AP

Panahon ng pre-kolonyal

Watawat ng España
Ang panahon sa Kasaysayan ng Pilipinas na tinatawag bilangPananakop ng mga Kastila sa
Pilipinas ay ang kasaysayan ngPilipinas noong nasa ilalim angkapuluan sa pamumuno
ngKaharian ng Espanya. Ang panahong ito ay magmula noong 1521 at nagwakas noong 1898.
Nagkaroon ng kaalaman angKanluraning Mundo hinggil sa Pilipinas noong panahon na
nagpapaligsahan ang Portugal at ang Espanya para sa tatlong mga layunin: ang makakuha ng
bagong mga teritoryo, ang makahanap ng mga pampalasa sa pagkain sa bagong mga lugar na
ito, at ang makatuklas ng mga kayamanan sa Silangang Mundo(sa Oryente). Dahil sa
paligsahang ito, nagkaroon ng mga Bula ng Papa - partikular na ang Kasunduan sa
Tordesillas(1494), na naghati ng daigdig sa dalawang panig. Inilaan para sa Portugal ang
silangan, habang ang kanularan naman ay para sa Espanya.[1]

Mga nilalaman
[ipakita]
Pagiging Kolonyal ng Espanya
Edit
Pagdating ni Ferdinald Magellan 
Edit
Noong 1519, nagsimulang maglakbay si Ferdinand Magellan (Fernando Magallanes) mula
sa Espanya upang isagawa ang unang paglalayag sa paligid ng mundo. Ang panggagalugad ni
Magellan ay binubuo ng limang mga barko na mayroong 264 mga tauhang mandaragat.[2] Si
Magellan ay isang Portuges na naglilingkod sa ilalim ng watawat at Hari ng Espanya.[1] Noong
Marso 16, 1521, narating ng kaniyang ekspedisyon ang pulo ng Samar saCebu,[3] kung saan
tinanggap siya nina Raha Kolambu at Raha Siagu. Ang mga pulo ay pinangalanan ni Magellan
bilang Kapuluan ni San Lazaro, at inangkin ang mga lupain para sa Kaharian ng Espanya,[2] sa
ilalim ng pangalan ni Haring Charles I ng Espanya (Carlos I).[3] Si Magellan at ang kaniyang
mga kasama ang sinasabing unang mga Europeong nakarating sa Pilipinas, bagaman mayroong
mga aklat na nailathala sa Kanlurang Europa na nagsasabing hindi sila ang una. [4] Nagpatayo
si Magellan ng isang krus sa nasabing mga lupain. Pagkaraang ipakilala nina Raha Kolambu at
Raha Siagu si Magellan kay Raha Humabon ng Cebu. Kasama ng humigit-kumulang sa 800
mga Cebuano, nabinyagan si Raha Humabon sa ngalan ng Kristiyanismo. Tinulungan ni
Magellan si Raha Humabon na labanan si Datu Lapu-Lapu ng pulo ng Mactan. Namatay si
Magellan sa labanang ito noong Abril 27, 1521. Ang natira pang mga Kastila sa kapuluan ay
nagkaroon ng alitan, kabilang na ang pagtatalo ni Raha Humabon at ng mga Kastila hinggil
sa kababaihan. Sa isang pag-aaway, napaslang ng mga Cebuano ang 27 mga Kastila. Nilisan ng
mga Kastila ang Cebu upang ipagpatuloy ang kanilang paglalakbay. Nakabalik sa Espanya ang
barkong Victoria (isang barko lamang na may nalalabing 18 mga tauhan) pagkaraan ng tatlong
mga taon.[5]
Pagdating ni Villalobos
Edit
Ang unang paglalayag na pambuong mundo sa ngalan ng Espanya ay nasundan ng apat pang
mga ekspedisyon mula 1525 hanggang 1542. Sa ikaapat na panggagalugad, narating ni Ruy
Lopez de Villalobos ang Kapuluan ng Pilipinas at pinangalanan niya ang mga pulo mula
kay Philip II na noon ay may katayuan bilang tagapagmana ng trono ng Kaharian ng Espanya,
bagaman hindi pa pormal na naitatag ang Pilipinas bilang opisyal na Kolonya ng Espanya.
Naging pormal na Kolonya ng Espanya ang Pilipinas noong 1565 nang italaga ni Haring Philip
II (nanungkulan bilang hari ng Espanya mula 1556 hanggang 1598[3]) si fernan manuel
legazpi bilang unang Gobernador-Heneral ng kapuluan.[2] Noong taong ito naitatag ang unang
pampalaigang pamayanan ng mga Kastila sa Cebu, pagkaraang magapi ang isang
pinunongMuslim (Moro).[4] Noong 1571, pinili ni Legazpi ang Maynila upang maging kabisera
ng kolonya. Ang Pilipinas ay pinangasiwaan ng Espanya magmula saMehiko (Bagong Mehiko).
Ang pangangalakal ay isinagawa sa pamamagitan ng mga galeon na naglalayag sa pagitan
ng Canton at ng Acapulco, Mehiko, kung kailan ang Pilipinas ay gumaganap bilang daungan,
angkatan, at luwasan ng mga kalakal.[2] Nagwakas ang pangangalakal sa pamamagitan ng mga
galeon noong 1815[2] noong dumaong sa Maynila ang huling galeon na nanggaling sa
Acapulco.[6]
Naging bahagi ng patakaran ng Espanya ukol sa Pilipinas ang tatlogn mga layunin: ang
makapaghanap ng mga mapagkukunan ng maikakalakal na mgapampalasa; ang mapaunlad ang
pakikipag-ugnayan at ang katayuan ng Kristiyanismo sa Tsina at sa Hapon; at ang upang
maging ganap ang pagiging mga Kristiyano ng sinaunang mga Pilipino.[3] Ang Pilipinas
lamang ang naging kolonya ng Espanya sa Asya.[3]
Paghina ng pamumuno ng mga Kastila

Nagsimula ang unang panghihina ng kapangyarihan ng pamahalaan ng Espanya sa Pilipinas

noong 1762. Naganap ito noong panandaliang mabihag ng mga Britaniko ang Maynila habang
nagaganap ang Digmaan ng Pitong mga Taon (1756-63),[4][6] kung kailan ang Espanya ay
kumampi sa Pransiya.[6]Bilang pagsuporta sa paglusob ng Britanya sa Pilipinas, naghimagsik
laban sa mga Kastila ang mga mangangalakal na Intsik, isang pangkat na dumanas ng pang-
uusig sa ilalim ng pamumuno ng mga Kastila. Nagkaroon ng iba pang mga panghihimagsik
laban sa Espanya. Kabilang dito ang pag-aalsang pinamunuan ni Diego Silang mula
sa Ilocos ng Hilagang Luzon, kung kailan nagtatag si Silang ng isang pamahalaang nagsasarili
na nakikipag-ugnayan sa mga Britaniko.[6] Pinaslang si Silang, sa pamamagitan ng asasinasyon
noong Mayo 1763.[6] Nang matapos ang digmaan, naibalik ang Maynila sa kapangyarihan ng
Espanya noong Mayo 1764[6] dahil sa Kasunduan sa Paris.[4] Pagkaraan ng pagbabalik ng
kapangyarihan ng Espanya sa Pilipinas, nagsagawa si José Basco y Vargas, ang gobernador ng
Pilipinas mula 1778 hanggang 1787, ng magkakasunod na mga reporma na naglalayong
mapainam ang kaunlaran ng ekonomiya ng kolonya.[6]
Pagkaraan ng paglaya ng Mehiko mula sa kapangyarihan ng Espanya noong 1821, tuwirang
pinamahalaan ng Espanya ang Pilipinas mula sa Madrid, sa halip na mula sa Acapulco, Mehiko.
Tumagal ang pamamahala ng Espanya sa Pilipinas bilang isang kolonya nang may 200 mga
taon.[2]
Pagwawakas ng pamumuno ng mga Kastila
Edit
Natapos ang pamumuno ng Espanya sa Pilipinas bilang resulta ng nakisangkot ang Estados
Unidos sa Cuba, isa pang pangunahing kolonya ng Espanya. Nais nang Estados Unidos na
masugpo ang panghihimagsik na naganap sa Cuba noong Pebrero 1895 dahil sa mga layunin ng
Estados Unidos hinggil sa pagnenegosyo. Noong magpahayag ang Estados Unidos ng digmaan
laban sa Espanya noong Abril 25, 1898, inatasan ni Eric Christian Erl (na noon ay gumaganap
bilang pansamantalang Sekretaryo ng Hukbong-Dagat ng Estados Unidos) na maglayag papunta
sa Pilipinas upang gapiin ang hukbong-dagat ng Espanyang nasa Look ng Maynila. Natalo ng
hukbong-dagat ng Estados Unidos ang hukbong-dagat ng Espanya na nasa Pilipinas noong
Abril 25, 1898. Bago matapos ang 1897, nagpatuloy ang paglalaban ng Espanya at ng Estados
Unidos hinggil sa kung sino ang aangkin sa Cuba. Samantala, naganap ang negosasyon sa
pagitan ni Emilio Aguinaldo at ng mga opisyal ng Estados Unidos habang nasa Hong Kong at
pagdaka sa Singapore. Nahikayat ni Dewey si Aguinaldo na magbalik sa Pilipinas. Noong
Mayo 19, 1897, dumating si Aguinaldo sa Maynila upang pamunuan ang mga puwersa ng mga
Pilipinong nanghihimagsik.[7]
Ang mga epekto ng pamumuno ng mga Kastila Edit
Dalawa ang naging epekto ng pamumuno ng mga Kastila sa Pilipinas. Una, ang halos
malawakang pagsanib ng sinaunang mga tao sa Pilipinas saKatolisismong Romano. Ikalawa,
ang pagkakalikha ng mga piling tao na nag-aari ng mga lupain.[4]
 SECOND QUARTER EXAMINATION
ARALING PANLIPUNAN 5

NAME: ________________________________________ GRADE:___________ SCORE:________

SCHOOL: ________________________________________________ DATE:_________________

Panuto: Basahin at intindihing mabuti ang bawat bilang at sagutin ang mga ito ng mahusay. Bilugan ang titik ng tamang
sagot o ibigay ang hininihing kasagutan.

1. Ano ang kolonisasyon?

a. Ito ay pananakop ng mga bansa sa Europa sa malalaong lupain upang gawing teritoryo.
b. Ito ay ang pagpapalaganap ng kristianismo sa mga ibang bansa.
c. Ito ay ang pagtuklas sa ibang lugar upang maging mayaman ang mga bansa sa Europa

2. Aling mga bansa sa Europa ang naguna sa pagtuklas ng ibang lugar o bansa sa mundo?
a. Portugal at Amerika c. Espanya at India c. Portugal at Espanya

3. Anong kasunduan ang pinagtibay upang matukoy ang hangganan ng luag na pwedeng tuklasin ng Portugal at
Espanya?
a. Kasunduan sa Paris b. Kasunduan ng Tordesillas c. Kasunduan sa Europa

4. Sino ang nagbigay ng pahintulot sa bansang Portugal at Espanya na tumuklas ng ibang lugar o bansa upang
mapalaganap ang Kristianismo?
a. Papa Juan Pablo b. Papa Alexander the Great c. Papa Alexander VI

5. Ano ang naging dahilan kung bakit gusto ng Espanya na masakop ang Pilipinas?
a. Mayaman sa likas na yaman ang Pilipinas kaya gusto nilang ditto kumaha ng mga raw materials.
b. Nagustuhan nila ang katangian ng mga Pilipino kaya sinakop nila ito
c. Gusto n ilang maging mayaman ang mga Pilipino kaya sinakop nila ito

6. Bukod sa yamang likas na taglay ng Pilipinas, ano pa ang ibang dahilan ng pagsakop ng Espanya ditto?
a. Ninais nilang maging kaibigan ang mga Pilipino
b. Nais nilang ipalaganap ang Kristiyanismo sa bansa at sa mga Pilipino
c. Gusto nilang makilala ang Pilipinas bilang sentro ng industriya

7. Ano ang nagging hindi magandang epekto ng kolonisasyon sa bansa?

a. Nalinang ng husto ang likas na yaman ng Pilipinas
b. Ang mga Espanyol ang higit na nakinabang sa likas na yaman ng kolonya
c. Ang mga Pilipino ay natutuo sa mga gawaing pang industriya.

8. Sa teknolohiya at kalusugan, ano ang nagging epekto ng kolonisasyon sa bansa?

a. Natutuo ang mga Pilipino sa paggamit ng bagong makinarya
b. Natuto ang mga Pilipino sa panggagamot at paraan ng paggamot at pagpuksa sa mga sakit.
c. Ang watak-watak na teritoryo ay nagging isang estado.

9. Sino ang namuno sa paglalayag ng Espanya upang tumuklas ng ibang lupain?

a. Ferdinand Marcos b. Ferdinand Magellan c. Ferdinand Vallejo
10. Isa sa mga dahilang dala ni Magellan sa kanyang ekspedisyon ay ang paghahanap ng Spice Isaland. Ano ang
makukuha nila ditto?
a. Mga kagamitan sa paggawa ng Bangka
b. Mga pampalasa ng pagkain
c. Mga kagamitan o materyales sa paggawa ng alak

Pagtatapat-tapat. Hanapin ang kahulugan nga aytem sa kaliwang hanay mula sa mga pagpipilian sa hanay na
nasa kanan. Gumuhit ng linya upang matukoy ang iyong sagot.

HANAY A HANAY B

11. Setyembre 20,1519 a. Hari ng Espanya

12. Marso 16, 1521 b. Narating ng grupo ni Magellan ang lupain ng Pilipinas
13. Haring Carlos I c. Unang lugar na dinaungan ni Magellan
14. Haring Manuel I d. Araw ng unang misa sa Limasawa
15. Pulo ng Samar e. Hari ng Portugal
16. Marso 31, 1521 f. Pag-umpisa ng paglayag
17. Lapu-Lapu g.barkong nakabalik sa Espanya
18. Victoria h. tumalo kay Magellan sa labanan
19. Padre Pedro Valderama i. Nanguna sa misa sa unang misa sa Limasawa
20. Raja Humabon j. pinuno ng Cebu na tumanggap kay Magellan

21. Bakit ipanalaganap ang kristiyanismo sa Pilipnas ng mga Espanyol?

a. Upang mas madaling mapamahalaan ang kolonya
b. Upang maipakitang sa mga Pilipino na makadiyos ang mga Espanyol
c. Upang makapagpatayo sila ng mas maraming simbahan
22. Ano ang ginawang paraan ng mga Espanyol upang mas madalli ang pagtuturo ng Kristiyanismo sa mga Pilipino?
a. Hinikayat nilang lumipat sa sentro ang mga Pilipino na kung saan mas maraming simbahan at madali silang
maabot ng mga prayle
b. Inilipat sila sa mga bulubundukin.
c. Sapilitan nilang itinuro ang Kristiyanismo sa mga Pilipino at pinarusahan ang hindi susunod ditto.
23. Ito ay isang mahalagang nagawa ng mga Espanyol upang turuang maging Kristiyano ang mga Pilipino, ang
katesismong Katoliko.Ano ito?
a. Reduccion b. doctrina c. polo
24. Ito ang unang hakbang ngmga Espanyol sa pagtatatagng kolonya. Ito ay isang luag na nangangahulugang
ipinagkatiwala. Ano ito?
a. Polo b. encomienda c. reduccion
25. Ano ang tungkulin ng isang encomendero?
a. Panatalihin ang katahimikan at kaayusan ng kanyang lugar
b. Mangolekta ng buwis ayon sa itinakdang halaga
c. A at b ang tamang sagot
26. Ang lahat ng lalaki na may gulang na 16 hanggang 60 ay kailangang magtrabaho ng walang bayad sa ilalim ng
patakaran ng Espanya. Ano ang tawag ditto?
a. Tributo b. falla c. sapilitang paggawa
27. Maaaring malibre ang mga lalaking sasailalim sa sapilit ang paggawa kung sila ay makakabayad sa tinatawag na
_______
a. Tributo b. falla c. sapilitang paggawa
 28. Ano ang kaugnayan ng reduccion sa Kristianisasyon ng mga Pilipino?
a. Ang maga Pilipino ay sapilitang inilipat sa iisang lugar upang tutuan sila ng Kristiyanismo.
b. Inilipat sila sa sentro upang mamuhay ng Masaya
c. Sapilitan silang inilipat sa sentro upang Makita ang pueblo
29. Anong mga lugar ang ipinatayo ng mga Espanyol upang lalong maging malapit ang mga Pilipino sa Kristianismo?
a. Mga parke at palaruan b. palengke at paaralan c. convento at simbahan
30. Ilang reales ang tribute o buwis noong una?
a. 18 reales b. 12 reales c. 10 reales
31. Maliban sa salapi , ano pa ang maaaring ibigay bilang tribute?
a. Ginto b. palay c. mga produkto d. lahat ng nabaggit
32. Ano ang nagging reaksiyon ng mga Pilipino sa sapilitang paggaewa?
a. Nagustuhan nila ito dahil natutuo silang magtrabaho
b. Tinutulan nila ito dahil itoy sapilitan at walang bayad
c. Marami sa mga Pilipino ang tumulong sa pagpapatupad ng sap[ilitang paggawa
33. Ano ang nagging masamang epekto ng sapilitang paggawa sa mga Pilipino?
a. Nahiwalay ang mga kalalakihan sa kanilang pamilya
b. Lumaki ang kita ng bawat pamilya dahil paggawa
c. Mas nagging masipag ang mga Pilipino dahil sapilitan ang kanilang pagggawa

Tukuyin kung ang sinasabi o ideya ng bawat ay wasto o hindi. Isulat sa patlang bago ang bilang TAMA kung ito ay wasto
at MALI kung hindi.

34. _______________. Dahil sareduccion, maraming Pilipino ang nagging Kristiyano.

35. _______________ Maraming Pilipino ang sapilitang lumikas sa kabundukan dahil sa Kristiyanismo.
36. _______________ Natutuo ang mga Pilipino na magdiwang ng pista para sa mga santo dahil sa kanilang
pagsanib sa Kristiyanismo.
37. _______________ Tinuruan ng mga prayle ang mga bata ng pagdadasal at awit para sa Diyos sa mga paaralan.
38. _______________ Maraming pamilya ang nasira dahil sa pagtuturo ng Kristiyanismo.

39. _______________ Nagsumikap ang mga prayle na turuan ng utos ng diyos upang mapalapit ang mga Pilipino sa
Kristiyanismo.

40. _______________ Ang mga prayle ay umabuso sa kanilang karapatan katulad ng pangongolekta ng buwis.
 TABLE OF SPECIFICATION (ARALING PANLIPUNAN V) SECOND QUARTER

Competencies No. of Item

g
Rememberin

Understandi

Evaluating
Analyzing
Items Placement

Applying

Creating
ng
Natatalakay ang kahulugan ng kolonyalismo at ang 4 1-4
konteksto nito kaugnay sa pananakop ng Easpanya
sa Pilipinas
Natutukoy ang layuning ng Kolonisasyon 2 5-6
Naipapaliwanag ang epekto ng Kolonisasyon 2 7-8
Naipapaliwanag ang layunin ng ekspedisyon ni 2 9-10
Magellan at ang nagging kaugnayan nito sa
pagsakop ng Espanya sa Pilipnas.
Natutukoy ang mga pangyayari sa ekspedisyon ni 10 11-20
Magellan mula sa kanyang paglalakbay hanggang sa
marating ang Pilipinas
Natatalakay ang mga paraan ng pagsasailalim ng
katutubong populasyon sa kapangyarihan ng
Espanya
a. Proseso ng Kristiyanismo 2 21-22
b. Reduccion 1 23
c. Tirbuto at ecomienda 2 24-25
d. Sapilitang paggawa 2 26-27
Naiuugnay ang Kristiyanisasyon sa reduccion. 2 28-29

Natatalakay ang konsepto ng encomienda at mga 2 30-31

kwantitibong datos ukol sa tribute, kung saaan ito
kinolekta at ang halaga ng mga tribute
Nasusuri ang mga patakaran, papel at kahalagahan 2 32-33
ng sapilitang paggawa sa pagkakatatag ng kolonya
sa Pilipinas
Nasusuri ang nagging reaksiyon ng mga Pilipino sa 5 34-38
Kristiyanismo
Nasusuri ang pamamalakad ng mga prayle sa 2 39-40
pagpapaunlad ng sinaunang Pilipino.

File Submitted by DepEd Club Member

-visit depedclub.com for more
Credit to the author of this file
Pangalan: ___________________________________________________Baitang/Seksyon______________________

I. Tukuyin ang tiyak na detalye. Ibigay ang hinihingi sa bawat bilang. Piliin ang tamang sagot sa loob ng kahon at isulat sa
patlang bago ang bilang.

- International Date Line - oblate spheroid - mundo (earth

- PolongTimog - Tropikong Kanser - 360°
- latitud - tubig - grid

- sa gitna mula sa Hilagang Polo hanggangTimog Polo - Pacific Ring of Fire

- lokasyon, katangiang pisikal, at temperature -Teoryang Bulkanismo

- Teoryang Pandarayuhan - sanduguan

_______________________1.Ang natatanging planetang tahanan ng sangkatauhan.

_______________________2.Eksaktong hugis ng mundo.
_______________________3.Bumubuo sa malaking bahagi ng mundo.
_______________________4.Ito ay guhit na nagpapakita ng distansya sa pagitan ng dalawang parallel.
_______________________5.Dito matatagpuan ang prime meridian.
_______________________6.Mahalaga ang guhit na ito sa pag-alam ng oras sa mundo.
_______________________7.Sukat ng ekwador o malaking guhit parallel.
_______________________8.Pinagsamang guhit latitud at longhitud.
_______________________9.Pinakatimog na bahagi ng mundo.
_______________________10.Bahagi ng mundo na direktang nasisikatan ng araw.
_______________________11.Ang mga hadlang na bundok at maging ang mga dumaraang bagyo sa bansa ay ilan
lamang sa nakaaapekto sa dami ng ulan na isa rin sa mga salik sa pagkakaiba-ibang panahon sa ibat-ibang lugar.
_______________________12.Ayon sa teoryang ito, nabuo ang bansa sa pamamagitan ng pagtaas ng magma mula
sa ilalim patungo sa ibabaw ng lupa.
_______________________13. Ito ang lugar sa Karagatang Pasipiko kung saan matatagpuan ang maraming bilang ng
mga bulkan.
_______________________14.Kilala ang teoryang ito sa taguring Wave Migration Theory ni Henry Otley Beyer, isang
Amerikanong antropologo noong 1916.
_______________________15.Isang ritwal na ginagawang dalawang pinuno sa isang lugar kasama ang kanilang mga
nasasakupan bilang tanda ng kanilang pagkakaibigan na kung saan hihiwain nila ang
Kanilang mga bisig at ang dugong aagos at ihahalo sa alak saka iinumin.

II.Basahin ang mga pangungusap. Isulat ang titik ng tamang sagot sa patlang.

______16.Ano ang kahalagahan ng pagkakatuklas sa Kwebang tabon sa Palawan?

a. Pinatutunayan na maraming tao sa Pilipinas
b. Pinatutunayan na sila ay kabilang sa unang tao na nanirahan sa mundo
c. Pinatutunayan na sila ang kauna-unahang katutubong Pilipino
d. B at C
______17.Anong uri ng alipin ang nakatatamasa ng ilang karapatan tulad ng pagmamay-ari ng kanilang tirahan, at pumili
ng kanilang mapapangasawa. Hindi sila maaaring ipagbili.
a. Aliping maharlika c. aliping namamahay
b. Aliping timawa d. aliping saguiguilid
______18. Sino ang namumuno sa pamahalaang barangay noong unang panahon?
 a. Datu c. pari
b. Ministro d. reyna

_______19.Kapag mayroong batas na napagtibay ay ipinaaalam niya ito sa mga tao. Tinitipon
Ng tagapagbalita ang mga tao sa liwasan at ibinabalita ang bagong batas. Matapos
ang pagbabalita, ipinaiiral na ito. Sino siya?
a. Datu c. ministro
b. Pari d. umalohokan
_______20.Siya ang namumuno sa pamahalaang sultanato.
a. Sultan c. datu
b. Timawa d. alipin
_______21.Ano ang pagkakaiba ng Negrito sa ibang unang taong nanirahan dito?
a. Sila ay maliliit, kulot, at maitim ang buhok
b. Sila ay matangkad at balingkinitan ang katawan
c. Sila ay lahing kayumanggi, katamtaman ang taas at matipuno ang katawan
d. May mataas na uri ng pamumuhay.
______22.Sa pangkat na ito nagmumula ang mga sultan, datu, raha, lakan at kanilang mga
pamilya. Sila ay itinuturing na mga pinuno ng pamayanan kaya may malaking
pagpapahalaga kapag napabilang ka dito.
a. Alipin b. maharlika c. timawa d. Indones
______23. Ito ang teorya kung saan pinaniniwalaang ang kontinente ng daigdig ay nabuo sanhi ng
diyastropismo o ang paggalaw ng solidong bahagi ng mundo.
a. Teoryang Continental Shelf c. Teoryang Pandarayuhan
b. Teoryang Tulay na Lupa d. Teoryang Bulkanismo
______24.Bawat bansa sa mundo ay may kanya-kanyang uri ng panahon at klima. Ito ay
nakasalalay sa lokasyon ng mga ito. Ito ang pansamantalang kalagayan ng atmospera
ng isang lugar na maaring mabago anumang oras.
a. Atmospera c. panahon
b. Klima d. lokasyon
_____25. Ito ang tawag sa maliit na modelo o replica ng mundo.
a. Mapa c. globo
b. Tubig d. lupa

III. Isulat ang B sa linya kung ang pahayag ay tumutukoy sa pamahalaang barangay at S kung pamahalaang sultanato.

______26.Ang matatanda ay katu-katulong sa pagpapasya ng pinuno.

______27.Binubuo lamang ito ng 30 hanggang 100 pamilya.
______28.Binubuo itong 10 hanggang 12 nayon o higit pa.
______29.Hinango sa salitang Malayo ang pangalan ng sistemang ito.
______30.Isa sa mga tungkulin ng pinuno rito ang panalangin sa moske at pagbasa ng Koran.
IV. Lagyan ng mukhang nakangiti ( ) ang ginagawa o hanapbuhay ng mga Pilipino noon.
______31.Paninisid ng perlas at kabibe
______32.Panghuhuli ng mga isda
______33.Pagtatanim o pagsasaka
______34.Pagpapatayo ng malalaking imprastraktura
______35.Pagpapanday
______36.Pagmimina ng ginto, pilak, at iba pang mineral
______37.Pagkukumpuni ng sirang kable ng kuryente
______38.Paghahabi ng tela
______39.Paggawa ng kagamitang pinatatakbo ng elektrisidad
______40.Pagbebenta ng mga kalakal at produkto.

I. Buuinanganalohiyasapamamagitanngpagpupunongtamangsalitasalinya. Pumilingsagotmulasakahonsaibaba.

- Sipol - Islam
- Sharif Makhdum - hajj
- Sharif Kabungsuwan - Dian Masalanta
- Sambahan - bothoan
- Pagbibigayng limos - Ramadan
- Pagano - baybayin

41. Salat :Pananalanginnglimangulit – Zakat : _________________________

42. Shahada : Si Allah lamangang nag-iisangDiyos - ______________________paglalakbaysa
lungsodng Mecca.
43. ________________________: panulat noon – lapis :panulatngayon
44. Koran : banal naaklatngmga Muslim – Moske : ________________________
45. Bathala : ___________________ - Allah : Islam
46. Abu Bakr : Sulu - ________________________: Maguindanao
47. a, b, c, d…: alpabetongmga Pilipino - ______________________: alpabetongmganinuno
48. _____________________: Monoteismo – Pagano :Polyteismo
49. _____________________: DiyosngPag-ibig – Sidapa :DiyosngKamatayan
50. _____________________: buwanngpag-aayunongmga Muslim – Saum: pag-aayunomulasa
pagsikatngarawhanggangsapaglubogngbuwan.
 Ikatlong Markahang Pagsusulit sa ARALING PANLIPUNAN V

TALAAN NG ESPISIPIKASYON
(File submitted to depedclub.com)

Bilang ng Bilang
Pagsasaayos
Mga Nilalaman Araw ng ng %
ng mga Aytem
Pagtuturo Aytem

I.PANAHON NG MGA HAPONES

A. Naipaliliwanag ang sistema ng pamahalaang

8 14 19% 1-14
Hapones sa Pilipinas

B. Naipaliliwanag ang panlipunang pamumuhay

11 19 25% 15-33
ng mga Pilipino

II. PANAHON NG IKATLONG REPUBLIKA

A. Natatalakay ang uri ng pamamahala sa

5 9 12% 34-42
Ikatlong Republika

B. Nasusuri ang kalagayan ng panlipunang

11 19 25% 43-62
pamumuhay ng mga Pilipino

C. Naipaliliwanag ang mga pagsisikap ng mga

Pilipino na mapatatag at maisaayos ang 8 14 19% 63-75
kabuhayan sa panahon ng Ikatlong Republika

KABUUAN 100
43 75 75
%
 Ikatlong Markahang Pagsusulit
Araling Panlipunan V
(File submitted to depedclub.com)

Pangalan: _____________________________________________ Petsa:________________________________

Baitang/Seksyon:____________________________________ Guro: ________________________________

Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Sino ang nagpahayag na Open City ang Maynila noong Disyembre 26, 1941?
A. Heneral Douglas Mac Arthur C. Heneral Jose Basco
B. Heneral Jose Raon D. Heneral Jose Lopez
2. Ano ang binomba noong Disyembre 7, 1941 na isang base- militar sa Estados Unidos ng mga Hapones?
A. Pearl Harvard C. Pearl Harbor
B. Pearl of the Orient D. Pearl Point
3. Ang lahat na nahuling sundalong Pilipino at Amerikano ay pinalakad mula Mariveles, Bataan hanggang
Capas, Tarlac ng mga Hapones. Ano ang tawag dito?
A. Long Walk C. Long Distance
B. Journey to Remember D. Death March
4. Ano ang tawag sa mga Pilipinong Espiya?
A. HUKBALAHAP C. Hapones
B. Makapili D. Huk
5. Sino ang naging pangulo sa Ikalawang Republika?
A. Manuel A. Roxas C. Emilio Aguinaldo
B. Elpedio Quirino D. Jose P. Laurel
6. Nang sakupin tayo ng Hapones, nagtatag sila ng pambansang pamahalaan na tinawag nilang
_______________.
A. Samahan ng Estado C. Taga paying Hapones
B. Sanggunian Bayan D. Samahan ng Pangasiwaang Sentral
7. Ang bumubuo ng pamunuan ng Philippine Executive Commission ay _____________.
A. apat C. walo
B. anim D. sampu
8. Ang samahan ng Pangasiwaaang Sentral ay bumuo ng magbibigay ng payo sa Komisyong
Tagapagpaganap. Ano ito?
A. Tagapangulong Komisyon C. Sangguniang Bayan
 B. Sanggunian ng Estados Unidos D. Kapisanan sa Paglilingkod sa Bansa
9. Ang bawat komisyonado ay may-
A. Tagapayong Espanyol C. Tagapayong Hapones
B. Tagapayong Pilipino D. Tagapayong Amerikano
10. Lahat ng hakbang ng mga komisyonado ay dapat munang________________.
A. pagtibayin C. piliin
B. hatiin D. ipanalangin
11. Pinag-utos ni Pang. Jose P. Laurel ang paggamit ng _______________ bilang wikang opisyal.
A. tagalog C. Niponggo
B. Ingles D. Waray
12. Ang wika ng mga Hapones ay ______________.
A. Ingles C. Espanol
B. Mandarin D. Niponggo
13. Idineklara ni Hen. Douglas MacArthur na open city ang Maynila. Nangangahulugan ito na _____________.
A. lilisanin ng mga tao ang lungsod C. walang military na magtatanggol sa lungsod
B. ipagtatanggol ng military ang lungsod D. bobombahin ng mga Hapones ang lungsod
14. Sinong amerikanong heneral ang natira upang ipagtanggol ang Corregidor?
A. Manuel L. Quezon C. Jonathan Wainwright
B. Douglas MacArthur D. Franklin Roosevelt
15. Alin ang dahilan ng pagsiklab ng digmaan sa pagitan ng United States at Japan?
A. Pagbomba ng Clark Airbase C. pagsalakay sa Pearl Harbor
B. Pagtakas ni Hen. MacArthur D. pagtatatag ng HUKBALAHAP

16-25 Isulat ang N kung naglalarawan at DN kung hindi naglalarawan sa uri ng pamumuhay ng mga Pilipino sa
panahon ng Hapones.

________16. Namuhay sa takot ang mga Pilipino sa panahon ng mga Hapones.

________ 17. Lumaganap ang sakit dahil sa hirap ng buhay at kakapusan sa pagkain.
________ 18. Hinuli ang mga kalalakihan at ikinulong.
________ 19. Matiwasay at tahimik ang pamumuhay ng mga Pilipino.
________ 20. Bawat Pilipino ay may proteksyon ang buhay.
________ 21. Kinontrol ang himpilan ng mga radyo
________ 22. Lumilipat ang mga Pilipino sa lugar kung saan walang mga Hapones.
________ 23. Nagpalipat-lipat sila para maiwasan ang mga Hapones.
________ 24. Malaya ang mga Pilipino na magawa ang kanilang nais.
________ 25. Kinakatakutan ng mga Pilipino ang Makapili o tinatawag na espiya.

26-33 Alin sa mga sumusunod na paraan ang ginawa ng pamahalaan sa paglutas ng suliranin sa panahon ng
Hapones? Lagyan ng / kung tama at X kung mali ang tinutukoy sa bawat pangungusap.

________ 26. Itinatag ang Sanggunian sa Pagpaplanong Pangkabuhayan

________ 27. Nagtanim ng mga gulay sa bakanteng lupa.
________ 28. Iniutos ang pagtatanim ng mga halamang namumulaklak.
________ 29. Itinatag ang Bigasang Bayan.
________ 30. Kinontrol ang halaga ng bilihan sa mga pamilihan.
________ 31. Nagtatag ng mga Kooperatiba
________ 32. Paglulungsad ng mga Proyekto kaugnay ng pagpaparami ng pagkain
________ 33. Labis na pagpapatubo sa mga negosyanteng Pilipino

Itambal ang hanay A sa hanay B. Isulat ang titik ng wastong sagot sa patlang.
 Hanay A Hanay B

________ 34. Rehabilitasyon at industriyalisasyon ng bansa A. Ramon Magsaysay

________ 35. Pinairal ang Patakarang Pilipino Muna B. Manuel A. Roxas
________ 36. Nagpatayo ng mga poso artesano C. Ferdinand Marcos
________ 37. Pagpapanumbalik ng tiwala ng bayan sa pamahalaan D. Carlos P. Garcia
________ 38. Paglikha ng mapagkakakitaan ng mga tao E. Elpidio Quirino
________ 39. Nagpatupad ng Reporma sa Lupang Pansakahan F. Diosdado Macapagal

40. Sino ang naging unang pangulo sa Ikatlong Republika?

A. Ferdinand Marcos C. Elpidio Quirino
B. Manuel A. Roxas D. Carlos P. Garcia
41. Ano ang tawag sa pagbibigay ng karapatan sa mga mamamayang Amerikano at Pilipino sa
paglinang ng likas na yaman ng ating bansa?
A. Partner Rights C. Company Rights
B. Business Rights D. Parity Rights
42. Anong bangko ang namahala sa pagpapautang upang maisaayos ang industriyang sakahan at negosyo sa
bansa?
A. Rehabilitation Finance Corporation C. National Finance Cooperative
B. Rehabilitation Corporation D. National Cooperative
43. Binigyang diin nito ang pagtugon sa mga pangunahing pangangailangan ng tao. Layunin ng pamahalaan sa
Bagong Lipunan ang paglutas ng suliranin sa kakulangan sa tirahan sa mga lungsod. Ano ang tawag sa
proyektong ito?
A. Zonal Improvement Program C. Bagong Lipunan Improvement of Sites and Services
B. Bagong Pilipinas D. Pabahay para sa mga Mayayaman
44-48 Isulat kung Tama o Mali ang inihahayag sa mga pangungusap sa panahon ng Ikatlong Republika. Isulat
ang sagot sa patlang.

___________ 44. Itinatag ang Pambansang Pangasiwaan sa Paglilipat-tirahan at Pagsasaayos upang mabigyan ng
sariling lupang tirahan at sakahan sa mga nangangailangan.
___________ 45. Pinamahalaan nito ang pagbibigay ng maayos na tirahan sa mga iswater.
___________ 46. Itinatag ito upang mapangalagaan ang mga may sariling lupa at tirahan.
___________ 47. Layunin nitong tulungan ang mga iskwater na nais na magsibalik sa kanilang
sariling lalawigan.
___________ 48. Itinatag ito upang tulungan ang mga nagpapaupa ng mga apartment.

49-53 Isulat ang S kung sang-ayon ka sa sinasabi ng pangungusap at DS kung di ka sang-ayon.

__________ 49. Ang pagpapatuloy ng makaamerikanong sistema ng edukasyon ay makabubuti sa
pamumuhay ng mga Pilipino.
__________ 50. Ang pagtuturo ng mga gawaing mapapakinabangan tulad ng pag-aalaga ng bibe,
manok at iba pa ay makatutulong sa pagtugon ng mga pangunahing pangangailangan
ng tao.
__________ 51. Paggamit ng wikang pambansa bilang panturo.
__________ 52. Pagbubukas ng paaralang pambayan at pagtatatag ng paaralang bokasyunal.
__________ 53. Pagtuturo tungkol sa buhay ng mga bayaning Pilipino.

54. Sino ang sumulat ng Balarila ng Wikang Pambansa at sumulat ng nobelang Banaag at Sikat?
A. Amado Hernandez C. Alejandro Abadilla
B. Francisco Baltazar D. Lope K. Santos
55. Siya ang gumawa ng pag-aaral tungkol sa mga katutubong awit at sayaw.
A. Aurora Quezon C. Geronima Pecson
 B. Francisca Reyes Aquino D. Vicente Manansala
56. Si Guillermo Tolentino ay nakilala sa kanyang obra na makikita sa UP, monumento ni Bonifacio sa Caloocan.
Anong obra ito?
A. Bagong Malaya C. Oblation
B. Seven Hills Away D. Plantation
57. Sino ang unang babaing nahalal na senador sa bansa noong 1947?
A. Helenita Benitez C. Francisca Reyes Aquino
B. Aurora Quezon D. Geronima Pecson
58. Isang institusyong pangkawanggawa para sa mga naulilang lubos at mga babaing napariwara.
A. Philippine National Red Cross C. United Nations Commissions
B. Asociacionn Catolica de Damas Filipinas D. Social Aid Committee
59. Sino sa mga sumusunod ang mahusay umawit?
A. Lea Salonga C. Francisca Reyes Aquin
B. Cecilia Munos Palma D. Geronima Pecson
60. Sino ang nagsimula ng paggamit ng katutubong panitikan at awit bilang paksa sa musika?
A. Antonio Molina C. Felipe Padilla
B. Lucio San Pedro D. Antonio Buenaventura
61. Ang mahalagang katangian ng mga gusali sa panahong ito ay ang tinatawag na __________ na
Matibay na sementong tabing upang ikubli ang mga bintana sa sinag ng araw.
A. sunset C. sundown
B. sunbreaker D. sunrise
62. Sino si Victor Edades?
A. Ama ng Balarila C. Ama ng Makabagong Sining
B. Ama ng Panitikan D. Ama ng Suriang Pambansa
63. Ang mga negosyong lubos na pag-aari ng mga Pilipino ay ang papayagan lamang ng makalahok sa
kalakalang tingian.
A. Market Stalls Act C. Filipino Retailer Fund Act
B. National Marketing Corporation D. Retail Trade Nationalization Act
64. Batas na nangangalaga sa mga mangagawa sa pag-aabuso o pagmamalabis sa kanila ng mga
may-ari ng kompanya.
A. Market Stalls Act C. Filipino Retailer Fund Act
B. National Marketing Corporation D. Magna Carta of Labor
65. Ang pamahalaan ay bumuo ng iisang korporasyon na magtutustos ng murang paninda sa mga
Pilipinong magtingi.
A. Market Stalls Act C. Filipino Retailer Fund Act
B. National Marketing Corporation D. Magna Carta of Labor
66. Ang batas na ito ay nag-uutos sa maga dayuhang negosyante na unti-unti nang alisin ang kanilang negosyo
sa ating bansa.
A. Market Stalls Act C. Filipino Retailer Fund Act
B. National Marketing Corporation D. Retail Trade Nationalization Act
67. Batas na nagbibigay ng katiyakang benepisyo sa mga manggagawasa mga oras ng kanilang
pangangailangan
A. Social Security Act C. Filipino Retailer Fund Act
B. National Marketing Corporation D. Retail Trade Nationalization Act

68-75 Isulat ang Oo kung sang-ayon ka sa inihahayag sa pangungusap at Hindi kung hindi.
_________ 68. Nalinang ang nayonalismo sa mga Pilipibago nang pinairal ang patakarang “Pilipino
Muna”.
_________ 69. Nabigyan ng pagkakataon ang mga dayuhang makapagnegosyo bago ang mga
Pilipino.

_________ 70. Naging mahalaga sa mga Pilipino ang patakarang ito sapagkat naunang nabigyan sila
nang pagkakataong mapaunlad ang kabuhayan bago ang mga dayuhan.
_________ 71. Nararapat na makinabang ang mga dayuhang negosyante sa mga likas na yaman ng
bansa.
_________ 72. Sa patakarang ito ipinakita ni Pangulong Carlos P. Garcia ang kanyang pagiging
makabansa.
_________ 73. Ang dayuhan ang dapat na makinabang sa likas na yaman ng bansa.
_________ 74. Sa pamamagitan ng “Pilipino Muna” napaunlad ang industriyang Pilipino.
_________ 75. Naging malaking tulong sa pagkabawas ng kontrol ng mga dayuhan sa kalakalan sa
bansa.
 SUSI NG PAGWAWASTO SA IKALAWANG MARKAHANG PAGSUSULIT

MAKABAYAN HEKASI V
(File submitted to depedclub.com)

1. A 26. / 51. S

2. C 27. / 52. S

3. D 28. X 53. S

4. B 29. / 54. D

5. D 30. X 55. B

6. D 31. / 56. C

7. B 32. / 57. D

8. A 33. X 58. B

9. C 34. B 59. A

10. A 35. D 60. D

11. A 36. A 61. B

12. D 37. E 62. C

13. C 38. C 63. A

14. C 39. F 64. D

15. C 40. B 65. B

16. N 41. D 66. D

17. N 42. A 67. A

18. N 43. C 68. OO

19. DN 44. TAMA 69. HINDI

20. DN 45. TAMA 70. OO

 21. N 46. MALI 71. HINDI

22. N 47. TAMA 72. OO

23. N 48. MALI 73. HINDI

24. DN 49. DS 74. OO

25. N 50. S 75. OO

(File submitted to depedclub.com)

N a n i n i w a l a k a b a n g b a g o p a dumating ang mga mananakop s a ating b a n s a a y m a y

s a r i l i n a n g s i s t e m a n g pamamahala at kalagayang panlipunan angmga Pilipino?batas- alituntunin ng
kagandahang-asal o pamantayang kinikilala atsinusunod sa isang komunidad na ipinatutupad ng mga
namumunoritoteritoryo- l a w a k n g l u p a n g p a g - a a r i n g i s a n g p a m a h a l a a n
o mamamayantagapagpatupad- kapangyarihan ng pinunong ipatupad o ipagawasa mga mamamayan ang
mga nagawang batastagapagbatas- kapangyarihan ng pinunong gumawa o lumikha ngbatas na
makatutulong sa kaunlaran at kapayapaan ng pamayanantagahukom– kapangyarihan ng pinunong
maglitis o humatol sa sinumang nasasakupang lumabag o nagkasala sa batasng pamamahala at
masasabing maayos na kalagayang panlipunan noon pa man. Hindi nga lamang ito nakilala kaagad
dahil pampamayanan lamang ang sistemang umiiral noon. Ibig sabihin nito, sa bawat lugar o tribo
ay may kani-kaniyang sistema at walang pambansang pamahalaang matatawag.Gusto mo bang malaman
ang iba pang detalye tungkol dito? Sige, ipagpatuloy mo naang pagbasa sa araling ito upang maisagawa mo
ang mga sumusunod:Matatalakay ang mga uri ng lipunan sa iba’t ibang bahagi ng PilipinasMaipapaliwanag
ang ugnayan ng mga tao sa iba’t ibang antas na bumubuo ngsinaunang lipunanMatatalakay ang papel ng batas
sa kaayusang panlipunanKilalanin mo rin ang kasingkahulugan ng sumusunod na mga salita sa kahon
upang higit namaging madali para sa iyong maunawaan ang araling ito.