NÚT BUỘC STANIUS

I. MỤC TIÊU
1. Thuộc nguyên tác của thí nghiệm
2. Thực hiện được các thao tác tiến hành thí nghiệm theo trình tự
3. Mô tả và giải thích được hiện tượng khi thắt từng nút trên tim ếch
II. NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Đại cương
Trên người, tim co bóp nhịp nhàng theo một tần số nhất đinh, được gọi là
nhịp tim. Nhịp tim thường được khởi động nhờ nút xoang nhĩ (S- A) ngoài nút
xoang nhĩ còn có các nút khác như : nút nhĩ thất (A-V) và bó His cũng tự phát
xung động nhịp nhàng, nhưng vối tàn số thấp hơn và không phải những nút khởi
động nhịp tim tốt.
Trên ếch, tương tự với nút S-A là hạch Remak nằm ở xoang tĩnh mạch
chủ, ứng với nút A-V là hạch Bidder nằm ở vách liên nhĩ thất, ứng với bó His là
lưới Gaskell. Ngoài ra ếch còn có hạch Ludwig nằm sát trên hạch Bidder, có tác
dụng ức chế hạch Bidder.
2. Nguyên tắc
Dùng chỉ buộc thắt để tách từng nút tự động của tim ếch và quan sát hoạt
động của tim, xác định vai trò của các nút tự động đối với hoạt dộng của tim ếch
3. Phương tiện và vật liệu dạy học
- Ếch khỏe trọng lượng 200 - 250 g/ con
- Bộ đồ mổ ếch gồm: kéo, chỉ khâu, bông, phẫu tích, khăn.
- Bàn mổ ếch
- Khay men
4. Các bước tiến hành kỹ thuật
- Chuẩn bị dụng cụ, súc vật thí nghiệm
Có đầy đủ dụng cụ, khô, sạch theo yêu cầu
- Phá tủy ếch
Xác định đường nối hai mắt giả, đặt mũi dùi vuông góc với điểm giữa
đường nối hai mắt giả, chọc mũi dùi xuyên qua xương sọ (chú ý làm nhẹ nhàng)
Lách mũi dùi xuống ống tủy, luồn dùi vào ống tủy để phá tủy ếch. Khi đó các
chi của ếch sẽ duỗi thẳng ra, cơ mền nhũn nhưng ếch không chết
- Bộc lộ tim ếch
+ Đặt ếch lên bàn mổ, cắt bỏ da, cơ vùng ngực. Quan sát thấy tim ếch trong màn
ngoài tim vẫn đập đều. Dùng kéo cắt bỏ màng ngoài tim ếch để bộc lộ tim ếch.
Tim ếch vẫn co bóp nhịp nhàng, đều đặn
- Tiến hành các nút buộc
+ Nút buộc 1: luồn một sợi chỉ dưới quai động mạch chủ. Lật ngược tim ếch
thắt chặt sợi chỉ tại nơi giáp giữa xoang nhĩ và tâm nhĩ
+ Quan sát hiện tượng và giải thích hiện tượng
+ Nút buộc 2: Lật tim ếch vào vị trí cũ, luồn sợi chỉ vào rãnh liên nhĩ thất và
thắt lại
+ Quan sát hiện tượng và giải thích hiện tượng
- Viết báo cáo thực hành theo nhóm.
 PHÂN TÍCH CUNG PHẢN XẠ TỦY Ở ẾCH
I. MỤC TIÊU
1. Thuộc nguyên tắc của thí nghiệm
2. Làm được thí nghiệm theo đúng trình tự
3. Giải thích được từng hiện tượng khi phá bỏ từng cơ quan bộ phận của cung
phản xạ tủy.
II. NỘI DUNG BÀI HỌC
1. Đại cương
Phản xạ là sự đáp ứng của cơ thể khi có kích thích được thực hiện với sự
tham gia bắt buộc của hệ thần kinh. Cơ sở giải phẫu của phản xạ là cung phản xạ
xũng như các loại phản xạ khác, cung phản xạ tủy gồm có 5 bộ phận:
- Bộ phận nhận cảm: da, cân, niêm mạc
- Đường truyền vào: sợi thần kinh cảm giác (hay sợi thần kinh hướng tâm)
- Trung tâm phân tích: chất xám tủy
- Đường truyền ra: sợi thần kinh vận động (hay sợi thần kinh ly tâm)
- Cơ quan đáp ứng: cơ, tuyến
Phản xạ chỉ đưuọc thực hiện khi cung phản xạ còn nguyên vẹn về mặt
chức năng. Nếu một trong năm bộ phận của cung phản xạ bị tổn thương thì phản
xạ sẽ không thực hiện được
2. Nguyên tác
Gây phản xạ co gấp chân ở một con ếch tủy rồi lần lượt phá bỏ từng bộ
phận của cung phản xạ tủy để quan sát hiện tượng
3. Phương tiện và vật liệu dạy học
- Động vật thí nghiệm: ếch to, khỏe mạnh, trọng lượng từ 200 - 250 g/con
- Bộ dụng cụ phẫu thuật: kéo, phẫu tích, dùi phá thủy.
- Giá treo ếch
- Chậu thủy tinh
- Bông và giất thấm
- Dung dịch H2SO4: 0.5%, 1%, 2%, 3%, 4%, 5%.
- Dung dịch Novocain 1%
4. Các bước tiến hành kỹ thuật
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ, hóa chất, súc vật thực nghiệm
Bước 2: Làm ếch tủy (cắt bỏ hệ thần kinh trung ương phía trên)
- Luồn một ngàng kéo to vào miệng ếch rồi cắt bỏ hàm trên ở ngang phía sau hai
mắt, đường cắt sẽ loại bỏ được phần thần kinh phía trên từ hành não trở lên, Khi
đó ếch chỉ còn lại tủy sống và được gọi là ếch tủy
- Dùng móc móc vào hàm dưới của ếch rồi treo lên giá ở tư thế thẳng đứng
- Dùng nước sạch rửa sạch nhớt ở da ếch
- Lấy vải gạc lau khô da ếch trước khi kích thích
Bước 3: Tìm ngưỡng kích thích (gây phản xạ co gấp chân ếch)
- Lấy một mẩu giấy thám nhúng vào dung dịch H2SO4 rồi đặt lên bàn chân sau
của ếch và quán sát. Thử với nồng độ tăng dần, mới đầu là dung dịch H 2SO4
0.5% rồi tăng dần nồng độ cho đến khi chân ếch co gấp lại khi kích thích
- Nồng độ dung dịch acid H2SO4 gây được oharn xạ co gấp chân ếch, đó chính là
nồng độ ngưỡng kích thích.
- Sau khi tìm được ngưỡng, rửa sạch acid trên da ếch nơi kích thích
Bước 4: Phá bỏ từng bộ phận của cung phản xạ tủy
- Phá bỏ bộ phận nhận cảm:
+ Dùng kéo cắt da một đường vòng quanh một bên cổ chân ếch, rồi lột bỏ hết da
bàn chân đó đi
+ Đặt một mẩu giáy thấm nhúng dung dich H 2SO4 ở nồng độ ngưỡng kích thích
lên phận bàn chân ếch đã bị lột da
Quan sát hiện tượng và giải thích hiện tượng
+ Rửa sạch ngay acid trên da chân ếch, dùng cải gạc lau khô
+ Thử lại bằng cách đặt giấy thấm nhúng dung dịch H 2SO4 ở nồng độ ngưỡng lên
chân trước cùng bên của ếch và quan sát thấy chân ếch vẫn co
+ Rửa sạch ngay acid trên da chân ếch và lau khô
- Phá bỏ đưỡng dẫn truyền
+ Dùng kéo con cắt da dọc theo xương đùi ở chân sau còn nguyện vẹn chưa bị
lột da, bóc tách nhẹ nhàng lớp cơ để tìm dây thần kinh đùi. Dây thần kinh đùi
giống như sợi chỉ trắng nằm trong một khe dọc theo đùi xen lẫn các bó cơ có
màu trắng nhạt
+ Luồn một sợi chỉ dưới dây thần kinh đùi. Đặt một miếng bông thấm dung dịch
Novocain 1% dưới dây thần kinh. Sau đó cứ 30 giây một lần đặt giấy thấm
nhúng dung dịch H2SO4 nồng độ ngưỡng kích thích lên bàn chân ếch dưới chỗ
bộ lộ thần kinh đùi và quan sát. Mới đầu thấy vẫn có hản xạ co gấ chân, quan sát
cho đến khi phản xạ co gấp chân không xuất hiện nữa. Ngay sau đó đặt giấy
thấm nhúng dung dịch H2SO4 lên da lưng ếch trên chỗ bộc lộ thân kinh đùi, cứ
sau mỗi 30 giây một lần lúc đầu chân ếch còn phản xạ co gấp, về sau không xuất
hiện phản xạ nữa
+ Rửa sạch ngya acid trên da chân ếch, lau khô da
+ Thử lại phản xạ bằng cách đặt mẩu giấy thấm dung dịch H 2SO4 nồng độ
ngưỡng lên da chân trước của ếch, quan sát rồi rửa sạch ngay
+ Dùng dùi phá tủy luồn vào ống xương sống để phá tủy ếch, sau đó đặt mẩu
giấy thấm nhúng dung dịch H2SO4 nồng độ ngưỡng (thậm chí nồng độ trên
ngưỡng) lên da ở bất kỳ vị trí nào của ếch
+ Quan sát hiện tượng và trạng thái ếch sau khi phá tủy
Chú ý: nếu các lần thử phản xạ sau mà ở nồng độ ngưỡng không gây đáp ứng thì
pahri thử lại ở nồng độ cao hơn
5. Viết báo cáo và giải thích hiện tượng
Sinh viên viết báo cáo theo nhóm, sau khi thực hành thí nghiệm quan sát
hiện tượng xảy ra, dựa vào kiến thức lý thuyết đã học, tự giải thích các hiện
tượng