ÜRE TAYİNİ

Üreolitik organizmaların karaciğerinde oluşan üre, döngüsel bir mekanizma ile

ATP’ye gereksinim göstererek zehirli olmayan( nontoksit ) bir madde halinde kan yolu ile
taşınarak böbreklere getirilir ve idrarla dışarı atılır. Yapısında iki tane azot ( nitrojen)
bulunmaktadır. Üre tayini için yapılan deneylerin temeli yqapısında bulunan azotların
belirlenmesidir. Bu nedenle yapılan ölçüm temelde azot tayini olduğundan ölçülen değere kan
üre nitrojeni anlamına gelen BUN ( Blood Urea Nitrogen ) adı verilir.

Deneyin Prensibi:

Kan üre nitrojenini ( BUN ) belirlemede dolaylı bir yöntem olan Üreaz
yönteminde subsrat olarak üreyi kullanan üreaz enziminden faydanılmaktadır. Üreaz etkisi ile
açığa çıkan amonyak Nessler ayıracı ile tepkimeye sokulmakta oluşan renkli bileşiğin renk
şiddeti, 505 nm de spektrofotometrik olarak ölçülmektedir.

O
 Üreaz H2O
H2N- C- NH2 +H2O 2NH3 +CO2 2NH4+ +CO32-

Ayıraçlar:

1-Stok Amonyum Sülfat: Saf amonyum sülfattan ( 100 C de kurutulmuş durumda ), 0.236 g
tartılır. Bu 75 mL saf suda çözülür, üzerine 1-2damla derişik H2SO4 konulur ve 100 mL’ye
tamamlanır. Bu çözeltideki azot konsantrasyonu 0.3 mg/mL dir.

2-Günlük çalışma standardı: 1 mL stok amonyum sülfat çözeltisinden alınarak 50 mL’ye

tamamlanır. Bu çözeltinin derişimi 0.01 mg/mL nitrojendir.

3-Standart Üre: 322 mg üre tartılır ve 500 mL’de çözülür. Üzerine 1-2 damla kloroform
eklenir. Bu çözeltide 0.3 mg/mL üre nitrojeni vardır.

4-Nessler Ayıracı: 500 mL’lik bir balona 10 mL saf suda eritilmiş 15 g KI konur ve 11.25 g
iyot bu eriyikte eritilir. Daha sonra 15 g civa tartılır, her eklemede karıştırılarak ve soğutma
işlemine tutularak hazırlanmış olan eriyik 100 mL’LİK bir balona aktarılır. Bu çözelti içinden
5 mL alınır ve %1 lik nişasta ile serbest iyotun olup olmadığı aranır. Serbest iyotun varlığını
gösteren mavi renk oluşuncaya kadar iyot eriğinden ( iyot eriği: 1.5 g KI birkaç mL suda
çözülür. Üzerine 1.2 g iyot konur ) damla damla eklenir. 1 ml için harcanan iyot miktarı
hesaplanır, gereken oranda iyot çözeltisi ana çözeltiye eklenir. Saf su ile 100 mL’ye
tamamlanır. Daha önceden hazırlanmış %10 luk NaOH ( 485 mL %10 NaOH üzerine )
eriyiğin tamamı eklenir, iyice karıştırılır ve berraklaşması beklenir. Kullanılan %10 NaOH ‘ın
titre edilmiş olması gereklidir.

5-%10 Çinko sülfat: 10 g çinko sülfat 100 mL saf suda çözülür.

6-0.5 N NaOH

7-%3 Sodyum sülfat: 3g Na2SO4.3H2O tartılır. 100 mL saf suda çözülür.

8-Üreaz: 25 mg Üreaz , 1 mL saf syda çözülür ve hemen kullanılır.

Standart Eğrinin Çizimi

7 adet deney tüpü alınır, aşağıda tabloda belirtilen şekilde ayıraçlar pipetlenir.

Tüp No Kör 1 2 3 4 5 6
Günlük Standart - 0.5 . 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0
Saf Su 7.0 6.5 6.0 5.0 4.0 3.0 2.0
Nessler 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0
Konsantrasyon ( mg/dL ) - 5 10 20 30 40 50

Her tüp iyice karıştırılarak 10 dk. Bekletilir. Oluşan renk şiddeti 505 nm dalga
boyunda spektrofotometrede okunarak eğri çizilir.

Örnek Çalışması

3 adet santrifüj tüpü alınır kör , standart ve örnek olarak işaretlenir. Aşağıdaki
tabloya göre işaretleme yapılır.

Kör Std Örnek

Sodyum Sülfat ( mL ) 3.2 3.0 3.0
Üreaz ( mL ) 0.2 0.2 0.2
Serum ( mL ) - - 0.2
Standart ( 0.3 mg/mL ) - 0.2 -

Tabloya göre pipetleme yapıldıktan sonra , karıştırılan tüpler 37 C de 30 dk

bekletilir. Karıştırma işlemine aralıklı olarak devam edilir. Bu bekletme işleminden sonra her
tüp içerisine önce 0.3’er mL 0.4 N NaOH sonra 0.3’er mL çinko sülfat çözeltisi eklenir.
Tüpler karıştırılır. Karıştırılan tüpler 10 dakika santrifüj edilir. 3 adet temiz deney tüpü
alınarak üzerleri “Kör” , “Std” ve “Örnek” olmak üzere işaretlenir. Bu yeni işaretlenmiş
deney tüplerine 5.0’ er mL saf su konur. Daha sonra deney tüplerine kendilerine ait berrak
süzüntüden ( santrifüj işleminden elde edilen berrak süzüntülerden ) 2.0’ şer mL alınarak
eklenir. Daha sonra her tüp içerisine 1.0’ er mL Nessler ayıracı eklenir. Karıştırıldıktan sonra
10 dk. Bekletilir. 505 nm de spektrofotometrik olarak değerlendirilir. % mg BUN aşağıdaki
formülden veya standart üre eğrisinden bulunur.

Örneğin Absorbansı
% mg BUN = x Std derişimi
Standart Absorbansı

Normal Değerler: 10-18 mg/dL serum ( BUN )