Obróbka plastyczna

Rafał Januszkiewicz CAV

 Wstęp
Obróbka plastyczna - jest jedną z podstawowych i najbardziej
rozpowszechnionych metod technologicznych stosowanych w procesie
wytwarzania zaliczana jest do najstarszych technik wytwarzania.
Pierwszym metalem obrabianym kuciem była miedź (ok. 4.500 lat p.n.e),
którą kształtowano za pomocą młotków wykonywanych z wytrzymałych
kamieni. później zastąpiono je młotkami
z brązu i ostatecznie z żelaza. Pierwszymi
kutymi seryjnie wyrobami były monety
(VII w. p.n.e –Lidia), wykonywane z
elektronu(stop srebra i złota).
 Definicja
Obróbka plastyczna - polega na wywołaniu trwałej zmiany kształtu i
wymiarów obrabianego materiału(na ciepło lub na zimno) w wyniku
wywierania nacisku przekraczającego granicę plastyczności tego materiału.
Odkształceniu plastycznemu towarzyszy zmiana właściwości fizykoche-
micznych i mechanicznych oraz zmiana struktury wewnętrznej (wytworzenie
naprężeń wewnętrznych) materiału i gładkości jego powierzchni.
Rodzaje: cięcie, gięcie, tłoczenie, kucie, walcowanie, ciągnienie
 Cechy obróbki plastycznej
• Duża wartość naprężeń koniecznych do kształtowania
wyrobów. Naprężenia osiągają wartość od 50 do 2500MPa w
zależności od rodzaju procesu i gatunku kształtowanego
materiału. Ponieważ niejednokrotnie półwyrób(lub jego część)
poddawany odkształceniu plastycznemu jest duży, więc
zachodzi konieczność stosowania dużych sił nacisku. Na
przykład w procesach kucia siła nacisku może osiągać wartość
nawet 750 MN.
 Cechy obróbki plastycznej
• Możliwość całkowitego przeformowania materiału (duże
wartości odkształceń). Wymaga to stosowania urządzeń
pozwalających uzyskać dużą wartość nacisków – zatem maszyn
wielkogabarytowych, ciężkich i co za tym idzie - drogich.
Plastyczne kształtowanie wyrobów odpowiedniej jakości
wymaga stosowania maszyn bardzo precyzyjnych. Dlatego też
zakłady stosujące procesy obróbki plastycznej muszą mieć
odpowiednio wyposażoną narzędziownię.
 Cechy obróbki plastycznej
• Zastosowanie procesów tylko do produkcji wielkoseryjnej ze
względu na duży koszt maszyn i urządzeń do obróbki
plastycznej. Jeżeli jest spełnionyten warunek, to można w
pełni wyeksponować zalety obróbki plastycznej jako techniki
wytwarzania:
a) Dużą wydajność(krótki czas produkcji),
b) Wysoką dokładność, wąski zakres tolerancji wymiarów i
kształtu,
c) dobre właściwości mechaniczne wykonanych części.
 Rodzaje obróbki
• Kucie - proces obróbki plastycznej na gorącolub na zimno,
podczas którego z materiałów w postaci wlewka, kęsiska, kęsa
lub pręta kształtuje się wyrób przez wywarcie uderzenia lub
nacisku. Kucie ma na celu nie tylko nadanie materiałowi
odpowiedniego kształtu, lecz ponad to poprawę własności
mechanicznych. Kucie, podczas którego nacisk na materiał ma
charakter statyczny i jest wywierany przez prasę lub kuźniarkę,
nazywamy prasowaniem. Kucie dzieli się na ręczne i
maszynowe — swobodne lub matrycowe;
 Rodzaje obróbki
Proces technologiczny:
 Przygotowanie materiału do kucia, tj.cięcie, czyszczenie,
nagrzewanie,
 Kucie,
 Wykończenie odkuwek, tj. okrawanie, oczyszczanie,wyżarzanie
i ewentualnie dogniatanie.
 Rodzaje obróbki
Kucie ręczne, swobodne, maszynowe:
 Do kucia ręcznego materiał nagrzewa się przeważnie w
ogniskach kowalskich lub małych piecach komorowych.[na
rys.: a) do nagrzewania końców pręta, b) do nagrzewania
prętów w dowolnym miejscu],
 Do nagrzewania całkowitego materiałów
są stosowane piece komorowe gazowe lub na
paliwo ciekłe.
 Rodzaje obróbki
Kucie ręczne, swobodne, maszynowe:
 Podczas kucia swobodnego wszystkie czynniki kowalskie są
wykonywane bez użycia specjalnych narzędzi
kształtowych;wykorzystuje się narzędzia uniwersalne.Do kucia
używa się narzędzi pomocniczych, które ułatwiają trzymanie
materiału lub służą do nadawania mu odpowiedniego kształtu.
 Rodzaje obróbki
 Narzędzia do kucia, od lewej: a)przecinak,
 b)podcinka, c) zastosowanie podcinki,
 d) przebijaki, e) trzpienie,
 f) podsadzki, g) nadstawki,
 h)żłobniki, i) obsadzak,
 j) foremniki, k) gładziki,
 l) kowadło na pieńku,
 ł) dziurownica(płyta kowalska), m) kleszcze.
 Rodzaje obróbki
Kucie ręczne, swobodne, maszynowe:
 Kucie maszynowe jest to sposób kucia, w którym nacisk na materiał
wywiera maszyna, działająca naciskiem lub uderzeniem (prasa,
kuźniarka, młot mechaniczny itp.). Kucie na prasach nazywa się
prasowaniem.Kucie maszynowe dzieli się na swobodne i
matrycowe. Najczęściej maszynowe jest wykonywane na młotach.
Młoty ze względu na zastosowanie dzieli się na: do kucia
swobodnego i do kucia matrycowego.
 Kucie matrycowe polega na nadawaniu kształtu wykonywanym
przedmiotom za pomocą udarowego działania narzędzia zwanego
matrycą.
 Rodzaje obróbki
• Tłoczenie proces technologiczny obróbki plastycznej na zimno
lub gorąco, obejmujący operacje cięcia i kształtowania blach
oraz folii lub płyt niemetalowych albo przedmiotów o małej
grubości w stosunku do innych wymiarów. Procesy tłoczenia
dzieli się na cięcie i kształtowanie.
 Rodzaje obróbki
Cięciem nazywamy operacje, podczas których następuje
naruszenie spójności materiału — zarównocałkowite, jak i
częściowe.
Operacje cięcia można podzielić na: odcinanie, wycinanie,
dziurkowanie,przycinanie, okrawanie, nacinanie, rozcinanie i
wygładzanie.
Operacje kształtowania dzieli się na:gięcie, ciągnienie,
obciąganie, wywijanie, wygniatanie, rozpęczanie, obciskanie,
wyciskanie itp.
 Rodzaje obróbki
• Walcowanie - W tym procesie przedmiot uzyskuje zamierzony
kształt w wyniku odkształcenia plastycznego metalu między
obracającymi się twardymi walcami, tarczami lub
rolkami.Walcowanie powoduje zmiany wymiarów
walcowanego materiału. Większość półfabrykatów
metalowych wytwarza się metodą walcowania. Materiałem
wyjściowym, z którego produkuje się półfabrykaty, są wlewki.
 Rodzaje obróbki
Większość wyrobów walcowanych otrzymuje się metodą obróbki
na gorąco (kształtowniki, pręty, rury,
blachy grube i cienkie).
Walcowanie na zimno ogranicza się
wyłącznie dowyrobu blach i taśm;
 Rodzaje obróbki
Przykłady walcowania różnych elementów:
 Walcowanie gwintów - Podczas walcowania zarys gwintu
uzyskuje się wskutek plastycznego odksztalcenia. Proces
walcowania odbywa się w urządzeniach zwanych walcarkami
 Walcowanie kształtowników, prętów i walców - polega na
stopniowym kształtowaniu profilu walcowanego materiału w
kolejnych kalibrowanych wykrojach walców bruzdowych.
 Rodzaje obróbki
• Ciągnienie - obróbka plastyczna wykonywana na zimno lub na
gorąco, powodująca zmiany kształtu lub pola przekroju
poprzecznego materiału w postaci drutu, pręta lub rury pod
wpływem przeciągania go przez otwór narzędzia (ciągadła) lub
między walcami.Ciągnienie stosuje siędo wyrobu prętów,
drutów oraz różnego rodzaju rur (bez szwu i ze szwem).
Operacje ciągnienia wykonuje się na maszynach zwanych
ciągarkami.
 Rodzaje obróbki
Przekrój typowego ciągadła przedstawia poniższy rysunek.
Stożek wejściowy służy do wprowadzania materiału do ciągadła.Stożek
smarujący ma za zadanie doprowadzić smar do części roboczej
ciągadła. Ciągadło jest najbardziej obciążone
w części zwanej stożkiem zgniatającym, gdyż
tujest wykonywana główna praca
zgniatania materiału. Pierścień
Kalibrujący ostatecznie wygładza powierzchnię
przeciągniętego materiału i nadaje mu wymagane wymiary. Stożek
wyjściowyma za zadanie ułatwienie wyjścia materiału oraz
zabezpieczenie ciągadła przed wykruszaniem się.
Bibliografia
• https://gazetakrakowska.pl/metody-plastycznej-obrobki-metali-i-
ich-zastosowanie/ar/13184994
• http://bc.pollub.pl/Content/6023/PDF/plastyczna.pdf
• https://sklep.wsip.pl/uploads/tx_evosenk/table_of_contents/uplo
ad_temp_o8nNLd.pdf
• http://www.ckp-
sanok.internetdsl.pl/techniki/Plastyczna%20obr.pdf