Giảng viên: Ths, GVC Nguyễn Thị Trâm

Hà Nội 2021
 NỘI DUNG

1. Quan điểm cơ bản của CN Mác-Lênin

về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử
GCCN

2. Giai cấp công nhân và việc thực hiện

sứ mệnh lịch sử của giai cấp CN hiện nay

3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công

nhân Việt Nam
1. Quan điểm cơ bản của CN Mác-Lênin về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch
sử GCCN
1.1. Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin về giai cấp công
nhân và sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân

1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân

Công nhân cuối thế kỷ XIX

Công nhân trong Cách mạng Tháng Mười

Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành và phát triển cùng với quá trình của nền
công nghiệp hiện đại, với nhịp độ phát triển của lực lượng sản xuất có tính chất xã hội hóa, trí tuệ hóa ngày
càng cao; là lực lượng sản xuất cơ bản tiên tiến, trực tiếp hoặc tham gia vào quá trình sản xuất, tái sản xuất
các tư liệu sản xuất hiện đại cũng như của cải vật chất và cải tạo các quan hệ xã hội vì lợi ích của mình; là lực
lượng chủ yếu xóa bỏ áp bức, bóc lột, bất công; xây dựng chế độ xã hội mới tốt đẹp - xã hội xã hội chủ nghĩa.
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân

Hai thuộc tính cơ bản(đặc

điểm) của giai cấp công nhân

1 2

Về vị trí của giai cấp

Về phương thức lao động, công nhân trong quan hệ
phương thức sản xuất, họ sản xuất tư bản chủ nghĩa,
là những người lao động họ là những người lao
trực tiếp hay gián tiếp vận động không có tư liệu sản
hành các công cụ sản xuất xuất, phải bán sức lao
có tính chất công nghiệp động, làm thuê cho nhà tư
ngày càng hiện đại, tính bản, bị nhà tư bản bóc lột
xã hội hóa cao giá trị thặng dư
1.1.2. Nội dung sứ mệnh của lịch sử của giai cấp công nhân

NỘI DUNG SMLS CỦA GCCN

Xoá bỏ chế độ TBCN, xoá bỏ chế độ người bóc lột người, giải phóng giai
cấp nhân dân lao động và toàn thể nhân loại khỏi mọi sự áp bức bóc lột
nghèo nàn lạc hậu, xây dựng xã hội CSCN văn minh.

“Thực hiện sự nghiệp giải phóng thế giới ấy, đó

là sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản hiện đại”.
( C.Mác – Ăngghen. Toàn tập. NXB chính trị
Quốc gia, 2002, t.20, tr.388)

Bìa tác phẩm “ Chống Đuy-rinh”

1.1.2. Nội dung sứ mệnh của lịch sử của giai cấp công nhân
CỤ THỂ

• GCCN xây dựng chế độ công hữu về TLSX

KINH • GCCN là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất để sản xuất ra của cải
vật chất ngày càng nhiều đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của con người
TẾ và xã hội.

• Giai cấp công nhân cùng nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng
CHÍNH Cộng sản, tiến hành cách mạng chính trị để lật đổ quyền thống trị của giai
cấp tư sản
TRỊ • Thiết lập nhà nước kiểu mới, mang bản chất giai cấp công nhân, xây dựng
nền dân chủ xã hội chủ nghĩa

• tập trung xây dựng hệ giá trị mới: lao động, công bằng, dân chủ, bình
đẳng và tự do.
VĂN HÓA • Xây dựng và củng cố ý thức hệ tiên tiến của giai cấp công nhân, đó là chủ
TƯ TƯỞNG nghĩa Mác-Lênin, đấu tranh để khắc phục ý thức hệ tư sản và các tàn dư
còn sót lại của các hệ tư tưởng cũ.
 Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Xóa bỏ chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu, xóa bỏ hình thức
người bóc lột người, tiến tới xóa bỏ giai cấp nói chung.

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là sự thống nhất biện
chứng giữa hai quá trình: cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội
mới.

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được thực hiện trước hết ở
mỗi nước nhưng bản thân nó đã mang bản chất quốc tế.

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân có tính chất khó khăn, lâu
dài và phức tạp

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân mang lại lợi ích cho đa
số nhân dân lao động
1.1.3. Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Điều kiện khách quan
Thứ nhất
Địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp
công nhân trong CNTB

Không có TLSX, giai cấp công phải làm thuê

và chịu sự cạnh tranh may rủi của thị trường và sự bóc lột của GCTS
1.1.3. Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Điều kiện khách quan
Thứ hai
Địa vị chính trị - xã hội của giai cấp công nhân

Giai cấp công nhân được nền đại công nghiệp rèn luyện về tính tự giác, tính kỷ
luật, sự đoàn kết và tổ chức lại thành một lực lượng xã hội hùng mạnh
1.1.3. Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

Điều kiện chủ quan

Sự phát triển của bản thân giai cấp

công nhân cả về số lượng và chất
lượng

Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan

quan trọng nhất để giai cấp công Đồng chí Nguyễn Ái
Quốc với một số đại biểu
nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh dự Đại hội Quốc tế Cộng
lịch sử của mình sản lần thứ V
 Điều kiện chủ quan

Sự phát triển của bản thân giai cấp

công nhân cả về số lượng và chất
lượng

Giai cấp Giai cấp công

Giai cấp công
công nhân nhân là giai
nhân là giai Giai cấp công
cấp có tinh
là giai cấp thần cách
cấp có ý thức nhân có bản
tiên phong tổ chức kỷ chất quốc tế
mạng triệt để
cách mạng luật cao
nhất
 Điều kiện chủ quan Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng
nhất để giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi
sứ mệnh lịch sử của mình

Khi tiếp thu được một lý luận khoa học, cách mạng là chủ nghĩa
Mác, thì phong trào đấu tranh mang tính chính trị, chuyển từ tự
phát lên tự giác dẫn tới cần một tổ chức lãnh đạo và Đảng Cộng
sản ra đời.

Nhờ có Đảng Cộng sản tuyên tuyền, giáo dục, giai cấp công
nhân nhận thức được vai trò, vị trí của mình, hiểu được con
đường, biện pháp đấu tranh nhằm lật đổ CNTB, giải phóng giai
cấp và nhân loại.

Tuy nhiên, để hoàn thành vai trò lãnh đạo của mình, Đảng Cộng
sản phải luôn xây dựng về tư tưởng, tổ chức, Đảng phải vững
mạnh, không ngừng nâng cao trí tuệ, gắn bó với quần chúng, có
năng lực lãnh đạo
 Điều kiện chủ quan
Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng
nhất để giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi
sứ mệnh lịch sử của mình

• Đảng Cộng sản là tổ chức chính trị cao nhất, đại

biểu cho giai cấp công nhân.
• Giai cấp công nhân thực hiện vai trò lãnh đạo của
mình thông qua Đảng Cộng sản.
• Đảng Cộng sản là đội tiên phong chiến đấu của
giai cấp công nhân.
• Đảng Cộng sản là bộ tham mưu chiến đấu của giai
cấp công nhân và dân tộc.
• Giai cấp công nhân là cơ sở giai cấp, là nguồn bổ
sung cho Đảng Cộng sản.
• Lợi ích của Đảng Cộng sản thống nhất với lợi ích
giai cấp công nhân và nhân dân lao động.
1.2. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay

1.2.1.Giai cấp công nhân hiện nay

So với giai cấp công nhân truyền thống ở thế kỉ XIX thì giai
cấp công nhân hiện nay vừa có những điểm tương đồng vừa có
những điểm khác biệt.
1.2.1.Giai cấp công nhân hiện nay

Giai cấp công nhân hiện nay

vẫn đang là lực lượng sản xuất
hàng đầu của xã hội hiện đại.
Họ là chủ thể của quá trình sản
xuất công nghiệp hiện đại
mang tính xã hội hóa ngày càng
cao

tương
Cũng giống như thế kỉ XIX, ở các
đồng nước tư bản chủ nghĩa hiện nay, công
nhân vẫn bị giai cấp tư sản và chủ
nghĩa tư bản bóc lột giá trị thặng dư.
Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa
với chế độ sở hữu tư nhân tư bản chủ
nghĩa sản sinh ra tình trạng bóc lột
này vẫn tồn tại.
1.2.1.Giai cấp công nhân hiện nay

Gắn liền với cách mạng khoa học và

công nghệ hiện đại, với sự phát triển
kinh tế tri thức, công nhân hiện đại có
xu hướng trí tuệ hóa.

Biến
đổi
Trong bối cảnh mới của toàn cầu hóa,
hội nhập quốc tế và cách mạng công
nghiệp thế hệ mới, công nhân hiện đại
cũng tăng nhanh về số lượng, thay đổi
lớn về cơ cấu trong nền sản xuất hiện
đại
Số lượng giai cấp công nhân (GCCN) hiện nay có nhiều số
lượng tương đối khác biệt do tiêu chí, quy mô và cách đánh giá
của mỗi chủ thể nghiên cứu. Năm 2012, Ngân hàng Thế giới
(WB) cho biết, thế giới đã có 1.000 triệu công nhân. Một nghiên
cứu của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) năm 2014 khẳng định,
trên thế giới hiện có 1.540 triệu “công nhân làm công ăn lương”
(salaried workers) trong tổng số gần 3.300 triệu người lao động
của thế giới hiện nay. Cũng theo ILO, dự báo về số lượng nhóm
này, năm 2018 sẽ là 1.702 triệu người
Báo cáo Xu hướng việc làm toàn cầu 2014, Website ILO

Theo một nghiên cứu, hiện nay trên thế giới có khoảng 23.000
nghề nghiệp liên quan đến máy móc và phương thức lao động
công nghiệp; và dự đoán rằng, đến giữa thế kỷ XXI sẽ có thêm
khoảng 10.000 nghề nghiệp mới, chủ yếu là ở lĩnh vực dịch vụ.
Một nghiên cứu gần đây của Ê-ríc Ô-lin Rai (Erik Olin Wright)
một nhà xã hội học mác-xít (1947 - 2019) đã lập một mô hình
cơ cấu giai cấp theo nghề nghiệp, gồm 9 nhóm khác nhau, dựa
vào trình độ, kỹ năng và thẩm quyền
Trình độ mới của sản xuất và dịch vụ cùng với cách tổ chức xã hội hiện đại cũng làm cho cơ
cấu của giai cấp công nhân hiện đại đa dạng tới mức nội hàm của nó liên tục phải điều chỉnh
theo hướng mở rộng
1.2.2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay

GCCN đóng vai trò trực tiếp trong việc sản xuất với
Về nội dung kinh tế -
công nghệ hiện đại, năng suất, chất lượng cao, đảm
xã hội
bảo cho phát triển bền vững

Ở các nước tư bản chủ nghĩa, mục tiêu đấu tranh trực tiếp của giai cấp
công nhân và lao động là chống bất công và bất bình đẳng xã hội. Mục
tiêu lâu dài giành chính quyền về tay giai cấp công nhân và nhân dân
lao động, được nêu rõ trong Cương lĩnh chính trị của các Đảng Cộng
Về nội dung chính trị sản trong các nước tư bản chủ nghĩa
-xã hội
Đối với các nước xã hội chủ nghĩa: lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi
mới, giải quyết thành công các nhiệm vụ trong thời kì quá độ lên chủ
nghĩa xã hội,

Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong điều kiện thế giới ngày
Về nội dung văn hóa, nay trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng trước hết là cuộc đấu tranh ý thức hệ. Đó là
tư tưởng cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội với chủ nghĩa tư bản
1.3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
1.3.1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam

Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời muộn, từ đầu thế kỷ XX, trước cả sự ra
đời của giai cấp tư sản Việt Nam và là giai cấp trực tiếp đối kháng với tư
bản thực dân Pháp và bè lũ tay sai của chúng

Tuy số lượng giai cấp công nhân Việt Nam ít, trình độ nghề nghiệp
thấp, còn mang nhiều tàn dư của tâm lý tiểu nông và tập quán của
nông dân, nhưng giai cấp công nhân Việt Nam đã nhanh chóng
vươn lên đảm đương vai trò lãnh đạo cách mạnh ở nước ta và thực
hiện sứ mệnh lịch sử của mình

Giai cấp công nhân gắn bó mật thiết với các tầng lớp nhân dân trong xã
hội.
Trong giai cấp công nhân Việt Nam, tuyệt đại bộ phận công nhân xuất thân
từ nông dân lao động và những tầng lớp lao động khác, nên có mối liên hệ
tự nhiên, thân thiết, chặt chẽ với đông đảo nhân dân lao động bị áp bức.
1.3.1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam

Ngày nay những đặc điểm của GCCN Việt Nam có những biến động

GCCN
đứng trước
Công nhân thời cơ phát
được tri triển và
thức hóa, thách thức
đa dạng về nắm vững
cơ cấu nghề khoa học-
nghiệp công nghệ
tăng nhanh tiên tiến
về số
lượng và
chất lượng
1.3.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay

Về kinh tế: Giai cấp công nhân phát huy vai trò và trách nhiệm của lực lượng đi đầu
trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. tạo ra những động lực phát
triển nông nghiệp –nông thôn và nông dân ở nước ta theo hướng phát triển bền vững,
hiện đại hóa, chủ động hội nhập quốc tế.

Về chính trị: Cùng với nhiệm vụ giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng thì
nhiệm vụ Giữ vững bản chất giai cấp công nhân của Đảng, vai trò tiền phong, gương
mẫu của cán bộ đảng viên và tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng

Về văn hóa tư tưởng: Xây dựng và phát triển nền văn văn hóa Việt Nam tiến tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc có nội dung cốt lõi là xây dựng con người mới xã hội chủ
nghĩa, giáo dục đạo đức cách mạng, rèn luyện lối sống, tác phong công nghiệp, văn
minh, hiện đại, xây dựng hệ giá trị văn hóa và con người Việt Nam, hoàn thiện nhân
cách
1.3.3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay
 1.3.3.1. Phương hướng
 Đại hội lần thứ X của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định:
 Đối với giai cấp công nhân, phát triển số lượng, chất lượng và
tổ chức; nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị, trình độ học
vấn nghề nghiệp, xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Giải quyết việc
làm, giảm tối đa số công nhân thiếu việc làm và thất nghiệp.

Tại Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương khóa
X, Đảng ta đã ra nghị quyết về “Tiếp tục xây dựng giai cấp
công nhân Việt Nam thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước”
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng khẳng
định: “Coi trọng giữ vững bản chất giai cấp công nhân và
các nguyên tắc sinh hoạt của Đảng”.
1.3.3. Phương hướng và một số giải pháp chủ yếu để xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay

Một là, nâng cao nhận thức kiên định quan điểm giai cấp công
nhân

Hai là, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh gắn với xây
dựng và phát huy sức mạnh của liên minh

Ba là, thực hiện chiến lược xây dựng giai cấp công nhân lớn
mạnh, gắn kết chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế -xã hội

Bốn là, đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ mọi mặt cho
công nhân, không ngừng trí thức hóa giai cấp công nhân

Năm là, xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là trách nhiệm
của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội