Merhabalar,

Lisans eğitimim sırasında kişisel olarak veya diğer

ekiplerle birlikte hazırlamış olduğum ödev, sunum, makale,
proje vb. belgeleri, çalışmalarınızda yardımcı olması için
herkese açık olarak yayınlıyorum. İlgili dokümanları birebir
kullanmak yerine, onları anlamaya çalışarak, referans
olarak kullanmanızı rica ederim.

Tüm aday ve mezun meslektaşlarıma faydalı olması

dileğiyle…

SERDAR MERT
 Grup No:
D2
T.C.
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ELEKTRİK MAKİNALARI VE TASARIM

LABORATUVARI

Deney Adı : DA Jeneratör Deneyleri

Deney No :3

Grup Üyeleri
Öğrenci No Adı Soyadı NOT
0401.00034 Ali Onat GÖZCÜ
0501.00027 Erdem ARMAĞAN
0501.00080 Serdar MERT
0801.00076 Emrah YILDIRIM
0801.00082 Hüseyin ÖREN
G0601.00011 Yunus ŞEKERCİ

Deneyin Yapılış Tarihi : 14.03.2011

Raporun Teslim Tarihi : 21.03.2011

Deney Sorumlusu : Araş. Gör. Barış CEVHER

 2

1. SERBEST UYARTIMLI JENERATÖRÜN BOŞTA ÇALIŞMA KARAKTERİSTİĞİ

1.1. Amaç

Sabit devir sayısı ile hareket ettirilen DA serbest uyartımlı jeneratörün uyarma akımı ile
endüvisinde indüklenen EMK. arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu karakteristiğe, boştaki
mıknatıslanma ya da histerezis karakteristiği denir.

Boşta çalışmada endüviden akım akmadığı için endüvi reaksiyonuyla oluşan gerilim düşümü
ve endüvi gerilim düşümleri sıfırdır. Bu nedenle makine sadece kutuplarda üretilen uyarma
alanının etkisinde kalır. Uyarma sargısı akımı sıfırken endüvi uçları arasından okunan
gerilime remenans gerilimi denir.

1.2. Deneyin Yapılışı

Deney seti üzerindeki sol bölmede tahrik makinesi, sağ bölmede ise testi yapılacak makine
bulunur. Orta bölmede ise setin deney süresince moment ve devir sayısı bilgilerini paneldeki
göstergelere aktarmaya yarayan dinamometre ve takometre bulunur.

Şekil 1.1: Serbest uyartımlı jeneratörün boşta çalışma karakteristiği için bağlama şeması

Testi yapılacak şönt jeneratörün ilk kez kullanıldığını kabul ederek, kutuplarda artık
mıknatıslanma oluşması için, jeneratörün C-D şönt uyarma uçlarına birkaç saniye 110 V
doğru gerilim uygulanır.

Jeneratörün uyarmasının sıfır olmasını sağlamak için reostası ∞ konumuna, tahrik motoru
uyarma reostası minimum değere ve tahrik makinesine yumuşak bir şekilde yol
verebilmek için motor endüvi devresi reostası ∞ konumuna getirilir. Motor besleme
gerilimini değiştiren reosta, nominal gerilim olan 110 V’a getirilir.

Tahrik motoruna enerji verilir ve besleme gerilimini değiştiren potansiyometre ile voltmetrede
okunulan gerilimin 110V olması sağlanır.
 3

Motor endüvi reostası yavaş yavaş çevrilerek motorun yumuşak yol alması sağlanır. Bu
reostanın ayarlanması ile makinelerin devir sayısı 1500 ⁄ ’ya getirilir ve deney süresince
reosta ayarlanarak devir sayısının sabit kalması sağlanır.

Sıfır uyarma akımında jeneratör uç gerilimi Tablo 1.1’de verilmiştir. potansiyometresi

maksimumdan minimuma adım adım getirilerek her bir adımdaki jeneratör uyarma akımı ve
uç gerilimi Tablo 1.1.’e yazılmıştır. Böylelikle mıknatıslanma eğrisinin çıkış yörüngesine
ilişkin ölçümler yapılmış olur.

Sonra mıknatıslanma eğrisinin iniş yörüngesini elde etmek için son durumdaki nominal
uyarma akımından başlanıp, potansiyometresi adım adım maksimuma doğru çevrilir. Her
bir adımda jeneratör uyarma akımı ve uç gerilimi Tablo 1.1’e yazılmıştır. Stop butonuna
basılıp çalışma durdurulur.

Tablo 1.1: Serbest uyartımlı jeneratör boşta çalışma karakteristiği

a) Arttırılan uyarma akımı b) Azaltılan uyarma akımı
[ ] [ ] [ ] [ ]
0 4 160 121
50 50 150 119
75 74 125 110
100 92 100 98
125 108 75 79
150 118 50 56
160 121 0 6
: Jeneratör Uyarma Akımı
: Jeneratörde İndüklenen EMK

140
119 121
EA - İndüklenen Gerilim [V]

120 110
98 121
100 118
79 108
80 92
56
60 74

40 50
20 6

0
4
0 50 75 100 125 150 160

IF - Uyarma Akımı [mA]

Şekil 1.2: Tablo 1.1 değerlerine göre geriliminin akımına bağlı histerezis eğrisi
 4

2. ŞÖNT JENERATÖRÜN KENDİ KENDİNİ UYARMASI

2.1. Amaç

Makinanın kendi kendini nasıl uyardığının incelenmesidir.

Kutup sargısının gerilimi sıfır ve sargıdan akım akmazken, kutuplarda artık akı olması
durumunda, jeneratör endüvisinin döndürülmesi ile endüvide gerilim indüklenir. Şönt sargı
endüvi sargısına paralel olduğu için indüklenen gerilim şönt sargıda da aynı gerilime neden
olur. Bu gerilim alan sargısından akım akmasını sağlar. Akım akması akının artmasını sağlar.
Artan akı endüvi dönerken endüvide daha fazla gerilim indüklenmesini sağlar. Endüvide
indüklenen gerilimin artması uyarma sargısının da gerilimini ve bu nedenle akımını arttırır.
Artan akım, akıyı arttırır. Artan akı, indüklenen gerilimi arttırır. Artan gerilim akımı; akım,
akıyı ve akı tekrar gerilimi arttırır. Bu şekilde sürekli birbirine bağlı olarak gerçekleşen ve
çalışma noktasına kadar devam eden duruma jeneratörün kendi kendini uyarması denir.

Eğer uyarma devresine seri bir reosta varsa, kendi kendini uyarma süreci ancak belirli bir
kritik reosta direncinden daha küçük direnç değerlerinde başlar. Kritik reosta direnci ile ilgili
ayrıntılı bilgi cevaplandırılacak sorulardan sonra verilmiştir.

Şönt sargı uçlarının endüvi sargısına ters bağlanması veya endüvi sargısının uçlarının ters
çevrilmesi durumlarında kalıcı akıya ters akı oluşturulacağı için endüvide indüklenen gerilim
sıfırlanacaktır.

2.2. Deneyin Yapılışı

Jeneratörün şönt sargı uçları kendi aralarında değiştirilir. Motora yol verildiğinde jeneratörün
gerilim üretmediği görülür.

Çalışma durdurulur ve şönt sargı uçları endüviden ayrılarak 110 kaynağa bağlanır. Birkaç
saniye bu gerilim uygulanarak kutupların mıknatıslanması sağlanır. Çalışma tekrar durdurulup
şönt sargı uçlarını endüviye paralel bağlanır. Motor ile jeneratöre yeniden yol verilip,
jeneratörün gerilim üretip ürettiği gözlenmiştir.
 5

3. ŞÖNT JENERATÖRÜN DIŞ KARAKTERİSTİĞİ

3.1. Amaç

Amaç, sabit devir sayısında döndürülen bir jeneratörün uç gerilimi ile yük akımı arasındaki
ilişkiyi araştırmaktır.

3.2. Deneyin Yapılışı

Kaynak gerilimi reostası 110 ’a getirilir. Deney başlangıcında yük akımının sıfır olması için
yük reostası , ∞ konumuna getirilir. Deney süresince , ∞ konumundan sıfır
konumuna değiştirilir ve her bir adımda jeneratör uç gerilimi, yük akımı ve uyarma akımı
Tablo 3.1’e yazılarak jeneratörün yüklenmesine göre dış karakteristik eğrisi çıkarılır.

Şekil 3.1: Şönt jeneratör dış karakteristiği için bağlama şeması

Tablo 3.1: Şönt jeneratör dış karakteristiği

[ ] [ ] [ ]
0 114 160
100 108 150
200 100 140
300 92 125
400 80 110
480 56 75
: Yük akımı
: Uç gerilimi
: Uyarma akımı

Dış karakteristik eğrisinde özellikle endüvi iç direnci olmak üzere, diğer etkenlerin neden
olduğu gerilim düşümünü de grafiksel olarak gösterebilmek için endüvi iç direncinin
ölçülmesi gerekir. Fakat, tüm deneylerde kullanılan DA jeneratörü aynı makina olduğu için
serbest uyartım ve şönt uyartım tablolarındaki boşta çalışma değerlerinden endüvi direnci
hesaplanabilir.
 6

Tablo 3.2: Serbest ve şönt bağlı jeneratör için boşta çalışma gerilimleri
= 160 Tablo 1.1 (Serbest bağlı) Tablo 3.1 (Şönt bağlı)
= 121 114

Şönt bağlı jeneratörün terminal gerilimi,

= −

ifadesi ile verilirse burada endüvi direncinin bulunabilmesi için diğer tüm parametrelerin
belirlenmesi gerekir. Şönt bağlı makinada boşta çalışma durumunda Tablo 3.2’ye göre
= 160 için terminal gerilimi = 114 ’tur. Sonra = 160 için endüvi
gerilimi belirlenmelidir. Şönt bağlı makinada boşta çalışmada endüviden de şönt sargıdan da
aynı akım = = 160 akar. Bu sargı akımının oluşturacağı akı,

=
ℛ

ifadesi ile belirlenebildiğine göre, burada

: Kutuptaki sargı akımının oluşturacağı akı
: Kutuptaki sargı sayısı
: Şönt sargı akımı
ℛ : Manyetik demir nüvenin relüktansıdır.

ifadesine göre de devir sayısı = 1500 ⁄ , makinaya ait sabit gerilim indükleme
katsayısı olduğuna göre bu akının endüvide indükleyeceği gerilim bellidir.

Fakat bu değerleri hesaplamak yerine, makine serbest bağlı iken uyartım sargısından =
160 akması durumunda Tablo 3.2’ye göre endüvide indüklenen gerilim = 121
olarak belirlenmiştir.

O zaman,

= −

ifadesinde belirlenen parametreleri yerine yazarsak endüvi direnci,

114 = 121 − 160 ×

= 43.75 Ω

bulunur.
 7

140
121 121 121 121 121 121

VT - Jeneratör Uç Gerilimi[V]
120 121
116,625
112,25
107,875
100 114 103,5 100
108
100 Akı
80 92 azalması
80
60
56
40

20

0
0 100 200 300 400 480

IL - Yük Akımı [mA]

Serbest Bağlı Jeneratör Boşta Çalışma Terminal Gerilimi

Serbest Bağlı Jeneratör Yükte Çalışma Terminal Gerilimi
Şönt Bağlı Jeneratör Yükte Çalışma Terminal Gerilimi

Şekil 3.2: Tablo 3.1 değerlerine göre geriliminin akımına bağlı dış karakteristik eğrisi

4. SORULAR

4.1. Serbest uyartımlı jeneratörün boşta çalışma deneyi sonunda çizilen grafikte çıkış ve iniş
yörüngelerinin farklı olmasının sebebini açıklayınız. Gözlem yaparken uyarma reostası tek
yönde ayarlanmaz ise ne gibi hatalar oluşabilir?

Uyarma akımı arttırılıp kutuplar akıya doyduktan sonra, reosta ters çevrilip uyarma akımı
azaltılırsa, demir nüvedeki domenleri bir kısmı azalan manyetik alanla tekrar yönlenemeyip
ilk yönlendikleri şekilde sabit kalırlar. Bu nedenle akı, normalde olması gereken değerinden
yüksek olur ve bu da indüklenen gerilimin normalde olması gereken değerinden yüksek
olmasına yol açar. Böylece eğride
çıkarken ve eğriden inerken aynı ,
uyarma akımı değerlerinde, endüvide
farklı gerilimler indüklenmiş olur. Bu
da eğrilerin yörüngelerinin
farklılaşmasına neden olur.

Reosta çevrilerek uyartım akımı

arttırılırken, reostanın ters yönde
çevrilmesi, demir nüvedeki bazı
domenlerin yönlerinin değişememesi
nedeniyle akının, normalde olacağı
değerinden daha yüksek olmasına
neden olacaktır.

Şekil 4.1: Reostanın ileri geri çevrilmesi sonucu histerezis eğrisinin hatalı çıkması
 8

Bu da indüklenen gerilimin normalden daha yüksek olması anlamına gelir. Reostayı uyarma
akımını arttıracak yönde tekrar çevirmeye devam edersek, o andaki indüklenen gerilimin daha
yüksek olması, akının da artmasıyla histerezis eğrisinin yukarı doğru kaymasına neden olarak
hatalı sonuca neden olacaktır.

Şekil 4.1’de anında reosta ters çevrilmiş, akım değerine kadar düşürülmüş ve burada
reosta tekrar ters çevrilerek akım arttırılmaya devam edilmiştir. , uyarma akımında
endüvide indüklenen gerçek gerilim; , domenlerin bir kısmının yönlenmiş kalması
nedeniyle yüksek akıdan dolayı indüklenen normalden daha yüksek gerilim değeridir. Bu
şekle göre tüm histerezis eğrisi ∆ = − kadar yukarı kaymıştır.

4.2. Seri uyartımlı jeneratörün boşta çalışma karakteristiği çıkarılabilir mi?

Seri uyartımlı jeneratörün uyarma sargısı endüvi sargısına seri bağlı olduğu için boşta çalışma
durumunda endüviden ve dolayısı ile seri kutup sargısından akım akmaz. Kutuplarda kalıcı
akı olduğunu kabul edersek, boşta çalışmada seri sargıdan akım geçmeyeceği için terminal
gerilimi olarak her zaman kalıcı akının endüvide indüklediği kalıcı gerilimi görülür. Bu
nedenle boşta çalışma karakteristik eğrisi çıkarılamaz.

4.3. Kendinden uyartımlı jeneratörler hangileridir? Bir jeneratörün kendi kendini uyarmasını
açıklayınız.

Kendinden uyartımlı jeneratörler şönt ve kompund bağlı jeneratörlerdir.

Kutup sargısının gerilimi sıfır ve sargıdan akım akmazken, kutuplarda artık akı olması
durumunda, jeneratör endüvisinin döndürülmesi ile endüvide kalıcı gerilim indüklenir. Şönt
sargı endüvi sargısına paralel olduğu için indüklenen gerilim şönt sargıda da aynı gerilime
neden olur. Bu gerilim alan sargısından akım akmasını sağlar. Akım akması akının artmasını
sağlar. Artan akı endüvi dönerken endüvide daha fazla gerilim indüklenmesini sağlar.
Endüvide indüklenen gerilimin artması uyarma sargısının da gerilimini ve bu nedenle akımını
arttırır. Artan akım, akıyı arttırır. Artan akı, indüklenen gerilimi arttırır. Artan gerilim, akımı;
akım, akıyı ve akı tekrar gerilimi arttırır. Bu şekilde sürekli birbirine bağlı olarak gerçekleşen
ve çalışma noktasına kadar devam eden duruma jeneratörün kendi kendini uyarması denir.

4.4. Şönt jeneratörün baraya verdiği gerilimin polaritesini nasıl değiştirmeyi düşünürsünüz?
Eğer bu amaç için endüvi uçları ters çevrilirse nasıl
, ,
bir durumla karşı karşıya kalınır?

 Jeneratör devir yönünü ve kutup sargılarının

endüviye bağlantılarını ters çevirerek
 Endüvi ve kutup sargılarını ters çevirerek
gerilim polaritesi değiştirilebilir.

Endüvi uçları ters bağlı iken jeneratör döndürülürse,

kalıcı akı ile endüvide bir gerilim indüklenir.
İndüklenen bu gerilim şönt sargıya göre ters
polaritede olacağı için şönt sargıda ters bir akım
akmasına neden olacaktır. Ters akan akım, önceden
bulunan kalıcı akıya ters bir akı üretir.
Şekil 4.2: Endüvi uçlarının ters bağlanması ile terminal gerilimi ve sargı akımının sıfırlanması
 9

Bu nedenle sargıdaki akı azalır. Azalan akı, endüvide daha az gerilim indüklenmesine neden
olur. Azalan gerilim, şönt sargıda akan akımın azalmasına neden olur. Akımın azalması akıyı
yavaşlayarak azaltır, azalan akı gerilimi azaltır ve bir noktada akı sıfır olunca indüklenen
gerilim olmayacağı için şönt sargıdan akım da geçmez.

Kısaca endüvi uçlarını ters bağlamak, kalıcı akıyı sıfırlarken endüvide indüklenen gerilimi de
sıfırlar. Benzer şekilde,
 Jeneratörün ters yönde döndürülmesi
 Şönt sargı uçlarının endüvi sargısına ters bağlanması
durumlarında da endüvide indüklenen gerilim sıfırlanacaktır.

4.5. Uyarma devresinde bir reosta direncinin bağlı olduğunu kabul ederek, deneyde
kullanılan şönt jeneratörün kendi kendini uyarabilmesi için bu değerinin hangi değerden
küçük olması gerektiğini belirleyiniz. Kritik direnç doğruları ne işe yarar?

Şönt bağlı jeneratörde alan sargısında

görülen gerilim, terminal gerilimi
olduğu için ve
= − ifadesi gereği
makinanın kendi kendini uyarabilmesi
için alan sargısından bir akım akması
gerektiği için, şönt sargı gerilimi
endüvide indüklenen gerilimden küçük = 1500 ⁄
olmalıdır. Şekil 4.3’te aynı alan akımı
için terminal geriliminin endüvi
geriliminden küçük olabilmesi için,
< =
<
=
< = Şekil 4.3: Kritik direnç değeri

olmalıdır.

Kritik direnç doğruları, jeneratörün kendi kendini uyarıp bir çalışma noktasında çalışabilmesi
için gereken uyarma sargısı direncinin belirlenmesini sağlar. Aynı zamanda mıknatıslama
eğrisi ve direnç doğruları, endüvi akımı ve endüvi direncin bilinmesi ile herhangi bir yükte
terminal geriliminin ve yük akımının belirlenmesini sağlar.

4.6. Dış karakteristik eğrisinde, yük akımının belirli bir değerinden sonra gerilimin
çökmesinin sebepleri nelerdir?

Jeneratör uç geriliminin, yükün kısa devre olması ile sıfıra düşmesine gerilim çökmesi denir.

Dış karakteristikteki uç gerilimin azalmasının nedenleri: = −

 endüvi direncinin olması
 endüvi akımının artması ( yük akımının artması endüvi akımını arttırır)
 uyartım akımının azalması
Yukarıdaki nedenlerle endüvide indüklenen gerilim ve bu nedenle uç gerilimi
azalır. Şönt sargı, endüviye paralel olduğu için uç geriliminin azalması şönt sargıda
akacak akımını
 10

=
ifadesine göre azaltır. Akımın azalması
=
ℛ
= = = =
ifadesine göre kutup akısını azaltacağı için
=
ifadesine göre endüvide indüklenen gerilim azalır. Bu da
= −
ifadesine göre uç gerilimini azaltır.

Kısaca yük akımı ve endüvi direnci nedeniyle terminal gerilimi azalır. Terminal
gerilimi azalınca şönt sargı akımı azalır. Akım azalınca kutup akısı azalır. Akı azalınca
endüvide indüklenen gerilim azalır. İndüklenen gerilimin azalması da terminal
gerilimini azaltır.
 Endüvi reaksiyonu etkisinin artması
endüvi akımının artması endüvide oluşan akının artmasına neden olur. Bu akı da net
kutup akısını zayıflattığı için endüvide indüklenen gerilimin azalmasına, dolayısı ile
uç gerilimin düşmesine neden olur.
 Doyma ve ısınma
Kutuplardaki demir nüvenin doyması nedeniyle akı arttırılamaz.
Isınma nedeniyle dirençlerin = [1 + ( − )] ifadesine göre artması, aktif güç
(joule) kayıplarını arttırır.

4.7. Dış karakteristik eğrisinde gerilim çöktükten sonra meydana gelen durumu açıklayınız.

Gerilim çöktükten sonra terminal gerilimi sıfıra, yük akımı kısa devre akımına eşit
olur. Jeneratör devri hızla artmaya başlar.

4.8. Şönt jeneratörde gerilimim çöktükten sonra akan kısa devre akımının sebebi nedir?

Gerilim çöktükten sonra = kısa devre akımına, kutuplardaki kalıcı akı nedeniyle
endüvide indüklenen kalıcı gerilim neden olur, = ⁄ .

4.9. Endüvi reaksiyonu nedir? Etkilerini azalmak için ne gibi önlemler alınır?

Jeneratörün çıkış uçlarına bir yük bağlandığında, endüvi sargısından akım akacaktır. Bu akım,
makinanın kutuplarında oluşturulan ana manyetik alanı bozmaya çalışan bir manyetik alan
oluşturur. Yük arttırılırken makinanın kutup akısında meydana gelen bu bozulmaya endüvi
reaksiyonu denir. Bu olay, jeneratörde iki önemli soruna yol açar:
 Nötr düzlem kayması
 Akı zayıflaması

Nötr düzlem kayması

Manyetik nötr düzlem, endüvi bobin hareketinin kutuplardaki akı çizgilerine paralel olduğu
andaki düzlem olarak tanımlanır. Bu düzlemdeki iletkenlerde indüklenen gerilim sıfırdır.

Şekil a ve b, iki kutuplu bir makinayı gösterir. Burada makine boştadır ve akı, kutup yüzeyleri
boyunca üniform dağılıdır. Nötr düzlem, dikeydir.
 11

Şekil c, jeneratöre bir

yük bağlanması
durumunu gösterir.

Bu durumda endüviden
bir akım akacaktır. Bu
akım, endüvi
sargılarında bir
manyetik alan oluşturur.

Şekil d, kutuplardaki akı

ile endüvide oluşan
akıyı gösterir. Şekle
göre kutup yüzeyinin bir
kısmında endüvi akısı
kutup akısına eklenirken
bir kısmında ise ona
karşı koyar. Bu durumda
ortalama akı, saat
yönünün tersine bir
miktar ilerleyerek yatay
değil çapraz etki eder.
Buna göre endüvi
bobininde indüklenen
gerilimin sıfır olduğu
iletken yeri Şekil e’deki
gibi saat yönünde bir miktar kaymış olur. Şekil 4.4: Nötr düzlem kayması

Nötr düzlemin kayma miktarı, endüvi akımına yani yüke bağlıdır.

Nötr düzlemin kaymasının makinaya etkisi, komütatör dilimlerinde sirkülasyon akımlarına ve

fırçalarda kıvılcım ve
[ ]
arklara neden olmasıdır.
Bu durum, fırça ömrünü
büyük ölçüde azaltır, ∆
komütatör dilimlerinde ∆ ∆ : Kutuptaki akı artışı
oyuklanmalara ve yüksek ∆ : Kutuptaki akı azalması
bakım maliyetlerine yol
açar.

Akı zayıflaması
Birçok makine doyma
noktası yakınındaki akı
yoğunluklarında çalışır.
Bu nedenle, endüvi
akısının kutup akısına ℱ [ ∙ ı ]
eklendiği kutup
bölgelerinde akıda çok Kutup mmf
Kutup mmf
Kutup mmf
– Endüvi mmf + Endüvi mmf
küçük bir artış olur.
Şekil 4.5: Akı zayıflaması
 12

Fakat endüvi akısının kutup akısına karşı koyduğu kutup bölgelerinde akıda büyük bir azalma
olur. Böylece kutup yüzeyi boyunca ortalama akı azalmış olur.

Akı azalmasının etkisi, jeneratörde indüklenen gerilimi azaltacağı için ondan yüke verilen
gerilimin düşmesine neden olur.

Endüvi reaksiyonu etkilerini azaltmak için:

 Kutup ayakları tarak şeklinde yapılmalı,
 Kutup ayaklarına oluklar açılmalı,
 Yardımcı kutup kullanılmalı,
 Kompanzasyon sargısı kullanılmalıdır.

4.10. DA jeneratörlerin kullanıldıkları yere birer örnek veriniz.

Serbest uyartımlı jeneratörler, başka bir doğru akım kaynağına gerek duyduklarından nadiren
kullanılır. Şönt jeneratörler, doğru akıma gerek duyulan hemen her yerde kullanılabilir.
Akümülatör şarjında, küçük aydınlatma tesislerinde, gerilimin yükle değişmesinin sakıncası
olmayan her yerde kullanılır. Seri jeneratörler, yükü sabit olan yerlerde, tekstil makinelerinde
kullanılır. Kompund jeneratörler, ışıklandırma ve elektrikli motor servislerinde kullanılır.