Giáo trình: chủ nghĩa xã hội khoa học (2021)

CHƯƠNG 1: NHẬP MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

I. Sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học
1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời
a. Điều kiện kte – xhoi
- Giữa thế kỷ XIX, gắn vs cuộc CM Công nghiệp
- Bước ptrien vượt bậc của PTSX TBCN
- Sự xhien của 2 giai cấp: công nhân và TS và mâu thuẫn giữa 2 giai cấp đó
b. Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận
- Tiền đề khoa học tự nhiên (thuyết tiến hóa, thuyết tế bào, ..)
- Tiền đề tư tưởng lý luận (chủ nghĩa xã hội k tưởng, nhà kte ctri cổ điển
Anh, …)
2. Vai trò của C.Mác và Ph.Angghen (tự đọc)
a. Sự chuyển biến lập trường triết học, chính trị
b. Ba phát kiến vĩ đại
II. Các giai đoạn phát triển cơ bản của CNXHKH
1. C. Mác và Ph. Angghen ptrien CNXHKH (tự đọc)
- Từ 1848 đến Công xã Paris (1871)
- Thời kỳ sau Công xã Paris đến 1895
2. Lê nin vận dụng và ptrien CNXHKH trong dkien mới
- Thời kỳ trc Cách mạng T10 Nga
- Thời kỳ sau Cách mạng T10 Nga
III. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa nghiên cứu của môn học
1. Đối tượng nghiên cứu của CNXHKH
- Quy luật, tính quy luật ctri – xhoi của qtrinh phát sinh, hình thành và ptrien
của hình thái kte, xhoi CSCN mà giai đoạn thấp là CNXH
- Nguyên tắc cơ bản, dkiem, con dg và hthuc, phương pháp đấu tranh cách
mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động
2. Nhiệm vụ nghiên cứu của môn học
- Luận chứng một cách khoa học tính tất yếu về mặt lịch sử thay thế của
CNTB bằng CNXH gắn liền vs sứ mệnh lsu của giai cấp công nhân
- Luận giải về con dg và các hthuc đấu tranh của giai cấp công nhân
- Phê phán, đấu tranh bác bỏ nx trào lưu tư tưởng phản của học và chống
phá CMXHCN
3. Phương pháp và ý nghĩa nghiên cứu của môn học
- Phương pháp logic – lịch sử
- Phương pháp khảo sát, phân tích về ctri – xhoi
- Phương pháp so sánh, liên ngành
 Ý nghĩa của môn học (lý luận và thực tiễn)
 CHƯƠNG 2: SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
I. Quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lenin về giai cấp công nhân và sứ mệnh
lịch sử thế giới của giai cấp công nhân
1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
- Khái niệm:
o Là một tập đoàn xhoi ổn định, hình thành và ptrien cùng vs qtrinh
ptrien của nền công nghiệp hiện đại
o Là giai cấp đại diện cho lực lượng sxuat tiên tiến
o Là lực lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ từ CNTB lên
CNXH
- Đặc điểm
o Lao động bằng phương thức công nghiệp mang tính chất xhoi hóa
cao
o Là spham của nền đại công nghiệp
o Là chủ thể của qtrinh sxuat vật chất hiện đại
o Tính tổ chức, kỷ luật lao động, tinh thần hợp tác và tâm lý lao động
công nghiệp
o Có tinh thần cách mạng triệt để
2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Thông qua chính đảng tiên phong, giai cấp công nhân tổ chức, lãnh đạo
nhân dân lao động đấu tranh xóa bỏ các chế độ ng bóc lột ng, xóa bỏ chủ
nghĩa tư bản, giải phóng giai cấp công nhân, nhân dân lao động khỏi mọi
sự áp bức, bóc lột, nghèo nàn, lạc hậu, xây dựng xhoi cộng sản chủ nghĩa
văn minh
o Nội dung kinh tế:
 Là chủ thể sxuat vật chất
=> Tạo của cải cho xhoi và tiền đề vật chất – kỹ thuật cho
sự ra đời của xhoi mới
o Nội dung chính trị xhoi
 Tiến hành cách mạng ctri xóa bỏ chế độ TBCN
 Giải phóng giai cấp, giải phóng con ng khỏi áp bức, bóc lột
 Xây dựng xhoi XHCN và CSCN
o Nội dung văn hóa, tư tưởng: xây dựng hệ gtri mới:
 Lao động – Công bằng – Dân chủ - Bình đẳng và tự do
- Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
o Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân xuất phát từ nx tiền đề kte
– xhoi của nền sxuat mang tính xhoi hóa
o Thực hiện sứ mệnh lịch sử là sự nghiệp của bản thân giai cấp công
nhân cùng đông đảo ng dân lao động và mang lại lợi ích cho đa số
o Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là xóa bỏ triệt để chế độ tư
hữu về tư liệu sxuat chủ yếu
o Giành quyền lực thống trị xhoi là tiền để để cải tạo toàn diện, sâu
sắc và triệt để xhoi cũ, xây dựng xhoi mới vs mục tiêu cao nhất là
giải phóng con ng
 3. Những điều kiện quy định và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Điều kiện chung
o Đại diện cho phương thức sxuat tiên tiến nhất của thời đại
o Có hệ tư tưởng riêng
o Có lợi ích về cơ bản phù hợp vs lợi ích của đa số trong xhoi
o Có tổ chức tiên phong lãnh đạo
a. Điều kiện khách quan quy định và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân
- Do địa vị kte của giai cấp công nhân quy định
o Đại diện phương thức sxuat tiên tiến
o Là giai cấp bị bóc lột trực tiếp và nặng nề nhaats
o Lợi ích của giai cấp công nhân về cơ bản thống nhất với lợi ích của
ng dân lao động
- Do địa vị chính trị - xhoi của giai cấp công nhân quy định
o Có hệ tư tưởng Mác – Lenin
o Tinh thần cách mạng triệt để
o Ý thức tổ chức, kỷ luật cao
o Có khả năng đoàn kết giai cấp và đoàn kết các lực lượng
b. Điều kiện khách quan quy định và thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân
- Sự ptrien của bản thân giai cấp công nhân về số lượng và chất lượng
- Đảng cộng sản là nhân tố chủ quan, qtrong nhất để giai cấp công nhân thực
hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử
- Xây dựng dc khối liên minh giữa giai cấp công nhân vs giai cấp nông dân
và các tầng lớp lao động khác, do giai cấp công nhân thông qua đội tiên
phong là đảng cộng sản lãnh đạo
- Sự thâm nhập của chủ nghĩa Mác vào phong trào công nhân tất yếu dẫn
đến sự ra đời chính đảng của giai cấp công nhân
II. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện
nay
1. Giai cấp công nhân hiện nay
a. Điểm tương đồng so với giai cấp công nhân thế kỷ XIX
- Vẫn là lực lượng sxuat hàng đầu của xhoi hiện đại
- Vẫn bị giai cấp tư sản và tư bản bóc lột gtri thặng dư
- Xung đột lợi ích cơ bản giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân (giữa
tư bản và lao động vẫn tồn tại)
- Phong trào cộng sản và công nhân ở nhiều nước là lực lượng đi đầu trong
các cuộc đấu tranh vì hòa bình, hợp tác và ptrien, vì dân sinh, dân chủ, tiến
bộ xhoi và chủ nghĩa xhoi
=> Lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong chủ nghĩa Mac
– Lenin vẫn mang gtri khoa học và cách mạng, vẫn có ý nghĩa thực tiễn to
lớn, chỉ đạo cuộc đấu tranh cách mạng hiện nay của giai cấp công nhân,
phong trào công nhân và quần chúng lao động, chống chủ nghĩa tư bản và
lựa chọn con dg xhoi chủ nghĩa trong sự ptrien của tgioi hiện nay
 b.Những biến đổi và khác biệt
- Xu hướng trì tuệ hóa giai cấp công nhân (công nhân tri thức)
- Tham gia vào sở hữu (trung lưu hóa)
- Xu hướng chuyên môn thuần túy đồng hành với tích cực hóa chính trị -
xhoi của giai cấp công nhân
- Xu hướng bản địa hóa, dân tộc hóa đồng hành với chủ nghĩa qte của giai
cấp công nhân
2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên tgioi hiện nay
a. Về ndung kte
- Giải quyết mâu thuẫn giai cấp sâu sắc và sự bóc lột gtri thặng dư trên phạm
vi quốc gia và toàn cầu
b. Về ndung ctri – xhoi
- Đấu tranh chống bất công và bất bình đẳng xhoi
c. Về ndung vhoa, tư tưởng
- Đấu tranh cho tiến bộ xhoi, bảo vệ nền tảng tư tưởng của đảng cộng sản,
chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc
3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
a. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
- Ra đời trc giai cấp tư sản vào đầu thế kỷ XX
- Là lực lượng lãnh đạo cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc
- Sớm giác ngộ lý tưởng, mục tiêu cách mạng
- Gắn bó mật thiết vs các tầng lớp ndan trong xhoi
- Đại bộ phận xuất thân từ nông dân và các tầng lớp lao động
b. Đặc điểm của giai cấp công nhân hiện nay
- Tăng nhanh về số lượng và chất lượng, đi đầu qtrinh CNH, HĐH và gắn vs
ptrien kte trí thức
- Lao động trong nền kte thị trường định hướng xhoi chủ nghĩa
- Đa dạng về trình độ công nghệ, về thành phần kte