ზმნის ძირითადი ფორმები

გერმანულში ზმნას აქვს სამი ძირითადი ფორმა: infinitiv -ზმნის საწყისი, ძირითადი ფორმა,
Imperfekt და Partizip II - მიმღეობა მეორე.
ზმნის დროები
გერმანულში ზმნას აქვს დროის 6 ფორმა:
1. Präsens-აწმყო დროის ფორმა
2. Präteritum - წარსული თხრობითი

3. Perfekt - წარსული სასაუბრო

4. Plusquamperfekt - წინარე წარსული

5. Futurum I - მომავალი I

6. Futurum II -მომავალი II

Präsens-ის წარმოება

Präsens-ი იწარმოება ზმნის Infinitiv-ის ფუძეზე პირის ნიშნების დართვით. ვიღებთ

Infinitiv-ს, ვაცილებთ მას „en“ან „n“ დაბოლოებას და ვუმატებთ პირის ნიშნებს. გერმანულში
ზმნას აქვს ორი რიცხვი: Singular (მხ.რ.) და Plural (მრ.რ.) და სამი პირი: I, II, III.

პირის ნიშნებია:

მხ. რ. მრ. რ.

I- e en (n)

I -st t

I - t en (n)

მაგალითად: machen

Ich mach-e wir mach-en

Du mach-st ihr mach-t

Er Sie mach-en

Sie mach-t sie mach-en

გამონაკლისებია:

1. თუ ზმნის ფუძე ბოლოვდება d, t, chn, dm, tm, fn-ზე, მაშინ მხ. რ. II და III და მრ. რ. II პირში,
პირის ნიშანსა და ზმნის ფუძეს შორის ჩადგება კეთილხმოვნების „e“. Finden - პოვნა, arbeiten -
მუშაობა, öffnen - გაღება, გახსნა, rechnen - თვლა, ანგარიში, zeichnen - ხატვა, widmen - მიძღვნა.

მაგ:

Ich find-e wir find-en öffn – e öffn-en arbeit-e arbeit-en

Du finde-st ihr find-e-t öffn-e –st öffn-e-t arbeit-e-st arbeit-e-t

Er find-e-t sie find-en öffn-e – t öffn-en arbeit-et arbeit-en

2. თუ ზმნის ფუძე ბოლოვდება a, ss, β, z, tz-ზე, მხ.რ, II პირში არ იღებენ პირის ნიშანს „s“ და
ამიტომ, II და III პირი ერთმანეთს ემსგავსება: lesen - კითხვა, lassen - დატოვება, heiβen- ჰქვია,
sitzen - ჯდომა, salzen - დამარილება.

Ich sitz-e wir sitz-en

Du sitz – s t ihr sitz-t

Er sitz-t sie sitz-en

3. „a“ ფუძიანი ძლიერი უღლების ზმნები მხ.რ. II და III პირში იცვლიან ფუძისეულ ხმოვანს და
„a“ იღებს უმლაუტს ä. tragen-trug-getragen - ჭერა, ტარება

Ich trag-e wir trag-en

Du träg-st ihr trag-t

Er träg-t sie trag-en

4. „e“ ფუძიანი ძლიერი უღლების ზმნები მხ. რ. II და III პირში ფუძისეულ „e“ -ს იცვლიან „i“-ზე
ან „ie“-ზე. geben -მიცემა, sehen -ხედვა
Ich geb-e wir geb-en ich she-e wir she-en

Du gib-st ihr geb-t du sieh-st ihr seh-t

Er gib-t sie geb-en er sieh-t sie she-en

5. თუ ზმნის ფუძე ბოლოვდება „eln“ან „ern“-ზე, ისინი მხ.რ. I რიცხვში ამოაგდებენ ან

ინარჩუნებენ ფუძისეულ „e“-ს. Sammeln-შეგროვება, zittern -კანკალი.

Ich samml-e wir sammel-n zittr-e zitter-n

Du sammel-st ihr sammel-t zitter-st zitter-t

Er sammel-t sie sammel-n zitter-t zitter-n

6. ზმნა „stoβen“ - ბიძგი, მხ.რ. II და III პირში იღებენ ასევე უმლაუტს.

ich stoβ-e wir stoβ-en

du st ö β-t ihr stoβ-t

er st ö β-t sie stoβ-en

„a“ - ფუძიანი ძლიერი უღლების ზმნებია:

fahren-fuhr-gefahren გამგზავრება

backen-buk-gebacken ცხობა, გამოცხობა

braten, briet, gebraten შეწვა

fallen-fiel-gefallen დავარდნა, დაცემა

fangen-fing-gefangen დაჭერა

graben-grub-gegraben თხრა, დასაფლავება

halten-hielt-gehalten ჭერა

lassen-lieβ –gelassen დატოვება

laufen-lief – gelaufen სირბილი

raten-riet-geraten რჩევის მიცემა

saufen-soff-gesoffen წოვა (ცხოველზე)

schlafen – schlief-geschlafen ძილი

schlagen-schlug-geschlagen დარტყმა, ცემა

tragen-trug-getragen ტარება

wachsen-wuchs-gewachsen ზრდა, გაზრდა

waschen-wusch-gewaschen რეცხვა, დაბანა

„e“ ფუძიანი ძლიერი უღლების ზმნებია: (e-i)

brechen-brach-gebrochen გატეხვა, მტვრევა

erschrecken-erschrak-erschrocken ვინმეს შეშინება

essen-aβ-gegessen ჭამა

fechten-focht-gefochten ფარიკაობა

flechten-flocht-geflochten ნაწნავის დაწვნა

fressen-fraβ-gefressen თქვლეფა (ცხოველზე)

geben-gab-gegeben მიცემა

gelten-galt-gegolten მიჩნევა

helfen-half-geholfen დახმარება

melken-melkte-gemolken მოწველა

messen-maβ-gemessen გაზომვა

nehmen-nahm-genommen აღება

schmelzen-schmolz-geschmolzen დნობა

verderben-verdarb-verdorben გაფუჭება
 sprechen-sprach-gesprochen ლაპარაკი

stechen-stach-gestochen ჩხვლეტა

sterben-starb-gestorben სიკვდილი

treffen-traf-getroffen შეხვედრა

treten-trat-getreten შესვლა, გადაბიჯება

vergessen-vergaβ-vergessen დავიწყებ

werfen-warf-geworfen გადაგდება

e-ie

befehlen-befahl-befehlen ბრძანების მიცემა

empfehlen-empfahl-empfohlen რჩევის მიცემა

geschehen-geschah-geschehen მოხდენა

lesen-las-gelesen კითხვა

sehen-sah-gesehen დანახვა, ხედვა, ყურება

stehlen-stahl-gestohlen მოპარვა

Präteritum-ის წარმოება

Präteritum -ი იწარმოება ზმნის ძირითადი მე-2 ფორმით, Imperfekt-ით. ვიღებთ ძლიერი ან

სუსტი უღლების ზმნის Imperfekt-ს და ვუმატებთ პირის ნიშნებს. მხ. რ. I და III პირებს პირის
ნიშნები არ დაერთვის. მაგ: lessen, Machen, geben

ich gab wir gab-en ich mach-te wir machte-n ich las wir las-en
du gab -st ihr gab-t du machte-st ihr machte-t du las-t ihr las-t
Er gab Sie gab-en er Machte Sie machte-n Er las Sie las-en
Sie sie sie sie Sie sie
es es es
 Hilfsverben - დამხმარე ზმნები

ზმნის რთული დროების საწარმოებლად გვჭირდება დამხმარე ზმნები. გერმანულში გვაქვს 3

დამხმარე ზმნა: haben-ქონა, ყოლა, sein-ყოფნა, warden-გახდომა.

haben-hatte-gehabt

sein-war-gewesen

werden-wurde-geworden

სამივე ზმნა არის უწესო უღლების, ამიტომ როგორც ძირითადი ფორმები, ასევე უღლება ამ
ზმნებისა, არ ემორჩილება წარმოებისა და უღლების წესებს.

Präsens
ich habe wir haben
du hast ihr habt
er hat sie haben
sie Sie
es
Präteritum
ich hatte wir hatten
du hattest ihr hattet
er hatte sie hatten
sie Sie
es

Präsens
ich bin wir sind
du bist ihr seid
er ist sie sind
sie Sie
es
Präteritum
ich war wir waren
du warst ihr wart
 er war sie waren
sie Sie
es
Präsens
ich werde wir werden
du wirst ihr werdet
er wird sie werden
sie Sie
es
Präteritum
ich wurde wir wurden
du wurdest ihr wurdet
er wurde sie wurden
sie Sie
es

Perfekt-ის წარმოება

Perfekt-ი იწარმოება დამხმარე ზმნების haben-ით, sein-ით და Partizip II-თ.

უღლებისას ივლება მხოლოდ დამხმარე ზმნა, ძირითადი ზმნა (რომელიც დგას Partizip II-ში) არ
იცვლება. დამხმარე ზმნა დგას წინადადებაში მე-2 ადგილას. ძირიტადი ზმნა კი წინადადების
ბოლოში. დამხმარე ზმნა ამ შემთხვევაში ქართულად არ ითარგმნება.

haben-ით იწარმოება:
1. ყველა გარდამავალი ზმნა: sehen, hören, sagen, essen, schreiben, lesen და ა.შ. Ich habe geschrieben.
2. უკუქცევითი ზმნები: sich kämmen, sich erholen, sich waschen და. ა. შ.
Ich habe mich gewaschen.
3. უპირო ზმნები: es regnet, es schneit, es blitzt და. ა. შ.
4. მოდალური ზმნები: ich habe gewollt.
5. შემდეგი გარდაუვალი ზმნები: wohnen, leben, warten, arbeiten, schlafen, tanzen, turnen, stehen,
sitzen, liegen, beginnen, gefallen, stattfinden. er hat dort lange gewohnt.
6. თვითონ haben:
ich habe gehabt.
sein-ით იწარმოება:
1. ისეთი გარდაუვალი ზმნები, რომლებიც ადგილის ცვლილებას გამოხატავს: gehen, fahren,
laufen, springen, reisen, fliegen. Er ist nach Hause gekommen.
2. ისეთი გარდაუვალი ზმნები, რომლებიც მდგომარეობის ცვლილებას გამოხატავენ: aufstehen,
erwachen, einschlafen, sterben, fallen, wachsen.
3. გამონაკლისები: bleiben, begegnen, geschehen, gelingen, folgen, sein, warden, passieren, miβlingen.
Ich bin früh erwacht.
wann ist er eingeschlafen?
Wann ist dein Groβvater gestrorben?
Wie lange sind sie dort geblieben?
Was ist geschehen? passiert?
Das ist mir nicht gelungen.
უღლება - machen, kommen

Perfekt
ich habe gemacht wir haben gemacht
du hast gemacht ihr habt gemacht
er gemacht sie gemacht
sie hat Sie haben
es
Perfekt
ich bin gekommen wir sind gekommen
du bist gekommen ihr seid gekommen
er gekommen sie gekommen
sie ist Sie sind
es

Plusquamperfekt წინარე წარსული

Pluquamperfekt-ი იწარმოება დამხმარე ზმნების haben-ის ან sein-ის Präteritum-ით და

საუღლებელი ზმნის Partizip II-თი. Pluquamperfekt-ი აღნიშნავს ისეთ მოქმედებას, რომელიც
წარსულში უკვე დამთავრებული იყო, ვიდრე მეორე, ასევე წარსული მოქმედება დაიწყებოდა.
მაგ: Als ich nach Hause kam, war er schon abgefahren.

უღლების ნიმუში:
 Plusquamperfekt
ich hatte gemacht wir hatten gemacht
du hattest gemacht ihr hattet gemacht
er gemacht sie gemacht
sie hatte Sie hatten
es
Plusquamperfekt
ich war gekommen wir waren gekommen
du warst gekommen ihr wart gekommen
er gekommen sie gekommen
sie war Sie waren
es

Futurum-ის წარმოება

Futurum-ი იწარმოება დამხმარე ზმნის „warden“-ის Präsens-ით და საუღლებელი ზმნის Infinitiv-

ით.

Futurum
ich werde malen wir werden malen
du wirst malen ihr werdet malen
er malen sie malen
sie wird Sie werden
es

Der Artikel
არტიკლი
გერმანულში განასხვავებენ არტიკლის ორ სახეს: განსაზღვრულსა (der bestimmte Artikel) და
განუსაზღვრელს (der unbestimmte Artikel). განსაზღვრული არტიკლია: der (მამრ), die (მდედრ),
das (საშ), die (მრ.რ.)
განისაზღვრელი არტიკლია: ein (მამრ), eine (მდედრ), ein (საშ). განუსაზღვრელ არტიკლს
მრავლობითი რიცხვი არ აქვს, ვინაიდან იგი ნაწარმოების რიცხვითი სახელიდან ein-ერთი.
არტიკლი იბრუნვის!!!
გერმანულში 4 ბრუნვაა:
Nominativ - სახელობითი -wer? was? ვინ? რა?
Genetiv -ნათესაობითი -wessen? ვისი?
Dativ - მიცემითი -wem? ვის?
Akkusativ - ბრალდებითი -wen? was? ვის? რას?

განსაზღვრული
არტიკლი
მამრობითი მდედრობითი საშუალო მრავლობითი
რიცხვი
Nominativ der die das die
Genetiv des der des der
Dativ dem der dem der
Akkusativ den die das die
განუსაზღვრული
არტიკლი
მამრობითი მდედრობითი საშუალო მრავლობითი
რიცხვი
Nominativ ein eine ein არ აქვს
Genetiv eines einer eines არ აქვს
Dativ einem einer einem არ აქვს
Akkusativ einen eine ein არ აქვს

Gebrauch des Artikels

არტიკლის ხმარების წესი
1. განუსაზღვრელი არტიკლი იხმარება:
ა) იმშემტხვევაში, როდესაც საგანს პირველად ვასახელებთ:
Ich sehe ein Kind.
ბ) იმ არსებით სახელებთან, რომლებიც შეადგენენ შედგენილი შემასმენლის სახელად ნაწილს,
თუ მის წინ დგას განსაზღვრება:
Er ist ein gutter Sportler.
გ) ზმნებთან: es gibt, haben, brauchen, ასევე das ist -თან.
Es gibt hier einen Park.
Ich habe kein Buch.
Ich brauche ein Buch.
Das ist ein Heft.
2. განსაზღვრული არტიკლი იხმარება:
ა) როცა სახელი არნიშნავს უკვე ცნობილ, მოხსენიებულ საგას, როცა ის ქვემდებარეა.
Das ist ein Buch. Das Buch ist schön.
ბ) იმ საგანთა წინ, რომლებიც ერთადერთია.
Die Erde dreht sich um die Sonne.
გ) საკუთარი სახელების წინ, თუ მის წინ არის განსაზღვრება
Die kleine Klaudia spielt Ball.
დ) სახელების წინ, რომელთაც განსაზღვრებად წინ უძღვის რიგობითი რიცხვითი სახელი ან
ზედსართავი სახელი აღმატებით ხარისხში.ä
Heute ist der erste mai.
Er ist der fleissigste Schüler in der Klasse.
ე) განყენებული ცნებების აღმნიშვნელ სახელებთან
Die Liebe macht das Leben schön.
ვ) დღეების, თვეების, წელიწადის დროების აღმნიშვნელ სახელებთან:
Er fährt am Monntag nach England.
Im Januar haben wir Ferien.
Im Sommer fahre ich ans Meer.
ზ) ქვეყნებისა და ქალაქების სახელებთან, თუ ისინი მამრობითი ან მდედრობითი სქესიაა ან მათ
წინ დგას განსაზღვრება:
Das sonnige Georgien ist meine Heimat.
Er fährt in die Slowakei.
მაგრამ: Tiflis ist diehaupstadt georgiens (von Georgien).
მამრობითი სქესის ქვეყნების სახელებია:
der Iran, der Irak, der Kaukasus, der Libanon, der Sudan, der Jemen.
მდედრობითი სქესის ქვეყნების სახელებია:
die Niederlande, die Ukreine, die Mongolei, die Türkei, die USA, die Krim, die Slowekei, die
Tschechoslowakei, die EU, die Sowjetunion.
3. არტიკლი არ იხმარება:
ა) საკუთარ სახელებთან:
Anna spielt Ball.
ბ) შედგენილი შემასმენლის სახელად ნაწილთან, განსაზღვრების გარეშე:
Heute ist Monntag.
გ) ქვეყნებისა და ქალაქების სახელებთან, თუ ისინი საშუალო სქესიაა:
Ich fahre nach Deutschland (nach Berlin).
დ) თუ მხოლობით რიცხვში არსებითი სახელის წინ იდგა განუსაზღვრელი არტიკლი,
მრავლობითში ის უარტიკლოდ იხმარება (ე.ი. პირდაპირ დამატებასთან).
Ich schreibe einen Brief. Ich schreibe Briefe.
ე) თუ არსებით სახელს წინ უძღვის ჩვენებითი ან კუთვნილებითი ნაცვალსახელი ამ
რაოდენობითი რიცხვითი სახელი:
Dieses Mädchen lernt gut.
Mein Hemd ist schön.
Drei Kinder gehen in die Schule.
ვ) თუ არსებითი სახელი შედგენილი შემასმენლის სახელითი ნაწილია და აღნიშნავს
პროფესიას, ეროვნებას ან ტიტულს:
Dieser Junge ist Sportler.
Mein Freund ist Engländer.
Er ist Professor.
ზ) als და ohne შემდეგ:
Er arbeitet als Ingeneur.
Ohne Brille kann ich nicht lessen.
თ) მიმართვებში:
Kinder, macht die Hefte auf!
ი) სათაურებსა და წარწერებში:
Rauchen verboten!
Deutsches lesebuch
Junge Welt.
კ) ჩამოთვლებში:
vater, Mutter und Kinder sind zu Hause.
ლ) ანდაზებსა და ფრაზეოლოგიურ გამოთქმებში:
Ende gut, alles gut!
Nehmen Sie platz!
მ) ნივთიერების აღმნიშვნელი სახელების წინ, თუ ისინი დამატებას წარმოადგენენ:
Ich esse gern Brot.
ნივთიერების აღმნიშვნელი სახელი, თუ ქვემდებარეა, იხმარება განსაზღვრული არტიკლი, მაგ:
Das Brot ist Frisch.
თუ ნივთიერების აღმნიშვნელი სახელი მიუთითებს რაღაც ნაწილს, ხარისხს, მაშინ იხმარება
განუსაზღვრელი არტიკლი: Bringen Sie mir, bitte, einen Kaffee! (eine Tasse Kaffee). თუ
ნივთიერების აღმნიშვნელი სახელი დაკონკრეტებულია განსაკუთრებული სიტუაციით,
იხმარება განსაზრვრული არტიკლ;ი. მაგ: Die Seife ist rot.

Das Substantiv
არსებითი სახელი
გერმანულში არსებით სახელს აქვს ბრუნების 4 ტიპი.
1. სუსტი schwache Deklination
2. ძლიერი starke Deklination
3. მდედრობითი weibliche Deklination
4. შერეული gemischte Deklination

schwache Deklination
სუსტი ბრუნება
სუსტ ბრუნებას ეკუთვნის მამრობითი სქესის სულიერი სახელები, რომლებიც:
1. ბოლოვდებიან „e“-ზე - der Junge-ბიჭი, der Bube-ჩვილი, der Knabe-პატარა ბიჭი, der Genosse-
ამხანაგი, der Löwe-ლომი, der Hase-კურდღელი, der Affe-მაიმუნი, der Rabe- ყვავი, der Pole -
პოლონელი.
2. ერთმაცვლოვანი სიტყვები:

der Mensch-ადამიანი, der Held -გმირი, der Herr-ბატონი, der Hirt-მწყემსი, der Ochs-ხარი, der Bär-
დათვი, der Prinz-პრინცი, der Narr-სულელი, der Graf - გრაფი, der Fürst - თავადი, der Rebell -
აჯანყებული.

3. ზოგიერთი სხვა სიტყვა: der Nachbar მეზობელი, der Bauer-გლეხი, der Kamerad-ამხანაგი, der
Chirurg-ქირურგი/

4. უცხოური წარმოშობის სიტყვები სუფიქსებით: ent, ant, ist, at, log, nom, graph. soph, et, ot.

სუსტი ბრუნების დროს არსებითის სახელები მხ. რიცხვის Nom. -ის გარდა, ყველა ბრუნვაში
აიღებენ (e)n დაბოლოებას.

Nom. der Junge die Jungen der Bär die Bären

Gen. des Jungen der Jungen des Bären der Bären
Dat. dem Jungen den Jungen dem Bären den Bären
 Akk den Jungen die Jungen den Bären die Bären

starke Deklination
ძლიერი ბრუნება
ძლიერ ბრუნებას ეკუთვნის მამრობითი სქესის ის არსებითი სახელები, რომლებიც არ
ეკუთვნისსუსტ ან შერეულ ბრუნებას და საშუალო სქესის ყველა არსებითი სახელი გარდა das
Herz-ისა.
ბრუნებისას ეს სახელები იღებენ: მხ. რ. Gen-ში „es“ ან „s“ დაბოლოებას, მრ. რ. Dat.-ში „n“
დაბოლოებას. დანარჩენ ბრუვებში მათ დაბოლოება არ აქვთ. „es“ დაბოლოებას იღებენ სახელები,
რომლებიც ბოლოვდებიან: s, β, tz, st, sch-ზე. დანარჩენი სახელები იღებენ Gen-ში „s“
დაბოლოებას.

Nom. der Tisch die Tische das Buch die Bücher

Gen. des Tisch - es der Tische des Buch-es der Bücher
Dat. dem Tisch den Tische - n dem Buch den Bücher - n
Akk den Tisch die Tische das Buch die Bücher

Weibliche Deklination
მდედრობითი სქესის სახელების ბრუნება
ბრუნების ამ ტიპს მიეკუთვნება მდედრობითი სქესის ყველა არსებითი სახელი. ისინი არცერთ
ბრუნვაში დაბოლოებას არ იღებენ. მრ. რ. Dat.-ში კი, თუ თავად სახელი არ ბოლოვდება „en“-ზე,
გვექნება „en“ დაბოლოება.

Nom. die Frau die Frauen die Wand die Wände

Gen. der Frau der Frauen der Wand der Wände
Dat. der Frau den Frauen der Wand den Wände - n
Akk die Frau die Frauen die Wand die Wände

gemischte Deklination
შერეული ბრუნება
ამ ბრუნებას ეკუთვნის საშუალო სქესის ერთადერთი სახელი das Herz-გული და რამდენიმე
მამრობითი სქესის სახელი: der Frieden - მშვიდობა, der Funke - ნაპერწკალი, der Name - სახელი,
der Wille-სურვილი, der Haufe - გროვა, der Glaube - რწმენა, der Same - თესლი, der Fels - კლდე,
der Gedanke - ფიქრი, der Buchstabe - ასო, der Schaden - ზარალი. ზოგიერთ მათგანს Nom. უკვე
აქვთ „en“ დაბოლოება: der Frieden, der Schaden. ბრუნების დროს ეს სახელები იბრუნვიან
როგორც სუსტი ბრუნების სახელები, ე.ი. ყველა ბრუნვაში , გარდა მხ. რ. Nom-ისა, ისინი იღებენ
„en“ დაბოლოებას, მაგრამ მხ. რ. Gen-ში „იღებენ „s“ დაბოლოებასაც, ე.ი.მათ აქვთ როგორც
სუსტი, ისე ძლიერი ბრუნების დამახასიტებელი ნიშნები, ამიტომაც ეწოდება შერეული ტიპი.
Das HERZ კი მხ. რ. AKK-ში არ იღებს „s“ დაბოლოებას.
Nom. der Name die Namen das Herz die Herzen
Gen. des Name-ns der Namen des Herz-ens der Herzen
Dat. dem Namen den Namen dem Herzen den Herzen
Akk den Namen die Namen das Herz die Herzen

Deklination edr Eigennamen

საკუთარი სახელების ბრუნება
საკუთარი სახელები მხოლოდ Gen-ში „იღებენ „s“ დაბოლოებას, მაგ. Goethes Werk. თუ ერთი და
იგივე პიროვნების გვარი და სახელი რამდენიმე სახელისგან შედგება, „s“ დაბოლოება დაერთვის
მხოლოდ ბოლო სახელს. Wolfgang Amadeus Mozarts opern.

არსებით სახელთა სქესი

გერმანულში სამი გრამატიკული სქესია: მამრობითი, მდედრობითი და საშუალო.
1. მამრობით სქესს მიეკუთვნება მამრობითი სქესის პიროვნებისა და ცხოველების სახელები: der
Junge, der Herr, der Vater, der Bruder, der Groβvater, der Ochs -ხარი და დღეების, თვეების,
წელიწადის დროების სახლები: Montag, Januar, Osten, Sommer.
2. მდედრობით სქესს ეკუთვნის მდედრობითი სქესის პიროვნებისა და ცხოველების სახელები:
die Frau, die Tochter, die mutter, die Kuh - ძროხა და შემდეგ სუფიქსებზე დაბოლოებული
სახელები: heit, ket, ung, schaft, in, tion, tät – Freiheit, ÜUNG, Freundschaft, lehrerin, Revolution,
Universität.

3. საშუალო სქესს მიეკუთვნება მცირეწლოვან ცოცხალ არსებათა სახელები და „chen“ და „lein“

სუფიქსებზე დაბოლოებული სიტყვები: das Kind, das Kalb - ხბო, das Mädchen, das Fräulein.

არსებითი სახელების მრავლობითი რიცხვის წარმოება

Pluralbildung der Substantive

გერმანულში არჩევენ მრავლობითი რიცხვის წარმოების ოთხ ტიპს:

1. e - დაბოლოება უმლაუტით ან მის გარეშე;

2. en - ყოველთვის უმლაუტის გარეშე;

3. er - ყოველთვის უმლაუტით;

4. ნულოვანი დაბოლოება უმლაუტით ან მის გარეშე.

საშუალო და მამრობითი სქესის სახელები, რომლებიც ბოლოვდება er, el, en სუფიქსებზე,

მრავლობითში დაბოლოებას არ იღებენ, თუმცა a, o, u ხმოვნები იღებენ უმლაუტს (გარდა ორი
სახელისა der Onkel – die Onkel- ბიძა და der Ober – die Ober - ოფიციანტი).
მაგ: der Bruder-die Brüder ძმა

das Zimmer-die Zimmer ოთახი

der Enkel-die Enkel - შვილიშვილი

der Artikel-die Artikel არტიკლი, მუხლი, თავი, სტატია

der Löffel-die Löffel კოვზი

der Ofen-die Öfen ღუმელი

der Apfel-die Äpfel ვაშლი

der Besen- die Besen ცოცხი

der Garten-die Gärten ბაღი

მაგრამ: der Muskel - die Muskeln - კუნთი, das Hotel – die Hotels - სასტუმრო, der Bauer – die Bauern
გლეხი, der Vetter – die Vettern - ბიძაშვილი-დეიდაშვილი-მამიდაშვილი, der Charakter – die
Charaktere - ხასიათი.

დაბოლოებას არ იღებენ აგრეთვე „chen“ და „lein“ სუფიქსებზე დაბოლოებული სიტყვები: das

Mädchen die Mädchen, das Fräulein – die Fräulein, das Büchlein – die Büchlein.

დაბოლოებას არ იღებენ აგრეთვე „e“ სუფიქსზე დაბოლოებული უსულო სახელები: das Gebäude
– die Gebäude - შენობა, das Gebirge – die Gebirge-მთაგრეხილი.

„er“ - ზე დაბოლოებული ორი მდედრობითი სქესის სახელი იღებს უმლაუტს: die Mutter – die
Mütter, die Tochter – die Töchter.

უცხოური წარმოშობის სიტყვების უმეტესობა მრავლობითში იღებს „s“ დაბოლოებას der Park –
die Parks; das Kino - die Kinos, das Auto – die Autos.

„um“-ზე დაბოლოებული უცხოური სიტყვები იღებენ „en“ დაბოლოებას: das Museum – die
Museen

ასევე იღებენ „en“ დაბოლოებას: das Drama - die Dramen, das Prinzip – die Prinzipien, das Material –
die Materialien.

გამონაკლისია: der Rat – die Ratschläge.

mann-ით დაბოლოებული სახელები მრავლობითში იღებენ დაბოლოებას leute ან manner: der

Seeman – die Seeleute; der Schneemann- die Schneemänner.

წინადადების შედგენის წესი

წინადადების შედგენისას უნდა გავითვალისწინოთ არტიკლი წინადადების წევრები, ბრუნვა,

როგორი სახის ბრუნებაა და რიცხვი.

ზედსართავი და ნაცვალსახელი ასრულებენ წინადადების იმავე წევრების როლს, რასაც

არსებითი სახელი და ისინიც შესაბამისად ჩაისმებიან ბრუნვაშუ.

მაგ: Die Mutter gibt dem Kind einen Apfel.

ქვემდებარე -არსებითი Nom.

განსაზღვრება Gen.

ირიბი დამატება - Dat.

პირდაპირი დამატება - Akk.

მაგ: Das Kind gibt der Mutter eine Blume. das Kind- ქვემდებარე (არსებითი), der Mutter - ირიბი
დამატება, eine Blume - პირდაპირი დამატება.

უმეტესად, ქვემდებარეს დაირიბ დამატებას აქვს განსაზღვრული არტიკლი, ხოლო პირდაპირ

დამატებას - განუსაზღვრელი.

წინადადების პირდაპირი წყობისას, პირველ ადგილზე დგას ქვემდებარე (არსებითი), მეორეზე

შემასმენელი (ზმნა), მოსდევს ირიბი დამატება ( dativ) და შემდეგ პირდაპირი დამატება
(Akkusativ).

Verben mit Präfixen

თავსართიანი ზმნები

გარდა მარტივი ზმნებისა, გერმანულში არის კიდევ თავსართიანი ზმნებიც. განასხვავებენ

მოუცილებად და მოცილებად თავსართებს.

მოუცილებადი (unternnbare) თავსართებია: be, ge, er, ver, zer, ent, emp, miβ. ეს სია ამომწურავია!!!!

ეს თავსართები ზმნას არ სცილდება და ასეთი ზმნები Partizip II-ში „ge“ პრეფიქსს არ

დაიმატებენ. საერთოდ კი თავსართი არ ცვლის ზმნის ძირითად ფორმას და თავსართიან ზმნებს
იგივე ფორმები ქენებათ, რაც მარტივ ზმნებს.

kommen – kam – gekommen

bekommen – bekam – bekommen

erzählen – erzählte – erzählt

gefallen – gefiel- gefallen

verbringen – verbrachte – verbracht

zerbrechen- zerbrach – zerbrochen

empfangen – empfing – empfangen

entdecken – entdeckte – entdeckt

miβbrauchen – miβbrauchte – miβbraucht.

გვაქვს მერყევი თავსართებიც, რომლებიც ხან სცილდება ზმნას და ხან არა. ესენია: unter, über,
duch, um, wieder და შესაბამისად, ზმნას ექნება სხვადასხვა მნიშვნელობა.

მაგ: übersetzen – übersetzte – übersetzt გადათარგმნა

übersetzen – setzte über, übergesetzt ერთი ადგილიდან მეორე გადაჯდომა, გადასვლა, გადასმა
weiderholen – wiederholte – wiederholt გამეორება

wiederholte – holte wieder – wiedergeholt რაიმეს კვლავ მოტანა

untersuchen – untersuchte – untersucht ავადმყოფის გასინჯვა

untersuchen – suchte unter –untergesucht რაიმეს ქვეშ ძებნა

umfahren – umfuhr – umfahren არშემო შემოვლა, წრის დარტყმა

umfahren – fuhr um –umgefahren შეჯახება, „გატანა“ მანაქანით

durchbrechen – durchbrach – durchbrochen რაიმეს შიგნით, ქვეშ შემალვა (die Sonne durchbrach die
Wolken - მზე ღრუბლებში მიიმალა)

durchbrechen – brach durch – durchgefahren ორ ნაწილად გაყოფა/გაჭრა/გატეხვა

überziehen – zog über – übergezogen - უცებ გადაცმა ტანთ( zieh dir etwas über, es ist kalt)

überziehen- überzog – überzogen ანარიშიდან ზედმეტი თანხის მოჭრა, საწოლისთვის

თეთრეულის გადაკვრა

Reflexive Verben

უკუქცევითი ზმნები

უკიქცევითი ეწოდება ისეთ ზმნებს, რომლებშიც მოქმედება მოქმედ პირს, სუბიქტს გადაავს
თავის თავზე. ეს ზმნები უღლებისას იუღლებიან ისე, მაგრამ მათ თან ახლავს უკუქცევითი
ნაცვალსახელი sich, ისიც იცვლება პირის მიხედვით, ნაცვალსახელი sich დგას ზმნის შემდეგ.
ასეთი ზმნებია: sich waschen, sich kämmen, sich setzen, sich befinden, dich anziehen, sich erholen,
sich interessieren და ა.შ.

უღლება:

Präsens
ich kämme mich wir haben kämmen uns
du kämmst dich ihr habt kämmt euch
er kämmt sich sie kämmen sich
sie Sie
es
Präteritum
ich kämmte mich wir kämmten uns
du kämmtest mich ihr kämmtet euch
er kämmte sich sie kämmten sich
 sie Sie
es

ყველა უკუქცევითი ზმნა, Perfetk-სა და Plusquamperfekt-ში იწარმოება დამხმარე ზმნით haben!.

Plusquamperfekt
ich hatte mich gekämmt wir hatten uns gekämmt
du hattest dich gekämmt ihr hattet euch gekämmt
er sich gekämmt sie sich gekämmt
sie hatte Sie hatten
es
Perfekt
ich habe mich gekämmt wir hatten uns gekämmt
du hast dich gekämmt ihr hattet euch gekämmt
er sich gekämmt sie sich gekämmt
sie hat Sie hatten
es

რთულ დროებში, ანუ Perfetk-სა და Plusquamperfekt-ში sich ნაცვალსახელი დგას დამხმარე

ზმნის შემდეგ, ხოლო ძირითადი ზმნა დგას წინადადების ბოლოში.

Ich habe mich in diesen Jahr gut erholt.

Futurum
ich werde mich kämmen wir werden uns kämmen
du wirst dich kämmen ihr werdet euch kämmen
er wird sich kämmen sie werden sich kämmen
sie Sie
es

ზოგიერთ უკუქცევით ზმნას თან ახლავს პირდაპირი დამატება, ასეთ შემთხვევაში, sich
ნაცვალსახელი დგას არა Akk-ში, არამედ Dat-ში. ეს ზმნებია:
sich ansehen დათვალიერება, ნახვა,
sich anhören მოსმენა
sich vorstellen წარმოდგენა
sich merken, sich notieren ჩანიშვნა, მონიშვნა
sich waschen დაბანა, გარეცხვა
sich rasieren გაპარსვა
sich ausdenken მოფიქრება
Ich sehe mir den Film an.
Ich höre mir Musik an.
Ich kann mir das nicht vorstellen.
Ich wasche mir die Hände. aber – ich wasche mich!!!!!!
ირიბი წყობის მარტივ წინადადებაში sich ნაცვალსახელი დგას ქვემდებარის შემდეგ, თუ
ქვემდებარე არსებითი სახელითაა გამოხატული: Jeden Morgen wäscht sich das Kind kalt.
თუ ქვემდებარე ნაცვალსახელითაა გამოხატული, sich ნაცვალსახელი დგას ზმნისა და
ნაცვალსახელის შემდეგ, ე.ი. ნაცვალსახელი დგას ზმნასა და sich-ს შორის: Jeden Morgen wäscht es
sich kalt.
რთულ ქვეწყობილ წინადადებაში, კერძოდ დამოკიდებულში, sich ნაცვალსახელი დგას პირის
ნაცვალსახელის შემდეგ, თუ ქვემდებარე პირის ნაცვალსახელითაა გამოხატული: Er sagt, dass er
sich kalt wäscht.
ხოლო თუ ქვემდებარე არსებითი სახელითაა გამოხატული, sich ნაცვალსახელი დგას კავშირის
შემდეგ: Er sagt, dass sich das kind kalt wäscht.

Imperativ
ბრძანებითი კილო
ბრძანებითი კილო გამოხატავს ბრძანებას ან თხოვნას. მას აქვს Präsens-ის მხ. და მრ. რ. II პირი და
მრ. რ. I და III პირი - ანუ თავაზიანი ფორმა.
მხ. რ. II პირის წარმოებისას, ზმნა უნდა ჩავსვათ მხ. რ. II პირში, ჩამოვაცილოთ პირის
ნაცვალსახელი, პირის ნიშანი და თუ ზმნის ფუძე ბოლოვდება d,t,, tm, ffn, dn, chn, g-ზე,
დავუმატოთ „e“. მაგ: öffne! frage!
ძლიერი უღლების a-ფუძიანი ზმნები, ასევე kommen, gehen, sitzen, lassen, stehen- მხ. რ. II პირში
უმლაუტს არ იღებენ. მაგ: trage! brate!
ძლიერი უღლების e- ფუძიანი ზმნები არ იმატებენ e-დაბოლოებას. მაგ: gib! nimm!
მრ. რ. II პირის Imperativ-ის წარმოებისას, ზმნა უნდა ჩავსვათ მრ. რ. II პირში და ჩამოვაცილოთ
მხოლოდ პირის ნაცვალსახელი. მაგ: schreibt! macht!
მრ. რ. I და III პირში პირის ნაცვალსახელი და ზმნა შეიცვლიან ადგილებს:
Sie antworten – antworten Sie! wir antworten – antworten wir!
sein -ის Imperativ: sei! sei! seien Sie! seien wir!
ბრძანების გადმოცემა ხდება მოდალური ზმნა woolle-თაც, ასეთ ფორმას აღწერილობით ფორმას
უწოდებენ: wollen wir gehen! მოდი, წავიდეთ!
ბრძანებით კილოში ზმნა ყოველთვის პირველ ადგილზე დგას! Lies den Satz!
თავსართმოცილებად ზმნებს ბრძანებით კილოში თავსართი სცილდება და გადადის
წინადადების ბოლოში: Mache das Fenster zu! Macht das Fenster zu! Machen Sie das Fenster zu!
Machen wir das Fenster zu!
Setz dich! Setzt euch! Setzen Sie sich!

Unregelmäβige Verben
უწესო უღლების ზმნები
ზმნების ერთ ჯგუფს აქვთ Imperfekt-ში როგორც სუსტი ზმნების ნიშნები, ისე ძლიერი ზმნებისა,
ე.ი.ისინი იცვლიან ფუძისეულ ხმოვანს, როგორც ძლიერი უღლების ზმნები და იმატებენ te-
სუფიქსსაც, როგორც სუსტი ზმნები. ეს ზმნებია:
nennen-nannte-genannt
kennen-kannte-gekannt
rennen-rannte-gerannt
Brennen-brannte-gebrannt
senden-sandte-gesandt
wenden-wandte-gewandt
bringen-brachte-gebracht
denken-dachte-gedacht
gehen-ging-gegangen
stehen-stand-gestanden
tun-tat-getan
wissen – wuβte-gewuβt
ამავე ჯგუფს ეკუთვნის დამხმარე ზმნებიც. ყველა ეს ზმნა იუღლება ისევე, როგორც სხვები,
გამონაკლისია wissen და tun.
ich weiβ wir wissen ich tue wit tun
du weiβt ihr wiβt du tust ihr tut
er weiβ sie wissen er tut sie tun

Modalverben
 მოდალური ზმნები
გერმანულში გვაქვს 6 მოდალური ზმნა. ესენია:
wollen – wollte – gewollt სურვილი
können – konnte – gekonnt შესაძლებლობა (ფიზიკური ან გონებრივი)
sollen – sollte – gesollt -ვალდებულება, უნდა (მორალური აუცილებლობა)
müssen – muβte - gemuβt იძულებით, უნდა
dürfen – durfte – gedurft ნებისდართვა, უფლების მიცემა
mögen – mochte – gemocht სურვილი, ნდომა, სიყვარული.
უღლებისას Präsens-ში მოდალური ზმნები იუღლებიან ისე, როგორც სხვა ზმნები Präteritum-ში,
ისინი იცვლიან ფუძისეულ ხმოვანს პირველ და მესამე პირში არ დაირთავენ პირის ნიშანს.
წინადადებაში მოდალური ზმნა ცალკე თითქმის არ იხმარება, მას სჭირდება მეორე ზმნა,
რომელის დგას წინადების ბოლოში და Infinitiv-ში, ხოლო მოდალური-მეორე ადგილზე.
Ich will ins Kino gehen.
მოდალური ზმნები რთულ დროებშიც იხმარებიან, ისინი იუღლებიან დამხმარე ზმნა haben-ით,
მარამ ეს ფორმები თანამედროვე გერმანულში თითქმის არ გამოიყენება. მაგ:
Ich habe gekonnnt.
მოდალური ზმნა mögen შეიძლება Infinitiv-ის გარეშეც იყოს: Ich mag diese Suppe nicht. მე არ
მიყვარს ეს სუპი.
Präteritum-ში და Partizip II-ში უმლაუტს არ იღებენ. können – konnte – gekonnt.

მოდალური ზმნების უღლება

Präsens
ich will wir wollen
du willst ihr wollt
er will sie wollen
sie Sie
es
Präteritum
ich wollte wir wollten
du wolltest ihr wolltet
er wollte sie wollten
sie Sie
es
 Präsens
ich kann wir können
du kannst ihr könnt
er kann sie können
sie Sie
es
Präteritum
ich konnte wir konnten
du konntest ihr konntet
er konnte sie konnten
sie Sie
es
Präsens
ich muβ wir müssen
du muβt ihr müβt
er muβ sie müssen
sie Sie
es
Präteritum
ich muβte wir muβten
du muβtest ihr muβtet
er muβte sie muβten
sie Sie
es
Präsens
ich soll wir sollen
du sollst ihr sollt
er soll sie sollen
sie Sie
es
Präteritum
ich sollte wir sollten
du solltest ihr solltet
 er sollte sie sollten
sie Sie
es
Präsens
ich darf wir dürfen
du darfst ihr dürft
er darf sie dürfen
sie Sie
es
Präteritum
ich durfte wir durften
du durftest ihr durftet
er durfte sie durften
sie Sie
es
Präsens
ich mag wir mögen
du magst ihr mögt
er mag sie mögen
sie Sie
es
Präteritum
ich mochte wir mochten
du mochtest ihr mochtet
er mochte sie mochten
sie Sie
es
Infinitiv-ები

გერმანულში გვაქვს 2 ინფინიტივი. Infinitiv I ზემოთ უკვე განვიხილეთ, ეს არის ზმნის საწყისი
ფორმა, ზმნის სამი ძირითადი ფორმიდან ერთ-ერთი. Infinitiv II იწარმოება ძირითადი ზმნის
Partizip II-თი და იმ დამხმარე ზმნის Infinitiv-ით, რომელიც ჭირდება ამ ამნას. მაგ:
kommen – gekommen sein; malen – gemalt haben.
 დამხმარე ზმნების რთული დროები
დამხმარე ზმნები არა მარტო ეხმარებიან სხვა ზმნებს რთული დროების წარმოებაში, არამედ
თავადაც იხმარებიან დამოუკიდებელი მნიშვნელობით და რთულ დროებში მათ საწარმოებლად
საწირო იქნება დამხმარე ზმნები. კერძოდ, haben-ს ეხმარება ისევ haben, sein-ს - sein და warden-ი
იწარმოება ასევე sein-თ. მაგ:
Ich habe ein Buch. Ich habe ein Buch gehabt.

Perfekt haben
ich habe gehabt wir haben gehabt
du hast gehabt ihr habt gehabt
er hat gehabt sie haben gehabt
sie Sie
es
Plusquamperfekt
haben
ich hatte gehabt wir hatten gehabt
du hattest gehabt ihr hattet gehabt
er hatte gehabt sie hatten gehabt
sie Sie
es
Perfekt sein
ich bin gewesen wir sind gewesen
du bist gewesen ihr seid gewesen
er ist gewesen sie sind gewesen
sie Sie
es
Plusquamperfekt
sein
ich war gewesen wir waren gewesen
du warst gewesen ihr wart gewesen
er war gewesen sie waren gewesen
sie Sie
es
 Perfekt werden
ich bin geworden wir sind geworden
du bist geworden ihr seid geworden
er ist geworden sie sind geworden
sie Sie
es
Plusquamperfekt
werden
ich war geworden wir waren geworden
du warst geworden ihr war geworden
er war geworden sie waren geworden
sie Sie
es
რაც შეეხება Futurum-ს, აქ ყველა ზმნა იწარმოება warden-ი, მათ შორის თვითონ werden-ი.
მაგ: ich werde haben, Ich werde sein.

Passiv
ვნებითი გვარი
გერმანულში განასხვავებენ ორ გვარს: მოქმედებითსა (das Aktiv) და ვნებითს (das Passiv).
ვნებითი გვარი აქვს მხოლოდ გარდამავალ ზმნებს, მაგრამ არა ყველას, არ აქვს გარდაუვალ
ზმნებს, უკუქცევით ზმნებს, პირნაკლ ზმნებს. ვნებით გვარს იგივე დროის ფორმები აქვს, რაც
მოქმედებითს. ვნებითი გვარის ყველა დრო იწარმოება დამხმარე ზმნის werden-ის შესაბამისი
დროის ფორმით და საუღლებელი ზმნის Partizip II-თი. უღლებისას იცვლება მხოლოდ
დამხმარე ზმნა.
Präsens Passiv იწარმოება werden-ის Präsens-ით და საუღლებელი ზმნის Partizip II-თი.
malen-malte-gemalt

ich werde gemalt wir werden gemalt

du wirst gemalt ihr werdet gemalt
er gemalt sie gemalt
sie wird Sie werden
es

Präteritum Passiv იწარმოება werden-ის Präteritum -ით და საუღლებელი ზმნის Partizip II-თი.
 ich wurde gemalt wir wurden gemalt
du wurdest gemalt ihr wurdet gemalt
er gemalt sie gemalt
sie wurde Sie wurden
es

Perfekt Passiv იწარმოება werden-ის Perfekt -ით და საუღლებელი ზმნის Partizip II-თი. werden-ის
Perfekt-ია: ich bin geworden.

ich bin gemalt worden wir sind gemalt worden

du bist gemalt worden ihr seid gemalt worden
er gemalt worden sie gemalt worden
sie ist Sie sind
es
warden-ის Partizip II-ში „geworden“-ს „ge“ თავსართი სცილდება, რადგან თავს იყრის ერთად ორი
„ge“, რჩება „worden“, რაც werden-ის ძველი ფორმაა.წინადადებაში, რთულ დროებში, დამხმარე
ზმნა დგას მეორე ადგილზე, დანარჩენი ნაწილები გადადის წინადადების ბოლოშ, ა,ავე დროს
იცვლება მხოლოდ დამხმარე ზმნა.
Ich bin von einem Maler gemalt worden.
Plusquamperfekt Passiv იწარმოება werden-ის Plusquamperfekt -ით და საუღლებელი ზმნის Partizip
II-თი.

ich war gemalt worden wir waren gemalt worden

du warst gemalt worden ihr wart gemalt worden
er gemalt worden sie gemalt worden
sie war Sie waren
es

Futurum Passiv იწარმოება weden-ის Futuru-თ და საუღლებელი ზმნის Partizip II-თი. werden-ის
Futurum-ია: ich werde werden

ich werde gemalt werden wir werden gemalt werden

du wirst gemalt werden ihr werdet gemalt werden
er gemalt werden sie gemalt werden
sie wird Sie werden
 es

მოქმედებითი გვარის წინადადება რომ გადავიყვანოთ ვნებით გვარში, მოქმედებითი გვარის

პირდაპირი დამატება უნდა ვაქციოთ ქვემდებარედ და დავწეროთ პირველ ადგილზე. შემდეგ
გადაგვყავს ზმნა, ზმნის არაუღლებადი ნაწილი მიდის წინადადების ბოლოში. მოქმედებითი
გვარის ქვემდებარე უნდა ვაქციოთ ვნებით გვარში ირიბ დამატებად წინ წინდებულით von
(იშვიათად duch ან damit). მაგ:
ქვემდებარე პირ.დამატება

Der Schüler schreibt die Aufgabe.

ქვემდებარე პირ.დამატება

Die Aufgabe wird von dem Schüler geschrieben.

Die Aufgabe wurde von dem Schüler geschrieben.
Die Aufgabe ist von dem Schüler geschrieben worden.
Die Aufgabe war von dem Schüler geschrieben worden.
Die Aufgabe wird von dem Schüler geschrieben warden.
Die Aufgabe wird von dem Schüler geschrieben worden sein.

unpersönliches Passiv
უპირო პასივი
თუ მოქმედებით გვარში გვაქვს ნაცვალსახელი man, ვნებით გვარში გვექნება es.
Man sagt – es wird gesagt.
თუ წინადადებაში პირდაპირი წყობაა, გვექნება es: Eess w irrd gesagt. es wird hier gebaut.
თუ წინადადებაში ირიბი წყობაა, es გამოიტოვება. Hier wird viel gebaut.
es გგაამომიტოოვვება მხოლოდ Passiv-ში: Es regnet heute. heute regnet es.

Infinitiv Passiv
გარდა ზემოთ განხილული 5 დროისა, არსებობს კიდევ ე.წ. Infinitiv Passiv. ის იწარმოება
რომელიმე მოდალური ზმნის Präsens-ით ან Präteritum-თ და საუღლებელი ზმნის Infinitiv II-თი.
schreiben – muβ geschrieben warden.
Die Aufgabe muβ (muβte) geschrieben warden.

Zustandspassiv
მდგომარეობის პასივი
მდგომარეობის პასივი იწარმოება დამხმარე ზმნის sein Präsens-ით ან Imperfekt-ით და
საუღლებელი ზმნის Partizip II-თი. უღლებისას იცვლებ მხოლოდ დამხმარე ზმნა. პასივი sein -
ით აღნიშნავს არა მოქმედების პროცესს, როგორც werden, არამედ შედეგს. ამ შემთხვევაში sein -
ით იწარმოება გარდამავალი ზმნები:
Das Buch wird gelesen.
Das Buch ist gelesen.
Das Buch war gelesen.

კაუზატური ზმნები
ზოგიერთი სუსტი ზმნა ნაწარმოებია მნიშვნელობით მისი მსგავსი ძლიერი ზმნისგან,
ფუძისეული ხმოვნის შეცვლით. ასეთ ზმნებს კაუზატური ზმნები ეწოდება. ეს ზმნები ქმნიან
წყვილებს. სუსტი ზმნა აღნიშნავს მოქმედებას, ძლიერი - შედეგს.
ეს ზმნებია:
1. sitzen (sitzt) –saβ –gesessen ჯდომა
setzen (setzt) - setzte – gesetzt დასმა
sich setzen – setzte sich – sich gesetzt (დაჯდომა, ჯდება)
2. liegen (liegt) – lag – gelegen დევს, წევს, მდებარეობა
legen (legt) – legte – gelegt დებს, დადება
sich legen (legt sich) – legte sich – sich gelegt წვება (წოლა)
3. stehen (steht) stand – gestanden დგომა
stellen (stellt) – stellte – gestellt დადგმა
sich stellen – (stellt sich) – stellte sich – sich gestellt დადგომა
4. hängen (hängt) – hing – gehangen ჰკიდია
hängen (hängt) – hängte – gehängt დაკიდება, კიდებს
5. erschrecken (erschreckt) – erschreckte – erschreckt ვინმეს შეშინება
erschrecken – (erschrickt) – erschrack – erschrocken მეშინია, შიშის განცდა
მაგ:
Er sitzt am Tisch.
Er setzt sich an den Tisch.
Er setzt das Kind auf den Stuhl.Das Kind liegt im Bett.
Das Kind legt sich ins Bett.
Es legt das Buch auf den Tisch.
Das Kind steht am Tisch.
Das Kind stellt den Stuhl an den Tisch.
Ich hänge das Bild an die Wand.
Das Bild hängt an der Wand.

die Präposition
წინდებული
თუ აქამდე განვიხილავდით წინადადებას წინდებულის გარეშე და აღვნიშნავდით, რომ
წინადადება უნდა შედგეს მისი წევრებისგან შესაბამის ბრუნვაში ჩასმით, განვიხილავთ რა
წინდებულიან წინადადებას, უნდა აღვნიშნოთ, რომ წინდებულიანი სიტყვა ბრუნვაში ჩაისმის
შესაბამისი წინდებულის მიხედვით ე.ი. წინდებული დგას არსებითი (ან სხვა) სახელის წინ და
განსაზღვრავს მის ბრუნვას. შესაბამისად გვაქვს ყველა ბრუნვის, გარდა ნომინატივისა.
Genetiv - ის წინდებულებია:
wegen - გამო
unweit - ახლოს
während - განმავლობაში
statt - ნაცვლად
trotz - მიუხედავად
auβerhalb - გარეთ
dieseits - ამ მხარეს
jenseits - იმ მხარეს
laut - მიხედვით
ungeachtet - მიუხედავად
infolge - შედეგად
längs- გაყოლებით
zufolge - შედეგად
dank - წყალობით
innerhalb - შიგნით
dierseits - ამ მხარეს
Wegen der Kälte bleibe ich zu Hause.
Unweit der Stadt liegt ein Dorf.
Während der Pause essen wir zu Mittag.
Trotz der der Kälte gehe ich in die Schule.
Auβerhalb der Stadt ist es sehr schön.
Dativ - ის წინდებულებია:
mit - ით, თან, ერთად
nach - შემდეგ, ში - ქვეყნებისა და ქალაქების შემთხვევაში
bei - თან (у რუსულში)
seit - დან (დროის აღმნიშვნელი), დროიდან, რაც
von - გან, მიერ, შესახებ
zu - ში, ზე, თან (წასვლა ვინმესთან, ღონისძიებაზე, ყოფნა
entgegen - წინააღმდეგ, შესახვედრად (თანდებულია)
gegenüber - პირდაპირ (თანდებული, მდებარეობის აღმნიშვნელი)
auβer - გარდა
aus - იდან (შიგნიდან გარეთ), გან.
ich schreibe mit meinem Kugelschreiber.
Er spricht mit dem Lehrer.
Ich gehe mit dem Freund ins Kino.
Nach der Stunde gehe ich nach Hause.
Ich fahre nach berlin.
Gestern war ich be idem (beim) Arzt.
mzcheta liegt bei Tbilissi.
Seit einem Jahr arbeite ich hier.
Seit wann bist du hier?
Ich bekam einen Brief von dem Freund.
Das ist von meinem Freund.
Er kommt von dem Freund.
Ich spreche von den Ferien.
ich bleibe zu Hause.
Er geht zur Arbeit.
Ich gehe zu dem Freund.
Er geht zu dem (zum) Arzt.
Das Kin läuft der Mutter entgegen.
Das Institut liegt dem Park gegenüber.
Alle gingen ins Kino auβer dem Bruder.
Er kommt aus der Schule. Das Zimmer besteht aus 4 Türen. Das ist aus Holz.
Akkusativ -ის წინდებულებია:
durch - გავლით
für - თვის
ohne - გარეშე
wider, gegen - წინააღმდეგ
bis - მდე(იხმარება სხვა წინდებულთან ერთად, zu-სთან Dativ-ში და um-თან)
entlang - გასწვრივ (თანდებული)
um - ირგვლივ, გარშემო.
Die Kinder gehen duch den Park.
Ich kaufe ein Buch für die Tochter.
Ohne Brille kann ich nicht sehen.
Wir kämpfen gegen den Krieg.
Ich bleibe bis 4 Uhr.
Ich fahre bis zum Bahnhof (მეორე წინდებულთან ერთად bis წინდებულის ხმარებისას, ბრუნვაში
ჩადგება მეორე წინდებული).
Wir gehen den Fluss entlang.
Die Familie sitzt um den Tisch.
Um 4 Uhr gehe ich nach Hause.

Dativ-Akkusativ - ის წინდებულები: არის ჯგუფი წინდებულებისა, რომლებიც ხან Dativ-ს

მოითხოვენ, ხან Akkusativ-ს. კითხვაზე: wo? (სად?) ისინი ითხოვენ Dativ-ს (ე.ი. თუ ზმნით
გამოხატულია მდგომარეობა) კითხვაზე wohin? (საით?) ისინი ითხოვენ Akkusativ-ს (ე.ი. თუ
ზმნით გამოხატულია მოქმედება). ამ ჯგუფის წინდებულებია:
in - ში (ასევე გამოიყენება ღონისძიებაზე, უმეტესად გასართობზე, წასვლისას, მდედრობითი და
მამრობითი ქვეყნებში წასვლისას)
an - ზე (ვერტიკალურ მდგომარეობაზე), თან (დგომა, ჯდომა, დადგომა, დაჯდომა რაღაცასთან
ან ვიღაცასთან)
auf - ზე (ჰორიზონტალური)
vor - წინ
hinter - უკან
über - ზე, ზევით
unter - ქვეშ
neben - გვერდით
zwischen - შორის, შუა.
ich gehe in die Schule.
Ich bin in der Schule.
Das Bild hängt an der Wand.
Ich hänge das Bild an die Wand.
Ich sitze an dem (am) Tisch.
Ich setze mich an den Tisch.
Das Buch liegt auf dem Tisch.
Ich lege das Buch auf den Tisch.
Das Buch liegt auf dem Tisch.
Der Stuhl steht vor dem Tisch.
Ich stelle den Stuhl vor den Tisch.
Die Lampe hängt über dem Tisch.
Ich hänge die Lampe über den Tisch.
Die Katze sitzt unter dem Tisch.
Die katze setzt sic hunter den Tisch.
Das Buch liegt neben dem Heft.
Ich lege das Buch neben das Heft.
Das Buch liegt zwischen dem Heft und dem Lineal.
Ich lege das Buch zwischen das Heft und das Lineal.
Er geht in die Universität - შენობაში
Er geht auf der Universität - სტუდენტია
Er geht in die Schule - შენობაში
Er geht zur Schule - მოსწავლეა, სწავლობს
Er geht ins Bett - დასაძინებლად
Er geht zu Bett - დასასვენებლად
am Meer - ზღვაზე
im Meer ზღვაში
am Platz - მოედანთან
auf dem Platz - მოედანზე
მდედრობითი და მამრობითიქვეყნებისა და ქალაქების სახელებთან იხმარება wo? in (DAtiv)
wohin? in (Akkusativ).
საშუალო სქესის ქვეყნებისა და ქალაქების სახელებთან იხმარება wo? in; wohin? nach.
 Verschmelzung der Präposition mit dem Artikel
წინდებულის შერწყმა არტიკლთან
ზოგიერთი წინდებული ერწყმის არტიკლს Dativ -ში ან Akkusativ-ში. ეს წინდებულებია:
in+dem=im in+das=ins auf+das=aufs
an+dem=am an+das=ans für+das=fürs
zu+dem=zum von+dem=vom um+das=ums
zu+der=zur bei+dem=beim vor+das=vors.
Er geht in das (INS) Kino. Er geht zu dem (ZUM) Freund.

Das Adjektiv
ზედსართავი სახელი
Steigerungsformen der Adjektive
ზედსართავის სახელის შედარების ხარისხები

ზედსართავს აქვს შედარების სამი ხარისხი:

1. დადებითი -Positiv
2. შედარებითი - Komparativ
3. აღმატებითი - Superlativ
1. დადებითი ხაისხისგან იწარმოება ხედსართავის სხვა ხარისხები. klein, groβ, schön -
ზედასრთავი წარმოდგენილია მოკლე ფორმით.
2. შედარებითი ხარისხი იწარმოება დადებითზე er სუფიქსის დართვით. ამასთან, a,o,u ხმოვნები
იღებენ უმლაუტს.

alt-älter, klein-kleiner, groβ – gröβer, kurz – kürzer, schön - schöner

უმლაუტს არ იღებენ ზედსართავები:
ა) au დიფთონგით: faul-fauler, schlau-schlauer
ბ) er,el,en-ზე დაბოლოებული ზედსართავები:
mager-magerer, offen-offener, dunkel-dunkler
გ) სხვა ზედსართავები:
blond, falsch, hroh, rot, klar, voll, brav, flach, roh, naβ, glatz, schmal, blaβ, gesund, sanft, zart, schlank,
rach, stumpf.
3. აღმატებითი ხარისხი იწარმოება დადებითზე წინ ნაწილაკით am და ბოლოში sten
დაბოლოებით. a,o,u ხმოვნები აქაც იღებენ უმლაუტს. თუ ზედსართავევი ბოლოვდება d,t, s, β,
sch, z-ზე, მაშინ ზედსართავსა და ფუძეს შორის ჩადგება e.

klein – am kleinsten
alt –am ält -e -sten
kurz – am kürz –e – sten
groβ – am gröβ –e - sten
hübsch – am hübsch –e – sten
gesund – am gesund – e sten
თუ ზედსართავ სახელს აღმატებით ხარისხში მოსდევს არსებითი სახელი, მაშინ წინ
ნაცვლად am ნაწილაკისა, ჩადგება განსაზღვრული არტიკლი:
das kleinste Junge
das kleinste Kind
die schönste Frau
ზოგიერთი ზედსართავი სახელი შედარების ხარისხებს აწარმოებს არაწესიერად:
gut – besser – am besten - კარგი
hoch – höher – am höchsten - მაღალი
nah – näher – am nächsten - ახლოს
bald – eher – am ehesten - მალე
gern – lieber – am liebsten - სიამოვნებით
viel- mehr – am moisten - ბევრი
wenig – minder – zum mindesten (ebenso: wenig-weniger-am wenigsten) - ცოტა
oft – häufiger – am häufigsten - ხშირად.
შედარების დროს, თუ თვისებები ერთნაირი არ არის, ვხმარობთ ზმნიზედას als-ვიდრე,
ზედსართავი კი დგას შედარებით ხარისხში. მაგ: Diese Frau ist schooner, als ihr Mann.

Deklination der Adjektive

ზედსართავი სახელის ბრუნება

ზედსართავ სახელს აქვს ბრუნების სამი ტიპი: სუსტი, ძლიერი, შერეული.

Schwache Deklination
 სუსტი ბრუნება
სუსტია ზედსართავის ბრუნება, რომელსაც წინ ახლავს განსაზღვრული არტიკლი ან ჩვენებითი
ნაცვალსახელი (dieser, jener, manche, solche, welche, derjenige, derselbe). საერთოდ კი ზედსართავი
ცალკე არ იბრუნება, არამედ აუცილებლად არსებით სახელთან ერთად. ასეთ შემთხვევაში,
არტიკლიც და არსებითიც იბრუნვის ჩვეულებრივად, ზედსართავი მათ ბრუნებაზე გავლენას არ
ახდენს.
ზედსართავი სახელი წინადადების იმავე წევრების როლს ასრულებს, რასაც ცალკე არსებითი
სახელი. მაგ:
დედა აძლევს პატარა ბავშვს წითელ ვაშლს.
Die Mutter gibt dem kleinen kind einen roten Apfel.
ან: პატარა ბავშვის დედა მუშაობს საბავშვო ბაღში.
Die Mutter des kleinen Kindes arbeitet im Gartengarten.
სუსტი ბრუნების დროს ზედსართავი სახელი მხ. რიცხვის Nom-ში იღებს e დაბოლოებას, ყველა
დანარჩენ ბრუნვაში, როგორც მხოლობით ისე მრავლობით რიცხვში - en დაბოლოებას.
მდედრობითი და საშუალო სქესის სახელებთან კი ზედსართავას მხ. რიცხვის Akk-ში e
დაბოლოება აქვს.

Nom der kleine Junge die kleinen Jungen das kleine Kind die kleinen Kinder
Gen des kleinen Jungen der kleinen Jungen des kleinen Kindes der kleinen Kinder
Dat dem kleinen Jungen den kleinen Jungen dem kleinen Kind den kleinen Kindern
Akk den kleinen Jungen die kleinen Jungen das kleine Kind die kleinen Kinder

Nom die schwarze Tafel die schwarzen Tafeln

Gen der schwarzen Tafel der schwarzen Tafeln
Dat der schwarzen Tafel den schwarzen Tafeln
Akk die schwarze Tafel die schwarzen Tafeln

Starke Deklination
ძლიერი ბრუნება
ძლიერია ზედსართავის ბრუნება, თუ მას წინ არ უძღვის არც არტიკლი და არც რომელიმე სხვა
სიტყვა. ასეთ შემთხვევაში, ზედსართავი სახელი ყველა ბრუნვაში მიიღებს ყველა ბრუნვაში
განსაზღვრული არტიკლის დაბოლოებას გარდა მხ.რიცხვის Gen-ისა, სადაც მამრ. და საშუალო
სქესის სახელების es-ის ნაცვლად, en-ს მიიღებენ.

Nom. kleines Kind kleine Kinder

 Gen. kleinen Kindes kleiner Kinder
Dat. kleinem Kind kleine Kindern
Akk. kleines Kind kleine Kinder
Nom. schöne Frau schöne Frauen
Gen. schöner Frau schöner Frauen
Dat. schöner Frau schönen Frauen
Akk. schöne Frau schöne Frauen
Nom. guter Lehrer gute Lehrer
Gen. gutes Lehrers guter Lehrer
Dat. gutem Lehrer guten Lehrern
Akk. guten Lehrer gute Lehrer

Gemischte Deklination
შერეული ბრუნება
შერეულია ზედსართავის ბრუნება, როცა მის წინ დგას განუსაზღვრელი არტიკლი (ein) ან
კუთვნილებითი ნაცვალსახელი (mein, dein), უარყოფითი ნაცვალსახელი (kein) და კითხვითი
was für ein? როგორი?
ამ შემთხვევაში ზედსართავი იღებს მხ.რიცხვის Nom-ში არტიკლის დაბოლოებას, დანარჩენ
ბრუნვებში en დაბოლოებას, ხოლო მდედრობითი და საშუალო სქესის სახელებთან მხ. რიცხვის
Akk-შიც არტიკლის დაბოლოებას. რაც შეეხება მრ. რიცხვს, ასეთ ბრუნებას ის არ გააჩნია, რადგან
მის წინ განუსაზღვრელი არტიკლი დგას, მაგრამ მრავლობიტში ის მაინც იბრუნვის
უარტიკლოდ, ე.ი. ძლიერი ბრუნების მსგავსად. კუთვნილებით ნაცვალსახელებთან კი
ზედსართავი ყველა ბრუნვაში en დაბოლოებას მიიღებს.

Nom. ein kleiner Junge kleine Jungen

Gen. eines kleinen Jungen kleiner Jungen
Dat. einem kleinem Jungen kleinen Jungen
Akk. ein kleinen Jungen kleine Jungen
Nom. eine schwere Übung schwere Übungen
Gen. einer schweren Übung schweren Übungen
Dat. einer schweren Übung schweren Übungen
Akk. eine schwere Übung schwere Übungen
Nom. mein kleines Buch meine kleinen Bücher
Gen. meines kleinen Buches meiner kleinen Bücher
 Dat. meinem kleinen Buch meinen kleinen Büchern
Akk. mein kleines Buch meine kleinen Bücher
Nom. was für ein schönes Buch was für schöne Bücher
Gen. was für schönen Buch was für schöner Bücher
eines
Dat. was für schönem Buch was für schönen Büchern
einem
Akk. was für ein schönes Buch was für schöne Bücher
was für ein schönes Buch! aber! was für schöne Bücher!

ზედსართავის მრავლობით რიცხვში ბრუნება

ზოგიერთ ნაცვალსახელთან და რიცხვით სახელთან არსებითი და ზედსართავი დგას მხოლოდ
მრ. რიცხვში.
viele (ბევრი), einige (რამდენიმე), mehrere (მრავალი), verschiedene (სხვადასხვა), wenige (ცოტა),
manche (ზოგიერთი) ნაცვალსახელებთან და რიცხვით სახელებთან ზედსართავი იღებს
განსაზღვრული არტიკლის დაბოლოებას ე.ი. ქმნის ძლიერ ბრუნებას.

Nom. viele kleine Kinder

Gen. vieler kleiner Kinder
Dat. vieler kleinen Kindern
Akk. viele kleine Kinder
Nom. zwei kleine Kinder
Gen. zwei kleiner Kinder
Dat. zwei kleinen Kindern
Akk. zwei kleine Kinder
Nom. einige interessante Bücher
Gen. einiger interessanter Bücher
Dat. einigen interessanten Büchern
Akk. einige interessante Bücher

diese, jene, solche, welche, dieselben, diejenigen, keine alle, beide, sämtliche (მთელი რიგი)
ნაცვალსახელებთან ზედსართავი იღებს ყველა ბრუნვაში en დაბოლოებას, ე.ი. ქმნის სუსტ
ბრუნებას

Nom. alle kleinen Kinder

 Gen. aller kleinen Kinder
Dat. allen kleinen Kindern
Akk. alle kleinen Kinder

Das Pronomen
ნაცვალსახელი
პირის ნაცვალსახელებია: ich, du, er, sie, es, wir, ihr, Sie, sie. პირის ნაცვალსახელები იბრუნვის.

Nom. ich du er sie es wir ihr sie Sie

Gen. meiner deiner seiner ihrer seiner unser euer ihrer Ihrer
dat. mir dir ihm ihr ihm ins euch ihnen Ihnen
Akk. mich dich ihn sie es uns euch sie Sie
პირის ნაცვალსახელი წინადადებასი იმავე როლს ასრულებს, რასაც არსებითი ან ზედსართავი
სახელი, შესაბამისად, ისინი შესაბამის ბრუნვაში უნდა ჩავსვათ.
ქვემდ. შემასმ. ირ.დამ. პირ.დამ.
მე ვაძლევ მას მას.
ich gebe ihm es.
ქვემ. შემას. ირ.დამ. პირ.დამ.
ის მაძლევს მე წიგნს.
Er gibt mir das Buch.

Demonstrativpronomen
ჩვენებითი ნაცვალსახელები

ჩვენებითი ნაცვალსახელებია:
der, die, das - ეს, ის
dieser, diese, dieses, diese - ეს
jener, jene, jenes jene -ის, იმ
solcher, solche, solches, solche - ასეთი
derjenige, diejenige, dasjenige, diejenigen იგივე, ის,
derselbe, dieselbe, dasselbe, dieselben - იგივე, ის

ნაცვალსახელები der, die, das იბრუნვის თითქმის ისე, როგორც არტიკლი:

Nom. der die das die

Gen. des-sen der-en des-sen der-en
dat. dem der dem den-en
Akk. den die das die

solcher, dieser, jener იბრუნვის ისე, როგორც არტიკლი:

 Nom. dieser diese dieses diese
Gen. dieses dieser dieses dieser
dat. diesem dieser diesem diesen
Akk. diesen diese dieses diese

derjenige, derselbe იბრუნვის ორივე ნაწილი: der - როგორც არტიკლი, selbe - როგორც
ზედსართავი სუსტი ბრუნების მიხედვით:

Nom. derselbe dieselbe dasselbe dieselben

Gen. desselben derselben desselben derselben
dat. demselben derselben demselben denselben
Akk. denselben dieselbe dasselbe dieselbe

წინადადებაში ჩვენებითი ნაცვალსახელი ასრულებს შესაბამისი წევრის როლს:

ქვემდ. შემას. განსაზ. ირიბი დამ. პირ.დამ.
მე ვაძლევ ამ მოსწავლეს ვაშლს.
Ich gebe diesem Schüler diesen Apfel.

Posessivpronomen
კუთვნილებითი ნაცვალსახელები

კუთვნილებითი ნაცვალსახელებია:

მამრ. მდედრ. საშ. მრ.რ. ჩემი

mein meine mein meine შენი
dein deine dein deine
ihr ihre ihr ihre მისი (მდედ.სქესი)
sein seine sein seine მისი (საშ.სქესი)
sein seine sein seine მისი (მამრ.სქესი)
unser unsere unser unsere ჩვენი
euer eure euer eure თქვენი
ihr ihre ihr ihre მათი
Ihr Ihre Ihr Ihre თქვენი
(თავაზიანი)

III პირში ნაცვალსახელს ვირჩევთ იმის მიხედვით, თუ ვის ეკუთვნის საგანი, ხოლო ბრუნვაში იმ
საგანს ვუთანხმებთ, რომელიც ვინმეს ეკუთვნის. მაგ:
დედა ჩუქნის თავის შვილს წიგნს.
Die Mutter schenkt ihrem Kind ein Buch.
ამ შემთხვევაში თავის ავიღეთ დედა (მდედ. სქესი - ihr) და დაბოლოება შვილს (საშ. სქესი das
Kind –m).
მამა ჩუქნის თავის ქალიშვილს წიგნს.
Der Vater schenkt seiner Tochter ein Buch.
Nehmt eure Bücher - აიღეთ თქვენი წიგნები.
დედა ჩუქნის თავის ქალიშვილს წიგნს.
Die Mutter schenkt ihrer Tochter ein Buch.
ბრუნების დროს კუთვნილებითი ნაცვალსახელები იღებენ განუსაზღვრელი არტიკლი
დაბოლოებას:

მამრ. მდედ. საშ. მრ.რ.

Nom. mein meine mein mein
Gen. meines meiner meines meiner
Dat. meinem meinem meinem meinen
Akk. meinen meine mein meine

Reflexive Pronomen უკუქცევითი ნაცვალსახელი

უკუქცევითი ნაცვალსახელია sich, რომელიც ძირითადად იხმარება უკუქცევით ზმნებთან, და
ზოგიერთ გარდაუვალ ზმნასთან. sich kämmen, sich erholen. (იხ. უკუქცევითი ზმნები).
Fragepronomen
კითხვითი ნაცვალსახელები
კითხვითი ნაცვალსახელებია: wer? ვინ? was? რა? welcher, welche, welches? რომელი? was für ein
(eine, ein) როგორი?

Nom. wer was welcher welche welches

Gen. wessen wessen welches welcher welches
Dat. wem wem welchem welcher welchem
Akk. wen was welchen welche welches
was für ein იბრუნვის მხოლოდ ein როგორც განუსაზღვრელი არტიკლი.
ვისი წიგნია ეს? Wessen Buch ist das?
ვის ხედავ შენ? Wen iehst du?
ვის აძლევ შენ წიგნს? Wem gibst du dein Buch?
რას ხედავ შენ? Was siehst du?

Relativpronomen
მიმართებითი ნაცვალსახელები
der, die, das, die, - რომელიც
welcher, welche, welches, welche - რომელიც
ეს ნაცვალსახელები იბრუნვის ისე, როგორც განსაზღვრული არტიკლი:

Nom. der die das die

Gen. dessen deren dessen deren
Dat. dem der dem denen
Akk. den die das die
ეს ნაცვალსახელები იხმარება რთულ ქვეწყობილ წინადადებაში, დამოკიდებულის მთავართან
დასაკავშირებლად. მათ აქვთ იმ სიტყვის სქესი, რომელსაც ცვლიან წინადადებაში და ჩაისმის იმ
ბრუნვაში, რომელი წევრის როლსაც ასრულებენ.
ბავშვი, რომელიც იქ დგას, პატარაა - Das Kind, das dort steht, ist klein.
სტუდენტი, რომლის მშობლები სოფელში ცხოვრობენ, ბეჯითია.Der Student, dessen Eltern im
Dorf leben, ist fleiβig.
Der Student, dem ich das Buch gebe, ist fleiβig. სტუდენტი, რომელსაც წიგნს ვაძლევ, ბეჯითია.
Der Student, den du siehst, ist mein Bruder. ბიჭი, რომელსაც ხედავ, ჩემი ძმაა.
ამ წინადადებებში „სტუდენტი“ იცვლება მიმართებითი ნაცვალსახელით „რომელსაც“ და
რომელ ბრუნვაშიც არის „სტუდენტი“, იმავე ბრუნვაში უნდა ჩავსვათ „რომელსაც“. იგივე უნდა
გაკეთდეს კითხვით ნაცვალსახელებთან.
ვის აძლევ შენ წიგნს? Wem gibs du das Buch?
მე ვაძლევ წიგნს ამხანაგს. ich gebe meinem Freund das Buch.
კითხვითი ნაცვალსახელი „ვის“ ცვლის სიტყვას (ირიბ დამატებას) „ამხანაგს“ და რომელ
ბრუნვაშიც არის ამხანაგი, იმავე ბრუნვაში უნდა ჩავსვათ კითხვითი ნაცვალსახელი „ვის“.
მიმართებითი ნაცვალსახელებს welcher, welche, welches არ აქვთ მხ. და მრ.რიცხვის Gen..
მიმართებითი ნაცვალსახელები ასრულებენ წინადადებაში წევრ-კავშირების როლს, ისინი არიან
წინადადების წევრებიც და მაქვემდებარებელი კავშირებიც.

Unbestimmte –und Negativpronomen

განისაზღვრელი და უარყოფითი ნაცვალსახელები
განუსაზღვრელი ნაცვალსახელებია: jemand (ვიღც), niemand (არავინ), etwas (რაღაც), jeder
(ყოველი), viel (ბევრი), wenig (ცოტა), einige (რამდენიმე), beide (ორივე), mancher (ზოგიერთი).
keiner, einer, jemand, niemand-იბრუნვის ისე, როგორც განსაზღვრული არტიკლი. დანარჩენი არ
იბრუნვის.
viele, einige, verschiedene – იბრუნვიან მხოლოდ მრავლობით რიცხვში განსაზღვრული
არტიკლის მიხედვით, ასევე alle, beide, jeder - იბრუნვის მხოლოდ მხოლობით რიცხვში, ასევე
jemand, niemand და keiner. უარყოფითი ნაცვალსახელებია: nichts (არ იბრუნვის), kein, keine, kein
(იხმარება არსებითი სახელის გარეშე, იბრუნვის როგორც განსაზღვრული არტიკლი - არავინ).
Keiner weβ das ეს - არავინ იცის.
მანუსაზღვრელ ნაცვალსახელთაგან ყველაზე მნიშვნელოვანია „man“. იგი არ იცვლება, არ
იბრუნვის, არ ითარგმნება, წინადადებაში ასრულებს ქვემდებარის როლს ქვემდებარის როლს,
მასთან ერთად დგას ზმნა მხ. რიცხვის III პირში, ქართულად კი ითარგმნება ზმნა როგორც მრ.რ.
III პირში.
Man sagt - ამბობენ
man baut ein Haus - სახლს აშენებენ
Man spricht in der Scheiz Deutsch - შვეიცარიაში გერმანულად საუბრობენ
Unpersönliches Pronomen
პირნაკლი ნაცვალსახელი
პირნაკლი ნაცვალსახელი „es“, რომელიც წინადადებაში ასრულებს ქვემდებარის როლს ან
პირდაპირი დამატების ფუნქციას. ის ქართულად არ ითარგმნება და გვხვდება ბუნების
მოვლენების და ადამიანის შეგრძნებების გამომხატველ ზმნებთან. ზმნა დგას მხ. რ. III პირში.
es regnet, es geht mir gut.
თუ „es“ ადამიანის შეგრძნებების ან მდგომარეობის გამომხატველ ზმნებთან არის ნახმარი, მაშინ
წინადადების არაპირდაპირი წყობისას „es“ შეიძლება გამოვტოვოთ:
es friert mich heute - დღეს მცივა - mich friert heute.
„es“ იხმარება აგრეთვე მყარ გამოთქმებში:
es gibt - არის, რომელთანაც დამატება დგას მხ. რიცხვში მხოლოდ Akk-ში და განუსაზღვრელი
არტიკლით: Es gibt hier einen Klub. მაგრამ მრავლობითში უარტიკლოდ- Es gibt hier Klubs.
man და es წინადადებაში ასრულებენ ქვემდებარის როლს.

Das Numerale
რიცხვითი სახელი
რიცხვითი სახელი სამგვარია:
ა) რაოდენობითი- Grundzahl
ბ) რიგობითი-Ordnungszahl
გ) წილობითი-bruchzahl
1. რაოდენობითი რიცხვითი სახელი პასუხოbს კითხვაზე რამდენი? wieviel?
1-დან 12-მდე არის მარტივი რიცხვები:
eins (თვლის დროს მხოლოდ, ისე კი ein), zwei, drei, vier, fünf, sechs, sieben, acht, neun, zenh, elf,
zwölf.
13-დან ემატება ერთეულებს zehn: dreizehn, vierzehn
20-დან ათეულებს ემატება zig – zvanzig, vierzig. გამონაკლისია dreiβig.
20-ის შემდეგ რიცხვითი სახელი იწარმოება შემდეგნაირად: ჯერ ითქმის ერთეულები, შემდეგ
„და“ კავშირი (und) და შემდეგ ათეულები: 25- fünfundzwanzig
100-hundert. ასის შემდეგ ჯერ ვამბობთ 100-ს, შემდეგ კი, როგორც ზემოთ : 125- hundert
fünfundzwanzig
1000-tausend – 1230 tausendzweihundertdreiβig.
თარიღებში ითქმის ასეულებიდა შემდეგ ჩვეულებრივ: 1989 – neunzehnhundertneunundachtzig.
რიცხვითი სახელებიდან იბრუნვის მხოლოდ ein. zwei-ს და drei-ს დაბოლოება აქვთ მხოლოდ
Gen-ში „er“. მაგ: zweier, dreier.
რიცხვითი სახელი ერთის ზევით არსებით სახელს მოითხოვს მრავლობით რიცხვში: ორი წიგნი
- zwei Bücher.
მილიონი - die Million, მილიარდი - die Milliarde. გაარსებითებული რიცხვითი სახელი
მდედრობითი სქესიაა და იხმარება განუსაზღვრელი არტიკლით და იწერება დიდი ასოთი: eine
Zwei. ich habe in Deutsch eine Fünf.
2. რიგობითი რიცხვითი სახელი პასუხობს კითხვაზე: მერამდენე? der wievielte? იგი იწარმოება
რაოდენობით რიცხვით სახელებზე te სუფიქსის დართვით 20-მდე და ste სუფიქსის დართვის
20-ის შემდეგ. გამონაკლისებია 1 - erste და 3 – dritte. Z.B.: 2-zweite, 8-achte. 20-zwanzigste.
რიგობითი რიცხვითი სახელი წინადადებაში ასრულებს განსაზღვრების როლს. იგი იბრუნვის
როგორც ზედსართავი სახელი სუსტ ბრუნებაში ე.ი. იხმარება განსაზღვრულ არტიკლთან
ერთად.

Nom. der ersten Tag

Gen. des ersten Tages
Dat. dem ersten Tag
Akk. den ersten Tag
არაბული ციფრებით გამოხატული რიგობითი რიცხვითი სახელის შემდეგ დაისმის წერტილი.
მაგ: Der 3. September.
რომაული ციფრებით გამოხატული რიგობითი რიცხვითი სახელის შემდეგ არ იწერება
არტიკლი, მაგრამ იკითხება. მაგ: Ludwig XIV – Ludwig der vierzehte.
3. წილადი რიცხვითი სახელები იწარმოება რაოდენობითზე tel სუფიქსის დართვით 20-მდე და
stel სუფიქსის დართვით 20-დან. მაგ: 1/3 – ein drittel, 1/20 – einzwanzigstel. ½ - ein halb (die Hälfte),
1 ½ - anderthalb.
წილადი რიცხვითი სახელები საშუალო სქესიაა: das Viertel, das Drittel, რაოდენობითი კი -
მდედრობითი: eine Zwei.
გარდა ამისა, არსებობს კიდევ ათწილადი რიცხვები (Dezimalzahl)), რომლებიც იკითხება ისე,
როგორ იწერება: 0,5 – Null, Komma fünf; 0,05 – Null, Komma, Nullfünf; 0,015 – Nll, Komma,
Nullfünfzehn.
ზმნიზედები გამოდიან რიცხვითი სახელის მნიშვნელობით mal და fach სუფიქსების დართვით:
zweimal (ორჯერ), dreifach (სამგზის).
ზმნიზედები რიგობითი რიცხვითი სახელის მნიშვნელობით იწარმოებიან რიგობითი რიცხვითი
სახელებიდან ens - სუფიქსის დართვით: erstens, zweitens.
ზმნიზედები გვხვდება შეთავსებითი მნიშვნელობით რიგობითი რიცხვითი სახელიდან t-
სუფიქსით და zu-წინდებულის დართვით. მაგ: zu zweit (ორ-ორად), zu dritt (სამ-სამად).

Das Adverb
ზმნიზედა

გერმანულში განასხვავებენ შემდეგი სახის ზმნიზედებს:

ა) აადგილის ზმნიზედა - Adverb des Ortes – პასუხობს კითხვებზე: wo? სად? wohin? საით? woher?
საიდან? hier, dort, oben, unten u.a.
ბ) დროის ზმნიზედა - Adverb der Zeit - პასუხობს კითხვებზე: wann? როდის? seit wann?
როდიდან? bis wann? როდემდე? wie oft? რამდენად ხშირად? wie lange? რამდენ ხანს? spät, früh,
täglich u.a.
გ) ვითარების ზმნიზედა -Adverb der Art und Weise - პასუხობს კითხვაზე: wie? როგორ? so, gern,
zusammen, vielleicht u.a.
დ) მიზეზის ზმნიზედა - პასუხობს კითხვაზე: warum? რატომ? darum, deshalb - ამიტომ.
ე) მიზნის ზმნიზედა -Adverb eds Ziehls - პასუხობს კითხვაზე: wozu? რისთვის? dazu - ამისთვის.
გარდა ამისა, არსებობს კიდევ უარყოფის ზმნიზედა - keisefalls, keineswegs, მტკიცების ზმნიზედა
- gewiβ, natürlich, დაეჭვების გამომხატველი ზმნიზედა - vielleicht, wahrscheinlich.
ზმნიზედებს (კერძოდ, ვითარების, რადგან ისინი წარმოსდგებიან ზედსართავი სახელებიდან)
აქვთ შედარების ხარისხები. შედარებით ხარისხში ზმნიზედა ზუსტად ისევე იწარმოება,
როგორც ზედსართავის სახელი. კითხვაზე როგორ? გვექნება ზმნიზედა, კითხვაზე როგორი? -
ზედსართავი სახელი. მაგ: Er schreibt gut - როგორ? gut არის ზმნიზედა. Dieses Buch ist gut -
როგორი? gut არის ზედსართავი სახელი.
ზმნიზედის უარყოფა. ზმნიზედის უარყოფა ხდება სიტყვით „nicht“. ადგილის და ვითარების
ზმნიზედებთან „nicht“ იხმარება ამ ზმნიზედების წინ. Er arbeitet nichr hier. Er läuft nichr gern.
დროის ზმნიზედებთან გამოიყენება ხან ამ ზმნიზედების წინ ხან შემდეგ. ზმნიზედებთან: gleich,
sofort, lange, wieder, bald, spat, oft, früh, immer, selten, eben, täglich - იხმარება წინ. Er kommt nicht
gleich.
ზმნიზედებთან: heute, morgen, gestern, jetzt, damals, manchmal, vorher – იხმარება შემდეგ. Er
kommt heute nicht. (მაგრამ!!! Er kommt nicht heute, sondern morgen).

Pronominaladverbien
ნაცვალსახელური ზმნიზედები
გარდა ნასწავლი კითხვითი სიტყვებისა, გვაქვს ასევე ნაცვალსახელური ზმნიზედები,
რომლებიც კითხვითი სიტყვების როლს ასრულებენ წინადადებაში ე.ი. გამოხატავენ კითხვას.
ასეთი ნაცვალსახელური ზმნიზედები იწარმოება ზმნიზედებით da და wo და წინდებულებით .
გვაქვს კითხვითი და ჩვენებითი ნაცვალსახელური ზმნიზედები.
კითხვითი ნაცვალსახელური ზმნიზედები იწარმოება კითხვითი ნაცვალსახელიდან wo და
რომელიმე წინდებულისგან, რომელსაც წინადადება მოითხოვს. თუ წინდებული ხმოვნით
იწყება, wo-სა წინდებულს შორის ჩადგება „r“.
ჩვენებითი ნაცვალსახელური ზმნიზედები იწარმოება ანალოგიურად, ჩვენებითი
ზმნიზედისგან da წინდებულისგან. თუ წინდებული ხმოვნით იწყება, da -სა წინდებულს შორის
ჩადგება „r“.

womit - damit woraus - daraus

woran - daran wonach - danach
worüber - darüber worin - darin
woran - daran wobei - dabei
რითი წერ დავალებას? ამით. Wimit schreibs du die Aufgabe? Mit der Bleistift – damit.
Wofür interessierst du dich? Dafür. რითი ხარ დაინტერესებული? ამით.
მაცვალსახელური ზმნიზედა შეგვიძლია ვიხმაროთ, თუ ლაპარაკის უსულო საგანზე. Worüber
freust du dich? Darüber – über die Ferien.
თუ პიროვნებაზე ვსაუბრობთ, მაშინ უნდა გამოვიყენოთ ჩვენებითი ან კითხვითი
ნაცვალსახელი წინდებულთან ერთად, რომლებით ცალ-ცალკე იწერება. მაგ: ვის ელოდები? ჩემს
ამხანაგს. Auf wen wartests du? Auf meinen Freund. რას ელოდები? ავტობუსს. Worauf wartest du?
Auf den Buss.
ნაცვალსახელური ზმნიზედები იწარმოება იმ წინდებულებითაც, რომლებსაც მოითხოვს არა
მარტო წინადადება, არამედ უშუალოდ ზმნა ე.ი. დამოკიდებულია ზმნის მართვაზეც.

Die Konjunktion
კავშირი
განასხვავებენ მარტივ - und, aber, den და ა.შ. და შედგენილ კავშირებს - bald…bald (ხან... ხან),
weder...noch (არც... არც), sowohl...als auch (როგორც... ისე), entweder...oder (ან...ან), nicht... sondern
(არა...არამედ), nicht nur…sondern auch (არა მარტო...არამედ აგრეთვე).
მარტივი კავშირის ორ ძირითად სახეს განასხვავებენ: მაერთებელს (beiordnende) და
მაქვემდებარებელს (unterordnende). მათ შესახებ საუბარი გვექნება რთულ ქვეწყობილ
წინადადებაში.

Die Negation
უარყოფა
გერმანულში იხმარება სამი უარყოფა: nicht, kein, nein.
nicht -ზმნიზედაა. იგი დგას წინადადების ბოლოს, თუ უარვყოფთ მთელ მოქმედებას და,
კერძოდ, ზმნას: Ich fahre heute nicht.
თუ არვყოფთ წინადადების სხვა რომელიმე წევრს, მაშინ nicht დგას ამ წევრის წინ: Das Mädchen
schreibt nicht gut.
თუ ზმნის რთული დრო გვაქვს, მაშინ nicht დგას შემასმენლის უცვლელი ნაწილის წინ: Ich habe
die Aufgabe nicht gemacht. მაგრამ: Ich habe die Aufgabe nicht gut gemacht.
თავსართმოცილებად ზმნებში nicht დგას მოცილებადი თავსართის წინ: er macht die Tür nicht zu.
უარყოფა nicht იხმარება არსებითი სახელის უარყოფისას თუ არსებითი სახელის წინ დგას
განსაზღვრული არტიკლი: Ich habe das Heft nicht.
უარყოფა kein განუსაზღვრელი ნაცვალსახელია. იგი იხმარება არსებით სახელთან
განუსაზღვრელი არტიკლით ან უარტიკლოდ.
Er übersetzt einen Text. Er übersetzt keinen Text.
Er trinkt Bier. Er trinkt kein Bier.
Er ist Engländer. Er ist kein Engländer
მაგრამ: პროფესიისა და საგნების აღმნიშვნელ სახელწოდებებთან, ასევე გეოგრაფიულ
სახელებთან იხმარება nicht.
Er ist Arzt. Er ist nicht Arzt.
Er studiert Deutsch. Er studiert nicht Deutsch.
Das ist Tbilissi. Das ist nicht Tbilissi.
თუ გვაქვს შედგენილი შემასმენლის სახელითი ნაწილი, გამოიყენება ისევ kein.
Er ist kein gutter Arzt.
მყარ გამოთქმებთან იხმარება kein, თუ არვყოფთ არსებით სახელს:
Er hat Durst. Er hat keinen Durst.
თუ უარვყოფთ ზმნას, იხმარება nicht.
Er spielt Klavier. Er spielt nicht Klavier.
nein დგას წინადადების თავში და უარყოფს მთელ წინადადებას.
Gehst du heute in die Schule? – nein,…
გარდა ამისა, არის კიდევ უარყოფები: Ohne - ისე რომ, იმის გარეშე, weder…noch არც... არც...,
los…უ, frei - უ, გარეშე. fehlerlos.
Er kam, ohne uns zu sehen.
Weder schneit es noch regnet es.

Partizipien მიმღეობები
Das Partizip I მიმღეობა I
გერმანულ ენაში არჩევენ ორ მიმღეობას:
Partizip I – აწმყო დროის მიმღეობა
Partizip II - წარსული დროის მიმღეობა
Partizip I იხმარება ზმნის ფუძეზე end სუფისქსის დართვით: SINGEN-SINGEND, LACHEN-
LACHEND, TRINKEN-TRINKEND, ESSEN-ESSEND. ამ ფორმებს ეწოდება მიმღეობის მოკლე
ფორმები.
მაგ: Das Kind geht lachend -ბავშვი მიდის სიცილით.
Partizip I წინადადებაში შეიძლება განსაზღვრების როლში გამოვიდეს. ამ შემტხვევაში მას
ხედსართავის ფორმა ექნება და მას ეწოდება მიმღეობა I სრული ფორმა.
Das lachende Kind geht in die Schule.
Das Partizip II
მისი წარმოება განხილულია ზემოთ, მხოლოდ უნდა აღინიშნოს, რომ Partizip II აქვს მოკლე და
სრული ფორმები. მოკლე ფორმა გამოიყენება დამხმარე ზმნებთან ერთად რთული დროების
საწარმოებლად. Ich habe das Buch gelesen.
სრული ფორმა შესაძლებელია ასევე შეგვხვდეს განსაზღვრების როლში წინადადებაში, მას
ექნება ზედსართავი სახელის ფორმა და იბრუნვის, როგორც ზედსართავი სახელი. Der
geschriebene Brief liegt hier.

ინფინიტივური კონსტრუქციები
გერმანულში მეტად თავისებური ფორმაა zu ნაწილაკის ხმარება ზმნის Infinitiv-თან. აქამდე ჩვენ
განხილული გვაქვს Infinitiv მოდალურ ზმნებთან, მომავალ დროსთან, Passiv-ში.მაგრამ
ზოგიერთ სხვა ზმნასაც ჭირდება მეორე ზმნა და აუცილებლად Infinitiv-ში. ე.ი. თუ გვაქვს ორი
განსხვავებული მნიშვნელობის ზმნა, მეორე მოითხოვს zu ნაწილაკს. მაგ: მე ვაგზავნი ბავშვს
პურის საყიდლად. Ich bitte das kind Brot zu kaufen.
Infinitiv zu-ს გარეშე იხმარება: მოდალურ ზმნებთან (wollen, können, sollen, dürfen, mögen,
müssen), warden-თან, ასევე ზმნებთან: gehen, kaufen, kommen, fahren helfen, nennen, heiβen,
bleiben, sehen, fühlen, höhren, lernen, lassen, schicken.
Ich will das Brot kaufen.
Ich gehe..Brot kaufen.
Er läuft Wasser holen.
Er bleibt in der Tüt stehen.
Ich sehe ihn kommen.
Ich lehre das kind Klavier Spielen.
Ich lasse das Wasser fliessen.
ასეთ კონსტრუქციებში იხმარება ძირითადად Akkusativ. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ზმნა
lassen, რომელიც ცალკეც გამოიყენება და დატოვებას ნიშნავს.
Ich lasse das Kind hier.
მაგრამ სხვა ზმნებთან იგი აღნიშნავს იძულებას, ვინმესთვის რამის გაკეთებინებას, ნების
დართვას, საშუალების მიცემას.
Ich lasse das Kind die Aufgaben machen. ასეთ შემთხვევაში, ისევე როგორც ზმნებთან hören, lernen,
lehren გვექნება წინადადებაში ორი Akkusativ.
Ich höre das Kind Musik spielen.
Ich lehre ihn Klavier Spielen.
Infinitiv zu-თი იხმარება:
1. ზმნების შემდეგ: bitten, versprechen, hoffen, befehlen, anfangen, beginnen, beschliessen, scheinen,
versuchen, pflegen, zwingen.
Er bittet mich ihm zu helfen.
Ich verspreche ihm zu helfen.
Er scheint klug zu sein.
zu ნაწილაკი ჭირდება წინადადებას თუ არა, განსაზღვრავს პირველი ზმნა და არა წინადადების
ბოლოში მდგარი, მეორე ზმნა.
2. ზედსართავ სახელებთან: leicht (ადვილი), schwer (რთული), genug (საკმარისი), bereit (მზა),
möglich (შესაძლებელი), wichtig (მნიშვნელოვანი), interessant (საინტერესო), nötig (საჭირო), froh
(გახარებული) - თუ გამოიყენება გამოთქმა es ist+ზედსართავი სახელი. Es ist schwer, diesen text zu
übersetzen. ამ ონსტრუქციებში, წინადადება იწყება ძირითადად გამოთქმით es ist (არის).
3. კონსტრუქციაში haben + შემდეგი არსებითი სახელები: die Zeit, die Lust, die Geduld, die
Möglichkeit, die Absicht, der Wunsch, die Bitte, die Freude.
Ich habe die Möglichkeit, ins Ausland zu fahren.
4. haben და sein -თან.
Ich habe das Buch zu lessen.
ეს ნიშნავს იძულებას - მე წიგნი უნდა წავიკითხო, მე წიგნი წასაკითხი მაქვს. ეს კონსტრუქცია
შეიძლება შეიცვალოს მოდალური ზმნით müssen+Infinitiv.
Ich muss das Buch lessen.
sein+Infinitiv ასევე იძელებას აღნიშნავს.
Das Buch ist zu lessen - წიგნი წაკითხულ უნდა იქნას.
ეს კონსტრუქცია შეიძლება შეიცვალოს Infinitiv Passiv-ით შემდეგნაირად: Das Buch ist zu lessen –
Das Buch muss gelesen werden.
ან მოდალური ზმნით განუსაზღვრელ ნაცვალსახელთან man: Das Buch ist zu lessen – Das Buch
muss man lessen.
4. კონსტრუქციებთან: um…zu (იმისთვის, რომ), statt…zu (ნაცვლად იმისა, რომ), ohne…zu
(ისე რომ...არ).
Er geht in den Laden, um Brot zu kaufen. ის მიდის მაღაზიაში იმისთვის, რომ პური იყიდოს.
Er kam, ohne mich zu sehen. ის მოვიდა ისე, რომ მე არ ვუნახივარ.
Statt se essen, raucht er viel. ნაცვლად იმისა რომ ჭამოს, ის ბევრს ეწევა.

Das Syntax
სინტაქსი
აინტაქსი შეისწავლის წინადადებას. შინაარსის მიხედვით განასხვავებენ:
თხრობით წინადადებას - Aussagesatz;
კითხვით წინადადებას - Fragesatz;
ბრძანებით წინადადებას - Aufforderungssatz.
Ich gehe in die Schule.
Was machst du heute?
Mach die Tür zu!
აგებულების მიხედვით განასხვავებენ: მარტივ წინადადებას (der einfache Satz) და რთულ
წინადადებას (der zusamennegesetzte Satz).

Satzglieder
წინადადების წევრები
Das Subjekt
ქვემდებარე

ქვემდებარე აღნიშნავს საგანს, რომელიც მოქმედებს და დგას ყოველთვის Nominativ-ში და

პასუხობს კითხვებზე? wer? was? ვინ? რა? ქვემდებარე შეიძლება გამოხატული იყოს:
1. არსებითი სახელით - Die Stunde beginnt.
2. ზედსართავი სახელით - Der Kranke liegt im Bett.
3. ნაცვალსახელებით - Wer fehlt heute?
Wir gehen ins Kino.
Das ist mein Buch.
Es ist spät.
Niemand fehlt.
4. ზმნის ინვინიტივით - Rauchen verboten.
5. რიცხვითი სახელით - Fünf ist eine gute Note.
6. Partizip II-ითი – Das Gelesene ist interessant.

Das Prädikat
შემსამენელი
გერმანულში გვაქვს ორი სახის შემასმენელი:
1. ზმნური შემასმენელი - das verbale Prädikat
2. სახელითი შემასმენელი - das nomiale Prädikat.
ა) ზმნური შემასმენელი ორგვარია: მარტივი და რთული. მარტივია ზმნური შემასმენელი,
რომელიც გამოხატულია ზმნის უღლებადი ფორმით ნებისმიერ დროში: Ich lese ein Buch. Ich
habe ein Buch gelesen.
რთულია ზმნური შემასმენელი, თუ ის წარმოდგენილია ორი განსხვავებული ზმნით ე.ი.
როდესაც ორივე ზმნა ითარგმნება. ასეთია ძირითადად ინფინიტივური კონსტრუქციები. Ich
muβ git lernen. Die Aufgabe ist schnell zu machen.
2. სახელითი შემასმენელი შედგება სახელისგან (არსებითი, ზედსართავი, რიცხვითი და
ნაცვალსახელი) და ზმნისგან-kopula (დამხმარე ზმნებისგან sein და warden). მაგ:
er ist Maler.
Er wird Maler.
Er ist krank.
Er wird krank.
wir sind vier.
Wir werden vier.
Das Buch ist mein.
Das Buch wird mein.

Das Objekt
დამატება
დამატება სამი სახისაა:
1. პირდაპირი დამატება (direktes Objekt) - მასზე მოქმედება უშუალოდ გადადის და დგას
Akkusativ-ში წინდებულის გარეშე.
Ich lese ein Buch.
Ich sah den Jungen.
2. ირიბი დამატება - (indirektes Objekt) დგას Dativ-ში და მას მოქმედება უშუალოდ არ
შეეხება.
Er gibt dem Bruder einen Apfel.
3. წინდებულიანი დამატება (präpositionales Objekt) დგას Gen. Dat. Akk. ბრუნვებში. ეს არის
ზმნის მართვა წინდებულით.
Er hilft mier bei der Arbeit.
Ich interessiere mich für Musik.

Das Atribut
განსაზღვრება
უპასუხებს კითხვაზე Wessen? ვისი, რისი? ის დგას Genetiv-ში.
Das Buch des Schülers liegt hier.
 Das Adverbiale
გარემოება
გარემოება იყოფა ჯგუფებად:
ადგილის - Averbiale des Ortes - hier, unter, dort…
დროის - Averbiale der Zeit – heute, morgen…
ვითარების - Averbiale der Art und Weise – gut, schlecht…
მიზეზის - Averbiale des Grundes – deswegen, deshalb
მიზნის - Averbiale des Zieles – dazu…

Der einfache Satz

მარტივი წინადადება
მარტივი წინადადება ორი სახისაა: მარტივი გავრცობილი (der einfache erweiterte Satz) და
მარტივი გაუვრცობელი (der einfache unerweiterte Satz).
მარტივ გავრცობილ წინადადებაში გვაქვს წინადადების როგორც მთავარი, ისე არამთავარი
წევრები, ხოლო მარტივ გაუვრცობელ წინადადებაში გვაქვს მხოლოდ წინადადების მთავარი
წევრები.

Der zusammengesetzte Satz

რთული წინადადება
რთული წინადადება ორი სახისაა:
თანწყობილი - die Satzreihe
ქვეწყობილი - das Satzgefüge.

die Satzreihe
რთული თანწყობილი წინადადება
შედგება ორი ან მეტი მარტივი დამოუკიდებელი წინადადებისგან. იგი შეიძლება იყოს
კავშირიანი ან უკავშირო. კავშირებია ასეთ წინადადებაში მაერთებელი კავშირები (und, aber,
auch, den, oder) და მაკავშირებელი სიტყვები (ზმნიზედები) (deshalb, darum, dann, deswegen,
trotzdem, danach, auβerdem.
მაერთებელი კავშირები წინადადების წყობას არ ცვლიან, მაკავშირებელი სიტყვები კი ცვლიან.
კერძოდ, მეორე წინადადებაში ზმნა დგას პირველ ადგილზე.
Ich gehe jetzt ins Kino, aber am Abend bin ich zu Hause.
Ich habe keine Zeit, darum kann ich nicht ins Kino gehen.

Das Satzgefüge
რთული ქვეწყობილი წინადადება
შედგება ორი ან მეტი მარტივი წინადადებისგან, რომელთაგან ერთი მთავარია (der Hauptsatz) და
მეორე დამოკიდებული (der Nebensatz).

დამოკიდებული წინადადების სახეები:

დამატებითი დამოკიდებული წინადადება (Objektsatz) უკავშირდებ მთავარს კავშირებით DASS
(რომ), OB (თუ არა). მაგ: Er SAgt, dass er kommt. Ich weiβ nicht, ob er kommt.
განსაზღვრებითი დამოკიდებული წინადადება (Atributsatz) უკავშირდება მთავარს
მიმართებითი ნაცვალსახელებით (der, die, das, die, welcher, welche, welches), რომელიც
ასრულებს წევრ-კავშირის როლს. მაგ: Der Mann, der dort steht, ist mein Nachbar.
გარემოებითი დამოკიდებული წინადადება (Adverbialsatz)
a) ადგილის გარემოებითი დამოკიდებული წინადადება (Adverbialsatz des Ortes) უკავშირდება
მთავარს კავშირებით: da - აქ, dort - იქ, dorthin - იქით, wo - სად. Z. B. Ich gehe dorthin, wo meine
Freundin wohnt.
b) დროის გარემოებითი დამოკიდებული წინადადება (Temporalsatz) უკავშირდება მთავარს
კავშირებით - als (როცა, როდესაც), wenn (როცა, როდესაც), nachdem (მას შემდეგ, რაც), während
(განმავლობაში), seitdem (მას შემდეგ, ...დან), bevor (მანამდე). als იხმარება მხოლოდ წარსულში
დასრულებული ერთჯერადი მოქმედებისას, wenn იხმარება მრავალჯერადი მოქმედებისას
ყველა დროში!!!. Als ich nach Deutschland fuhr, war ich 8 Jahre alt. Wenn wir Karten spielten, gewann
ich immer.

c) ვითარების გარემოებითი დამოკიდებული წინადადება (Adverbialsatz der Art und Weise)

უკავშირდება მთავარს კავშირებით indem (იმით, რომ), ohne dass (უამისოდ). Er ging, ohme dass er
ein Wort sagte.
d) მიზეზის გარემოებითი დამოკიდებული წინადადება (Adverbialsatz des grundes-kausalsatz)
უკავშირდება მთავარს კავშირებით weil - რადგან, da - რადგანაც, darum - ამიტომ, deswegen-
ამიტომ. Weil და da ორივე ნიშნავს რადგან, მაგრამ da კავშირს თუ ვიყენებთ, მაშინ წინდადება ამ
კავშირით უნდა დავიწყოთ. მაგ: Da ich keine Zeit habe, kann ich nicht kommen.
e) მიზნის გარემოებითი დამოკიდებული წინადადება (Adverbialsatz des Zieles – Finalsatz)
უკავშირდება მთავარს კავშირით damit - რათა. მაგ: Ich lerne gut, damit die Mutter froh wird.
f) პირობის გარემოებითი დამოკიდებული წინადადება (Bedingungssatz – Konditionalsatz)
უკავშირდება მთავარს კავშირებით wenn - თუ, falls - იმ შემთხვევაში თუ, so - მაშინ, dann - მაშინ.
Wenn ich Zeit hätte, würde ich lessen.

Die Wortfolge
წინადადების წყობა
1) მარტივ წინადადებაში წინადადების წყობა შემდეგნაირია:
პირდაპირი წყობისას ქვემდებარე, შემასმენელი, სხვა წევრები, ხოლო ირიბი წყობისას
წინადაების წომელიმე წევრი, შემასმენელი, ქვემდებარე, სხვა წევრები. მაშასადამე, შემასმენელი
ყობელთვის დგას მეორე ადგილზე.
კითხვით წინადადებაში, თუ გვაქვს კითხვითი სიტყვა, წინადადება იწყება კითხვითი სიტყვით:
Wer geht ins Kino?
თუ კითხვით წინადადებაში არ გვაქვს კითხვითი სიტყვა, მაშინ წინადადებას იწყებს
შემასმენელი (ზმნა), ასევე ბრძანებით კილოშიც:
Machst du die Aufgaben?
Mach die Augabe!
2) რთულ წინადადებაში:
დამოკიდებულ წინადადებაში შემასმენელი დგას წინადადების ბოლოს: er sagt, dasss er heute
kommt.
რთულ დროში ბოლოს დგას ორივე ზმნა, სულ ბოლოში კი დგას ზმნის უღლებადი ნაწილი
(დამხმარე ან მოდალური).
Er sagt, dass er heute angekommen ist.
Er sagt, dass er ins Kino gehen will.
დამოკიდებულ წინადადებაში, თავსართმოცილებადი ზმნის თავსართი დგას ისევ ზმნის თავში,
მაგ: Er sagt, dass er den Satz abschreibt.

წინადადების გარჩევა
მორფოლოგია:
1) არსებითი სახელი - ბრუნვა, რიცხვი, ბრუნება.
2) ზედსართავი სახელი - დადებითი, შედარებითი, აღმატებითი ხარისხები, ბრუნვა, რიცხვი,
ბრუნება.
3) რიცხვითი სახელი - რაოდენობითი, რიგობითი.
4) ნაცვალსახელი - პირის, ჩვენებითი, კუთვნილებითი, კითხვითი, მიმართებითი,
განუსაზღვრელი, პირნაკლი, უკუქცევითი.
5) ზმნა - ძირითადი ფორმები, დრო, პირი, რიცხვი, თავსართი, კილო, უღლების ტიპი.
6) ზმნიზედა - ადგილის, დროის, ვითარების, მიზეზის, მიზნის, worauf - კითხვითი
ნაცვალსახელური ზმნიზედა, darauf - ჩვენებითი ნაცვალსახელური ზმნიზედა.
7) კავშირი - მაერთებელი, მაქვემდებარებელი, რთული.
8) წინდებული - რომელი ბრუნვისაა.
9) შორისდებული.
10) Partizip I.
Syntax
1. როგორი წინადადებაა შინაარსის მიხედვით: თხრობითი, კითხვითი თუ ბრზანებითი
2) აგებულების მიხედვით: მარტივი (გავრცობილი თუ გაუვრცობელი), რთული (ქვეწყობილი
თუ თანწყობილი), დამოკიდებული წინადადების სახეები: დამატებითი, განსაზღვრებითი,
გარემოებითი.
3) შეკავშკრების მიხედვით: კავშირიანი , უკავშირო.
4) დამოკიდებული წინადადების ადგილის მიხედვით: წინა, შუა, ბოლო.
წინადადების წევრების ანალიზი: ქვემდებარე, გამოხატული არსებითი, ზედსართავი ტუ
რიცხვითი სახელით; შემასმენელი - ზმნური (მარტივი ან რთული) თუ სახელითი შემასმენელი.
5) დამატება - პირდაპირი, ირიბი, წინდებულიანი
6) განსაზღვრება - რითია გამოხატული
7) გარემოება - ადგილის, მიზნის, მიზესის, დროის.

SAtzanalyse
Morphologie
1) Substantiv – Kasus, Zahl, Art der Deklination. (Z.B. das Kind – Substantiv, Nom, Sing. starke
Deklination, Pl-Kinder)
2) Adjektiv – Steigerungsstufen, Ausnahmen, Kasus, Zahl, Deklinationsart. (Z.B. gut – Adjektiv, positive
(andere Stufen,), einem kleinen Kind – Adjektiv, DAtiv, sing. gemischte Deklination.
3) Numerale – Ordnungszahl, Grundzahl (Kasus, Zahl).
4) Pronomen – Personal, Demonstrativ, Possesiv, Fragepronome,, relative, unpersonlich oder reflexive
(Zajl, Kasus).
5) Verb – Grunformen, Zeit, person, Zahl, was fur ein Vevb (თავსართი), andere Zeiten.
6) Adverb – des Ortes, der Zeit u.a. worauf – Pronominaladverb mit Fragepronomen, darauf -
Pronominaladverb mit Demonstartivpronomen.
7) Konjunktio – beiordnete, unterordnete oder zusammengesetzte.
8) Präposition – mit Dat, Akk, Gen. oder Mit Dat-Akk.
9) Interjektion – och, tja.
10) Partizip I – lesend

Syntax
1. die Ardes Satzes: nach dem Inhalt: Aussage, Frage- und Aufforderungssatz.
Nach der Bildung – einfach-erweitert-unerweitert; zusammengesetzt- Satzreihe oder Satzgefüge.
Satzgefüge – Hauptsatz und Nebensatz.
Art des nebensatzes- object, Atribut, Adverbialsatz (der Zeit, Des Ortes…)
4) nach der Konjunktion – konjunktional, konjunktionallos.
5) nach der stellung des Nebensatzes – Vordem, Zwischen oder Nachsatz.
6) Subjekt- audgedrückt..
7) Prädikat – verbales oder nominales
8) Objekt – direktes, indirektes-oder präpositional
9) Atribut
10) Adverb – des Ortes, des Zieles, der Zeit und Art und Weise, des Grundes.