ΜΙΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΜΕ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1η: Εισαγωγή – Ζήτηση & Προσφορά

ΑΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων & Επικοινωνίας
Α. Κουμπαρέλης
Καθηγητής Εφαρμογών

ΘΕΜΑ 1ο: Το Οικονομικό Πρόβλημα

Ζήτηση & Προσφορά

Βιβλιογραφία
 1. P.Samuelson, W.Nordhaus (2000), “Οικονομική”, Εκδ.Παπαζήση, Τόμος Α’, Κεφ.3-5.
 2. Θ.Γεωργακόπουλου, Θ.Λιανού κ.ά., (1994),“Eισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία”, Εκδ.
Ε.Μπένου, Κεφ. 6- Κεφ.9.
Το κεντρικό οικονομικό πρόβλημα

Αφορά τον τρόπο που πρέπει να κατανεμηθούν οι

περιορισμένοι πόροι μεταξύ ανταγωνιστικών (εναλλακτικών)
χρήσεων για να παραχθούν αγαθά και υπηρεσίες.
Οι παραγωγοί (επιχειρηματίες) βρίσκονται αντιμέτωποι με τρία
βασικά ερωτήματα:
 τί αγαθά και υπηρεσίες θα παραχθούν,
 πώς θα παραχθούν
 ποιο κεφάλαιο χρειάζεται
 ποια μηχανήματα είναι αναγκαία
 ποιο και πόσο εργατικό δυναμικό
 για ποιόν θα παραχθούν.

Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων

(ΚΠΔ) (1)

Εάν όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές

300 Αγαθό Χ της οικονομίας απασχολούνται για
την παραγωγή του αγαθού Χ τότε
A
250 βρισκόμαστε στο σημείο Α.
B Αντίστοιχα, αν όλοι οι παραγωγικοί
200 HH συντελεστές απασχολούνται για την
παραγωγή του αγαθού Ψ,
Γ
150
βρισκόμαστε στο σημείο Ε.
Εάν παράγονται ποσότητες και από
100
Z
∆
τα δύο αγαθά τότε βρισκόμαστε σε
κάποιο από τα άλλα σημεία Β, Γ ή Δ.
Φυσικά υπάρχουν πολλά άλλα σημεία
50
που αντιστοιχούν σε συνδυασμούς
E ποσοτήτων που μπορεί να παραχθούν.
0 Ενώνοντας τα σημεία Α, Β Γ, Δ και Ε
0 50 100 150 200 250 300 350 κατασκευάζουμε την καμπύλη των
Αγαθό Ψ παραγωγικών δυνατοτήτων της
οικονομίας.
 Η καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων
(ΚΠΔ) (2)

Αγαθό Χ Για να γίνει εφικτή η παραγωγή σε

σημεία εκτός της καμπύλης
παραγωγικών δυνατοτήτων, π.χ.
στο σημείο Η, θα πρέπει να
αυξηθεί η ποσότητα των
διαθέσιμων συντελεστών
παραγωγής ή να βελτιωθεί η
ΚΠ∆2 τεχνολογία (ή και τα δύο). Στην
H;
περίπτωση αυτή έχουμε
μετατόπιση προς τα έξω της
ΚΠ∆1 καμπύλης παραγωγικών
δυνατοτήτων όπως φαίνεται στο
διάγραμμα. Αν αντίθετα μειωθεί η
ποσότητα των συντελεστών
παραγωγής ή απαξιωθεί η
τεχνολογία τότε έχουμε
μετατόπιση της καμπύλης
παραγωγικών δυνατοτήτων προς
Αγαθό Ψ τα μέσα.

Ο νόμος των φθινουσών αποδόσεων

Εξετάζοντας πιο προσεκτικά την καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων
παρατηρούμε ότι καθώς παράγονται περισσότερες ποσότητες ενός αγαθού
μειώνονται οι ποσότητες που παράγονται από το άλλο αγαθό.

Αυτό είναι λογικό γιατί οι συντελεστές που απασχολούνται στην παραγωγή είναι
δεδομένοι και επομένως για να παραχθεί μεγαλύτερη ποσότητα Χ θα πρέπει να
πάρουμε συντελεστές παραγωγής (π.χ. εργάτες) από την παραγωγή του αγαθού Ψ.

Επομένως, παραγωγή κάποιου αγαθού σημαίνει θυσία άλλου αγαθού που θα

μπορούσε να παραχθεί με τους ίδιους συντελεστές παραγωγής.

Αυτή είναι και η έννοια του κόστους: το πραγματικό κόστος ενός αγαθού είναι τα
άλλα αγαθά που θυσιάστηκαν για την παραγωγή του. Αυτό λέγεται και κόστος
ευκαιρίας ή εναλλακτικό κόστος.

Μονάδες του αγαθού Χ που θυσιάζονται

Κόστος του αγαθού Ψ =
Μονάδες αγαθού Ψ που παράγονται
Ο ρόλος της αγοράς
 Με τον όρο αγορά περιγράφουμε μια διαδικασία με την οποία
 οι αποφάσεις των νοικοκυριών σχετικά με την κατανάλωση,
 οι αποφάσεις των επιχειρήσεων σχετικά με την παραγωγή και
 οι αποφάσεις των εργαζομένων σχετικά με την εργασία
συντονίζονται μέσω του μηχανισμού των τιμών.

 Ο μηχανισμός των τιμών παίζει κυρίαρχο ρόλο στο σχηματισμό των

αγορών και γενικά στον τρόπο με τον οποίο επιλύεται το κεντρικό
οικονομικό πρόβλημα, δηλαδή, το τί, το πώς και το για ποιόν θα
παραχθούν αγαθά και υπηρεσίες. Μέσω του μηχανισμού των τιμών
ανακατανέμονται πόροι έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι κατά
περίπτωση απαιτήσεις της κοινωνίας.

 Ο τρόπος λειτουργίας των αγορών καθορίζει και το είδος του

οικονομικού συστήματος που επικρατεί σε μια χώρα.

Οι δύο βασικές δυνάμεις της αγοράς

 Η λειτουργία των αγορών προσδιορίζεται από δύο βασικές

δυνάμεις, τη ζήτηση και την προσφορά

 Σε κάθε δεδομένη τιμή για ένα αγαθό οι καταναλωτές

επιθυμούν να αγοράσουν μια κάποια δεδομένη
ποσότητα. Αυτό λέγεται ζήτηση ενός αγαθού.
 Σε μια δεδομένη τιμή ενός αγαθού οι παραγωγοί έχουν
συμφέρον να πουλήσουν μια δεδομένη ποσότητα αυτού
του αγαθού. Αυτό λέγεται προσφορά ενός αγαθού.
Η καμπύλη ζήτησης
 Η καμπύλη ζήτησης συνδέει τη ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού µε την τιμή
του.
 Ο Νόμος της Ζήτησης µας λέει ότι η καμπύλη ζήτησης δεν μπορεί παρά να
έχει αρνητική κλίση – αφού η ποσότητα ζήτησης για ένα προϊόν είναι
αντιστρόφως ανάλογη από την τιμή του.
0,60

0,50
Τιμή (€ ανά κομμάτι)

0,40

0,30

0,20

0,10

0,00
0 4 8 12 16 20
Ζητούμενη ποσότητα (εκατομμύρια κομμάτια το χρόνο)

Μετατόπιση της καμπύλης ζητήσεως

 Μεταβολή του εισοδήματος
 Μεταβολή των τιμών των άλλων αγαθών
 Μεταβολή στους άλλους προσδιοριστικούς παράγοντες της ζήτησης
 Μεταβολή λόγω διαφήμισης + προσδοκίες
P

D'
D

P1

D'

Q1 Q2 Q
 Η καμπύλη προσφοράς
 Κάθε επιχείρηση είναι διατεθειμένη να παράγει και να προσφέρει στην αγορά
κάποιες ποσότητες ενός αγαθού σε διαφορετικές τιμές. Αυτές οι ποσότητες σε
συνδυασμό με την τιμή πώλησης δημιουργούν την καμπύλη προσφοράς.
 Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του αγαθού τόσο περισσότερες ποσότητες είναι
διατεθειμένη η επιχείρηση να προσφέρει. Υπάρχει δηλαδή μια θετική σχέση
ανάμεσα στην τιμή του αγαθού και στην προσφερόμενη ποσότητα.
 Η σχέση αυτή τιμής και ποσότητας στο πεδίο της παραγωγής λέγεται νόμος της
προσφοράς και απεικονίζεται με την καμπύλη προσφοράς που έχει θετική κλίση.
P

S
P2

P1

Q1 Q2 Q

Προσδιοριστικοί παράγοντες της

προσφοράς
P  Η μεταβολή της τιμής του αγαθού
οδηγεί σε μεταβολή της
προσφερόμενης ποσότητας του
S1 αγαθού, δηλαδή σε μετατοπίσεις
στην καμπύλη προσφοράς.
S  Άλλοι παράγοντες που οδηγούν σε
μετατόπιση της καμπύλης
προσφοράς είναι:
 Οι τιμές των συντελεστών
παραγωγής.
P1  Αυξήσεις των μισθών ή
γενικότερα των δαπανών, που
οδηγούν σε μείωση του
παραγόμενου προϊόντος για
κάθε τιμή, δηλαδή, σε
μετατόπιση της καμπύλης
προσφοράς προς τα αριστερά.
 Το αντίστροφο συμβαίνει όταν
Q2 Q1 Q υπάρχει μείωση των τιμών των
συντελεστών παραγωγής.
 Ισορροπία ζήτησης και προσφοράς
P
Η καμπύλη ζήτησης μας
δείχνει ποια ποσότητα
υπερπροσφορά ζητούν οι καταναλωτές για
S
κάθε διαφορετική τιμή ενός
A B αγαθού. Αντίστοιχα η
P2
καμπύλη προσφοράς μας
δείχνει ποια ποσότητα
επιθυμούν να προσφέρουν οι
παραγωγή για κάθε
E διαφορετική τιμή ενός
P* αγαθού.
Συνδυάζοντας τις δύο
G H καμπύλες (ζήτησης και
P1 προσφοράς) μπορούμε να
βρούμε την τιμή και την
υπερζήτηση
ποσότητα ισορροπίας (Ε),
δηλαδή πόσο προϊόν τελικά
D θα αγοραστεί από τους
καταναλωτές και θα
προσφερθεί από τους
παραγωγούς και σε ποια
τιμή.
Q* Q

Μακροχρόνια Ισορροπία

Επιχείρηση SMC Αγορά

£ £ SRSS
LAC

LRSS
P* P*
D=MR=AR

D
q* Output Q Output
Η αγορά βρίσκεται σε μακροχρόνια ισορροπία όταν όλες οι εταιρείες
έχουν κανονικά κέρδη στο LMC=MR, το χαμηλότερο σημείο της LAC.
Η μακροχρόνια καμπύλη προσφοράς είναι οριζόντια.
Αν υπάρξει μια αύξηση των πρώτων υλών ή συντελεστών παραγωγής
(e.g. Πετρέλαιο, μισθοί)
Τότε η μακροχρόνια καμπύλη προσφοράς θα έχει θετική κλίση.
 Προσαρμογή σε μια αύξηση της ζήτησης:
βραχυχρόνια

£ D'
D SRSS Σε πλήρη ανταγωνισμό
Η ισορροπία είναι στο PοQο.

P1 Αν η ζήτηση μετατοπιστεί
στο D'D' ...
P0 Βραχυχρόνια η ισορροπία
Είναι P1Q1 ...
– όλες οι υφιστάμενες
επιχειρήσεις θα παράγουν
D D' παραπάνω.

Q0 Q1 Output

Προσαρμογή σε μια αύξηση της ζήτησης:

μακροχρόνια

£ D' Μακροχρόνια, νέες

D SRSS επιχειρήσεις θα εισέλθουν
στην αγορά επειδή υπάρχει
προοπτική για κέρδος
P1
Εάν οι μισθοί αυξηθούν τότε
P2 LRSS αυξάνεται το κόστος και η
P0 καμπύλη προσφοράς γίνεται
η LRSS

D'
D
Τελική ισορροπία στο P2Q2
Q0 Q1 Q2 Output
 ΕΝΟΤΗΤΑ 2η: Περί Ελαστικότητας

ΘΕΜΑ 1ο: Περί Ελαστικότητας

Ελαστικότητες
Ζήτησης και Προσφοράς

Βιβλιογραφία
 1. P.Samuelson, W.Nordhaus (2000), “Οικονομική”, Εκδ.Παπαζήση, Τόμος Α’, Κεφ.3-5.
 2. Θ.Γεωργακόπουλου, Θ.Λιανού κ.ά., (1994),“Eισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία”, Εκδ.
Ε.Μπένου, Κεφ. 6- Κεφ.9.
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή

... μετράει την ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας ενός

αγαθού σε μια μεταβολή της τιμής του.

Ορίζεται ως: ο λόγος (το κλάσμα) της…

ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας

ποσοστιαία μεταβολή της τιμής

Ελαστική ζήτηση

 Η ζήτηση είναι ΕΛΑΣΤΙΚΗ

- όταν η ελαστικότητα (μετρούμενη πάντα σε απόλυτη
τιμή) είναι μεγαλύτερη της μονάδας.
- δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης
ποσότητας είναι μεγαλύτερη από την ποσοστιαία
μεταβολή της τιμής.

Παράδειγμα: Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί

κατά 7% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά 5%,
η ελαστικότητα ισούται με -7/5 = -1,4
Ανελαστική ζήτηση

 Η ζήτηση είναι ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΗ

- όταν η ελαστικότητα (μετρούμενη πάντα σε απόλυτη
τιμή) βρίσκεται μεταξύ του μηδενός και της μονάδας.
- δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης
ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία
μεταβολή της τιμής.

Παράδειγμα: Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί

κατά 3,5% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά
5%, η ελαστικότητα ισούται με -3,5/5 = -0,7

Ζήτηση μοναδιαίας ελαστικότητας

 Η ζήτηση είναι ΜΟΝΑΔΙΑΙΑΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

- όταν η ελαστικότητα (μετρούμενη πάντα σε απόλυτη
τιμή) είναι ίση με τη μονάδα.
- δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης
ποσότητας είναι ίση με την ποσοστιαία μεταβολή της
τιμής.

Παράδειγμα: Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί

κατά 5% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά 5%,
η ελαστικότητα ισούται με -5/5 = -1
Ελαστικότητα ως προς την τιμή για μια
γραμμική καμπύλη ζήτησης

Η ελαστικότητα ως προς την τιμή μεταβάλλεται κατά μήκος

μιας γραμμικής καμπύλης ζήτησης.
Τιμή

D Ελαστική Μοναδιαίας ελαστικότητας


Ανελαστική

D Ποσότητα

Τι είναι ελαστικότητα ως προς την τιμή;

 Η ευκολία με την οποία οι καταναλωτές μπορούν να

υποκαταστήσουν ένα αγαθό με κάποιο άλλο.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
- οι καταναλωτές μπορούν να υποκαταστήσουν εύκολα μια
μάρκα απορρυπαντικού με κάποια άλλη αν η τιμή της
πρώτης αυξηθεί.
- άρα αναμένουμε ότι η ζήτηση θα είναι ελαστική.
- αλλά αν αυξηθεί η τιμή όλων των απορρυπαντικών, ο
καταναλωτής δεν έχει λόγο να προβεί σε υποκατάσταση.
- άρα, σε αυτήν την περίπτωση, αναμένουμε ότι η ζήτηση
θα είναι ανελαστική.
Η ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη
μακροπρόθεσμα
 Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι καταναλωτές ίσως να μην
είναι σε θέση (ή να μην είναι έτοιμοι) να προσαρμόσουν
τις δαπάνες τους.

 Αν οι μεταβολές των τιμών διατηρηθούν, είναι πιο πιθανό

να προσαρμόσουν οι καταναλωτές τη συμπεριφορά τους.

 Άρα, η ζήτηση τείνει να είναι

- περισσότερο ελαστική στη μακροχρόνια περίοδο,
- αλλά σχετικά ανελαστική στη βραχυχρόνια περίοδο.

Ελαστικότητα και έσοδα

Όταν η τιμή μεταβάλλεται, το τελικό αποτέλεσμα στα

συνολικά έσοδα (ΣΕ) μιας επιχείρησης θα εξαρτηθεί από την
ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή.

Αύξηση Τιμής Μείωση Τιμής

Ελαστική Ζήτηση Μείωση Συνολικών Αύξηση Συνολικών

Εσόδων Εσόδων
Ζήτηση Μοναδιαίας Τα Συνολικά Έσοδα Τα Συνολικά Έσοδα
Ελαστικότητας δεν Μεταβάλλονται δεν Μεταβάλλονται
Ανελαστική Ζήτηση Αύξηση Συνολικών Μείωση Συνολικών
Εσόδων Εσόδων
 Ελαστικότητα και μειώσεις της τιμής
Τιμή

Μείωση της τιμής

Ελαστική
D Μοναδιαία
ελαστικότητα
 Αν η ζήτηση είναι ελαστική, τα
 έσοδα από τις νέες πωλήσεις θα
Ανελαστική
υπερκεράσουν τη μείωση των
εσόδων από τις υπάρχουσες
D Ποσότητα πωλήσεις και τα συνολικά έσοδα
θα αυξηθούν.
Συνολικά
Έσοδα

 Αν η ζήτηση είναι ανελαστική,

(+)ΣΕ< (-)ΣΕ τα έσοδα από τις νέες πωλήσεις
θα είναι λιγότερα από τη μείωση
(+)ΣΕ< (-)ΣΕ
των εσόδων από τις υπάρχουσες
πωλήσεις και τα συνολικά έσοδα
θα μειωθούν.
Ποσότητα

Ελαστικότητα και εισιτήρια του μετρό

Πώς θα πρέπει να μεταβληθεί η τιμή των εισιτηρίων

του μετρό έτσι ώστε να αυξηθούν τα έσοδα;

 Οι επιβάτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν λεωφορεία, ταξί,

αυτοκίνητα κλπ.
- άρα η ζήτηση μπορεί να είναι ελαστική (π.χ. -1,4)
- οπότε η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων θα μειώσει τη ζητούμενη
ποσότητα διαδρομών, καθώς και τη συνολική δαπάνη.
 Αν οι επιβάτες δεν έχουν εναλλακτικές επιλογές,
- η ζήτηση μπορεί να είναι ανελαστική (π.χ. -0,7)
- οπότε η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων θα έχει μικρότερη επίδραση
στη ζητούμενη ποσότητα διαδρομών
- και τα έσοδα θα αυξηθούν.
 Η σταυρωτή (ή σταυροειδής)
ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή
Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης του αγαθού i ως προς την
τιμή του αγαθού j ορίζεται ως:
ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας του αγαθού I
ποσοστιαία μεταβολή της τιμής του αγαθού j

Η ποσότητα αυτή μπορεί να είναι θετική ή αρνητική.

Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι
συνήθως αρνητική όταν τα δύο αγαθά είναι
υποκατάστατα, όπως τσάι και καφές.
Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι
συνήθως θετική όταν τα δύο αγαθά είναι
συμπληρωματικά, όπως τσάι και γάλα.

Περιπτώσεις Ελαστικότητας ανά είδος

προϊόντος

Ως αποτέλεσμα μιας μεταβολής της

Ποσοστιαία μεταβολή στη
τιμής κατά 1%
ζητούμενη ποσότητα
Τρόφιμα Ρούχα Συγκοινωνίες

Τρόφιμα –0.4 0 0.1

Ρούχα και υποδήματα 0.1 –0.5 –0.1
Συγκοινωνίες και
επικοινωνίες 0.3 –0.1 –0.5
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς το
εισόδημα

Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα μετράει την

ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας σε μεταβολές του
εισοδήματος:
ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας του αγαθού
ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος του καταναλωτή

Η εισοδηματική ελαστικότητα μπορεί να είναι θετική ή

αρνητική.

Κανονικά και κατώτερα αγαθά

 ΕΝΑ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ έχει θετική εισοδηματική ελαστικότητα

ζήτησης.
- μια αύξηση στο εισόδημα οδηγεί σε αύξηση της ζητούμενης
ποσότητας, π.χ. γαλακτοκομικά προϊόντα.

 ΕΝΑ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΑΓΑΘΟ έχει αρνητική εισοδηματική

ελαστικότητα ζήτησης.
- μια αύξηση στο εισόδημα οδηγεί σε μείωση της ζητούμενης
ποσότητας, π.χ. το κάρβουνο.

 ΕΝΑ ΑΓΑΘΟ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ έχει εισοδηματική ελαστικότητα

ζήτησης μεγαλύτερη της μονάδας.
- π.χ. κρασί.
 Εισόδημα και η καμπύλη ζήτησης
(αύξηση του εισοδήματος)

ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΑΓΑΘΟ

Τιμή

Τιμή
D0 D0
Ποσότητα Ποσότητα
Η καμπύλη ζήτησης Η καμπύλη ζήτησης
μετατοπίζεται προς τα μετατοπίζεται προς τα
δεξιά. αριστερά.

Συνολικά έσοδα και ελαστικότητα

ζήτησης
Όταν κινείται κανείς πάνω στη καμπύλη ζήτησης
η μεταβολή του συνολικού εσόδου εξαρτάται από
την ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή.

 Αν Ζήτηση Ανελαστική (< 1) - Τότε ⇧ της τιμής - ⇧ τα Συνολικά Έσοδα

 Αν Ζήτηση Ελαστική (> 1) - Τότε ⇧ της τιμής - ⇩ τα Συνολικά Έσοδα
 Αν Ελαστικότητα Ζήτησης Μοναδιαία (= 1) - Τότε ⇧ της τιμής - δεν
επηρεάζει τα Συνολικά Έσοδα
Εισοδηματική Ελαστικότητα Ζήτησης

... μετράει την ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας ενός

αγαθού σε μια μεταβολή του εισοδήματος των καταναλωτών.

Ορίζεται ως: ο λόγος (το κλάσμα) της…

ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας

ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος

Η ποικιλομορφία των καμπυλών

ζήτησης
 Ελαστικότητα = 0 - Τελείως Ανελαστική Ζήτηση
 Ελαστικότητα < 1 - Ανελαστική Ζήτηση
 Ελαστικότητα = 1 - Μοναδιαία Ελαστική Ζήτηση
 Ελαστικότητα > 1 - Ελαστική Ζήτηση
 Ελαστικότητα = ~ - Τελείως Ελαστική Ζήτηση

Όσο πιο οριζόντια είναι η καμπύλη ζήτησης τόσο

μεγαλύτερη είναι η ελαστικότητα
Όσο πιο απότομη είναι η καμπύλη ζήτησης τόσο
μικρότερη είναι η ελαστικότητα
Ελαστικότητα προσφοράς

Μετρά το πόσο πολύ ανταποκρίνεται η προσφερόμενη

ποσότητα στις μεταβολές της τιμής

 Ελαστική Προσφορά - η ανταπόκριση της

προσφερόμενης ποσότητας στις μεταβολές της τιμής είναι
σημαντική
 Ανελαστική Προσφορά - η ανταπόκριση της
προσφερόμενης ποσότητας στις μεταβολές της τιμής είναι
ελάχιστη

Η ποικιλομορφία των καμπυλών

προσφοράς
Επειδή η ελαστικότητα προσφοράς ως προς την τιμή
μετρά το βαθμό ανταπόκρισης της προσφερόμενης
ποσότητας στις μεταβολές της τιμής, τούτο αντανακλάται
στη μορφή της καμπύλης προσφοράς.

 Ελαστικότητα = 0 - Τελείως Ανελαστική Προσφορά

 Ελαστικότητα < 1 - Ανελαστική Προσφορά
 Ελαστικότητα = 1 - Μοναδιαία Ελαστική Προσφορά
 Ελαστικότητα > 1 - Ελαστική Προσφορά
 Ελαστικότητα = ~ - Τελείως Ελαστική Προσφορά
 ΕΝΟΤΗΤΑ 3η: Κόστος Παραγωγής, Ανταγωνισμός
& Εμπόδια Εισόδου

Η Θεωρία του Κόστους Παραγωγής

 Μας λέει πως το κόστος που αντιμετωπίζει η επιχείρηση
είναι ο καθοριστικός παράγοντας των αποφάσεών της σε
ό,τι αφορά την ποσότητα παραγωγής και τις τιμές των
προϊόντων.
Χρόνος και Κόστος
 Στη βραχυχρόνια περίοδος   1 συντελεστές παραγωγής
είναι σταθεροί
 στη βραχυχρόνια περίοδο: οι αποφάσεις αφορούν μόνο στις
ποσότητες των μεταβλητών συντελεστών

 Το κόστος στη βραχυχρόνια περίοδο

 Το συνολικό κόστος παραγωγής της επιχείρησης αντανακλά την
συνάρτηση παραγωγής της.
 Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις βαρύνονται με επιπλέον κόστος
όταν αγοράζουν ή μισθώνουν παραγωγικούς συντελεστές για να
παράγουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες που σχεδιάζουν να
πουλήσουν.

 Μακροχρόνια περίοδος: όλοι οι συντελεστές παραγωγής είναι

μεταβλητοί

Αύξον Οριακό Κόστος

για Μικρή Επιχείρηση
Μια μικρή επιχείρηση …
 παράγει μικρή ποσότητα προϊόντος,
 έχει λίγους εργάτες,
 μεγάλο μέρος του εξοπλισμού της δεν χρησιμοποιείται πράγμα
που σημαίνει μη πλήρη αξιοποίηση των παραγωγικών της
συντελεστών.

… σε περίπτωση που αποφασίσει να χρησιμοποιήσει αυτούς τους

συντελεστές (αναξιοποίητους πόρους) θα έχει μεν αύξηση κόστους,
αλλά αυτή η αύξηση θα είναι μικρή.
Συνεπώς, όταν η παραγόμενη ποσότητα προϊόντος είναι μικρή, η
παραγωγή μιας πρόσθετης μονάδας προϊόντος δεν έχει μεγάλο
κόστος.
Αύξον Οριακό Κόστος
για Μεγάλη Επιχείρηση
Μια μεγάλη επιχείρηση …
 παράγει μεγάλες ποσότητες προϊόντος,
 έχει πολλούς εργάτες,
 κάνει πλήρη χρήση του εξοπλισμού της.

… σε περίπτωση που επιδιώξει να αυξήσει την παραγωγή της θα

πρέπει να προσλάβει και άλλους εργαζομένους, οι οποίοι όμως θα
δουλεύουν σε συνθήκες συνωστισμού και η χρησιμοποίηση του
εξοπλισμού θα γίνεται εκ περιτροπής.
Συνεπώς, όταν η παραγόμενη ποσότητα προϊόντος είναι ήδη
μεγάλη η παραγωγή μιας πρόσθετης μονάδας προϊόντος έχει
μεγαλύτερο κόστος.

Οικονομίες Κλίμακας

 Οι οικονομίες κλίμακας αφορούν στη μείωση του

μακροχρόνιου μέσου κόστους καθώς αυξάνεται η κλίμακα
(ποσότητα) παραγωγής.
 Αναφερόμαστε, δηλαδή, στη μακροχρόνια περίοδο όπου
όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές θεωρούνται μεταβλητοί.

 Αν, αντίθετα, όταν το μακροχρόνιο μέσο κόστος

αυξάνεται, τότε έχουμε αντι-οικονομίες κλίμακας.

Για να θυμάστε, σκεφτείτε τη λογική του ρητού:

«με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια»
 ΕΝΟΤΗΤΑ 4η: Ανάλυση του Ανταγωνισμού
με βάση την Οικονομική Θεωρία

Πλήρης Ανταγωνισμός και Μονοπώλιο

Βιβλιογραφία
 1. P.Samuelson, W.Nordhaus (2000), “Οικονομική”, Εκδ.Παπαζήση, Τόμος Α’, Κεφ.23, 25, & 26.
 2. Θ.Γεωργακόπουλου, Θ.Λιανού κ.ά., (1994),“Eισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία”, Εκδ.
Ε.Μπένου, Κεφ. 6- Κεφ.9.
Μορφές Ανταγωνισμού
 Τέλειος (ή πλήρης) ανταγωνισμός
 Υπάρχουν πολλοί αγοραστές και πωλητές

 Μονοπώλιο
 Πουλάει μόνο ένας

 Ολιγοπώλιο
 Μορφή αγοράς με λίγους πωλητές

 Μονοπωλιακός ανταγωνισμός
 Έχει στοιχεία του τέλειου ανταγωνισμού και του μονοπωλίου

Πλήρης ανταγωνισμός (1)

 Μεγάλος αριθμός αγοραστών και πολιτών

 Κανένας δεν πιστεύει ότι οι πράξεις του μπορούν να
επηρεάσουν την τιμή
 Η τιμή θεωρείτε δεδομένη από την αγορά
 Οπότε όλοι αντιμετωπίζουν μια οριζόντια συνάρτηση
ζήτησης
 Το προϊόν είναι ομοιογενές
 Υπάρχει πλήρης πληροφόρηση των πελατών
 Ελευθερία εισόδου και εξόδου επιτηρήσεων
Πλήρης ανταγωνισμός (2)
Εκτός του ότι υπάρχουν πολλοί αγοραστές και πωλητές, δηλαδή,
μπορούν όλοι να αγοράσουν από όλους και όλοι να πουλήσουν σε
όλους.
Εκτός του ότι το προϊόν είναι ομογενές και δεν υπάρχει προσπάθεια για
να διαφοροποιηθεί το προϊόν.

Υπάρχει πλήρη κινητικότητα των συντελεστών παραγωγής μέσα και

έξω από τον κλάδο, δηλαδή μεγάλη ελευθερία και ευκολία εισόδου και
εξόδου από τον κλάδο (αγορά).
Υπάρχει πλήρη γνώση και πρόγνωση των όρων της αγοράς και από την
πλευρά των παραγώγων και από την πλευρά των αγοραστών.
Ο πλήρης ανταγωνισμός στην ουσία καταργεί τον ανταγωνισμό.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ο πλήρης ανταγωνισμός δεν είναι παρά ένα

θεωρητικό κατασκεύασμα.

Μονοπώλιο

 Ένας μονοπωλητής:

 Είναι ο κύριος προμηθευτής ενός προϊόντος

 Υπάρχουν φραγμοί στην είσοδο νέων επιχειρήσεων

 Αντιμετωπίζει την καμπύλη ζήτησης της αγοράς

 Σε αντίθεση με τον πλήρη ανταγωνισμό η MR είναι πάντα κάτω

από την AR.
Ολιγοπώλιο

Είναι μορφή αγοράς με λίγους πωλητές.

Συχνά υπάρχει συνεννόηση και συνεργασία μεταξύ τους
(τότε μιλάμε για trust).
Συνήθως υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ τους καθώς
παράγουν και εμπορεύονται ομοειδή προϊόντα.

Τέλειο Ολιγοπώλιο: όταν δεν υπάρχει διαφοροποίηση στο

προϊόν. αλλά ούτε και προσπάθεια να φανεί αυτό (το
προϊόν) διαφορετικό στους καταναλωτές
Ατελής Ανταγωνισμός: πρόκειται για μια μορφή αγοράς
μεταξύ ολιγοπωλίου και μονοπωλίου.

Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός

•Πρόκειται για ένα συνδυασμό μεταξύ πλήρους ανταγωνισμού

και μονοπωλίου.
•Η αγορά αυτή έχει μεγάλο αριθμό πωλητών οι οποίοι
ανταγωνίζονται μεταξύ του κυρίως μέσα από την οικονομική
διαφοροποίηση του προϊόντος.
•Το προϊόν είναι ομοιογενές ή με ελάχιστη διαφοροποίηση.
•Διαφοροποίηση υπάρχει στη στρατηγική μάρκετινγκ και στην
προβολή και την προώθηση του προϊόντος.
•Οι αγοραστές συνήθως δεν είναι γνώστες των διαφορών, έργο
που αναλαμβάνουν οι πωλητές και η διαφήμιση.
•Υπάρχουν εμπόδια οικονομικής φύσης στην είσοδο στον κλάδο.
•Η κάθε επιχείρηση προσπαθεί να φανεί σαν μονοπώλιο στα
μάτια του καταναλωτή.
 Η συνάρτηση προσφοράς στον πλήρη
ανταγωνισμό (1)

£
 Πάνω από την τιμή P3 (C),
SMC η επιχείρηση έχει κέρδος
πάνω από το μέσο
SATC βραχυχρόνιο συνολικό
C κόστος
P3
P1 SAVC
A  Στην P3, η επιχείρηση έχει
κανονικά κέρδη
Q1 Q3 Output

Η συνάρτηση προσφοράς στον πλήρη

ανταγωνισμό (2)

£
 Ανάμεσα στα P1 και P3, (A και
SMC C), η επιχείρηση έχει
βραχυχρόνια ζημιές , αλλά
SATC παραμένει στην αγορά
C
P3
P1 SAVC  Κάτω από το P1, η επιχείρηση
A δεν μπορεί να καλύπτει τα
μεταβλητά κόστη και φεύγει
Q1 Q3 Output από την αγορά
 Η συνάρτηση προσφοράς στον πλήρη
ανταγωνισμό (3)

£
 Οπότε, η καμπύλη SMC που
SMC είναι πάνω από την SAVC είναι
η βραχυχρόνια καμπύλη
προσφοράς της επιχείρησης
SATC
C
P3
 Δείχνει δηλαδή πόσο θα
P1 SAVC παράγει η επιχείρηση σε
A
κάθε επίπεδο τιμής
(δεδομένης από την αγορά)
Q1 Q3 Output

Η επιχείρηση και η πλήρως ανταγωνιστική

αγορά βραχυχρόνια (1)

SMC
Επιχείρηση Αγορά
£ £ SRSS

SAC

P P
D=MR=AR

D
q Output Q Output
Η τιμή καθορίζεται από την αγορά σύμφωνα με την προσφορά και
την ζήτηση
– η συνολική προσφορά είναι το άθροισμα όλων των επιμέρους
συναρτήσεων προσφοράς των επιχειρήσεων.
 Η επιχείρηση και η πλήρως ανταγωνιστική
αγορά βραχυχρόνια (2)

SMC
Επιχείρηση Αγορά
£ £ SRSS

SAC

P P
D=MR=AR

D
q Output Q Output

Η επιχείρηση παίρνει ως δεδομένη την τιμή P

– και επιλέγει πόσο θα παράγει με βάση το SMC=MR για να
βελτιστοποίηση τα κέρδη της

Η επιχείρηση και η πλήρως ανταγωνιστική

αγορά βραχυχρόνια (3)
Επιχείρηση SMC
Αγορά
£ £ SRSS

SAC SRSS1

P P
D=MR=AR P
1

D
q Output Q Output
Τα κέρδη είναι η σκιασμένη περιοχή
Αυτά τα κέρδη προσελκύουν και άλλους παραγωγούς.
Όσο πιο πολλοί παραγωγοί μπαίνουν στην αγορά, η συνάρτηση προσφοράς
της αγοράς μετατοπίζεται προς τα δεξιά και η τιμή πέφτει.
 Μεγιστοποίηση κερδών στο μονοπώλιο

£ Τα κέρδη μεγιστοποιούνται
MC
όπου MC = MR στο Q1P1.
Στη θέση αυτή, η AR
AC Είναι > AC
Οπότε η εταιρεία
P1 Έχει κέρδη μεγαλύτερα
από το οριακό κόστος
του κεφαλαίου (MC)

Οι υφιστάμενοι περιορισμοί
MR D = AR δεν αφήνουν περιθώρια
MC=MR
Για είσοδο νέων
Q1 επιχειρήσεων
Output

Σύγκριση μονοπωλίου & πλήρους

ανταγωνισμού (1)

Ας υποθέσουμε ότι ένας κλάδος

£ αγοράζεται από ένα
SRSS
μονοπωλητή:
=SMC
Η ισορροπία με πλήρη
ανταγωνισμό είναι στο A,
με Q1, P1.
P2
A Στο μονοπωλητή, η LRSS
P1 LRSS Είναι η καμπύλη LMC και η
=LMC
SRSS είναι η καμπύλη SMC

D Ο μονοπωλητής
MR
μεγιστοποιεί τα κέρδη του
Q2 Q1 όταν MR = SMC στο P2Q2.
Output
 Σύγκριση μονοπωλίου & πλήρους
ανταγωνισμού (2)

£ SRSS Ας υποθέσουμε ότι ένας

=SMC κλάδος αγοράζεται
από ένα μονοπωλητή:
P3
Μακροχρόνια, η εταιρεία
P2 μπορεί να
A LRSS
P1 αναπροσαρμόσει ...
= LMC
Ώστε να μπορεί να
D θέτει MR = LMC στο P3Q3.
MR
Q3 Q2 Q1 Output

Σύγκριση μονοπωλίου & πλήρους

ανταγωνισμού (3)

 Οπότε βλέπουμε ότι το μονοπώλιο σε σχέση με τον πλήρη

ανταγωνισμό έχει:
 Υψηλότερες τιμές
 Χαμηλότερη παραγωγή
 Ο καταναλωτής χάνει πάντα από το μονοπώλιο;
 Αυτό εξαρτάτε από το κόστος παραγωγής του
μονοπωλητή
 Μπορεί να υπάρχουν ευκαιρίες οικονομιών κλίμακας
 Φυσικό μονοπώλιο

£
 Η εταιρεία έχει σημαντικές
οικονομίες κλίμακας σε
σχέση με την ζήτηση
P1  η μεγαλύτερη εταιρεία έχει
LMC πάντοτε τα ηνία στο κόστος
 Και κυριαρχεί στην αγορά

LAC  Αυτό είναι ένα φυσικό

μονοπώλιο
MR D
Q1 Output

Διαφοροποίηση τιμών στο μονοπώλιο

 Ας υποθέσουμε ότι ο μονοπωλητής έχει δυο ειδών πελάτες

 Με διαφορετική ελαστικότητα ζήτησης
 Π.χ. Business class μπορεί να είναι λιγότερο ευαίσθητοι
στις τιμές από ότι η οικονομική θέση
 Ο μονοπωλητής μπορεί να αυξήσει τα κέρδη του με το να
πουλήσει ακριβότερα τις θέσεις αυτές σε σχέση με την
οικονομική θέση
 Διαφοροποίηση γίνεται συνήθως σε αγαθά που δεν
μπορούν να μεταπωληθούν, όχι πάντα αλήθεια όμως…
 ΕΝΟΤΗΤΑ 5η: Οικονομίες & Νεοκλασική Πολιτική Οικονομία

Είδη αγορών (οικονομίας)

 Ελεύθερη αγορά
Όταν η αγορά λειτουργεί χωρίς κρατική παρέμβαση τότε ονομάζεται ελεύθερη αγορά.
Στο περίφημο βιβλίο του Ο Πλούτος των Εθνών, ο Adam Smith ανέπτυξε τη θεωρία
του αόρατου χεριού με βάση την οποία: όταν τα άτομα επιδιώκουν την ικανοποίηση
των συμφερόντων τους χωρίς την παρέμβαση του κράτους επιτυγχάνεται η
καλύτερη δυνατή επίλυση του οικονομικού προβλήματος και υπηρετούνται
καλύτερα τα συμφέροντα του κοινωνικού συνόλου.

 Η κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία

Όταν όλες οι αποφάσεις για την παραγωγή και την κατανάλωση των αγαθών
λαμβάνονται από την κυβέρνηση τότε έχουμε μια κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία. Το
κράτος προγραμματίζει τί, πώς και για ποιόν θα παραχθεί. Προϋπόθεση αυτής της
πρακτικής είναι η κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία (π.χ. πρώην χώρες υπαρκτού
σοσιαλισμού).

 Η μικτή οικονομία
Στις περισσότερες οικονομίες του κόσμου το κράτος και ο ιδιωτικός τομέας
συνυπάρχουν και λειτουργούν ταυτόχρονα στην οικονομία. Το κράτος, με την
φορολογική και νομισματική πολιτική, αναδιανέμει το εισόδημα, παρέχει υπηρεσίες και
αγαθά και ρυθμίζει τον τρόπο λειτουργίας των αγορών. Στην περίπτωση αυτή έχουμε
μικτή οικονομία.
Φιλελευθερισμός ή Παρεμβατισμός;
 Adam Smith εναντίον Νεοκλασικής Πολιτικής Οικονομίας –
 «Η αγορά γνωρίζει καλύτερα» … δεν χρειάζεται η δική μας παρέμβαση, η
παρέμβαση του κράτους. Οι συντελεστές της αγοράς, χωρίς ό ένας να
ξέρει τον άλλον, τα κάνουν όλα καλά!
 Ο Smith είναι ίσως ο πατέρας του σύγχρονου φιλελευθερισμού

 Ο Keynes, μεγάλος οικονομολόγος στην εποχή του μεσοπολέμου, ο

θεωρητικός της κρίσης του ’29, υποστηρίζει ακριβώς το αντίθετο:
«αν δεν υπάρχει ισορροπία μεταξύ αποταμίευσης και
κατανάλωσης το σύστημα καταρρέει».
 Αυτή τη ρύθμιση μπορεί να την κάνει το Κράτος, ελέγχοντας τις δημόσιες
δαπάνες και, συνεπώς, τη σχέση αποταμίευσης κατανάλωσης.
 Ο Keynes είναι ίσως ο πατέρας του κρατικού παρεμβατισμού
 Ο Keynes ήταν υπέρ της μεικτής οικονομίας

Οι αποτελεσματικές κατά Pareto

κατανομές
 Vilfredo Pareto: Θεωρητικός της Νεοκλασικής Πολιτικής
Οικονομίας

 Οι αποτελεσματικές κατά Pareto* κατανομές:

 Μια κατανομή εμπορευμάτων ή πόρων είναι κατά
Pareto αποτελεσματική όταν δεν υπάρχει δυνατότητα
μεταβολής της η οποία να ωφελεί έστω και ένα άτομο
χωρίς να ζημιώνει κανέναν.
Το 1ο θεμελιώδες θεώρημα
της Νεοκλασικής Πολιτικής Οικονομίας (Ν.Π.Ο.)
 Ο τέλειος ανταγωνισμός σε όλους τους κλάδους συνάδει
με την κατά Pareto αποτελεσματική χρήση των
διαθέσιμων πόρων μιας οικονομίας

 p=MC (δηλαδή η τιμή ενός προϊόντος ισούται με το

οριακό κόστος σε κάθε κλάδο). Πράγμα που είναι εφικτό
μόνο όταν έχουμε:
 Τιμές ισορροπίας σε κάθε αγορά
 Μη θετικές οικονομίες κλίμακας
 Καμία «εξωτερικότητα»

Γιατί τέλειος ανταγωνισμός;

 Επειδή διαφορετικά το p>MC…

 Οι τιμές δεν αντανακλούν μόνο τα κόστη ευκαιρία αλλά

και κάτι άλλο:
 Την μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή ισχύ επί των τιμών
 Μη ανεξαρτησία της ζήτησης από την προσφορά

Οριακό κόστος: Δείχνει την αύξηση του συνολικού κόστους που

προκύπτει από την παραγωγή μιας πρόσθετης μονάδας προϊόντος.
Γιατί “Ισορροπία” στις αγορές;

 Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να υπάρξει αποτελεσματικότητα

 Θα υπάρχουν καταναλωτές που θέλουν να δώσουν

παραπάνω και δεν μπορούν!

 Σπατάλη παραγωγικών συντελεστών…

Μη θετικές οικονομίες κλίμακας

 Οικονομίες κλίμακας: Έστω συνάρτηση παραγωγής
Q = f (K, L).
 Αυξάνουμε κατά Χ% τα K και L και αυξάνεται η παραγωγή
Q κατά Υ%
 Υ>Χ → θετικές οικονομίας κλίμακας

 Υ<Χ → αρνητικές οικονομίας κλίμακας

 Υ=Χ → σταθερές οικονομίας κλίμακας

 Με Θετικές οικονομίες κλίμακας το μέσο κόστος

παραγωγής βαίνει μειούμενο (AC = μέσο κόστος)
  Μονοπωλιακές τάσεις – φυσικό μονοπώλιο
Εξωτερικότητες
 Όταν υπάρχουν μεταβλητές στην συνάρτηση ωφέλειας-παραγωγής
που
 (α) δεν ορίζει ο καταναλωτής-παραγωγός και
 (β) δεν προσδιορίζονται μέσω της αγοράς

 Εξωτερικότητα στην κατανάλωση

 Θετική: Αλτρουισμός
 Αρνητική: Ζήλεια

 Εξωτερικότητα στην παραγωγή

 Θετική: Μηλιές και μελίσσια
 Αρνητική: Χημικά και αλιεία

Η έννοια της Γενικής Ισορροπίας

στο 1ο Θεώρημα της Ν.Π.Ο.
 Μια οικονομία που αποτελείται μόνο από τέλεια
ανταγωνιστικούς κλάδους, με τον κάθε ένα σε ισορροπία
(δηλαδή σε κάθε κλάδο το p = MC), κατανέμει
αποτελεσματικά τους παραγωγικούς συντελεστές της,
δηλαδή τους υλικούς και ανθρώπινους πόρους της, σε
αυτόν.

 Αυτή η κατάσταση αναφέρεται και ως γενική ισορροπία.

Η λογική του 1ο Θεωρήματος
της Ν.Π.Ο. (2)
 Αν όλοι οι δρώντες μεγιστοποιούν την ωφέλειά τους, και
το κόστος μιας μικρής αλλαγής σε ότι κάνει ο καθένας
ισούται με το όφελος από μια τέτοια αλλαγή, τότε όσο δεν
υπάρχουν εμπόδια στην ιδιωτική πρωτοβουλία και τις
συναλλαγές, η ωφέλεια του κάθε ατόμου θα είναι μέγιστη
δεδομένης της ωφέλειας των υπολοίπων.

 Όμως αυτός είναι ταυτόχρονα και ο ορισμός της κατά

Pareto αποτελεσματικότητας και ο ορισμός της γενικής
ισορροπίας στην οποία η τιμή ισούται με το οριακό κόστος
και η ζήτηση ισούται με την προσφορά σε όλες τις αγορές.

Κριτική στο 1ο Θεώρημα της Ν.Π.Ο.

 Δεν μας λέει ότι οι ανταγωνιστικές αγορές θα συγκλίνουν

απαραίτητα σε μια γενική ισορροπία.
 Δεν έχουμε αποδείξεις (αγοραίες) ούτε και εγγυήσεις
για την επίτευξη της γενικής ισορροπίας.

 Στην καλύτερη περίπτωση, η μαθηματική ανάλυση μπορεί

να αποδείξει ότι (κάτω από δεσμευτικούς περιορισμούς)
μια τέτοια ισορροπία θα υπάρχει και, βεβαίως, ότι αν η
οικονομία βρεθεί σε αυτήν τότε θα προκύψει μια κατά
Pareto αποτελεσματική κατάσταση.