LİLİTH'İN ANLATILMAMIŞ HİKAYESİ

Filmler, TV, kitaplar, çizgi romanlar veya video oyunları gibi ürkütücü medyadan hoşlanan biriyseniz,
Lilith figürüyle karşılaşmış olabilirsiniz. Kaynağa bağlı olarak, onu Adem'in Havva'dan önce gelen
gerçek ilk karısı, belki de ilk vampir ya da erkeklere seksi rüyalar veren bir succubus olarak tanıyor
olabilirsiniz. The Chilling Adventures of Sabrina'da o, vampir bir lise öğretmeni kılığına girmiş
Şeytan'ın Cariyesidir. Yahudiyseniz, onu bebekleri yiyen bir iblis olarak düşünebilirsiniz. Başkalarına
göre, ezilen kadınlığın, hatta bir tanrıçanın sembolü olabilir ve hatta müslümanlar için alkarısı olarak
tanımlayabiliriz.

Ama bilmediğin şey onun nereden geldiği. Adem'in ilk karısı olduğu bilindiği için İncil'den geldiğini
varsaymak kolay olabilir ve Adem kesinlikle İncil'dendir. Durum buysa, "Lilith" kelimesinin İncil'de
yalnızca bir kez geçtiğini ve Adem veya Havva ile hiçbir ilgisi olmadığını öğrenmek sizi şaşırtabilir.
Lilith, aslında, muhtemelen hiç Yahudi değildir ve çok zaman, çok kaynak ve çok yorum içeren
karmaşık bir kökene sahiptir. Böyle bir replikle kolayca cezbedilecek türden biriyseniz, şeytanların
çekici annesi Lilith hakkında bilmediğiniz bazı şeyler var.

LİLİTH NASIL BİR FİGÜR?

İncil'deki Yaratılış kitabının ilk birkaç bölümünü okursanız, insanların yaratılışına dair biraz farklı iki
açıklama olduğunu fark edeceksiniz. İlki, Yaratılış 1:27'de, Tanrı'nın hem erkeği hem de kadını aynı
anda kendi suretinde yarattığını söyler. Ancak 2. Bölüm, Tanrı'nın Adem'i çamurdan yaptığı ve
ardından Havva'yı kaburga kemiğinden yaptığı daha tanıdık genişletilmiş versiyonu verir. Belgesel
hipotez olarak bilinen bir eleştirel analiz biçimini benimseyen birçok Kutsal Kitap bilginlerine göre,
bunun nedeni bu iki versiyonun iki farklı geleneği temsil etmesidir - biri kozmik, kişisel olmayan bir
Tanrı tasavvur eden bir gruptan, diğeri ayrı bir gruptan. Bununla birlikte, haham Yahudiliği
geleneğinde, iki hikayenin birbirinin tekrarı olmadığı, aksine iki farklı kadını içeren iki ayrı olay olduğu
inancı giderek yaygınlaştı: Birincisi, tıpkı erkek gibi kilden yapılmış bir kadın. adı Lilith, ikincisi ise
erkeğin kaburga kemiğinden yapılmış Havva adında bir kadın. Yaratılış Rabbah adlı erken dönem
haham yorumu, Adem'in Havva'dan önce bir karısı olduğuna atıfta bulunur, ancak bildiğimiz şekliyle
Lilith efsanesinin şekillenmesi birkaç yüzyıl daha alacaktır.

LİLİTH ASLINDA SADECE ÜSTÜN OLMAK İSTEDİ

Modern bir okuyucunun Lilith efsanesi olarak tanıyacağı şeyin en eski versiyonu, MS 8. ve 11.
yüzyıllar arasında yazılmış, Ben Sirah'ın Alfabesi olarak bilinen hicivli atasözleri koleksiyonundan gelir.
Lilith'in hikayesine inanmayı başaran uyumlu bir bütün, daha çok İncil'e ve daha az batıl inançlı
hissettiriyor.

Ben Sirah'a göre, Tanrı erkeğin yalnız kalmasının iyi olmadığını söylediğinde, tıpkı Adem'i yaptığı gibi
Lilith adında bir kadını topraktan yarattı ve onu kendine eşit yaptı. Ortaçağ Yahudileri için sorunun
başladığı yer burasıdır, çünkü o, özellikle yatak odası bölümünde Adem'e boyun eğmeyi reddetmiştir.
(Tamam, evet, dışarıda yaşadılar, ama anladınız.) Lilith, Adam'a özellikle, her şey verimli ve çoğaltıcı
olduklarında tepede yatmak istediğini söyler. Adam hayır diyor, çünkü o üstün, bu yüzden hem
gerçek hem de mecazi olarak her zaman en üstte olmalı. Lilith doğal olarak eşit olduklarını çünkü
ikisinin de Tanrı'nın suretinde topraktan yaratıldığını söylüyor. Adam taviz vermeyi reddediyor ve bu
yüzden Lilith Tanrı'nın konuşulmaz gerçek adını haykırıyor - popüler efsanelerde kelimenin tam
anlamıyla patlamaya hazır bir etkisi olan bir lanet - ve uçup gidiyor. Evet, uçar. Bu, kuşkusuz,
Dünya'da kelimenin tam anlamıyla dağılan ilk ilişki için oldukça dramatik bir yol, ancak yine de
örneğin Midsommar'dan daha az travmatik.

BEBEĞİNİZİ LİLİTH’İN ETRAFINDA BIRAKMAYIN

Efsane, Adem Tanrı'ya, kendisi için yarattığı kadının uçup gittiğini söylediğinde, Tanrı'nın onu geri
almak için üç melek - Senoy, Sansenoy ve Semangelof - gönderdiğini söylüyor. Onu Kızıldeniz'in
ortasında, etrafı iblislerle çevrili olarak buldular ve yeni rolünde, yani lilim olarak bilinen günde
yüzden fazla canavarı doğururken istihdam edildi. Melekler ona Tanrı'nın mesajını iletirler: Adem'e
dönebilir, zararı olmaz, faul olmaz, yoksa Tanrı her gün 100 çocuğunu öldürür. Lilith reddeder ve
vahşi doğada bir iblis, canavarların annesi ve çocukların saldırganı olarak yaşamaya devam eder.
Erkek çocukların sekiz günlük olana kadar Lilith'in saldırılarına karşı savunmasız oldukları
düşünülüyordu, bu noktada sünnet edilecekleri ve bu nedenle Tanrı'ya adanacakları düşünülüyordu.
Kız çocukları 20 gün boyunca Lilith'in insafına bırakıldı. Ancak şeytan, onu yakalamak için gönderilen
üç meleğin isimlerinin yazılı olduğu sihirli muskalarla uzak tutulabilirdi. Bir muska tarafından bir insan
çocuğundan kovulduysa, kana susamışlığını kendi çocuklarından birine harcamak zorunda kalacaktı.
(Belki de söylemeye gerek yok, Allah bir kadın yaratmak için tekrar elini denediğinde, kimin kimin
patronu olduğunu daha iyi anlamak için onu Adem'in kaburga kemiğinden yaptı. Bu, toplum olarak
kesinlikle insanlar için iyi gitti.)

Bu şekilde, Ben Sirah hikayesi, Lilith'in bebek öldüren bir iblis, Adem'i baştan çıkaran biri ve Adem'in
ilk karısı olarak var olan geleneklerini uzlaştırmayı başarır.
Meleklerle Lilith arasında bir anlaşma yapılır…

Anlaşmaya göre 3 meleğin isimlerinin yazılı olduğu muska olmayan bir çocuğu
öldüremezse,nöfkeden kendi çocuklarından birini öldürecektir. Günümüzde bile bu efsaneden
etkilenen Museviler, bebeklerini Lilith’in kötülüklerinden korumak için bir inanış olarak, Lohusa
kadınlar akşamları evde yalnız bırakılmaz, yastık altına bıçak ve muskalar konur ve çamaşır ipinde
çocuk bezi bırakılmaz, lohusalar saçlarına kırmızı kurdele bağlarlar, kırmızı renkli lohusa şerbetlerini
kaynatılarak içerler. Çünkü Lilith'in lohusayı görüp o evde çocuk olduğunu anlayıp saldırmasından
korkarlar. Anlatımın başka versiyonlarında ise Hz. Eyüp'e eziyet etmek için çocuklarını öldüren iblis
ya da Türk mitolojisindeki lohusa kadınların çocuklarını boğarak öldüren Al-bız( Al karısı) aynı kişidir.
Anadolu kültürüne israiliyat olarak yerleşen, kötü şanstan korunmak ve çocuklarının kaderleri iyi
olsun diye lohusa kadınlar yıkadıkları çocuklarının bezlerini dışarıya asmaz ve lohusa şerbeti içerler.
Ve… Yahudi kadınlar kocalarının Lilith’in emrindeki Succu-bus tarafından rüyalarda ortaya çıkan ve
genellikle cinsel yollarla erkekleri baştan çıkarmak için bir kadın şeklini alan, iblis veya doğaüstü
varlık. (erkek karşılığı incubus) tarafından büyülenmesin, tahrik edilmesin ve baştan çıkarılmasın diye
yatak odası duvarlarına 11 rakkamı ve “Havva içeri Lilith dışarı “ yazarak Senoy, Sansenoy ve Seman-
gelof adlı 3 meleğin sembollerini işlerler ve çemberin içine de şu sözler yazılır "Âdem ve Havva içeri
gel, Lilith, dışarı çık!"

Tüm bu önlemlere karşın yine de Lilith bir yolunu bulup çocuğa ulaşabilir ve çocuğu sevmeye
başladığında çocuk uykusunda kahkahalar atmaya başlar. Bu teh­likenin önüne geçmek için uyuyan
çocuğun dudaklarına parmaklarla vurulur böylece, Lilith çocuğu terk edip kaybolur. Modern tıpta bu
durum, sağlıklı olan bir bebeğin 1 yaş öncesi hiçbir ön belirti göstermeden ve başka tıbbi nedenlerle
açıklanamayacak bir biçimde uyku sırasında beklenmedik bir biçimde ölmesi “Ani Bebek Ölümü
Sendromu (ABÖS)” (Sudden Infant Death Syndrome, SIDS) veya Watch-night gece nöbeti olarak
tanımlanır.

LİLİTH ORJİNAL OLARAK YAHUDİ OLMAYABİLİR

Lilith'in kökenleri, bugün onun hakkında nasıl düşündüğümüzü tanımlayan ortaçağ geleneklerinden
çok önce ve hatta İbranice İncil'in çoğu yazılmadan önce uzanıyor. Lilith figürü, MÖ yedinci yüzyıla
kadar uzanan çeşitli Mezopotamya canavarları tarafından bilgilendirilmiş gibi görünüyor. Lilith
benzeri bir canavara olası bir gönderme, tanrıça İnanna'nın bahçesinde büyüyen bir ağaca musallat
olan bir ruh olduğu Sümer Gılgamış Destanı'nda bulunabilir. Suriye'nin kuzeybatısındaki Arslan Taş'ta
MÖ yedinci yüzyıldan kalma tılsımlar bulundu. Lilith'e karşı da koruyucu sihir kullanıyor gibi
görünüyor.

Bununla birlikte, belki de Yahudi mitolojisi üzerindeki en büyük etki, Asur iblisleri Lilu, Lilit ve Ardat
Lilit olacaktır; bunlardan ikincisi, Lilith'in Yahudi fikirlerini en çok etkileyen özel isimdir. Lilit kelimesi,
"Alu" veya iblis kelimesiyle ilgili olan Akadca bir kelime olan Lilu'nun dişil versiyonu gibi görünüyor.
Hem erkek hem de dişi olan bu tür iblisler Asur, Sümer ve Babil edebiyatında görülür. Bazı bilginler,
kelimenin İbranice "gece" anlamına gelen "layil" kelimesiyle - dolayısıyla Lilith'in gecenin tanrıçası
veya şeytanı olarak ünlenmesiyle - ilişkili olduğuna inanırken, diğerleri bunun Sümerce "rüzgar"
anlamına gelen "lil" kelimesinden geldiğini iddia ediyor. veya "hava", orijinal Lilit'i bir fırtına iblisi
yapar. Ben Sirah gibi eserler tarafından derlenen efsanelerden önce, Lilith muhtemelen öncelikle ıssız
ve vahşi alanlarda sinsice dolaşan kanatlı bir iblis olarak görülüyordu.

ÇOCUĞUNUZU LİLİTH'TEN NASIL KORUMALISINIZ

Ben Sirah Alfabesinde donan Lilith hikayesinin son versiyonundan çok önce, Lilith, iblisi MS altıncı
yüzyıldan beri kovmak için tasarlanmış kaseler ve tılsımlar üzerindeki büyülü yazıtlarda bulunabilir.
Küçük çocukları Lilith'in elinden korumak için Senoy, Sansenoy ve Semangelof veya bazen peygamber
İlyas. Bu tılsımlardan Ben Sirah'ta bahsedilmiştir ve aslında, hikaye muhtemelen aksi halde oldukça
batıl inanç ve sihir ağırlıklı tılsımlar için daha dini bir gerekçe vermek için vardır. Üç melek ayrıca,
çocuk odalarının duvarlarında, tılsımlarda ve diğer tılsımlarda tasvir edilmiştir; burada kendilerinin
biraz korkunç hayvanlar olarak tasvir edildiği, bacaklarının yerine horoz kafaları ve yılanların olduğu
gösterilmiştir. Diğerleri, Lilith'i çeşitli Yahudi atalarının ve aydınlarının isimleriyle çevrili zincirlerle
bağlı ve çaresiz olarak tasvir ediyor. Lilith'i evden kovmak amacıyla yazılmış kaselerde bulunan bazı
dualar boşanma kağıtları şeklinde yazılmıştı, bilirsiniz, bir seçimdir.

Çocukları Lilith'ten koruma ihtiyacı o kadar yaygın bir fikirdi ki, bazı insanlar "ninni(İngilizce Lullaby)"
kelimesinin aslında bebeklerin duvarlarına asılan muskaların üzerindeki "Lilith, abi!" sözlerinden
türediğini iddia ediyor. bu da "Lilith, git!" anlamına gelir. (Bu neredeyse kesinlikle doğru değil -
"lullaby" muhtemelen "sessizlik" kelimesiyle ilgilidir ve nihayetinde onomatopoetik kökenlidir - ama
düşünmesi oldukça eğlencelidir.)

PEKİ GÜNÜMÜZ?

Dikkat…Ne kadar ironiktir ki…Buckingham sarayının ve güneş batmayan İngiliz imparatorluğun

kraliçesi 2. Elizabete’e babasıYork dukü 6.George tarafından annesinin ismi olan Lilibeth yani Lilith
lakabını verilmiştir ve bu isim kraliyet ailesinin takma adı olduğunu söylemekte yarar var. Tesadüf
odur ki ..2. Elizabeth'in torunu İngiltere kraliyet ailesi'ndeki üst düzey görevini terk ederek ABD’ye
yerleşen Sussex dükü Prens Harry ile eşi düşes Meghan Markle yeni doğan kızlarına Lilibet adını
vermişlerdir.