PÀ£ÁðlPÀ ¸ÀPÁðgï

AiÉÄAiÀiÁ, PÉÆAQÚ ²PÀÄAAiÀiÁ

d
he
6ªÉÇ

is
re S B
ªÀUïð
bl
be T
pu
K

PÉÆAQÚ w¹æ ¨sÁ¸ï ¥Áoï¥ÀŸÀPÛ ï

©

Konkani 3rd Language Text Book

to
t
No

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀPÛ À ¸ÀAWÀ (j)

§£À±AÀ PÀj 3£Éà ºÀAvÀ
¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ - 560 085.

i
 2005£Éà gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀåPÀæªÀÄzÀ DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀavÀªÁzÀ PÀ£ÁðlPÀ gÁdå ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛ«£À
ªÀÄÄ£ÀÄßr DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÀÅ 2010£Éà ¸Á°¤AzÀ MAzÀ£Éà vÀgÀUÀw¬ÄAzÀ
ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwªÀgÉV£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À gÀZÀ£Á PÁAiÀÄðzÀ°è vÉÆqÀVzÉ. MlÄÖ ºÀ£ÉÆßAzÀÄ ¨sÁµÁ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß
ºÁUÀÆ PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß 7 ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è gÀZÀ£É ªÀiÁqÀ¯ÁUÀÄwÛzÉ. 1 jAzÀ 4£Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ ¥Àj¸ÀgÀ
«eÕÁ£À ªÀÄvÀÄÛ 5jAzÀ 10£Éà vÀgU À w
À AiÀĪÀgUÉ É PÉÆÃgï «µÀAiÀÄUÀ¼ÁzÀ UÀtÂv,À «eÕÁ£À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªiÀ Ád «eÕÁ£ÀU½
À gÀÄvÀÛª.É
2005gÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀÅ F PɼÀV£À ªÉʲµÀÖöåUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆA¢zÉ.
❖ PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß fêÀ£ÀzÀ CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ eÉÆÃr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
❖ PÀAoÀ¥ÁoÀ «zsÁ£À¢AzÀ PÀ°PÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀÄÄPÀÛUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
❖ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À ºÉÆgÀvÁV ¥ÀoÀåPÀæªÀĪÀ£ÀÄß ²æêÀÄAvÀUÉƽ¸ÀĪÀÅzÀÄ.
❖ eÕÁ£ÀzÀ C©üªÀÈ¢ÞUÉ PÀ°PÁ C£ÀĨsÀªÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¸ÀĪÀÅzÀÄ.
❖ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÀæeÁ¸ÀvÁÛvÀäPÀ ¤ÃwAiÀÄ£ÀéAiÀÄ ªÀÄPÀ̼À CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ vÀPÀÌAvÉ ¸ÀàA¢¸ÀĪÀÅzÀÄ.
❖ ²PÀëtªÀ£ÀÄß EA¢£À ºÁUÀÆ ¨sÀ«µÀåzÀ fêÀ£ÁªÀ±ÀåPÀvÉUÀ½UÉ ºÉÆAzÀĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ.

d
❖ «µÀAiÀÄUÀ¼À ªÉÄÃgÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄÄjzÀÄ CªÀÅUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæzÀȶÖAiÀÄ ¨ÉÆÃzsÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß C¼ÀªÀr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
❖ ±Á¯ÉAiÀÄ ºÉÆgÀV£À §zÀÄQUÉ eÕÁ£À ¸ÀAAiÉÆÃd£É.

he
❖ ªÀÄPÀ̽AzÀ¯Éà eÕÁ£ÀªÀ£ÀÄß C©üªÀÈ¢Þ ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ.
£ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PɼÀV£À ªÀÄÆ®¨sÀÆvÀ «zsÁ£ÀUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É gÀa¸À¯ÁVzÉ.
❖ CAvÀUÀðvÀ «zsÁ£À (Intergrated Approach),

is
❖ gÀZÀ£ÁvÀäPÀ «zsÁ£À (Constructive Approach),
re S
❖ ¸ÀÄgÀĽAiÀiÁPÁgÀzÀ «zsÁ£À (Spiral Approach),
B
bl
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À «µÀAiÀÄ ºÁUÀÆ C¨sÁå¸ÀUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À£ÀÄß AiÉÆÃZÀ£É ªÀiÁqÀĪÀAvÉ ªÀiÁr, ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À
ªÀÄÆ®PÀ eÕÁ£À ºÁUÀÆ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄĪÀAvÉ ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß ªÀiÁqÀ¯ÁVzÉ. ¥ÀoÀåªÀ¸ÀÄÛUÀ¼ÉÆA¢UÉ
CvÀåAvÀ CªÀ±ÀåPÀ ¨sÁgÀwÃAiÀÄ fêÀ£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß CAvÀUÀðvÀªÁV §¼À¸À¯ÁVzÉ. F £ÀÆvÀ£À ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼ÀÄ
be T
pu
¥ÀjÃPÁë¥ÀÇgÀPÀ zÀȶ֬ÄAzÀ gÀavÀªÁV®è. §zÀ¯ÁV CªÀÅUÀ¼ÀÄ «zÁåyðUÀ¼À ¸ÀªÁðAVÃt ªÀåQÛvÀé «PÀ¸À£ÀPÉÌ
¥ÀÇgÀPÀªÁVªÉ. vÀ£ÀÆä®PÀ CªÀgÀ£ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæ ¨sÁgÀvÀzÀ ¸Àé¸ÀÜ ¸ÀªÀiÁdzÀ GvÀÛªÀÄ ¥ÀæeÉUÀ¼À£ÁßV ªÀiÁqÀĪÀ ¥ÀæAiÀÄvÀß
K

£ÀqÉ¢zÉ.
¨sÁµÁPÀ°PÉAiÀÄ°è CvÀåAvÀ ªÀÄÄRå UÀÄjUÀ¼ÁzÀ D°¸ÀĪÀÅzÀÄ, ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀÅzÀÄ, NzÀĪÀÅzÀÄ, §gÉAiÀÄĪÀÅzÀÄ
©

ºÁUÀÆ DPÀgÀUÀæAxÀUÀ½AzÀ «µÀAiÀÄ ¸ÀAUÀæºÀuÉAiÀÄAvÀºÀ PÉëÃvÀæªÁgÀÄ ¸ÁªÀÄxÀåðUÀ½UÉ MvÀÄÛ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. F

P˱À®åUÀ¼ÉÆA¢UÉ QæAiÀiÁvÀäPÀ ªÁåPÀgÀt, ¸ËAzÀAiÀÄð¥ÀæeÉÕ, ¥Àæ±ÀA¸Á ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ, ªÀiË®åUÀ¼À ¸ÀAªÀzsÀð£É
ºÁUÀÆ ªÀÄPÀ̼À C¨sÁå¸À ¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À°è C£ÉÃPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄPÀ̽AzÀ ªÀiÁr¹ CªÀgÀ°è ¸ÀA§AzsÀ¥ÀlÖ
¸ÁªÀÄxÀå ¸ÀAªÀzsÀð£ÉUÉ C£ÀĪÀÅ ªÀiÁrPÉÆqÀ¨ÉÃPÀÄ. F ¸ÁªÀÄxÀåð ªÀÄPÀ̼À°è §AzÁUÀ CªÀgÀÄ ¥ÀjÃPÉëUÀ½UÁV
PÀAoÀ¥ÁoÀPÉÌ ±ÀgÀtÄ ºÉÆÃUÀ¨ÉÃPÁV®è. ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀªÀÅ ¨sÁµÁ P˱À®åUÀ¼À ¸ÀAªÀzsÀð£ÉUÉ MAzÀÄ ¥ÀÇgÀPÀªÀ¸ÀÄÛªÉAzÀÄ
A ¥ÀjUÀt¸À®Ä, ªÀÄPÀ̼À ªÀÄ£ÉÆêÉʱÁ®åªÀ£ÀÄß ¨É¼É¸À®Ä «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ C£ÉÃPÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼À£ÀÄß
¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀzÀ°è MzÀV¸À¯ÁVzÉ. «ÄvÀægÉÆA¢UÉ UÀÄA¥ÀÅUÀ¼À°è ZÀZÉðAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ CªÀgÀ C©üªÀåQÛ ºÁUÀÆ ¸ÀAªÀºÀ£À
P˱À®åUÀ¼À ¸ÀAªÀzsÀð£ÉAiÉÄà PÀ°PÉ UÀÄjAiÉÄAzÀÄ CAvÀºÀ ZÀlĪÀnPÉUÀ½UÉ ºÉaÑ£À ¥ÁæªÀÄÄRåvÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
to

F jÃwAiÀÄ ZÀlĪÀnPÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄPÀ̼À°è PÀ°AiÀÄĪÀ PÀ¯É (learning to learning) ºÁUÀÆ PÀ°vÀÄzÀÄzÀ£ÀÄß

fêÀ£ÀzÀ°è C¼ÀªÀr¸ÀĪÀ ±ÀQÛ (learning to do), AiÀÄ£ÀÄß ªÀÄPÀ̼À°è ªÀÈ¢ÞªÀiÁqÀÄvÀÛzÉ.
¥Àæw WÀlPÀzÀ°èAiÀÄÆ PÉ®ªÀÅ fêÀ£À ªÀiË®åUÀ¼À£ÀÄß CAvÀUÀðvÀªÁV eÉÆÃr¸À¯ÁVzÉ. CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ªÀÄPÀ̼ÉÃ
PÀAqÀÄ»rzÀÄ, ZÀað¹ fêÀ£ÀzÀ°è CªÀÅUÀ¼À CjªÀ£ÀÄßAlĪÀiÁrPÉƼÀÄîªÀAvÉ ªÀiÁqÀ¨ÉÃPÀÄ.
t

PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀªÀÅ F ¥ÀŸÀÛPÀzÀ vÀAiÀiÁjAiÀÄ°è ¸ÀºÀPÀj¹zÀ ¸À«ÄwAiÀÄ CzsÀåPÀëjUÉ, ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ,

No

PÀ¯ÁPÁgÀjUÉ, ¥Àj²Ã®PÀjUÉ, ¸ÀAAiÉÆÃdPÀ C¢üPÁjUÀ½UÉ, ²PÀët ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄUÀ¼À ¹§âA¢ ªÀUÀðzÀªÀjUÉ,

f¯Áè vÀgÀ¨ÉÃw ¸ÀA¸ÉÜUÀ¼ÀÄ, gÁdå ªÀÄlÖzÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀA¥ÁzÀPÀ ªÀÄAqÀ½AiÀÄ ¸ÀzÀ¸ÀåjUÉ ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀŸÀÛPÀªÀ£ÀÄß
¸ÀÄAzÀgÀªÁV ªÀÄÄ¢æ¹zÀ ªÀÄÄzÀæPÀjUÉ vÀ£Àß ºÀÈvÀÆàªÀðPÀ PÀÈvÀdÕvÉUÀ¼À£ÀÄß ¸À°è¸ÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÀÅ ¸Á»wUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ
PÀ«UÀ¼À PÀÈwUÀ¼À£ÀÄß F ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀUÀ¼À°è C¼ÀªÀr¸À¯ÁVzÉ. F «ZÁgÀzÀ°è vÀªÀÄä M¦àUÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃrgÀĪÀ
§gÀºÀUÁgÀjUÉ ºÁUÀÆ PÀ«UÀ½UÉ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ D¨sÁjAiÀiÁVzÉ.
¥ÉÆ|æ | f.J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ £ÁUÉÃAzÀæ PÀĪÀiÁgï
ªÀÄÄRå ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÀÄ, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ
¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ À ¥ÀjµÀÌgu
À É ºÁUÀÆ ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ À gÀZ£À ,É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ,
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÅÀ ¸ÀPÛ À ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ. ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ

i
 ¥À¸
æ ÁÛª£
À ï
¸ÀªÁå ªÀUÁðZÉA PÉÆAQÚ ¥ÀoïåPª æÀ iÀ ï, ¨sÄÀ UÁåðAPï PÉÆAQÚ ¨sÁ¸ï ªÀÄļÁªÁå ¸Á»vïå
«±ÁåAvï D¸ÀPïÛ G¨ÉÆÓAªÁÑöå WÀmï GzÉÝñÁ£ï vÀAiÀiÁgï PɯÁA. ºÁå ¥Áoï
¥ÀŸÀPÛ ÁAvï ¨sÄÀ UÁåðAPï ¸ÀªÄÀ ÄÓAPï ¸À°Ã¸ï eÁAªÉÇöÑ å vÀ¸¯ À ÆÉ å PÁtÂAiÉÆ, PÀ«vÁ
D¤ UÀzïå ¥Áoï ¢¯Áåvï. ¨sÁµÉZÉ ZÁgï¬Ä PÀıÀ®vÁAiÀiï ¨sÄÀ UÁåðA¤ eÉÆqÁÑöå
GzÉÝñÁ£ï, ¸ÀªÄÀ Uïæ C¨sÁå¸ï ºÀgPÉ Á ¥ÁoÁ G¥ÁæAvï vÀAiÀiÁgï PÀgïß ¢¯Áåvï.

d
zÉPÄÀ £ï ¨sÄÀ UÁåðAPï PÉÆAQÚ ªÁZÀÄAPï, §gÉÆAªïÌ, DAiÀÄÄÌAPï vÀ±A É Zï G¯ÉÆAªïÌ

he
DªÁ̸ï PÀgïß ¢AªÉA Ñ UÀeð
É ZÉA. ¥Àv æ åÉ ÃPï eÁªïß ¨sÄÀ UÁåðAPï PÉÆAQÚ ¨sÁ±É xÀAAiÀiï
G¨Áð ZÀqÆ É AªÁÑöå, GzÉÝñÁ£ï ªÉÊAiÀÄQÛPï vÀ±A É ªÀUÁðAvï PÀgA ÑÉ vÀ¸°À A

is
¤AiÉÆÃfvï PÁ¬ÄðA ¥ÁoÁ G¥ÁæAvï ¢¯ÁåAvï. »A ¤AiÉÆÃfvï PÁ¬ÄðA
re S
RgÉ jw£ï PÀgÄÀ APï, ¨sÄÀ UÁåðAPï PÉÆAQÚ ¨sÁ±É xÀAAiÀiï G¨Áð ZÀqÆ É AªÁÑöå
B
bl
GzÉÝñÁ£ï ªÉÊAiÀÄQÛPï PÁ¬ÄðA RgÉ jw£ï PÀgÄÀ APï, ¨sÄÀ UÁåðAPï GvÉÃÛ d£ï
be T
¢¯ÉA vÀgï RArvï eÁªïß D«ÄÌ ¨sÄÀ VðA ¸À°¸ÁAiÉÄ£ï PÉÆAQÚ ¨sÁ¸ï ²PÀ°A Û
pu
ªÀļ
í Æ É î DªÉÆÑ GzÉÝñï. ¥ÁoÁAwèA ªÉƯÁA ªÀÄwAvï zÀªÅÀ £ æ ï ¨sÄÀ UÁåðAPï ºÁå
K

«±ÁåAvï eÁuÁéAiÀiï ¢ÃAªïÌ eÁAiÀiï C±ÉA D«ÄÑ D±Á.

©

ºÁå ¥ÀŸÀPÛ ÁZÉÆ ªÀÄļÁªÉÇ GzÉÝÃ±ï ¨sÄÀ UÁåðAPï vÁAZÉ ªÀiÁAAiÀiï¨sÁ±É «±ÁåAvï
ªÉÆÃUï vÀ±A É Zï ¸ÀzÁAZÁå fêÀ£ÁAvï PÉÆAQÚAvï G¯ÉÆAªïÌ GvÉÃÛ d£ï ¢AªÉA Ñ .
zÉPÄÀ £ï ªÀUÁðAvï (Class) vÀ±A É Zï PÉÆAQÚ G¯ÉÆ«à ¸ÀAzÀ¨Ás ðgï zsÊÉ gÁ£ï
G¯ÉÆAªïÌ DzsÁgï eÁAªÁÑöåPï wzÉÆét GzÉÝòvï £ÀA í iÀiï D¸ï¯ÉA è (non-
correctinal) vÀ±A É ¸ÀA¨sÁµÀuÁvÀäPï (Interactive) ²PÁà jÃvï ªÁ¥ÀgÄÀ APï
²PÀPë ï-²PÀQë APï G¯ÉÆ ¢vÁAªï.
to

ºÉA ¥ÀŸÀPÛ ï ªÁ¥ÀgåÀ ¯Áå ¸ÀªÁðAPï C©ü£A À zÀ£ï.

qÁ| D°é£ï «. qɸÁ
t

CzsÀåPïë
No

¥Áoï ¥ÀŸÀPÛ ï ¸À«Äw

iii
 ¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀPÛ À gÀZ£
À Á ¸À«Äw
CzsåÀ PÀëgÀÄ :
qÁ. D°é£ï qɸÁ, ¸ÀºÀ ¥ÁæzÁs å¥ÀPg
À ÄÀ , ¸ÀA0vÀ J¯ÉÆùÃAiÀÄ¸ï ªÀĺÁ«zÁå®AiÀÄ,
ªÀÄAUÀ¼Æ
À gÀÄ
¸Àz¸ À åÀ gÀÄ :
²æà ¥ÀÅAqÀ°ÃPÀ ©. ªÀÄgÁoÉ, ¸ÀAvÀ eÉÆøɥïs ».¥Áæ.±Á¯É, ¨É¼äÀ tÄÚ, GqÀĦ.

d
²æà «PÀg Ö ï ªÀÄxÁAiÀĸï, D²ÃªÁðzÀ, PÀÄPÀÄÌAzÀÆgÀÄ, PÁPÀð¼À

he
PÀÄ. D²ævÁ UÉÆ£Áì°é¸ï, gÉÆÃeÁ «Ä¹ÛPÁ ¥Ëæq±Às Á¯É, Q¤ßPÀA§¼À, ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀÄ
°¥ÀåAvÀPg À ÄÀ : ²æà CgÀÄuï G¨sAÀ iÀÄPÀgï, UÉÆêÀzð
Às £À, ªÀįÁè¥ÅÀ gÀ, ªÀAiÀiÁ PÀĪÀÄmÁ
¥Àj²Ã®PÀgÄÀ : ªÀA.¥sÁ. ªÀ¯ÃÉ jAiÀÄ£ï ¥s£ É ÁAðr¸ï, ¸ÀAvÀ CAvÉÆä ZÀZïð, ¸Á¸ÁÛ£,À

is
GqÀĦ.
re S B
bl
avÀPæ ÁgÀgÄÀ : ²æà zÉë ¥À¸
æ Ázï, ¸ÀAvÀ C¯ÉÆöAiÀÄ¸ï ».¥Áæ.±Á¯É, PÉÆrAiÀiÁ¯ï
¨Éʯï, ªÀÄAUÀ¼Æ
À gÀÄ
be T
pu
¸ÀªÄÀ £ÀéAiÀÄ ¸À«Äw :
K

²æà gÉÆAiÀiï PÁå¸É°Ö £ÉÆ, CzsåÀ PgëÀ ÄÀ , PÀ£ÁðlPÀ PÉÆAPÀt ¸Á»vÀå CPÁqÉ«Ä, ªÀÄAUÀ¼ÆÀ gÀÄ.
©

qÁ. ©. zÉêÀzÁ¸À ¥ÉÊ, jf¸ÁÖçgï, PÀ£ÁðlPÀ PÉÆAPÀt ¸Á»vÀå CPÁqÉ«Ä, ªÀÄAUÀ¼Æ À gÀÄ.
²æà ±É®Ø£ï PÁæ¸ÁÛ, CzsåÀ PÀëgÄÀ , PÉÆAPÀt ¥ÀZ æ ÁgÀ ¸ÀAZÁ®£À (j). ªÀÄAUÀ¼ÆÀ gÀÄ
qÁ PÉ. ªÉÆúÀ£ï ¥ÉÊ, PÁAiÀÄðzÀ²ðUÀ¼ÄÀ , PÉÆAPÀt C®à¸AÀ SÁåvÀ «zÁå ¸ÀA¸ÉÜU¼ À À
¸ÀAWÀ, ªÀÄAUÀ¼Æ
À gÀÄ
CzsÀåPÀëgÀÄ
¥ÉÆ|æ | f.J¸ï. ªÀÄÄqÀA§rvÁÛAiÀÄ
to

¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgu

À É ºÁUÀÆ ¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀÛPÀ gÀZ£
À ,É PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ.
ªÀÄÄRå ¸À®ºÉUÁgÀgÄÀ :
t

²æà £ÁUÉÃAzÀæ PÀĪÀiÁgï, ªÀåªÀ¸ÁÜ¥ÀPÀ ¤zÉÃð±ÀPÀgÀÄ, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoÀå¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ,

No

¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ
²æêÀÄw £ÁUÀªÄÀ tÂ, G¥À¤zÉÃð±ÀPg À ÄÀ , PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ
PÁAiÀÄðPÀª
æ ÄÀ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÄÀ :
²æêÀÄw ZÀAzÀPæ ¯
À Á ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPg À ÄÀ , PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀŸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ, ¨ÉAUÀ¼ÆÀ gÀÄ

iv
 ¥ÀjµÀÌgu
À É PÀÄjvÀÄ
MAzÀjAzÀ ºÀvÀÛ£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À §UÉÎ ¥ÀæPÀlUÉÆAqÀ ¸ÁªÀðd¤PÀ
C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ªÀiÁ£Àå ªÀÄÄRåªÀÄAwæAiÀĪÀgÀÆ CxÀð¸ÀaªÀgÀÆ DVgÀĪÀ
²æà ¹zÀÝgÁªÀÄAiÀÄå£Àªg À ÄÀ vÀªÄÀ ä 2014-15 gÀ §eÉmï£À°è vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¸ÀĪÀ
WÉÆõÀuÉ ªÀiÁrzÀgÄÀ . vÀdÕgÄÀ C£ÀĸÀj¸À¨ÃÉ PÁzÀ ªÀÄÆ® D±ÀAiÀĪÀ£ÄÀ ß »ÃUÉ ºÉýzÀgÄÀ :
“¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸Àå, £ÉÊwPÀªÀiË®åUÀ¼ÀÄ, ªÀåQÛvÀé«PÀ¸À£À, ªÉÊeÁÕ¤PÀ
ªÀÄvÀÄÛ ªÉÊZÁjPÀ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ, eÁvÀåwÃvÀvÉ ªÀÄvÀÄÛ gÁ¶ÖçAiÀÄ §zÀÞvU É ½À UÉ C£ÀĪÁUÀĪÀAvÉ
vÀdÕgÀ ¸À«ÄwAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀÄ£Àgï gÀa¸À¯ÁUÀĪÀÅzÀÄ” - EzÀÄ §eÉmï ¨sÁµÀtzÀ°è ¸ÁzÀg¥ À r À ¹zÀ

d
D±ÀAiÀÄ.

he
D£ÀAvÀgÀ ²PÀët E¯ÁSÉAiÀÄÄ MAzÀjAzÀ ºÀvÛÀ£ÃÉ vÀgU À w À AiÀĪÀgV É £À ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU À ¼À À
¥ÀjµÀÌgu À UÉ ÁV 27 ¸À«ÄwUÀ¼£ À ÄÀ ß gÀa¹ ¢£ÁAPÀ: 24.11.2014 gÀAzÀÄ DzÉñÀºÆ É gÀr¹vÀÄ.
F ¸À«ÄwUÀ¼ÄÀ «µÀAiÀĪÁgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgU À wÀ ªÁgÀÄ ªÀiÁ£ÀzA À qÀPÌÀ£ÄÀ UÀÄtªÁV gÀavÀªÁzÀªÅÀ .

is
re S
««zsÀ ¥ÀoåÀ «µÀAiÀÄUÀ½UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ vÀdg
°TvÀªÁV §A¢gÀĪÀ C£ÉÃPÀ DPÉëÃ¥ÀU¼
B Õ ÄÀ , CzsÁå¥PÀ g À ÄÀ F ¸À«ÄwUÀ¼°
À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ «µÉèõÀuU É ¼
À £
À z
è ÁÝg.É FUÁUÀ¯ÃÉ
À ÄÀ ß ¥Àj²Ã°¹, vÀ¥ÄÀ à

bl
M¥ÀÄàU¼ À À §UÉÎ ¤tð¬Ä¹ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU À ¼À £ À ÄÀ ß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ ºÉÆuÉºÆ É vÀÛ F ¸À«ÄwUÀ½UÉ
be T
'CUÀvåÀ «zÀÝ°è ¥ÀoåÀ ª¸
À ÄÀ ª
Û £ À ÄÀ ß ¥ÀjµÀÌj¹ £ÀAvÀgÀ ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ U À ¼À £À ÄÀ ß ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÀ' ¸ÁévA À vÀöæ 媣À ÄÀ ß
pu
24.11.2014gÀ DzÉñÀz¯ À èÃÉ ¤ÃqÀ¯ÁVvÀÄÛ. D£ÀAvÀgÀ 19.09.2015 gÀAzÀÄ ºÉƸÀ DzÉñÀ
K

ºÉÆgÀr¹ 'CUÀvåÀ «zÀÝ°è ¥ÀÄ£Àgï gÀa¸ÀĪÀ' ¸ÁévA À vÀöæ åªÀ£ÄÀ ß ¤ÃqÀ¯Á¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ ¸ÀªÄÀ UÀæ
©

¥ÀjµÀÌgu À UÉ Æ
É AqÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU À ¼À £À ÄÀ ß 2016-17 gÀ §zÀ®Ä 2017-18£Éà ±ÉÊPÀëtP À ªÀµð À zÀ°è
eÁjUÉƽ¸À¯ÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ EzÉà DzÉñÀz° À è w½¸À¯Á¬ÄvÀÄ.
C£ÉÃPÀ ªÀåQÛU¼À Æ À ¸ÀAWÀl£ÉU¼ À Æ
À ¸ÀéAiÀÄA¥ÉÃæ jvÀgÁV ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU À ¼ À À ªÀiÁ»wzÉÆõÀ,
D±ÀAiÀÄzÉÆõÀU¼ À £À ÄÀ ß ¥ÀnÖªiÀ Ár ²PÀët ¸ÀaªÀjUÉ, ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀPÌÉ PÀ¼ÄÀ »¹zÀÝgÄÀ .
CªÀÅUÀ¼À ¥Àj²Ã®£ÉªiÀ ÁrzÀÝ®z è ,É ¸À«ÄwUÀ¼ÁZÉUÉ C£ÉÃPÀ ¸ÀAªÁzÀU¼ À £
À ÄÀ ß K¥Àðr¹ «ZÁgÀ
«¤ªÀÄAiÀÄ ªÀiÁrPÉÆArzÉÝêÉÉ. ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ¥ËæqÀ± s Á¯Á CzsÁå¥ÀPÀgÀ ¸ÀAWÀUÀ¼À
to

eÉÆvÉ ZÀað¹zÀÝ®èzÉ ¥Àæ±ÁߪÀ½ ¹zÀÞ¥Àr¹ CzsÁå¥ÀPÀjUÉ PÀ½¹ C©ü¥ÁæAiÀÄUÀ¼À£ÀÄß

¸ÀAUÀ» æ ¸À¯ÁVzÉ. CzsÁå¥ÀPg À ÄÀ , «µÀAiÀÄ¥Àj«ÃPÀëPg À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ qÀAiÀÄmï ¥ÁæA±ÀÄ¥Á®gÀ
t

¥ÀævÉåÃPÀ ¸À¨sÉUÀ¼À£ÀÄß £Àqɹ «±ÉèõÀuÁvÀäPÀ C©üªÀÄvÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀįÁVzÉ. «eÁÕ£À,

No

¸ÀªiÀ Ád«eÁÕ£,À UÀtv  ,À ¨sÁµÉ ¸Á»vÀåÀ U½À UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ vÀdj Õ UÉ ªÉÆzÀ¯ÃÉ ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ U
À ¼
À £
À ÄÀ ß
PÀ¼ÄÀ »¹ D£ÀAvÀgÀ ¸À¨És £Àq¹ É ZÀað¸À¯ÁVzÉ. ªÀÄ»¼Á ¸ÀAWÀl£É ºÁUÀÆ «eÁÕ£À
¸ÀA§A¢ü ¸ÀA¸ÉÜU¼ À £À ÄÀ ß DºÁ餹 aAvÀ£É £Àq¸ É ¯À ÁVzÉ. »ÃUÉÀ J¯Áè ªÀÄÆ®UÀ½AzÀ
¥Àqz É À Cj«£À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU À ¼
À £À ÄÀ ß CUÀvåÀ «zÀÝPqÀ É ¥ÀjµÀÌj¸À¯ÁVzÉ.
§ºÀĪÀÄÄRåªÁzÀ E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀAUÀwAiÀÄ£ÀÄß E°è ºÉüÀ¨ÃÉ PÀÄ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ ±Á¯Á
(N.C.E.R.T) ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU
À ¼
À À eÉÆvÉ gÁdåzÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU
À ¼
À £
À ÄÀ ß vË®¤PÀªÁV CzsåÀ AiÀÄ£À

v
 ªÀiÁr ¸À®ºÉUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä «eÁÕ£À, UÀtv  À ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀªiÀ Ád«eÁÕ£PÀ ÌÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀAvÉ
vÀdÕgÀ ªÀÄÆgÀÄ ¸À«ÄwUÀ¼£ À ÄÀ ß gÀa¸À¯Á¬ÄvÀÄ. F ¸À«ÄwUÀ¼ÄÀ ¤ÃrzÀ vË®¤PÀ «±ÉèõÀuÉ
ªÀÄvÀÄÛ ¸À®ºÉU¼ À £À ÄÀ ß Dzsj À ¹ gÁdå ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ UÀ ¼
À À UÀÄtªÀÄlÖª£ À ÄÀ ß ºÉa¸ Ñ ¯
À ÁVzÉ. PÉÃA¢æÃAiÀÄ
±Á¯Á ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU À ½À VAvÀ £ÀªÄÀ ä gÁdåzÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU À ¼
À À UÀÄtªÀÄlÖ PÀrªÉÄAiÀiÁUÀzA À vÉ
PÁAiÀÄÄÝPÆÉ ¼Àî¯ÁVzÉ. eÉÆvÉUÉ DAzs,æÀ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, ªÀĺÁgÁµÀÖçU¼ À À ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPU
À ¼
À À eÉÆvÉ
£ÀªÄÀ ä ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPUÀ ¼ À £À ÄÀ ß ¥Àj²Ã°¸À¯ÁVzÉ.
E£ÉÆßAzÀÄ ¸ÀàµÖÀ£A É iÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ®Ä §AiÀĸÀÄvÉÛãÉ. £ÀªÄÀ ä ¸À«ÄwUÀ¼ÄÀ ªÀiÁrgÀĪÀÅzÀÄ
¥ÀjµÀÌgÀuÉAiÉÄà ºÉÆgÀvÀÄ ¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À ¸ÀªÀÄUÀæ gÀZÀ£ÉAiÀÄ®è. DzÀÝjAzÀ FUÁUÀ¯ÉÃ

d
gÀavÀªÁVgÀĪÀ ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ U À ¼À À ¸Àg
é Æ
À ¥ÀPÌÉ J°èAiÀÄÆ zsPÀ ÌÉAiÀÄÄAlĪÀiÁr®è. °AUÀvéÀ ¸ÀªiÀ Á£Àv,É

he
¥ÁæzÃÉ ²PÀ ¥Áæw¤zsåÀ , gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¸ÀªÄÀ UÀv æ ,É ¸ÀªiÀ Á£Àv,É ¸ÁªÀiÁfPÀ ¸ÁªÀÄgÀ¸åÀ U¼
À À »£É߯ÉAiÀÄ°è
PÉ®ªÀÅ ¥ÀjµÀÌgu À UÉ ¼À ÄÀ £Àq¢ É ªÉ. »ÃUÉ ¥ÀjµÀÌj¸ÀĪÁUÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀoåÀ PÀª æ ÄÀ ZËPÀlÄÖ

is
ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¥ÀoåÀ PÀª
re S æ ÄÀ ZËPÀlÄÖU¼ À £
À ÄÀ ß «ÄÃj®èªA É zÀÄ w½¸À§AiÀĸÀÄvÉÛãÉ: eÉÆvÉUÉ £ÀªÄÀ ä
¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ D±ÀAiÀÄUÀ¼£ À ÄÀ ß C£ÀĸÀj¸À¯ÁVzÉ. ¸À«ÄwUÀ¼ÄÀ ªÀiÁrzÀ ¥ÀjµÀÌgu À A
É iÀÄ£ÀÄß
B
bl
ªÀÄvÉÆÛªÉÄä ¥Àj²Ã°¸À®Ä «µÀAiÀĪÁgÀÄ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£À ¸À«ÄwUÀ¼À£ÀÄß gÀa¹
C©ü¥ÁæAiÀÄ¥Àqz É ÄÀ C¼Àªr À ¸À¯ÁVzÉ.
be T
pu
»ÃUÉ PÀª æ ÄÀ §zÀÞªÁV £Àqz É À PÉ®¸ÀPÌÉ vÀªÄÀ ä£ÄÀ ß vÁªÀÅ ¸ÀA¥ÀÆtð vÉÆqÀV¹PÉÆAqÀ 27
K

¸À«ÄwUÀ¼À CzsåÀ PÀëgÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ¸Àz¸ À åÀ gÀ£ÄÀ ß ºÁUÀÆ G£ÀßvÀ ¥Àj²Ã®£Á ¸À«ÄwAiÀÄ ¸ÀªÄÀ ¸ÀÛg£ À ÄÀ ß
©

PÀÈvÀdÕv¬É ÄAzÀ £É£A É iÀÄÄvÉÛêÉ.É CAvÉAiÉÄà ¸À«ÄwUÀ¼À PÉ®¸À ¸ÀÄUÀªÄÀ ªÁV £ÀqA É iÀÄĪÀAvÉ
ªÀåªÀ¸ÜÉ ªiÀ ÁqÀ®Ä PÁAiÀÄðPÀª æ ÄÀ C¢üPÁjUÀ¼ÁV ¤µÉ׬ÄAzÀ zÀÄrzÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀzÀ
J¯Áè C¢üPÁjUÀ¼£ À Æ
À ß £É£A É iÀÄÄvÉÃÉÛ ªÉ. ¸ÀºPÀ j
À ¹zÀ ¹§âA¢UÀÆ £ÀªÄÀ ä ªÀAzÀ£U É ¼
À ÄÀ . C©ü¥ÁæAiÀÄ
¤Ãr ¸ÀºPÀ j À ¹zÀ ¸Àªð À ¸ÀAWÀl£ÉU¼ À ÄÀ ªÀÄvÀÄÛ vÀdÕjUÉ zs£
À åÀ ªÁzÀU¼
À ÄÀ .

(ºÉZï.J£ï. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀ)Ú (¥ÉÆ.æ §gÀUÆ

À gÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀ¥ æ àÀ)
to

ªÀ媸
À ÁÜ¥PÀ À ¤zÉðñÀPg À ÄÀ ¸ÀªÁðzsåÀ PÀëgÄÀ
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÄÀ ¸ÀPÛ À ¸ÀAWÀ (j) PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j)
¨ÉAUÀ¼Æ À gÀÄ-85 ¨ÉAUÀ¼ÆÀ gÀÄ-85
t
No

vi
 ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀPÛ À ¥ÀjµÀÌgt
À ¸À«ÄwUÀ¼À «ªÀgÀ
¸ÀªÁðzsåÀ PÀëgÀÄ :
¥ÉÆ.æ §gÀUÆ À gÀÄ gÁªÀÄZÀAzÀ¥
æ àÀ,
gÁdå ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPÀ ¥ÀjµÀÌgt
À ¸À«Äw, PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j), ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ.

d
¥ÀjµÀÌgt
À ¸À«Äw CzsåÀ PÀëgÀÄ :

he
qÁ, PÀ ¸ À Æ Û j ªÉ Æ ÃºÀ £ ï ¥É Ê , «µÀ A iÀ Ä vÀ d Õ g À Ä , ¹n ¸É A lgï, £À ª À ¨ s Á gÀ v À
ªÀÈvÀÛ,PÉÆrAiÀiÁ¯ï¨Éʯï, ªÀÄAUÀ¼Æ
À gÀÄ.

is
¸Àz¸
re S
À åÀ gÀÄ :
B
bl
²æÃ. C°é£ï ¸À¯ÁØ£,À ¸À.², PÀƼÀÆgÀÄ ¥Ëæq±Às Á¯É, PÀƼÀÆgÀÄ, ªÀÄAUÀ¼Æ
À gÀÄ
be T
²æêÀÄw. Lj£ï ¹PÉégÁ, ¸ÀAvÁ eÉƸɥg Às À »jAiÀÄ ¥Áæx«À ÄPÀ ±Á¯É, £ÀAvÀÆgÀÄ, ¥Àzª
À ÅÀ ,
pu
PÉ®éj.ªÀÄAUÀ¼ÀÆgÀÄ.
K

²æÃ. vÉgÃÉ ¸Á ¥ÀÄmÁæzÆ

É , ¸ÀAvÀ ¥Áæ¤ì¸ï PÉëëAiÀÄgï ¥Ëæq±Às Á¯É, GzÁåªÀg,À GqÀĦ
©

f¯Éè.

¸À®ºÉ ªÀÄvÀÄÛ ªÀiÁUÀðzÀ±ð

À £À:
²æà ºÉZï.J£ï. UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ
ªÀåªÀ¸ÁÜ¥PÀ À ¤zÉÃð±ÀPg À ÄÀ , PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j), §£À±A
À PÀj 3£Éà ºÀAvÀ
¨ÉAUÀ¼ÆÀ gÀÄ-85.
to

²æà J¸ï.f. £ÁUÉñï, G¥À¤zÉÃð±ÀPgÀ ÄÀ PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ¥ÄÀ ¸ÀPÛ À ¸ÀAWÀ (j), §£À±AÀ PÀj
3£Éà ºÀAvÀ ¨ÉAUÀ¼ÆÀ gÀÄ-85.
t
No

PÁAiÀÄðPÀª
æ ÄÀ ¸ÀAAiÉÆÃdPÀgÄÀ :
²æêÀÄw D±ÁgÁt J£ï., ¸ÀºÁAiÀÄPÀ ¤zÉÃð±ÀPg
À ÄÀ ,
PÀ£ÁðlPÀ ¥ÀoåÀ ¥ÀĸÀÛPÀ ¸ÀAWÀ (j), §£À±A
À PÀj 3£Éà ºÀAvÀ ¨ÉAUÀ¼Æ
À gÀÄ-85.

vii
 ªÀiÁAqÁªÀ¼ï
PÀæ.¸ÀA. «µÀAiÀiï ¥Á£ï ¸ÀAPÉÆ
1. ¥ÀÅ«ð¯ÉA V£Áå£ï - PÁtÂAiÉÄ zÁéjA ¸ÀAªÀº£
À ï C¨sÁå¸ï 01
2. ¥ÀÅ«ð¯ÉA V£Áå£ï - PÁtÂAiÉÄ zÁéjA ªÁZÁà C¨sÁå¸ï 02
3. ¥ÀÅ«ð¯ÉA V£Áå£ï - ºÁAªï D¤ ªÀÄe
í É PÀÄrZÉ «±Éé 03

d
4. UÀzïå - gÁAiÀiï D¤ ªÀiÁívÁgÉÆ 07

he
5. UÀzïå - ¸ÀvÁZÉA §¼ï 13
6. UÀzïå - §gÉÆ d¯Áä ¢Ã¸ï 19

is
7.
re S
UÀzïå - D«Ä ¦AiÉÄAªÉA
B
Ñ GzÀPï 23

bl
8. UÀzïå - AiÉÄÃgÉà ¨Á§Ä 29
be T
pu
9. UÀzïå - GvÉéÃUÁ ¥s®
À 33
K

10. UÀzïå - «ÄvÁæPï ¥Àvïæ 37

©

11. ¥ÀÄ«ð¯ÉA V£Áå£ï - WÀgï D¤ ¨sÆ

É AªÁgï 43
12. UÀzïå - ¸ÁªÉgÁZÉÆ ¨ÉÆAiÀiïè 48
13. ¥Àzïå - ¯ÉÆÃPï ªÉÃzï 52
14. UÀzïå - DªÉÄA
Ñ gÁeï PÀ£ÁðlPï 57
to

15. ¥Àzïå - D¸ÀÆa

ì JQÌa ¨sÄÀ AAiÀiïgÉÃ 61
16. UÀzïå - UÀĪÀiÁÖA gÁAiÀiï eÉÆQªÀiï ¦gÉÃgï 65
t
No

17. ¥Àzïå - ªÀ£ª

À ÄÀ ºÉÆÃvÀª
ì À 70
18. ¥Àzïå - D«Ä KPï eÁªÁ߸ÁAªï 73
19. UÀzïå - ¨Á¥ÀÇfZÁå ªÉÄmÁA¤ PÉÆAQÚ ªÀĤ¸ï 76
20. ¥Àzïå - zÁPÉA
è a D±Á 80

viii
 ¥Áoï-1 PÁtÂAiÉÄzÁéjA ¸ÀAªÀº£
À ï C¨sÁå¸ï
¦AvÀÄgÁA ¥À¼É D¤ PÁt ¸ÁAUï

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
t to©
No

1
 ¥Áoï-2 PÁtÂAiÉÄzÁéjA ªÁZÁà C¨sÁå¸ï

d
he
gÁ£ÁAvÁèöå ªÀíqÁ gÀÄPÁ ªÀAiÀiïæ ¸À¨Ágï KPï ¢Ã¸ï JPÁ ²PÀgÁå£ï vÁå
¸ÀÄQÚA ©qÁgï PÀgïß D¸ï°èA. ¸ÀÄPÁÚöåAPï zsg
À ÄÀ APï ªÀíqï eÁ¼ï WÁ¯ÉA.

is
re S B
bl
be T
pu
K
©

¸ÀPÌÀ qï ¸ÀÄQÚA eÁ¼ÁAvï ²PÀð°A D¤ wA JPÁ ªÀiÁí®ÎqÁå ¸ÀÄPÁÚöå£ï JPÁªÉÄPÁ ªÁzï

QvÉA PÀgÑA É ªÀÄítÄ£ï PÀ¼Á߸ÁÛA PÀAUÁ¯ï «ªÁzï PÀgÁ߸ÁÛA eÁ¼ï Wɪïß MlÄÖPï
eÁ°A. ªÉļÀÄ£ï G§ÄAPï G¥Áªï ¢¯ÉÆ.
t to
No

vÉA ªÀiÁ£ÀÄ£ï ¸ÀPÌÀ qï ¸ÀÄQÚA D¥ÉèA §¼ï JPÀénvï eÁ°èA ¸ÀÄQÚA §¼Á£ï G©èA D¤
ªÁ¥Àgïß eÁ¼ï Wɪïß G§ÄAPï ¯ÁVèA. ªÁAZÀÄ£ï GjèA.

2
 ZÀrPÛ ï ªÀiÁºÉvï DAPÉØ
1 2 3 4 5
KPï zÉÆãï wãï ZÁgï ¥ÁAZï

6 7 8 9 10
¸À ¸Ávï Dmï £Àªï zsÁ

d
11 12 13 14 15

he
EPÁæ ¨ÁgÁ vÉgÁ ZÉƪÁÝ ¥ÀAzÁæ

is
16 re S B 17 18 19 20

bl
¸ÉƼÁ ¸ÀvÁæ DmÁæ JPÀÄtÂéÃ¸ï «Ã¸ï
be T
21 KPï 23 wãï 25
pu
22 «Ã¸ï D¤ «Ã¸ï D¤ 24 «Ã¸ï D¤ «Ã¸ï D¤
K

«Ã¸ï D¤
zÉÆãï ZÁgï ¥ÁAZï
©

26 27 ¸Ávï Dmï £Àªï

«Ã¸ï D¤ ¸À «Ã¸ï D¤ 28 «Ã¸ï D¤ 29 «Ã¸ï D¤ 30 wøï

31 32 33 wãï 35
wøï D¤ KPïwøï D¤ 34 wøï D¤
wøï D¤ wøï D¤
zÉÆãï ZÁgï ¥ÁAZï
to

36 37 ¸Ávï Dmï 40
wøï D¤ ¸À wøï D¤ 38 wøï D¤ 39 wøï D¤ ZÁ½Ã¸ï
t

£Àªï
No

41 42 43 44 45
ZÁ½Ã¸ï D¤ ZÁ½Ã¸ï D¤ ZÁ½Ã¸ï D¤ ZÁ½Ã¸ï D¤ ZÁ½Ã¸ï D¤
KPï zÉÆãï wãï ZÁgï ¥ÁAZï
46 47 48 49 50 ¥À£Á߸ï
ZÁ½Ã¸ï D¤ ZÁ½Ã¸ï D¤ ZÁ½Ã¸ï D¤ ZÁ½Ã¸ï D¤
¸À ¸Ávï Dmï £Àªï

3
 ¥Áoï-3 ºÁAªï D¤ ªÀÄe í É ¥ÀÄ«ð¯ÉA V£Áå£ï-1
PÀÄrZÉ «±Éé

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

ºÁAªï KPï
to

ªÀÄíeÉ £ÁAªï
t

ªÀiÁíPÁ KPï D¸Á.

No

ªÀiÁíPÁ KPï D¸Á.

ªÀiÁíPÁ zÉÆãï D¸Ávï.
ªÀiÁíPÁ zÉÆãï D¸Ávï.

(¥ÁAAiÀiï, fèï, zÉƼÉ, vÀQ,è PÁ£ï, ¥ÉÇmï, ºÁvï, PÀ¥Á¯ï)

4
 ºÁAªï KPï ªÀĤ¸ï, ªÀiÁíPÁ ««zï «±Éé D¸Ávï.

ºÁå «±ÁéöåAPï vÁAZÉAZï ¤¢ð±ïÖ PÁªÀiï D¸Á.

RAAiÀiÁÑöå ¸Àªïð «±ÁéöåAaA £ÁAªÁA vÀÄA eÁuÁAAiÀiï?

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
t ©
to
No

● vÀPg
èÉ ï PÁ¼ÉAZï D¸Á vÁPÁ D«Ä QvÉA ªÀÄu
í ÁÛAªï?

● DªÀiÁÌA ¨ÁAiÉÆè ¸ÀA¸Ágï D¤ ºÉgï ªÀ¸ÄÀ Û ¥À¼A

É ªïÌ QvÉA eÁAiÀiï?

● PÁ£ï DªÀiÁÌA QvÁåPï G¥ÁÌgÁÛvï?

5
 z D«Ä RAAiÀiÁÑöå zÁéjA gÀÆZï ZÁPÁÛAªï?

z RAAiÀiÁÑöå «±Áéöå zÁéjA D«Ä ªÁ¸ï ¥ÁQðvÁAªï?

z £ÁPï zsÁA¥Áèöågï QvÉA eÁvÁ?

z vÀÄPÁ QvÉè zÉÆ¼É D¸Ávï?

d
z £ÁPÁPï QwèA ¥sÄÀ qÁA D¸Ávï?

he
z zÉƼÁåA ¨sÆ
É A«ÛA zÉÆ¼É zsÁA¥ÁÑöå «±ÁéöåPï QvÉA ªÀÄíuÁÛvï?

is
z re S
PÁ£ï zsÁA¥Áèöågï QvÉA eÁvÁ?
B
bl
z DªÀiÁÌA QvÉè PÁ£ï D¸Ávï?
be T
pu
z PÁ£ï ªÀq
í èÉ ªÀ zÉÆ¼É ªÀq
í ?èÉ
K

z DªÀiÁÌA QvÉè ºÁvï D¸Ávï?

©

z JPÉPÁ ºÁvÁPï QwèA ¨ÉÆmÁA D¸Ávï?

z JPÁ ªÀÄ£ÁêPï MlÄÖ QwèA ¨ÉÆmÁA D¸Ávï?

z ¨ÉÆmÁZÉ vÀÄ¢AiÉÄgï QvÉA D¸Á?

to

z DªÀiÁÌA ¨ÉÆmÁA D¸ÀÄ£ï QvÉA ¥sÁAiÉÆÝ?

t
No

z ¸ÉƨsÁAiÉÄZÉ w¨É RAAiÀiï ¯ÁAiÀiÁÛvï?

z ¨sÄÀ UÁåðAPï PÁd¼ï RAAiÀÄg

ì ï ¸ÁgÀAiÀiÁÛvï?

z D«Ä gÉhįÉÆ ªÀ ¸Àgï RAAiÀiï WÁ¯ÁÛAªï?

z vÉÆAqÁ ©üvg
À ï QvÉA D¸Á?

6
 d
z G¯ÉÆAªïÌ D«Ä QvÉA ªÁ¥ÀgÁÛAªï?

he
z DªÀiÁÌA QvÉè zÁAvï D¸Ávï?

is
z re S
DªÀiÁÌA G©A gÁªÀÅAPï QvÉA eÁAiÀiï?
B
bl
z D«Ä SɯA
èÉ , eɪï¯ÉA
è RAAiÀiï ªÉvÁ?
be T
z
pu
vÀÄPÁ ºÁvï zÉÆãï vÀgï, ¨sÄÀ eÁA QwèA?
K

z D«ÄÑ PÀÆqï D«Ä ¤vÀ¼ï zÀªj

À eÉ ªÀ £ÁPÁ?
©

z D«ÄÑ PÀÆqï ¤vÀ¼ï zÀªj

À Ñ PÀ²?
z ºÁvï zsÄÀ AªÉÑ vÀgï zÁAvï?
z ªÁíuÆ
É RAAiÀiÁÑöå «±ÁéöåPï gÁPÀuï ¢vÁvï?
to

z C©üªiÀ Á£Á£ï D«Ä QvÉA ¥sÅÀ ®AiÀiÁÛAªï?

z PÁ£ÁAvï AiÉ Ä AªÁÑ ö å «¸À d ð£ÁAPï QvÉ A
t

ªÀÄíuÁÛAªï?
No

z £ÉªÁ¼ÉA RAAiÀiï ¨ÁAzÁÛAªï?

z ¢¸ÁPï QvÉè ¥Á«ÖA D«Ä zÁAvï WÁ¸ÀÄAPï
eÁAiÀiï?

z ¸ÀzÁA zÁAvï WÁ²£ÁvÁèöågï QvÉA eÁvÁ?

7
 ¥Áoï-4 gÁAiÀiï D¤ ªÀiÁívÁgÉÆ
UÀzïå

KPï ¢Ã¸ï KPï gÁAiÀ i ï

WÉÆqÁågï §¸ÀÄ£ï ¨sÉÆAªÉØPï
ªÉ v Á¯É Æ . gÀ ¸ ÁÛ ö ågï vÁPÁ
RÆ¨ï ¯ÉÆÃPï ªÉļÉÆ.î ¯ÉÆPÁa
R§gï WɪÅÀ £ï vÉÆ AiÉÄvÁ¯ÉÆ.

d
gÀ¸ÁÛöå zÉUg É ï ªÀqí ï ªÀq í ï gÀÆPï

he
C¸ï¯É è . gÀ ¸ ÁÛ ö å zÉ U É g ï ±É v ï
C¸ï¯ÉA è . ±ÉvÁAvï gÉqÉ ZÀgÁÛ¯.É

is
re S
KPï ¨ÁAiÀiïè ¯ÁAPÁØ ¨sÀgÉÆ
WɪÅÀ ß ªÉvÁ°.
B
bl
ªÀiÁvÉåA ¥sÅÀ qÉA ªÉvZ À ï gÁAiÀiÁPï
be T
pu
JPÉÆè ªÀiÁívÁgÉÆ ¢¸ÉÆ.è vÉÆ
K

KPï DA¨ÁåZÉ Æ gÉ Æ A¥É Ç

¯ÁAiÀiÁÛ¯Æ É . gÁAiÀiï ªÀiÁívÁgÁå ¥sÅÀ qÁåAvï UÉ¯Æ É D¤ vÁuÉA vÁPÁ «ZÁgÉA è
©

"D¨Á, vÀÄA QvÉA PÀgÁÛAiÀiï?"" ªÀiÁívÁgÁå£ï ªÀļ í AÉ "ºÁAªï DA¨ÁåZÆ É gÉÆA¥ÉÇ

¯ÁAiÀiÁÛA"". gÁAiÀiÁPï DeÁ¥ï ¢¸ÉA è . vÁuÉA ªÀiÁívÁgÁåPï «ZÁgÉA è ""¥ÀÇuï
D¨Á, vÀÄA EvÉÆè ªÀiÁívÁgÉÆ eÁ¯ÁAiÀiï D¤ DvÁA vÀÄA ºÉÆ gÉÆA¥ÉÇ QvÁåPï
¯ÁAiÀiÁÛAiÀiï? ºÉÆ gÉÆA¥ÉÇ ªÀq í ï eÁªïß gÀÆPï PÉzÁßA eÁvÀ¯Æ É ? vÁZÉgï
DA¨É eÁAªÉÑ D¢A vÀÄA ªÀÄgÀÄ£ï ªÉv¯ À ÆÉ AiÀiï, vÀÄPÁ ºÁZÉÆ QvÉA ¥sÁAiÉÆÝ
to

eÁvÀ¯ÉÆ?""
ºÉA DAiÀÄÄÌ£ï ªÀiÁívÁgÉÆ ºÁ¸ÉÆ.è vÁuÉA gÁAiÀiÁPï ªÀļ í A
É ""ºÁAUÁ ºÉ eÉ
gÀÆPï vÀÄA ¥À¼v É ÁAiÀiï vÉ ¸ÀUîÉ ºÁAªÉA ¯ÁAiÀiï¯Éè £ÀA í iÀiï. vÉ ªÀÄe
í Áå DeÁå£ï ªÀ
t
No

¥ÀuÁÓöå£ï ¯Á¬Ä¯É.è ¥ÀÇuï vÁAaA ¥s¼ À ÁA ºÁAªï SÁvÁA. vÀ±A É Zï ºÉÆ

gÉÆA¥ÉÇ gÀÆPï eÁvÀZï vÁZÉgï DA¨É eÁvÀ¯.É vÉ ªÀiÁíPÁZï ªÉļÀÄAPï eÁAiÀiï
C±ÉA £Á."" D¨Áa eÁ¥ï DAiÀÄÄÌ£ï gÁAiÀiÁ£ï vÁa ºÉÆVîPï GZÁjè.
D±ÀAiÀiï :-
ªÀÄ£Áê f«£ï ªÁªïæ PÀjeÉ. zsÁ ¨ÉÆmÁA gÀhÄgÀAiÉÄÑ D¤ ¥ÁAZï ¨ÉÆmÁA
vÉÆAqÁPï ªÀj í eÉ ªÀÄu í ï ªÀiÁí®ÎqÁåAa UÁzï D¸Á. PÁªÀiï PÀgÄÀ APï ¥ÁæAiÉÄa

8
 §AzÀqï £Á. PɯÁèöå ªÁªÁæPï ¥Àwæ ¥s¼
À ï D±ÉAªÉÇÑ £ÀíAiÀiï. DªÉÄA
Ñ PÁªÀiï D«Ä
§gÁå£ï ¥ÁæªiÀ ÁtÂPàÀt PÀjeÉ ªÀÄíuï » PÁt ¸ÁAUÁÛ.
C¨sÁå¸ï
I. PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
¨sÆ É A«Ø = ¥ÀAiÀiïÚ, ±Évï = UÁzÉ, ¨ÁAiÀiïè = ¹ÛçÃ, gÉÆA¥ÉÇ = ¯Áí£ï ¸À²,
¥sÅÀ qÁåAvï = ªÀÄÄPÁèöå£ï, ¥sÁAiÉÆÝ = ¯Á¨ï, ªÀiÁívÁgÉÆ = ¥ÁæAiÉĸïÛ, zÉUg
É ï=

d
§UÉ£ è ï

he
II. ºÉ ¸À¨ïÝ ªÁZï, ¸ÀªÄÀ Ó D¤ §gÀAiÀiï
KPï - ¸À¨Ágï - WÉÆqÉ

is
DA¨ÉÆ
re S
-
B
ªÀiÁívÁgÉÆ -

bl
be T
±Évï - ±ÉvÁA gÉqÉÆ -
pu
K

¨ÁAiÀiÁèA R§gï - R¨ÉÆæ

©

III. wPÁÖöåAvï ¢¯Éè ¸À¨ïÝ ªÁ¥Àgïß ªÁPïå ¥ÀÅvÉðA PÀgï

1) gÁAiÀiï §¸ÀÄ£ï ¨sÆ
É AªÉPØ ï ªÉvÁ¯ÉÆ.
(UÁqÁégï, ºÀ¹g
Û ï, WÉÆqÁågï)
to

2) gÁAiÀiÁPï JPÉÆè ¢¸ÉÆè

(ªÀiÁívÁgÉÆ, ZÉPÆ
É ð, vÀ£ÁðmÉÆ)
t
No

3) ºÁAªï gÉÆA¥ÉÇ ¯ÁAiÀiÁÛA

(¥ÉÇuÁìZÆ
É , DA¨ÁåZÆ
É , ¥ÉjZÉÆ)

4) ºÉA DAiÀÄÄÌ£ï ªÀiÁívÁgÉÆ

(£ÁZÉÆè, ºÁ¸ÉÆè, gÀqÉÆè)
9
 IV. jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
1) gÀ¸ÁÛöågï vÁPÁ RÆ¨ï ªÉļÉÆî.

2) gÁAiÀiÁPï KPï ¢¸ÉÆ.è

3) vÀÄPÁ ºÁZÉÆ QvÉA eÁvÀ¯Æ

É ?

d
4) gÀÆPï eÁvÀZï vÁZÉgï eÁvÀ¯.É

he
V JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï

is
re S B
bl
1) D¨Á vÀÄA ±Évï C¸ï¯ÉA
è
be T
pu
2) DA¨É eÁAªÉÑ D¢A gÉqÉ ZÀgÁÛ¯É
K
©

3) gÀ¸ÁÛöå zÉUg
É ï QvÉA PÀgÁÛAiÀiï

4) ±ÉvÁAvï ªÀÄgÀÄ£ï ªÉv¯

À Æ
É AiÀiï
VI JPÁZï ªÁPÁå£ï eÁ¥ï ¢
1) PÉÆuï ¯ÁAPÁØ ¨sg
À Æ
É Wɪïß ªÉvÁ°?
t to
No

2) ªÀiÁívÁgÉÆ QvÉA ¯ÁAiÀiÁÛ¯Æ

É ?

3) gÁAiÀiÁ£ï QvÁå ªÀiÁívÁgÁåa ºÉÆVîPï GZÁjè?

10
 VII ¥sÅÀ ¸Ààq¯
èÀ AÉ ªÁPïå ¸ÁPÉðA PÀgï
1) ªÀq
í ï gÀÆPï zÉUg
É ï ªÀq
í ï D¸ï¯Éè gÀ¸ÁÛöå

2) ¥sÁAiÉÆÝ QvÉA ºÁZÉÆ eÁvÀ¯Æ

É vÀÄPÁ

d
3) ºÉÆ eÁvÀZï gÉÆA¥ÉÇ vÁZÉgï gÀÆPï eÁvÀ¯É DA¨É

is he
VIII ¥ÀAUÁØAvï ªÉļÀ£ÁvÀ¯
re S è Æ
É ¸À¨ïÝ ¨sÁAiÀiïæ PÁqïß §gÀAiÀiï
B
bl
1. gÁAiÀiï, ªÀiÁívÁgÉÆ, ±Évï
be T
pu
2. gÀÆPï, gÉÆA¥ÉÇ, DeÉÆ
K
©

3. gÉq,É WÉÆqÉÆ, ¨ÁAiÀiïè

IX »A GvÁæA PÉÆuÉA PÉÆuÁPï ¸ÁAVèA
1) ""D¨Á vÀÄA QvÉA PÀgÁÛAiÀiï?''
to

2) ""vÉ ªÀiÁíPÁZï ªÉļÀÄAPï eÁAiÀiï C±ÉA £Á""

t
No

X ºÉA ¸ÁPÉðA ªÀ ZÀÆPï, §gÀAiÀiï

1. gÁAiÀiï WÉÆqÁågï §¸ÀÄ£ï ¨sÆ
É AªÉPØ ï ªÉvÁ¯ÉÆ. ¸ÁPÉðA / ZÀÆPï
2. ªÀiÁívÁgÉÆ ¥ÀuÁìZÆ
É gÉÆA¥ÉÇ ¯ÁAiÀiÁÛ¯Æ
É . ¸ÁPÉðA / ZÀÆPï
3. KPï zÁzÉÆè ¯ÁAPÁØ ¨sg
À Æ
É Wɪïß ªÉvÁ¯ÉÆ. ¸ÁPÉðA / ZÀÆPï

11
 XI ºÁå ¸ÀªÁ¯ÁAPï wãï xÁªïß ZÁgï ªÁPÁåA¤ eÁ¥ï ¢
1) WÉÆqÁågï §¸ÀÄ£ï ¨sÆ
É AªÉPØ ï ªÉvÁ£Á gÁAiÀiÁPï QvÉA ¸ÀPÌÀqï ¢¸ÉA
è vÉA
§gÀAiÀiï
2) ªÀiÁívÁgÉÆ gÉÆA¥ÉÇ ¯ÁAiÀiÁÛ ªÀÄt
í Ä£ï PÀ¼îA
É Zï gÁAiÀiÁPï DeÁ¥ï ¢¸ÀÄ£ï
vÁuÉA QvÉA «ZÁgÉA è ?
3) ºÁå PÁtÂAiÉÄZÉA ¸ÁgÁA±ï §gÀAiÀiï
XII ¸À¨ÁÝA UÉÆAzÉƼï Sɼï

d
he
ºÉA DAiÀÄÄÌ£ï (1 Dqï) ºÁ¸ÉÆè vÁuÉA (5 G¨ÉA) ªÀļ í A
É 'ºÁAUÁ ºÉ eÉ (6
Dqï) vÀÄA (3 Dqï) vÉ ¸ÀUîÉ ºÁªÉA ¯ÁAiÀiï¯Éè £ÀA
í iÀiï vÉ ªÀÄe
í Á DeÁå£ï ªÀ (3
G¨ÉA) ¯Á¬Ä¯É.è ºÉÆ gÉÆA¥ÉÇ gÀÆPï (2 Dqï) (4 G¨ÉA)

is
re S
DA¨É eÁvÉ¯É vÉ (1 G¨ÉA) ªÉļÀÄAPï (2 G¨ÉA) D±ÉA £Á.
B
bl
D¨Áa eÁ¥ï DAiÀÄÄÌ£ï (5 Dqï) vÁa ºÉÆVîPï GZÁjè.
be T
1
pu
ªÀiÁí
K
©

2 Zï
eÁ

3 4
vÁ
to

uÁÓöå
t

5
No

gÁ

6 Pï

12
 XIII ¤AiÉÆÃfvï ªÁªïæ
1. ªÀír¯ÁA xÁªïß vÀĪÀiÁÑ å D¨ï D¤ ªÀírèªiÀ ÁAAiÉÄÑ «ªÀgï D¤ vÀ¹éÃgï ¸ÀAUÀº
æ ï
PÀgï.
2. ªÀiÁí®ÎqÉ DªÉÄA
Ñ zÁAiÀiïÓ - ºÉ «²A JPÁ ¥Á£ÁPï «ÄPÀé£Á±ÉA ¥À§
æ Azsï
§gÀAiÀiï.
3. D«Ä SÁªÉåvï eÁ¯Áèöå ªÉªU
É Áîöå ¥s¼
À ï ªÀ¸ÄÀ A
Û aA ¦AvÀÄgÁA JPÁÖAAiÀiï PÀgï.

d
he
XIV DA¨Áå gÀÄPÁZÉA ¦AvÀÄgï ¸ÉÆqÀªïß vÁPÁ gÀAUï ¯ÁAiÀiï

is
re S B
bl
be T
pu
K
t ©to
No

13
 ¥Áoï-5 ¸ÀvÁZÉA §¼ï
UÀzïå
JPÉÆè ZÉÆgï D¸ÉÆ.è ZÉÆgÁÛA ZÉÆgÁÛA vÉÆ ªÀiÁívÁgÉÆ eÁ¯ÉÆ.è D¤ ¥ÀÅuï¬Ä
ºÁAªÉA ªÀÄÄPÁèöå ¸ÀA¸ÁgÁa aAvÁÛ PÀjeÉ ªÀÄu í Á¯ÉÆ vÉÆ. C±ÉA JPÁèöå ¸À£Áå²
¯ÁVA ªÀZÄÀ £ï - "¨Á¨Á ºÁAªï JPÉÆè SÉÆmÉÆ ZÉÆgï. ªÀiÁíPÁ ¥ÁvÁÌAvÉÆè
¤ªÁæAiÀiï, ¸ÀVðAZÉ ªÁmÉPï ¯ÁAiÀiï'' - ªÀÄu í ï ªÀiÁUÀ¯ÁUÉÆ.è
''§gÉA vÀgï. vÀÄeÉ zÉÆ£ï¬Ä PÁ£ï zsg À ï D¤ ºÁå ¥sÅÀ qÉA ©®Ä̯ï ZÉÆj¸ÉÆ£Á

d
ªÀÄt í Ä£ï ¸ÉÆ¥ÀÅvï WÁ¯ï'' ªÀÄu í Á¯ÉÆ ¸À£ßÉ ².
'vÉA ¥ÀÅuï¬Ä eÁAiÀiÁß ¨Á¨Á. d¯Áä£ïZï ºÁAªï ZÉÆgï. DvÁA ZÉÆj¸ÉÆ£Á

he
ªÀļ í Áågï ¥sm
À ï ¥sª
À iÀ Áðuï eÁAiÀiïÛ. zÀĹæ PÀ¸°
À vÀgï¬Ä ªÁmï zÁPÀAiÀiï'' gÀqÆ É è
ZÉÆgï

is
""ªÀÄgÉÆA vÀgï. ºÁå
re S
¥sÅÀ qÉA ¸Àvï D¤ ¸Àvï
B
bl
ªÀiÁvïæ ¸ÁAUÀÛ¯ÉÆA
ªÀÄíuï ¸ÉÆ¥ÀÅvï
be T
pu
WÁ°êªÉ?'' «ZÁgÉèA
K

¸À£ßÉ ±Á£ï. ''MºÉÆ, vÉA

eÁ¯Áågï eÁAiÀ i ïÛ ' '
©

ªÀÄu í Á¯ÉÆ ZÉÆgï D¤

vÁuÉA vÀ¸Æ É ¸ÉÆ¥ÀÅvï
WÁ¯ÉÆZï.
JPÉ gÁwA vÉÆ
gÁAiÀiÁZÁå gÁªÉîgÁPï
zÁqï WÁ®Ä£ï
to

ZÉ Æ gÀ Ä APï ¨s Á AiÀ i ïæ
¸ÀgÉÆè. vÉZï gÁwA
vÉÆ gÁAiÀiï UÀĦvï
t
No

ªÉÃ¸ï ¥ÁAUÀÄæ £ ï
D¥Áèöå UÁA«Ñ ZÉÆj
zsg
À ÄÀ APï ¨sÆÉ AªÁÛ¯Æ É . ªÁmÉgï vÁPÁ ºÉÆ ZÉÆgï ¨sm É ÆÉ .è gÁAiÀiï «ZÁj ""QvÉA?
RAAiÀiï ¸ÀªÁj vÀÄf?''
C¼É, DAiÀiïÌ. ""ºÁªÉA ¸Àvï D¤ ¸Àvï ªÀiÁvïæ ¸ÁAUÀ¯ Û ÆÉ A ªÀÄu í ï ¸ÉÆ¥ÀÅvï WÁ¯Á.
Deï ºÁAªï gÁAiÀiÁZÁå gÁªÉîgÁAvï ZÉÆgÀÄAPï ªÉvÁA. vÀÄA PÉÆuï?''

14
 vÁPÁ gÁAiÀiï ""ºÁAªï¬Ä vÀÄeÉ §jAZï ZÉÆgï. vÀÄeÉ §gÁ§gï ºÁAªï¬Ä
AiÉÄvÁA. JPÁªÉÄPÁPï PÀĪÀÄPï eÁªÉåvï'' ªÀÄíuÁ¯ÉÆ. zÉÆV ¸ÁAUÁvÁ Uɯ.É
ZÉÆgÁ£ï gÁAiÀiÁPï ¨sÁAiÀiïæ gÁªÀAiÉÆ.è vÉÆ gÁªÉîgÁZÉÆ ¥ÁUÉÆgï GqÉÆè D¤
UɯÆÉ . xÉÆqÁåZï ªÉ¼Á ©üvg À ï vÉÆ ¥ÁnA DAiÉÆ.è gÁAiÀiÁ£ï «ZÁgÉA è ""UɯA èÉ
PÁªÀiï PÀ±A É eÁ¯ÉA? ªÀAiÀiïæV ¥ÉÇAzÁ?''
""ºÁAªï UɯÁå £ÀAvÀgï ¸ÁAUÀeª É ?É vÀÄA ªÉļÉî° ªÉüïWÀr eÁ¯Áågï¬Ä ¸ÁAUï.
ºÁAªï ©üvg À ï UɯÁågï xÀAAiÀÄg ì ï PÉÆuïZï £Á. ¨ÁV¯ï GUÉA Û Zï. xÀAAiÀiï JPÁ
ªÉÄeÁgï wÃ£ï ¨sÁAUÁæZÉ EmÉ D¸É.è DªÀiÁÌA ªÁAlÄ£ï WÉAªïÌ ¸À°¸ï eÁAªÉÑ

d
¥Á¸ÀÄ£ï KPï xÀAAiÀiïZï ¸ÉÆqÉÆè D¤ zÉÆÃ£ï ºÁqÉ.è zsg À ï vÀÄeÁå ªÁAmÁåZÆ É
¨sÁAUÁæZÆ É EmÉÆ'' - ªÀÄu í ï vÁuÉA KPï EmÉÆ gÁAiÀiÁPï ¢¯ÉÆ.

he
gÁAiÀiï vÉÆ EmÉÆ Wɪïß E¯ÉƸ è Æ
É ªÉÃ¼ï ºÉuA É vÉuA É WÀÄAªÀÅ£ï D¥Áèöå
gÁªÉîgÁPï ¥ÁnAUÉ¯Æ É . xÀAAiÀiï ZÉÆgÁ£ï ¸ÉÆqÀè¯Æ É KPï EmÉÆ vÀ¸Æ É Zï

is
D¸ï¯ÉÆ.è re S
¸ÀPÁ½A gÁAiÀiÁ£ï D¥ÉA è zÀ¨Áðgï dªÀÄAiÉÄA è . vÀª¼ À ï vÉÆ D¥Áèöå ªÀÄAwæPï
B
bl
¸ÁAUÁÛ - ""ªÀÄAwæ ¸ÁAiÀiÁâ, gÁªÉîgÁAvï gÁwPï ZÉÆj eÁ¯Áå² ¢¸ÁÛ. vÀÄA
ªÀZÄÀ £ï ¥À¼ª É ïß AiÉIJªÉ?''
be T
pu
ªÀÄAwæ ªÀZÄÀ £ï ¥À¼v É Á£Á xÀAAiÀiï KPï ¨sÁAUÁæ EmÉÆ D¸Á. ""ZÉÆgÁZÁå
K

£ÁAªÁ£ï ºÁªÉA QvÁåPï ºÉÆ ªÀiÁgÀÄAPï £ÀeÆ É '' ªÀÄt í Ä£ï vÁuÉA vÉÆ EmÉÆ
°¥ÀAiÉÆ.è G¥ÁæAvï gÁAiÀiÁ ºÀÄfgï AiÉÄêïß ''zs£ À Áå C£ÁåAiÀiï eÁ¯ÁZï. ºÀÄdÄgÁ£ï
©

zÀĨÁªÀ¯ è É §j xÀAAiÀiï zÀªg À ¯èÀ É w£ï¬Ä EmÉ ªÀiÁAiÀiÁUï eÁ¯Áåvï?'' ªÀÄu í Á¯ÉÆ.
ªÀÄAwæZÆ É RgÉÆ f£ÉƸï DvÁA gÁAiÀiÁPï PÀ¼Æ É î zÀU® À âf ªÀÄAwæPï vÁuÉA
PÀAiÀiïÝ PÀgÆÉ ªïß dAiÀiÁèAvï WÁ¯ÉÆ. G¥ÁæAvï vÁå ¸ÀwÛ ZÉÆgÁPï D¥ÉǪïß D¥ÉÇÉ è
ªÀÄAwæ PÉ¯Æ É .
- ¸Áé«Ä ¸ÀĦæAiÀiÁ
to

§gÀ«é : eÉfévï ¨Á¥ï zÉ| ¸Áé«Ä ¸ÀĦæAiÀiÁ PÉÆAQÚAvÉÆè ªÀĺÁ£ï ¸ÀA±ÉÆÃzsPÀ ï,

CzsåÀ AiÀĤ, vÁAZÉ eÁuÁéAiÉÄZÉ vÁ£ÉPï vÉ SÁåvï eÁ¯Áåvï. vÁAZÉÆ PÁtÂAiÉÆ
t

WÉÆ¸ï ¨sÄÀ UÁåðAPï ²PÁàZÉ D¤ ªÀÄ£ÉÆÃgÀAd£ÁZÉ PÉÆøï eÁªÁ߸Ávï. vÁAwè »

No

PÁt «AZÁèöå.

D±ÀAiÀiï : ªÀÄ£Áå fêÀ£ÁAvï '¸Àvï' ªÀĺÀvÁéZA

É ¸ÁÜ£ï WÉvÁ. ¸ÀvÁPï ¸ÀzÁAZï
fÃPï D¸Á. KPï ZÉÆÃgï vÀgï¬Ä ¸Àvï ¸ÁAUï¯ÁèöåPï vÁPÁ fêÀ£ÁAvï KPï
G£Àßvï ¸ÁÜ£ï ¥sÁªÉÇ eÁ¯ÉA è DªÀiÁÌA PÀ¼ÁÛ. D«Ä¬Ä ¸Àvï G¯ÉÆAªïÌ eÁAiÀiï
ªÀļ
í îA
É ºÁå UÀzïå ¨sÁUÁAvï DªÀiÁÌA G¯ÉÆ ªÉļÁÛ.

15
 C¨sÁå¸ï
I PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
¥sÅÀ qÉA = ªÀÄÄPÁgï, ¤ªÁæAiÀiï = ¥ÀjºÁgï PÀgï, gÁªÉ î g ï = gÁAiÀ i ÁZÉ A
WÀgï,
UÀĦvï = WÀÄmÁ£ï, PÀĪÀÄPï = ¸ÀºÁAiÀiï, DzsÁgï ¸ÉÆ¥ÀÅvï = ¥ÀªiÀ Áðuï,
Duï
¥ÁUÉÆgï = zÉÆgÉÆ, SÉÆmÉÆ = ¥Áqï ªÉ¸ï = zÀÄ¹æ £É¸Áuï
¸ÀªÁj = ¥ÀAiÀiïÚ ¸À°¸ï = ¸ÀÄ®¨sï zÀ¨Áðgï = gÁAiÀiï D¤ ªÀÄAwæAa

d
¸À¨sÁ
ªÀiÁgÀÄAPï = ZÉÆgÀÄAPï (PÁqÀÄAPï) (¥sÁgÀÄAPï)

he
ºÀÄdÄgï = gÁAiÀiÁPï ¸ÀA¨ÉÆÃzÀ£ï PÀgA ÑÉ GvÀgï
f£ÉƸï = PÁ¯Éw zÀU®
À âf = ªÉÆøï

is
II
re S
ºÉ ¸À¨ïÝ ªÁZï, SÁ° eÁUÉ ¨sw
B
À ð PÀgï.

bl
ªÀiÁVgï x ¥ÀAiÉÄA è ªÀiÁVgï x
¸À°¸ï x PÀpuï x PÀpuï
be T
¥ÁnA
pu
x ªÀÄÄPÁgï ¥ÁnA x
K

£Á x D¸Á x D¸Á
©

III ºÉ ¸À¨ïÝ ¥À¼,É ªÁZï, ¸ÀªÄÀ Ó D¤ §gÀAiÀiï

¸Àvï - ¸ÀvÁA ¸Àvï -
gÁªÉîgï - gÁªÉîgÁA - gÁªÉîgÁA
EmÉÆ - EmÉ EmÉÆ -
UɯÉÆ - UÉ¯É - UɯÉ
to

IV zÉQ ¥ÀªiÀ ÁðuÉ §gÀAiÀiï

1. ZÉA = gÁAiÀiÁZÉA
gÁAiÀiï £ï = gÁAiÀiÁ£ï
t
No

Pï = gÁAiÀiÁPï

2. ZÉA =
ZÉÆgï £ï =
Pï =
16
 3. ZÉA = 4. °AUï §zÀ¯ï
ªÀÄAwæ £ï = gÁAiÀiï
ªÀiÁívÁgÉÆ
Pï =

V ¸À¨ïÝ ªÁZï, ¸ÀªÄÀ ÄÓ£ï WÉ D¤ jw ¸ÀĪÁvï ¨sg

À ï
¥À¼¯
É AÉ ¥À¼v
É Á ¥À¼ÉvÁ¯ÉÆ

d
¢¯ÉA ¢vÁ

he
eÁ¯ÉA eÁvÁ
WÁ¯ÉA WÁ®Û¯Æ É

is
re S
¸ÁAUÉA
B
è ¸ÁAUÁÛ

bl
ºÁqÉè ºÁqÀÛ¯ÉÆ
be T
pu
K

VI jw ¸ÀĪÁvï ¨sw
À ð ¨sg
À ï
©

1) zÀĹæ PÀ¸°
À ¥ÀÅuï¬Ä zÁPÀAiÀiï
2) QvÉA? RAAiÀiï vÀÄf

3) UɯA
èÉ PÀ±A
É eÁ¯ÉA?
to

4) vÁuÉA KPï gÁAiÀiÁPï ¢¯ÉÆ.

VII wPÁÖöåAvÉè ¸À¨ïÝ ªÁ¥Àgïß ªÁPïå ¥ÀÅvÉðA PÀgï

t
No

(gÁªÉîgÁPï, gÁAiÀiï, EmÉÆ, ªÉüï, ZÉÆgÁ£ï, KPï)

1) gÁAiÀiï vÉÆ Wɪïß E¯ÉƸ
è Æ
É ºÉuAÉ vÉuAÉ

WÀÄAªÀÅ£ï D¥Áèöå ¥ÁnA UɯÆ

É . xÀAAiÀiï
¸ÉÆqÀ¯
è Æ
É KPï vÀ¸Æ
É Zï D¸ÉÆ.è

17
 VIII JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï
¨sÁAUÁæZÆ
É gÁªÉîgï
ZÉÆgÁÛA ZÉÆgÁÛA ªÀÄAwæ PɯÆ
É
zÀU®
À âf EmÉÆ
gÁAiÀiÁZÉA ªÀiÁívÁgÉÆ eÁ¯ÉÆ

d
¸ÀwÛ ZÉÆgÁPï ªÀÄAwæ

he
IX JPÁ ªÁPÁå£ï eÁ¥ï §gÀAiÀiï

is
1) ZÉÆgï ZÉÆgÁÛA ZÉÆgÁÛA QvÉA eÁ¯ÉÆ?
re S B
bl
2) gÁªÉîgÁ ©üvg
À ï ªÉÄeÁ ªÀAiÀiïæ QvÉè EmÉ D¸ï¯É?è
be T
pu
K

3) UÁA«Ñ ZÉÆj zsg

À ÄÀ APï PÉÆuï UÀĦvï ªÉÃ¸ï ¥ÁAUÀÄ£
æ ï ¨sÆ
É AªÁÛ¯Æ
É ?
©

4) zÀU®
À âf ªÀÄAwæPï gÁAiÀiÁ£ï QvÉA PɯA
É ?

5) ZÉÆgÁ£ï w£ÁA ¥À¬ÄÌ zÉÆãï EmÉ ªÀiÁvïæ QvÁåPï ZÉÆgÉ?è

t to

X »A GvÁæA PÉÆuÉA PÉÆuÁPï ¸ÁAVèA

No

1) ""vÀÄeÉ zÉÆ£ï¬Ä PÁ£ï zsg

À ï''

2) ''QvÉA RAAiÀiï ¸ÀªÁj vÀÄf?''

18
 3) ''Deï ºÁAªï gÁAiÀiÁZÁå gÁªÉîgÁAvï ZÉÆgÀÄAPï ªÉvÁA''

4) ''zs£
À Áå C£ÁåAiÀiï eÁ¯ÁZï''

XI ¸ÀvÁ «µÁåAvï D¸ÉÆöÑ å ºÉgï PÁtÂAiÉÆ ªÁZÀÄAPï ¥ÀA

æ iÀÄvïß PÀgï.

d
XII ¸ÀvÁ «µÁåAvï vÀÄfAZï ¸ÀéAvï ¥ÁAZï ªÁPÁåA §gÀAiÀiï.

is he
re S B
bl
be T
pu
K
t ©
to
No

19
 ¥Áoï-6 §gÉÆ d¯Áä ¢Ã¸ï
¥Àzïå

§gÉÆ d¯Áä ¢Ã¸ï

§gÉÆ d¯Áä ¢Ã¸ï

d
§gÉÆ d¯Áä ¢Ã¸ï - ¦æAiÀiÁ

he
§gÉÆ d¯Áä ¢Ã¸ï

is
¸ÀzÁA vÀÄPÁ ªÉļÀÄA
re S
¸ÀzÁA vÀÄPÁ ªÉļÀÄA
B
bl
¸ÀzÁA vÀÄPÁ ªÉļÀÄA - ¦æAiÀiÁ
be T
¸ÀÄSï ¸ÀAvÉÆÃ¸ï ªÉļÀÄA
pu
K

D²ªÁðzï vÀÄeÉgï ¥ÀqÄÀ A

©

D²ªÁðzï vÀÄeÉgï ¥ÀqÄÀ A

D²ªÁðzï vÀÄeÉgï ¥ÀqÄÀ A - ¦æAiÀiÁ
¸ÀVðAZÁå zɪÁ¯ÉA.

- zÉÆ. ¥Àv
æ Á¥ï £ÁAiÀiïÌ
t to
No

(ºÉA ¥Àzï ¥Àv æ Á¥ï £ÁAiÀiïÌ eÉ.¸À. ºÁAtÂA §gÀ¬Ä¯ÉA è . UÁAªÁ£ï vÁæ¹ZÉ
(PÀÄAzÁ¥ÀÅgï) eÁªÁ߸ÉÑ ¥À¸ æ ÄÀ v
Û ï UÉÆAAiÀiÁÑöå ¥ÀS
æ Áåvï vÉÆêÀÄ¸ï ¸É¥
Û Ás £ï PÉÆAQÚ
CzsåÀ AiÀÄ£ï PÉÃAzÁæZÉ ¤zÉÃð±ÀPï. ''ºÁå¦ §xïð qÉà lÄ AiÀÄÄ'' ªÀÄt í Ä£ï ¸ÀªA À iÀiï
eÁ¯Áèöå DªÀiÁÌA, PÉÆAQÚAvï vÁåZï vÁ¼Áå£ï '§gÉÆ d¯Áä ¢Ã¸ï' UÁªïß §gÉA
ªÀiÁUÀÄAPï eÁvÁ.)

20
 C¨sÁå¸ï

IPÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð

D²ªÁðzï = ¨É¸ÁAªï, zɪÁ¯ÉA = zɪÁZÉA

II«gÉÆÃzsï gÀÄ¥ÁA §gÀAiÀiï

§gÉA x d¯ïä x
¢Ã¸ï x ¸ÀÄSï x

d
he
III jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
1) §gÉÆ ¢Ã¸ï

is
2) ¸ÀÄSï
re S B
ªÉļÀÄA

bl
3) vÀÄeÉgï ¥ÀqÄÀ A
be T
pu
K

IV ªÁPïå ¥ÀÅvÉðA PÀgï

©

1) § - d - ¸
s ï -

2) Sï ¸ÀA ªÉÄ

3) ªÁð - vÀÄ - ¥À
to

V JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï
t

§gÉÆ ¸ÀÄSï ¸ÀAvÉƸï

No

¸ÀzÁA vÀÄPÁ ªÉļÀÄA D²ªÁðzï

¸ÀVðAZÁå zɪÁ¯ÉA d¯Áä ¢Ã¸ï

21
 VI JPÁZï ªÁPÁå£ï eÁ¥ï ¢
1. ¦æAiÀiÁPï ¸ÀzÁA QvÉA ªÉļÀÄA ªÀÄt
í Ä£ï PÀ« ªÀiÁUÁÛ?

2. ¦æAiÀiÁZÉgï PÉÆuÁZÉÆ D²ªÁðzï ¥ÀqÄÀ A?

d
VII WÀĸÀàq¯
èÀ É ¸À¨ïÝ ªÀiÁAqÁªÀ½gï WÁ®Ä£ï ªÁPÀå ¸ÁPÉðA PÀgï

he
1. ¸ÀAvÉÆÃ¸ï ªÉļÀÄA ¸ÀÄSï

is
re S
2. §gÉÆ ¢Ã¸ï d¯Áä
B
bl
3. ¥ÀqÄÀ A D²ªÁðzï vÀÄeÉgï
be T
pu
K

VIII ºÉ ¸À¨ïÝ ªÁ¥Àgïß ªÁPïå PÀgï

©

1. D²ªÁðzï

2. ¸ÀÄSï
t to
No

3. ¢Ã¸ï

22
 IX ¥Àzï ¥ÀÅvÉðA PÀgï

1) ¸ÀzÁA vÀÄPÁ

¸ÀAvÉÆÃ¸ï ªÉļÀÄA

d
he
2) D²ªÁðzï vÀÄeÉgï

is
re S B
bl
be T
zɪÁ¯ÉA.
pu
K

X vÀĪÀiÁÑöå ªÀUÁðAvÁèöå JPÁ «zÁåyðZÁå d¯Áä ¢¸ÁPï ºÉA ¥Àzï ªÁ¥Àgïß

©

±ÀĨsÁ±ÀAiÀiï ¥ÁoÀAiÀį
è Áå «²A ¥ÁAZï ªÁPÁåA¤ «ªÀgï ¢.

XI ¸ÀÄSï-¸ÀAvÉÆøï, gÀÆPï-gÀhiÁqÁA, UÀvï-DzsÁgï C¸À¯AÉ ºÉgï ¸À¨ïÝ dªÀÄAiÀiï

t to
No

23
 ¥Áoï-7 D«Ä ¦AiÉÄAªÉÑA GzÀPï
UÀzïå

d
is he
re S B
bl
be T
pu
GzÀPï ªÀÄ£ÁêZÁå fªÁPï CªÀ±ïå. ¥ÀÇuï vÉA GzÀPï ¤vÀ¼ï-¤ªÀÄð¼ï eÁªÁß¹Ñ
K

UÀeïð. PÀ¸¯ À ¬
É Ä ªÉļí A
É ªÁ aPÉƯï vÁAvÀÄA ¨s¸ À ÄÀ ð£ï D¸Áèöågï ªÀÄ£Áêa
©

¨s¯
À Á¬ÄÌ vÉA ©üUÁØAiÀiÁÛ.
VªÉÄ ¢¸ÁA¤ zsu À ïð vÁ¥ï¯Áèöå ªÉ¼Ágï ¨ÁAAiÉÆA ¸ÀÄPÁÛvï D¤ GzÀPï
WÀmï±ÉA eÁvÁ. ºÉ ªÀ«ðA D¤ÌnAvï SÉÆdÄð¯Áèöå §j eÁªïß ¥ÉÇmÁZÉ gÀUîÉ
G¨ÉÆÓAZÉ D¸Ávï. ¥ÀÇuï fªÁå ªÀ¸ÄÀ A Û xÁªïß G¨ÉÆÓAZÉÆ aPÀ¯ï ZÀqï
ªÉƸÁZÉÆ. C¸À¯Æ É aPÀ¯ï D¤ PÉÆÃAiÀiïæ ¨sÆÉ A«ÛAZÁå eÁUÁåA xÁªïß ¨ÁAAiÀiÁÑöå
GzÁÌPï ªÉļÁÛ C¤ ¸À¨Ágï ¦qÉAPï PÁgÁuï eÁvÁ.
to

D«Ä ¦AiÉÄAªÁÑöå GzÁÌa «±Éøï ZÀvÁæAiÀiï WÉAªïÌ ¥sÁªÉÇ. ªÀq í Á ±Àºg À ÁA¤,
±Àºg À Á xÁªïß ¥ÀAiÀiïì G¨Ágï eÁUÁågï «¸ÁÛgï vÀ½A ¨ÁAzÀAiÀiÁÛvï D¤ vÁå
vÀ¼ÁåA¤ ¥ÁªÁìZA É GzÀPï dªÉÆ PÀgÁÛvï. ºÁå vÀ¼ÁåA¤ ªÉǸÉÆ jUÀ£Á±ÉA
t

¥Àv
æ åÉ ÃPï §AzÉƧ¸ïÛ WÉvÁvï D¤ GzÀPï xÀgÁªÀ¼ï G¥ÁAiÀiÁA¤ ¤ªÀÄð¼Áªïß
No

D¤ ±ÀÄzïÞ PÀgÄÀ £ï, £À¼ÁA¤ ±Àºg À ÁAvÁèöå ¯ÉÆPÁPï ¥Á«vï PÀgÁÛvï.

¯Áí£ï ±Àºg À ÁA¤ £À¼ÁAZÉA GzÀPï £Ávï¯Éè PÀq£ É ï ¨ÁAAiÉÆA ªÀiÁgÁÛvï. ºÁå
¨ÁAAiÀiÁAa ¥sÁªÉÇ w eÉÆUÁ¸Áuï PÀjÑ UÀeïð. ¨ÁAAiÀiïÌ ¨sÆ É AªÉÇt
Û Â KPï
¥ÁUÉÆgï D¸Àe.É £Á eÁ¯Áågï, GzÀPï ªÉÇqɯ Û ÁåAZÁå ¥ÁAAiÀiÁAZÉÆ aPÀ¯ï
D¤ ¯ÁUÀg ì ï GA§¼À¯ Û ÁåAZÉA ªÉļ
í A
É GzÀPï D¤ ¥ÁªÁìAvï ¸Àªïð UÀ°eï
¨ÁAAiÀiïÛ ¥ÀqåÉ vï. G¨ÉÆ£ï D¬Ä°è gÀÄPÁa SÉÆ° ¨ÁAAiÀiïÌ ¥ÀqÀ£Á² ¨ÁAAiÀiïÌ

24
 ¥ÁPÉA ªÁ eÁ¼ï WÁ¯ÉA Ñ ZÀqï §gÉA. ¨ÁAAiÀiï ¯ÁVA GA§¼ÁßAiÉÄ; GA§¼ÉA Ñ
eÁ¯Áågï ªÉǯÉA ªÀ¸ÄÀ g Û ï ¨ÁAAiÀiÁÑöå ¥ÁUÉÆgÁgï zÀªj À £ÁAiÉÄ.
¸À¨Ágï PÀq£ É ï C¸À¯Æ
É å ¨ÁAAiÉÆA ¥ÀAiÀiÁðAvï £ÁAvï. ¯ÉÆÃPï ¸ÀzÁAZÉ §jA
¥ÀPæ Ágï UÁAªÁÑöå vÀ¼ÁåPï ªÉvÁ. zsÁ duÁAZÉA vÀ¼A É vÉA. vÁAvÀÄA GzÀPï
xÉÆqÉAZï, vÉAAiÀiï ªÁí¼A ÑÉ GzÀPï £ÀA í iÀiï, D¤ ºÁAvÀÄA D¬Ä¯ÉÆè UÉ¯Æ É è ªÉvÁ.
zÁzÉè ªÀĤ¸ï vÁAvÀÄA £ÁívÁvï, ¨ÁAiÀiïè ªÀÄ£ÁêA GA§¼ÁÛvï. ªÉÆ£ÁÓw vÁå
vÀ¼ÁåAvï zÉAªÀÅ£ï ¦AiÉÄvÁvï D¤ vÁAPÁA vÁå GzÁÌAvï zsÄÀ AªÉA Ñ ¬Ä D¸Á.
ªÁqÁåZÁå ¯ÉÆPÁPï ¸Àªïð UÀeÁAðPï vÉAZï GzÀPï, ¸ÀPÁ½A GlÄ£ï zÁAvï

d
WÁ¸ÀÄAPï D¤ vÉÆAqï zsÄÀ AªïÌ vÁå vÀ¼ÁåZÁå GzÁÌPï ªÉZA É D¤ WÉÆmï

he
¨sÆ É gï¯ÉA
è GzÀPï ¥ÉÇvÀÄð£ï vÁAvÀÄAZï WÁ¯ÉA Ñ . UÁzÁåPï UɯèÉ ¥Án AiÉÄvÀ£Á
vÁåZï GzÁÌAvï ¥ÁAAiÀiï zsÄÀ AªÉ!Ñ C¸À¯A É GzÀPï ¨s¯ À ÁAiÉÄÌPï QvÉA
è ªÀiÁgÉPÁgï

is
ªÀÄt í Ä£ï ¯ÉÆPÁZÉ vÀPA
re S èÉ vï jUÀ£Á ªÀļ í îA
É ªÀqí ï CeÁ¥ï.
ºÁå ²ªÁAiÀiï, D«Ä ¦AiÉÄAªÉAÑ GzÀPï §gÉA ºÀÄ£ï PÀgÄÀ £ï vÁ¥ÀAiÉÄ.Ñ ºÀ¼A
îÉ vÁèöåAPï
B
bl
¯ÁAPÀÄqï RZÀðvÁ ªÀĽ í î PÁAAiÀiï RAvï £Á. GzÀPï vÁ¥À¬Ä¯Éè ªÀ«ðA
be T
vÁAvÀÄA C¸ÉÆöÑ å ¦qÉZÆ
É å Qæ«Ä ªÀÄgÁÛvï D¤ ¦AiÉÄvÀ¯Áåa ¨s¯À Á¬ÄÌ §j GgÁÛ.
pu
K

¤eÁ¬ÄÌ GzÀPï ¦ü®Ögï PÀgÑÉ ¥Áæ¸ï vÉA vÁ¥ÉÇAªÉA

Ñ ZÀqï §gÉA.
ªÉÆ. ¹¯Éé¸g
ÖÀ ï «Ä£ÉÃeï
©

ºÉÆ ¥Áoï ªÉÆ. ¹¯Éé¸Ög À ï «Ä£ÉÃeÁZÁå '§j ¨s¯ À Á¬ÄÌ' ¥ÀŸÀPÛ ÁAvÉÆè «AZÀÄ£ï
PÁqÁè. ªÉÆ. ¹¯Éé¸Ög
À ï «Ä£ÉÃeï PÉÆAQÚZÉ ªÀĺÁ£ï ¥ÀArvï. ºÉ gÁPÉÆÚ ºÀ¥ÁÛ¼ÁåZÉ
¸ÀA¥ÁzÀPï eÁªÁ߸ÁÛ£Á PÉÆAQÚZÁå ªÁqÁªÀ¼PÉ ï ªÀwð ¸ÉªÁ ¢¯Áå. vÁt ¸ÀA¥ÁzÀ° è
PÉÆAQÚ-EAVèÃµï ¸À¨Áݪ¼ À ï CdÆ£ï PÉÆAQÚZA É ªÀvð É A ¢ªÉðA.
to

D±ÀAiÀiï : GzÀPï ªÀÄ£ÁêZÁå f«vÁPï C¢üPï UÀeð É ZÉA. DzsÄÀ ¤Pï PÁ¼Ágï ¤vÀ¼ï,
GzÀPï KPï UÀeð É ZÉÆ «µÀAiÀiï eÁªïß ¸ÀUÁîöå ¸ÀA¸ÀgÁgï ZÀZÁð eÁªïß D¸Á.
t
No

GzÁÌ xÁªïß AiÉÄAªÉÇÑ ¸À¨Ágï ¦qÁ ªÀÄ£ÁêPÄÀ ¼ÁPï zsÆ É ¸ÁÛvï. ºÁå ¸ÀAzÀ¨Ás ðgï
Ggï¯Éè xÉÆqÉZï GzÁÌZÉ ¸ÀAUÀº æ ï GgÉÆAªÉA
Ñ D¤ vÉA ¤vÀ¼ï eÁªïß ¤AiÀÄ«Ävï
eÁªïß ªÁ¥ÀgA ÑÉ ¨sÆÉ ªï UÀeð
É ZÉA. GzÁÌ «²A eÁuÁéAiÀiï eÉÆqï¯Áèöå ¤«ÄÛA
D«Ä ªÀÄÄPÉè ¦¼ÉÎPï¬Ä ¤vÀ¼ï GzÀPï ¢AªïÌ ¸ÀP¯ ÛÀ ÁåAªï.

25
 C¨sÁå¸ï
I PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
C¤Ìn = ¥ÉÇmÁAvÉÆè KPï «¸ÉÆé / CAUï
aPÀ¯ï = PÀÄrPï ¯ÁUï¯ÉAè ªÉļ í A
É ; ªÉǸÉÆ = ¦qÁ ºÁrÑ ¸ÀPv À ï D¹Ñ f« ªÁ
ªÀ¸ïÛ §AzÉÆç¸ïÛ = ¨sz
À wæÀ , DqÁAªÉA Ñ ; ªÉǯÉA = ©üeï¯ÉA
è , xÀAqï ¯ÁUï¯ÉA
è
ªÀiÁªÀÄƯï = ¸ÁªÀiÁ£ïå, ¸ÀzÁAZÉ ¥ÀjA

d
II C£ïå ªÀZ£
À ï §gÀAiÀiï

he
1. ¨ÁAAiÀiï 2. ¢Ã¸ï

3. eÁUÉÆ 4. ªÀÄ£ÁÓvï

is
re S B
bl
5. £À½ 6. ±Àºg
À ï
be T
7. SÉÆ° 8. vÀ¼A
É
pu
K

9. eÁ¼ï 10. ¯ÁAPÀÄqï

©

III ¸ÀPAÀ iÀiïè ¢°èA ªÁPÁåA ¸ÁQð ªÁ ZÀÆPï ªÀÄíuï PÀ¼AÀ iÀiï
() ªÁ (x) ¸ÀAPÉÃvÁA ªÁ¥Ágï
1. ªÀÄ£ÁêZÁå fªÁPï GzÁÌa RArvï UÀeïð D¸Á. ( )
2. ºÀ¼ÁîöåA¤, ¥ÀAiÀiïì G¨Ágï eÁUÁågï vÀ½A ¨ÁAzÀAiÀiÁÛvï. ( )
to

3. ¦AiÉÄAªÉA Ñ GzÀPï vÁ¥ÉÇAªÁÑöåPï¬Ä UÁ¼ÉA Ñ §gÉA. ( )

4. GzÀPï vÁ¥À¬Ä¯Éè ªÀ«ðA vÁAvÀÄA D¸ÉÆöÑ å ¦qÉZÆ É Qæ«Ä ªÀÄgÁÛvï. ( )
t

5. UÁAªÁZÁå vÀ¼ÁåZA É GzÀPï ªÁí¼£ À Á. ( )

No

6. vÀ¼ÁåZA É GzÀPï PÉzÁ¼Á¬Ä ¤vÀ¼ï-¤ªÀÄð¼ï D¸ÁÛ. ( )

7. G§Ä£ï D¬Ä°è gÀÄPÁa SÉÆ° ¨ÁAAiÀiïÛ ¥ÀqÁèöågï GzÁÌa ¤vÀ¼ÁAiÀiï ZÀqÁÛ. ( )
8. £À¼ÁZÉA GzÀPï £Ávï¯Éè PÀq£ É ï ¨ÁAAiÉÆ ªÀiÁgÁÛvï. ( )
9. VªÉÄ ¢¸ÁA¤ ¥ÉÇmÁZÉ gÀUîÉ ZÀqï. ( )
10. ¨ÁAAiÀiÁÑöå ¨sÆ É AªÀt
Û Â ¥ÁUÀgï D¸Áèöågï §gÉA. ( )

26
 IV JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï
1. D¤Ìmï ©üeï¯ÉèA

2. ªÉǸÉÆ ªÁí¼À£Ávï¯ÉèA GzÀPï

3. ªÉǯÉA ¥ÉÇmÁ ©üvgÀ Æ

É è «¸ÉÆé

d
4. vÀ¼AÉ UÁ¼ÉAÑ

he
5. ¦ü®gÖ ï ¦qÁ ºÁrÑ ¸ÀPvÀ ï

is
V
re S
zÀĸÉÆæ ¸À¨ïÝ §gÀAiÀiï
B
bl
vÀ¼AÉ - vÀ¼ÁåAvï ¥ÉÇmï - GzÀPï -
be T
eÁUÉÆ -
pu ±ÀºgÀ ï - ¥ÁAiÀiï -
K

ºÀ½î - aAvÀ¥ï - ªÀ¸ÄÀ gÛ ï -

©

UÁAªï - aPÀ¯ï - ¨ÁAAiÀiï -

1 2 3
❖
to

❖ ❖ ❖
t
No

4
❖ ❖
5
❖ ❖

❖ ❖ ❖ ❖

27
 VI¸À¨ÁÝ UÉÆAzÉÆ¼ï ¨sg
À ï
Dqï UÁAZï
1. ±ÀºÀgÁA¤ G¨Ágï eÁUÁågï ¨ÁAzÁÛvï (2)
2. GzÀPï PÀgïß ¦AiÉĪÁåA (2)
3. ¨ÁAAiÀiïÌ ¨sÉÆAªÀÛt D¸ÀeÉ (3)

d
G¨É UÁAZï

he
1. vÁ¥À¬Ä¯Áèöå GzÁÌAvïZï ¦ÃªÀ£ï PÀgÉÑA §gÉA.
(3)

is
re S
3. ªÉÆ£ÁÓw vÀ¼ÁåAvï GzÀPï ¦AiÉÄvÁvï
B (3) ¸ÀPÀAiÀiïè

bl
xÁªïß ªÀAiÀiïæ
4. vÀ¼ÁåAvÉèA GzÀPï xÀgÁªÀ¼ï G¥ÁAiÀiÁA¤ ±ÀÄzïÞ PɯÁågï vÁAvÀÄA ªÉǸÉÆ
be T
pu
(3)
K

VII ¸ÀPAÀ iÀiÁèöå ¸ÀªÁ¯ÁAPï KPï ªÁ zÉÆÃ£ï ªÁPÁåA¤ eÁ¥ï §gÀAiÀiï.

©

1. VªÉÄ ¢¸ÁA¤ GzÀPï PÀ±ÉA ¢¸ÁÛ?

2. ªÀíqÁ ±ÀºÀgÁA¤ GzÀPï RAAiÉÄÑ jw£ï dªÀÄAiÀiÁÛvï?

to

3. ¨ÁAAiÉÄÑ ¨sÉÆAªÀÛt ¥ÁUÉÆgï QvÁåPï D¸ÀeÉ?

t

4. GzÀPï vÁ¥À¬Ä¯Áèöå ªÉ¼Ágï QvÉA eÁvÁ?

No

5. GzÁÌ ªÀ«ðA AiÉÄAªÁÑöå ¦qÉAPï ªÀÄÄSïå PÁgÀuï QvÉA?

28
 VIII vÀ¼AÉ D¤ ¨ÁAAiÀiïÌ ¸ÀA§Azsï eÁ¯Áèöå ¸À¨ÁÝAPï Dqï VÃmï WÁ¯ï

vÀ¼ÉA ¨ÁAAiÀiï
±ÀºgÀ ï, C¤Ìmï G¨Ágï eÁUÁågï
¨ÁAzï, zsÁ duÁAZÉA «¸ÁÛgï, ¥ÁUÉÆgï
¥ÁPÉA, ¥ÁUÁgï ªÀiÁgÁÛvï, ªÀiÁgÉPÁgï
Qæ«Ä, SÉÆ° ªÁí¼£
À ÁvÉA
è

d
«¸ÁÛgï, £À½AiÉÆ ¥ÁAAiÀiï zsÄÀ AªÉÑ

he
IX ªÉļÁå GzÁÌ ªÀ«ð AiÉÄAªÁÑöå ¦qÉAaA £ÁAªÁA D¤ ®PÀëuÁA §gÀAiÀiï.

is
re S B
bl
be T
pu
K
t to©
No

29
 ¥Áoï-8 AiÉÄÃgÉà ¨Á§Ä
¥Àzïå

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

AiÉÄÃgÉ ¨Á§Ä D«Ä ±Á¼ÉPï ªÀZÄÀ AAiÀiÁ

AiÉÄÃUÉÆ ¨ÁAiÉÄ D«Ä ±Á¼ÉPï ªÀZÄÀ AAiÀiÁ

±Á¼ÉPï ªÀZÄÀ AAiÀiÁ D«Ä ±Á¼ÉPï ªÀZÄÀ AAiÀiÁ D«Ä

°¸ÁAªï ²PÀÄAAiÀiÁ PÉÆAQÚ ²PÀÄAAiÀiÁ
to

C D E F ²PÀÄ£ï D«Ä «eÕÁ£ï D¤ UÀtv Â ï ²PÀÄ£ï

ºÀĵÁgï eÁªÀÅAAiÀiÁ §ÄzÀéAvï eÁªÀÅAAiÀiÁ
t
No

±Á¼ÉAvï D¸Ávï ªÀiÁ¸Ég

Û ï ±Á¼ÉAvï ªÉļÁÛvï EµïÖ DªÀiÁÌA
±Á¼ÉAvï D¸Ávï nZÉj vÁAZÉ ¸ÀAVA SɼÄÀ AAiÀiÁ
vÁAZÉA ¨É¸ÁAªï eÉÆqÀÄ£ï D«Ä ªÀÄAiÀiÁà¸Á£ï gÁªÀÅAAiÀiÁ
±ÁuÉ eÁªÀÅAAiÀiÁ §jA ¨sÄÀ VðA eÁªÀÅAAiÀiÁ

¸ÀAUÀº
æ ï : ¥Áoï ¥ÀĸÀPÛ ï ¸À«Äw

30
 D±ÀAiÀiï : ±Á¼Á ¨sÄÀ UÁåðA¤ ²PÀu
ë ï eÉÆqÉA
Ñ KPï ¥Àªæ ÄÀ ÄSï PÉÃAzïæ ±Á¼ÉPï
ªÀZÄÀ £ï D«Ä QvÉA ²PÁÛAªï D¤ §jA ¨sÄÀ VðA PÀ² eÁvÁAªï ªÀļ í îA
É °¸ÁAªï
ºÁAUÁ¸Àgï ¢¯ÁA.

C¨sÁå¸ï

I PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð

±ÁuÉ = §ÄzÀéAvï, eÁuÉÛ :

d
¨Á§Ä = ZÉPÁåð ¨sÄÀ UÁåðAPï ªÉÆUÁ£ï C¥ÀAiÀiÁÛvï, ZÉqÁéA ¨sÄÀ UÁåðAPï ¨ÁAiÉÄ

he
ªÀÄu
í ÁÛvï
¨É¸ÁAªï = D²ªÁðzï; ±Á¼Á = E¸ÉÆ̯ï

is
II
re S
C£ïå °AUï §gÀAiÀiï
B
bl
be T
ZÀ¯ÉÆ DªÀAiÀiï
pu
K

DeÉÆ ¨sÁªï
©

III «gÉÆÃzsï ¸À¨ïÝ §gÀAiÀiï

D¸Á X ºÁAªï X

E拙 X
to

IV jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
t

1. ±Á¼ÉPï D«Ä
No

2. ±Á¼ÉAvï ªÉļÁÛvï DªÀiÁÌA

3. C, D, E, F ²PÉÆ£ï D«Ä eÁªÀÅAAiÀiÁ

4. AiÉÄUÉÆ ¨ÁAiÉÄ D«Ä ªÀZÄÀ AAiÀiÁ

31
 V JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï
1. ±Á¼ÉPï ªÀZÄÀ AAiÀiÁ §jA ¨sÄÀ VðA

2. EµÁÖA ¸ÀªA
É ºÀĵÁgï eÁªÁåA

3. ªÀiÁ¸Ég
Û ÁAZÉA Sɼï SɼA
ÑÉ

d
4. ªÀÄAiÀiÁà¸Á£ï gÁA«ÑA ¨É¸ÁAªï

he
VI JPÁ ªÁPÁå£ï eÁ¥ï §gÀAiÀiï
1. PÀ« ¨Á§ÄPï D¤ ¨ÁAiÉÄPï RAAiÀiï ªÀZÄÀ APï D¥ÀAiÀiÁÛ?

is
re S B
bl
2. ±Á¼ÉAvï RA¬ÄÑ ¨sÁ¸ï ²PÁåA ªÀÄt
í Ä£ï PÀ« ¸ÁAUÁÛ?
be T
pu
K

3. PÉÆuÁZÉA ¨É¸ÁAªï eÉÆqÀÄ£ï ±ÁuÉ eÁAªïÌ PÀ« ¸ÁAUÁÛ?

©

4. PÉÆuÁ ¸ÀAVA SɼÁåA ªÀÄt

í Ä£ï PÀ« ¸ÁAUÁÛ?

VII wPÁÖöåAvï ¢¯Éè ¸À¨ïÝ ªÁ¥Àgïß jw ¸ÀĪÁvï ¨sg

À ï.
to

1. ªÀiÁ¸Ég
Û ï D¤ nZÉgÁA DªÀiÁÌA ¢vÁvï
t

(ZÉÆPÉm
è ÁA / ¨É¸ÁAªÁA)
No

2. EµÁÖA ¸ÀAVA D«Ä (£ÁZÀÄAAiÀiÁ / SɼÄÀ AAiÀiÁ)

3. ±Á¼ÉAvï D«Ä ¨sÁ¸ï ²PÀÄAAiÀiÁ (PÀ£ßÀ qÀ / PÉÆAQÚ)

4. «eÕÁ£ï D¤ ²PÉÆ£ï D«Ä §ÄzÀéAvï eÁªÀÅAAiÀiÁ

(¨sÆ
À UÉÆïï / UÀtv
 ï)

32
 VIII ¥ÀAUÁØAvï ªÉļÀ£Ávï¯ÉÆè ¸À¨ïÝ ¨sÁAiÀiïæ PÁqïß §gÀAiÀiï
1. PÉÆAQÚ, «eÕÁ£ï, UÀtv
 ï, WÀgï

2. ªÀiÁ¸Ég
Û ï, nZÉgï, EµïÖ, °¸ÁAªï

3. ±Á¼Á, ¨sÄÀ VðA, ¥ÀŸÀPÛ ï, Sɼï

d
IX ¥Àzï ¥ÀÄvÉðA PÀgï

he
1. ±Á¼ÉAvï D¸Ávï

is
re S B
bl
be T
pu
eÁªÀÅAAiÀiÁ
K
©

2.±Á¼ÉAvï ªÉļÁÛvï
to

eÁªÀÅAAiÀiÁ
t
No

33
 ¥Áoï-9 GvÉÃé UÁ ¥s®
À
UÀzïå

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

JPÀÌ ¸Á£À UÁAªÁAvÀÄ UÀAUÀuÁÚ ªÉÆt í Ä KPÀÄ ªÉǼÁgÁAZÉÆ D¤ UÀAUÀªiÀ Áä ªÉÆt í Ä

vÁUÉ° ¨ÁAiÀÄè D²ê°Aa. vÁAPÁA KPÀ ¸Á£À ZÉqÄÀ ðA D²ê¯A É .
©

vÁ¤ß KPÀ ªÀÄÄAUÀĸÁPÀ ¥ÉƲê¯A É . ªÀÄÄAUÀĸÀÄ vÁå ZÉqÁðPÀ PÉz£ À Á¬Ä SɼA À iÀÄvÁ¯ÉÆ.
KPï ¢ªÀ¸ÄÀ UÀAUÀuÁÚ PÁAPÀt «PÀÄÌAPÀ ¥ÉAmÁA UÉ¯Æ É .è UÀAUÀªiÀ Áä£À ªÁ¸ÀgÃÉ AvÀÄ
AiÉÄêÀ£ÄÀ ¥À¼A À iÀÄvÀ£Á DqÀ½ ì ÃAvÀÄ PÁA¬Ä GzÁÝPÀ £Á²ê¯A èÉ .
ZÉqÄÀ ðA ¥Á¼ÁÚöåAvÀÄ ¤zÀݯÁA, ªÀÄÄAUÀĸÀÄ ¥Á¼ÁÚöå ¥ÉÆAzÁPÀ ¤zÀݯÁ. GzÁÝPÀ
WÉêÀ£ÄÀ ªÀVÎA AiÉÄvÁÛA ªÉÆt í Ä wà ¥sÄÀ AiÀÄzÀgÀ ¨ÁV® vÁAqÀÄ£ÀÄ ¸ÁAPÀ½ ²gÀPÁ£ÀÄ
to

PÀ¼ÆÉ ì ºÁArj zsg À £

À ÄÀ ZÀªÄÀ PÀ°.
wuÉ vÉvÁAUɯèÉ ¸ÀvÁ£À ªÀÄÄAUÀĸÁPÀ eÁV D¬Äè. zÉÆ¼É ¸ÉÆqÀv£ À Á vÁPÁÌ PÀ¸° À QÃ
t

WÁt²à DAiÀÄ°. zÉÆ¼É ¥sÁ¥ÀÄàtÄ ¥s¼ À AÀ iÀįÁåj KPÀÄ ¸Àg¦ À ºÉÃqÉ WÀįÉƪ è £ À ÄÀ
No

gÁ§¯Á.
Nºï! ºÉÆ ¸Àg¥ À ÄÀ ©t ZÉqÁðPÀ ZÁ§âvÀ QÃA?!
ªÀÄÄAUÀĸÁPÀ C¤ ¸Àg¥ À ÁPÀ PÉz£ À Á¬Ä ªÉÊgÀ. vÁeÉÓ ªÀ¬Äæ DvÀA Û ªÉÆUÁZÉ ZÉqÁðPÀ
©t ¸Àg¥ À ÄÀ ZÁ§âvÀ QÃA ªÉÆt í Ä ¨sA À AiÀÄ.

34
 ªÀÄÄAUÀĸÀÄ gÀ¥ï¤ ¸Àg¥ À Á¯É CAUÁj GqÀ¯Æ É . ¸Àg¥
À ÄÀ ¸ÉÆqÀvª
À ?É vÉƪÀ¬Ä
¨sÄÀ ¸ï PÀg£
À ÄÀ DAiÀįÉÆ. zÉÆUÁÎAPÀ¬Ä RƧ gÀhÄmÁ¥Àn eÁ°è. DSÉÃj ªÀÄÄAUÀĸÁ£À
¸Àg¥ À ÁPÀ f«ê ªÀiÁgÀ¯A É ! xÉÆqÉà ªÉ¼Á£À GzÁÝPÀ ºÁqÀÄAPÀ Uɯ° èÉ UÀAUÀªiÀ Áä
DAiÀÄ°. ¨ÁUÀ® ¸ÁAPÀ¼É ±À§ÄÝ DAiÀÄPÀÄ£ÀÄ ªÀÄÄAUÀĸÀÄ ¨ÁUÀ¯Á ¯ÁVÎA DAiÀįÉÆ.
UÀAUÀªiÀ Áä£À ¨ÁV® GzÁgÉA PÀg£ À ÄÀ ¥À¼A
À iÀÄvÀ£Á ªÀÄÄAUÀĸÀÄ gÁ§¯Á. vÁUɯÉ
ªÀÄĸÀAqÁPÀ ¨sj À gÀUv À À ¯ÁUÀ¯ÁA!
"CAiÉÆåÃ! ºÁå ¥ÁvÀQ ªÀÄÄAUÀĸÁ£À ªÉÄUÉ¯É ZÉqÁðPÀ SɯA èÉ Q!?" C²êA DmÉÆ£ÀÄ

d
UÀAUÀªÄÀ äPÀ zsPÀ Æ
É Ì ¯ÁUÀ¯ÆÉ . ªÀiÁVêA ªÀÄÄPÁj ¥À¼A
À iÀÄ£Á²A ºÁArêɮ PÀ¼¸ À Æ
É Ãa
ªÀÄÄAUÀ¸Á ¨ÉÆqÁj zsÁqÁAiÀįÉÆ. C¨Áâ! vÁå ¥ÉmÁÖ ªÀÄÄAUÀĸÀÄ ºÁ¥ÉÆà¼ÄÀ

he
eÁªÀ£ÄÀ R¯Á¸À eÁ¯ÉA è !
UÀAUÀªiÀ Áä zsÁAªÀ£ÄÀ ¥Á¼ÁÚöå ¯ÁVA DAiÀÄ°. CgÉÃ! ¥Á¼ÁÚöåAvÀÄ ZÉqÄÀ Að xÀAqÀ

is
re S
¤zÀݯÁA. D¤ ¥Á¼ÁÚöå ¥ÉÆAzÁPÀ KPÀÄ ¸Àg¥
B À ÄÀ ªÉÆÃgÀ£ÄÀ ¥Àq¯
À Á!

bl
""CAiÀÄåAiÉÆå! ºÁAªÉA ºÉA PÀ¸¯ À AÉ PɯA
èÉ ?" UÀAUÀªiÀ ÁäPÀ ¥À±ÁÑvÁÛ¥À eÁ¯ÉÆ.è "ªÉÄUÉgÉ
be T
ZÉqÁð¯ÉÆ fêÀÅ gÁQ̯Áå ªÀÄÄAUÀĸÁPÀ ºÁAªÉA «ZÁgÀ£Á²A ¤zÀð¬Ä eÁªÀ£ÄÀ
pu
ªÀiÁgÀ¯AÉ ªÀÄÆ". UÀAUÀªiÀ Áä ªÀÄÄAUÀĸÁ ªÀÄqÁå¯ÁVÎ ¨ÉʸÀÄ£ÀÄ R¼Éå PÁtÄÚ gÀq° À .
K

QvÉÆè ¨ÉÃeÁgÀÄ ¨sÆÉ UÀ¯Áåj EvÉA Û ? ªÉÄ®è¯Æ É ªÀÄÄAUÀƸÀÄ fêÀ eÁvÀª Û ?É

©

D±ÀAiÀiï : ªÀÄ£ÁêPï AiÀiÁ KPï ¸ÀAzÀ¨Ás ðPï ¥À¼¬ À įÉè vÀPuëÀ ï vÁZÉ «±ÁåAvï KPï
WÀmï C©ü¥ÁæAiÀiï D¥ÁÚªïß vÉÆZï C©ü¥ÁæAiÀiï CAwªÀiï eÁªïß ªÀvð À £ï PÀgAÑÉ
¸ÁªÀiÁ£Áå ¸À¨Ágï ¥Á«ÖA D«Ä vÀPu ëÀ ï PÉ¯Æ É è ¤zsÁðgï AiÀiÁ C©ü¥ÁæAiÀiï,
DªÀiÁÑöå C£ÉÆãÃUÁ G¥ÁæAvï §zÀ¯èÉ ¸ÀAzÀ¨ïs ð¬Ä D¸Ávï. "PÀuÁÚgÉ PÀAqÀgÆ À ,
¥ÀgÁA§j¹ £ÉÆÃqÀÄ" ªÀļ í Áîöå PÀ£ßÀ qï UÁ¢ ¥ÀªiÀ ÁðuÉA, RAAiÀiÁÑöå¬Ä «±ÀAiÀiÁZÉgï
CªÉÆg ì Á£ï vÀPu
ëÀ ï ¤zsÁðgï WÉ£Á¸ÁÛ£Á, aAvÀÄ£ï, ¥ÀgÁªÀıïð PÀgïß KPï ¸ÀÆPïÛ
to

C©ü¥ÁæAiÀiï AiÀiÁ ¤zsÁðgï WÉe.É £Á vÀgï ¥À±v ÑÀ ÁÛ¥ï ¥ÁªÀeÉ ¥Àq¯ÛÀ A

É .
C¨sÁå¸ï
t
No

I ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
GvÉéÃUÁ = GzÉéÃUï ¥s¯
À ï = ¥ÀjuÁªÀiï
¸Á£ï = ¯Áí£ï ªÁ¸Àj = gÁAzÁà PÀÆqï
¥s¬
À ÄzÀgÀ = JzÁæZ,É ªÀÄÄPÉA
è ¸ÁAPÀ½ = a¯ÉÆÌ
R¯Á¸ï eÁ¯Éè = ªÉįÉ

35
 II «gÉÆÃzsï ¸À¨ïÝ §gÀAiÀiï

fêï x ¥s¬
À ÄzÀgÀ x

¸Á£ï x ªÀÄQë x

III C£ïå °AUï gÀÆ¥ï §gÀAiÀiï

d
¨ÁªÀÄÄuï - w -

he
vÁPÁÌ - DAiÉÆè -

is
IV re S
C£ïå ªÀZ£
À ï gÀÆ¥ï §gÀAiÀiï.
B
bl
ZÉqÄÀ A - UÁAªï -
be T
zÁzÉÆè -
pu ¨ÁAiÀiïè -
K

ªÀiÁqï - DA¨ÉÆ -
©

V »A GvÁæA ªÁZï D¤ ¸ÀªÄÀ Ó

ªÀÄÄAUÀĸÀÄ ¥Á¼ÁÚöåAvÀÄ ¸ÁAPÀ½
¥sÁµÀÄàt ºÉÃqÉ WÀ¯Æ
É ª
è £
À ÄÀ ªÀÄĸÀAqÁPÀ
to

ºÁ¥ÉÆà¼ÄÀ ¨sÆ
É UÀ¯Áåj ¥À±ÀÑvÁÛ¥À

VI ºÉA ªÁPÁå ¸ÁPÉðA PÀgïß §gÀAiÀiï

t
No

1. vÁAPÁA D²ê¯A
É ¸Á£À ZÉqÄÀ ðA KPï

2. ¸ÀvÁ£À eÁV ªÀÄÄAUÀĸÁPÀ wÃuÉ D¬Äè vÉvÁA UɯèÉ

3. ¤zÀ¯ÁA, CgÉà xÀAqÀ ¥Á¼ÁÚöåAiÉÄ ZÉqÄÀ A

36
 VII jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
1. JPï ¢ªÀ¸ÄÀ UÀAUÀuÁÚ «PÀÄAPÀ ¥ÉAmÁA UɯÆ
É .è

2. ªÀÄÄAUÀĸÀÄ D¤ PÉz£
À ÁA¬Ä ªÉÊgÀ

3. CSÉÃj ¸Àg¥
À ÁPÀ f«ê ªÀiÁgÀ¯A
É

d
4. vÁUÉ¯É ¨sj
À gÀUv
À À ¯ÁUÀ¯ÁA.

he
5. UÀAUÀªiÀ Áä zsÁAªÀ£ÄÀ DAiÀÄ°

is
VIII
re S
zÉQ ¥ÀªiÀ ÁðuÉ §gÀAiÀiï
B
bl
¥À¼É - ¥À¼A
É iÀiÁÛ£Á
be T
AiÉÄÃ -
pu ªÀZï -
K

gÁªï - §gÀAiÀiï
©

SÁ - ªÁZï
t to
No

37
 ¥Áoï-10 «ÄvÁæPï ¥Àvïæ
UÀzïå #32, ©eÉÊ
ªÀÄAUÀÄgî ï
ªÉÆUÁ¼ï D£ÀAzï,
£ÀªÄÀ ¸ÁÌgï,
ºÁå ªÀgÁì D«Ä E¸ÉÆ̯ÁZÉ ¨sÆ É AªÉPØ ï ªÀÄtí Ä£ï PÁgïªÁgï UɯÁèöåAªï. xÀAAiÉÆÑ
¤¸ÀUïð ¥À¼ª É ïß ªÀiÁíPÁ RÆ¨ï ¸ÀAvÉÆøï eÁ¯ÉÆ. ºÁªÉA ¨sÆ É UÀ¯è ÆÉ ¸ÀAvÉƸï

d
vÀÄPÁ PÀ¼Æ É AªïÌ ºÉA ¥Àvïæ §gÀAiÀiÁÛA. ¥ÀAiÉÄA è D«Ä PÁgïªÁgï §AzÁæPï UɯÁèöåAªï.
PÁ½ £ÀA í AiÀiÁÑöå ¥ÀǯÁ ªÀAiÀiÁèöå£ï ªÉvÁ£Á Qwè ªÀÄgÀhiÁ eÁvÁ eÁuÁAAiÀiï?

he
zÉÆ£ï¬Ä ªÁmÁA¤ GzÀPïZï GzÀPï. §AzÁægï ªÉvÁ£Á xÀAAiÀÄg ì ï ªÀq
í ï ªÀq
í ï
¨ÉÆn D¤ zÉUg É ï «ÄÃmï, ¸ÁgÉA, vÁAzÀļï, UÉÆÃAªï ºÁAa gÁ¸ïZï gÁ¸ï.

is
re S
ªÀÄÄPÁgï ¨ÉÊvÀPÆ
gÁ² D¸Ávï. £ÀĸÉA
B É Ã¯ï £ÁAªÁZÉÆ UÁAªï D¸Á. xÀAAiÀiï ªÉªU
Û ¥ÁVà ¨ÉÆn ¥À¼ª É ïß ºÁAªï xÀPÆ É A
è .
É Áîöå ªÀiÁ¸ÁîöåAZÉÆå

bl
¸ÁAeÉgï D«Ä PÁgïªÁgï zÀAiÀiÁð ªÉ¼g É ï C¸ï¯ÁèöåAªï. xÀA¬ÄÑ ªÀÄgÀhiÁ vÀÄPÁ
be T
QvÉA ªÀÄu
puí ï ¸ÁAUÀÄA. ¸ÉÆ©üvï, ¸ÀÄAzÀgï, zÀAiÉÆð, gÉAªÉA zÉUg É ï WÀgÁA,
K

¢ªÁîA, EUÀeÆ É ð! gÉAªÉgï ¨sÄÀ VðA SɼÁÛ°A. ºÁAªÉAAiÀiï xÉÆqÉÆ ªÉüï

SɼÄÀ £ï ¥Á±Ágï PÉ¯Æ É . EvÁèöågï ¸ÀÄAiÉÆð D¸Àª Û Æ
É Ñ ªÉüï eÁ¯ÉÆ. vÉzÁßA
©

¸ÀÄAiÉÆð vÁA¨ÉÆ- ì ºÀ¼ÄÀ ݪÇÉ DA¨Áå ¸ÁPÉÆ𠢸ÁÛ¯Æ É . ¥À¼ª É ïß zÉÆ¼É ¢ªÀPï¯É.
t to
No

38
 zÀAiÀiÁðAvï ªÀÄzsAÉ zÉÆãï UÀÄqÉ D¸Ávï. vÁAPÁA PÀÄgÀäUq À ï D zÉêïUÀqï
ªÀÄíuÁÛvï. vÁå UÀÄqÁåAPï dÄAªÉÇ ªÀÄíuÁÛvï. xÀAAiÀiï ªÀgÁìPï KPï ¥Á«îA
£Àg¹À AºÁa eÁvÁæ eÁvÁ. ºÁå dÄAªÁågï KPï ¢ªÁå SÁA¨ÉÆ D¸Á. gÁwA
¢ªÉÇ d¼ÁÛ D¤ ¨ÉÆnZÁåAPï ªÁmï zÁPÀAiÀiÁÛ.
ªÀÄÄPÁgï ªÉvÁ£Á zÉêïUÀqïZÉÆ zÉSÁªÉÇ ¥À¼A É ªïÌ ªÉļÉÆî ºÉÆ UÁAªï zÀAiÀiÁð
zÉUgÉ ï D¸Á. ºÁå UÁA«Ñ ¸ÉƨsÁAiÀiï UÀÄqÁå ªÀAiÀiÁèöå£ï ¸ÁQ𠢸ÁÛ. eÁAiÉÄÛ
ªÀiÁqï D¤ ¸ÀÄgÉZÉ vÀ¼ÖÉ vÀQè ºÁ¯Éƪïß AiÉĪÁÌgï ¢vÁvï. AiÉÄvÁ-ªÉv¯À É zÀAiÀiÁðAvï

d
¥ÁAAiÀiï zsÄÀ vÁvï. xÀAqï ²ÃvÀ¼ï ªÁgÉA vÁAPÁA xÀAqÁAiÀiï ¢vÁ. PÁ½
£ÀA
í AiÀiï D¤ CgÀ© zÀAiÀiÁðZÉA ¸ÀªÄÉ äÃ¼ï ¥À¼A É ªïÌ ªÉļÁÛ. ºÁå ¸ÀAUÀªiÀ ÁPï

he
¯ÁUÀÄ£ï ºÉÆ UÁAªï ¥À«vïæ C±ÉA ¯ÉPÁÛvï. GzÉAwPï ¸ÀºÁå¢æ zÉÆAUÀgï D¸Á.
C¸Àª Û ÄÉ PÛ ï CgÀ© zÀAiÉÆð, ¨sg
À Æ
À àgï £ÀĸÉA
Û ¢«à £ÀA í AiÉÆ D¤ zÀAiÉÆð xÀAAiÀiï

is
re S
D¸Ávï. C¸À¯Áå UÁAªÁAvï ªÀÄe
B í Æ
É d¯ïä eÁ¯ÉÆ zÉPÄÀ £ï ªÀiÁíPÁ Rƨï

bl
C©üªiÀ Á£ï ¢¸ÁÛ D¤ RIJ eÁvÁ. ºÉA ªÁZÀÄ£ï vÀÄPÁAiÀiï DªÉÆÑ ¥Àj¸Àgï
¥À¼A É ªïÌ ªÀÄ£ï eÁAiÀiïÛ. vÀÄA AiÉÄ. ºÁAªï vÀÄPÁ DªÉÆÑ ¸ÉÆ©üvï ¥Àj¸Àgï
be T
pu
zÁPÀAiÀiÁÛA.
K

vÀÄeÁå ¥À¥à,À ªÀiÁAAiÀiïÌ ªÀÄe

í É £ÀªÄÀ ¸ÁÌgï. zsÁPÉÖ ¨s¬
À ÄÚPï ªÉÆÃUï ¢¯Á ªÀÄu
í ï
¸ÁAUï. zÉÃªï §gÉA PÀgÄÀ A.
©

§gÉA ªÀiÁUÀÄ£ï
vÀÄeÉÆ EµïÖ
¸À«ÄÃgï
D±ÀAiÀiï : ªÀĤ¸ï ¥ÀAiÀiÁÚA zÁéjA ¸À¨Ágï C£ÀĨsª À ï eÉÆqÁÛ. D«Ä DAiÀiÁÛgÁaA
EAVèµï AiÀiÁ UÁAªÁÑöå ¢¸Á¼Áå ¥ÀvÁæA¤, ¸ÀA¸ÁgÁZÁå ««zï gÁµÁÖçAZÁå
to

¸ÉÆ©üvï D¤ ¥À¼A É ªïÌ eÁAiÀiï eÁ¯Éè xÀgÁªÀ¼ï eÁUÁåA «±ÁåAvï eÁuÁ D¤

xÀAAiÀÄgì ï UɯÁèöå ªÉ¼Ágï eÁ¯Áèöå C£ÉÆãÃUÁA «±ÁåAvï ªÀiÁºÉvï ªÁZÀÄAPï
t

¸ÀPÁÛAªï. DªÀiÁÌ å ¨sÆ É AªÁjA D¹Ñ ¸ÀÄAzÀgï, ZÁjwæPï vÀ±A É Zï ¥Àªæ Á¹ vÁuÁA
No

«±ÁåAvï D«Ä eÁuÁéAiÀiï eÉÆrÑ UÀeð É aA. ºÁå ªÀ«ðA DªÀiÁÌA ºÀgï ¸ÀA¸ÀÌøw
«±ÁåAvï vÀ±A É vÁAZÉA eɪu À ï, ¸ÁA¸ÀÌøwPï jw-jªÁfAa ªÀ¼PÀ ï vÀ±A É Zï
vÁAZÉ ªÀAiÀiïæ UËgÀªï ZÀqÁÛ. ºÁå ªÀÄÄSÁAvïæ ºÉgÁAPï vÀ±A É vÁAZÁå ¸ÁA¸ÀÌøwPï
jwAPï GUÁÛöå ªÀÄ£Á£ï D¥ÁÚAªïÌ vÀ±A É Zï UËgÀªÁ£ï ¥À¼A É ªïÌ CªÁÌ¸ï ªÉļÁÛ.
¸ÀªiÀ Á£ÀvÁ vÀ±AÉ Zï C£ïå-¥ÀAUÀqÁAPï eÉÆPÉÛ jw£ï ªÀiÁAzÀÄAPï D¤ UËgÀªï
¢ÃAªïÌ ºÉÆå ¨sÆ É AªÉÇöØ å C¢üPï UÀeð
É ZÉÆ.

39
 C¨sÁå¸ï
1. PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
¤¸ÀUïð = ¥Àj¸Àgï, UÀÄqÉÆ = ¯Áí£ï zÉÆAUÀgï, dÄAªÉÇ = ¢éÃ¥ï, ¨Égï, PÀÄzÀÄ,æ
¸ÁzÀÄgï = ºÀıÁgï, ¢ªÁå SÁA¨ÉÆ = ¢Ã¥À¸A ÛÀ ¨s,À §AzÀgï = vÁªÁðA
gÁAªÉÇÑ eÁUÉÆ, ¸ÀAUÀªiÀ ï = £ÀA
í AiÀiï D¤ zÀAiÀiÁðZÉÆ ªÉÄüï, gÁPÀuï = gÀPÁë.
¥ÀƯï = ¸ÁAPÉƪï, ¢ªÀPï¯É = ¥Àdð¼Éî

II SÁ° eÁUÉÆ C£ïå ªÀZ£

À ï gÀÄ¥ÁA¤ ¨sg
À ï

d
1. ªÀiÁ¹î - ªÀiÁ¸ÉÆîöå 2. ¢ªïß -

he
3. EUÀeïð - 4. £ÀA
í AiÀiï -

is
5. ªÀg¸
re S
À ï -
B
6. ¥ÀƯï -

bl
7. §Azïæ - 8. CA¨ÉÆ -
be T
pu
K

9. eÁvÉÆæ - 10. UÀÄqÉÆ -

©

III JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï

E¸ÉÆ̯Áa Djâ zÀAiÉÆð
zÀAiÀiÁð ªÀÄzsA
É ¨sÆ
É A«Ø
GzÉAwPï zÉÆãï UÀÄqÉ
to

vÁA¨ÉÆì ºÀ¼ÄÀ ݪÇÉ ¸ÀºÁå¢æ zÉÆAUÀgï

t

C¸Àª
Û ÄÉ PÛ ï ¸ÀÄAiÉÆð
No

IV wPÁÖöåAvÉè eÉÆPÉÛ ¸À¨ïÝ «AZÀÄ£ï SÁ° eÁUÉ ¨sj

À Û PÀgï
ªÀÄgÀhiÁ, ªÉ¼gÉ ï, ¥Á±Ágï, eÁvÁæ, ¢ªÁå SÁA¨ÉÆ
1. DªÀiÁÑöå UÁAªÁAvï ºÀgÉåPï ªÀgÁì d£ÉgÁZÁå
¥ÀAiÀiÁèöå ºÀ¥ÁÛöåAvï ZÀ¯ÁÛ.

40
 2. ºÁAªï ªÀÄ»£ÁåPï JPï ¥Á«ÖA ¥ÀÅuï¬Ä PÀÄmÁä ¸ÁAUÁvÁ zÀAiÀiÁð
zÉÆÃ£ï ªÁ wÃ£ï ªÀgÁA ¯ÁA¨ÁAiÉÄPï ZÀ¯ÁÛAªï.

3. ¨sÆ
É AªÉPØ ï Uɯª
èÉ ½
É A ªÉüï eÁ¯ÉÆè PÀ¼ÄÀ APïZï £Á.

4. gÉʯï UÁrAiÉÄgï ¥ÀAiÀiïÚ PÀjÑ ªÉVîZï

5. zÀAiÀiÁðAvï ¥ÀAiÀiïÚ PÀg¯

ÛÀ ÁåAPï ªÁmï zÁPÀAiÀiÁÛ.

d
V SÁ° eÁUÉ ¨sg
À ï

he
1. ªÀÄÄPÁgï ¨ÉÊvÀPÆ
É Ã¯ï £ÁAªÁZÉÆ D¸Á.

is
re S
2. zÉêÀUq
À ÁZÉÆ
B ¥À¼A
É ªïÌ ªÉļÉÆî.

bl
3. ºÁAªï vÀÄPÁ DªÉÆÑ zÁPÀAiÀiÁÛA.
be T
pu
4. AiÉÄvÁ ªÉv¯
À É zÀAiÀiÁðAvï zsÄÀ vÁvï.
K

VI JPÁZï ªÁPÁå£ï eÁ¥ï §gÀAiÀiï.

©

1. QvÉA ¥À¼ª
É ïß ¸À«ÄÃgï xÀPÆ
É ?è

2. gÉAªÉgï PÉÆuï SɼÁÛ°A?

to

3. ªÀiÁqï D¤ ¸ÀÄgÉZÉ vÀ¼ÖÉ PÀ±A

É AiÉĪÁÌgï ¢vÁvï?
t
No

4. vÉÆ UÁAªï ¥À«vïæ ªÀÄt

í Ä£ï QvÁå ¯ÉPÁÛvï?

5. zÀAiÀiÁðAvï ªÀÄzsA
É D¸ÁÑöå zÉÆãï UÀÄqÁåAZÉA £ÁAªï QvÉA?

41
 VII ºÁå ¸À¨ÁÝA ¥À¬ÄÌ KPï ªÀZ£À ï RAAiÉÄÑA D¤ §ºÀĪÀZ£À ï RAAiÉÄÑA ªÀ¼jÉ PÀgï.
(UÀÄqÉÆ, ªÀiÁ¸ÉÆîöå, ¨ÉÆn, E¸ÉÆ̯ï, ¢ªÉÇ, ¢ªÁîA, £ÀA í AiÀiï, ºÁAªï, ¸ÀÄAiÉÆð,
WÀgÁA, EUÀeÆ É ð, SÁA¨ÉÆ, ¨sÄÀ VðA, UÀÄqÉ, vÀ¼à,É ªÁmï)
KPï ¸À¨Ágï

d
VIII ¸À¨ÁÝ UÉÆAzÉÆ¼ï ¨sg
À ï

he
1
❖ ❖ ❖

is
re S B
❖
2 3

bl
4 5
❖
be T
pu
K

6
❖ ❖
©

CqÉé UÁAZï
1. §AzÁægï ¸À¨Ágï gÁªÀ¬Ä¯Éè (2)

2. §AzÁæZÉ zÉUg
É ï gÁ¸ï WÁ°è (3)

3. PÉÆgÀUÁAZÉA ªÀiÁgÁÛvï (2) (¥ÁnA xÁªïß ªÀÄÄSÁgï)

to

4. ¯ÉÆPÁZÉÆ (2)
t

5. zÉÆÃ£ï £ÀA
í AiÉÆ ªÉļÉÆÑ eÁUÉÆ (3)
No

G¨É UÁAZï
1. ªÀiÁeÁæZÆ
É WÉƪï (3)

2. ªÁíuÆ
É ¸ÁQð PÀgÁÛ (2) (¸ÀPA
À iÀiïè xÁªïß ªÀAiÀiïæ)

42
 ¥Áoï-11 WÀgï D¤ ¨sÆ
É AªÁgï ¥ÀÄ«ð¯ÉA V£Áå£ï-1

d
is he
re S B
bl
ºÉA DªÉÄA
Ñ
be T
pu
K

ºÁAvÀÄA D«Ä
©

ªÁªïæ :
to

ºÉA ¦AvÀÄgï ¥À¼ª

É ïß ªÀÄ£ÁêAa ªÀ¼PÀ ï
zsg
À ï D¤ vÁAZÉ «²A ¥ÁAZï
t

ªÁPÁåA ¸ÁAUï.
No

43
 WÀgÁAvï ¸ÀzÁA ªÁ¥ÀgÆ
É Ñöå ªÀ¸ÄÀ Û

ªÀ¸ÄÀ Û ¥À¼,É ªÀ¼PÀ ï zsg

À ï D¤ £ÁAªÁA ¸ÁAUï.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
to
t©
No

44
 WÀgÁAvï ¸ÀzÁA ªÁ¥ÀgÆ É Ñöå ªÀ¸ÄÀ Û
ªÀ¸ÄÀ Û ¥À¼,É ªÀ¼PÀ ï zsg
À ï D¤ £ÁAªÁA ¸ÁAUï.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
t ©
to
No

¸ÀÄZÀ£ï : ZÀrPÛ ï ªÀ¸ÄÀ AÛ a ¥ÀnÖ PÀgï.

45
 WÀgÁAvï ¥ÉǸÉÆÑöå ªÉÆ£ÁÓw

» PÀ¸°
À ªÉÆ£ÁÑvï ?

» WÀgÁAvï D¸ï¯Áèöå Pï zsg

À ÁÛ.

ºÁZÉ zÁzÉè ªÉÆ£ÁÓwPï QvÉA ªÀÄu

í ÁÛvï ?

d
is he
re S B ºÉ ªÉÆ£ÁÓwZÉA £ÁAªï QvÉA?

bl
be T
» ªÉÆ£ÁÓvï WÀgÁA¤ QvÁåPï
pu
K
©

ºÁå avÁæAvï ¯Áí£ï ¦¯ÁA ¸ÁAUÁvÁ.

D¤ D¸Ávï.
to

WÀgÁAvï ºÁAPÁA QvÁåPï ¥ÉǸÁÛvï?

ºÁå ªÉÆ£ÁÓwAa ªÀ¼ÀPï zsÀgï D¤

t
No

£ÁAªï §gÀAiÀiï.

ºÁå ªÉÆ£ÁÓwA xÁªïß DªÀiÁÌA QvÉA

¦AiÉÄAªïÌ ªÉļÁÛ?

46
 WÀgÁAvï ¥ÉǸÉÆÑöå ªÉÆ£ÁÓw

ºÉ ªÉÆ£ÁÓwZÉA £ÁAªï §gÀAiÀiï

d
is he
re S B
bl
ºÁå ªÉÆ£ÁÓwAa ªÀ¼PÀ ï zsg
À ï D¤ vÁAZÉÆ G¥ÀAiÉÆÃUï QvÉA ªÀÄíuï ¸ÁAUï.
be T
pu
K
t ©
to
No

WÀgÁA¤ ¥ÉǸÁÑöå ºÉgï ªÉÆ£ÁÓwA «²A «zÁåyðAPï ²PÉƪÁàöå£ï ªÀiÁºÉvï ¢A«Ñ.

47
 ¥Áoï-12
UÀzïå
¸ÁªÉgÁZÉÆ ¨ÉÆAiÀiïè
¥ÀÅvÀÄg
Û ÆÉ Ñ ¸ÁªÉgï zÀĨÉÆî gÀAiÀiïÛ. vÉÆ
PÀµïÖ PÁqïß D¥ÉÆè ¢¸Àq à Æ
É Û UÁæ¸ï eÉÆqÁÛ¯Æ É .
vÁPÁ PÁ¯Á D¤ ¨ÉƯÁè ªÀļ í îÉ zÉÆãï
¨ÉÆAiÀiïè D¸À¯ è .É vÁå ¨ÉÆAiÀiÁèAZÉÆ ¸ÁªÉgï
§gÁå£ï ¥ÉÆøï PÀgÁÛ¯Æ É . PÁ¯Á ¸ÁzÉÆ

d
eÁªÁ߸À¯ è ÆÉ D¤ PÉÆuÁAiÀiïÌ §gÉÆ vÀgï¬Ä

he
¸ÁªÉgÁ ¸ÀªAÉ ªÀiÁvïæ vÉÆ ¸ÁPÉÆð D¸ÁÛ¯Æ É .
ºÉgÁA¤ ¯ÁVA DAiÀiÁèöågï D¦è RjªÀĸïÛ
zÁPÀAiÀiÁÛ¯Æ É .

is
¥ÀÄvÀÄg
re S
Û ï ¯ÁVê¯Áå zÀ¨ð
B É Avï ¯Ázïæ ±Émï

bl
ªÀÄí¼ÉÆ UÉæøïÛ gÀAiÀiïÛ D¸ï¯ÉÆè. vÁPÁ
¸ÁªÉgÁZÉ ¨sÄÀ AAiÉÄg Ñ ï KPï zÉƼÉÆ D¸ï¯ÉÆ.è
be T
pu
¨ÉƯÁè ¨ÉÆAiÀiïè wPÉÌ G¥ÁæmÉÆ ªÀÄí½î
K

R§gï¬Ä vÁPÁ D¸ï°è. ¸ÁªÉgÁPï PÀ±A É

¥ÀÅuï¬Ä PÀµÁÖgï WÁ®ÄAPï vÉÆ ¸ÀAzÁæ¥ï
©

¸ÉÆzÁÛ¯Æ É .
KPï ¢Ã¸ï ¸ÀPÁ½A ¸ÁªÉgï D¥ÉÆè £ÁAUÀgï DAiÉÄÛ PÀgÄÀ APï PÁªÀiÁgÁZÁå
PÁmÁåPï UÉ¯Æ É . ºÉÆ ªÉÃ¼ï ¥À¼ª É ïß ¯ÁzÀÄæ ±Émï ¸ÁªÉgÁZÁå WÀgÁ UÉ¯Æ É .
UÉÆmÁåAvï ªÀZÄÀ £ï ¨ÉƯÁåPï ¸ÉÆqÉÆAªïÌ vÁuÉA aAvÉA è . ""¸ÁªÉgï £Ávï¯Áèöå
ªÉ¼Ágï ¨ÉƯÁåPï ¸ÉÆqÁèöågï vÉÆ RgÁåªÄÀ ¹Û£ï ¸ÀPÁØAPï G¥Ázïæ ¢Ãvï D¤
to

vÀª¼À ï ¯ÉÆÃPï ¸ÀPÌÀqï ¸ÁªÉgÁPï zÀÄgÉÆ£ ì ï ¥ÀAiÀiïì PÀjv

Û ï' C±ÉA vÁa D¯ÉÆZÀ£ï
eÁªÁ߸ï°è. vÁuÉ UÉÆmÁåAvÁèöå ¨ÉƯÁåPï ¸ÉÆqÀAiÉÆ.è
wvÁèöågï ¸ÁªÉgÁZÉÆ ¸ÉeÁj J«æ¸ï zÁAªÀÅ£ï zÁAªÀÅ£ï PÁªÀiÁgÁZÁå PÁmÁå
t
No

¸À²ðA DAiÉÆè D¤ 'vÀÄeÁå ¨ÉƯÁèPï PÉÆuÉAV ¸ÉÆqÀAiÉÆ'è ªÀÄt í Ä£ï vÁtÂ

¸ÁªÉgÁPï ¸ÁAUÉA è . ¸ÁªÉgÁPï ¨såÉ A ¢¸ÉA è . 'DvÁA ¨ÉƯÁè ¸ÀPÁØAPï vÉÆAzÉæ
¢Ãªïß D¸Á' ªÀÄt í Ä£ï vÁuÉA aAvÉA è . ¸ÁªÉgï zsÁAªÁA zsÁA«A D¥Áèöå WÀgÁ
¯ÁVA DAiÉÆ.è UÉÆmÁåAvï ¥À¼¯ É Áågï ¨ÉƯÁè £Á. ºÉuA É vÉuAÉ ¥À¼¯É Áågï ¨ÉƯÁè
¢¸À£Á. ±ÉeÁgÁaA vÉÆmÁA, gÀhiÁqÁA PÁAAiÀiï vÁuÉA ¥Áqï PÀgïß WÁ°èA
¢¸À£ÁAvï. ¨ÉƯÁè RAAiÀiï UÉ¯Æ É .

48
 J«æ¸ÁPï Wɪïß ¸ÁªÉgï ºÉuAÉ vÉuAÉ zsÁAªÉÇ.è ¨ÉƯÁè ¢¸À£Á. JPï PÀqÉ ¯ÉÆPÁAZÉÆ
ªÀq
í ï KPï dªÉÆ dªÀiï¯ÉÆ.è ¸ÁªÉgÁPï ¨sA É ¢¸ÉA è . 'ºÁå ¨ÉƯÁè£ï PÉÆuÁ¬ÄÌ
ºÁAqÀÄ£ï Dqï WÁ¯ÉA PÁAAiÀiï ªÀÄt í Ä£ï vÁuÉ J«æ¸ÁPï ¸ÁAUÉA è . ¥ÀÇuï
¯ÁVA ªÀZÄÀ £ï ¥À¼¯ É Áågï xÀAAiÀÄg ì ï 'qÉƯÁèZÆ É PÉÆ«Är ¸ÀPð À ¸ï' ZÀ¯ÁÛ¯Æ É .
¯ÉÆÃPï ¸ÀPÌÀqï vÉA ¥À¼A É ªïÌ dªÀį è Æ É .
DPÁAvÁ£ï D¤ ¥ÀÄgÁ¸Àu£ É ï ¸ÁªÉgï ¨ÉƯÁèPï ¸ÉÆzÀÄ£ï ªÉvÁ£Á JPÀqÁÑöå£ï
'¸ÁªÉgÁªÀiÁ, ªÀiÁíPÁ gÁPïªÀiÁªÀÄÄ ªÉVÎA AiÉÄ ¸ÁªÉgÁªÀiÁ ªÀiÁíPÁ gÁPï' ªÀÄt í ÑÂ
¨Éƨï DAiÀiÁÌ°. ¸ÁªÉgÁªÀiï vÉuA É UÀÄAªÉÇ£ï ¥À¼v É Á£Á D¥Áèöå WÀgÁ ¥ÁPÁågï

d
ZÀqï¯ÉÆè ¯ÁzÀÄæ ±Émï ¨ÉÆÃ¨ï ªÀiÁgÁÛ¯Æ É . xÀAAiÀiï ¸ÀPA À iÀiïè ¨ÉƯÁè ¨ÉÆAiÀiïè

he
¯ÁzÀÄæ ±ÉnPï ¥À¼ª É ïß ºÁAPÉv æ Á¯ÉÆ.
¸ÁªÉgÁPï ¨ÉƯÁèPï ¥À¼ª É ïß RĶ eÁ°. vÁuÉA ªÉVA ªÉVA ªÀZÄÀ £ï ¨ÉƯÁèPï

is
¯ÁVA ªÉÇqÉÆ.è
re S
wvÁèöågï ¯ÁzÀÄæ ±Émï ¥ÁPÁå ªÀAiÉÆè zÉAªÀÅ£ï ¸ÀPA À iÀiïè DAiÉÆ.è vÁuÉA ¸ÁªÉgÁªÀiÁZÉÆ
B
bl
G¥ÁÌgï ¨ÁªÀÅqÉÆ.è 'ºÁAªÉA vÀÄPÁ ªÁAiÀiïÖ PÀjeÉ ªÀÄt í Ä£ï ¨ÉƯÁèPï ¸ÀÄlAiÉÆ.è
be T
¥ÀÇuï ¥ÁnA ªÀiÁíPÁZï ªÁAiÀiïÖ eÁ¯ÉA' ªÀÄu í Á¯ÉÆ vÉÆ. 'ºÉgÁAPï ¥Áqï
pu
aAvÁèöågï DªÀiÁÌAZï ¥Áqï eÁvÁ ªÀÄt í Ä£ï ªÀiÁíPÁ PÀ¼îA É . ªÀiÁíPÁ ªÀiÁ¥ï PÀgï'
K

ªÀÄt
í Ä£ï vÁuÉ ¸ÁªÉgÁªÀiÁZÉA ¨ÉÆUÀu ì AÉ ªÀiÁUÉA è .
©

- ¥Áoï ¥ÀĸÀPÛ ï ¸À«Äw

D±ÀAiÀiï : ¸À¨Ágï ¸ÀAzÀ¨Ás ðgï D«Ä ºÉgÁAPï ªÁAiÀiïÖ PɯÁèöå ªÉ¼Ágï ªÁ
ªÁAiÀiïÖ aAvï¯Áèöå ªÉ¼Ágï DªÀiÁÌAZï vÉA ªÁAiÀiïÖ eÁAªÉA Ñ D«Ä DAiÀÄ̯ÁA.
eÁ¯Áågï¬Ä DªÀiÁÑ ºÁvÁAvï C¢üPÁgï ªÁ ¥ÀAiÉÄå D¸ï¯Áèöå ªÉ¼Ágï ºÉgÁAPï
ªÁAiÀiïÖ PÀgAÑÉ ¸ÁªÀiÁ£ïå ºÉ PÁtÂAiÉÄ ªÀÄÄSÁAvïæ D«Ä ¸ÀªÁAð¤ PÀ¸¯ À Áå ¸ÀAzÀ¨Ás ðgï
eÁ¯Áågï¬Ä ºÉgÁA «±ÁåAvï ªÁAiÀiïÖ aAw£Á±ÉA ZÀvÁæAiÀiï WÉdAiÀiï ªÀÄu í ï
to

G¯ÉÆ ¢vÁAªï.
C¨sÁå¸ï
t

I PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð

No

zÀĨÉÆî = PÀµÁÖ£ï fAiÉÄAªÉÇ,Ñ 'UÀjèï

¢¸ÀàqÆ É Û = ¸ÀzÁAZï; UÁæ¸ï = fêÀ£z À Ágï, SÁuï eɪu
À ï
ªÁAzÉ = G¥Àzïæ, PÀµïÖ ; RjªÀĸïÛ = ºÀAPÁgï
UÉÆmÉÆ = UÉÆgÁéAZÉÆ ªÀ¸ÛÉ eÁUÉÆ
gÀAiÀiïÛ = ¸ÁUÉƼÉUÁgï ; zÀÄgÉÆuì A
É = pPÁ

49
 II SÁ° eÁUÉÆ ¨sw
À ð PÀgï
1. ¥ÀÄvÀÄg
Û Æ
É Ñ ¸ÁªÉgï gÀAiÀiïÛ (zÀĨÉÆî / UÉÃæ ¸ïÛ )
2. ¸ÁªÉgï ¨ÉÆAiÀiÁèAZÉÆ ¥ÉÇøï PÀgÁÛ¯Æ
É . (§gÁå£ï /
ªÁAiÀiÁÖ£ï)
3. PÁ¯Á eÁªÁ߸ÉÆè (¸ÁzÉÆ / ºÀgÁ«Ä)
4. ¯ÁzÀÄæ ±Émï ¸ÁªÉgÁZÁå WÀgÁ (DAiÉÆè / UɯÆ
É )

d
5. ¯ÉÆPÁAZÉÆ dªÀiï¯ÉÆè (dªÉÆ / ¥ÀAUÀqï)

he
III vÁ¼ï ªÉļÀAiÀiï

is
re S
¯ÁzÀÄæ ±Émï
B J«æ¸ï

bl
PÁ¼ï PÉÆ«Är ¸ÀPð
À ¸ï
be T
±ÉeÁj
pu ºÁAPÉævÁ¯ÉÆ
K

qÉƯÁèZÆ
É ¸ÁzÉÆ
©

¨ÉƯÁè UÉÃæ ¸ïÛ gÀAiÀiïÛ

IV ¥À¼É ªÁZï ¸ÀªÄÀ Ó D¤ §gÀAiÀiï

¥É¯ÁåZA
É §gÉA aAvÁèöågï DªÀiÁÌA eÁvÁ (§gÉA / ªÁAiÀiïÑ)
ºÉgÁAPï ¥Áqï aAvÁèöågï DªÀiÁÌAZï eÁvÁ (¥Áqï / §gÉA)
to

V »A GvÁæA PÉÆuÉA PÉÆuÁPï ¸ÁAVèA :

1. 'vÀÄeÁå ¨ÉƯÁèPï PÉÆuÉAV ¸ÉÆqÀAiÉÆ'è
t
No

2. 'ºÁå ¨ÉƯÁè£ï PÉÆuÁ¬ÄÌ ºÁAqÀÄ£ï Dqï WÁ¯ÉA'

3. ºÉgÁAPï ¥Áqï aAvÁèöågï DªÀiÁÌAZï ¥Áqï eÁvÁ.

50
 VI ¥À¼É ªÁZï ¸ÀªÄÀ Ó D¤ §gÀAiÀiï.
1. ¯ÉÆAPÁØZAÉ PÁªÀiï PÀgÆÉ Ñ PÁªÀiÁgï
2. ¸ÉÆ£ÁåZAÉ PÁªÀiï PÀgÆÉ Ñ ¸ÉÆ£Ágï
3. ªÀ¸ÄÀ g
Û ï GA§¼ÉÆÑ (ªÀiÁ¸Ég
Û ï / zsÆ
É uÁÌgï)

4. ªÀ¸ÄÀ g
Û ÁA ²AªÉÇÑ (¸ÀÄvÁgï / zÀfð)

5. gÀÄPÁqÁZÉA PÁªÀiï PÀgÆ

É Ñ (¸ÀÄvÁgï / zsÆ
É uÁÌgï)

d
6. ªÀ¸ÄÀ g
Û ÁA ªÉǼÉÆÑ (¸Á¼ÁåAZÉÆ / zÀfð)

he
7. ²AªÉZ
Ú A
É PÁªÀiï PÀgÆ
É Ñ (ªÀiÁ¸Ég
Û ï / zÀfð)

is
re S
8. ¨sÄÀ UÁåðAPï ²PÉÆAªÉÇÑ
B
(¸Á¼ÁåAZÉÆ / ªÀiÁ¸Ég
Û ï)

bl
be T
VII vÀÄPÁ PÀ½vï D¸ÁÑöå ªÉÆ£ÁÓwAa ¥ÀnÖ PÀgï
pu
K

gÉ , zÀÄ , UÁ , ªÀiÁ , ¥É
©

¸ÀÄ , GA , ªÀiÁA , ªÁ , UÁ
PÀ , ªÁA , ¨ÉÆ , ZÁ , PÁ
t to
No

51
 ¥Áoï-13
¥Àzïå
¯ÉÆÃPïªÉÃzï
PÉÆAQÚ ¯ÉÆÃPïªÉÃzï VgɸïÛ D¸Á ªÀÄu í ÁÑöåPï PÁAAiÀiï zÀĨÁªï £Á. ¸À¨Ágï
zsª
À iÀ ïð-eÁwPÁwAZÁå ¯ÉÆPÁA¤ wPÁ ªÁqÀAiÀiÁèA. ºÁAUÁ¸Àgï ««zsï ¨ÉÆ°A
¥ÀAUÁØAZÁåA ªÀÄzsA
É ¥ÀZ
æ °
À vï D¸ÁÑöå ¨sÄÀ UÁåðAPï SɼÆÉ AªÁÑöå UÁ£ÁAZÉ xÉÆqÉ
ªÁAmÉ ¢¯Áåvï.

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K
©

¨sÄÀ UÁåðAPï ¤zÁA«ÑA UÁ£ÁA (¸ÁgÀ¸év

À ï)

vÁ vÁ wAUÀuÁ ¨Á¨Á
to

¸Á£ÀÄa ªÁAAiÀÄÎuÁ
ªÁAAiÀÄÎuÁZÉ ¥Àr£ï vÀÄPÁ
t

PÉÆPÉÆa ªÁr£ï
No

UÁUÁ ¥ÀÅvÁÛ UÁUÁ

¨Á¥Àà AiÉÄvÀ¯ÆÉ UÁUÁ
PÉPA
É ºÁqÀ¯ Û Æ
É UÁUÁ
¥ÀÄvÁPï SÁªÉv¯ À Æ
É UÁUÁ
PɼAÉ ¥ÀÅvÁPï ¢vÀ¯Æ É

52
 ¹¢Ý ¯ÉÆPÁ ªÀÄzÉA ¨sÄÀ UÁåðAPï SɼÆ
É A«ÑA UÁ£ÁA

CgÉà eÉÆ¥ÀAiÀiÁè
eÉÆ eÉÆ eÉÆ eÉÆgÉÃ PÀAzÁ eÉÆ eÉÆ eÉÆ
¨Á¼Á CuÁÚ AiÉÄvÀ¯ÆÉ ºÉÆA ºÉÆA
vÀ¼ÁåAvï ¥ÁAAiÀiï zsÄÀ ªïß AiÉÄvÀ¯Æ
É ºÉÆA ºÉÆA
¥ÉjAvï DA¨ÉÆ ¦PÀ¯ è Æ É ºÉÆA ºÉÆA
¨Á¼ÁPï ºÁqïß ¢vÀ¯Æ É ºÉÆA ºÉÆA

d
he
Qæ¸ÁÛAªÁA ªÀÄzÉA ¨sÄÀ UÁåðAPï SɼÆ
É A«ÑA UÁ£ÁA
d¬ÄUÉÆ d¬Ä ¨ÉÆPÁè£ï SÉ° ¸ÁAiÀiï

is
re S
D¤ UÉÆmÁåAvï D¸Á UÁAiÀiï
¨Á¼Á zÀÆzï ¦AiÉÄAªïÌ eÁAiÀiï
B
bl
zÀÄzÁZÉ ¨sÄÀ PÉ QvÉA vÀÄPÁ ¢ÃAªï
be T
PÀÄqÁÛöå zÀÄzÁZÉ ¨Á¼É ¸ÁAiÀiï ¯ÁAªï.
pu
K

PÀÄqÁäöåA ªÀÄzsAÉ ¨sÄÀ UÁåðAPï SÉ¼Æ É A«ÑA UÁ£ÁA

©

C¨Éà ¨ÉƨÉà PÀAiÀiÁègï ªÀiÁªÀiÁ¯ÉA ZÉqÄÀ A §AiÀiÁègï

¨ÉƨÉà ¨sÁeï ¨ÉƨÉà ¨sÁeï MmÉÖ PÀAiÀiÁègï
ªÀiÁªÀiï AiÉÄvÀ¯Æ É gÉ ¥ÀÄvÁ PÀÄqÁØöå §AiÀiÁègï
ªÀiÁªÀiÁ£ï ¢¯ÁA vÀªA êÉ RZÁÑ SÁAzÁgï WɪA ÑÉ
DAVØ ªÉ¯ í Áågï «PÀ£Á WÀgÁ ºÁqÁèöågï ¦PÀ£Á
ªÁmÉgï §ÆºÀÄß SÁªÉA Ñ .
t to

D±ÀAiÀiï : PÀÄrä, ¹¢Ý, ¸ÁgÀ¸éÀvï D¤ Qæ¸ÁÛAªï ¯ÉÆÃPï ««zï ¨ÉÆ°A¤ PÉÆAQÚ

No

G¯ÉÆAªÉÇÑ ¯ÉÆÃPï. C±ÉAZï D¤ ¸À¨Ágï ¥ÀAUÀqï PÉÆAQÚ (¨ÉÆ°) ªÁ¥ÀgÁÛvï.

ºÀgï ¨ÉÆ°A¤ ««zsï UÁ£ÁA D¸Ávï. D¤ ºÁå UÁ£ÁA¤ f«vÁaA °¸ÁAªÁA
D¸ÁÛvï. C±ÉA UÁ£ÁA zÁéjA ¨sÄÀ UÁåðAPï SÁuÁ-eɪÁÚa, §gÉA-ªÁAiÀiïÖ,
RıÁ¯ÁAiÀiï ºÁAa ¨s¥ À Æ
À ðgï ªÀiÁºÉvï ¯Á¨ÁÛ.

53
 C¨sÁå¸ï
I ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
¸Á£ÀÄa = ¯Á£ÉA ê , ªÁAAiÀÄÎuï = ªÁAAiÉÄÎA,
PÉÆPÉÆ = ²vÁPï ¨sÄÀ UÁåðA¤ ªÁ¥ÀgÆ É Ñ ¸À¨ïÝ
¨Á¥Àà = ¨Á¥ÀAiÀiï,
PÉPA
É - PɼÁåPï ¨sÄÀ UÁåðA¤ ªÁ¥ÀgÆ
É Ñ ¸À¨ïÝ.
¥Éj = vÉÆmï, ¸ÁAiÀiï = ºÀÄ£ï zÀÄzÁ ªÀAiÀiïæ ªÀiÁArÑ zÁmï ¸ÁAiÀiï,
PÀÄqÉA
Û = zÀÆzï ªÉÄeÉÓA ¸ÁzÀ£ï,

d
¨ÉƨÉÆ = UÉÆqÉê ¥ÉǼÉ, vÁAzÁîa ¥Éǽ

he
MmÉÖ = §ÄgÁPï D¸ÉA Ñ , §ÆºÀÄß = §¸ÀÄ£ï,
SÁªÉA Ñ = SÁAªÉA Ñ , RZÁÑ = RAAiÀiÁÑöå

is
*UÁUÁ D¤ ºÉÆA ºÉÆA ºÉ UÁ£Á ªÀÄzsÄÀ gï D¤ ¸ÀÄqÁ¼ï PÀgÄÀ APï ªÁ¥Àg¯
re S èÀ É
¸À¨ïÝ ºÁAPÁA «AUÀqïZï Cxïð £Á.
B
bl
II zÉQ ¥ÀPæ Ágï §gÀAiÀiï
be T
«PÁÛ X WÉvÁ
pu «PÁÛ X
K

¦PÉA X vÀ£ð É A ¦PÉA X

AiÉÄà X ªÀZï AiÉÄ X
©

ºÁqï X ¸ÉÆqï ºÁqï X

III JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï

vÁ vÁ wAUÀuÁ ¥ÀÅvÁPï SÁªÉv¯
À Æ
É
to

PÉPA
É ºÁqÀ¯
Û Æ
É ¨ÉÆPÁè£ï SÉ° ¸ÁAiÀiï

CuÁÚ AiÉÄvÀ¯Æ
É WÀgÁ ºÁqÁèöågï ¦PÀ£Á
t
No

d¬ÄUÉÆ d¬Ä ¸Á£ÀÄa ªÁAAiÀiÁÎuÁ

DAVØ ªÉ¯
í Áågï «PÀ£Á ¥ÁAAiÀiï zsÄÀ ªïß AiÉÄvÀ¯Æ
É

54
 IV jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
1. ªÁAAiÀÄÎuÁZÉ vÀÄPÁ PÉÆPÉÆa

2. ¨Á¥Àà UÁUÁ PÉPA

É UÁUÁ

3. ¥ÉjAvï DA¨ÉÆ ºÉÆA ºÉÆA ¨Á¼ÁPï ºÁqïß

ºÉÆA ºÉÆA

d
4. UÉÆmÁåAvï D¸Á ¨Á¼Á zÀÆzï ¦AiÉÄAªïÌ

he
5. ¨ÉƨÉà ¨sÁeï ¨ÉƨÉà ¨sÁeï ªÀiÁªÀiï AiÉÄvÀ¯Æ
É gÉ ¥ÀÄvÁ

is
V
re S
¥Àzï ¥ÀÄvÉðA PÀgï
B
bl
1. vÁvÁ wAUÀuÁ
be T
pu
K
©

ªÁr£ï

2. d¬ÄUÉÆ d¬Ä
t to

¸ÁAiÀiï ¯ÁAªï
No

VI JPÁ ªÁPÁå£ï eÁ¥ï ¢.

1. RAAiÀiÁÑöå£ï PÉÆPÉÆ ªÁr£ï ªÀÄt
í Ä£ï DªÀAiÀiï ¨Á¨ÁPï ¸ÁAUÁÛ?

55
 2. ¨Á¥Áà ¥ÀÄvÁPï QvÉA ºÁqïß SÁªÉv¯
À Æ
É ?

3. DA¨ÉÆ RAAiÀiï ¦PÀ¯

è Æ
É ?

4. ¸ÁAiÀiï PÉÆuÉA SÉ°?

d
5. ªÀiÁªÀiÁ¯ÉA ZÉqÄÀ A RAAiÀiÁÑöågï D¸Á?

is he
6. ªÀiÁªÀiÁ£ï ¢¯ÉA
re S è vÀªA
êÉ RAAiÀÄg
ì ï SÁAªÉA
Ñ
B
bl
be T
VII
pu
jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
K

1. ¨Á¼ÁZÉÆ CuÁÚ ¥ÁAAiÀiï zsÄÀ vÀ¯Æ

É .
©

2. UÁAiÀiï D¸Á.

3. ªÀiÁªÀiÁ£ï ¢¯ÁA.

4. ªÀiÁªÀiï gï AiÉÄvÀ¯Æ
É .
to

5. PÉÆAQÚ ¯ÉÆÃPï ªÉÃzï D¸Á.

t

VIII zÉQ ¥ÀPæ Ágï §gÀAiÀiï

No

1. «PÁÛ - «PÀ£Á 2. ¦PÁÛ - ¦PÀ£Á

3. AiÉÄvÁ - 4. ºÁqÁÛ -

56
 ¥Áoï-14 DªÉÄAÑ gÁeïå PÀ£ÁðlPÀ
UÀzïå

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

D«Ä ¨sÁgÀvï zɱÁaA ¨sÄÀ VðA zÉPÄÀ £ï DªÀiÁÌA ¨sÁgÀwÃAiÀiï ªÀÄu í ÁÛvï. ºÁå
©

¨sÁgÀvï zÉñÁPï DªÀAiÀiïÌ ¸Àj PÀgÁÛvï D¤ wPÁ ¸À¨Ágï ¨sÄÀ VðA. vÁå ¨sÄÀ UÁåðA
¥À¬ÄÌ wa ªÀiÁí®Ïr zsÄÀ ªï PÀ£ÁðlPï. PÀ£ÁðlPï ¨sÁgÀvÁAvï zÀQu ë ï ªÁAmÁåPï
D¸ÉA
Ñ ¸ÉÆ©üvï ¸ÀÄAzÀgï gÁeï. PÀ£ÁðlPï gÁeÁAvï fAiÉÄAªÉÇÑ ¯ÉÆÃPï PÀ£ßÀ qÀ
¨sÁ¸ï G®AiÀiÁÛ. PÀ£ßÀ qÀ DªÀiÁÑöå gÁeÁa C¢üPÈÀ vï ¨sÁ¸ï.
PÀ£ÁðlPÁZÉ ¥À²ª Ñ iÀ ï PÀIJgï Djâ zÀAiÉÆð UÁeÉÆvÁ. PÀgÁªÀ½Avï GvÀg Û À PÀ£ßÀ qÀ,
to

GqÀĦ, zÀQt ë PÀ£ßÀ qÀ ªÀÄu

í ÑÉ wãï f¯Éè D¸Ávï. ºÁå wãï f¯ÁèöåA¤ ZÀqï¸ÉÆ
PÉÆAQÚ ¯ÉÆÃPï D¸Á. ºÁAUÁ¸Àgï vÀļÀÄ ¯ÉÆÃPï¬Ä ªÀ¹Û PÀgïß D¸Á. PÀ£ÁðlPÁZÉ
GvÀgÛ PÉ ï ªÀĺÁgÁµÁÖç, vÉ£ÁÌPï PÉÃgÀ¼À D¤ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, ªÀÄÄqÁèPï DAzs¥ Àæ z
æÀ ÃÉ ±À
t
No

D¤ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ gÁeÁAa UÀqï D¸Á.

PÀ£ÁðlPÁAvï ¸ÀºÁå¢æ ¥Àªð À vï GvÀgÁÛvï. ºÁå ¥Àªð
À vÁgï HAZï WÁnAiÉÆ,
gÁ£Á ¨sg À ÄÀ £ï D¸Ávï. gÁ£ÁA¤ UÀAzsï, ¸ÁUÉÆtÂ, ©nZÁå gÀÄPÁAa ¸ÀA¥ÀwÛ
¨sg
À Áèöå. avÁîA, ²Aªï, ªÁUï, D¸Éé¯ï, ºÀ¹Û ºÁå gÁ£ÁA¤ fAiÉÄvÁvï. ©½Vj
¨ÉÃmï, ªÀįɪÄÀ ºÁzÉñÀégÀ ¨ÉÃmï, ¨Á¨Á §ÄqÁ£ï Vj ºÁå gÁeÁa ¸ÉƨÁAiÀiï
ZÀqAÀ iÀiÁÛvï.

57
 ªÉÄʸÀÆgÁAvÉA
è gÁªÉîgï, ºÀA¥ÉAwèA ¨ÁAzÁàA, ¨ÁzÁ«Ä, LºÉƼÉ, ¥ÀlÖzÀ PÀ®Äè
ºÁAUÁaA ¢ªÁîA, ¨ÉîÆgÀÄ, ºÀ¼© É ÃqÀÄ D¹ÑA ºÉÆAiÀļ
ì À gÁAiÀiÁAaA ¢ªÁîA
PÀ£ÁðlPÁa UÉÃæ ¸ïÛPÁAiÀiï ¥ÁZÁgÁÛvï.
¨ÉAUÀÄîgï PÀ£ÁðlPÁZÉA gÁeï ±Àºg À ï, ªÀÄAUÀÄîgï, ªÉÄʸÀÆgï, ºÀÄ©î-zsÁgÁéqï,
¨É¼ÁÎAªï ºÉgï ¥Àª
æ ÄÀ ÄPï ±ÀºgÀ ÁA eÁªÁ߸Ávï. ±ÀgÁªÀw, £ÉÃvÁæªw À , PÁ½, vÀÄAUÁ-
¨sz
À Áæ ºÁå gÁeÁAvÉÆè ¥Àª æ ÄÀ ÄPï £ÀA
í AiÉÆ, vÀ®PÁªÉÃjAvï G¨ÉÆ£ Ñ ï ¥ÀǪÁðPï
ªÁ¼ÁÑöå PÁªÉÃj £ÀA
í AiÀiïÌ zÀQt ë UÀAUÁ ªÀÄuí ÁÛvï. w PÀ£ÁðlPÁa fÃªï £ÀA í AiÀiï

d
ªÀļ
í Áågï ZÀÆPï £Á.

he
««zsï ¨sÁ¸ÉÆ G¯ÉÆA«ÑA, ««zsï zsª À iÀ ïð ¥Á½ÑA, ««zsï eÁw PÁwAaA
D«Ä PÀ£ÁðlPÀ ªÀiÁAiÉÄaA ¨sÄÀ VðA.

is
re S B - ¸ÀAUÀº
æ ï

bl
D±ÀAiÀiï : ºÀgPÉ Á ªÀÄ£ÁêPï DªÀAiÀiï, DªÀAiÀiï ¨sÁ¸ï D¤ ªÀiÁAAiÀiï UÁAªï
be T
pu
D¸ÁÛ. ºÉÆå wãï¬Ä UÀeÁ° ªÀÄ£ÁêPï C¹ävÁAiÀiï ¢vÁvï. D«Ä ¨sÁgÀvÁZÁå
K

PÀ£ÁðlPÁAvï ªÀ¹Û PÀgÁÛAªï. zÉPÄÀ £ï PÀ£ÁðlPï gÁeÁå «²A DªÀiÁÌA ªÀiÁºÉvï

D¹Ñ UÀeïð.
©

C¨sÁå¸ï
I ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
¸ÀÄAzÀgï = ¸ÉÆ©üvï; UÁeï = ¯ÁígÁAZÉÆ DªÁeï; Vj = zÉÆAUÀgï;

II
to

C£ïå °AUï gÀÆ¥ï §gÀAiÀiï

zÁPÉÆè : ¨sÄÀ UÉÆð - ¨sÄÀ UÉðA
t

1. vÁPÁ - 2. vÉÆ -
No

3. ¥ÀÇvï - 4.¨Á¥ÀÅÀ AiÀiï-

IIIC£ïå ªÀZ£À ï gÀÆ¥ï §gÀAiÀiï

zÁPÉÆè : ºÁAªï : D«Ä

58
 1. vÁPÁ - 2. w -

3. ¨sÄÀ UÉÆð - 4.¨sÄÀ UÉðA-

IV ¥À¼,É ªÁZï D¤ ¸ÀªÄÀ Ñ

¨ÉÃmï - G¨Ágï eÁUÉÆ (¨ÉlÖ) ;
§AiÀiïè - vÀ¥ÌÀmï, «¸ÁÛgï eÁUÉÆ (§AiÀÄ®Ä)
»mïè - »vÀ¯ï, vÉÆÃmï - zÉÆÃmï, DAUÀuï - CAUÀuï; fj - RtÂ

d
zÉA«Û - zÉA«Ú; UÀÄAr - ¥sÆ É Aqï;

he
¨ÁAAiÀiï, £ÀA
í iÀiï, vÀ¼A
É ªÀiÁmÉA, zÀAiÉÆð, ¸ÀÄjAUï, vÉÆÃqï, UÁzÉÆ, ¨ÁUÁAiÀiïÛ

is
V re S
wPÁÖöåAvï ¢¯Éè ¸À¨ïÝ ªÁ¥Àgïß jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï. (¨sÁgÀvï, PÀ£ÁðlPï, ¨sÁgÀwÃAiÀiï,
zÀQëuï, ¨Émï, zÉÆAUÁæ)
B
bl
1. D«Ä zɱÁaA ¨sÄÀ VðA zÉPÄÀ £ï DªÀiÁÌA ªÀÄu
í ÁÛvï.
be T
pu
2. ¨sÁgÀvÁAvï ªÁAmÁåAvï
K

D¸ÉA
Ñ ¸ÉÆ©vï gÁeï.
©

3. ©½Vj, ªÀįɪÄÀ ºÀzÃÉ ±Àég,À ¨Á¨Á §ÄqÀ£ï

4. ºÁå zɱÁPï DªÀAiÀiïÌ ¸Àj PÀgÁÛvï.
5. gÁeÁåAvï fAiÉÄAªÉÇÑ ¯ÉÆÃPï PÀ£ßÀ qï G®AiÀiÁÛ.
to

VI ¥À¼,É ªÁZï, ¸ÀªÄÀ Ó D¤ §gÀAiÀiï

1. ªÀiÁí®Îr - ¤ªÀiÁt = ¤ªÀiÁtÂ
t
No

2. ¥À²ª
Ñ ÄÉ Avï - ¥ÀǪÁðAvï ¥À²ª
Ñ ÄÉ Avï
3. GvÀg
Û A
É vï - zÀQu
ë A
É vï zÀQu
ë A
É vï
4. ªÀAiÀiïæ - ¸ÀPA
À iÀiïè ªÀAiÀiïæ
5. G¨Ágï - vÀ¥ÌÀmï vÀ¥ÌÀ mï

59
 VII ¸ÀªÁ¯ÁAPï JPÁ ªÁPÁå£ï eÁ¥ï §gÀAiÀiï
1. D«Ä RAAiÀiÁÑöå zɱÁaA ¨sÄÀ VðA?

2. PÀ£ÁðlPÁZÉ ¥À²ª
Ñ ÄÉ Avï PÉÆuï UÁeÉÆvÁ?

3. PÀgÁªÀ½Avï QvÉè f¯Éè D¸Ávï?

d
4. zÀQt
ë UÀAUÁ PÉÆuï?

he
5. PÀ£ÁðlPÁZÉA gÁeï ±Àºg
À ï RAAiÉÄA
Ñ ?

is
re S B
bl
6. PÀ£ÁðlPÁAvÁèöå£ï RAAiÉÄÑ ¥Àªð
À vï GvÀgÁÛvï
be T
pu
K

VIII ¥À¼,É ªÁZï, ¸ÀªÄÀ Ó

zÀAiÉÆð UÁeÉÆvÁ ªÁUï UÀgÆ É eÁÛ ªÀiÁdgï «ÄAAiÀiÁªÁÛ
©

UÁAiÀiï ºÁA¨ÉvÁ PÁªÉÇî gÀqÁÛ ¸ÀÄuÉA WÉÆAPÁÛ

zÀÄPÉÆgï ºÀÄAgÉÌvÁ PÉÆUÀļï UÁAiÀiÁÛ ªÀĤ¸ï G®AiÀiÁÛ
¨ÉÆQØA ¨ÉA¨ÉvÁ, GA¢gï ajÑgÁÛ ZÉqÆÉ gÀqÁÛ
ZÉqÄÀ A ºÁ¸ÁÛ PÉÆA¨ÉÆ ¸Ázï WÁ¯ÁÛ PÉÆA© PÉAPÀgÁÛ

IX ¢PÉÆ
to

¥ÀǪïð - East
¥À²ªÑ iÀ ï - West
t

GvÀÛgï - North
No

zÀQu
ë ï - South
GvÀÛgï ¥Àƪïð - North East
GvÀÛgï ¥À²ÑªÀiï - North West
zÀQëuï ¥ÀǪïð - South East
zÀQëuï ¥À²ÑªÀiï - South West

60
 ¥Áoï-15 D¹Ñ KPï ¨sÄÀ AAiÀiï
¥Àzïå

d
is he
re S B
bl
be T
pu
K

D¹Ñ KPï ¨sÀÄAAiÀiï GqÁθÀÄ zÀªÀj

©

¨sÀÄA¬Ä £ÁvÉèÃj vÀÄAªÉ¬Ä £Á ¥ÀPæ ÀÈw gÀPÀët ¥Àw æ eÕÁ PÀj.

eÁw DZÁgÀÄ «AUÀqÀ «AUÀqÀ
¸ÀªÀð d£ÁAPÀ ¨sÀÄA¬Ä KPÀ
¦æÃw ªÉÆÃUÀÄ ¸ÀºÀPÁgÀ D¸ÉÆì
ªÀiÁwÛ GzÁÌPÀ ®qÁ¬Ä EvÁÛöåPÀ.
¸ÀUÉî DPÁ±Áj ¸ÀÆAiÀÄð ZÀAzÀÄæ JPÉÌPÀaà aAvÀ£À PÀj
to

¥ÀPæ ÀÈw «gÀÄzÀÞ ZÀ¯ÉèÃj D«Ää ªÉVÎA

«£Á±À DªÀiÁÌ ªÀÄ£À£À PÀj
t

SÁvÀÛgÉèj gÀÆPÀ KPÀ ªÉÇÃ¬Ä ZÁZÁÑj gÀhiÁqÀ

No

gÀÆPÀ ¨sÀgÀè¯É gÁ£À ¨É¼Àé¯É vÀ² eÁvÀÛ ¥ÁªÀÅì ZÀqÀ

RAAiÉÄÑ¬Ä ªÀ¸ÀÄÛ ªÁAiÀiïÖ eÁ¯Áåj ªÉļÁÛ
CªÀÅì ªÉįÁèöåj, ¨sÀÄA¬Ä ¥ÁqÀ eÁ¯Áèöåj
ªÁ¥À¸À vÀ²Ãa ªÉļÁÛªÉ?
- AiÀÄÄ.PÉ.¥ÉÊ. ¥ÀÄvÀÆg
Û ÄÀ

61
 D±ÀAiÀiï : ºÉ ¨sÄÀ AAiÀiïÛ D«Ä £ÀªÁå ¸ÀA¸ÁgÁaA ªÀÄ£ÁêA. DªÀiÁÌA D¸ÉÆÛ ¢¯Éè
¥ÀPæ ÈÀ w ¸ÁAUÁvÁ JPÁªÉÄPÁ ¸ÀºPÀ ÁgÁ£ï ªÉÆUÁ£ï fAiÉÄeÉ ªÀÄu í ï PÀ« D±ÉvÁ.
²PÉƪÁéöåA¤ ºÁå PÀ«vÁAvï ¥Àj¸Àgï ¸ÀAgÀPu ëÀ ï PÀ¸Æ É DAiÀiÁÑöå ¢¸ÁAvï KPï
UÀeð É ZÉÆ «µÀAiÀiï ªÀÄu
í ï «zÁåyðAPï ²PÉÆAªÉA Ñ . vÀ±AÉ Zï DªÉÄÑ ¨sÁgÀwÃAiÀiï
¸ÀA¸ÀÌçwZÉA ªÀÄƼï eÁªïß D¸ÉA Ñ ""««zsvÀ A
É vï KPÀvÁ"" D¤ JPÁªÉÄvÁ ªÉÆÃUï,
¦æÃw, «±Áé¸ï ªÁqÉÆAªÉÑ «²A ¨sÄÀ UÁåðAeï ¸ÁAUÉA Ñ .
eÁw, DZÁgï, «ZÁgï ªÉUîÉ D¸Áågï¬Ä vÉA ªÀåAiÀÄQÛPï, ªÀÄ£Áê¥u À ï ªÀiÁ£À«ÃAiÀiï
ªÉƯÁA, ¸ÀPÁØAPï KPïZï §gÉA PÁªÀiï PɯÁågï¬Ä §gÉA DAiÀÄÄÌAPï ªÉļÁÛ.

d
ªÁAiÀiïÖ PÁªÀiï eÁ¯Áåj ªÁAiÀiïÖ ªÉļÁÛ. zs£ À ÁvÀäPï aAvÀ£ï D¸Áèöågï RĶ

he
ªÁqÁÛ.
C¨sÁå¸ï

is
I PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
re S
¨sÄÀ AAiÀiï = ¨sÆÀ «Ä; «AUÀqï = ªÉUîÉ
B
bl
®qÁ¬Ä = gÀhÄUÉA Ø ¥Àw
æ eÕÁ = ±À¥x À ï
be T
pu
II «gÉÆÃzsï ¸À¨ïÝ §gÀAiÀiï
K

£ÁvÁèöågï x ªÉÆÃUï x
©

KPï x ªÁAiÀiïÖ x

III JPÁ ªÁPÁåAvï eÁ¥ï §gÀAiÀiï

1. C«Ä PÀ¸¯
À A
É ¥Àw
æ eÕÁ PÀgÁÛAªï ªÀÄu
í ï PÀ« ¸ÁAUÁÛ?
to

2. PÉz¼
À Á ¥Áªïì ZÀqï eÁvÁ?
t
No

3. ¥ÀPæ ÈÀ w «gÀÄzïÞ ZÀ¯Áèöågï PÀ¸¯

À A
É eÁvÁ?

4. ºÉ PÀ«vÉZÆ
É PÀ« PÉÆuï?

62
 IV jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
1. D¸ÀÄa
ì GqÁθÄÀ zÀªj
À .

2. SÁvÉg
Û j
èÉ gÀÆPï KPï ªÉÇìÄ

3. ¸ÀUîÉ DPÁ±Áj JPÉÌPZ

À ï

V ¥À¼,É ªÁZï, ¸ÀªÄÀ Ñ D¤ §gÀAiÀiï

d
gÁAiÀiï DAiÉÆè - gÁAiÀiï AiÉÄvÀ¯Æ É

he
gÀÆPï ¥ÀqÆ É è - gÀÆPï ¥Àq¯ÛÀ Æ
É
ªÁUï zÁAªÉÇè - ªÁUï zÁAªÀ¯ Û Æ É

is
re S
zÉÃªï ºÁ¸ÉÆè -
B
bl
¨Á§Ä £ÁZÉÆè -
be T
£Ágïè ¥ÀqÆ
pu
É è -
K

ZÉqÄÀ A gÀqA
èÉ -
©

VI ¥Àzï ¥ÀÄvÉðA PÀgï

1. eÁw DZÁgÀÄ
to

®qÁ¬Ä EvÁæöåPÀ
t
No

2. gÀÆPÀ ¨sg
À ¯
èÉ É gÁ£À

ªÁ¥À¸À vÀ²Ãa ªÉļÁÛª?É

63
 VII ºÉA PÀª£
À ï vÉÆAqï¥Áoï PÀgï.

VIII ¸ÀªÄÀ ÄÓ£ï WÉ

eÁw DZÁgï «AUÀqï «AUÀqï
ªÀ¸ÄÀ g
Û ï ¤vÀ¼ï ¤vÀ¼ï
SÁuï gÀÄaPï gÀÄaPï

d
C¸À¯É ºÉgï ¸À¨ïÝ ¥À¼:É

he
§gÉA §gÉA,
UÉÆÃqï UÉÆÃqï,

is
re S
¯ÁA¨ï ¯ÁA¨ï,
B
bl
¨ÁjPï ¨ÁjPï,
be T
ªÉÆmÉA ªÉÆmÉA
pu
K

IX D«Ä ¸ÀªÄÀ ÄÓ£ï WɪÁåA

©

1. vÀÄA ºÁAUÁ AiÉÄà = vÀÄ«Ä ºÁAUÁ AiÉÄAiÀiÁ.

2. vÉÆ xÀAAiÀiï UÉ¯É = vÉ xÀAAiÀiï UɯÉ
3. ZÉPÆ
É ð ºÁ¸ÉÆè = ZÉPð
É ºÁ¸Éè
4. w ºÀ¸ïÛ zÁAªÉÇè = vÉÆå ºÀ¹Û zÁAªÉÇöè å
to

5. «vÉÆja ¨sA
À iÀiïÚ = «vÉÆjZÉÆå ¨s¬
À ÄÚ
6. ®Ä«¸ÁZÉÆ ¨sÁªï = ®Ä«¸ÁZÉ ¨sÁªï
t
No

64
 ¥Áoï-16 'UÀĪÀiÁÖA gÁAiÀiï' eÉÆQ ¦gÉÃgï
UÀzïå

d
is he
re S B
PÉÆAQÚ ¸ÀªiÀ ÁeÉZAÉ , PÉÆAQÚ ¸ÀA¸ÀÌ ÈvÉZAÉ ªÀvð É A D¤ ªÉƯÁ¢Pï ªÉÆwA, UÀĪÀiÁÖA

bl
¥ÀzÁAZÉÆ gÁAiÀiï ªÀÄt í Ä£ï PÉÆAQÚ ¸ÀA¸ÁgÁ£ï ªÀiÁAzÀÄ£ï WÉvï¯ÉÆè ªÀiÁ£É¸ïÛ
be T
eÉÆQªÀiï ¦gÉÃgï KPï §¼ÀéAvï D¤ zsª À iÀ ÁðZÉÆ ¸ÀAVÃvïUÁgï.
pu
K

PÉÆAQÚ ZÀjvÉZ æ Áå GzɪÁ xÁªïß UÀĪÀiÁÑAaA ¥ÀzÁA DªÀiÁÑöå ªÀiÁí®ÎqÁåAZÁå

eÁAªÁÑöå ºÀgï JPÁ PÁAiÀiÁðPï ¸ÉƨsÁAiÀiï ¢vÁ°A. »A eÁ£À¥z À ï PÁtÂAiÀiÁA
©

gÀÄ¥ÁaA ¥ÀzÁA PÁAiÀiÁða ¸ÉƨsÁAiÀiï zÉÆrÛ PÀgÁÛ°A. ºÁå ¥ÀzÁA¤ PÉÆAQÚ

¸ÀA¸ÀÌøw, DªÀiÁÑöå ¥ÀĪÀðeÁAZÉÆ ªÀ媺 À Ágï, PÀ¸¨ À ï, zsÁ«ÄðPï jw-jªÁf ¸ÀAzÀ©ð ü Pï
eÁªïß ¨sg À Æ
À àgï ¢¸ÁÛ¯Æ
É å. UÀĪÀiÁÖAZÁå ¥ÀzÁAZÁå vÁ¼ÁPï D¤ ¸ÀAVÃvÁPï DªÉÄÑ
¥ÀŪÀðeï £ÁZÁÛ¯É D¤ £ÁZÀÄ£ïZï gÁvï ¥sÁ¯ÉA PÀgÁÛ¯.É
JPÁ PÁ¼Ágï PÉÆAQÚ eÁ£À¥z À ï ±ÉvÁAvï KPï §¼Á¢üPï PÀ¯Z É AÉ KPï gÀÆ¥ï
eÁªïß ¸Éƨsï¯ÉA è D¤ DvÁA D¼ÀÄé£ï ªÉZÁå ºÁå UÀĪÀiÁÖA ¥ÀzÁAZÉA zÉuA É
to

ªÀÄÄPÉè ¦¼ÉÎPï ¥ÁªÉÇAªÁÑöå ºÀmÁPï ¥Àqï¯ÉÆè UÀĪÀiÁÖAZÉÆ gÁAiÀiï ªÀiÁ£É¸ïÛ eÉÆQªÀiï

¦gÉÃjZÉA £ÁAªï DAiÀiÁÌ£Ávï¯ÉÆè PÉÆuï¬Ä PÉÆAQÚ ªÀĤ¸ï D¸ÉÆÑ £Á.
t

ªÁ奣 Û É ï ¸ÁUÉƼÉUÁgï eÁªïß ¸À¨Ágï vÀPAè É xÁªïß ºÁå ¥ÁgÀA¥ÀjPï Pɯa É ¸ÉªÁ PÀgÄÀ £ï
No

D¸ÉAÑ ºÉA ¦gÉÃj UɯA É PÀÄlªÀiï DSÁÍöå PÉÆAQÚ ¸ÀªiÀ ÁeÉAvïZï £ÁAªÁrÝPï.
¨Á¥ÀÅAiÀiï C¯ÉPïì ¦gÉÃjZÁå gÀUÁÛAvï ªÁí¼ÄÀ £ï D¸ï¯ÉA è UÀĪÀiÁÖA ¥ÀzÁAZÉA
zÉuA É , vÁZÁåZï gÀUÁÛZÆ É ªÁAmÉÆ eÁªÁ߸ÁÑöå ¸ÀÄ¥ÀÅvïæ eÉÆQªÀiï ¦gÉÃgÁ
xÀAAiÀiï ¸Áé¨Ás «Pï eÁªïß zÉAªÀÅ£ï D¬Ä¯ÉA è RArvï. zɪÁ¢Ã£ï eÁvÁ£Á
eÉÆQªÀiï ¦gÉÃgï D¥Áèöå PÀÄmÁä ¸ÁAUÁvÁ EdAiÀiï UÁAªÁÑöå '£ÉÆÃqÀÄ'Avï D¸ÁÑöå
D¥Áèöå '¸ÀAVÃvï ¸ÁUÀgï' WÀgÁAvï ªÀ¹Û PÀgïß D¸ï¯ÉÆ.è

65
 1965 E¸ÉéAvï 'DªÉÄÑA zÁAiÀiïÓ' ªÀÄí¼Áîöå ¥sÁªÀiÁzï ¸ÀAVÃvï PÁAiÀiÁðªÀ½Avï eÉÆQªÀiï
¦gÉÃj£ï D¥Áèöå ¨Á¥ÀAiÀiï ¸ÁAUÁvÁ Sɼï¯ÉÆè ªÀĺÁ£ï ¥Ávïæ ¸ÀzÁAZï GUÁظï
zÀªgÀ ÑÉ vÀ¸¯
À ÆÉ . PÉÆAQÚ ¸ÀA¸ÀÌøw ¸ÀAWÀl£ï ºÁtÂA ¥ÀUð À mï¯Áèöå ''UÀĪÀiÁÖaA ¥ÀzÁA''
v˱A
É Zï PÉ£g À Á ¸ÀA¥ÀPïð PÉÃAzÁæ£ï ¸ÁzÀgï PɯÁèöå 'ªÉǪÉÇå D¤ ªÉÃgïì' PÉƪÁîöåAZÉA
¸ÀA¥ÀÆuïð ¢UÀݱð À £ï vÁuÉA PɯÁA. vÀ±A É Zï ¤ÃgÀÄqÉ ¦üUð À eÉZÁå ªÀeÆ É Ãæ vÀìªÁZÁå
¸ÀAzÀ¨Ás ðgï ¸ÁzÀgï PÉ¯Æ É è AiÀÄPÀëUÁ£ï ±ÀAiÉÄèZÆ É ¥ÀA
æ iÉÆÃUï 'zÁ«zï D¤ UÉÆ°AiÀiÁvï'
UÀĪÀiÁÖA-£ÁZï gÀÆ¥ÀPï ¨sÆ É ªï ¯ÉÆPÁ ªÉÆUÁ¼ï eÁ¯Á. ªÀÄAUÀÄîgÁÑöå ¸ÁA. ®Ä«¸ï
ªÀĺÁ«zÁå®AiÀiÁZÁå ±Àvª À iÀ Á£ÉÆÃvÀª
ì ï DZÀgu À Á ¸ÀAzÀ¨Ás ðgï C¥ÀĨÁðAiÉÄaA UÀĪÀiÁÖA

d
¥ÀzÁA ¸ÁzÀgï PÉ°è QÃvïð eÉÆ QªÀiï ¦gÉÃja. zÀÆgïzÀ±ð À £ï D¤ ºÉgï n.«.
ZÁ£É¯ÁAZÉgï, zÀÆgÀz± À ð
À £ÁZÁå '¸ÀÄgÀ©'ü PÁAiÀÄðPÀª æ iÀ ÁAvï ªÀiÁAqï¸ÉƨsÁuï, ¹jUÀAzs,À

he
qÉ°èAvï 1998 E¸ÉéAvï ZÀ¯ï¯Áèöå PÉÆAQÚ PÀ¯Á GvÀìªÁAvï, ªÀÄrPÉÃjAvï ZÀ¯ï¯Áèöå
UÀr£ÁqÀ GvÀìªÁAvï PÉÆAQÚ zÁAiÀiïÓ UÀĪÀiÁÖ ¥ÀzÁA ¸ÁzÀgï PÉ°è QÃvïð eÉÆQªÀiï

is
re S
¦gÉÃjPï ¥sÁªÉÇ eÁvÁ.
B
-¥Áoï ¥ÀĸÀPÛ ï ¸À«Äw

bl
D±ÀAiÀiï : PÉÆAQÚ eÁ£À¥z À ï gÁPÀuï PɯÁèöåA «²A ªÀiÁºÉvï ¢AªÁÑöåPï ºÉA ¯ÉÃR£ï.
be T
pu
K

C¨sÁå¸ï
I PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
©

¨sª
À iÀ ÁðZÉÆ = C©üªiÀ Á£ÁZÉÆ;
¥ÀĪÀðeï = DªÉÄÑ ¥ÀAiÉÄèA d®Ää£ï, fAiÉĪïß, ¸ÀgÆ
É £ï UɯèÉ
ªÀåªÀºÁgï = ªÁå¥ïÛ, PÀgA ÑÉ PÁªÀiï (fêÀ£ï D¤ DyðPï eÉÆrSÁwgï) ©eï£É¸ï
PÀ¸¨ À ï = PÁªÀiï, ªÁå¥ïÛ, ªÀåQÛZA
É P˱À¯ïå
¨sgÀ ÆÀ àgï = d§gïzÀ¸ïÛ, ZÀrvï ªÀiÁ¥Á£ï
to

C¼ÉÆé£ï ªÉZÁå = PÁ¨Ágï eÁAªÁÑöå, §¼Á»Ã£ï eÁ¯Áèöå, ªÀiÁeÉÆé£ï ªÉZÁÑ, zɸÁémï/

£Á¸ï eÁªïß ªÉZÁå
¦½Î = ¸ÀAvÀvï, CvÁAZÁå PÁ¼ÁZÉ ªÀĤ¸ï/ªÀåQÛ, DvÁA D¹ÑA ¨sÄÀ VðA.
t

¸ÁUÉƼÉUÁgï = PÀȲ PÀgïß (¢Ã¸ï ¸ÁgÉÆ)Ñ fêÀ£ï ZÀ¯Æ É AªÉÇÑ ªÀåQÛ

No

CSÁÍöå = ¸ÀUÁîöå
gÁvï ¥sÁ¯ÉA PÀgï = gÁvï ¥Á±Ágï PÀgï
II ºÉ ¸À¨ïÝ ¥À¼,É ªÁZï, ¸ÀªÄÀ Ó D¤ §gÀAiÀiï
Gzɪï x C¸ÀÛªiÀ ïÛ

66
 CvÁA x ªÀiÁVgï
¸Áé¨Ás «Pï x C¸Àé¨Ás «Pï
GUÁظï PÀgï x «¸Àgï
QÃvïð x C¥ÀQÃgïÛ

III eÉÆPÉÛ ¸À¨ïÝ «AZÀÄ£ï SÁ° eÁUÉ ¨sg À ï.

d
1. UÀĪÀiÁÖA ¥ÀzÁA PÉÆAQÚa KPï §¼Á¢üPï PÀ¯Á.

he
(¥ÀPæ ÈÀ wa, ¥ÀĪÀðeÁAa)
2. ªÀiÁ£É¸ïÛ eÉÆQªÀiï ¦gÉÃgï PÉÆAQÚ ¸ÀA¸ÀÌøvÉZA É KPï

is
ªÉÆwA ªÀÄíuåÉ vï (ªÉƯÁ¢üPï, §¼Á¢Pï)
re S
3. 'DªÉÄÑA zÁAiÀiïÓ' KPï ¥sÁªÀiÁzï (gÁlªÀ¼ï,
B
bl
PÁgÁåªÀ¼ï)
be T
pu
4. UÀĪÀiÁÖ ¥ÀzÁA PÁgÁåAPï ¢vÁ°A. (¸ÉƨsÁAiÀiï,
K

¸À¸ÁAiÀiï)
5. UÀĪÀiÁÖ ¥ÀzÁAPï DªÉÄÑ ¥ÀŪÀðeï £ÁZÀÄ£ïZï gÁvï PÀgÁÛ¯.É
©

(¥sÁ¯ÁåA, ¥sÁ¯ÉA)
IV jw ¸ÀĪÁvï eÉÆPÁÛöå ¸À¨ÁÝA¤ ¨sg
À ï
ªÉÆwA
to

eÉÆQªÀiï ¦gÉÃgï
jÃw-jªÁf
t
No

¦¼ÉÎPï (§¼ÀéAvï, ªÀiÁ£É¸ïÛ,

gÁAiÀiï zsÁ«ÄðPï, ªÉƯÁ¢üPï,
UÀĪÀiÁÖAZÉÆ, ªÀĺÁ£ï
¥Ávïæ ªÀÄÄSÁèöå

¸ÀAVÃvïUÁgï

67
V JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï
UÀĪÀÄmï AiÀÄPÀëUÁ£ï ±ÉÊ° ¥ÀA
æ iÉÆÃUï
¥ÀĪÀðeï PÀȶ
¸ÁUÀé¼ï ¦gÉÃjZÁå WÀgÁZÉA £ÁAªï
¸ÀAVÃvï ¸ÁUÀgï KPï ªÁeÁAvïæ

d
zÁ«zï D¤ UÉÆ°AiÀiÁvï DªÉÄÑA ¥ÀAiÉÄè/DzÉè

he
VI JPÁZï ªÁPÁå£ï eÁ¥ï §gÀAiÀiï D¤ ¸ÁAUï.
1. ªÀiÁ£É¸ïÛ eÉÆQªÀiï ¦gÉÃjPï PÉÆAQÚ ¯ÉÆPÁ£ï QvÉA ªÀÄt
í Ä£ï ªÀiÁAzÀÄ£ï WÉvÁèA?

is
re S B
bl
2. eÉÆQªÀiï ¦gÉÃjZÁå PÀÄmÁäa D¢Aa ªÁå¥ïÛ, ªÀåªÀºÁgï PÀ¸À¯ÉÆ?
be T
pu
3. eÉÆQªÀiï ¦gÉÃjZÁå ¨Á¥ÁAiÉÄÑA £ÁAªï QvÉA?
K
©

4. eÉÆQªÀiï ¦gÉÃgÁ RAAiÀiï ªÀ¹Û PÀgïß D¸ï¯ÉÆè?

5. eÉÆQªÀiï ¦gÉÃj£ï ¢UÀݱð

À £ï PɯÁèöå RAAiÉÄAÑ iÀiï JPÉ PÉƪÉZ
î AÉ £ÁAªï §gÀAiÀiï.

VII jw ¸ÀĪÁvï ¨sg

À ï
to

zÉQPï ¸ÁUÉƽ - ¸ÁUÉƼÉUÁgï

PÀ¯Á -
t
No

¸ÀAVÃvï -
¨sÁµÀuï -
CAUÀqï -

68
 ¥Áoï-17 ªÀ£ª
À ÄÀ ºÉÆÃvÀª
ì ï
¥Àzïå

GmÁ ¨sÁªÁA£ÉÆ ªÉÆUÁZÁå ¨s¬ À ÄÚA£ÉÆ

EµÁÖ ªÀÄAvÁæA£ÉÆ ¸ÀªÄÉ Ã¸ïÛ ¤ªÁ¹A£ÉÆ
E±ÁÖ vÉuA
É ¸ÉÆzÁ gÀhiÁqÁA vÀAiÀiÁgï PÀgÁ

d
¯Áªïß ±ÉvÁ ¨sÁmÁAvï ªÀ£ª À ÄÀ ºÉÆÃvÀªì ï ZÀ®AiÀiÁ.

he
¥ÀŪÀðeÁA¤ DªÀiÁÑöå ¥Àj¸ÀgÁAvï vÁAZÁå
¢¸ÁÛvï wA gÀÆPï gÀhiÁqÁA ¯ÁAiÀiÁèöåAvï

is
v˱A
re S
SÁvÁAªï DvÁA D«Ä ¥s¼
B
É Zï eÁvÁvï ºÉgï UÀeÆ
À ï vÁtÂA ¯Á¬Ä¯ÁèöåZÆ
É ð DªÉÆöÑ å
É

bl
be T
pu
¯ÁAiÀiÁèöågï ªÀiÁvï ¥ÁªÀ£Á D¥ÉA ê vÉA ªÁqÀ£Á
K

¥ÉÆøï dgï PÀj£Á zÀĸÁæöå ªÀgÁì vÉA D¸À£Á

dªÁ¨ÁÝj ¸ÀUÁîöåAa gÁ£ÁAªÀ£ÁA ¯ÁA«Ñ.
©

ªÉÆqÀÄA PÉƬÄÛ ¥ÁnA zÀªg À ïß wA ªÁqÉÆA«Ñ

KPï vÀgï PÁvÀgÁèöågï §zÉPè ï zÉÆÃ£ï ¯ÁAiÀiï

¸ÁªÉîPï eÁAiÀiï ¸ÉÆ¥ÁPï eÁAiÀiï DªÀiÁÌA vÉ gÁPÁÛvï
D«Ä ¯Á¬Ä°èA gÀÆPï gÀhiÁqÁA ¯ÁVA D¸ÁÛA
to

¸ÀA¥ÀvïÛ ZÀqA
À iÀiÁÛ DªÀiÁÌAZï w ¥ÉǸÁÛ.
¥sÁ| °AiÉÆ PÀÄn£Áå
t

D±ÀAiÀiï : gÀÆPï, gÀhiÁqÁA D¤ ¥ÁZÉÆé ¥Àj¸Àgï DzsÄÀ ¤Pï PÁ¼Ágï KPï «±Éøï
No

«µÀAiÀiï eÁªïß eÁUÉÆ eÁ¯Á. DªÀiÁÑöå fêÀ£ÁAvï ¤vÀ¼ï ¥Àj¸Àgï D¤ ¥Áaé

¥ÀPæ ÈÀ w QvÁèöå UÀeð
É a. vÀ±A
É Zï DªÉÆÑ GzÉÝÃ±ï ªÀ£ªÀ ÄÀ ºÉÆÃvÀª
ì ï ¢¸ÁPï ªÀiÁvïæ
GgÀ£Á±ÉA, ºÀgåÉ PÁ ¢¸Á ªÁvÁªÀgu À ÁZÉÆ ºÀĸÉÆÌ zÁPÉÆAªïÌ eÁAiÀiï ªÀÄu í ï
ºÉA PÀª£ À ï eÁUÀAiÀiÁÛ.

69
 C¨sÁå¸ï
I PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
¨sÁªï - ¨sA À iÀiïÚ
FµïÖ - ªÀÄAvïæ
Deï - PÁ¯ï
±ÉvÁA-¨sÁmÁA±À
ªÀ£ªÀ ÄÀ ºÉÆÃvÀª
}
ì ï = ¸ÀPÁðgÁZÁå ¤zÉÃð±À£À SÁ¯ï gÀÆPï-¯ÁAªÉÇÑ GvÀª
¥ÀĪÀðeï = DªÉÄÑ D¢A fAiÉĪïß ¸ÀgÄÀ £ï UɯA èÉ DzÉè ªÀĤ¸ï
ì ï ªÁ ¢Ã¸ï.

D¥ÉA Ú = vÁZÉ EvÁèöåPï zÉÆr ¸À¨ïÝ

d
ªÉÆqÀÄA = SÁvÀgïß WÁ¯ÉÆè gÀÆPï ¥sÆ É qÀÄAPï ªÁ¥ÀgAÑÉ ¸Ázs£
À ï

he
¸ÀA¥ÀvïÛ = VgɸïÛPÁAiÀiï
II PÀpuï ¸À¨ÁÝAZÁå CxÁðA ªÀ¼j É Avï ¢°èA ¸ÀªiÀ Á¸ï GvÁæA ¸ÉÆzÀÄ£ï §gÀAiÀiï.

is
1. PÁ£ÀÆ£ïre S B PÁAiÉÆÝ 2. ºÉuÉ vÉ

bl
3. ¥ÁnA ªÀÄÄ 4. ªÀAiÀiïæ ¸ÀPÀ
be T
5. ¢Ã¸ï
pu gÁ 6. vÁ£ï ¨sÄÀ
K

III ºÁå ¸À¨ÁÝA ¥À¬ÄÌ KPï ªÀZ£

À ï D¤ §ºÀĪÀZ£À ï ¸À¨ïÝ ªÀ¼jÉ Avï §gÀAiÀiï.
©

¨s¬
À ÄÚ, gÀhiÁqï, ¨sÁmï, ¸Á«î, ¥s¼
À ÁA, UÀgÆ
É Óöå,
PÉƬÄÛ, ±ÉvÁA EµïÖ, ªÀ£ÁA, gÀhiÁqÁA, gÁ£ÁA,
¸ÁªÉÇîöå ¥s¼
À ï UÀeïð

KPÀó §ºÀÄ
t to
No

IV jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
1. ºÉuÉA vÉuÉ ¸ÉÆzÁ gÀhiÁqÁA PÀgÁ.
2. v˱A
É Zï eÁvÁvï ºÉgï DªÉÆöÑ å

70
 3. KPï vÀgï PÁvÀgÁèöågï §zÉPè ï ¯ÁAiÀiï
4. ¸ÀA¥ÀvïÛ ZÀqA
À iÀiÁ DªÀiÁÌAZï w
5. SÁvÁAªï DvÁA D«Ä vÁt ¯Á¬Ä¯ÁèöåZÆ
É .

V ¸ÀPAÀ iÀiÁèöå ¸ÀªÁ¯ÁAPï KPï ªÁPÁå£ï eÁ¥ï §gÀAiÀiï.

1. DªÀiÁÑöå ¥ÀĪÀðeÁA¤ DªÀiÁÑöå ¥Àj¸ÀgÁAvï QvÉA ¯ÁAiÀiÁèA?

d
he
2. ¸ÀUÁîöåAa dªÁ¨ÁÝj QvÉA?

is
re S
3. gÀÆPï PÀ¸¯
À Áå G¥ÀAiÉÆÃUÁPï ¥ÀqÁÛvï?
B
bl
4. PÀ« RAAiÀiÁÑöå CZÀgu
À ÁPï DªÀiÁÌA D¥ÀAiÀiÁÛ?
be T
pu
K

5. dgï KPï gÀÆPï DªÀiÁÌA PÁvÀÄA

æ Pï ¥ÀqÆ
É è vÀgï, QvÉA
è gÀÆPï D«Ä ¯ÁAªïÌ
©

eÁAiÀiï?

VI JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï
1. ºÉuA
É vÉuA
É ¸ÉÆzÁ ¥Àj¸ÀgÁAvï vÁAZÁå
to

2. ¥ÀŪÀðeÁA¤ DªÀiÁÑöå wA ªÁqÉÆA«Ñ

t
No

3. ¯ÁAiÀiÁèöågï ªÀiÁvï ¥ÁªÀ£Á gÀhiÁqÁA vÀAiÀiÁgï PÀgÁ

4. ªÉÆqÀÄ PÉƬÄÛ ¥ÁnA zÀªg
À ïß §zÉPè ï zÉÆÃ£ï ¯ÁAiÀiï
5. KPï vÀgï PÁvÀgÁèöågï D¥Éöè åA vÉA ªÁqÀ£Á

71
 ¥Áoï-18 D«Ä KPï eÁªÁ߸ÁAªï
¥Àzïå

»AzÀÆ eÁAªï ªÀÄĹèA eÁAªï

eÁAªï D«Ä ¹Pï ªÁ Qæ¸ÁÛAªï
KPï eÁªÁ߸ÁAªï D«Ä KPï eÁªÁ߸ÁAªï

d
eÁA«Ý vÉÆ ¥ÀAeÁ© ªÁ eÁA«Ý §AUÁ½
UÀÄdgÁw ªÀÄ®AiÀiÁ½ D«Ä KPï eÁªÁ߸ÁAªï

he
1. JPÉZï ªÀiÁwAiÉÄgï D«Ä d®ä¯ÁåAªï

is
JPÉZï ¨sÄÀ «Ägï ¥Á¯Éªïß ¥sÄÀ ¯ÁèöåAªï
re S
JPÉZï DªÀAiÉÄAÑ zÀÆzï ¦AiÉĪïß
B
bl
wZÁåZï G¸ÁÌöågï ¯Áí£ï ªÀq í ï eÁ¯ÁåAªï
be T
pu
2. ¨sÁgÀvï ªÀiÁAiÉÄaA ¨sÄÀ VðA C«Ä
K

ªÀÄu
í ÁåA JPÁ vÁ¼ÁåAvï DvÁA
©

dAiÉÆ dAiÉÆ ¨sÁgÀvï ªÀiÁvÁ

dAiÉÆ dAiÉÆ ¨sÁgÀvï ªÀiÁvÁ

3. ªÉÆUÁ£ï D«Ä JPÀémï WÀqÁåA

£ÀªAÉ ¨sÁgÀvï D«Ä ¨ÁAzÁåA
eÁw PÁwZÉÆå ¸ÁAQî vÀÄmÉƪïß
to

ªÀiÁAiÀiÁªÉÆUÁZÉA ©qÁgï ¨ÁAzÁåA

-JjPï MgÉhÄÃjAiÉÆ
t
No

(JjPï MgÉhÄÃjAiÉÆ PÉÆAQÚ ¨sÁ¸ï D¤ ¸ÀA¸ÀÌøw SÁwgï ¥sÄÀ gÁÛöå DªÉÝPï ªÁªÀÅgÁÛ.
ªÀiÁAqï ¸ÉƨsÁuï ¸ÀA¸ÁÜöåZÆ
É ¸ÁÜ¥PÀ ï vÉÆ. ¸À¨Ágï PÀ«AZÁå GvÁæAPï vÁuÉA
vÁ¼É §¸Éƪïß ¥ÀzÁA WÀqÁèöåAvï. vÉÆ CPÁqÉ«ÄZÉÆ CzsåÀ Pïë D¸ÁÛ£Á ±Á¼ÁA¤
PÉÆAQÚ ²PÉÆAªïÌ ¸ÀĪÁðvï PÉ°.è )

72
 D±ÀAiÀiï : D«Ä ¨sÁgÀwÃAiÀiï ªÉªU
É Áîöå ¸ÀA¸ÀÌøvÉ, ¨sÁ¸ÉÆ, zsª
À iÀ ïð D¤ ««zsï
¥ÁæAvÁå xÁªïß AiÉÄvÁAªï vÀgï¬Ä DªÉÄA Ñ ªÀÄzsA É JPÀémï, ªÀiÁAiÀiÁªÉÆÃUï D¤
zÉñÁ SÁwgï ªÉÆÃUï D¤ ºÀĸÉÆÌ zÁPÉÆAªïÌ eÁAiÀiï. ««zsv À A
É vï KPÀvÁ
zÁPÉÆAªïÌ ºÉA PÀª£À ï G¯ÉÆ ¢vÁ.
C¨sÁå¸ï
I ¸À¨ÁÝAZÉ Cxïð
¥Á¯Éªïß = ªÁqÀÄ£ï, ªÀq í ï eÁªïß

d
©qÁgï = WÀgï, ªÀ¸Z ÛÉ A
É WÀgï
ªÀiÁw = ¨sÄÀ AAiÀiï

he
II «gÉÆÃzsï ¸À¨ïÝ §gÀAiÀiï

is
2. ¯Áí£ï
re S
1. ¥sÄÀ ¯ï (QæAiÀiÁ)
B
X
X (¨Áªï)

bl
3. zÉéõï X
be T
4. ¨sÁAzï X
pu
K

IIIjw ¸ÀĪÁvï ¨sg

À ï
©

KP˻Z
À £
À ï §ºÀĪÀZ£
À ï
1. ºÁAªï

2. ¥sÄÀ ¯ÁA

3. ¨sÄÀ UÉðA
to

4. eÁvï
t

5. vÁ¼É
No

IV ºÁå PÀª£
À ÁAvï RAAiÉÄÑ zsª
À iÀ ïð, ¥ÀAxï, ¨sÁ±É «±ÁåAvï §gÀAiÀiÁèA ?
jw ¸ÀĪÁvï ¨sgÀ ï
zsª
À iÀ ïð gÁeï/¨sÁ¸ï
1. 1.

73
2. 2.
3. 3.
4. 4.

V JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï
gÁeïå ¨sÁ¸ï

d
1. PÀ£ÁðlPï PÉÆAPÀtÂ

he
2. §AUÁ¼ï ªÀÄgÁp

is
3. gÁd¸ÁÜ£ï
re S ªÀÄ®AiÀiÁ½
B
bl
4. UÀÄdgÁvï §AUÁ½
be T
5. vÀ«Ä¼ï£Áqï PÀ£ßÀ qÀ
pu
K

6. PÉÃgÀ¼À vÉ®ÄUÀÄ
©

7. ªÀĺÁgÁµÀÖç gÁd¸ÁÛ¤
8. UÉÆAAiÀiï UÀÄdgÁw
9. DAzsæÀ ¥Àz
æ ÃÉ ±ï vÀ«Ä¼ï
to

VI jw ¸ÀĪÁvï ¨sg
À ï
1. D«Ä ¸Àªïð ªÀiÁAiÉÄa ¨sÄÀ VðA.
t
No

2. KPïZï D«Ä d®ä¯ÁåAªï.

3. ¨sÁgÀvï D«Ä ¨ÁAzÁåA.
4. ªÀiÁAiÀiÁªÉÆUÁZÉÆ ¨ÁAzÁåA.
5. KPïZï zÀÆzï ¦AiÉĪïß ªÀq
í ï eÁ¯ÁåAªï

74
 ¥Áoï-19
UÀzïå ¨Á¥ÀÇfZÁå ªÉÄmÁA¤ PÉÆAQÚ ªÀĤ¸ï
ªÉÆúÀ£ïzÁ¸ï PÀgª À iÀ ï ZÀAzï UÁA¢üPï D«Ä
ªÉÆUÁ£ï ¨Á¥ÀÆf ªÀÄu í ï D¥ÀAiÀiÁÛAªï. ©ænµÁA
«gÉÆÃzsï ¸ÀÄmÉÌ gÀhÄÄeï ZÀ¯Æ É AªïÌ DªÀiÁÌA vÁtÂA
¸ÀAWÀnvï PɯA É . UÁA¢üÃf£ï ¸Àvï D¤ C»A¸ÁZÉ
ªÁmÉ£ï ¸À¨Ágï ¯ÉÆÃPÁAPï D¥ÁÚA ¸ÁAUÁvÁ
WÉ ª ïß ªÀ Ä ÄSÉ ® à u ï ¢¯É A . PÀ ª À Ä ¯ÁzÉ Ã «
ZÀmÆÉ ÃÖ ¥ÁzsÁåAiÀÄ, ªÀÄAeÉñÀg é ï UÉÆëAzÀ ¥ÉÊ, ©.«.

d
¨Á½UÁ, ¸ÀzÁðgï ¸ÉʪÀÄ£ï ¦ÃAvï, eÉÆÃQªÀiï

he
D¼Àé, ªÁAiÉÄm è ï D¼Àé, ¸ÀzÁðgï ®Ä«¸ï PÀt¥Àà
C¸À¯É PÉÆAQÚ ªÀĤ¸ï UÁA¢üÃfZÁå ªÀÄÄSÉ®àuÁgï
©ænµÁA «gÉÆÃzsï gÀhÄÄeÉ.è

is
re S
UÁA¢ü ªÀiÁgÉì¯ï ¸ÉÆÃeï :
B
1887 E¸ÉéAvï EdAiÀiÁAvï d®ä¯Æ É è ªÀiÁgɯì ï

bl
¸ÉÆÃeï UÁAªÁÑöå ¯ÉÆPÁAPï D¥Éè ftÂAiÉÄ zÁéjA
be T
UÁA¢üÃfZÉA ¥Àw æ gÀÆ¥ï eÁªÁ߸À¯ è ÆÉ zÉPÄÀ £ï vÁPÁ
pu
¯ÉÆÃPï UÁA¢ü ªÀiÁgÉì¯ï ¸ÉÆÃeï ªÀÄítÄ£ïZï
K

D¥ÀAiÀiÁÛ¯.É ªÀiÁgɯ ì ï ¸ÉÆÃeï ¸ÁA. ®Ä«¸ï PÉƯÉfAvï EAlgï ²PÀÄ£ï ªÀiÁVgï

xÀAAiÀiïÑ ²PÀPë ï eÁªïß ¸ÉªPÉ ï jUÉÆ.è UÁA¢üÃfZÁå G¯ÁåPï ¥Á¼ÉÆ ¢Ãªïß ¨sÁgÀvÁZÁå
©

¸ÁévA À vÁæZÁå gÀhÄÄeÁAvï vÁuÉA ¨sÁUï WÉvÆ É .è zÀĨÁîöå zÁPÁÖöåA SÁwgï vÁuÉA
PÀ¢æ ªÀÄ°èPm À ÁÖöågï 'UÁA¢üà ¸ÀÆ̯ï' ¥ÁægA À ¨sï PɯAÉ .
¯ÉÆPÁPï UÁA¢üÃfaA vÀvÁéA D¤ §gÉ fuÉåaA ¸ÀvÁA ¥ÀZ æ Ágï PÀgÑÉ SÁwgï
¦AiÀiÁzï ªÀÄZÁzï, PÀAiÀiÁÛ£ï ¯ÉÆèï, ¥Á¸ÀÌ¯ï ¹PÉÃgï C¸À¯Áå ªÀÄÄSɯÁåA ¸ÀªA É
ªÉļÀÄ£ï '¸ÀªiÀ ÁfZÉÆ ¢ªÉÇ' PÉÆAQÚ ºÀ¥ÁÛöå¼A É ¥Àvïæ ¸ÀÄgÀÄ PɯA É . 1925 E¸ÉéZÁå
£ÀªA É §gï 18ªÉgï D¥Áèöå 38 ªÀgÁìA ¥ÁæAiÉÄgï UÁA¢ü ªÀiÁgɯ ì ï ¸ÉÆeï CAvÀgÆ É .è
to

ªÀiÁgɯ ì ï ¸ÉÆeÁZÁå ¥ÀÅvÁ£ï «PÀÖgï ¸ÉÆeÁ£ï ¨Á¥ÀÅAiÀiï ¥ÀjAZï UÁA¢üÃfZÉ

ªÁmÉgï ªÉÄmÁA PÁrèA. 1942 E¸ÉéZÁå '¨sÁgÀvï ¸ÉÆqïß ªÀZÁ' (Qémï EArAiÀiÁ)
ZÀ¼éÀ¼A É vï vÁuÉA ¨sÁUï WÉvÆ É .è vÁPÁ ¥ÉÆ°¸ÁA¤ zsg À ïß §AzsA
É vï WÁ¯ÉÆ. ©ænµï
t

¸ÀPÁðgÁ «gÉÆÃzsï «PÀÖgÁ£ï ¥ÀZ æ Ágï ¥Àvïæ ZÀ®¬Ä¯ÉA è .

No

UÁA¢üÃfZÁå G¯ÁåPï ¥Á¼ÉÆ ¢Ãªïß ºÀeÁgÉÆA ºÀeÁgï AiÀÄĪÀPï ¸ÀvÁZÁå D¤

C»A¸ÉZÁå ºÁvÉgÁ ¸ÀªA É ªÁªÀÅgÉ.è Deï D«ÄAiÀiï UÁA¢üÃfZÁå vÀvÁéA ¥ÀjA
fAiÉÄA«Ñ UÀeïð D¸Á.
zÉ| ¥ÉÆæ eÉ.JªÀiï. gɨ¯
É Æ
É è ºÁtÂA gÁPÉÆÚ - 50 ¸ÁägPÀ ï ¥ÀĸÀPÛ ÁAvï §gÀ¬Ä¯Áèöå
¯ÉÃR£ÁZÉÆ ªÁAmÉÆ. ¥ÉÆ.æ eÉ. JªÀiï. gɨ¯ É Æ
É è ¸ÁA ®Ä«¸ï PÁ¯ÉÃfAvï
WÁAQªÀAvï ¥ÁæzÁå¥ÀPï eÁªïß D¸ï¯É.è
75
 D±ÀAiÀiï : ªÀĺÁvÀä UÁA¢üZÆ É ¥À¨
æ Ás ªï zÉñÁZÁå ¸ÀÄmÉÌ gÀhÄÄeÁ ªÉ¼Ágï ºÀgåÉ PÁ
¨sÁgÀwÃAiÀÄZÉgï ¨s¥ À Æ
À ðgï D¸ï¯ÉÆè. DªÀiÁÑöåZï UÁAªÁZÉÆ ªÀÄÄSÉ° UÁA¢ü
ªÀiÁgÉì¯ï ¸ÉÆÃeï ªÀĺÁvÁä UÁA¢ü xÁªïß ¥Àæ¨sÁ« eÁ¯ÉÆè DªÀiÁÌA KPï
C©üªiÀ Á£ÁZÉÆ «µÀAiÀiï. D«Ä vÁZÉ «²A xÉÆr ªÀiÁºÉvï ¥ÀÄuï¬Ä eÉÆqïß
vÁZÉA DzÀ±ïð ¥Á¼ÉA Ñ DªÉÆÑ PÁAiÉÆÝ.
C¨sÁå¸ï
I ¸À¨ÁÝAZÉÆ Cxïð
¸ÀÄmÁÌ = ¸ÁévAÀ vïæ, SÉÆmÉ¥u À ï = ªÁAiÀiïÖ PÁªÀiÁA, ¥ÉÃæ gÀuï = ¸ÀÆàwð, GvÉÃÛ d£ï,

d
¥Àª
æ ÄÀ ÄSï = ªÀĺÀvÁéZA É , ¤gÁzsÁj = DzsÁgï £ÁvÀ¯ è ,É °¸ÁAªï = ²PÀ¥ï,

he
dĮĪÉÄ£ï = §¼Á£ï, ¥Á¼ÉÆ = ¥Àw æ eÁ¥ï, eÁ¥ï, vÀvÁéA = ¹zÁÞAvÁA.
II ºÉ ¸À¨ïÝ ¥À¼,É ªÁZï D¤ §gÀAiÀiï

is
ªÉÆÃUï re S
x
B gÁUï x gÁUï

bl
§gÉ¥u
À ï x SÉÆmÉ¥u
À ï §gÉ¥u
À ï x
be T
zÀĨÉÆî x
pu UÉÃæ ¸ïÛ x UÉÃæ ¸ïÛ
K

ªÀíqï x ¯Áí£ï ªÀíqï x

©

eÉÆgÁ£ï x ºÀ¼ÀÆ x ºÀ¼ÀÆ

III wPÁÖöå ©üvg
À ï ¢¯Éè ¸À¨ïÝ ªÁ¥Àgïß ªÁPïå ¥ÀÄvÉðA PÀgï
(UÀeïð, UÁA¢üÃfZÁå, C»A¸ÉZÁå, ¸ÀvÁZÁå)
1. ZÁå G¯ÁåPï ¥Á¼ÉÆ ¢ªïß ºÀeÁgÉÆA ºÀeÁgï AiÀÄĪÀPï
to

D¤ C»A¸ÉZÁå ºÁvÉgÁ ¸ÀªA

É ªÁªÀÅgÉè
2. Deï D«ÄAiÀiï vÀvÁéA ¥ÀjA fAiÉÄA«Ñ
t

D¸Á.
No

IV JPÁªÉÄPÁ ªÉļÀAiÀiï
1925 ¨sÁgÀvï ¸ÉÆqïß ªÀZÁ ZÀ¼éÀ¼ï
1887 UÁA¢ü ªÀiÁgɯì ï ¸ÉÆeÁZÉA CAvïå/ªÀÄgÀuï
1938 ¸ÀgÁÛ£Á UÁA¢ü ªÀiÁgɯì ï ¸ÉÆeÁa ¥ÁæAiÀiï
1942 UÁA¢ü ªÀiÁgɯ
ì ï ¸ÉÆeÁZÉA d£À£ï

76
V »A WÀl£ÁA ¥sq À ï¯Áèöå PÀª
æ ÄÀ ¥ÀPæ Ágï §gÀAiÀiï
1. C¸ÀºPÀ Ágï ZÀ¼éÀ¼ï 1)
2. UÁA¢ü ªÀiÁgɯ ì ï ¸ÉÆÃeï CAvÀgÆ É .è 2)
3. C«zsÃÉ AiÀiï ZÀ¼éÀ¼ï 3)
VI jw ¸ÀĪÁvï ¨sg À ï
1. PÀÆg
æ ï DqÀ¼A
ÛÉ ZÀ®AiÀį
Û Áå ¸À®éAiÉÄA
è .
2. ¤gÁzsÁgÁåAa vÁuÉA PÉ°.

d
3. vÁuÉA PÀ¢æ ªÀÄ°èPm
À ÁÖöågï ¥ÁægA
À ¨sï PɯA
É .

he
4. 1942 E¸ÉéZÁå ZÀ¼éÀ¼A
É vï vÁuÉA ¨sÁUï WÉvÆ
É .è
VII ºÉ ¸À¨ïÝ ¥À¼,É ªÁZï, ¸ÀªÄÀ ÄÓ£ï WÉ D¤ §gÀAiÀiï

is
vÉÆ
re S Bw w

bl
ªÀÄÄSÉ° ªÀÄÄSɯïß ªÀÄÄSÉ°
be T
zÁzÉÆè
pu ¹Ûçà ¹ÛçÃ
K

¥ÀÇvï zsÄÀ ªï zsÄÀ ªï

©

AiÀÄĪÀPï AiÀÄĪÀw AiÀÄĪÀPï

vÁuÉA wuÉA wuÉA
vÁPÁ wPÁ wPÁ
VIII JPÁ ªÁPÁå£ï eÁ¥ï ¢
to

1) ªÀĺÁvÀä UÁA¢ü£ï DªÀiÁÑöå «gÉÆÃzsï D¸À¯

è ÁåA «²A PÀ±AÉ C¸ÀeÉ ªÀÄt
í Ä£ï ²PÀAiÀiÁèA?
t

2) PÉÆAQÚ ¯ÉÆPÁA ªÀÄzÁèöå 4 UÁA¢üfZÁå ¥ÁmÁèªÁÝgÁAaA £ÁAªÁA §gÀAiÀiï?

No

3) ¯ÉÆPï ªÀiÁgɯ
ì ï ¸ÉÆeÁPï UÁA¢ü ªÀiÁgɯ
ì ï ¸ÉÆÃeï ªÀÄt
í Ä£ï QvÁåPï D¥ÀAiÀiÁÛ¯?É

4) ªÀiÁgɯ
ì ï ¸ÉÆeÁZÁå ¥ÀÄvÁPï «PÀg
Ö ÁPï QvÁå SÁwgï ¥ÉÆ°¸ÁA¤ §AzsAÉ vï WÁ¯ÉÆ?

77
 ¥Áoï-20
¥Àzïå
zÁPÉAè a D±Á
ªÀļÀâgï C¸Àvï £ÀPv ëÀ Áæ
§UÀÄ¼É ¨sÁj «avïæ ||
ZÀAzÀªiÀ ÁªÀÄ ºÀA¸ïvÁ¸Á |
ªÀiÁeï ¥ÉÆ®Ä𠢸ÁÛ£Á ||
KPï £ÀPv ëÀ ïæ ¥ÀqÆ
É AzÉ |
ªÀiÁd ºÁw UÁªÉÇÃAzÉ ||

d
ªÀÄvÉåAvï «Æ ¥ÀÆgïvÁ |

he
¥Át Ngï ¹ªÀÇgï vÁ ||
EgÉÆØ ºÉÆÃAzÉ gÀÆPï ºÉÆÃAzÉ |

is
gÀÄPÀgï NgÉÆÃì gï £ÀPv
re S ëÀ æÀ ºÉÆÃAzÉ ||
§UÀÄ¼É QwÛ ¥ÉÆ®Äð ºÉÆAvÀ |
B
bl
ZÀAzÀ ªÀiÁªÀÄ ¸ÁAUÁzï ""«ÆªÉÇ JAvÀ?""
be T
-Q®AUÉÆÃr ±ÀAPÀgÀ gÁªï
pu
PÀ« : Q®AUÉÆÃr ±ÀAPÀgÀ gÁªï ºÁt gÁd¥ÀÄgï ¸ÁgÀ¸éÀvï PÉÆAQÚ ¨ÉÆ°Avï
K

§gÀAiÀiÁèA. ¨Á½® «zÁå¨Æ É Ã¢¤ ±Á¼ÉZÆ É ªÀÄÄPÉ¯ï ªÉĹÛç D¤ ¸ÀAZÁ®Pï eÁªïß

vÁuÉA ²PÁà ±ÉvÁAvï ªÀvÆ É ð ªÁªïæ PɯÁ. zɱÁZÉ ¸ÉªA É vï D¸ÀPïÛ Wɪïß
©

UÁA¢üÃfZÁå ªÉÄmÁA¤ vÀuA É ªÁªïæ PɯÁ. ¨sÁ¯ÁªÀ½ ±À§ÝPÆ É Ã±ï gÀZÁà ¸À«ÄwZÉÆ
CzsåÀ Pïë eÁªïß ZÀqï ªÀ¼ÌÉAvï £Ávï¯Áèöå JPÁ PÉÆAQÚ ¥À¨ æ z É ÁZÉÆ ±À¨ïÝ PÉÆñï
vÁuÉA gÀZÁè. vÁZÉÆ PÀ«vÁA WÉƸï '¥sÄÀ ¯ÁAZÉÆ WÀCqï' ¥ÀUð À mï eÁ¯Á.
vÁAwè »Ã PÀ«vÁ «AZÁèöå.
D±ÀAiÀiï : ¨sÄÀ UÁåðAPï vÀ±A É ªÀq í ÁAPï PÀ®à£Á ¸ÁªÀÄxïåð ¨sÆ É ªïZï UÀeð É ZÉÆ.
fêÀ£ÁAvÉè ¸À¨Ágï PÀµïÖ, ¸ÀªÄÀ ¸Éå DªÀiÁÑöå gÀªiÀ ïå vÀ±A É Zï PÀ®à£Á ¸ÁªÀÄxÁåð
ªÀÄÄSÁAvïæ D«Ä «¸ÉÆA æ Pï vÀ±A É Zï ¥ÀjºÁgï PÀgÄÀ APï ¸ÀPÁÛAªï. ºÁå PÀª£ À ÁAvï
to

JPÁ ¯Áí£ï ¨sÄÀ UÁåðZÁå PÀ®à£Á ¸ÁªÀÄxÁåða KPï gÀhļÀPï ¢¯Áå. ªÁZÀÄ£ï
¸ÀAvÉÆ¸ï ¥ÁªÁåA D¤ D«ÄÑ PÀ®à£Á ¸ÀPv À ï fuï ¨sg À ï f« zÀªg À ÁåA.
PÀ«vÉZÆ É ¸ÀAzÉñï : ªÀÄ£ÁêAPï ªÉƼÀ¨ï DPÀµð À uÁZÉA ªÀq í ï PÉÃAzïæ. vÁAvÁèöå
t
No

vÁAvÀÄA ¨sÄÀ UÁåðAPï ZÀAzïæ, £ÉPv É ÁæA ¥À¼A É «Ñ G¨Áð ªÀwð. ¯Áí£àÀuÁAvï
ZÀAzÁæ, £ÀQg Û ÁAPï ¥À¼ª É ïß C©ügÄÀ ZÉaA D¤ CvÀÄgÁAiÉÄaA ¨ÉÆUÁÚA G§ÑvÁvï.
JPÁ £ÉuÁÛöå ¨sÄÀ UÁåðPï £ÀPv É ÁæA ¥À¼A É ªïÌ «avïæ ¢¸ÁÛ. ºÁ¸ÀÄ£ï D¸ÉÆÑ ZÀAzɪ æ iÀ ï
¸ÉÆ©vï ¢¸ÁÛ. ¨sÄÀ UÉÆð ªÀļÁâ xÁªïß KPï £ÉPv É ïæ ¥ÀqA À ¢ ªÀÄt í Ä£ï DAªÉv Ø Á.
v˱A
É ¥Àqï¯ÉA è £ÉPv É ïæ C¥ÀÄuï ¨sÄÀ AAiÀiïÛ gÉÆêïß £ÉPv É ÁæAZÉA gÀhiÁqï PÀgïß
vÁZÉgï ºÀeÁgï ºÀeÁgï £ÉPv É ÁæA ¥sÄÀ ®AiÀiÁÛA D¤ wA ¥À¼A É ªïÌ ¨sÆ É ªï ¸ÉÆ©üvï
¢¸À¯Û É vÀª¼
À ï ZÀAzɪ
æ iÀ ï D¥ÀÄuï¬Ä ¨sÄÀ AAiÀiïÌ AiÉÄvÁ ªÀÄu í ÁÛ¯Æ É ªÀÄt í Ä£ï ¨sÄÀ UÉÆð
¸ÁAUÁÛ.
78
 C¨sÁå¸ï
I ¸À¨ÁÝAZÉÆ Cxïð
zÁPÉAè a = ¯Áí£ÁàAa, ¨sÄÀ UÁåðAa
ªÀļÀ¨ï = DPÁ¸ï, £ÀPv ëÀ Áæ = £ÉPv
É ÁæA, vÁgÁA, £ÀQg
Û ÁA
§UÀÄ¼É = ¥À¼AÉ ªïÌ, zÉPÄÀ APï, ZÉƪÀÅAPï
ºÀA¸ïvÁ¸Á = ºÁ¸ÉÃÛ D¸Á, ºÁ¸ÀÄ£ï D¸Á
ªÀiÁeï = ªÀiÁíPÁ ¥ÉÆ®Äð = ¸ÉÆ©üvï
¢¸ÁÛ¸Á = ¢¸ÀÄ£ï D¸Á ¥ÀqÆ É AzÉ = ¥ÀqÄÀ A¢

d
UÁªÉÇÃAzÉ = ¯Á§ÄA¢, ªÉļÀÄA¢

he
ªÀÄvÉåAvï = ªÀiÁwAiÉÄAvï «Äà = ºÁAªï
¥ÀÆgïvÁ = ¥ÀÄgÁÛA, gÉÆAiÀiÁÛA ¥Át = GzÀPï Ngï = ªÀAiÀiïæ

is
¹ªÉÇgï vÁ = ²AªÉÇgï vÁA, ²A¥ÁÛA EgÉÆØ = gÀhiÁqï
re S
ºÉÆÃAzÉ = eÁA«Ý NgÉÆÃì gï = ¸À¨Ágï, ZÀqï
B
bl
Qwè = QvÉè ¥ÉÆ®Äð = ¸ÉÆ©vï
be T
ºÉÆAvÀ = eÁvÁ ¸ÁAUÁzï = ¸ÁAUÀ¯ Û Æ
É
pu
«ÆªÉÇ JAvÀ = ºÁAªï¬Ä AiÉÄvÁA
K

II C£ïå ªÀZ£
À ï gÀÆ¥ï §gÀAiÀiï
©

1. D¸Á - 2. £ÉPv
É ïæ -

3. ¨sÄÀ UÉÆð - 4. gÀhiÁqï -

5. PÉÃAzïæ -
to

III jw ¸ÀĪÁvï ¨sg

À ï
¨sÄÀ VðA - ¨sÄÀ UÁåðAPï gÀÆPï -
t
No

£ÉPv
É ïæ - ºÁvï -

ªÉƼÀ¨ï - gÀhiÁqï -
IV ¸ÀPAÀ iÀiÁè ¸ÀªÁ¯ÁAPï JPÁ ¸À¨ÁÝ£ï eÁ¥ï §gÀAiÀiï
1. £ÉPÉvÁæA RAAiÀiï D¸Ávï?

79
 2. ZÀAzïªÀiÁªÀiÁ QvÉA PÀgïß D¸Á?
3. EgÉÆØ ªÁqÀÄ£ï QvÉA eÁvÁ?
V ¸ÀPAÀ iÀiÁèöå ¸ÀªÁ¯ÁAPï KPï ªÁ zÉÆÃ£ï ªÁPÁåA¤ eÁ¥ï §gÀAiÀiï.
1. ªÀļÁâgï QvÉA ¸ÀPqÌÀ ï ¢¸ÁÛ?

d
2. £ÉvvÉ ïæ ¸ÀPAÀ iÀiïè ¥ÀqÁèöågï zsÁPÉAè QvÉA PÀgÁÛ?

is he
re S B
bl
3. £ÉPÉvÁæ «±ÁAvï zsÁPÉèAZÉA aAvÀ¥ï PÀ¸À¯ÉA?
be T
pu
K
©

VI PÀª£
À ï ¥ÀÄvÉðA PÀgï
1. ªÀļÁâgï
to

¢¸ÁÛ£Á
t
No

2. EgÉÆØ ºÉÆÃAzÉ

«ÆªÉÇ JAvÀ
80