Εφαρμοσμένη Μικροπαλαιοντολογία

&
Παλαιοπεριβάλλον

Οστρακώδη
 Συνομοταξία Αρθρόποδα

• 75% των ζώντων ζωικών οργανισμών

• Έντομα, Καρκινοειδή, Αραχνίδια, και τα εξαφανισμένα Τριλοβίτες και
ευρυπτέριδα
• Ευκοιλωματικά με ανεπτυγμένα νευρικό και κυκλοφορικό σύστημα
• Εξελιγμένη τροφοληψία με δομές γνάθων
• Η πιο επιτυχημένη ομάδα ασπόνδυλων
• Ικανά να εισβάλουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα και τρόπους ζωής
• Θαλάσσια και χερσαία
• Στο αρχείο των απολιθωμάτων από το Κατώτερο Κάμβριο
 Συνομοταξία Αρθρόποδα
• Χιτινώδη εξωσκελετό
• Αμφίπλευρη συμμετρία
• Αρθρωμένα μεταμερή
σώματα που χωρίζονται
σε τρία μέρη
• Ζεύγη εξαρτημάτων για
κίνηση και τροφοληψία
• Περιοδική έκδυση
• Κεραίες και πολλαπλούς
οφθαλμούς
 Συνομοταξία Αρθρόποδα
• 5 Υπόφυλα:
1. Τριλοβιτόμορφα (Κάμβριο – Πέρμιο)
2. Χηληκεραιωτά (Κάμβριο – Σήμερα)
– Ευρυπτέριδα, Ξιφόσουρα, Αράχνες, Σκορπιοί,
Ακάρεα, Πυκνογόνιδα
3. Μυριάποδα (Ορδοβίσιο – Σήμερα)
– Χειλόποδα, διπλόποδα, Παυρόποδα, Σύμφυλα
4. Εξάποδα (Δεβόνιο – Σήμερα)
– Έντομα, Κολλέμβολα, Δίπλουρα, Πρότουρα
5. Καρκινοειδή (Κάμβριο – Σήμερα)
– Οστρακώδη, θυσανόποδα, δεκάποδα, Βραγχιόποδα,
Κεφαλοκάριδα, Μαξιλλόποδα
 Ομοταξία Οστρακώδη:
Τι είναι;
• Πολυπληθής ομάδα μικρών
καρκινοειδών με
διαστάσεις από 0.3-3mm
(σε σπάνιες εξαιρέσεις
αγγίζουν τα 8cm)
• Τα πιο άφθονα
απολιθωμένα αρθρόποδα
• Περισσότερα από 65.000
απολιθωμένα και ζώντα
είδη (20.000 αρτίγονα –
μόνο οι τα 8.000 έχουν
περιγραφεί).
• Γνωστά από το Κάμβριο.
Ταξινόμηση
Μορφολογικά χαρακτηριστικά
οστρακωδών
 Βασικά μορφολογικά χαρακτηριστικά
ζώντων οστρακωδών

• ΔΙΘΥΡΟ ΠΛΕΥΡΙΚΑ ΣΥΜΠΙΕΣΜΕΝΟ ΚΕΛΥΦΟΣ

• Η ΜΙΑ ΘΥΡΙΔΑ ΣΧΕΔΟΝ ΠΑΝΤΑ ΚΑΛΥΠΤΕΙ ΕΛΑΦΡΑ ΤΗΝ
ΆΛΛΗ
• ΟΙ ΘΥΡΙΔΕΣ ΕΝΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΡΑΧΙΑΙΑ ΠΛΕΥΡΑ ΜΕ ΤΟ
ΚΛΕΙΘΡΟ
• ΤΟ ΣΩΜΑ ΧΩΡΙΖΕΤΑΙ ΣΕ 3 ΜΕΡΗ: ΚΕΦΑΛΙ-ΘΩΡΑΚΑΣ-ΟΥΡΑ
• 7 ΖΕΥΓΑΡΙΑ ΑΡΘΡΩΝ (για θρέψη, κίνηση και
αναπαραγωγή)
• ΘΥΡΙΔΕΣ ΕΝΩΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΠΡΟΣΑΓΩΓΟΥΣ ΜΥΕΣ
• ΤΙΣ ΘΥΡΙΔΕΣ ΔΙΑΤΡΕΧΟΥΝ ΠΟΡΟΙ
Αναπαραγωγή-Οντογέννεση

• Παρουσιάζουν φυλετικό
διμορφισμό
• Αναπαράγονται σεξουαλικά
αλλά και με παρθενογένεση
ή και με τους δύο τρόπους
(εξαρτώμενο από το
περιβάλλον)
• Παρουσιάζουν 7 έως 9
στάδια έκδυσης (σημαντικό
χαρακτηριστικό για
ταφονομικές παρατηρήσεις)

ΕΠΟΜΕΝΩΣ:

• ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ
ΣΕ ΚΕΛΥΦΗ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ ΕΙΔΟΥΣ
Ταξινόμηση
• ΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΟΥΣ
• ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΔΕΝ
ΑΠΟΛΙΘΩΝΟΝΤΑΙ….!!!!
• ΟΠΟΤΕ Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ
ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΩΝ ΕΙΔΩΝ
ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΑ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ
ΚΕΛΥΦΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ
ΕΛΑΦΡΩΣ ΔΥΣΚΟΛΗ….
Μορφολογικά χαρακτηριστικά
κελύφους

ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ

ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΥΡΙΔΑΣ
• ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΜΕ
ΔΙΑΚΟΣΜΟ Η ΧΩΡΙΣ (ΔΕΙΚΤΗΣ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ)
• ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΟΥΝ
ΠΟΡΟΥΣ (ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΧΗΜΑΤΩΝ
ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ)
ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΥΡΙΔΑΣ

• ΚΛΕΙΘΡΟ
• ΜΥΙΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ
• ΠΟΡΟΙ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ
• ΔΙΑΚΕΝΟ-ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ
ΚΛΕΙΘΡΟ

• ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΑ ΚΛΕΙΘΡΑ
• ΑΜΦΙΔΟΝΤΑ ΚΛΕΙΘΡΑ
• ΜΟΝΟΠΛΕΥΡΑ ΚΛΕΙΘΡΑ
ΜΥΪΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ
Σημαντικό διαγνωστικό
χαρακτηριστκό υπόταξης
 ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

ΕΜΠΡΟΣΘΙΑ –ΟΠΙΣΘΙΑ ΠΛΕΥΡΑ: ΜΕ

ΒΑΣΗ ΤΑ ΜΥΪΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ Η
ΤΗΝ ΟΦΘΑΛΜΙΚΗ ΚΗΛΙΔΑ Η
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟ
ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ
ΔΕΞΙΑ-ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΘΥΡΙΔΑ: ΚΟΙΤΩΝΤΑΣ
ΑΠΌ ΠΙΣΩ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΤΟ
ΚΕΛΥΦΟΣ ΘΥΡΙΔΑ ΟΜΟΙΑ ΜΕ
ΧΕΡΙ….
ΡΑΧΙΑΙΑ- ΚΟΙΛΙΑΚΗ ΠΛΕΥΡΑ: ΤΟ
ΚΛΕΙΘΡΟ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΡΑΧΙΑΙΑ
ΠΛΕΥΡΑ
 Οικολογία
• Υδρόβιοι οργανισμοί, κυρίως βενθονικοί, που
ζουν σε όλα τα περιβάλλοντα από γλυκά,
θαλάσσια, μέχρι και υπερύαλα νερά
• Κάποια ζουν ακόμα και σε υγρά εδάφη ή τη
φυλλοστρωμνή
• Αποτελούν χρήσιμους περιβαλλοντικούς δείκτες,
θερμοκρασίας, αλατότητας, βάθους και pH
• Ορισμένα ζουν στη βαθύαλη ή την αβυσσική
ζώνη
• Τρέφονται με οργανική ύλη ή με μικρούς
οργανισμούς (διάτομα, βακτήρια, πρώτιστα κτλ.)
 Οικολογία
• Στον Παλαιοζωικό κυριαρχούσαν τα
διηθηματοφάγα
• Οι μορφές που ζουν σε λεπτόκοκκα υπόβαθρα
τείνουν να έχουν επίπεδες κοιλιακές επιφάνειες
• Αυτές που ζουν σε χονδρόκοκκα, με υψηλότερη
ενέργεια περιβάλλοντα έχουν παχύτερα κελύφη
με ραβδώσεις
• Τα ενδοβιόντα έχουν μικρό, λείο και ανθεκτικό
κέλυφος
Ζώντα
 Γιατί τα μελετάμε?
• Είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για την εκτίμηση του
περιβάλλοντος και λιγότερο ως βιοστρωματογραφικοί
δείκτες.
• Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις αλλαγές κυρίως της
αλατότητας και της σύστασης του υποστρώματος
αλλά και σε άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
• Παρέχουν σημαντικές ταφονομικές πληροφορίες.
• Έχουν σημαντικές εφαρμογές στην αποτύπωση του
παλαιοπεριβάλλοντος, του παλαιοκλίματος και της
παλαιογεωγραφίας