Tytuł oryginału: The Obstacle Is the Way:

The Timeless Art of Turning Trials into Triumph

Tłumaczenie: Joanna Sugiero

ISBN: 978-83-283-0733-9

Copyright © 2014 by Ryan Holiday

All rights reserved including the right of reproduction in whole or in part in any form.
This edition published by arrangement with Portfolio, a member of Penguin Group (USA)
LLC, a Penguin Random House Company.

Polish edition copyright © 2015 by Helion S.A.

All rights reserved.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu

niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą
kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym,
magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź

towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce
informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za
ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub
autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności
za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Drogi Czytelniku!
Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres
http://onepress.pl/user/opinie/wiprze
Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

Wydawnictwo HELION
ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE
tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63
e-mail: onepress@onepress.pl
WWW: http://onepress.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Printed in Poland.

• Kup książkę • Księgarnia internetowa

• Poleć książkę • Lubię to! » Nasza społeczność
• Oceń książkę
 Spis treĂci

Przedmowa 7
WstÚp 11

CZ}¥m I
POSTRZEGANIE 21
1. Dyscyplina postrzegania 23
2. UĂwiadom sobie swojÈ moc 29
3. Trzymaj nerwy na wodzy 35
4. Kontroluj emocje 39
5. mwicz obiektywizm 45
6. Zmieñ perspektywÚ 49
7. Czy to zaleĝy od Ciebie? 53
8. ¿yj chwilÈ obecnÈ 59
9. MyĂl inaczej 63
10. Poszukaj okazji 67
11. Przygotuj siÚ do dziaïania 73

CZ}¥m II
DZIA’ANIE 75
12. Dyscyplina dziaïania 77
13. Przejdě do dziaïania 83
14. Naucz siÚ wytrwaïoĂci 89
15. Podejmuj próby 95
16. Realizuj proces 101
17. Rób to, co do Ciebie naleĝy, i rób to dobrze 107
18. PamiÚtaj, ĝe dobre jest to, co dziaïa 111
19. W pochwale ataku z flanki 115
20. Uĝyj przeszkody przeciwko niej samej 121
21. Ukierunkuj swojÈ energiÚ 127
22. Przejdě do ofensywy 131
23. Przygotuj siÚ na to, ĝe ĝadna z tych metod moĝe nie zadziaïaÊ 135

Kup książkę Poleć książkę

 6 PRZESZKODA CZY WYZWANIE?

CZ}¥m III
WOLA 137
24. Dyscyplina woli 139
25. Zbuduj wewnÚtrznÈ cytadelÚ 145
26. Przewiduj (myĂl negatywnie) 151
27. Sztuka przyzwolenia 157
28. Kochaj wszystko, co siÚ dzieje: amor fati 163
29. Samozaparcie 169
30. CoĂ wiÚkszego niĝ Ty sam 175
31. Medytuj nad wïasnÈ ĂmiertelnoĂciÈ 181
32. Przygotuj siÚ, ĝeby zaczÈÊ od nowa 185

Koñcowe przemyĂlenia. Przeszkoda staje siÚ drogÈ 187

Postscriptum. Teraz jesteĂ filozofem — gratulacje! 193
PodziÚkowania 197
Wybrana bibliografia 201
Kanon lektur dla stoików 209
Dalsze rekomendacje 213

Kup książkę Poleć książkę

 U¿YJ PRZESZKODY PRZECIWKO NIEJ SAMEJ 121

20
Uĝyj przeszkody
przeciwko niej samej

MÈdrzy ludzie potrafiÈ umiejÚtnie wykorzystywaÊ

nawet przeciwnoĂci.
— Plutarch

G andhi nie walczyï o niepodlegïoĂÊ Indii. Na walce skupiïo siÚ

Imperium Brytyjskie — jak siÚ okazaïo, z marnym skutkiem.
OczywiĂcie dziaïania Gandhiego byïy celowe. Jego intensyw-
na kampania satjagrahy i nieposïuszeñstwa obywatelskiego pokazaïa, ĝe
dziaïanie moĝe przybieraÊ róĝne formy. Nie zawsze musi to byÊ posuwa-
nie siÚ do przodu, a nawet w bok. Moĝe polegaÊ po prostu na zajÚciu
okreĂlonego stanowiska.
Czasami pokonujesz przeszkodÚ, nie atakujÈc jej, lecz wycofujÈc siÚ
i pozwalajÈc na to, aby to ona zaatakowaïa Ciebie. Moĝesz wykorzystaÊ
dziaïania innych przeciwko nim samym, nie robiÈc nic.
Gandhi, którego pozycja byïa bardzo sïaba w porównaniu z siïami,
które chciaï zmieniÊ, uczyniï ze swojej sïaboĂci fundament, na którym
siÚ oparï. Powiedziaï do najpotÚĝniejszego okupanta na Ăwiecie: IdÚ na
plaĝÚ, ĝeby zebraÊ sól, ïamiÈc wasze prawo. Prowokowaï go: Co z tym zro-
bicie? Nie ma nic zïego w tym, co robimy. W ten sposób postawiï wïadze

Kup książkę Poleć książkę

122 PRZESZKODA CZY WYZWANIE?

przed trudnym dylematem: ogïosiÊ bankructwo albo abdykowaÊ. W tym

kontekĂcie ogromna siïa militarna Brytyjczyków nie miaïa ĝadnego
znaczenia — a nawet byïa szkodliwa.
Martin Luther King jr, biorÈc przykïad z Gandhiego, powiedziaï
swoim zwolennikom, ĝe czeka ich starcie „siïy fizycznej z siïÈ ducha”.
Innymi sïowy, mieli oni wykorzystaÊ potÚgÚ przeciwieñstw. Na przemoc
reagowali spokojem, na nienawiĂÊ — miïoĂciÈ, pokazujÈc innym, ĝe tego
typu negatywne postawy sÈ zïe i niewybaczalne.
Wykorzystywanie przeciwnoĂci to skuteczna metoda. Brak dziaïania
moĝe byÊ dziaïaniem samym w sobie, jeĂli wykorzystasz potÚgÚ przeciw-
nika i przejmiesz w ten sposób czÚĂÊ jego siïy. Pozwól, ĝeby to on — albo
Twoja przeszkoda — wykonaï caïÈ pracÚ za Ciebie.
Weěmy Rosjan, którzy pokonali Napoleona i nazistów nie dlatego,
ĝe bronili swoich granic, lecz dlatego, ĝe wpuĂcili wojska wroga na swój
teren i pozwolili, aby wykoñczyïa je sroga zima.
Czy to jest dziaïanie? Pewnie, ĝe tak.
Moĝe Twój wróg albo przeszkoda sÈ naprawdÚ niepokonani — tak
jak w powyĝszych przypadkach. JeĂli uwaĝasz, ĝe nie jesteĂ w stanie wy-
graÊ dziÚki wytrwaïoĂci albo nie chcesz ryzykowaÊ nauki przez powta-
rzanie (doĂwiadczenie), to nic nie szkodzi. WciÈĝ jeszcze jesteĂ daleki
od kapitulacji.
W tym momencie powinieneĂ jednak przyznaÊ, ĝe niektórych prze-
ciwnoĂci prawdopodobnie nie uda Ci siÚ pokonaÊ, bez wzglÚdu na to,
jak bardzo bÚdziesz siÚ staraÊ. Dlatego musisz znaleěÊ jakiĂ sposób na
to, ĝeby je wykorzystaÊ — a dokïadnie ich energiÚ — i sobie pomóc.
Przed wynalezieniem silnika parowego kapitanowie statków stoso-
wali genialnÈ metodÚ pokonywania bardzo silnego prÈdu na rzece Mis-
sisipi. ’ódě, która pïynÚïa w górÚ rzeki, przyciÈgaïa do siebie drugÈ ïódě,
skierowanÈ w dóï rzeki. Potem przywiÈzywano sznur do drzewa albo skaïy,
a drugim jego koñcem spinano ze sobÈ ïodzie. Druga ïódě puszczaïa
sznur i pïynÚïa w dóï rzeki, wystrzeliwujÈc pierwszÈ ïódě w przeciwnÈ
stronÚ niczym pocisk.
Zamiast walczyÊ z przeszkodami, szukaj sposobów na to, ĝeby one
same siebie pokonaïy.

Kup książkę Poleć książkę

 U¿YJ PRZESZKODY PRZECIWKO NIEJ SAMEJ 123

Dokïadnie tak postÈpiï kiedyĂ Aleksander Wielki, a jego genialne

wykorzystanie przeszkody przeciwko niej samej daïo obserwatorom
wskazówkÚ, ĝe ten ambitny nastolatek moĝe kiedyĂ opanowaÊ Ăwiat.
Aleksander jako mïody czïowiek postanowiï okieïznaÊ sïynnego konia
Bucefaïa, którego nawet ojciec chïopaka, król Filip II Macedoñski, nie
byï w stanie ujarzmiÊ. Podczas gdy inni bezskutecznie zmagali siÚ z ko-
niem, próbujÈc mu narzuciÊ swojÈ wolÚ siïÈ, zarzucajÈc na niego liny
i smagajÈc go batem, Aleksander po prostu ïagodnie go dosiadï i jechaï
na nim tak dïugo, aĝ koñ siÚ uspokoiï. Bucefaï, zmÚczony walkÈ, musiaï
w koñcu ustÈpiÊ jeěděcowi. Aleksander dosiadaï go podczas swoich bitew
przez nastÚpne dwanaĂcie lat.
A jakie sÈ Twoje przeszkody?
Czasami musisz wziÈÊ przykïad z Amelii Earhart i przejĂÊ do dziaïa-
nia. Ale powinieneĂ równieĝ byÊ otwarty na moĝliwoĂÊ, ĝe powstrzyma-
nie siÚ moĝe byÊ dla Ciebie najlepszym moĝliwym dziaïaniem. Czasami
jedyne, czego potrzebujesz, to cierpliwoĂÊ — musisz poczekaÊ, aĝ przej-
Ăciowe przeszkody po prostu zniknÈ. Pozwól, ĝeby dwaj wrogowie roz-
wiÈzali konflikt miÚdzy sobÈ, zamiast samemu wkraczaÊ do walki. Cza-
sami lepiej jest usunÈÊ siÚ z pola bitwy, niĝ zaznaczaÊ na nim swojÈ
obecnoĂÊ.
Jeĝeli za bardzo Ci na czymĂ zaleĝy, moĝesz okazaÊ siÚ swoim najgor-
szym wrogiem. OgarniÚty zapaïem wyrywasz ĂrubÚ, którÈ chcesz prze-
krÚciÊ, przez co nie jesteĂ w stanie dotrzeÊ tam, gdzie chcesz. JesteĂ jak
samochód, który ugrzÈzï w Ăniegu albo bïocie i zawziÚcie krÚci koïami,
ĝeby siÚ wydostaÊ w tej puïapki, ale zamiast tego tylko zapada siÚ w niÈ
coraz gïÚbiej i gïÚbiej.
Tak bardzo skupiamy siÚ na tym, ĝeby iĂÊ do przodu, ĝe zapominamy,
ĝe istniejÈ inne sposoby na dotarcie do celu, który sobie wyznaczyliĂmy.
Nie uĂwiadamiamy sobie, ĝe stanie nieruchomo — albo w niektórych
przypadkach nawet poruszanie siÚ do tyïu — moĝe zagwarantowaÊ
najwiÚksze postÚpy. Nic nie rób, tylko tu stój!
CiÈgle naciskamy — ĝeby dostaÊ podwyĝkÚ, pozyskaÊ nowego
klienta albo zaspokoiÊ pilne potrzeby. Tymczasem moĝliwe, ĝe najlep-
szym sposobem, ĝeby dostaÊ to, czego chcemy, jest zweryfikowanie wïa-

Kup książkę Poleć książkę

124 PRZESZKODA CZY WYZWANIE?

snych pragnieñ. Moĝe w rzeczywistoĂci zaleĝy nam na czymĂ zupeïnie

innym? W takiej sytuacji moĝemy potraktowaÊ przeszkodÚ jak okazjÚ
do pójĂcia w nowym kierunku. ByÊ moĝe zakoñczy siÚ to nowym przed-
siÚwziÚciem, które przyniesie nam duĝo wiÚksze zyski. Albo odkryjemy,
ĝe ignorujÈc klientów, przyciÈgamy ich wiÚcej, poniewaĝ ci ludzie nie
lubiÈ wspóïpracowaÊ z kimĂ, kto nachalnie zabiega o ich wzglÚdy.
A moĝe zanalizujemy tÚ sytuacjÚ, której tak siÚ obawiamy (my, a takĝe
wszyscy inni), i znajdziemy sposób na to, ĝeby obróciÊ jÈ na wïasnÈ ko-
rzyĂÊ, gdy juĝ siÚ wydarzy.
BïÚdnie zakïadamy, ĝe posuwanie siÚ do przodu to jedyny sposób na
to, ĝeby zrobiÊ postÚpy — jedyna droga do zwyciÚstwa. Czasami stanie
w miejscu, skrÚcenie w bok albo nawet zrobienie kroku do tyïu okazuje siÚ
najlepszym sposobem na usuniÚcie blokady, która zagradza nam drogÚ.
Takie podejĂcie wymaga pewnej pokory — zaakceptowania tego, ĝe
nie da siÚ zrealizowaÊ danego celu w taki sposób, jak poczÈtkowo
chciaïeĂ. Po prostu brakuje Ci czegoĂ, co jest potrzebne, ĝeby zrobiÊ to
w „tradycyjny” sposób. Ale co z tego?
Liczy siÚ to, czy metoda, którÈ zastosujesz, pomoĝe Ci osiÈgnÈÊ to,
czego pragniesz. Przecieĝ uĝywanie przeszkód przeciwko sobie samemu
to coĂ zupeïnie innego niĝ nierobienie niczego. Pasywny opór jest
wbrew pozorom bardzo aktywnym dziaïaniem. A takie dziaïania biorÈ
siÚ z dyscypliny, samokontroli, nieustraszenia, determinacji i Ăwietnej
strategii.
Wspaniaïy strateg Saul Alinsky mówiï: „JeĂli bÚdziesz naciskaÊ ja-
kÈĂ negatywnÈ sytuacjÚ odpowiednio mocno i gïÚboko, ta wywróci siÚ
na drugÈ stronÚ”. Kaĝda pozytywna sytuacja ma swojÈ negatywnÈ stro-
nÚ. A kaĝda negatywna sytuacja ma pozytywnÈ stronÚ. Dziaïanie polega
na tym, ĝeby naciskaÊ tak mocno, aĝ zobaczymy tÚ drugÈ stronÚ — aĝ
zamienimy negatywnÈ sytuacjÚ w pozytywnÈ.
To powinno byÊ dla Ciebie duĝym pocieszeniem. Okazuje siÚ bo-
wiem, ĝe niewiele jest takich problemów, które naprawdÚ nas przera-
stajÈ. WielkoĂÊ przeszkody moĝe siÚ okazaÊ jej zaletÈ, poniewaĝ moĝe-
my jÈ wykorzystaÊ przeciwko samej przeszkodzie. To tak jak z duĝym
zamkiem, który moĝe byÊ przytïaczajÈcÈ, niezdobytÈ fortecÈ albo wiÚ-

Kup książkę Poleć książkę

 U¿YJ PRZESZKODY PRZECIWKO NIEJ SAMEJ 125

zieniem — zaleĝnie od tego, po której stronie drzwi siÚ znajdujesz. Cza-

sami wystarczy zmieniÊ podejĂcie i styl dziaïania.
Moĝemy wykorzystaÊ rzeczy, które nas blokujÈ, pozwalajÈc, aby wy-
konaïy trudnÈ pracÚ za nas. Czasami to oznacza pozostawienie prze-
szkody samej sobie zamiast podejmowania prób, aby jÈ zmieniÊ.
Im bardziej Bucefaï wierzgaï, tym szybciej opadaï z siï. Im bardziej
agresywna jest reakcja policji na zamieszki spoïeczne, tym wiÚcej sym-
patii budzÈ osoby, które w nich uczestniczÈ. Im bardziej zaciekli sÈ po-
licjanci, tym ïatwiejsza staje siÚ walka z nimi. A im wiÚcej Ty walczysz,
tym mniej osiÈgniesz (i niepotrzebnie siÚ zmÚczysz).
Tak juĝ jest z naszymi problemami.

Kup książkę Poleć książkę

126 PRZESZKODA CZY WYZWANIE?

Kup książkę Poleć książkę