Chương 2

SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
 NỘI DUNG
1. 2. 3.

QUAN ĐIỂM CƠ
GIAI CẤP
BẢN CỦA CHỦ
CÔNG NHÂN
NGHĨA MÁC- SỨ MỆNH
VÀ
LÊNIN LỊCH SỬ CỦA
VIỆC THỰC
VỀ GIAI CẤP
HIỆN SỨ MỆNH
GIAI CẤP CÔNG CÔNG NHÂN
LỊCH SỬ CỦA
NHÂN VÀ SỨ VIỆT NAM
GIAI CẤP
MỆNH LỊCH SỬ
CÔNG NHÂN
CỦA GIAI CẤP
HIỆN NAY
CÔNG NHÂN
I. QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN
VỀ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN

1. 2. 3.

Khái Nội dung Điều kiện

niệm và và đặc quy định
đặc điểm điểm sứ sứ mệnh
của giai mệnh lịch lịch sử của
cấp công sử của giai cấp
nhân giai cấp công nhân
công nhân
1. Khái niệm và đặc điểm
của giai cấp công nhân
 C.MÁC VÀ PH. ĂNGGHEN:

“Vấn đề là ở chỗ giai cấp vô sản thực ra

là gì, và phù hợp với sự tồn tại ấy của
bản thân nó, giai cấp vô sản buộc phải
làm gì về mặt lịch sử”.
“Vấn đề là ở chỗ giai cấp vô sản thực ra
là gì…”
 a. Khái niệm
- Nguồn gốc:
• Nguồn gốc kinh tế: “con đẻ của nền đại công
nghiệp”.
• Nguồn gốc xã hội: “được tuyển mộ trong tất cả các
giai cấp và tầng lớp dân cư”.

Giai cấp công nhân vừa là sản phẩm căn bản nhất,
vừa là chủ thể trực tiếp nhất của nền sản xuất hiện đại
mang tính công nghiệp, trình độ xã hội hóa ngày càng cao.
 Về phương thức lao động:
Giai cấp công nhân là người lao
GIAI động trực tiếp hay gián tiếp vận
CẤP hành công cụ sản xuất có tính
CÔNG chất công nghiệp ngày càng hiện
đại và xã hội hóa cao.
NHÂN
TRONG
CHỦ
NGHĨA Giai cấp công nhân không có tư
liệu sản xuất chủ yếu của xã
TƯ BẢN
hội, phải đi làm thuê, bán sức
lao động cho nhà tư bản, bị nhà
tư bản bóc lột giá trị thặng dư.
 b. Đặc điểm của giai cấp công nhân

Tính tổ chức,
Đại biểu cho kỷ luật lao
Phương lực lượng động, tinh
thức sản xuất tiên thần hợp tác
lao động tiến, phương và tâm lý, tác
hiện đại thức sản phong lao
xuất tiên tiến động công
nghiệp
 KHÁI NIỆM GIAI CẤP CÔNG NHÂN
Giai cấp công nhân là tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và
phát triển cùng với quá trình phát triển của nền công nghiệp hiện
đại; là giai cấp đại điện cho lực lượng sản xuất tiên tiến; Là lực
lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản
lên chủ nghĩa xã hội;
Ở các nước tư bản chủ nghĩa, giai cấp công nhân là những người
không có hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất phải làm thuê
cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư;
Ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân cùng nhân dân
lao động làm chủ những tư liệu sản xuất chủ yếu và cùng nhau
hợp tác lao động vì lợi ích chung của toàn xã hội trong đó có lợi
ích chính đáng của mình.
“… phù hợp với sự tồn tại ấy của bản
thân nó, giai cấp vô sản buộc phải làm gì
về mặt lịch sử”
2. Nội dung và đặc điểm sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân

Đặc điểm
Nội dung
sứ mệnh
sứ mệnh
lịch sử
lịch sử của
của giai
giai cấp
cấp công
công nhân
nhân
 Kiến trúc thượng
tầng

Các yếu tố cơ
bản của hình thái Quan hệ sản xuất
KT-XH

Lực lượng sản

xuất

13
Các hình thái kinh tế - xã hội trong quá trình phát triển lịch sử

Cộng sản
Nguyên
Chiếm thủy
hữu
nô lệ

Phong
kiến

Tư bản
chủ nghĩa Chủ nghĩa
cộng sản
a. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo

cuộc đấu tranh nhằm thực hiện bước
chuyển từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa
xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Lật đổ sự thống trị của giai
Nội dung cấp tư sản, thiết lập nhà
chính trị - xã hội nước của giai cấp công
nhân và nhân dân lao động
Cải tạo quan hệ sản xuất tư
Nội dung nhân tư bản chủ nghĩa, xây
Kinh tế -xã hội dựng quan hệ sản xuất mới
– xã hội chủ nghĩa

Nội dung Xây dựng nền văn hóa mới,

Văn hóa – xã hội trên nền tảng hệ tưởng chính
trị của giai cấp công nhân
 b. Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Là tất yếu, khách quan xuất phát từ những tiền đề kinh tế - xã hội của
sản xuất mang tính xã hội hóa.

Là sự nghiệp cách mạng của chính bản thân giai cấp công nhân và của
quần chúng nhân dân lao động (sự nghiệp cách mạng của quần chúng
và mang lại lợi ích cho đa số).

Xóa bỏ triệt để chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, xóa bỏ cơ sở của chế
độ người bóc lột người.

Là sự thống nhất biện chứng của hai quá trình cải tạo xã hội cũ và xây
dựng xã hội mới, nhằm mục tiêu cao nhất là giải phóng con người.

Là sự thống nhất giữa các yếu tố giai cấp, dân tộc và quốc tế.
3. Điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân

Điều kiện Điều kiện

khách chủ
quan quan
 Địa vị kinh tế - xã hội của
giai cấp công nhân
a. Điều
kiện
khách
quan Đặc điểm chính trị - xã hội
của giai cấp công nhân
 Địa vị kinh tế - xã hội của
giai cấp công nhân

- Trong LLSX: Là bộ phận quan trọng nhất của

lực lượng sản xuất hiện đại, đại diện cho phương
thức sản xuât tiên tiến.

Là lực lượng chính trị cơ bản

trong xã hội
 Địa vị kinh tế - xã hội của
giai cấp công nhân

- Trong QHSX: Là giai cấp ở vào địa vị làm

thuê, phụ thuộc, bị bóc lột, bị áp bức.

Lợi ích cơ bản đối kháng

với giai cấp tư sản
 Đặc điểm chính trị - xã hội
của giai cấp công nhân

- Giai cấp công nhân có tính tiên phong cách

mạng.
- Giai cấp công nhân có tính triệt để cách mạng.
- Giai cấp công nhân có tính tổ chức kỷ luật cao.
- Giai cấp công nhân có bản chất quốc tế.
 Sự phát triển của bản thân giai cấp
công nhân (số lượng, chất lượng)

b. Điều
Sự ra đời và phát triển chính đảng
kiện của giai cấp công nhân - Đảng cộng
chủ sản
quan
Liên minh giữa giai cấp công nhân
với giai cấp nông dân và các tầng
lớp lao động khác
 Sự ra đời và phát triển chính đảng của giai
cấp công nhân - Đảng cộng sản

- Quy luật chung: Đảng cộng sản là kết quả của
sự kết hợp giữa Chủ nghĩa Mác – Lênin và
phong trào công nhân.
 Đảng
cộng sản

CN Mác – Phong trào

Lênin + công nhân

25
 - ĐCS VN là sự kết quả của sự kết hợp giữa Chủ
nghĩa Mác – Lênin với phong trào công nhân
và phong trào yêu nước

ĐCS
Việt Nam

CN M - L + Phong trào + Phong trào

CN Yêu nước
 Mối quan hệ giữa ĐCS và GCCN
+ Giữa ĐCS và GCCN có mối quan hệ thống nhất hữu cơ, không
tách rời:

- ĐCS là bộ phận tiên tiến nhất của giai cấp công nhân.

- Mục đích và lợi ích của ĐCS và GCCN là thống nhất.

- GCCN là cơ sở xã hội chủ yếu của Đảng.

- ĐCS mang bản chất của GCCN.

27
+ ĐCS không đồng nhất với GCCN: ĐCS không
chỉ đại biểu cho ý chí, lợi ích của GCCN mà còn
của các giai cấp, tầng lớp nhân dân lao động.

28
Nhân dân LĐ

ĐCS

Giai cấp công

nhân

29
 Vai trò của Đảng Cộng sản:

ĐCS là nhân tố chủ quan có vai trò quyết định đến

việc thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân

30
- Sự ra đời và tồn tại của ĐCS đánh dấu sự
phát triển của phong trào công nhân đạt đến
trình độ tự giác, giai cấp công nhân trở thành
giai cấp thật sự cách mạng.

31
- Có ĐCS thì lý luận cách mạng mới được tuyên
truyền sâu rộng vào phong trào công nhân và
phong trào quần chúng.

32
- Có ĐCS thì GCCN mới có được cương lĩnh chính
trị, đường lối chiến lược, sách lược và phương
pháp cách mạng đúng đắn.

33
Đảng Cộng sản là đội tiên phong lý luận
(có hệ tư tưởng Mác -Lênin), lãnh tụ chính
trị (có đường lối, chiến lược, sách lược khoa
học, sát thực), bộ tham mưu chiến đấu
(đưa đường lối và vận dụng sáng tạo đường
lối vào thực tiễn).

34
II.GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ THỰC HIỆN SỨ MỆNH
LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN HIỆN NAY

1. 2

THỰC HIỆN SỨ
GIAI CẤP MỆNH LỊCH SỬ
CÔNG NHÂN CỦA GIAI CẤP
HIỆN NAY CÔNG NHÂN
HIỆN NAY
1. Giai cấp công nhân hiện nay

Điểm tương Điểm khác

đồng với giai biệt với giai
cấp công cấp công
nhân thế kỷ nhân thế kỷ
XIX XIX
 Là lực lượng sản xuất
hàng đầu của xã hội
a. Điểm
tương
đồng với Bị giai cấp tư sản và chủ
giai cấp nghĩa tư bản bóc lột giá trị
thặng dư
công
nhân thế
kỷ XIX Phong trào cộng sản và
công nhân là lực lượng đi
đầu trong đấu tranh vì dân
sinh, dân chủ và tiến bộ xã
hội
b. Điểm khác biệt với giai cấp công nhân
thế kỷ XIX

Với những
Gắn liền với điều chỉnh
cách mạng của chủ nghĩa Với các nước
khoa học - tư bản hiện xã hội chủ
công nghệ hiện đại trong bối nghĩa, giai
đại và kinh tế cảnh toàn cầu cấp công
tri thức, công hóa, giai cấp nhân trở
nhân hiện đại công nhân có thành giai cấp
có xu hướng xu hướng lãnh đạo
trí tuệ hóa “trung lưu
hóa”
- Giai cấp công nhân hiện nay vẫn là giai cấp lao
động làm thuê, bị bóc lột bởi giai cấp tư sản với
mức độ nặng nề, bằng các thủ đoạn, hình thức
tinh vi hơn.
- Giai cấp công nhân đấu tranh chống lại sự bóc
lột, áp bức, thống trị của giai cấp tư sản và chủ
nghĩa tư bản là một tất yếu.
 2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
hiện nay

Về Về Về
nội dung nội dung nội dung
chính trị - xã hội kinh tế - xã hội văn hóa- xã hội

Ở các nước xã hội Ở các nước tư bản

chủ nghĩa chủ nghĩa
 III. SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA
GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM

1. 2. 3.

Nội dung Phương

Đặc điểm sứ mệnh hướng
của giai lịch sử và giải
cấp công của giai pháp xây
nhân Việt cấp công dựng
Nam nhân cấp công
Việt Nam nhân
hiện nay Việt Nam
hiện nay
1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam

QUAN NIỆM VỀ GIAI CẤP

CÔNG NHÂN VIỆT NAM

“Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng
xã hội to lớn, đang phát triển, bao gồm những
người lao động chân tay và trí óc, làm công
hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh
doanh và dịch vụ công nghiệp hoặc sản xuất,
kinh doanh, dịch vụ có tính chất công nghiệp”
(ĐCSVN, Văn kiện Hội nghị lần thức sáu BCHTW khóa X, Nxb
CTQG,HN, 2008, tr.43)
 Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam

Gắn với chính sách khai thác

Về sự ra đời thuộc địa của thực dân Pháp

Về nguồn gốc

Chủ yếu là nông dân
xã hội

Về quan hệ với Đối kháng với tư sản Pháp, liên
các giai tầng minh với nông dân, trí thức

Tinh thần dân tộc, cách mạng

Về chính trị
triệt để
 Tăng về số lượng, chất
Giai lượng
cấp
công
nhân Đa dạng về cơ cấu nghề
Việt nghiệp
Nam
hiện
nay Hình thành đội ngũ công
nhân tri thức
 2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay

Về kinh tế

Về chính trị

Về văn hóa tư tưởng

 3. Phương hướng và giải pháp xây
dựng cấp công nhân Việt Nam hiện nay
 a. Phương hướng xây dựng giai cấp công nhân
Việt Nam hiện nay

Quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển giai cấp
công nhân cả về số lượng và chất lượng

Nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ
năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động của
công nhân.

Bảo đảm việc làm, nhà ở, các công trình phúc lợi phục vụ cho
công nhân

Sửa đổi, bổ sung các chính sách, pháp luật về tiền lương, bảo
hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp,… để bảo vệ
quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tính thần của công
nhân
 b. Giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam
hiện nay

Nâng cao nhận thức, kiên định quan điểm giai cấp công nhân là giai cấp lãnh
đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam

Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh gắn kết hữu cơ với xây dựng, phát huy
sức mạnh của liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí
trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng

Sửa đổi, bổ sung các chính sách, pháp luật về tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp,… để bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật
chất và tính thần của công nhân

Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh, gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát
triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc
tế.
Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho công nhân,
không ngừng trí thức hóa giai cấp công nhân là một nhiệm vụ
chiến lược. Đặc biệt quan tâm xây dựng thế hệ công nhân trẻ,
có học vấn, chuyên môn và kỹ năng nghề nghiệp cao, ngang tầm
khu vực và quốc tế, có lập trường giai cấp và bản lĩnh chính trị
vững vàng, trở thành bộ phận nòng cốt của giai cấp công nhân.

Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là trách nhiệm của cả hệ
thống chính trị, của toàn xã hội và sự nỗ lực vươn lên của bản
thân mỗi người công nhân, sự tham gia đóng góp tích cực của
người sử dụng lao động