CKV Studie Architectuur

Inhoudsopgave
Let op!!!!! Door het bewerken van het document, wanneer je de
antwoorden invult, zullen de bladzijden verschuiven.

Leerdoelen Blz. 3
Introductie Blz. 4
Wat is architectuur Blz. 4
Vormgeving en bouwstijlen Blz. 6
Architectuur in soorten Blz. 14
Wat is jouw smaak? Blz. 17
PO’s Blz. 20
Brainstorm en notitie’s Blz. 24
Inleverdocument Blz. 25

Leerdoelen:
Aan het eind van deze studie kun je de kenmerken van architectuurstijlen

Kennismaking met de termen:

- Architectuur
- Welstandscommissie
- Unesco
- Gesamtkunst
- Interieur/ Exterieur
- Esthetica en functionaliteit

Onderzoek naar:
- Vormgeving en Functie in Architectuur

1
Introductie - Architectuur in de actualiteit:
Lees het artikel:

Vraag 1. Wat vind jij van het duurste huis ter wereld? Vind je het mooi? Vind je het
praktisch?

Ik zou het huis zelf niet willen, omdat ik de stijl niet mooi vind. Ik vind het te groot en de
materialen die gebruik zijn had ik niet gekozen. Het huis zal ook niet praktisch zijn, omdat
het zo groot is. Je moet ver lopen om van beneden naar boven te komen.

2
Vraag 2. Wat vind je van de plek waarop dit gebouw staat?

Ik vind de plek waar dit huis gebouwd staat een leuke plek voor een huis. Vooral omdat
het dicht bij het stand ligt.

Vraag 3. Is dit gebouw een voorbeeld van bijzondere architectuur, volgens jou? Geef
argumenten:

Ja, het gebouw heeft een aparte vorm. Er zijn bredere verdiepingen en smallere
verdiepingen. Dat maakt dat het gebouw er anders uitziet dan normaal.

Wat is Architectuur?
Definitie:
Architectuur is de kunst en de wetenschap van het ontwerpen van de gebouwde omgeving.

Klik op de onderstaande fragment

Fragment 1 Bijzondere woningen
https://www.youtube.com/watch?v=X9HzpvydnxE

Architectuur gaat niet alleen over het ontwerpen van gebouwen, maar ook over het
ontwerpen van steden, landschappen en interieurs. Architectuur gaat altijd over ruimte.
Over de ruimte binnen een gebouw, maar ook over de invloed van het bouwwerk op de
omgeving en openbare ruimte. Belangrijk om te onthouden is dat architectuur niet alleen
een esthethische maar ook een functionele kant heeft: architectuur moet niet alleen maar
mooi zijn maar ook bruikbaar en stevig.
Vraag 4. Geef een definitie van esthetica.

Esthetica is de leer van schoonheid

Vraag 5. Geef een definitie van functionaliteit.

Functionaliteit is wat een gebouw of apparaat

allemaal kan. Waar het voor bedoeld is.

Vraag 6. Wat is volgens jou, de functie van het

gebouw op de afbeelding hiernaast ? Architectuur van Jan Duiker

Ik denk dat het gebouw hiernaast dient als kantoor.

3
Vraag 7. Probeer er zelf achter te komen of jouw antwoord bij vraag 3 klopt: Ja/nee
….Hoe ben je daar achter gekomen?

Ja, ik ben daar achter gekomen doordat het gebouw overeenkomsten heeft met de
gebouwen in het filmpje bij fragment 1. Zo zijn er veel glazen ruimtes, er is gebruik
gemaakt van verschillende materialen en het huis is heel veel groter dan een normaal
woonhuis.

Vraag 8. Waarom maken esthetica en functionaliteit architectuur zo interessant? Licht je

antwoord toe:

De meeste architecten willen dat een huis een goede functie heeft. Maar het moet er
natuurlijk ook leuk uitzien. Daarom moet er een goed evenwicht tussen functionaliteit en
esthetica gevonden werden.

Vraag 9. Wat doet een welstandscommissie? Vind je het belangrijk wat ze doen? Waarom?

Een welstandscommissie beoordeeld of het uiterlijk of de plaatsing van het bouwwerk in

tegenstijd is met de eisen van het welstand. Ik vind het belangrijk wat ze doen. Zo wordt
er voor gezorgd dat het er in Nederland gewoon netjes uit blijft zien en er geen
onverzorgde wijken ontstaan.

Vraag 10. Op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat cultureel en natuurlijk erfgoed dat als
onvervangbaar en uniek wordt beschouwd. Als bepaald erfgoed aan de lijst wordt
toegevoegd, betekent dit dat nationale overheden zich moeten inspannen voor het behoud
van het erfgoed. Voor de monumenten is een plek op de lijst vaak lucratief, omdat dit leidt
tot meer bezoekers en meer financiële support voor het behoud. Welke Nederlandse
bouwwerken (dus geen natuur gebieden) staan op de Werelderfgoedlijst van Unesco?

1. De Nellefabriek
2. Ir.D.F. Woudagemaal
3. Rietveld Schröderhuis
4. Molens Kinderdijk

4
Vormgeving en bouwstijlen
Het is je natuurlijk niet ontgaan dat hele oude gebouwen er heel anders uitzien dan
gebouwen die recentelijk zijn gebouwd. Maar kan je ook daadwerkelijk inschatten hoe oud
de verschillende gebouwen zijn? Kan je overeenkomsten zien in de bouwstijl van gebouwen
die uit dezelfde tijd komen? Iedere periode kent wel een paar architecten die dezelfde
ideeën hadden over hoe er gebouwd moest worden, met welke materialen, en dus hoe
gebouwen er uit moesten zien. Die Architecten bouwden dan volgens een bepaalde
bouwstijl, waarin ze dezelfde ideeën hadden over esthetica.

Grofweg kun je bouwstijlen in drie periodes onderverdelen. Eerst waren er de klassieke

bouwstijlen. Dit zijn alle bouwstijlen voor de negentiende eeuw. Denk maar aan de
bouwwerken uit de Griekse en de Romeinse oudheid, de Renaissance, Barok en Classicisme.
Als reactie hierop ontstonden de neostijlen. Deze vierden hoogtij van 1830 tot 1910. De
stijlen die daarna ontstonden noemen we moderne bouwkunst. Alle bouwstijlen hebben
eigen kenmerken; je herkent ze aan de vormgeving van de voorgevel en de gebruikte
bouwelementen.

Romaans Gotisch Barok Catalaans Modernisme

Klik op de onderstaande link

Link 2 Tijdlijn van de bouwkunsten
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tijdlijn_van_de_bouwkunst

Vraag 11. Bekijk link 2. Plak hier 4 afbeeldingen van rondbogen uit de Romaanse
Architectuur. Neem voorbeelden uit het interieur en exterieur van gebouwen .

5
Vraag 12. Bekijk link 2. Plak hieronder 4 afbeeldingen van spitsbogen uit de Gotische
Architectuur. Neem voorbeelden uit het interieur en exterieur van gebouwen.

Vraag 13a. Bekijk link 2. Teken hieronder een glasraam of een roosvenster:

6
Vraag 13b. Beschrijf hier op welke van de twee je keuze is gevallen en waarom. Door welk
voorbeeld heb je je laten inspireren (In welk(e) gebouw(en) heb je voorbeelden gevonden
van glasramen / roosvensters) ?

Ik heb gekozen voor glasramen, omdat ik dat altijd in de kerk zie.

Vraag 14. Bekijk link 2. Kleur de Barokke kenmerken in bovenstaande foto rood. ^

Vraag 15. Bekijk link 2. Beschrijf de Barokke

kenmerken van de Baldakijn van Bernini in de
afbeelding hiernaast.

Je ziet een sterke verdeling van muurvlakken. Ook

is er gebruik gemaakt van rondbogen. En tot slot
zijn er ornamenten te zien (Zoals het gouden
kruis).

Vraag 16. Bekijk link 2. Wat hebben de 3 stijlen

Catalaans Modernisme, Art-Nouveau en Jugendstil
met elkaar te maken ?
Er wordt bij alle drie gebruik gemaakt van
asymmetrische composities.

Vraag 17. De gebouwen uit bovenstaande 3 stijlen zijn vaak een gesamtkunstwerk. Wat is
een ‘Gesamtkunstwerk’?

Een gesamtkunstwerk is een ideaal samenspel van alle kunsten

7
Vraag 18. Bekijk link 2. Noem 4 kenmerken van Catalaans Modernisme:
1. Gebogen lijnen
2. Asymmetrie
3. Organische elementen
4. Rijke decoratie en detaillering

Sagrada Familia in Barcelona. Architect; Antoni Gaudi

Vraag 19. Hiernaast zie je een afbeelding van het exterieur van Casa Batlló. Een ontwerp van
de architect Gaudi. Plak zoveel mogelijk afbeeldingen van het interieur van Casa Batlló.

Plak hieronder afbeeldingen van het interieur van Casa Batlló van de architect Antoni Gaudi.

8
Vraag 20. Een beroemde kunstcriticus, Ruskin genaamd, beweerde dat een architect ook de
schilderkunst en de beeldhouwkunst moet beheersen. Gaudi liet zich naast architect ook als
beeldend kunstenaar zien. Zoek 4 afbeeldingen van beeldende kunst die Gaudi heeft
ontworpen. Schrijf erbij waar deze voorbeelden vandaan komen:

Vraag 21. Ben jij het eens met de stelling dat een architect ook schilder- en beeldhouwkunst
moet kunnen beheersen? Waarom wel/niet?

Nee, daar ben ik het niet mee eens. Je hoeft niet te kunnen schilderen om mooie
gebouwen te ontwerpen. Je moet zeker creatief zijn, maar je hoeft niet te kunnen
schilderen of te beeldhouden.

9
De Stijl is de naam van een tijdschrift dat van 1917
tot 1931 werd uitgegeven. De kunstenaars die hier aan
meewerkten hielden er dezelfde opvattingen over
kunst en de samenleving op na. In 1917 richtte de
beeldend kunstenaar Theo van Doesburg samen met
een aantal andere kunstenaars, waaronder Piet
Mondriaan, het tijdschrift ‘De Stijl’ op. Zij nodigden
verschillende kunstenaars (o.a. schilders, architecten
en beeldhouwers) uit om mee te werken aan dit blad.
In dit tijdschrift konden deze kunstenaars hun ideeën
over kunst kwijt, en dan met name over abstracte
kunst. Zij schreven in het tijdschrift ‘De Stijl’ over een
gehele nieuwe kunststroming. Alle kunstenaars
zouden in deze zelfde stijl moeten werken, zij zouden
dan abstracte kunstwerken maken die uitgingen van
geometrische vormen. Deze nieuwe stijl moest niet
illustratief of vertellend zijn, zoals de vroegere kunst
dat wel was. Deze kunst moest dus niet iets
herkenbaars uitbeelden maar zou toch begrijpelijk moeten zijn. De Stijl is te herkennen
aan het gebruik van rechte horizontale of verticale lijnen en de primaire kleuren rood,
geel en blauw. Verder werden de niet-kleuren zwart, wit en grijs gebruikt. De
kunstwerken lijken vaak een bijna technisch geconstrueerd geheel.

Vraag 22. Wat betekend Abstract?

Als iets abstract is weet je niet precies waar het

voor staat/wat het betekend. Je kan er je eigen
ideeën in zien.

In het exterieur en het interieur van het Rietveld

Schröderhuis in Utrecht, zijn kenmerken van De Stijl te
herkennen. De architect Gerrit Rietveld die ook lid was van
‘De Stijl’, ontwierp dit huis voor de weduwe Truus Schröder
en haar drie kinderen, om na het overlijden van haar man
‘opnieuw te kunnen beginnen’. Ook Truus ontwierp een
aantal praktische details in het huis, zodat deze goed bij
haar leefstijl en dat van haar kinderen zouden passen.

Bekijk onderstaand fragment:

Fragment 3 Even binnenkijken bij Rietveld Schröderhuis
https://www.youtube.com/watch?v=r0tvx6rA1os
Vraag 22. Bekijk fragment 3. Op welke manier heeft Rietveld de ruimte in de entrée groter
doen laten lijken dan hij is?

Door een spiegeld wordt de lamp op het plafond gereflecteerd.

10
Vraag 23. Bekijk fragment 3. Truus Schröder had geen gordijnen. Wat gebruikte zij als
zonwering en tegen inkijk van buiten af? Waarom denk je dat er is gekozen voor deze
oplossing in het ontwerp?

Truus Schröder heeft in plaats van gordijnen luiken gebruikt. Die luiken zitten aan de
binnenkant van het huis. Ik denk dat zij hiervoor gekozen heeft, omdat alles er dan van
buiten af als één geheel uitziet.

Vraag 24. Bekijk fragment 3. Wat zijn de 3 dimensies van ruimte? Waarin benadrukt Rietveld
deze 3 dimensies in zijn ontwerp in de kantoorruimte?

De drie dimensies van ruimte zijn lengte, hoogte en breedte. Omdat de kantoorruimte erg
klein is, heeft Rietveld ervoor gekozen om inklapbare meubels te gebruiken. Zo wordt de
ruimte niet alleen in de breedte en lengte, maar ook in de hoogte gebruikt.

Vraag 25. Bekijk fragment 3. Noem nog minstens 3 manieren waarop er in het Rietveld-
Schröderhuis de ruimtes kunnen worden beïnvloed.

1. gebruik van licht.

2. gebruik van kleur.
3. gebruik van efficiënt interieur.

Vraag 26. Bekijk fragment 3. Zowel in het interieur als in het exterieur zijn de ideeën van De
Stijl terug te vinden. Op welke manier heeft Rietveld dat gedaan?

Rietveld heeft alleen gebruik gemaakt van de primaire kleuren (rood, geen en blauw) en
de niet-kleuren (zwart, wit en grijs). Ook heeft het gehele huis alleen rechte horizontale en
verticale lijnen.

Vraag 27. Bekijk fragment 3.

Wanneer is het huis
gebouwd?

Het huis is in de jaren 1923

en 1924 ontworpen. En in
het jaar 1925 zijn is de
familie Schöder er gaan
wonen.

Vraag 28. Bekijk fragment 3.

Hoe komt het dat het er zo
modern uit ziet?

Doordat het huis heel erg licht is. En doordat alles strak en recht is.

11
Architectuur in soorten (functie)
Veel van de besproken architectuur in de verschillende bouwstijlen ging over kerken of
woningbouw. Natuurlijk bestaan er nog veel meer soorten architectuur. Andere functies van
architectuur zijn onder andere:

- studeren: scholen, studieruimtes, dans- en muziek studio’s, bibliotheken etc.

- sporten: voetbalkantine tot stadions, atletiek velden, kartbanen, skipistest etc.
- vervoer: treinstations, bushaltes, bruggen, viaducten, tunnels, havens, steigers etc.
- ontspannen: jongeren centra, cafés, concertzalen, bioscopen, theaters, buurthuizen,
kinderboerderijen, pretparken etc.
- werken: kantoren, fabrieken etc.

Er zijn ook een heleboel voorbeelden te

geven van multifunctionele
bouwwerken. Complexen of Centra die
meerdere functies faciliteren. Je hebt als
voorbeeld al de bibliotheek in Delft
gezien in de collegelessen. Dit gebouw is
duidelijk meer dan een bibliotheek
alleen. Een ander voorbeeld heel dichtbij
is het World Horti Center in Naaldwijk.
Het is het meest actuele kennis- &
innovatie centrum van de internationale glastuinbouw. De initiatiefnemers geloven dat
innovatie sneller gaat wanneer er kennisuitwisseling en samenwerking plaats vindt tussen
alle belanghebbende rond tuinbouw. Zodoende heeft het gebouw meerdere functies, en
ruimtes die speciaal daarvoor zijn vormgegeven. Met de snelle en grootse ontwikkelingen en
producten die hier het resultaat van zijn, zet World Horti Center het Westland op de
wereldkaart.

Bekijk onderstaande link:

Link 4. Horti Center
https://www.worldhorticenter.nl en google afbeeldingen

Vraag 29. Bekijk link 4. Wie zijn de initiatiefnemers voor het bouwen van dit centrum waarin
alle aspecten van tuinbouw een plaats kunnen krijgen?

Demokwekerij Westland, Lentiz (MBO Westland), Greenport Food & Flower Xperience en
de gemeente Westland.

Vraag 30. Bekijk link 4. Wat is er allemaal te doen in het World Horti Center?

Werkplek huren, studeren, onderzoeken en evenementen bijwonen

12
Vraag 31. Bekijk link 4. Op welke manier past de vormgeving van het gebouw goed bij wat er
te doen is? Benoem zowel details van het exterieur als van het interieur:

Het World Horti Center is vooral gebaseerd op glastuinbouw. Dat is ook de reden waarom
het gebouw vooral uit gras bestaat en zowel van binnen als van buiten veel groen bevat.

Vraag 32. Wat vind jij het meest bijzonder aan de vormgeving van het gebouw? Leg uit.

Ik vind het meest bijzondere aan het gebouw dat de buitenkant (aan de kant van de weg)
bedekt is met planten.

Een ander mooi voorbeeld van multifunctionele bouw is Hoog Catharijne in Utrecht. Op dit
moment wordt daar de laatste hand gelegd aan een grootscheepse renovatie. Een aantal
functies in het complex zijn veranderd, maar vooral is de vormgeving in het hele project flink
aangepakt.

Bekijk onderstaande link:

Link 5. Hoog Catharijne
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoog_Catharijne
Kijk ook de beelden van het polygoonjournaal uit 1973 rondom de opening van het (toen
al spraakmakende!) Hoog Catharijne + Google op afbeeldingen van Hoog Catharijne

Vraag 33. Voor de bouw van het nieuwe complex

in 1973 moesten veel andere gebouwen in het
centrum van Utrecht worden gesloopt. Zo ook
het kantoor gebouw “de Utrecht”. In welke stijl
was dit gebouw gebouwd?

Jugendstil

13
Vraag 34. Ben jij het er mee eens wanneer oudbouw moet wijken voor nieuwbouw?
Waarom wel/niet?

Nee, een oud gebouw vind ik vaak erg mooi. Ook neemt zo’n gebouw een stukje
geschiedenis met zich mee. Overal wordt er aan kinderen geleerd dat geschiedenis erg
belangrijk is, maar dat je moet je dan ook wel terug kunnen zien in de gebouwen op
straat.

Vraag 35.
Welke functies van Hoog Catharijne des tijds worden in
het filmpje genoemd?

Je kunt er shoppen. Je kunt er eten of drinken in

restaurants en cafés. Je kunt er in een bioscoop kijken
naar films.

Vraag 36. Welke functies worden er in Wikipedia ook

nog genoemd i.v.m. het oude Hoog Catharijne?

Er is een muziekcentrum en het staat boven op de

station.

Hoog Catharijne onderscheidde zich van andere

Hal van Hoog Catherijne met winkelcentra doordat het, ook voor het winkelend
de lichtkoepel uit 1996 (nu publiek, een multifunctioneel complex was, met niet
gesloopt en vervangen door alleen winkels maar ook een bioscoop, een sporthal, een
nieuwbouw) muziekcentrum en een kapel. Bovendien was het
complex verbonden met het station en een
congresgebouw. Het 'stad in een stad'-concept.
Met de renovatie van het complex houden de project managers rekening met nieuwe
behoeften van de maatschappij. Lees hierover de wiki paragraaf ‘Toekomst’ .

Vraag 37. Waar staat de afkorting FMP’S voor ?

Favourite Meeting Places

14
Vraag 38. Hoe wil het nieuwe Hoog Catharijne tegemoet komen aan de behoefte van
mensen ‘elkaar te ontmoeten’?

De Stadskamer naast het Poortgebouw is bedoeld als ontmoetingsplek. En er zijn FMP’s.

Vraag 39. Wanneer jij een FMP zou mogen ontwerpen voor je vrienden en misschien wel
andere jongeren, welke functies zou dit complex dan krijgen en wat voor een uitstraling
heeft het gebouw (hebben de gebouwen)?

Ik zou een gebouw maken dat er knus en gezellig uitziet. Ik zou willen dat je op deze plek
vooral lekker tot rust kunt komen en lekker kunt kletsen met iedereen.

Jouw smaak?!
Bekijk onderstaande link:
Link 6. Verschillende bouwstijlen
https://www.kunstbus.nl/architectuur/architectuur.html
en
https://nl.wikipedia.org/wiki/Architectuur#Bouwstijlen

Vraag 40. Welke gebouwen / bouwstijlen vind jij interessant? Benoem 3

bouwstijlen/gebouwen.

1. Scandinavische bouwstijl
2. Egyptische architectuur
3. Empirestijl

Vraag 41. Benoem minstents 2 kenmerken per gebouw/bouwstijl, die jij bij vraag 40 hebt
beantwoord.

Scandinavische bouwstijl:
1. Hout
2. Warme uitstraling

Egyptische architectuur:
1. Veel ornamenten
2. Gemaakt van kalksteen

Empirestijl
1. Felle, rijke pastelkleuren
2. Kenmerkende gevels en raamopeningen

15
Vraag 42. Maak hieronder een collage met afbeeldingen uit tijdschriften of van internet om
jouw smaak op het gebied van architectuur te laten zien. Wat vind jij mooi/interessant/leuk
om te zien?

16