Trường THCS Lê Văn Tám §4: Phép nhân, chia số nguyên

Bài 4: PHÉP NHÂN VÀ PHÉP CHIA HẾT HAI SỐ NGUYÊN

I. LÝ THUYẾT:

① NHÂN HAI SỐ NGUYÊN KHÁC DẤU

 Muốn nhân hai số nguyên khác dấu, ta nhân hai phần số tự nhiên

của hai số đó với nhau, rồi đặt dấu “ ” trước kết quả nhận được.

Nếu thì

Ví dụ 1. Tính
a)  4 .  3  ………………………… d) 3.  4 .5  ………………………………………….…………………….……….

b) 5.  13  ………………………… e) 7 . 11 . 2  ………………………………………….…………………….……….

c) 7. 12  ………………………… f) 4.4.4  ………………………………………….…………………….……….

② NHÂN HAI SỐ NGUYÊN CÙNG DẤU

 Muốn nhân hai số nguyên cùng dấu, ta nhân hai phần số tự nhiên

của hai số đó với nhau.

Nếu thì

Ví dụ 2. Tính

a)  25 .  4  ………………………… d)  3 .  5 . 8  ………………………………………….…………………….

b) 13. 11  …………………………… e) 2.  4 .  6  ………………………………………….…………………….

c) 7.  13  …………………………… f)  3 .  3 .  3 .  3  ………………………………………….……………

Ví dụ 3. Một con ốc sên đang ở ngang mặt đất. Nếu trời nắng, một giờ nó bò lên
được 2 cm. Nếu trời mưa, trong một giờ nó bị tuột xuống 3 cm, còn nếu trời
không nắng không mưa thì nó đứng yên. Hôm nay, trời nắng 5 giờ và mưa 3
giờ, hỏi đến cuối ngày ốc sên cách mặt đất bao nhiêu cm ?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....…………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Chú ý
 Khi nhân các số nguyên, ta cần nhân dấu rồi đặt dấu của kết quả trước rồi thực hiện phép
nhân phần tự nhiên của các số.
 Quy tắc nhân dấu: Ta đếm số dấu “ - ” trong tích, nếu chẵn thì kết quả dương, nếu lẻ thì
kết quả âm.
 Một tích các thừa số bằng 0 thì một trong các thừa số của tích bằng 0.

L6/2021-2022 ThS. Phạm Minh Nhật Page 1

Trường THCS Lê Văn Tám §4: Phép nhân, chia số nguyên
Ví dụ 4. Tính
a) 3.8  ………………………………… c)  4 .  7  .  3  ……………………………………………………
b)  25 .4.  9  ………………………………… d)  1 .  3 .  5 .  7   …………………………………………………
Ví dụ 5. Tìm x  :
a) 4x  21  5 b) 2.  11  x   10
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
c)  x  22 :  3  6 d)  2x  4 x  5  0
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………

② TÍNH CHẤT CỦA PHÉP NHÂN SỐ NGUYÊN

1. Giao hoán :
2. Kết hợp :
3. Lũy thừa trong : Với thì:

Ví dụ :
4. Nhân với số 1 :
5. Tính chất phân phối của phép nhân đối với phép cộng :

Ví dụ 6: Tính
a)  2   ………………..………………………… c)  2   ……………………………………………………………………
2 4

b)  2   ………………..……………………… d)  2   ……………………………………………………………………
3 5

Chú ý
 Trong một tích các số nguyên khác 0:
 Lũy thừa bậc chẵn của một số nguyên âm là một số nguyên dương.
 Lũy thừa bậc lẻ của một số nguyên âm là một số nguyên âm.
Ví dụ 7. Tính hợp lí:
a) 4.  63 .  25 b)  4  . 125 .  5  2 
2 3

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....……………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………

L6/2021-2022 ThS. Phạm Minh Nhật Page 2

Trường THCS Lê Văn Tám §4: Phép nhân, chia số nguyên
c)  51 .13 13. 49 d) 72.  35  25.  35  35.3
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....………………
e) 57.  96  4.  57  f) 27  27 . 88  13.  27 
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
g) 47.  23  50  23.  47  50 h)  325 .  425  27   425.  27  325
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Ví dụ 8. Tính: A   2019  7   2018  7   2017  7  ....  2021  7   2022  7  .

2 2 2 2 2

……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....……………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

③ TÌM x TRONG BÀI TOÁN LŨY THỪA

 Dạng 1: x nằm ở cơ số
Ta đưa về dạng hai lũy thừa cùng số mũ: (Với là biểu thức chứa )
- Nếu n là số chẵn thì:
- Nếu n lẻ thì :
 Dạng 2: x nằm ở số mũ
Ta đưa về dạng hai lũy thừa cùng cơ số: (Với là biểu thức chứa )
Suy ra

Ví dụ 9. Tìm x  :
a) x 2  9  0 b) x3   3  24
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....……………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
L6/2021-2022 ThS. Phạm Minh Nhật Page 3
 Trường THCS Lê Văn Tám §4: Phép nhân, chia số nguyên

c)  x  5  16 d)  7  x   4  29
4 2

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....……………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
Ví dụ 10. Tìm x  :
a) 3x  27  0 b) 2.5x1  50
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………..…………....……………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………………
II. BÀI TẬP
Bài 1. Thực hiện phép tính
a)  6  .  8 e) 7.  13 i) 15 .  4 .  7 

b)  3  .  9 f) 11 .  4 j) 7 .  8 .  5

2

c) 16 .  4  2 .  13 k) 4 .  14 . 25

3
g)

h)  3  .  2  l)  2 .  3 . 4 .  5

2 5
d) 5 . 18
Bài 2. Viết các tích sau dưới dạng lũy thừa của một số nguyên.
a)  7  .  7  .  7  .  7  c)  8 .  3 .125
3

b)  5 .  5 .  5 .  3 .  3 .  3 d) 27.  2  .  7  .  49 

3

Bài 3. Thực hiện phép tính

 4   2. 62  28 c)  5  2.  15   5   10 
2 2 3
a)

b)  3  23 .  3   2022  d)  2  . 23  34   1 .  4 

3 2 0 2 63

Bài 4. Tính nhanh:

a) 9.  25 .7.  4  e)  3 . 82   6  .  27 
3 2

b)  125 .4. 8 . 25 f) 57.  46  57.  56

c)  5 .  4  .23 g) 216   47  .216   52 .  216

2 3

d) 12. 43  43 .  88 h) 25.134 13.  250

L6/2021-2022 ThS. Phạm Minh Nhật Page 4

Trường THCS Lê Văn Tám §4: Phép nhân, chia số nguyên
Bài 5. Tính nhanh:

a) 62  27  64  64  62  27  c) 57  47  74  47  74  57 

b) 36 16  41 16  41  36 d) 18  16  20  20  6 18  16  18  20

Bài 6. Tìm x  , biết:

a) 2. x   7  5 e) 4x  41  69 i) 144 :  21  x   24

b) x : 4  5 11 f) 5x   31  11 j) 5.  x  1   12  3

g) x : 3   5  4 k) 12  5 30  x   23

2
c) 2x  5  17

h) 36  7 x   4  l) 72 :  2 x  12    3
3 2
d) 17  15 : x  2

Bài 7. Tìm x  , biết:

c)  x  11  5  44
2
a) 2  x 2  7 e) 44  3x  17

d) 3. 1  x   75 f) 33  2.4 x2   7 

2 0
b) 3x3  24  0

Bài 8. Tìm x  , biết:

a)  x  2 3  x   0 c)  2 x  1  x2  16   0

b)  2x  6 4  x   0 d)  9  x2  x2  16   0

Bài 9. Một xí nghiệp may gia công có chế độ thưởng phạt như sau: Một sản phẩm tốt được

10 000 đồng. Một sản phẩm có lỗi bị phạt 30 000 đồng. Chị Kathy làm được 95 sản phẩm tốt và 5
sản phẩm bị lỗi. Hỏi chi nhận được bao nhiêu tiền ?

Bài 10. Công ty A có lợi nhuận ở mỗi tháng trong Quý I là 50 triệu đồng. Trong Quý II và Quý III;

lợi nhuận mỗi tháng là 20 triệu đồng. Hỏi sau 9 tháng đầu năm; lợi nhuận của công ty A là bao

nhiêu tiền ?

Bài 11. Bạn Tom tham gia một trò chơi trực tuyến trên mạng. Bạn phải trả lời 25 câu hỏi, với cách

tính điểm như sau: Nếu trả lời đúng bạn được 4 điểm, sai bị trừ đi 2 điểm.

a) Hôm nay bạn tham gia và chỉ trả lời đúng 20 câu, hỏi bạn được bao nhiêu điểm ?

b) Nếu bạn muốn đạt được mức điểm là 82 điểm thị bạn phải trả lời đúng bao nhiêu câu?

Bài 12. Tính giá trị biểu thức A :

a) A    x 1 x  2 với x  3

b) A  5x3. x 1  15 với x  2 .

c) A   3x  4 x  6 với  x 1 x  2  0

L6/2021-2022 ThS. Phạm Minh Nhật Page 5

Trường THCS Lê Văn Tám §4: Phép nhân, chia số nguyên
Bài 13. Tìm x  , biết:

a) 3  x  4  2  5  x   7 b) 4  2x  7   3 3x  2  24

Bài 14. Tìm các cặp số nguyên  x, y  sao cho:

a) x. y  6 c)  x  3 2 y  1  7

b)  x 1 y  2  5 d)  2 x  1 3 y  2  55

Bài 15. Viết tổng sau thành dạng tích. Sau đó tính giá trị khi x  5

a) A  3x  3x   3x (có 11 số hạng)

b) B   x  x   x   x  4   x  4    x  4 (có 15 số hạng  x và 12 số hạng x  4 )

Bài 16. Trong ba số nguyên a, b, c có một số là số nguyên dương và hai số là số nguyên âm. Hỏi trong

ba số đó, số nào là số nguyên âm, số nào là số nguyên dương biết rằng a.b  c 2 .

Bài 17. Tìm các cặp số nguyên  x; y  sao cho:  x  1   y  1   x  y   2

2 2 2

Bài 18. Tính P   2016  9 2015  9 2014  9....  2015  9 2016  9 

Bài 19. Viết 2019 số hữu tỉ thành một vòng tròn theo chiều kim đồng hồ sao cho tích 2 số bất kì cạnh

nhau là 16 . Tính tổng 2019 số đó.

L6/2021-2022 ThS. Phạm Minh Nhật Page 6