НАСОКИ И ПРЕПОРАКИ ЗА РОДИТЕЛИ

Како да ги научиме децата да читаат со разбирање

Основен услов за секое учење и усвојување на знаења во однос на сите наставни

предмети е поседување добри вештини за читање. Главен предуслов за успешно читање
е навремен јазично-говорен развој, што подразбира способност за помнење и
концентрација, како и аудио и визуелна перцепција. Овие способности кај детето се
развиваат уште во неговите предучилишни денови и овие когнитивни процеси добро е да
бидат усогласени кај него уште од неговиот ран детски развој со цел детето да се насочи
успешно да чита со разбирање.

Имајќи предвид дека целта на читањето е да се разбере пишаниот текст, важно е кај
децата да се развиваат примарните вештини со цел учењето во однос на читањето да
биде успешно. Ученикот да го разбере пишаниот текст најпрвин треба да го препознае
зборот, поточно буквата (графемата) и да знае да ја поврзе со соодветнио глас (фонема),
а потоа сите гласови да ги спои во збор кој има смисловна целина. На тој начин
учениците во почетните одделенија учат да го разберат напишаниот збор, односно
реченица.

 За успешно читање со разбирање различни видови текстови потребно е еден текст

да се чита повеќепати. На учениците треба да им се предочи дека текстот се чита
повеќепати со цел подобро да се разберат сите негови делови. Исто така треба да
им се посочи дека во однос на одредена тема доколку прочитаат повеќе различни
текстови, во тој случај ќе го прошират сопственото знаење и разбирање во однос
на темата. Многу корисен пристап при читањето со разбирање е активирање на
постоечкото знаење во однос на темата за која читаат.
 Од голема важност е учениците да се запрашаат што знаат во однос на таа тема
за која читаат, затоа што може да го поврзат постоечкото знаење и искуства со
новите сознанија поврзани со таа тема. Доколку при првото читање тие не знаат
ништо во однос на темата за која читаат преку овој пристап тие ќе се присетат на
некои работи кои ќе ги асоцираат и мотивираат за учење, а на тој начин ќе им се
олесни целокупниот процес на читање. Преку поврзување на постоечките искуства
со новите сознанија за темата за која учат, процесот на учење ќе им биде многу
полесен .
 Друг корисен пристап во читањето со разбирање е пронаоѓање и бележење на
клучните зборови во текстот кои треба да се издвојат. На овој начин ученикот
визуелно ги согледува клучните зборови во текстот и на тој начин полесно му е
читањето со разбирање, односно усвојувањето на новите информации поврзани
со зададената тема за учење. Ова добро им е познато на повеќето учебникари кои
во методскиот пристап при пишувањето на учебник се трудат клучните зборови од
дадената наставна содржина да ги истакнат преку потцртување, потемнување или
пишување закосено за да им биде полесно на учениците кога читаат и усвојуваат
знаења во однос на нова наставна содржина.
 Друг корисен пристап при читањето со разбирање на нов текст е прераскажување
на истиот. Преку прераскажување на текстот со сопствени зборови учениците
полесно ја разбираат суштината на истиот и полесно стекнуваат нови знаења.
Преку овој пристап, односно прераскажување на текст, ученикот се присетува на
одредени поединости кои во поинаква ситуација би можеле да бидат занемарени,
и ги разјаснува одредени поими кои при читањето не му биле доволно јасни.
 Важен пристап при читањето со разбирање е и пристапот кој се заснова на
поставување прашања додека се чита текстот. Ученикот додека го чита текстот
 НАСОКИ И ПРЕПОРАКИ ЗА РОДИТЕЛИ

потребно е истовремено да си поставува себеси прашања со цел полесно да ги

осознае информациите кои произлегуваат од него. Преку поставувањето прашања
додека ученикот го чита текстот може полесно да врши поврзување на постоечкото
знаење со новите сознанија и информации и истовремено да добие соодветна
насока како да го насочи понатамошното учење во однос на темата која ја изучува.
 За успешно читање со разбирање исто така е важна и брзината на читање.Некои
грешки во читањето значително ја намалуваат брзиата на читање ,а со тоа и
разбирањето на прочитаното.Најчести грешки се:неправлна артикулација на
гласовите,слогово читање,повторување на прочитаното,изоставање гласови на
крајот од зборот,погрешно читање на завршетоците на зборот,регресивно
читање(несвесно враќање на погледот на веќе прочитаните зборови)и сл.

Брзото читање помага не само да се отстранат овие грешки, туку и автоматски да се

зголеми брзината на читање, и не се должи на фактот дека детето брза, туку поради
елиминација на „инхибирачките“ моменти. Кога ништо не го спречува детето да чита,
брзината соодветно се зголемува. Брзо читање обезбедува алатки што им овозможуваат
на децата да работат и да ги коригираат појавените тешкотии при читањето, а кога
читањето не предизвикува тешкотии, самото дете ја зема книгата.
При брзо читање, се посветува внимание на квалитетот на разбирање и меморирање на
прочитаните текстови. Честопати при прераскажување, детето користи само зборови од
текстот, не употребува свои зборови, бидејќи се плаши дека не го разбрал значењето и ќе
биде многу побезбедно да ги користи зборовите прочитани во текстот. Брзото читање
пристапува кон решавање на проблемот на квалитативно разбирање, како и меморирање
на текстови, од позиција на организирање на такви мисловни процеси како внимание,
имагинација, меморија, размислување
Можете да го научите вашето дете на основите на брзото читање дома. За да го
направите ова, треба редовно да правите неколку вежби со него. Додека ги проучувате
основите на брзо читање со вашето дете, не треба да ги откажувате методите докажани
со текот на годините. Помогнете му на вашето дете да се ослободи од читање збор
по збор,да го прошири полето на перцепција и секако да биде концентрирано.

„Пронајди пар“

Оваа вежба може да се воведе во учењето уште од рана возраст, под услов детето
да е веќе запознаено со букви, звуци и слогови. Суштината на задачата е како што
следува:

1.Пред детето има мали картички со слогови отпечатени на нив.

2.На детето му се објаснува дека: треба да ги подредите картичките во таков
редослед, така што на крајот да добијат краток збор, на пример, вода, ма-ма, не-бо.
3.Како што напредува учењето, задачата станува сè потешка: се додаваат нови
картички и зборови кои се состојат од три или повеќе слогови.
Важно е вашето дете да го видело претходно или да е запознаено со предложените
зборови. На крајот на краиштата, самиот принцип на вежбата е изграден врз основа
на запомнување каде оваа или таа комбинација се сретнала порано.

„Минутно читање“
Оваа задача ќе биде одлична мотивација за понатамошна обука, а со цел да се види
резултатот, нема потреба да се чекаат недели или месеци - сите успеси ќе бидат
заменети веднаш:
 НАСОКИ И ПРЕПОРАКИ ЗА РОДИТЕЛИ

1. Изберете краток пасус од книгата што не сте ја проучувале.

2. Одвојте време и побарајте од вашето дете да прочита неколку реченици јасно за
1 минута.
3. На сигналот на тајмерот, читањето е запрено, а крајниот резултат е означен со
молив.
4. Тогаш времето се запишува повторно, а детето почнува да чита од почетокот на
текстот. Сигурно при вториот обид, бројот на прочитани зборови ќе биде малку
поголем.
И запомнете: секогаш кога вашето дете ќе постигне успех, дефинитивно мора да го
пофалите, а понекогаш може да го охрабрите и со вкусно бонбонче.

„Зборови-анаграми“
Овој вид вежба ја стимулира визуелната меморија и размислување, ве учи да ја
анализирате исправноста на зборот, брзо да ги пронајдете грешките направени во
текстот и да ги исправите:

1. Печатете мал пасус од текстот на лист хартија, намерно преуредувајте ги

буквите во зборовите или изоставувајќи неколку самогласки.
2. Поканете го вашето дете да бара грешки во зборовите и поправете ги со глас
читајќи ја реченицата.
3. Доколку е потребно, читањето на една реченица може да се повтори неколку
пати.
Алтернативно, во реченица, не можете да ги замените буквите, туку целите зборови.
На пример: „Мама ја испрати Олија до продавница за леб“, „Беше вкусно за торта“
или „Преминете го зелениот пат на светло“.

„Визуелна диктат“
Како заклучок, можете да спроведете мал визуелен диктат. Еве како се прави тоа:

1. Ви треба лист густа хартија и текст отпечатен во книгата.

2. Покријте го тестот така што детето ќе ја види само првата реченица.
3. Времето на часовникот трае 8-10 секунди за вашето дете да прочита што е
напишано, а потоа покријте ги сите букви со празен лист.
4. Побарајте од детето да напише буквално што видел претходно, а потоа
преминете на нова линија.
Тука е важно детето јасно да ја разбере суштината на задачата и да не го меша
диктатот со пишувањето презентација.

Техниката на брзо читање се состои во фактот дека на ученикот му се даваат вежби

што овозможуваат зголемување на брзината на читање на текстот, како и
зголемување на квалитетот на читање. Современите технологии исто така даваат
големи можности за развивање на брзината на читањето .Ако и Вие сте љубител
направете натпревар.

Педагог-Роза Кузммановска