Atomun Yapısı

Atomun Yapısı
Parçacıklarım
• Elementtir adım,
• Her yerde aynıdır yapım.
• Etkileşince atomlarım,
• Bütün gibi görünür yapım.
• Peki atomlarımın
• Var mıdır küçük parçacıkları?
• Anlamak isterseniz bu gerçeği,
• Kumaşa sürtün beni.
• Dışardan olunca etki,
• Hemen belli ederim kendimi,
• Düşünün nasıl elektriklendiğimi.
• Cam bilyeyi ipek kumaşa sürttüğümüzde cam bilyenin atomları ile
kumaşın atomları arasında parçacık alışverişi gerçekleşmiştir. Diğer bir
ifade ile cam bilyeyi oluşturan atomların parçacıklarının bir kısmı ipek
kumaşa geçmiştir.
• Yün kumaşı oluşturan atomların parçacıklarının çok az bir kısmı ise
balona geçmiştir.
• Atomu oluşturan bu parçacıklar proton, nötron ve elektronlardır.
• Nötron ve protonlar atomun merkezinde
bulunur. Nötron ve protonların bulunduğu bu
kısım çekirdek olarak adlandırılır.
• Elektronlar ise çekirdeğin etrafında yer alır.
• Atomu oluşturan parçacıklar farklı yüklere
sahiptir. Farklı yüke sahip bu parçacıklar
birbirini etkileyerek bir arada bulunur ve
atomu oluşturur.
• Atomda bulunan yükler negatif ve pozitif yük
olarak adlandırılır. Negatif yük elektronun,
pozitif yük ise protonun yükünü temsil
etmektedir.
• Nötron ise atomun merkezinde proton ile
birlikte bulunan yüksüz parçacıktır.
• Belirli sayılarda proton, nötron
ve elektronlar farklı konumlarda
bir arada bulunarak atomları
oluşturur. Atomu oluşturan bu
parçacıkların arasında da sadece
boşluk vardır.
• Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıklarda hem kendi etraflarında hem
de çekirdeğin etrafında çok hızlı hareket eder. Bu sebeple elektronlar
çekirdeğe düşmezler, çekirdek tarafından çekildikleri için de dışarı
fırlamazlar.
• Çekirdekte bulunan proton ve nötron ise elektrona göre oldukça yavaş
hareket eder.
• Şekilde, atomu oluşturan farklı
yüklere sahip parçacıklar
arasındaki çekme kuvveti
gösterilmiştir.
• Atomun çekirdeğinde bulunan proton ve nötronun kütlesi hemen hemen
birbirine eşittir. Elektronun kütlesi ise proton ve nötronun kütlesinden
çok daha küçüktür.
• Protonun veya nötronun kütlesi, elektronun kütlesinin yaklaşık olarak
2000 katı kadardır. Bu durumda atomun kütlesinin yaklaşık olarak proton
ve nötron kütleleri toplamıdır.
• Aynı atomda bulunan elektronlar
çekirdekten farklı uzaklıklarda bulunur.
• Elektronların ortalama olarak bulunduğu
mavi renk ile gösterilen bölgeler katman
olarak adlandırılır.

 Atomlar birden fazla katmana sahip

olabilir. Gerçekte atomun yapısında
modelde gösterildiği gibi katman
bulunmaz. Fakat elektronların konumunu
daha kolay açıklayabilmek için katman,
modelde mavi bölgelerle gösterilmiştir.
 Katmanlar, çizimlerde gösterildiği gibi düz
bir zemin değildir. Çekirdeğin çevresini
tamamen saran küresel bir yapıya sahiptir.
• Atomlarda birden fazla sayıda katman
bulunabilir ve katmanlardaki elektron
sayısı farklı olabilir. Ancak ilk katmanda en
fazla iki elektron bulunabilir.
• İkinci ve üçüncü katmanlarda
bulunabilecek elektron sayısı sekizi
geçemez.
• Elektronlar öncelikle çekirdeğe en yakın
katmanda bulunur. İkinci katmanda sekiz
elektron yer aldıktan sonra elektronlar
üçüncü katmana yerleşir.
İlk 20 Elemente Ait Atom Modelleri
İlk 20 Elemente Ait Atom Modelleri
İlk 20 Elemente Ait Atom Modelleri
• Elementlere ait atomların proton ve elektron sayıları birbirine eşit
olduğu için atomlar nötr yapıdadır
• Atomun nötr olması atomda bulunan negatif yüklerin sayısının pozitif
yüklerin sayısına eşit olması demektir.
• Diğer bir ifade ile elektron negatif yüklü, proton pozitif yüklü olduğu için
elektron ve proton sayılarının eşit olması atomun nötr olduğunu gösterir.
• Bir elementin atomunun diğer elementin atomundan
farklı olması çekirdekte bulunan proton sayısına
bağlıdır.
• Örneğin, hidrojen atomunun çekirdeğinde bir proton
bulunmasına karşılık, azot atomunun çekirdeğinde
yedi proton bulunmaktadır. Bu sebeple hidrojen
atomu, azot atomundan farklıdır.
• Farklı elementlerin atomları aynı sayıda elektron veya
nötron içerebilir. Ancak farklı atomların proton sayıları
hiçbir zaman aynı olamaz. Bu sebeple atomda bulunan
protonların sayısı, o elementin kimliğini belirler.
• Nötr atomlarda elektron sayısı proton sayısına bağlı
olduğu için proton sayısı kadar elektron bulunur.
• Bir elementin tüm atomlarının çekirdeğinde
aynı sayıda proton bulunur. Fakat aynı
elementin tüm atomlarının nötron sayıları
birbirinden farklı olabilir.
• Proton sayısının farklı olması ise elementin
farklı olması demektir.
• Proton sayısı elementin kimliğini belirlediği
için proton sayısı atom numarası olarak
adlandırılmıştır.
Atom Modelinin Serüveni
John Dalton
John Joseph Thomson
Ernest Rutherford
Niels Bohr
• Bohr Atom Modeli'nden sonra günümüzde geçerli olan Modern Atom
Teorisi'ne dayalı olarak yeni bir atom modeli geliştirilmiştir. Ancak Bohr
Atom Modeli, elektron ile ilgili bazı olguları daha somut açıkladığı için
günümüzde kullanılmaya devam edilmektedir.
 Modern Atom Teorisi
• Modern atom teorisine göre elektronlar çok hızlı hareket ettikleri için sabit
bir yerleri yoktur. Bu teoriye göre katman kavramından bahsedemiyoruz.
Elektronların yerlerini kesin olarak tespit edememekle birlikte yalnızca
nerelerde bulunabileceklerini biliyoruz.
• Elektronun bulunabileceği ve hareket ettiği alanı, sineğin asılı lambanın
çevresinde döndüğü alana benzetebiliriz. İşte elektronların
bulunabilecekleri bu kısımlar elektron bulutu olarak adlandırılır.
• Elektron bulutu modelinde elektronun belirli bir yörüngesi olmadığı için
elektron, şekilde de gösterildiği gibi kısa süre içinde farklı konumlarda
bulunur.