in future. I am Ó≈È√ √ÏÀ ¬∂ ’ ÍÀ ¡È∂ ’ ’Ø ÍÃ Ì ≈Ú ‘À ®
Á∂ Ú Â≈ ¡Á∂ Ú ‹µ¤ ◊ø Ë Ã Ï Â∞  ’ «‘ø Á »
playing this game, sometimes as a Guru
«È¡≈∂ «È¡≈∂ Á∂ √ È ’∂ Ì∂ √ ’Ø ÍÃ Ì ≈¿∞ ‘À ®
delivering the Gospel of truth, saving the ¬∂ ’ À ÈÀ È ¬∂ ’ À ’≈È ¬∂ ’ À Á∂ ‘ ¬∂ ’ À Ï≈È
world from the transmigratory cycle of births ÷≈’ Ï≈Á ¡≈Â√ ¡Ω ¡≈Ï ’Ø Ò≈¿∞ ‘À Õ Õ
and deaths, sometimes I am a devotee disciple ¡Ò‘ ¡Ì∂ ÷ √Ø ¬ ∆ Íπ  ≈È ¡Ω ’∞  ≈È ˙¬∆

‘Atam Marg’ 73 April, 2011


¬∂ ’ ‘∆ √» Í √ÏÀ ¬∂ ’ ‘∆ ÏÈ≈¿∞ ‘À ® Lord.
I am the same in all ages and places perhaps There is nothing but God, the world-
sustainer.
you had forgotten it. If you want to celebrate As one thread holds hundreds and
the tercentenary then remember - thousands of beads, so is that Lord in warp
Some are clean shaven Sanyasi, and some and woof. Pause
an Yogis. The water waves, foam and bubbles are not
Some are abstinent students, some practise distinct from water.
celebacy. This world is the play of the Transcendent
Some are Hindus and some Muslims Lord and on reflection man finds it not
Some Rafzi Shias and some Imam Shahi different from Him.
Sunis False doubts and dream objects, man deems
All are but human beings regard them as as true valuables.
one. The Guru instructed me to entertain the
The benevolent creature is the same desire to do good deeds and my awakened
Same the Compassionate Sustainer too. mind accepted it.
There is no difference all is the error and Says Namdev, see thou the creation of God
illusion of mind. and reflect on it in thy mind.
All are the servants of The One In every heart and within all is but one
The same one Lord of all, Lord, the Enemy of pride.
All have the same form and the same light ¬∂ ’ ¡È∂ ’ «Ï¡≈Í’ Í»  ’ ‹Â Á∂ ÷ ¿∞  √Ø ¬ ∆®
burns bright in all. Ó≈«¬¡≈ «⁄Âz Ï«⁄Âz «ÏÓØ « ‘ «ÏÒ≈ Ï» fi À ’Ø ¬ ∆®
’Ø ¿ ± Ì«¬˙ Óπ ø ‚ ∆¡≈ √ø « È¡≈√∆ √Ìπ ◊Ø « Ïø Á π ‘À √Ìπ ◊Ø « Ïø Á π ‘À ® ◊Ø « Ïø Á «ÏÈ∞ È‘∆
’Ø ¿ ± ‹Ø ◊ ∆ Ì«¬˙, ’ج∆®
’Ø ¬ ∆ Ïà ‘ Ó⁄≈∆ ’Ø ¿ ± ‹Â∆¡È∞ Ó≈ÈÏØ ® √»  ∞ ¬∂ ’ π Ó«‰ √ √‘ø √ ‹À √ ∂ ˙«Â ÍØ «  ÍÃ Ì π
«‘ø Á » Â∞  ’ ’Ø ¿ ± ≈΋∆ «¬Ó≈Ó Ù≈Î∆, √ج∆®
Ó≈È√ ’∆ ‹Ø  √ÏÀ ¬∂ ’ À Í‘⁄≈ÈÏØ ® ‹Ò Âø ◊ ¡π Î∂ È Ïπ Á Ïπ Á ≈ ‹Ò Â∂ «Ìø È È
’Â≈ ’∆Ó √Ø ¬ ∆ ≈‹’ ‘∆Ó ˙¬∆, ‘ج∆®
Á» √ Ø È Ì∂ Á ’Ø ¬ ∆ Ì» Ò ÌÃ Ó Ó≈ÈÏØ ® «¬‘π ÍÍ≥ ⁄ π Í≈Ïà ‘ Ó ’∆ Ò∆Ò≈ «Ï⁄ ¡≈È È
¬∂ ’ ‘∆ ’∆ √∂ Ú √Ì ‘∆ ’Ø ◊π  Á∂ Ú ¬∂ ’ , ‘ج∆®
¬∂ ’ ‘∆ √» Í √ÏÀ ¬∂ ’ À ‹Ø  ‹≈ÈÏØ ® «Ó«Ê¡≈ ÌÓπ ¡π √π Í È ÓÈØ  Ê √«Â ÍÁ≈Êπ
¡’≈Ò ¿∞ √ « ‹≈«È¡≈®
√π « ¥Â ÓÈ√≈ ◊π  ¿∞ Í Á∂ √ ∆ ‹≈◊ ‘∆ ÓÈ∞
Now listen carefully and with proper
Ó≈«È¡≈®
attention. You were made a Khalsa and by ’‘ È≈ÓÁ∂ ¿ ∞ ‘« ’∆ ⁄È≈ Á∂ ÷ ‘π «ÁÀ
destroying distinction between 'yours' and Ï∆⁄≈∆®
'ours' you were transformed and you were ÿ‡ ÿ‡ ¡≥  « √Ï «Èø  « ’∂ Ú Ò ¬∂ ’
given a celestial torch to see, in the light of Óπ≈∆® ¡ø ◊ - DHE
which nobody appears to be a stranger and an Remember what you daily read and recite
'other' one. Ponder over it what I am that, 'the Infinite without is infinite within'.
revealing to you. Put this gospel of the Lord into practice. Then
The one Lord is in many manifestations and only the celebration of the ideals of 'The
wherever I look, there is He pervading and Khalsa' is a laudable and meaningful exercise.
filling all.
Fascinating is the marvellous picture of
mammon and only a few understand this.
Everything is the Lord, everything is the

April, 2011 74 'Atam Marg’


Why not contemplate the Lord?
Sant Waryam Singh Ji
English Translation: Prof. Beant Singh

(Continued from P. 83, issue March, 2011) Revered saintly congregation! loud be
thy utterance – ‘True and Supreme is
‘For several births thou became a worm and God’s Name’. Getting free from worldly
a moth. tasks, you have reached the Guru’s holy
In several births thou wert an elephant, a fish
and a deer. court. Concentrate your mind. In the little
In several births thou became a bird and a time that we have got to attend the
snake. company of the true and holy, if we listen
In several births thou wert yoked as a horse with full attention and reflect carefully,
and an ox. then our time shall be utilized fruitfully,
After a long time has thy human frame come
into being: and we shall find the way to God. In
Seek now union with the Lord of the universe– religious matters, man may read Gurbani,
Now at last is the occasion for union with render service and give discourses to others
Him. all his life, and yet he himself remains
In many births thou wert created in rocks and untouched by spirituality without making
mountains.
In many a birth, thou wert aborted from the any spiritual progress. Such is the
womb. computation in spiritual matters, because
Thus in eighty-four lakh births, were you unless and until some capable holy man
made to wander along.’ P. 176 casts his gracious glance, the inner doors in
’¬∆ ‹ÈÓ Ì¬∂ ’∆‡ ÍÂø ◊ ≈® the body are not opened. And until the
’¬∆ ‹ÈÓ ◊‹ Ó∆È ’∞  ø ◊ ≈®
’¬∆ ‹ÈÓ Í≥ ÷ ∆ √Í ‘Ø « ¬˙® tenth door is opened, how can he enter
’¬∆ ‹ÈÓ ‘À Ú  «Ïà ÷ ‹Ø « ¬˙® the Divine Portal? He is not able to
«Ó´ ‹◊Á∆√ «ÓÒÈ ’∆ Ï∆¡≈® understand and gain enlightenment.
«⁄ø ’ ≈Ò «¬‘ Á∂ ‘ √ø ‹ ∆¡≈® ‘≈¿∞ ® Therefore, our time is getting fruitfully
’¬∆ ‹ÈÓ √À Ò «◊« ’«¡≈® utilized. It is better than the others, who
’¬∆ ‹ÈÓ ◊Ì «‘« ÷«¡≈®
’¬∆ ‹ÈÓ √≈÷ ’« ¿∞ Í ≈«¬¡≈® do not come here at all. But if the time is
Ò÷ ⁄¿∞  ≈√∆‘ ‹Ø « È Ìz Ó ≈«¬¡≈® to be used fully, we have to seek the
‘Numerous trees and plants in our
guidance of the Perfect Guru. We go
incarnations have we observed; through much ostentation in life; we talk
Numerous are the animal forms in which we of big things i.e. make boastful claims;
were created. huge gatherings are held. Those who speak
In numerous serpent-forms were we at these religious gatherings also feel
incarnated;
As numerous bird-species on wings did we fly.’
delighted, but if we look from the spiritual
P. 156 angle, they have not much value. No basic
’∂  ∂ π ÷ «Ï÷ ‘Ó ⁄∆È∂ ’∂  ∂ Í√» ¿∞ Í ≈¬∂ ® change comes in man; he remains where
’∂  ∂ È≈◊ ’∞ Ò ∆ Ó«‘ ¡≈¬∂ ’∂  ∂ Í≥ ÷ ¿∞ ‚ ≈¬∂ ® he was, undergoing just tiredness. He wins

‘Atam Marg’ 75 April, 2011


some praise too, which gives him joy. Only falling a prey to things which are false.
that praise pleases man, when he is praised Kabir became highly reputed. Everywhere
for some virtue which he does not possess. people talked about him. Kabir did not like
This unmerited praise leads him astray. this public adulation. He said, “Everybody
The present age is such in which is talking about me. But nobody is
values have suffered a sea change. We go comprehending the reality. Needlessly are
after crowds and huge gatherings with they mentioning my name.” At that time,
people talking about them and showering he did a strange thing. He took a woman
profuse praises. But if we look prudently alongwith him. In his hand, he held a
with a far sight, Guru Sahib says, “No, dear bottle which looked like a liquor bottle. He
brothers! don’t be deluded and misled. You tied his turban in a slanting manner with
are impressed by this little praise. If you its end hanging loosely, and holding each
get universal praise – other’s arm, the two walked in the bazaar.
There was an uproar in the town. The
‘Were someone to live the length of four yugas
[The four ages of the universe, according to people said – ‘Saint Kabir is going in the
Indian cosmology.] company of a prostitute holding a bottle of
And even ten times that; wine in his hand. Then, on top of this, he
Were he known in all the nine continents is not afraid; he is drunk. Wherever, he
[Traditionally, the earth was so divided] and
likes, he stops and starts drinking. The
commanded universal following.’
P. 2 ruler of Kashi was his devoted follower.
‹∂ ‹π ◊ ⁄≈∂ ¡≈‹≈ ‘Ø  Á√» ‰ ∆ ‘Ø « ¬® This news reached him too. He said, “It is
ÈÚ≈ ÷≥ ‚ ≈ «Ú«⁄ ‹≈‰∆¡À È≈«Ò ⁄ÒÀ √Ìπ ’Ø « ¬® not possible. Kabir cannot do such a thing.
And people say that there is none like He is my Guru (Holy Preceptor); he is my
you in the world, that you have done great ‘Gurdev’ (Guru-god).” But after sometime,
things and you are eulogized everywhere in he saw a huge crowd coming, making a
newspapers and on television, but you do great noise. Kabir was at the head of the
not get acceptance and approval at the crowd. When he entered the palace, the
Divine Portal, then do you know what will king did not rise in his honour. He was
become of you? filled with contempt that such a great holy
‘Without Divine grace all may turn their faces man was doing these ignoble things. And
away from him.’ P. 2 when he questioned him, he did not say
‹∂ «Â√π ÈÁ« È ¡≈Ú¬∆  Ú≈Â È Íπ ¤ À ’∂ ® like this – ‘O ‘Gurdev’ (Guru-god)! what
Spiritual evaluation is different. are you doing? We have not been able to
Spiritual weights and measures are understand this strange deed of yours. Our
different with which man is to be mind is wavering. Show thy grace and
estimated and honoured in the Divine save us from wavering.’ No, on the other
court. Things Divine are totally different hand, he said, “O Kabir! born a weaver,
from the din and noise of the world. So, you have proved to be one. I used to
Guru Sahib says that we have got the revere you greatly.
human incarnation with great difficulty ‘I took him to be a great swan, and so
and therefore, we should not waste it by followed him.

April, 2011 76 'Atam Marg’


Had I known it was a wretched stork, fame had increased too much. I have got
Never would I have touched him.’ rid of the immature and unsound followers
P. 585
because if true seekers after knowledge
ÓÀ ‹≈«È¡≈ Ú‚‘ø √ π ‘À Â≈ ÓÀ ’∆¡≈ √ø ◊ π ®
‹∂ ‹≈‰≈ Ï◊π ÏÍπ Û ≈  ‹È«Ó È Á∂ Á ∆ ¡≥ ◊ π ® come to an enlightened holy man, they can
If I knew that you would fall so soon, be benefited, but when crowds start
coming that is wrong. The worth of a holy
I would not have had Guru-like faith in
man cannot be assessed from the number
you.” Kabir Sahib spilled the wine bottle
of devotees coming to him. True
on the carpet. As a result, bad odour
assessment is made from the number of
spread there. This made him even more
lives transformed by him; how many
angry, and said, “What is this that you are
found the way to God; how many person’s
doing?” Kabir Ji said, “O King! the biggest
life was filled with Divine relish; how
temple was on fire. I have only put out
many came out of spiritual dryness, and
that fire and nothing else.” In the
how many were enlightened, otherwise, he
meantime, the queen (King’s wife) came
may be in any state or condition –
there. She checked the king saying, “What
‘Anyone living in a battered hovel, his clothes
are you talking? Who can understand the
tattered,
doings of holy men? Nobody understands Without high caste, respect or honour, in wild
the ways of God and capable holymen and places wandering;
saints. Nobody knows what their meaning Without friend or sympathizer; without wealth
is. And you have started doubting the or fine form, relations or associates.’ P. 707
Ï√Â≈ ± ‡ ∆ fiπ ø Í Û∆ ⁄∆ √«Ì «¤ø È ≈®
Guru (Holy Preceptor). All your practice of
‹≈«Â È Í«Â È ¡≈ÁØ ¿∞ « Á¡≈È Ìz « Ó≥ È ≈®
Divine Name meditation and penances has «ÓÂz È «¬· ËÈ » Í ‘∆‰ «’¤∞ √≈’∞ È «√ø È ≈®
been destroyed. If you start doubting the
In such a state he may be living in an
holy man who has attained knowledge of
unknown place, whom nobody knows, in
the Ultimate Reality, the six stages of
which context, about Bhai Hema has the
renunciation attained by you are annulled.”
fifth Guru Sahib uttered this hymn.
So, she said to the king, “Despatch your
Nobody in the village gave him even
horseman to get tidings of the most water when he asked for it. Nobody talked
glorious Vishwanath Temple.” They asked to him. Anybody passing by him did not
the priest who said, “Sir, suddenly, fire speak to him or greet him. He lived
broke out in the temple and it appeared outside the village in his field because he
that the temple would be destroyed. But was the only Gursikh, the rest of the
nobody knows how such a blazing fire village and the surrounding areas were
went out as suddenly as it had broken out. inhabited by the Sultanis (followers of a
Thereafter, we saw that there was no trace Muslim sect founded by Sultan Sakhi
of fire having broken out. Everything was Sarwar). For this reason, they did not show
intact. Paint on the doors was untouched. any respect or honour to him. But when
This was some miracle which we could not Guru Sahib observed his inner spiritual
understand.” state, he said, “Dear brothers! don’t be
Saint Kabir said, “So my glory and mistaken and deluded. He is the king of

‘Atam Marg’ 77 April, 2011


heavens. Whatever he utters shall find another and he is winning praise by
acceptance at the Divine Portal. He is the presenting it as his own. This unmerited
king of not only the world, but also of the praise does not do any good to us; this
heavens. He is the king of gods. What he does not liberate us.
says is heard and accepted in God’s court– So we pray, “O True Sovereign!
‘He is the king of the whole world if his soul countless ages have passed, they are
is absorbed in the Lord’s Name.’
continuing to pass, and now show thy
P. 707
≈‹≈ √◊Ò∆ «√à √ «‡ ’≈ ‘«È≈«Ó ÓÈ∞ «Ìø È ≈® grace so that our life may be fruitfully
utilized.” Just reflect: What is this world?
The dust of the place where he treads,
What is this world in which we are living?
becomes so sacred and holy that it can
When there was nothing existing in this
change the hearts and minds of the
world, at that time only God was in
people–
existence, who was called the Transcendent
‘By touch of dust of his feet is the mind
liberated, Lord Creator, who had neither any form,
And Divine pleasure won.’ P. 707 nor any outline. Nothing was He, nor did
«Â√ ’∆ Ë» « Û ÓÈ∞ ¿∞ Ë À ÍÃ Ì π ‘Ø « ¬ √π Í Ã √ ø È ≈® anybody know Him. He Himself knew His
It is because God is happy with him; self, because there was no second thing
he enjoys God’s pleasure. So Guru Sahib besides Him.
says, “Merriments, gaieties, prosperities and There is a slight difference in Guru
praises are of no use in life until you Nanak Sahib’s doctrine. We do read books,
understand the inner thing, the mind. If but being ignorant of the doctrine, we are
you have not comprehended within not able to understand. There are many
yourself, you have understood nothing. other holy personages, who determined
Man may read any number of books; he that there were three things – one was
may write very many books. But neither nature, the seed of nature. Just as God was
the writers nor the readers come to in Transcendent form, so was the seed; that
understand anything. It is difficult to too becoming compressed had reached the
understand this thing. A person claims that transcendent state; this is the research of
he is a Ph.D.; he has done research and he men of science. How small was it? They
has written a lot about Guru Granth Sahib. say that it is indescribable. After getting
Today writing books is an art. Every such compressed how small did it become? Put
person who is told – write like this – will eighty ciphers after the decimal point and
be able to write and become famous. There then the numeral ‘1’ and then write
is so much material available today that he infinity. Those having knowledge of
has only to select lines and put them arithmetic, know that this makes no sense.
together in the form of a book. But it is This will be smaller than the smallest, and
not his own creation or composition. He is still smaller than that.
only presenting the already composed and So they thought that in the
created work as his own, and extolling it. transcendent form, the ‘jeev’ (sentient being)
The ‘bani’ has been created and uttered by too was in existence. Three were in

April, 2011 78 'Atam Marg’


existence – one was ‘jeev’ (sentient being), creation,
the other was ‘nature’ which is called God Himself sat therein.
Ë≈È≈ - ¡≈Í∂ ⁄ ’∂ , ‹◊ Ú≈Ò∆ ⁄È≈,
‘Maya’ (Mammon, illusion) or ignorance
¡≈Í∂ «¬‘Á∂ «Ú⁄ Ï«‘ «◊¡≈ - B.
and the third was God. Guru Sahib says,
It is very strange that God created the
“Don’t you divide like this. Here only God
universe and came to abide in it also. Then
was in existence, and nothing else. That
in that case, they became two. Guru Sahib
God was omnipotent, Possessor of all
says, “No; they did not become two. God
powers. It was not that He did not know
manifested Himself into the world creation
anything. It is not that He went into
out of His own self. The tree has a seed.
transcendent form, and now is nothing, is
If the seed becomes the tree, do they
in a state of trance, and has gone into
become two? The tree is an expansion or
zero.” Guru Sahib says, “It was not like
diffusion of seed; it is absorbed in the seed.
this. He was in existence. That is why His
When the seed grows into a tree, it bears
name is Truth – ‘The ‘True Nam’ is Thy
flowers which change into fruit, then what
primal and ancient Name.” (P. 1083) That is
will you see in the fruit?
why that ‘Truth’ never becomes ‘untruth’.
‘Many are the kinds of seeds sown:
Whether He becomes ‘transcendent’ or
As ripens the fruit, again is left the Sole
‘immanent’, whether He becomes Supreme Being.’ P. 736
expansive or God, whether He becomes Ï∆‹π Ï∆«‹ Á∂ « ÷˙ Ï‘π Í’≈≈®
‘jeev’ (sentient being, man) or the world. ÎÒ Í≈’∂ Â∂ ¬∂ ’ ø ’ ≈≈®
His existence or being never changes. He, It is something which needs to be
who was transcendent, formed the creation understood. So long as we do not
from His ownself, and thereafter, He did comprehend such doctrines of Sri Guru
not go anywhere out of it. Granth Sahib, neither do we learn about
The mason constructs the house. After God, nor does our purpose of life becomes
having built the house, he is neither in the clear, nor do we come to know about the
walls nor in the roof; he goes aside. The path on which and whereto we have to
carpenter makes furniture. After having go. We continue moving about like
made furniture, he has no connection with strangers. We have become Sikhs. O Sikhs,
it; his relationship is severed with his what are you? Sometimes, try to
creation. After giving the final shape, he is understand this – what is your doctrine?
left with no time to work any artistry on Do you have any clear and straight path,
it. He says, “Well! I have made what I or are you treading needlessly on an
wanted to make.” But God did not do like obscure path? So, God has not gone
this. The spider weaves web. Although it anywhere outside; He has become
remains in the web, yet it does not abide absorbed in His creation –
in each and every one of its strands. It sits ‘The Formless God assumed form and caused
Himself to be called, the Infinite ‘Ekankar’
aside. But God is not like this. About God,
(the Sole Supreme Being).’
such is the edict. Recite like this – Bhai Gurdas Ji, Var 26/2
Refrain: After having wrought the world «Èø ’ ≈ ¡≈’≈ ‘Ø « ¬ ¬∂ ’ ø ’ ≈ ¡≈Í≈ √Á≈«¬¡≈®

‘Atam Marg’ 79 April, 2011


the same Formless or Transcendent number increases. Similarly, from ‘One’
One who was in a state of spontaneous became one crore (ten millions) but they
meditation. Here one is greatly deluded became a crore ‘Ones’. Crore (ten millions)
that He has become zero. Some men have is not a separate sum, but has emerged
been heard saying, ‘such things have been from the ‘One’. ‘One’ is present in every
seen written that the universe has been part of it; ‘two’ is not, ‘two’ is not in
created out of zero, out of nothingness, three! But ‘one’ is present in ‘three’; it is
Guru Sahib says, “What you call present in one ‘arab’ (one thousand
nothingness, was not nothingness or zero, millions) too. That ‘One’ remains ‘One’; it
it was a being, a state or stage. The seed does not become ‘two’. It is a matter of
is not nothingness. The seed has life; it has philosophy. In this way, the Transcendent
to grow and bear fruit. So the seed is One, howmuchsoever He may expand or
absorbed entirely in the tree. The seed of spread, He remains the Formless One; God
the banyan tree is small like a poppy seed, remains God. He neither increases nor
but out of it (grows a huge tree)– decreases –
‘He whose expanse over the three worlds is ‘From ‘Ekamkar’ (the Sole Supreme Being)
found, emanated the word-sound…’
Is like the banyan tree and its seeds – each in Bhai Gurdas Ji, Var 26/2
the other.’ P. 340 ¬∂ ’ ø ’ ≈‘π ø √ÏÁ Ëπ « È................®
χ’ Ï∆‹ Ó«‘ «Ú «‘˙ From here, what happened further?
‹≈ ’Ø Â∆«È ÒØ ’ «Ï√Ê≈®
Guru Sahib says, “From Him’ rose a sound,
Just as the banyan tree is in its seed, just as I am speaking now, or recite the
similarly, these worlds which are infinite ‘shabad’ (hymn) to the accompaniment of
and do not end anywhere, are contained in the harmonium. That hymn is rising or
the Formless or Transcendent One. How emanating from within me. It is certainly
small that Formless form is, nobody can not coming from somewhere outside. Is it?
know. He Himself knows, and none else. In this ‘shabad’ (hymn) am I existing, and
So – the ‘shabad’ (hymn) is within me; it is
‘The Formless God assumed form and caused surely not outside me. The two cannot be
Himself to be called the Infinite ‘Ekamkar’
(the Sole Supreme Being).’
separate from each other; in no way
Bhai Gurdas Ji, Var 26/2 whatsoever. Similarly, when from the
«Èø ’ ≈ ¡≈’≈ ‘Ø « ¬ ¬∂ ’ ø ’ ≈ ¡Í≈ √Á≈Ô≈® ‘Ekamkar’ (the Sole Supreme Being)
One (1) came; some call it the ‘one’ of emanated the word-sound, it did not rise
numerals. Even if you call it ‘one’ of from somewhere outside the ‘Ekamkar’ (the
numerals or counting, then too, according Sole Supreme Being). ‘Ekamkar’ (the Sole
to arithmetic, the end result is the same. If Supreme Being) was not outside the ‘shabad’
from ‘One’ became ‘two’, they became two (word, or hymn). All other religions –
‘Ones’. They did not become ‘two’, but Islam, Christainty, Judaism and all other
became two ‘Ones’. If out of ‘One’, ten faiths – are of one opinion. Forcibly they
became, then they became ten times – 1, 1, assert that the ‘shabad’ (word) was in the
1, 1, … Its value remains the same; only its Transcendent Lord Creator. Before the

April, 2011 80 'Atam Marg’


creation of the universe, there was Logos. under control in a systematic order.
There was a ‘word’ here; that was within ‘All the endless expanse of creation arose out
God; the ‘word’ was not separate from of one Note or Word,
God. Now the ‘word’ within, that I do Giving rise to millions of streams.’ P. 3
’∆Â≈ Í√≈¿∞ ¬∂ ’ Ø ’Ú≈¿∞ ®
utter. ‘I’ and this ‘word’ are surely not
«Â√Â∂ ‘Ø ¬ ∂ Ò÷ Á∆¡≈¿∞ ®
separate from each other. Are they? It is I
All that happened from One, and at
who am speaking. The ‘word’ that rose
that very time, all came to be created in a
from God –
system or an order. What is called ‘hukam’
‘First He uttered ‘Onkar’ (Formless One),
(Divine Ordinance and will) is the ‘Law of
And that sound or word resounded in the
whole world.’
nature’. What happened with that ‘hukam’
(Divine Ordinance and will). Out of the
ÍÃ Ê Ó ˙¡≥ ’ ≈π «ÂÈ ’‘≈®
√Ø Ëπ È Í»  ‹◊ ÓØ ‘≈® ‘word’ started assuming forms and shapes.
It is from the ‘word’ that we have been
That sound is very powerful. The
formed or created –
sound of atom echoed in Hiroshima. What
‘From the Supreme Being, Sole and unique got
did that sound do? It killed three to four
Brahma his existence,
lakh persons; no bomb struck them. All of Who in mind bore the Supreme Being, Sole and
you should try to understand this thing unique.’ P. 929
carefully. That sound killed them. The ˙¡≥ ’ ≈« Ïà ‘ Ó≈ ¿∞  ͫ®
sound shook the earth. The word-sound ˙¡≥ ’ ≈π ’∆¡≈ «‹«È «⁄«Â®
that rose from the Formless or The ‘Brahma-shakti’ (Creative Power)
Transcendent One was not separate from that was to work in a systematic manner
God. The word became the form and for creation, arose out of the ‘word’. It was
image of God. It ceased to be separate certainly not out of God. Was it? It arose
from Him. Now what did this word-sound out of God’s charisma. ‘Who in mind bore
do? the Supreme Being, Sole and unique.’ (P. 929)
‘The sound emanating from the Ekamkar (the So everything arose out of it.
Sole Supreme Being) gave form to the Onkar ‘The Formless God assumed form and caused
(Transcedent One, or God).’ Himself to be called the Infinite ‘Ekamkar’
Bhai Gurdas Ji, Var 26/2 (the Sole Supreme Being).
¬∂ ’ ø ’ ≈‘π √ÏÁ Ëπ « È ˙¡≥ ’ ≈ ¡’≈ ÏÈ≈Ô≈® The sound emanating from the ‘Ekamkar’ (the
Sole Supreme Being) gave form to the Onkar
From the word-sound ‘Onkar’
(Transcendent One, God).’Bhai Gurdas Ji, Var
(Formless One) shapes started getting 26/2
formed or created. In ‘Onkar’ started «Èø ’ ≈ ¡≈’≈ ‘Ø « ¬ ¬∂ ’ ø ’ ≈ ¡Í≈ √Á≈Ô≈®
flowing the current of ‘Divine Ordinance.’ ¬∂ ’ ø ’ ≈‘π ÙÏÁ Ëπ « È ˙¡≥ ’ ≈ ¡’≈ ÏÈ≈Ô≈ÕÕ
That current created the cosmos in a From Him – ‘The Supreme Being, Sole
systematic order – in a round form. It set and unique got Brahma his existence, who in
the stars and planets moving. Their orbits mind bore the Supreme Being, Sole and
or paths were not fixed with a measuring unique.’ ‘Mind’ is called consciousness or
tape that if the earth is somewhere here, it sentience. The stone lying here does not
will not collide. At once, everything came have sentience. If at all it has, it is of a

‘Atam Marg’ 81 April, 2011


very small degree. So, in this manner with three attributes which is called the
sentience or consciousness came ‘chief element’; then intelligence or
everywhere – it came in trees; it came in understanding came. After all this
birds and animals; it came in human arrangement having been made by God,
beings too. He became the mind. the big and important thing is that while
‘From the Supreme Being, Sole and unique we, who became ‘jeevs’ (sentient beings),
took birth mountains and yugas (ages).’ came under the influence of the three
P. 929 attributes of Maya, God still remained
˙¡≥ ’ ≈« √À Ò ‹π ◊ ̬∂ ®
different from us, even though living in
Time and space too were revealed our midst. God was not affected by Maya.
from that sound – He remained unchanged as He was. He
‘By the Supreme Being, Sole and unique were remained above the three Modes of Maya.
created the Vedas.’ P. 929
God cannot be bound or chained. So He
˙¡≥ ’ ≈« Ï∂ Á «ÈÓ¬∂ ®
was not chained to Maya. This Maya
All the knowledge that is in man,
expressed itself in three Modes or
which is called Vedas and learning – all
Attributes. The first writ that God’s will
these things got created in man. Guru
and ordinance wrote was of deeds, and
Sahib says – ‘First He uttered ‘Onkar’ with this started the working of the world.
(Formless One) and that sound or word
Ignorance caught hold of deeds and we
resounded in the whole world.’
started doing deeds and becoming bound
Now the matter boils down to this to them.
that that word, and its sound has not ‘Assuming form, the Formless One (God)
ceased yet. Tenth Guru Sahib says that that created air, water, and fire (that is, the five
word is still continuing to sound and it elements)’.
Bhai Gurdas Ji Var, 4/11
contains all the powers. If knowledge
˙¡≥ ’ ≈« ¡’≈π ’« ÍÚ‰ Í≈‰∆ ÏÀ √ ø   Ë≈∂ ®
emanates from it, then He is omniscient; if
love emanates from it, then He is purely ‘Assuming form, the Formless One (God)
through a single note created all the endless
an embodiment of love, a fount of love, expanse of creation.
sympathy and benevolence. – Without any support (except His Own) He
‘Ever and eternally is He gracious. created air, water, fire, earth and sky.’ B h a i
Those contemplating Him, saith Nanak, find Gurdas Ji, Var 6/4
bliss.’ P. 275 «¬’ ’Ú≈¿∞ Í√≈¿∞ ’« ˙¡≥ ’ ≈ ¡’≈ Í√≈≈®
√Á≈ √Á≈ √Á≈ Á«¬¡≈Ò≈® Í¿∞ ‰ Í≈‰∆ ÏÀ √ ø  Ø Ë«Â ¡◊≈√ ’∂ «ÈË≈≈®
«√Ó« «√Ó« È≈È’ ̬∂ «È‘≈Ò® From a single word arose the entire
Guru Sahib says, “It is not that God creation. You may call it a ‘thought’ or
has become kind and merciful now. He is ‘idea’; ‘thought’ too is a word. Some
an embodiment of compassion and holymen say that God had an idea – ‘From
benevolence. It is from the holy word that one should I become many’, but that was
the element of ‘haumein’ (ego) has arisen, the ‘word’, which emanated from this
from which grew human nature and thought. From that Word arose the entire
ignorance. From ignorance emerged Maya creation, recite like this –

April, 2011 82 'Atam Marg’


Refrain: One Word did create all the uni- immanent from transcendent. After
verses, becoming immanent, from the Immanent
Thy greatness Thou alone do
He revealed the Name. Till today, there is
know.
Ë≈È≈ - «¬’ ÙÏÁ È∂ ω≈¬∂ ‹◊ √≈∂ , noise and confusion about what Name is.
Ó«‘Ó≈ Â∂  ∆ ± ø ‘À ∫ ‹≈‰Á≈ - B. Nobody is able to understand neither the
‘Himself has He spread His Maya – Himself holy Word, nor the Name. We don’t even
the beholder. try to understand this. We are just satisfied
Various forms of different hues He assumes, with doing ‘Nitnem’ (reading/reciting
Yet from all remains apart.’ P. 537 Gurbani compositions prescribed for a Sikh
¡ÍÈ∆ Ó≈«¬¡≈ ¡≈«Í Í√≈∆ ¡≈Í«‘ Á∂ ÷ È‘≈≈ÕÕ for daily reading), and observing ‘rehats’
È≈È≈ » Í π Ë∂ Ï‘π ø ◊ ∆ √Ì Â∂ ‘∂ «È¡≈≈ÕÕ
(disciplines provided in the Sikh code of
‘The Lord, of Himself created His own self and conduct). Beyond that, we neither do
assumed He Himself the Name.
Secondly, He made the creation and seated
anything, or think of doing anything. From
therein He beholds it with delight. the first class/standard, we do not wish to
Thou Thyself art the Bestower and Creator go into the second. Guru Sahib was calling
and being pleased, out to us and reasoning with us, “You
Thou bestoweth and showest mercy. should try to understand what you are to
Thou art the knower of all and Thou givest and
do. Understand carefully. After wasting
takest life with a word.
Abiding within, Thou beholdest Thy creation your entire life in the first class, you
with delight.’ P. 463 depart from the world. Preachers too make
¡≈Í∆ÈÀ ¡≈Íπ √≈«‹˙ ¡≈Í∆ÈÀ «⁄˙ È≈¿∞ ® false promises and do not enlighten you
Áπ Ô ∆ ’∞ Á «Â √≈‹∆¡À ’« ¡≈√π ‰ ∞ «‚·Ø ⁄≈¿∞ ® about the quintessence. So you are left
Á≈Â≈ ’Â≈ ¡≈«Í ± ø Â∞ « √ Á∂ Ú «‘ ’«‘ Í√≈¿∞ ®
dangling midway. Only rare holymen tell
± ø ‹≈‰Ø ¬ ∆ √Ì√À Á∂ ÒÀ √ «‘ «‹ø Á π ’Ú≈¿∞ ®
’« ¡≈√‰∞ «‚·Ø ⁄≈¿∞ ® you the truth –
When ‘Asa Di Var’ happened to be ‘From the Lord’s Name has come everything.’
P. 753
composed, Baba Farid said, “O Nanak! I È≈ÓÀ ‘∆ Â∂ √Ìπ «’¤∞ ‘Ø ¡ ≈.....®
have heard that you are composing the
Whatever has come into being has
‘Var’ (war). The ‘Var’ is always between
proceeded from the Name Divine. It is a
two? How did you bring two? Whom did
manifestation of the Name –
you reject and whom, select?” It was a
‘By the Name are sustained all the creatures.
very difficult problem because world’s task
By the Name are sustained continents and
cannot be fulfilled without two. At that universes.’ P. 284
moment, Guru Nanak Sahib said, “No; holy È≈Ó ’∂ Ë≈∂ √◊Ò∂ ‹ø  ®
hermit. He Himself out of His own self È≈Ó ’∂ Ë≈∂ ÷≥ ‚ Ïà « ‘Ó≥ ‚ ®
creates; they aren’t two. I and my speech
or utterance aren’t two? My speech or
utterance is an expression of myself. I and (... to be continued)
my strength aren’t two. The strength in me
is my own self. God creates out of His own
self. By effecting creation, He became

‘Atam Marg’ 83 April, 2011


Vishav Gurmat Roohani Mission IMPORTANT NOTICE
Charitable Trust, U.S.A. FOR FOREIGN SUBSCRIBERS
For Atam Marg Publications Audio,
Video, CDs & DVDs For all enquiries about 'Atam Marg'
Contact : Baba Satnam Singh Ji Atwal viz. renewal, new membership, non-
Po. Box No. 32845, Sanjose,
CA - 95152, U.S.A. receipt of the magazine etc. and also for
Phone & Fax - 001-408-263-1844 procuring audios, videos & CDs; and
vgrmctusa@yahoo.com books authored by Sant Wary am Singh Ji,
please contact the following :
Atam Marg Organisation, New York
For Atam Marg Publications Audio, U. S. A.
Video, CDs & DVDs
P.O. Box. 190-167, BABA SATNAM SINGH JI ATWAL, SANJOSE
South Richmind Hill Phone & Fax - 001-408-263-1844
New York, 11419 vgrmctusa@yahoo.com
Tel : 718-322-2395 BHAI KULDIP SINGH - 408-230-8319

Atam Marg Spiritual Scientific CANADA


Educational Charitable Trust (U.K.) Mr. Parmjit Singh Sandhu
9 Elizabeth Rd., Walsall West Midlands Cell No. : 07788389135, TEL. NO. 604-593-2599
WS5 - 3PF U. K. Email:-pbkrj@yahoo.ca
For Atam Marg Publications Harminder Takhar
Phone :- 604-597-4381
Audio, Video, CDs & DVDs
Contact : Mrs. Gurbax Kaur, ENGLAND
Mr. Jagtar Kulair BIBI GURBAKSH KAUR &
Tel : 0121 200 2818, Fax : 0121 200 2879 JAGTAR SINGH JI (JAGGI)
Voicemail : 08701654402 Phone - 0121-200-2818
Raj Mobile : 07968734058
Fax - 0121-200-2879
Email : info@atammarguk.com
Raj Mobile 07968734058
You will be pleased to know that For U.K. renewal of Atam Marg Magazine please
recitation by Sant Baba Waryam Singh Ji is forward cheque $ 30.00 payable to A.M.S.S.E.C.T.
being broadcast on Amrit Bani Radio Station, (U.K.) 9 Elizabeth Road, Walsall, West Midlands
Satellite Channel 0176 as per schedule given WS5 3 PF
below. This programme is sponsored by ‘Atam AUSTRALIA
Marg Spiritual Scientific Education Charitable
Trust’, U.K. BHAI JIWAN SINGH JI

Sunday 10.00 A.M. 11.00 A.M. Phone - 03-943-65865


Monday 7.00 P.M. 8.00 P.M. Fax - 03-943-65867

April, 2011 84 'Atam Marg’

You might also like