ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

 Κόστος ευκαιρίας (ΚΕ) ή εναλλακτικό κόστος

Για μια οικονομία που παράγει δύο αγαθά, Χ και Ψ, το κόστος ευκαιρίας των αγαθών Χ και Ψ
δίνεται από τους ακόλουθους τύπους:

ΔΨ θυσιαζόμενες μονάδες του αγαθού Ψ

ΚΕ Χ σε όρους του Ψ = =
ΔΧ παραγόμενες μονάδες του αγαθού Χ

ΔΧ θυσιαζόμενες μονάδες του αγαθού Χ

ΚΕ Ψ σε όρους του Χ = =
ΔΨ παραγόμενες μονάδες του αγαθού Ψ

 Το κόστος ευκαιρίας (ΚΕ) πρέπει να είναι θετικός αριθμός και υπολογίζεται σε απόλυτες
τιμές. Άρα οι διαφορές ΔΧ και ΔΨ παίρνονται κατ' απόλυτη τιμή, (δηλαδή χωρίς το πρόσημο )
και θα είναι πάντα θετικές. Συνεπώς σε κάθε μεταβολή αφαιρούμε το μικρότερο από τον
μεγαλύτερο ή παίρνουμε την απόλυτη τιμή της διαφοράς.

 Όταν η παραγωγή ενός αγαθού είναι μηδέν, δεν υπάρχει κόστος ευκαιρίας αυτού και η
παραγωγή του άλλου αγαθού μεγιστοποιείται.

 Το κόστος ευκαιρίας ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς συνδυασμούς παραμένει σταθερό. Αν

ζητείται, για παράδειγμα, να προσδιορίσουμε τον συνδυασμό Κ αν είναι εφικτός ή όχι, ο
οποίος βρίσκεται ανάμεσα στους διαδοχικούς συνδυασμούς Δ και Ε, θα χρησιμοποιήσουμε το
κόστος ευκαιρίας οποιουδήποτε αγαθού μεταξύ των συνδυασμών Δ και Ε.

 Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων

 Η μεταβολή οποιασδήποτε από τις συνθήκες που θεωρήθηκαν σταθερές για την Κ.Π.Δ, δηλαδή η
ποσότητα των παραγωγικών συντελεστών ή η τεχνολογία παραγωγής ή ταυτόχρονα και οι δύο,
τότε έχουμε μεταβολή (μετατόπιση) της Κ.Π.Δ .

 Η Κ.Π.Δ. στρέφει τα κοίλα προς την αρχή των αξόνων όταν το κόστος ευκαιρίας είναι αυξανόμενο
δηλαδή όταν για κάθε νέα μονάδα παραγωγής του αγαθού Χ χρειάζονται να θυσιαστούν όλο και
περισσότερες μονάδες από το αγαθό Ψ και γραφικά αυτό απεικονίζεται

 Η Κ.Π.Δ. στρέφει το κυρτό την αρχή των αξόνων όταν το κόστος ευκαιρίας είναι μειούμενο δηλαδή
όταν για κάθε νέα μονάδα παραγωγής του αγαθού Χ χρειάζονται να θυσιαστούν όλο και λιγότερες
μονάδες από το αγαθό Ψ και γραφικά αυτό απεικονίζεται
 Η Κ.Π.Δ. είναι ευθεία γραμμή όταν το κόστος ευκαιρίας είναι σταθερό δηλαδή όταν για κάθε νέα
μονάδα παραγωγής του αγαθού Χ χρειάζονται να θυσιαστούν ίδιες μονάδες από το αγαθό Ψ για
κάθε συνδυασμό και γραφικά αυτό απεικονίζεται στο σχήμα (γ). Αν το κόστος ευκαιρίας είναι
σταθερό και ίσο με τη μονάδα τότε η Κ.Π.Δ σχηματίζει με τους άξονες ορθογώνιο και ισοσκελές
τρίγωνο

 Μετατοπίσεις Κ.Π.Δ. μιας οικονομίας που παράγει δύο αγαθά

 Α.Ε.Π. σε τρέχουσες τιμές (τ.τ) ή Ονομαστικό ΑΕΠ

ΑΕΠ έτους t σε Τ.Τ. = P έτους t * Q έτους t ( όταν υπάρχει ένα αγαθό )

ΑΕΠ έτους t σε Τ.Τ. = PΑ * QΑ + PΒ * QΒ + … ( δύο ή περισσότερα αγαθά )

 Δείκτης Τίμων (Αποπληθωριστής Τιμών)

Τιμή (P) Τρέχοντος Έτους

ΔΤ έτους t =
Τιμή (P) Έτους Βάσης
 ή

Τιμή (P) Τρέχοντος Έτους

ΔΤ % έτους t = • 100
Τιμή (P) Έτους Βάσης

Όταν έχουμε ήδη το Δ.Τ. και θέλουμε να υπολογίσουμε έναν νέο ( ΔΤ΄ ) λόγω αλλαγής έτους βάσης,
τότε χρησιμοποιούμε τον τύπο :

Δ.Τ. έτους t (αρχικός)

ΔΤ’ έτους t = • 100
Δ.Τ. νέου έτους βάσης

 Ρυθμός Πληθωρισμού (Ποσοστιαία αύξηση του Δ.Τ)

Με τη βοήθεια του Δ.Τ υπολογίζουμε τον Ρυθμό Πληθωρισμού μεταξύ δύο διαδοχικών ετών π.χ.
2014 και 2015 (το 2ο έτος είναι το 2015 – Τελικό – και 1ο έτος το 2014 – Αρχικό- )

P2 – P 1 ΔΤ2(%) – ΔΤ1(%)
Ρυθμός Πληθωρισμού έτους 2 = •100 = •100
P1 ΔΤ1(%)

 Α.Ε.Π. σε σταθερές τιμές (σ.τ) ή Πραγματικό ΑΕΠ

ΑΕΠ έτους t σε σ.τ. = P έτους βάσης * Q (όταν υπάρχει ένα αγαθό)

ΑΕΠ έτους t σε σ.τ. = PΑ έτους βάσης * QΑ + PΒ έτους βάσης * QΒ +… ( δύο ή περισσότερα αγαθά)

ΑΕΠ έτους t σε Τ.Τ. 100 ΑΕΠ έτους t σε Τ.Τ. 100

ΑΕΠ έτους t σε σ.τ = • ΑΕΠ έτους t σε σ.τ = •

ΔΤ% έτους t ΔΤ% έτους t

  Κατά Κεφαλήν Πραγματικό ή Ονομαστικό Α.Ε.Π.

Α.Ε.Π. έτους t σε σ.τ

Κατά Κεφαλήν Πραγματικό ΑΕΠ έτους t =
Πληθυσμός

Α.Ε.Π. έτους t σε τ.τ

Κατά Κεφαλήν Πραγματικό ΑΕΠ έτους t =
Πληθυσμός

 Ονομαστική Μεταβολή Α.Ε.Π,

Η Ονομαστική Μεταβολή του Α.Ε.Π. μεταξύ των ετών 1 (Αρχικό) και 2 (Τελικό) υπολογίζεται από τη
σχέση :

Ονομαστικό Α.Ε.Π. έτους 2 – Ονομαστικό Α.Ε.Π. έτους 1

Η Ονομαστική Ποσοστιαία Μεταβολή του Α.Ε.Π. μεταξύ των ετών 1 (Αρχικό) και 2 (Τελικό)
υπολογίζεται από τη σχέση:

Ονομαστικό ΑΕΠ έτους 2 – Ονομαστικό ΑΕΠ έτους 1

• 100
Ονομαστικό ΑΕΠ έτους 1

 Πραγματική Μεταβολή Α.Ε.Π

Η Πραγματική Μεταβολή του Α.Ε.Π. μεταξύ των ετών 1 (Αρχικό) και 2 (Τελικό) υπολογίζεται από τη
σχέση :

Πραγματικό Α.Ε.Π. έτους 2 – Πραγματικό Α.Ε.Π. έτους 1

Η Πραγματική Ποσοστιαία Μεταβολή του Α.Ε.Π. μεταξύ των ετών 1 (Αρχικό) και 2 (Τελικό)

υπολογίζεται από τη σχέση:

 Πραγματικό ΑΕΠ έτους 2 – Πραγματικό ΑΕΠ έτους 1
Χ 100
Πραγματικό ΑΕΠ έτους 1

 Ρευστά Διαθέσιμα = Ποσό Κατάθεσης Χ Ποσοστό Ρευστών Διαθεσίμων

 Ποσό προς Δανεισμό = Ποσό Κατάθεσης - Ρευστά Διαθέσιμα

 Τόκος Δανείου = Ποσό Δανείου Χ Επιτόκιο Δανεισμού

 Απλός Τόκος Κατάθεσης = Ποσό Κατάθεσης Χ Επιτόκιο Κατάθεσης Χ Έτη

δηλαδή Κο•i•v

για να βρω το Τελικό κεφάλαιο έχουμε

Κν = Κο + Κο • i • v = Κο (1 + i • v)

Κν = Τελικό κεφάλαιο Κο = Αρχικό κεφάλαιο

i = Επιτόκιο v = Έτη κατάθεσης

 Σύνθετος Τόκος Κατάθεσης (Ανατοκισμός)

Κν = Κο (1+i)v

Κν = Τελικό κεφάλαιο Κο = Αρχικό κεφάλαιο

i = Επιτόκιο v = Έτη κατάθεσης

 Κέρδη Τράπεζας = Τόκοι Δανείων – Τόκοι καταθέσεων – Λειτουργικό Κόστος

 Φόρος Δαπάνης

Φόρος Δαπάνης = Τιμή Προϊόντος (P) Χ Φορολογικό Συντελεστή (t%)

άρα Φόρος = P * t%

- Συνήθης φόρος δαπάνης για τις ασκήσεις είναι ο ΦΠΑ (Φόρος Προστιθέμενης Αξίας)

 Τελική Αξία Προϊόντος με Φόρο (Pt)

Τελική Αξία Προϊόντος με Φόρο (Pt) = Τιμή Προϊόντος χωρίς Φόρο (P) + Φόρος Δαπάνης

άρα Pt = P + P *t%

 Αναλογία Φόρου Εισοδήματος

Φόρος που πληρώνεται

Αναλογία Φόρου Εισοδήματος = • 100
Εισόδημα