Professional Documents
Culture Documents
GRANULACJA’2012
roboczym „matryca płaska-rolki zagęszczające”
Roman HEJFT, Sławomir OBIDZIŃSKI – Zakład Techniki Rolno-Spożywczej, Wydział Mechaniczny,
Politechnika Białostocka
Wprowadzenie
Granulowanie (peletowanie), brykietowanie są formami ciśnie-
niowej aglomeracji procesu, w którym sypki materiał uzyskuje stałą
określoną formę geometryczną pod działaniem sił zewnętrznych i we-
wnętrznych. Produkty otrzymane podczas ciśnieniowej aglomeracji
przybierają różne postaci w zależności od wymagań procesowych.
Najczęściej produktem procesu granulowania (peletowania) są granule
(pelety) w postaci walców o średnicy od 2,0-2,5 mm do 10-12 mm, zaś
procesu brykietowania brykiety w postaci walców (prostopadłościa-
nów) o średnicy 12-30 mm lub 40-70 mm. Procesy znajdują szerokie
zastosowanie między innymi w przemyśle paszowym, chemicznym,
farmaceutycznym oraz produkcji ekologicznego paliwa stałego z od-
padowych materiałów roślinnych.
a)
Granulowanie materiałów roślinnych
Autorzy publikacji, realizując od wielu lat badania zagęszczania ma-
teriałów roślinnych, stoją na stanowisku, iż:
• uniwersalne urządzenia granulująco-brykietujące materiały ro-
ślinne o niewielkiej wydajności, znajdują szerokie zastosowanie
w małych i średnich zakładach przetwarzających materiały roślin-
ne, w obszarze produkcji pasz i produkcji ekologicznego paliwa
stałego (z odpadów)
• urządzenia wyposażone w układ roboczy „płaska nieruchoma wy-
mienna matryca- rolki zagęszczające” spełniają zadania uniwersal-
nych urządzeń granulująco-brykietujących.
Energochłonność procesu granulowania materiałów roślinnych za-
leży od ich właściwości fizyczno-chemiczno-biologicznych oraz para-
metrów aparaturowo-procesowych realizacji procesu [1, 4, 5].
Realizowane badania nad energochłonnością granulowania,
z wykorzystaniem stanowisk badawczym przedstawionych na Ry-
sunku 1, wykazały, że energochłonność jednostkowa procesu gra-
nulowania materiałów roślinnych w warunkach laboratoryjnych
– modelowych (Rys. 1a, 1b, 1c) zawiera się w granicach 15-30 kJ/kg.
b)
Natomiast podczas badań energochłonności jednostkowej procesu
granulowania w układzie roboczym „płaska matryca-rolki zagęsz-
czające” (Rys. 1d, 1e), wartości energochłonności jednostkowej
wynosiły od ok. 115 do 600 kJ/kg. Powodem tak znacznego po-
boru energii w warunkach technicznych realizacji procesu są duże
opory zagęszczania i przetłaczania zagęszczanego materiału (przy
naciskach prasująco-zagęszczających – ok. 80-150 MPa), zarówno
na powierzchni matrycy jak i na powierzchni rolki zagęszczającej.
Szczegółowy opis stanowisk badawczych przedstawionych na
Rysunku. 1 zamieszczono w monografii [1].
Do z podstawowych parametrów matryc zaliczyć należy:
• współczynnik prześwitu matrycy – stosunek powierzchni otwo-
rów do powierzchni roboczej matrycy
• średnicę i długość otworów w matrycy. Stosunek tych wielkości
może wahać się w granicach od 0,1 do 0,5 (zależnie od cech mate-
riałowych surowca poddanego procesowi ciśnieniowej aglomeracji
oraz od wymagań jakościowych otrzymanego produktu)
• geometrię wejścia do otworów w matrycy. c)
GRANULACJA’2012
zwalają na znaczne oszczędności materiałowe, zmniejszenie praco-
chłonności wykonania matryc, a tym samym ich kosztów produkcji,
a także na regenerację zużytych matryc poprzez wymianę tulejek
(możliwa jest także ich regeneracja).
Konstrukcja matrycy granulujaco-brykietujacej pozwala otrzymy-
wać jednocześnie zarówno brykiety jak i granulat. Takie rozwiązanie
podwyższa znacząco współczynnik prześwitu matrycy (eliminuje mar-
twe przestrzenie pomiędzy otworami), a tym samym zmniejsza ener-
gochłonność jednostkową procesu.
Uniwersalne urządzenia granulujące (brykietujące) o niewielkiej
wydajności powinny być wyposażone w układ roboczy „płaska nieru-
Rys. 3. Schemat przykładowej matrycy brykietującej
z wymiennymi tulejkami [3] choma matryca-rolki zagęszczające”.
Literatura
Przedstawione na Rysunku 3 rozwiązanie konstrukcyjne matry-
1. Hejft R.: Ciśnieniowa aglomeracja materiałów roślinnych. Biblioteka Proble-
cy z wymiennymi tulejkami, pozwala na znaczne oszczędności stali mów Eksploatacji, Radom 2002.
użytej do jej wytworzenia. Należy zaznaczyć, że do wytwarzania 2. Hejft R.: Płaska matryca do urządzenia granulująco-brykietującego. Wzór
matryc granulujaco-brykietujących używa się wysokostopowych stali użytkowy nr 53575.
z odpowiednią obróbką cieplno-chemiczną. Takie rozwiązanie po- 3. Obidziński S., Hejft R.: Płaska matryca granulująco-brykietująca. Zgłoszenie
zwala na znaczne oszczędności materiałowe, zmniejsza pracochłon- patentowe P.397986 z dnia 02.02.2012 r. Urząd Patentowy Rzeczypospo-
ność wykonania matryc, a tym samym ich koszty produkcji. Pozwala litej Polskiej, Warszawa 2012.
również na regenerację zużytych matryc poprzez wymianę tulejek 4. Obidziński S.: Energochłonność procesu zagęszczania materiałów roślin-
(możliwa jest także ich regeneracja). nych. Rozdział 10 w monografii: Właściwości geometryczne, mechaniczne
i strukturalne surowców i produktów spożywczych (pod red.: B. Dobrzań-
ski jr i L. Mieszkalski). Komitet Agrofizyki PAN, Wyd. Nauk. FRNA, ISBN-
13: 978-83-60489-05-5, Lublin 2007, 159-168.
5. Obidziński S., Hejft R.: Energochłonność procesu granulowania materiałów
roślinnych. Materiały seminaryjne. V Konferencja Naukowo-Praktyczna:
„Energia w nauce i technice”, Suwałki 2006, 153-159.
Mając na uwadze znaczący wpływ współczynnika prześwitu matrycy Dr inż. Sławomir OBIDZIŃSKI – adiunkt w Zakładzie Techniki Rolno-Spo-
na energochłonność jednostkową i gęstość granulatu (brykietów), a tak- żywczej na Wydziale Mechanicznym Politechniki Białostockiej. Obszar pracy
że stosunkowo jego małą wartość w przypadku otworów do brykieto- naukowej: ciśnieniowa aglomeracja materiałów roślinnych, konstrukcja i eks-
wania, na Rysunku 3 przedstawiono rozwiązanie konstrukcyjne matrycy, ploatacja maszyn przemysłu rolno-spożywczego. E-mail: obislaw@pb.edu.pl
która pozwala jednocześnie otrzymywać zarówno brykiety jak i granulat.
Takie rozwiązanie podwyższa znacząco współczynnik prześwitu ma-
trycy (eliminuje znacząco martwe przestrzenie pomiędzy otworami). Nowoczesne techniki spektroskopii ramanowskiej:
Przedstawiona matryca może być użyta w uniwersalnych urządzeniach mapowanie i aktywność optyczna (ROA)
wytwarzających jednocześnie granulat (pelety) i brykiety opałowe. 20-22 czerwca 2012, Kraków, Uniwersytet Jagielloński
Wieloletnie doświadczenie autorów w obszarze ciśnieniowej
aglomeracji materiałów roślinnych (granulowania, brykietowania) Seminarium poświęcone będzie dwóm nowoczesnym technikom
pozwala na stwierdzenie, iż uniwersalne urządzenia granulujące (bry- spektroskopowym: mapowaniu ramanowskiemu oraz ramanowskiej
kietujące) o niewielkiej wydajności powinny być wyposażone w układ spektroskopii aktywności optycznej (ROA). W części wykładowej za-
roboczy „płaska nieruchoma matryca-rolki zagęszczające”. prezentowane zostaną podstawy obu tych metod. W ramach warsz-
tatów towarzyszących seminarium odbędzie się prezentacja aparatury
Podsumowanie i jej możliwości pomiarowych, szczególnie pod kątem badań materiału
Złożoność i różnorodność zagadnień występujących podczas gra- biologicznego.
nulowania (peletowania), brykietowania w układach roboczych o różnej Organizatorzy
konstrukcji, wraz ze zmiennością właściwości fizycznych, chemicznych • dr hab. Małgorzata Barańska
i biologicznych materiałów poddawanych procesowi sprawia, że ce- • dr Katarzyna Chruszcz-Lipska
lowym jest wprowadzanie do produkcji uniwersalnych granulatorów • dr Krzysztof Gębski (sekretarz, tel. 12-6632064,
(granulująco-brykietujących) o niewielkiej wydajności. gebski@chemia.uj.edu.pl)
Urządzenia granulująco-brykietujące przetwarzające różnorodne • mgr Aleksandra Jaworska
surowce, powinny być wyposażone w szereg matryc. Niedogodność • mgr Tomasz Wróbel
tę można w dużej mierze zminimalizować poprzez zastosowanie ma- Więcej informacji na: www.chemia.uj.edu.pl/zor/seminarium2012/
tryc składanych.
Introduction b)
Granulating (pelleting) and briquetting are forms of pressure
agglomeration of a process during which loose material gets a certain
solid geometric shape, as a result of the operating external and internal
forces. The products obtained during the pressure agglomeration may
have different forms, depending on the requirements of a process.
The most common products of the granulation (pelleting) process are
granules (pellets) in a cylindrical shape with a diameter ranging from
2.0-2.5 mm to 10-12 mm, whereas the products of the briquetting
process have cylindrical shapes (cuboid) with a diameter of 12-30 mm
or 40-70 mm. The processes have wide applications in feed industry,
chemical industry, pharmaceutical industry and production of ecological
solid fuel from vegetable material waste, among others.
Summary
The complexity and variety of issues occurring during the
granulation process (pelletising) and briquetting in working systems
of various designs, together with varying physical, chemical and
biological properties of the materials subjected to the process, makes
Fig. 2. The schema of the pelleting-briquetting matrix [2]: it appropriate to put the universal granulating devices (granulating and
1,2,3 - the plate of the matrix, 4- the establishing element briquetting) with low productivity into production.
Granulating and briquetting devices, processing a variety of
raw materials, should be equipped with a wide range of dies. This
inconvenience can be minimised significantly by using collapsible dies.
The construction designs for dies presented in this article allow
significant material savings, enable decreasing the labour consumption
of die manufacturing, as well as the cost of their production. Additionally,
they allow regeneration of the used dies through exchanging the sleeves
(which can also be regenerated).
The design of the granulating and briquetting die allows production
of both briquettes and granulated products. Such a solution significantly
increases the clearance coefficient (it eliminates a significant portion of
dead spaces between the holes), and therefore decreases the unitary
energy consumption of the process.
Universal granulating (briquetting) devices with low productivity
Fig. 3. The schema of the example briquetting matrix
with replaceable muffs [3] should be equipped with a “flat, fixed die - densification rolls” working
system.
The design solution for a die, presented in Figure 3, with
Literature
exchangeable sleeves, enables saving a significant amount of steel used
1. Hejft R.: Ciśnieniowa aglomeracja materiałów roślinnych. Biblioteka
in its manufacturing. It needs to be noted that highly alloyed steel, after Problemów Eksploatacji, Radom 2002.
appropriate heat and chemical treatment, is used for manufacturing 2. Hejft R.: Płaska matryca do urządzenia granulująco-brykietującego. Wzór
granulating and briquetting dies. Such a solution allows significant użytkowy nr 53575.
material savings, decreases the energy consumption of the process of 3. Obidziński S., Hejft R.: Płaska matryca granulująco-brykietująca. Zgłoszenie
die manufacturing, and therefore also the cost of production. It also patentowe P.397986 z dnia 02.02.2012 r. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
enables regeneration of used dies, by exchanging the sleeves (it is also Polskiej, Warszawa 2012.
possible to regenerate them). 4. Obidziński S.: Energochłonność procesu zagęszczania materiałów roślinnych.
Rozdział 10 w monografii: Właściwości geometryczne, mechaniczne
i strukturalne surowców i produktów spożywczych (pod red.: B. Dobrzański
jr i L. Mieszkalski). Komitet Agrofizyki PAN, Wyd. Nauk. FRNA, ISBN-13:
978-83-60489-05-5, Lublin 2007, 159-168.
5. Obidziński S., Hejft R.: Energochłonność procesu granulowania materiałów
roślinnych. Materiały seminaryjne. V Konferencja Naukowo-Praktyczna:
„Energia w nauce i technice”, Suwałki 2006, 153-159.