1.

Definicja umownej i wyranej granicy plastycznoci

2.
3.

Wyrana granica plastycznoci materiau Re jest to naprenie rozcigajce, po

osiagniciu ,ktrego nastpuje wyrany wzrost rozciganej prbki bez wzrostu, lub przy
minimalnym spadku obcienia.
Re

Fe
S0

Umowna granica plastycznoci [stale wysoko-wglowe i kruche]. Taka warto

naprenia rozcigjacego, ktra wywouje w prbce umowne wyduenie trwale x=0,2%
pierwotnej dugoci pomiarowej prbki
Rx

Fx
So

2.

2.Warunek przejcia metalu w stan plastyczny przy prostym i

zoonym stanie naprenia
Warunkiem przejcia ze stanu sprystego w stan plastyczny jest osignicie pewnej
krytycznej wartoci napre, zwanej granic plastycznoci - w jednoosiowym stanie
napre, lub naprenia uplastyczniajcego - w paskim lub przestrzennym stanie
napre, uzalenionych od rodzaju tworzywa i historii poprzednich odksztace, oraz
warunkw obecnego procesu odksztace plastycznych, tj. jego temperatury, stopnia i
prdkoci odksztacenia.
Wytenie materiau denie do zblienia si do granicy Rm.
Wytenie materiau to stan materiau obcionego siami zewntrznymi, w ktrym
istnieje moliwo przejcia w stan plastyczny, czyli przekroczenie granicy sprystoci
bd utrata spjnoci jeli materia nie posiada granicy sprystoci. Wytenie materiau
okrela si poprzez redukcje zoonego stanu napre do jednego zredukowanego lub
zastpczego naprenia. Do redukcji stosuje si hipotezy wyteniowe. Najczciej jest to
hipoteza energii odksztacenia (Hubera). Zakada ona, e ciao jest doskonale spryste i
praca naprenia zredukowanego jest rwna sumie prac napre skadowych. Hipoteza
energii odksztacenia czysto postaciowego gosi, e miar wytenia materiau w
dowolnym punkcie obcionego (siami) ciaa sprystego jest ta cz energii sprystej
materiau, ktra jest zwizana z odksztaceniem postaciowym tylko ten rodzaj
odksztacenia ma wpyw na osigniecie stanu krytycznego

1
1 2 2 2 3 2 3 1 2 k r
2

1> 2> 3 naprenia gwne

3.Masz dwa przedmioty o tych samych wymiarach i ksztacie,

jeden uzyskany na drodze odlewania, a drugi w procesie
przerbki plastycznej. Czy ich waciwoci s takie same?
Jeli nie to, dlaczego?
Ich wasnoci s rne:
- przedmiot uzyskany w drodze obrbki plastycznej bdzie si charakteryzowa lepszymi
waciwociami wytrzymaociowymi (np. twardo) i rwnoczenie gorszymi waciwociami
plastycznymi (np. mniejsza udarno, zdolno do wyduenia).
- odlew jest kruchy, posiada naprenia odlewnicze oraz du chropowato

4. Scharakteryzuj proces kucia (zakres stosowania, zalety,

ograniczenia)

Kucie - proces technologiczny polegajcy na odksztacaniu materiau za pomoc uderze

lub nacisku narzdzi..
Procesy kucia s najczciej prowadzone na gorco. Dziki temu praca i sia
niezbdne do ksztatowania przedmiotu s mae, a zdolno materiau do odksztace
plastycznych szczeglnie dua.
Zalety:

- metoda umoliwiajca wytworzenie czci o duej wytrzymaoci, ktre mona

stosowa w urzdzeniach mocno obcionych lub urzdzeniach wymagajcych dugiej i
bezawaryjnej pracy;
- metoda stosunkowo tani i bardzo szybk w przypadku produkcji wielkoseryjnej
Wady:
- metoda do kosztown dla niewielkiej liczby czci wykonanych;
Rodzaje kucia:
- kucie swobodne. Kucie to jest procesem dugotrwaym, ktry stosuje si
w produkcji niewielkiej iloci sztuk przedmiotu
-kucie pswobodne - posiada cechy kucia swobodnego oraz dodatkowo ogranicza si
pynicie metalu w jednym kierunku.
-kucie matrycowe - w ktrym ksztat odkuwki jest odwzorowaniem ksztatu wykroju
roboczego matrycy
Zaletami procesu kucia matrycowego s:
- niewielki czas wykonania wyrobu,
- moliwo produkowania odkuwek o skomplikowanych ksztatach,
- moliwo zatrudnienia w produkcji pracownikw przyuczonych,
- mae straty materiau wskutek stasowania maych naddatkw na obrbk.
Wady kucia matrycowego s nastpujce:
-konieczno stosowania maszyn kuniczych o podwyszonej dokadnoci prowadzenia
matryc,
-dodatkowe koszty zwizane z prasami do okrawania wypywki,
-duy koszt oprzyrzdowania,
-opacalno przy duych seriach odkuwek,
-niewielkie wymiary wykonywanych odkuwek.

5. Scharakteryzuj procesy walcowania wyrobw dugich (zakres

stosowania, zalety, ograniczenia)
Podczas walcowania wyrobw
dugich stosuje si walce robocze
bruzdowe na ktrych zachodzi
Wymuszone poszerzenie matelu
z uwagi na odksztac plast w
wykrojach majcych zastosow
Przy walcowaniu ksw prtw i
walcwki ksztatujcych je w
wykrojach wyduajcych
O skplikowanych ksztatach
zalety:-oszczdno kosztw,
dua powtarz ksztatw odkwek
Wady:-stosowanie maszyn
kuniczych o podwyszonej
dokadnoci prowadzenia matryc
-dodatkowe koszty zwizane z
prasami do odkrawania
wypywek, duy koszt
oprzyrzdowania
Opacalno przy duych seriach,
niewielkie wymiary wykonanego
odkuwku

6. Scharakteryzuj procesy walcowania wyrobw paskich (zakres

stosowania, zalety, ograniczenia)
stosuje si walce robocze
beczkach
Paskich na ktrych zachodzi
swobodne poszerzenie metalu

majcych zastosowanie do
walcowania
Wyrobw paskich typu: blachy
tamy

7. Scharakteryzuj procesy toczenia (zakres stosowania, zalety,

ograniczenia)
Toczenie obejmuje sposoby przerbki plastycznej blach, tam i folii (gwnie na zimno)
polegajce na ksztatowaniu ich w przestrzenne wyroby typu: powoki blaszane,
ksztatowniki gite (otwarte lub ze szwem ) i innych. Toczenie obejmuje szeroka gam
zabiegw a czynnoci toczenia w zakresie procesw technologicznych rnicych si
sposobem dziaania si, rodzajem zmienny ksztatu oraz stosowanymi urzdzeniami i
narzdziami,
Odmiany toczenia:
-cicie, gicie, wytaczanie, zginanie, zawijanie
Prasy do toczenia:
-Prasy korbowe maj stay skok suwaka. Najwiksze zastosowanie w procesach
toczenia spord pras maja prasy korbowe ramowe, odznaczajce si szczeglnie du
sztywnoci. Produkuje si je jako dwu i czteropunktowe, tzn. majce dwa lub cztery
korbowody. Pozwalaj one na toczenie wyrobw o duych wymiarach gabarytowych
(elementy karoserii samochodowych.
Prasy mimorodowe i korbowe budowane sa o maksymalnych skokach suwaka od 160
-900mm czemu odpowiada skok roboczy o dugoci do 120mm. Przy tych skokach prasy
te mog pracowa z dua prdkoci(np.500 skokw/min) zapewniaj dziki temu dua
wyd.
Prasy hydrauliczne - s stosowane w procesach toczenia i wyciskania. Gwnymi
zaletami tych pras jest:
-blokowa budowa,
-sterownie poszczeglnymi suwakami odbywa si moe niezalenie przy wykorzystaniu
logicznych elementw sterowania hydraulicznego.
Zalety:
-obnieenie masy o 30%
-zmniejszenie liczby procesw
-podwyszenie sztywnoci i wytrzymaoci konstrukcji
-wszy zakres tolerancji

8. Opisz proces hydroformingu (zakres stosowania, zalety,

ograniczenia)
W trakcie procesu formowania ciecz znajdujca si w kopule cinieniowej usiuje
przedosta si midzy materia a piercie dociskowy. Poniewa materia jest przez to
oblewany przez ciecz, ksztatowany element uzyskuje bardzo wysok jako wykoczenia
powierzchni, ktra jest wolna od zadrapa i innych uszkodze. Jest to ogromna zaleta,
trudna do uzyskania przy zastosowaniu tradycyjnych metod.
Technologia hydroformowania z kopu cinieniow stosowana jest z powodzeniem:
Gdy szczeglnie wysokie wymagania stawiane s odnonie gadkoci
powierzchni i tolerancji.
W przypadku krtkich serii, poniewa ta metoda zapewnia niskie koszty narzdzi.
Przy wykonywaniu prototypw i prowadzeniu testw.
W przypadku elementw trudnych do formowania o skomplikowanych ksztatach.
W przypadku elementw o duym stosunku odksztacenia (1:2,7-3,6).

9.

Opisz proces hot formingu (zakres stosowania, zalety,

ograniczenia)
10. Scharakteryzuj proces cignienia (zakres stosowania, zalety,
ograniczenia)
stosowanie, zalety i ograniczenia.
Cignieniem nazywamy sposb obrbki plastycznej materiau (metalu lub stopu)
polegajcy na przecigniciu go przez otwr w specjalnie uksztatowanej matrycy,
zwanej cigadem, pod wpywem przyoonej z zewntrz siy F c ,

zwanej si cignienia. W ten sposb uzyskuje si zmniejszenie przekroju poprzecznego

materiau, oraz wyduenie i niekiedy ksztat przekroju poprzecznego. Cignienie jest w
wikszoci przypadkw procesem przerbki plastycznej na zimno.
Zalety cignienia
-wysoka dokadno wymiarowa
-bardzo wysoka gadko powierzchni
-niskie koszty wytwarzania
-bardzo szeroki zakres wymiarowy wyrobw cignionych
-dua wydajno i szybko
Wady cignienia
-szybkie zuywanie cigade
-problem z zapewnieniem odpowiednich napre
Wyroby otrzymywane w przemyle po przez cignienie
a)profile pene
b)profile rurowe
c)profile okrge:
Inne zastosowania:
-elementy grzejne
-sita, filtry
-elementy mechaniki precyzyjnej
-druty jezdne dla trakcji elektrycznej
-struny do instrumentw muzycznych
-wierta
-elektrody do spawania
-implanty wszczepiane do ukadu kostnego