Professional Documents
Culture Documents
مفاهم مقدماتي
سروي عبارت ازعلم وفن اندازه گيري اس ت ك ه توس ط آن ميت وان م وقعيت نس بتي افقي وم وقعيت نس بتي
ارتفاعي نقاط را برروي زمين ويا نزديك سطح زمين تعين نموده وبعداً آن را بروي نقشه نمايش داد.
سروينگ بحيث يك فن خيلي قديم ه درتث بيت ح دود تقس يمات اراض ي م ورد اس تفاده ب وده ام ا اهميت روز
افزون آن با پيشرفت تخنيك جز اليتجزايي همه رشته هاي انجينري گرديده اس ت بط ور مث ال در س اختمان
سرك ها ،پل ها ،سيل برها ،خطوط آهن ،تعميرات ،بند ها ،تونل ها ،پروژه ه اي آبرس اني زابره ا ،
پارك ها تمديد پايپ الين هاي نفت وگاز ،تمديد لين هاي ب رق ومخ ابرات ،تعين س رحدات تعين م وقعيت
وتثبيت حدود معادن ،سروي جيولوجيكي يا طبقه بن دي س طح زمين جنگالت س احات زراع تي علفچ ر ه ا
تثبيت منابع ومقدار مواد ساختماني وغيره سروي اهميت بسزاي داش ته وب دون اج راي آن انج ام امورف وق
خيلي مشكل وحتي امكان ناپذيرميباش د وانج ام امورف وق بدرج ه اعظمي ص حت و دقت ممكن ه ب ا كم ترين
مصرف وقت وپرسونل ازاهداف عمده سروي به شمار ميرود.
سروي ازنظر اجراي امورساحوي وتكميل كار آن در دفتر شامل مراتب آتي ميباشد .
ب :مطالعه مقدماتي وجمع آوري معلومات موجوده ساحه ايكه سروي درآن اجرا ميگردد
ج :ترتيب پالن اجراي سروي با نظرداشت وقت پرسونل وآالت مورد ضرورت .
د :اندازه گيري ساحوي ازقبيل فاصله هاي افقي عمودي ومايل وانذازه گيري زواياي افقي و عمودي.
و :اجراي امورمحاسباتي به اساس معلومات حاصله ازساحه (تعين وتثبيت مقداركارواندازه مواد ساختماني
،دريافت مساحت وحجم) ترتيب جدول ها ونقشه هاي طرف ضرورت .
ز :اندازه گيري پيشرفت امورساختماني درجريان كار وبعد ازختم هر مرحله آن .
انواع سروي ()Types of Surveying
درين نوع سروي زمين به شكل نسبتا ً كروي فرض گرديده ومرتسم تمام فواصل اندازه شده بين نقاط ب االي
سطح كه موازي به سطح اوسط بحر باشد صورت مي گيرد
درسروي جيوديزيكي انحناي سطح زمين به منظور تثبيت موقعيت نقاط درنظرگرفته ميشود .بنا ً فاصله بين
دونقطه عبارت ازطول قوس است كه موازي به سطح اوسط بحربوده واين نقاط را باهم وصل ميكند.
دراين نوع سروي مجموعي زواياي داخلي يك مثلث بزركتر از 180ميباشد .
سروي جيوديزيكي درساحات نسبتا ً بزرگ وكارهاي حساس ازقبيل تثبيت نقاط كنترول افقي وارتفاعي بكار
برده ميشود.
درين نوع سروي زمين يك سطح افقي فرض گرديده ومرتس م تم ام فواص ل ان دازه ش ده ب االي همين س طح
صورت مي گيرد درسروي مسطح چون انحناي زمين درمحاسبات تثبيت موقعيت نق اط درنظرگرفت ه نش ده
بنا ً فاصله بين دونقط عبارت ازطول خط مستقيم است كه ان نق اط را ب اهم وص ل ميكن د درين ن وع س روي
مجم وع زواي اي داخلي ي ك مثلث 180درج ه اس ت س روي مس طح درس احات نس بتا ً كوچكتروكاره اي
كمترحساس بكاربرده ميشود.
عبارت ازسروي تحت االرضي است تا بتواند آثار مدفون درزيرزمين را معلوم نمايد.
براي تثبيت نقاط ستراتيژيكي وراه هاي سوق الجيشي وغيره ازنظرمقاصد عسكري
سروي است كه موقعيت تمام اشكال واجسام طبیعی ومصنوعي روي زمين را براي ترتيب نقشه تث بيت مي
نمايد.
سروي است كه جهت تثبيت حدود تعين مساحت يك ساحه بكار ميرود.
سروي اراضي است كه بادرجه وقت وسحت بيشتر درامورشهري بكار ميرود.
سروي كه جهت تثبيت نقاط كنترول وانجام امورپروژه هاي ساختماني ازآن استفاده بعمل ميآيد.
اندازه گيري مقدماتي جهت تهيه وترتيب نقشه هاي مورد ضرورت است.
يك ع ده تعريف ات خيلي ه ا س اده وپ راهميت ك ه دركاره اي روزم ره عملي ونظ ري س روي ازآن اس تفاده
ميگردد ذيالً تقديم ميشود.
خط عمودي vertical line :خطي است كه به استقامت خط شاقل باشد نا گفت ه نباي د گذاش ت ك ه ازي ك
نقطه بروي سطح زمين صرف يك خط عمود ميتواند بگذرد.
خط افقي Horizontal lineخطي است كه دريك نقطه بروي زمين با خط شاقلي زوايه قايمه بسازد.
لذا ازيك نقطه روي زمين به جهات مختلف به تعداد اليتناهي خطوط افقي گذشته ميتواند.
سطح افقي : Horizontal Planeسطحي اس ت ك ه دري ك نقط ه روي زمين باخ ط ش اقلي زواي ه قايم ه
بسازد لذا ازيك نقطه روي زمين صرف يك سطح افقي عبوركرده ميتواند.
سطح عمودي : vertical planeسطحي كه دريك نقطه روي زمين با سطح افقي زوايه قايمه بسازد پس
ازيك نقطه در روي زمين به تعداد اليتناهي سطوح عمودي به جهات مختلف گذشته ميتواند .
سطح ليول : level planeعبارت از سطحي است كه موازي به سطح اوسط بحرباشد .
فاصله افقي ( )Horizontal Distanceعبارت ازفاصله بين دو نقطه ويا مرتس م آنه ا ب روي ي ك س طح
ميباشد بكار بردكلمه فاصله مفهوم فاصله افقي را ارايه ميكند درحاالت ديگر ازقبي ل فاص له ماي ل ،فاص له
عمودي وغيره موضوع بايد به وضاحت روشن گردد.
ارتفاع ( )Elevationارتفاع يك نقطه بروي زمين عبارت ازفاصله عم ودي آن ازس طح اوس ط بح ر وي ا
هرسطح قبول شده ديگر ميباشد.
تفاوت ارتفاع ( )Difference in Elevationفاصله عمودي بين دونقطه دو سطح مختل ف االرتف اع را
تفاوت ارتفاع گويند.
زوايه افقي ( )Horizontal Angleزوايه است كه بين دونقطه ويامرتسم آنه ا دري ك س طح افقي تش كيل
ميگردد.
زاويppه عمppودي ( )Vertical Angleزاوي ه اس ت بين دونقط ه ويامرتس م آنه ا روي درس طح ك ه داري
ارتفاعات مختلف اند تشكيل ميگردد.
دراندازه گيري فاصله وزاويه ،واحدات مروجه وارتباط بين آنها قرارذيل است .
الف -:زوايه بصورت عموم توسط درجه ويا گراد اندازه مي گردد كه اجزاي درجه دقيقه وثانيه است.
1درجه = 60دقيقه
1دقيقه = 60ثانيه
پس 1درجه = 3600ثانيه
و 360درجه = 400گراد
درسروي منظور ازكلمه فاصله بين دونقطه فاصله افقي بين دونقطه مورد نظراست اگره دف فاص له ماي ل
ويا عمودي باشد بايد بصورت مشخص نام برده شود.
فاصله بين دونقطه بروي سطح زمين بصورت مستقيم به طرق ذيل اندازه مي گردد:
ه – پررمبوالتورperambulator
اندازه فاصله بين دو نقطه را كه توسط آالت واجراي محاسبات صورت مي گيرد ان دازه گ يري غيرمس تقيم
می نا مند
اشارات ضروري درامور اندازه گيري Code Of Signals Used in Surveying :
زياد بطرف راست حركت نمايد. حركت دست راست بسرعت زياد بطرف راست -1
زياد بطرف چپ حركت نمايد. حركت دست چپ بسرعت زياد بطرف چپ -2
بهآهستگي به طرف راست حركت كنيد. حركت آهسته دست راست -3
بهآهستكي به طرف چپ حركت كنيد حركت آهسته دست چپ -4
ادامه حركت به سمت راست درازنمودن دست راست به جناح -5
ادامه حركت به سمت چپ درازنمودن دست چپ به جناح -6
انحناي ستاف بطرف راست دست راست باالوحركت آن بطرف راست. -7
انحناي ستاپ بطرف چپ دست چپ باالوحركت آن بطرف چپ . -8
درست وياصحيح باالكردن هردودست باالي سروسپس پائين آوردن آن. -9
به يقين درازنمودن هردو دست بصورت افقي به پيش -10
اشارات فوق بايد بسيار واضح باشد بعضي اوقات براي توضيح اشاره درفاص له ه اي دور دس تمال هم
استعمال ميگردد.
عمليه است كه جهت پيمايش ودريافت ارتفاعات نسبتي نقاط وتف اوت ارتف اع بين نق اط واق ع درس طوح
مختل ف بك اربرده ميش ود .لي ول ك اري درت رتيب وتط بيق نقش ه ه اي س اختماني درس احه كن ترول
امورساختماني حين اجراي آن نصب ماشين ها درفابريك ات وغ يره اهميت ب ه س زاي داش ته ك ه ب دون
اجراي آن انجام موفقانه امورمتذكره امکان پذيرنميباشد.
جهت پيش برد امورليول كاري بصورت موفقان ه الزم اس ت ت ا بعض ي تعريف ات س اده وب ا ارزش ك ه
درليول كاري استعمال ميگردد ومعلومات مختصري حاصل نموده ودرعمليات ساحه وي مورد استفاده
قرارداد .
الف -:بينچ مارك( )Bench Markمخفف آن B.Mبوده عبارت ازنقطه ثابتي است ك ه ارتف اع آن
ازس طح اوس ط بح ر وي ا س طح ف رض ش ده ديگ ري معل وم باش د ه ربينچ م ارك ازخ ود ن امي داش ته
وازنظرموقعيت نس بي ب ه نق اط ديگ ري اقالً س ه نقط ه وص ل ميگ ردد ت ا درص ورت ل زوم ب ا اس تفاده
ازموقعيت سه نقطه متذكره دريافت موقعيت بينچ مارك به آن صورت گرفته بتواند.
بااستفاده ازبينچ مارك هاي تثبيت شده دريك ساحه ويا منطقه هرموسسه ميتواند نظربه ضرورت پروژه
مربوط خود درآن محل نقاط كنترول زياد ترتوسط اندازه گيري واجراي محاسبات الزمه تعين نماي د ت ا
به استفاده كنترول تثبيت شده امورسروي پروژه مربوط خويش را انجام دهد وهم امورساختماني پروژه
را درجريان كار كنترول نمايد.
ب :قرائت به عقب ( p)Back sightقرائت ستاف است كه عم وداً ب االي نقط ه داراي ارتف اع معين ه
ازسطح اوسط بحر وياسطح فرض شده ديگري گرفته شده باشد مخفف آن B.Sميباش د ك ه بن ام ق رائت
مثبت نيزياد ميگردد.
ج :ارتفاع آله ( )Height Of Instrumentمخفف آن H.Iب وده وفاص له عم ودي را گوين د ك ه
ازسطح اوسط بحرتا مركز آله اندازه ميگ ردد .اين قيمت ازجم ع نم ودن ارتف اع مح ل س تاف وق رائت
ستاف درآن محل حاصل ميگردد مشروط براينكه اله حين گرفتن قرائت ليول باشد.
د :قرائت به پيش ( : )Fore Sightبعد ازگرفتن قرائت عقبي ،ستاف به نقطه ديگ ري ك ه ارتف اع آن
مطلوب است عموداً گرفته ميشود .قرائت كه ازستاف روي چنين يك نقطه گرفته ميشود بنام قرائت ب ه
پيش ياد گرديده ومخفف آن F.Sقبول گرديده است وبنام قرائت منفي نيزياد ميشود.
و :نقطه چرخش ( )Turning Pointدرعملي ه لیول ك اري آل ه درمح ل ق رارداده ش ده بع دازگرفتن
قرائت عقبي وقرائت به پيش به محل ديگري منتقل ميگردد .بعداز ليول ساختن آله درمحل جديد ب ازهم
يك قرائت عقبي روي نقطه گرفته ميشود كه ازمحل قبلي آله قرائت به پيش روي آن گرفته شده بود وبه
همين ترتيب عمليه موصوف تاختم پروژه جريان پيدا ميكند همين نقطه كه ازيك محل آله يك ق رائت ب ه
پيش وازمحل ديگر آله يك قرائت به عقب روي آن گرفته ميشود بنام نقطه چرخش ياد ميگردد.
يا به عباره ديگر نقطه چرخش ،نقطه را گوين د ك ه ي ك ق رائت ب ه پيش وي ك ق رائت ب ه عقب روي آن
گرفته شده باشد .مخفف آن را T.Pقبول نموده اند.
ز :سطح ليول ( )Level Surfaceعبارت ازسطح است كه درهرنقطه موازي ب ه س طح اوس ط بح ر
باشد البته سطح اوسط بحر كه بنام مبداء Datumياد ميگردد داراي ارتفاع صفرميباشد .
ط :تفاوت ارتفاع )Difference in Elevation( :فاصله عمودي است بين دونقطه واقع درسطوح
مختلف االرتفاع.
5-3ليول ()Level
عبارت ازآله است متشكل ازيك تلس كوب وس ه پاي ه ك ه بمنظ ور دري افت ارتف اع نس بتي نق اط وتف اوت
ارتفاع بين نقاط مورد استفاده قرارمي گيرد.
جهت پيش برده امورليول كاري درساحه آالت ذيل ضروري پنداشته ميشود.
ليول -1
ستاف -2
فيته همرا با سيخ نشان وبعضي اوقات باشاقول -3
كتابچه يادداشت. -4
گرچه انواع مختلف ليول ازهمديگر فرق نداشته وبه عين اهداف ازآنها اس تفاده ميگ ردد ب ازهم ص رف
ازنظرساختمان به انواع ذيل تقسيم ميشوند كه دراين قسمت به گرفتن نامي ازآنها ميتوان اكتفا نمود.