Một số quan niệm về chủ nghĩa xã hội:

3 quan niệm cơ bản:

Chủ nghĩa xã hội là ước mơ, lý tưởng của con người về một xã hội tốt đẹp
Chủ nghĩa xã hội là chế độ xã hội mà ở đó nhân dân xây dựng nên thực tế
dưới sự lãnh đạo của Đảng
Chủ nghĩa xã hội được hiểu với tư cách là một học thuyết (lí luận)
+ Phê phán xã hội đương thời
+ Phác thảo mô hình xã hội tương lai
+ Tìm ra con đường, cách thức và lực lượng xây dựng xã hội tương lai
-> Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội: Chủ nghĩa xã hội sơ khai (thời cổ đại)
-> Chủ nghĩa xã hội không tưởng -> Chủ nghĩa xã hội không tưởng phê phán
-> Chủ nghĩa xã hội khoa học -> Chủ nghĩa xã hội dân chủ

Vị trí của CNXHKH:

Khái niệm CNXHKH: Được hiểu với tư cách là một học thuyết, là một trong
3 bộ phận hợp thành CN M-L, nghiên cứu sự vận động xã hội nhằm thủ tiêu
chủ nghĩa tư bản và xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa, tiến tới xây dựng chủ
nghĩa cộng sản
+ Nền tảng của CNXHKH là từ triết học và kinh tế chính trị học
+ CNXHKH được xem là thế giới quan, là hệ tư tưởng chính trị của giai
cấp công nhân
+ CNXHKH khác về chất so với chủ nghĩa xã hội không tưởng trước đó
+ CNXHKH gắn liền với phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân, kể
cả cách mạng tư sản và giải phóng dân tộc
Vị trí của CNXHKH trong chủ nghĩa M-L: CNXHKH vừa có sự thống
nhất vừa có sự độc lập so với các bộ phận khác trong CN M-L
Xét theo nghĩa rộng: CNXHKH chính là CN M-L
Xét theo nghĩa hẹp: CNXHKH là một trong ba bộ phận cơ bản hợp thành của
CN M-L

Đối tượng nghiên cứu của chủ nghĩa xã hội

Nghiên cứu những quy luật và tính quy luật chính trị xã hội của quá trình
phát sinh, hình thành, phát triển hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa,
nghiên cứu những nguyên tắc cơ bản, những điều kiện, con đường, hình thức
và phương pháp đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân để thực hiện sự
chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản.

Phương pháp nghiên cứu chủ nghĩa xã hội khoa học

Phương pháp luận chung nghiên cứu chủ nghĩa xã hội khoa học: phương
pháp duy vật biện chứng và phương pháp chủ nghĩa duy vật lịch sử của triết
học M-L.
+ Phương pháp kết hợp lịch sử logic: nghiên cứu sự thật lịch sử để rút ra
những quy luật, bài học
+ Phương pháp có tính chất liên ngành (phân tích, tổng hợp, thống kê,
điều tra xã hội học,...): sử dụng kiến thức ở nhiều ngành
+ Phương pháp khảo sát và phân tích về mặt chính trị xã hội dựa trên các
điều kiện kinh tế xã hội cụ thể: người nghiên cứu phải hết sức nhạy
bén, dũng cảm,...

Chức năng, nhiệm vụ và ý nghĩa của việc nghiên cứu CNXHKH (tự
nghiên cứu)

Sự vận dụng của Đảng Cộng sản Việt Nam

Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội là một tính quy luật của cách
mạng Việt Nam
Kết hợp đổi mới kinh tế với đổi mới chính trị, lấy đổi mới kinh tế là trọng
tâm từng bước đổi mới dần hệ thống chính trị
Xây dựng và phát triển kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa ->
Giữ vững vai trò và trách nhiệm của Đảng Cộng sản Việt Nam

Quá trình hình thành và phát triển của CNXHKH

Cơ bản giống với sự hình thành và phát triển của CN M-L
 CHƯƠNG II: SỨ MỆNH, LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
Mở đầu
- Về khái niệm giai cấp: tập đoàn người hình thành và phát triển
gắn liền với một phương thức sản xuất nhất định, nói về địa vị của
họ trong một hệ thống xã hội, quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất, tổ
chức quản lý quá trình sản xuất, cách thức hưởng thụ và phân phối
sản phẩm trong chế độ xã hội.
- Phát hiện ra giai cấp công nhân là cống hiến to lớn của nhà tư
tưởng người Pháp (Xanh-xi-mông)
- Phát hiện ra sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là một trong
ba cống hiến vĩ đại của Các-Mác.
I. Quan điểm cơ bản của CN Mác-Lênin về giai cấp công
nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân:
1. Khái niệm giai cấp công nhân:
Tiêu chí xác định giai cấp công nhân:
- Về phương thức lao động, phương thức sản xuất: Giai cấp
công nhân là những người trực tiếp hoặc gián tiếp vận hành nền
sản xuất đại công nghiệp => giai cấp công nhân không thể thiếu
được, là lực lượng thường trực, là xương sống của xã hội hiện đại
- Về địa vị trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa: Giai cấp
công nhân là những người không có tư liệu sản xuất nên buộc
phải bán sức lao động của mình cho nhà tư bản -) bị nhà tư bản
bóc lột giá trị thặng dư. => xu hướng tất yếu: địa vị của giai cấp
công nhân khả biến, có thể được trung lưu hóa, không bị bóc lột
nữa, từ bị bóc lột sang thống trị trong tư bản chủ nghĩa.
Khái niệm về giai cấp công nhân:
- Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định, hình thành
và phát triển cùng với sự phát triển của nền sản xuất đại công
 nghiệp, đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến, là lực lượng chủ
yếu trong tiến trình quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
+ Giai cấp công nhân là một tập đoàn xã hội ổn định vì có
chung về quan hệ sở hữu tư liệu sản xuất, tổ chức quản lý,
phân phối sản phẩm trong quá trình sản xuất, địa vị trong hệ
thống sản xuất xã hội.
+ Giai cấp công nhân hình thành và phát triển cùng với sự
phát triển của nền sản xuất đại công nghiệp -) giai cấp công
nhân là sản phẩm của nền sản xuất đại công nghiệp, nền sản
xuất đại công nghiệp càng phát triển thì giai cấp công nhân
càng phát triển. (Nền sản xuất đại công nghiệp bắt đầu từ
phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa)
+ Giai cấp công nhân đại diện cho lực lượng sản xuất tiên
tiến
+ Giai cấp công nhân là lực lượng chủ yếu trong tiến trình
quá độ lên chủ nghĩa xã hội
Giai cấp công nhân trong xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa
Giống nhau: Giai cấp công nhân vẫn là lực lượng hàng đầu, lực lượng
thường trực, lực lượng quyết định, quan trọng nhất.
Khác nhau:
- Tư bản chủ nghĩa: Không có tư liệu sản xuất, bán sức lao động
cho nhà tư bản, bị bóc lột giá trị thặng dư theo 2 phương pháp (sản
xuất giá trị thặng dư tuyệt đối và sản xuất giá trị thặng dư tương đối)
- Xã hội chủ nghĩa: Có tư liệu sản xuất, làm chủ trong quá trình sản
xuất.
2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
v Khái niệm sứ mệnh lịch sử
 - Sứ mệnh lịch sử là sứ mệnh của một giai cấp hay liên minh
giai cấp thực hiện cuộc cách mạng xã hội để chuyển biến từ hình
thái kinh tế xã hội này sang hình thái kinh tế xã hội khác.
v Khái niệm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là sứ mệnh của giai
cấp công nhân và nhân dân lao động thực hiện cuộc cách mạng
xã hội chủ nghĩa chuyển biến từ hình thái kinh tế xã hội tư bản
chủ nghĩa sang hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa dưới
sự lãnh đạo của Đảng.
v Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân gắn liền với cách
mạng xã hội chủ nghĩa -) Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
mang tính triệt để, toàn diện (thực hiện trên nhiều mặt và xóa bỏ
hoàn toàn áp bức bóc lột)
- Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân không chỉ thực hiện ở
phạm vi quốc gia dân tộc mà thực hiện trên phạm vi toàn thế giới.
- Giai cấp công nhân không chỉ thực hiện sứ mệnh lịch sử cho
mình mà còn thực hiện sứ mệnh lịch sử cho các giai cấp tầng lớp
khác.
v Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Xóa bỏ chủ nghĩa tư bản, xóa bỏ chế độ người bóc lột người,
giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động, xây dựng
thành công chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản.
+ Giai đoạn giành chính quyền: đạp tan giai cấp tư sản, thiết lập
chuyên chính vô sản
+ Giai đoạn xây dựng, bảo vệ và phát triển chính quyền: xây
dựng chủ nghĩa xã hội, xây dựng chủ nghĩa cộng sản -) khó hơn
=> Các giai đoạn phải liên tục không ngừng.
 3. Những điều kiện quy định sứ mệnh, lịch sử của giai cấp
công nhân:
a. Điều kiện khách quan
v Xuất phát từ địa vị kinh tế của giai cấp công nhân:
- Giai cấp công nhân đại diện cho lực lượng sản xuất và phương
thức sản xuất tiên tiến hiện đại
- Lợi ích của giai cấp công nhân mâu thuẫn trực tiếp với lợi ích
của giai cấp tư sản (mâu thuẫn lực lượng sản xuất và quan hệ sản
xuất -) một bên có tư liệu sản xuất, một bên mất tư liệu sản xuất
-) lợi ích kinh tế mâu thuẫn)
- Sự phát triển của nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa tạo khả
năng để giai cấp công nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử
của mình.
v Địa vị chính trị xã hội của giai cấp công nhân
- Giai cấp công nhân là giai cấp tiên tiến nhất -) phương thức
sản xuất tiên tiến, được trang bị bởi hệ tư tưởng tiên tiến, được
tuyển mộ một cách rộng khắp trong các thành phần dân cư
- Giai cấp công nhân có tinh thần cách mạng triệt để
- Giai cấp công nhân có tính tổ chức kỉ luật cao -) đại diện cho
phương thức sản xuất công nghiệp (dây chuyền), làm việc dưới
sự kiểm soát của tư bản
- Giai cấp công nhân là giai cấp có bản chất quốc tế vô sản
b. Điều kiện chủ quan
v Xuất phát từ sự phát triển của giai cấp công nhân:
· Về quy mô và về chất lượng
- Trưởng thành về tư tưởng chính trị, giác ngộ được vị trí, vai
trò, sứ mệnh lịch sử; thể hiện năng lực làm chủ KHCN; trình độ
 học vấn, tay nghề, chuyên môn nghiệp vụ; ý thức, tính chất tổ
chức kỷ luật càng lúc càng được tăng cường)
- Yếu tố Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để
giai cấp công nhân có thể giành thắng lợi trong sứ mệnh lịch sử
của mình Xuất phát từ mối quan hệ biện chứng giữa Đảng Cộng
sản với giai cấp công nhân (giai cấp công nhân là cơ sở xã hội,
nguồn bổ sung lực lượng cho Đảng Cộng sản; Đảng Cộng sản là
lãnh tụ chính trị, bộ tham mưu chiến đấu, đội tiền phong của giai
cấp công nhân)
- Sự liên minh giữa giai cấp công nhân và giai cấp nông nhân và
các tầng lớp đội ngũ khác.
II. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân trong bối cảnh hiện nay
1. Giai cấp công nhân hiện nay
- Giai cấp công nhân hiện nay là những tập đoàn người hoạt
động sản xuất và dịch vụ bằng phương thức công nghiệp tạo nên
cơ sở vật chất cho sự tồn tại và phát triển của thế giới. (4 loại
công nhân: nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và trí thức)
2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay
- Tự nghiên cứu
III. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
1. Khái niệm giai cấp công nhân Việt Nam
- Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn
đang phát triển bao gồm những người lao động chân tay và trí óc
làm công hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và
dịch vụ công nghiệp hoặc sản xuất kinh doanh dịch vụ có tính
chất công nghiệp.
2. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
 - Giai cấp công nhân Việt Nam là cuộc cách mạng dân tộc dân
chủ và tiến lên làm cách mạng xã hội chủ nghĩa.
3. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
- Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời từ chính sách khai thác
thuộc địa của thực dân Pháp.
- Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời sớm có chính đảng lãnh
đạo
Điểm giống nhau giai cấp công nhân hiện nay và giai cấp công nhân
truyền thống
Giống nhau:
Là lực lựng lao động tiên tiến nhất, đóng vai trò quan trọng nền công nghiệp
Vẫn bị giai cấp tư sản bóc lột giá trị thặng dư
Là lực lượng đi đầu trọng đấu tranh xóa bỏ giai cấp tư sản
Dù CN hiện đại hay truyền thống thì vẫn giữ vai trò nồng cốt
Đều có vai trò sứ mệnh lịch sử xây dựng XHCN
Có chung hiện tư tưởng macxit dưới sự lãnh đạo của ĐCS
CNH cơ sở khách quan trong phát triển giai cấp công nhân
Khác nhau:
Tuy nhiên ngày nay giai cấp công nhân hiện nay có những thay đổi
Được tư duy hóa và phát triển về tri thức
Được trung lưu hóa có cổ phần cổ phiếu trong doanh nghiệp
Sứ mệnh lịch sử có nhiều cơ hội để thực hiện
Giai cấp công nhân ở 1 số nước đã trở thành giai cấp lãnh đạo
Thuật ngữ đã được rút gọn lại chỉ còn “giai cấp công nhân”
Phát triển về số lượng lẫn chất lượng, giai cấp công nhân trở thành tri thức
ngày càng nhiều, công nhân truyền thống ngày càng giảm, công nhân hiện đại
ngày càng tăng
Giai cấp công nhân VN có những thuận lợi khó khăn nào trong thực hiện
sứ mệnh lịch sử của mình?
THUẬN LỢI
Học hỏi kinh nghiệm giai cấp công nhân thế giới cả thành công lẫn thất bại
Giai cấp công nhân VN có được sự trợ giúp của giai cấp công nhân thế giới
Sớm nhận thức được vai trò sứ mệnh của mình
KHÓ KHĂN
Bị lệ thuộc vào công nhân quốc tế
- Giai cấp công nhân Việt Nam phần lớn xuất thân từ nông dân
+ Thuận lợi: hiểu được nông dân, xây dựng khối nông vững chắc, tạo sức
mạnh thực hiện cách mạng xã hội chủ nghĩa
+ Khó khăn: Tác phong nông nghiệp, tổ chức kỷ luật kém
- Giai cấp công nhân Việt Nam sinh ra trong lòng một dân tộc có truyền
thống yêu nước, kiên cường, bất khuất chống giặc ngoại xâm
+ Thuận lợi: Hun đúc tinh thần quyết tử cho tổ quốc quyết sinh, hết lòng thực
hiện cuộc cách mạng giải phóng dân tộc dân chủ nhân dân, cách mạng xã hội
chủ nghĩa
+ Khó khăn: Sự hi sinh mất mát về tinh thần, vật chất => Chất lượng thấp
hơn so với giai cấp công nhân thế giới
ð Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam nặng nề hơn so với
giai cấp công nhân quốc tế (đặc biệt là nhiệm vụ giải phóng dân tộc)
4. Sự biến đổi của giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay:
Giai cấp công nhân VN hiện nay có những biến đổi rất cơ bản:
- Tăng nhanh về số lượng, chất lượng, là giai cấp đi đầu trong sự nghiệp đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa
- Đa dạng về cơ cấu nghề nghiệp, có mặt trong mọi thành phần kinh tế
- Công nhân tri thức là lực lượng lao động chủ đạo
- Đứng trước thời cơ phát triển nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thách
thức
- Điểm then chốt để thực hiện thành công sứ mệnh lịch sự của giai cấp công
nhân Việt Nam hiện nay là: xây dựng chỉnh đốn Đảng, làm cho Đảng thực sự
trong sạch, vững mạnh
ð Sự biến đổi tích cực trong bối cảnh hội nhập quốc tế:
+ Số lượng, chất lượng
+ Kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng, nghiệp vụ của giai cấp công nhân
quốc tế thông qua quá trình giao lưu quốc tế sâu rộng về mặt kinh tế
+ Trình độ học vấn, văn hóa, ngoại ngữ, khoa học, nghiệp vụ, tác phong
kỷ luật => xu hướng công nhân hóa
+ Sự tiếp thu khoa học công nghệ, sự kết hợp giữa các đơn vị, đa dạng về
cơ hội việc làm từ sự đầu tư nước ngoài
+ Sự hội nhập quốc tế hình thành thị trường lao động theo kinh tế thị
trường => công nhân chủ động tìm việc làm phù hợp
+ Sự điều chỉnh tiền lương từ các xí nghiệp để giữ chân người lao động =>
nâng cao chất lượng đời sống
+ Cơ hội nâng cao ý thức chính trị, bản lĩnh cách mạng
ð Sự biến đổi tiêu cực:
+ Sự phân hóa giàu nghèo trong nội bộ giai cấp công nhân ngày càng sâu sắc
=> sự suy yếu tính thống nhất và đoàn kết của giai cấp công nhân, ảnh hưởng
xấu đến vai trò nồng cốt của giai cấp công nhân trong liên minh công nông
+ Phai nhạt lý tưởng chính trị, mất đi phẩm chất cách mạng => ảnh hưởng
đến vai trò tiên phong của giai cấp công nhân
+ Tình trạng chảy máu chất xám đặc biệt là những công nhân có trình độ cao
ð Vấn đề đặt ra trước những biến đổi:
+ Sự sụt giảm số lượng giai cấp công nhân trong thành phần kinh tế nhà nước
=> có khả năng ảnh hưởng nhưng không ảnh hưởng quyết định đến quá trình
thành phần kinh tế nhà nước giữ vai trò nồng cốt (cần có giải pháp để kiểm
soát tình hình)
+ Nguy cơ thất nghiệp của một bộ phận giai cấp công nhân ngày càng cao
trong bối cảnh hội nhập quốc tế => có cơ hội nhưng giai cấp công nhân
không đáp ứng được yêu cầu về trình độ học vấn, nghiệp vụ, kỹ năng do sự
phát triển của công nghệ
+ Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, công tác tuyên truyền ý thức chính trị, tư
tưởng cho công nhân Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn