ЕКОНОМСКО ФИНАНСИСКА АНАЛИЗА НА ИНВЕСТИЦИОНЕН ПРОЕКТ ЗАДАЧА 4

Задача: Изработка на проекција на дисконтиран готовински тек и оценка на ефикасноста на инвестициониот проект на АД „Х“ Скопје

 Вид на инвестиционен проект: АД „Х“ Скопје, планира изградба на погон за производство на прехрамбени производи А и Б;
 Пазар: вкупната годишна продажба е проектирана на износ од 13 милиони EUR, од кои 60% се наменати за извоз;
 Степен на користење на капацитетот: за првите две години од производството е период на пробна работа, при што капацитеттот ќе се користи со
80% и 90%, а во периодот што следи потоа, се проектира 100% искористување на капацитетот;
 Суровини: во процесот ќе се користат земјоделски производи што се произведуваат во земјата во износ од 3,1 милион EUR, но потребни се и
увозни компоненти во износ од 1,9 милиони EUR, при пол капацитет на производство;
 Потребните инвестиции во фиксни средства се приложени во табела 1;
Табела 1 Пресметка на потребни инвестиции во фиксни средства во 000 EUR

Прва година Втора година

Набавка на земмјиште 30
Подготовка на теренот 60
Градежни работи 1.500 1.400
Машини и опрема 1.000 2.700
Монтажа на опремата 400
Други непредвидени трошоци 430 365
Други трошоци на капиталот (емисиони) 240 57

 Инвестиции за замена на опремата: во текот на четвртата година ќе се изврши замена на опремата во вредност од 800.000 EUR;
 Амортизација: 10% за сите ставки на фиксниот капитал, освен за градежните објекти, за кои ќе се пресметува 5%;
 Остатокот на вредноста на проектот, на крајот од периодот (n+1), каде n= 8 години, се проценува во висина од 20% од иницијалната вредност на
инвестициите во опрема и градежни објекти;
 Потребен обртен капитал: според анализата на денови на покриеност:

Тековни побарувања 20 денови

Суровини и материјали 15
Енергија 18
Резервни делови 60
Производство во тек 15
Готови производи на залиха 18
Тековни обврски 18
Готовината (кешот) се проектира во висина од 1/5 од износот на побарувањата од купувачите
 За да се овозможи почетно функционирање на проектот, предвидено е да се обезбеди обртен капитал согласно со износот на приходите од
продажба при 100% користење на капацитетот, со коефициент на обрт 30 пати годишно, за претпроизводната година;
 Финансирање на проектот: 50% од акционерски капитал и 50% од долгорочни заеми. Уплатата на акционерскиот капитал се очекува да изнесува 2,5
милиони EUR во првата година и 1,825 милиони EURво втората година од активизациониот период. Стапката на дивиденда изнесува 12% од
вредноста на акциите, а дисконтната стапка за вкупниот инвестираниот капитал е 11%.
Долгорочниот кредитсе однесува на:
1. Кредит од Светска банка во износ од 2,215 мил. EUR, ставен на располагање во втората година од активизациониот период, со една година
грејс период.
2. Комерцијален кредит од добавувачите во износ од 830.000 EUR во првата и 1,280 мил. EUR во текот на втората година од периодот на градба.
Средствата од кредитите ќе се ставаат на располагање на крајот од годината. Каматната стапка на кредитите изнесува 10%, со семестрално
вкаматување. Отплатата ќе се врши во текот на 5 години, во десет еднакви полугодишни рати. Почетокот на отлатата – една година по стартот
на производството;
 Тековните обврски спрема добавувачите ќе се зголемат за 290.000 EUR, и тоа во првата година за 200.000, а во наредните две години за 45.000;
 Оперативни трошоци, освен амортизацијата, според следнава табела:
Табела 2 Проекција на оперативни трошоци за полно искористување на капацитетот

Во 000 EUR Варијабилен

дел
Енергија и гориво 400 100%
Резервни делови 200 0%
Поправки и одржување 150 10%
Трошоци за работна сила 1.250 100%
Трошоци за раководење 1.250 0%
Административни трошоци:
Плати 350 0%

 Трошоци за маркетинг: во износ од 340.000 EUR годишно (40% варијабилен дел);

 Оданочување данок на добивка: 10% од добивката за оданочување. Производството е ослободено од плаќање данок во првите 2 години од
неговиот старт;
 Да се изврши сензитивна анализа на проектот, при промена на приходите од продажба, оперативни трошоци и цената на капиталот;
 Да се изврши анализа на прагот на рентабилноста на проектот;
 ЕЛАБОРАТ
за изработка на проекција на дисконтиран готовински тек и оценка на ефикасноста на инвестициониот проект на АД
„Х“ Скопје
Табела 3 Пресметковна вредност на инвестициониот проект „Х“ во 000 EUR
 Елементи Период на инвестирање Оперативен период
Година 1 Година 2 1 2 3 4 5 6
1. Инвестиции во фиксни средства 3,020 4,865 - - - 800 - -
Набавка на земјиште 30
Подготовка на терен 60
Градежни работи 1,500 1,400
Машини и опрема 1,000 2,700 800
Монтажа на опремата 400
Еколошки инвестиции
Друго 430 365
Непредвидени трошоци

2. Претпроизводни инвест. трошоци 240 140

Претинвестициони студии
Истражувања
Основачки вложувања
Проект менаџмент, организација
Претпроизводствени инпути
Други трошоци на капиталот (емисиони) 240 57
Непредвидени трошоци
Интеркаларна камата 83
3. Инвестиции во обртен капитал - - 1,373 92 92 - - -
433
Вкупно инвестиции (1+2+3) 3,260 5,005 1,202 92 92 800 - -

Табела 4 Пресметка на инвестиции во обртен капитал во 000 EUR

 Денови на
Елементи ангажирање Коефициент Претпроизвод. Оперативен период
на обрт година
1 г. 2 г. 3 г. 4 г. 5 г. 6 г.
Степен на користење на капацитетот 80% 90% 100% 100% 100% 100%
1. Залихи
Иницијален обртен капитал 30 433
залихи на суровини
домашни суровини 15 24 103 116 129 129 129 129
увозни суривини 15 24 63 71 79 79 79 79
енергија и горива 18 20 16 18 20 20 20 20
резервни делови 60 6 33 33 33 33 33 33
производство во тек 15 24 330 360 390 390 390 390
готови производи 18 20 429 464 500 500 500 500
2. Тековни побарувања (од купувачи) 20 18 499 539 580 580 580 580
3. Готовина (кеш) 100 108 116 116 116 116
I. Тековна актива (1+2+3) 433 1573 1710 1847 1847 1847 1847
4. Тековни обврски 18 20 200 245 290 290 290 290
5. Даноци
6. Друго
II. Тековна пасива (4+5+6) 0 200 245 290 290 290 290
ВКУПНО ПОТРЕБЕН ОБРТЕН КАПИТАЛ (I-II) 433 1373 1465 1557 1557 1557 1557
Прираст на обртниот капитал по години
Инвестиции во обртен капитал 433 1373 92 92 0 0 0
Табела 5 Тек на финансиските извори во 000 EUR

Вкупен Во период на производство, по години, до

ИЗВОРИ прилив Во периодот на
инвестирање годината на последниот прилив (n)
1 2 1 г. 2 г. 3 г. 4 г. 5 г. 6 г. 7 г.
1. Акционерски капитал
Обични акции 4,325 2,500 1,825
Преференцијални акции
Субвенции
2. Долгорочни кредити
Кредит од добавувачите 2,110 830 1,280 -422 -422 -422 -422 -422
Развојни институции
Комерцијални банки 2,215 2,215 -443 -443 -443 -443 -443
Владини фондови
Друго
I. Вкупно долгорочни извори (1+2) 8,650 3,330 5,320 0 -865 -865 -865 -865 -865
Краткорочни извори:
Зголемување на тековните обврски
(спрема добавувачите) 290 0 0 200 45 45 0 0 0 0
II Вкупни краткорочни извори 290 0 0 200 45 45 0 0 0 0
ВКУПЕН ПРИЛИВ (I + II) 8,940 3,330 5,320 200 -820 -820 -865 -865 -865 0
Табела 6 Проекција на трошоците во 000 EUR

1 2 3 4 5 6 7 8
Користење на капацитетот во % 80% 90% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
1. Суровини и материјали
Домашни суровини 2,480 2,790 3,100 3,100 3,100 3,100 3,100 3,100
Увозни суровини 1,520 1,710 1,900 1,900 1,900 1,900 1,900 1,900
2. Енергија и гориво 320 360 400 400 400 400 400 400
3. Резервни делови 200 200 200 200 200 200 200 200
4. Поправка и одржување 147 149 150 150 150 150 150 150
5. Трошоци на работна сила 1,000 1,125 1,250 1,250 1,250 1,250 1,250 1,250
6. Трошоци за раководење 1,250 1,250 1,250 1,250 1,250 1,250 1,250 1,250
7. Друго
ДИРЕКНИ ТРОШОЦИ НА ПРОИЗВОД-ВО 6,917 7,584 8,250 8,250 8,250 8,250 8,250 8,250
8. Административни трошоци
Плати 350 350 350 350 350 350 350 350
Материјали
Закупнина
Осигурување
Други
ОПЕРАТИВНИ ТРОШОЦИ 7,267 7,934 8,600 8,600 8,600 8,600 8,600 8,600
9. Амортизација 664 664 664 664 744 744 744 744
10. Финансиски трошоци
Камати 433 411 324 238 151 65 0 0
Лизинг
ПРОИЗВОДНИ ТРОШОЦИ 8,364 9,009 9,588 9,502 9,495 9,409 9,344 9,344
11. Маркетинг трошоци 313 326 340 340 340 340 340 340
ТРОШОЦИ НА ПРОДАДЕНИ ПРОИЗВОДИ 8,677 9,335 9,928 9,842 9,835 9,749 9,684 9,684
Табела 7 Варијабилни трошоци во 000 EUR

Степен на
Ставки на трошоци ПРОЕКТИРАН ПРОИЗВОДСТВЕН ПЕРИОД ПО ГОДИНИ
варијабилитет
1 2 3 4 5 6 7 8
Користење на капацитетот во % 80% 90% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
1. Суровини и материјали
Домашни суровини 100% 2,480 2,790 3,100 3,100 3,100 3,100 3,100 3,100
Увозни суровини 100% 1,520 1,710 1,900 1,900 1,900 1,900 1,900 1,900
2. Енергија и гориво 100% 320 360 400 400 400 400 400 400
3. Резервни делови 0% 0 0 0 0 0 0 0 0
4. Поправка и одржување 10% 12 14 15 15 15 15 15 15
5. Трошоци на работна сила 100% 1,000 1,125 1,250 1,250 1,250 1,250 1,250 1,250
6. Трошоци за раководење 0% 0 0 0 0 0 0 0 0
7. Друго
ДИРЕКНИ ТРОШОЦИ НА ПРОИЗВОД-ВО 5,332 5,999 6,665 6,665 6,665 6,665 6,665 6,665
8. Административни трошоци
Плати 0% 0 0 0 0 0 0 0 0
Материјали
Закупнина
Осигурување
Други
ОПЕРАТИВНИ ТРОШОЦИ 5,332 5,999 6,665 6,665 6,665 6,665 6,665 6,665
9. Амортизација 0% 0 0 0 0 0 0 0 0
10. Финансиски трошоци
Камати 0% 0 0 0 0 0 0 0 0
Лизинг
ПРОИЗВОДНИ ТРОШОЦИ 5,332 5,999 6,665 6,665 6,665 6,665 6,665 6,665
11. Маркетинг трошоци 40% 109 122 136 136 136 136 136 136
ВАРИЈАБИЛНИ ТРО-ЦИ НА ПРОД. ПРО-ДИ 5,441 6,121 6,801 6,801 6,801 6,801 6,801 6,801
Табела 8 Планиран готовински тек

Период на
инвестирање
Елементи Производствен период по години
1 2 1 2 3 4 5 6 7 8
I. Вкупен готовински прилив 3,330 5,320 10,600 11,745 13,045 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000
1. Прилив на извори
Акционерски капитал 2,500 1,825
Долгорочни заеми 830 3,495
Краткорочни извори 200 45 45
2. Оперативен тек
од продажба 10,400 11,700 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000
дриги приходи
3. Остаток на вредноста
II. Вкупен готовински одлив 3,260 5,088 9,902 10,147 11,047 11,678 10,692 10,714 9,791 9,791
4. Зголемување на вкупна фиксна актива
инвестиции во фиксни средства 3,020 4,865 800
претпроизводни трошоци 240 140
5. Зголемување на тековната актива 1,373 92 92
6. Оперативни трошоци 7,264 7,934 8,600 8,600 8,600 8,600 8,600 8,600
7. Маркетинг трошоци 313 326 340 340 340 340 340 340
8. Данок на профит 0 0 307 316 317 325 332 332
9. Камати 83 433 411 324 238 51 65 0 0
10. Отплата на заеми 865 865 865 865 865
11. Дивиденди 519 519 519 519 519 519 519 519
III. Вишок или дефицит (I-II) 70 232 698 1,598 1,998 1,322 2,308 2,286 3,209 3,209
Кумулатив 302 930 2,528 4,526 5,848 8,156 10,442 13,651 16,860
Табела 9 Сервисирање на долгот во 000 EUR

Вкупен
Опис на елементот прилив Во периодот на
инвестирање Во период на производство, по години, до годината на последниот прилив (м)
1 2 1 2 3 4 5 6 7
Долгорочни заеми:
Приливи 4325 830 3495 0 0 0 0 0 0 0
Отплата -865 -865 -885 -885 -885
Биланс на долгот на крајот на
годината (кумулатив) 830 4325 4325 3460 2595 1710 825 -65 -65
Камата 83 433 411 324 237 149 65 0
Други финансиски трошоци

Помошни елементи за пресметка

1. Долгорочен кредит од добавувачите € 2,110 со 10% камата Оплата на 5 години 2 пати годишно 1 година грејс период
2. Долгорочен кредит од банка € 2,215 со 10% камата Оплата на 5 години 2 пати годишно 1 година грејс период

Табела 10 Сервисирање на долгот - помошна табела во 000 EUR

Кредит од добавувачите 2,110 830 1,280

Отплата 422 422 422 422 422
Салдо на карајот на годината 830 2,110 2,110 1,688 1,266 844 422 0
Камата 83 211 200 158 116 74 32

Кредит од банка 2,215 2,215 0 2,215

Отплата 443 443 443 443 443
Салдо на карајот на годината 2,215 1,772 1,329 886 443
Камата 0 222 210 166 122 78 33

Вкупно камата 83 433 411 324 238 151 65 0

Објаснување: Се зема дека кредитот се прима на крајот од годината, а отплатата се врши семестрално, на крајот на семестарот.
Во првата година на приемот, поради тоа, нема камата, а секоја наредна година се пресметува камата, прво на сумата од предходната година со
половина каматна стапка, а на крајот, на сумата од предходната година, намалена за половина од отплатата, со истата стапка.
Табела 11 Дисконтиран готовински тек – за инвестиран акционерски капитал со дисконтна стапка од 11%
Период на
инвестирање Производствен период по години
Елементи
1 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9
I. Вкупен готовински прилив 0 0 10,400 11,700 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000 1,400
1. Приходи од продажба 10,400 11,700 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000
2. Дриги приходи
3. Остаток на вредноста 1,400
II. Вкупен готовински одлив 3,260 5,005 8,953 8,352 9,339 10,056 9,257 9,265 9,272 9,272 0
4. Зголемување на вкупна фиксна актива
Инвестиции во фиксни средства 3,020 4,865 800
Претпроизводни трошоци 240 140
5. Зголемување на тековната актива
(инвестиции во обртен капитал)
1,373 92 92
6. Оперативни трошоци 7,267 7,934 8,600 8,600 8,600 8,600 8,600 8,600
Варијабилни трошоци во продадени
производи 5,441 6,121 6,801 6,801 6,801 6,801 6,801 6,801
7. Маркетинг трошоци 313 326 340 340 340 340 340 340
8. Данок на профит 0 0 307 316 317 325 332 332
III. Вишок или дефицит (I-II) -3,260 -5,005 1,447 3,348 3,661 2,944 3,743 3,735 3,728 3,728 1,400
Дисконтиран нето-готовински прилив -2,937 -4,509 1,304 3,016 3,298 2,652 3,372 3,365 3,359 3,359 1,261

Приходи од Оперативни Цена на

NPV 6,649 продажба трошоци капиталот
IRR 28% NPV со +5% 9,226 4,924 6,271
NPV со +10% 11,803 3,198 5,910
NPV со -5% 4,072 8,374 7,044
NPV со -10% 1,495 10,100 7,458
Табела 12 Дисконтиран готовински тек – за инвестираниот акционерски капитал со дисконтна стапка од 10%
1 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9
I. Вкупен готовински прилив 0 433 102 712 1,076 427 1,305 1,371 2,286 2,286 1,400

1. Готовински вишок или дефицит (од

планираниот готовински тек) 0 433 -414 196 560 -89 789 855 1,770 1,770 1,400
2. Платена дивиденди 0 0 516 516 516 516 516 516 516 516
II. Вкупен готовински одлив 2,500 1,825
3. Инвестиции - вложување на
акционерскиот капитал 2,500 1,825

III. Нето готовински принос на

сопствениот капитал (I-II) -2,500 -1,392 102 712 1,076 427 1,305 1,371 2,286 2,286 1,400

Дисконтиран нето-готовински прилив -2,500 -1,265 93 647 978 388 1,186 1,246 2,078 2,078 1,273
NPV 6,203
IRR 17%
Табела 13 Проектиран биланс на успехот во 000 EUR

Стапки на трошоци Проектиран производствен период по години

1 2 3 4 5 6 7 8
Користење на капацитет во % 80% 90% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
1. Вкупен приход 10,400 11,700 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000
Приходи од продажба 10,400 11,700 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000
Други приходи
2. Минус варијабилни трошоци на
продадени производи 5,441 6,121 6,801 6,801 6,801 6,801 6,801 6,801
Материјали
Плати
Маркетинг
Други приходи
I. БРУТО ДОБИВКА ОД ПРОДАЖБА (1-2) 4,959 5,579 6,199 6,199 6,199 6,199 6,199 6,199
3. Минус фиксни трошоци 2,803 2,803 2,803 2,803 2,883 2,883 2,883 2,883
Материјали
Плати
Маркетинг
Депрецијација
Други
II. ОПЕРАТИВНА ДОБИВКА (I-3) 2,156 2,776 3,396 3,396 3,316 3,316 3,316 3,316

4. Минус финансиски трошоци - камати 433 411 324 238 151 65 0 0

III. БРУТО ПРОФИТ (II-4) 1,723 2,365 3,072 3,158 3,165 3,251 3,316 3,316
5. Минус олеснувања
IV. ПРОФИТ ПРЕД ОДАНОЧУВАЊЕ (III-5) 1,723 2,365 3,072 3,158 3,165 3,251 3,316 3,316
6. Данок на профит 0 0 307 316 317 325 332 332
V. НЕТО-ПРОФИТ (IV-6) 1,723 2,365 2,765 2,842 2,849 2,926 2,984 2,984
7. Дивидени 519 519 519 519 519 519 519 519
VI. ЗАДРЖАНА ЗАРАБОТУВАЧКА (V-7) 1,204 1,846 2,246 2,323 2,330 2,407 2,465 2,465
329
Табела 14. Проектиран биланс на состојба во 000 EUR
1 2 1 2 3 4 5 6 7 8
I. ВКУПНА АКТИВА 3,260 8,698 9,636 9,303 9,338 9,385 9,430 9,541 10,567 11,593
1. Вкупна тековна актива 0 433 2,035 2,366 3,065 2,976 3,765 4,620 6,390 8,160
Залихи на материјал и горива 182 205 228 228 228 228 228 228
Производство во тек 330 360 390 390 390 390 390 390
Готови производи 429 464 500 500 500 500 500 500
Тековни побарувања-купувачи 499 539 580 580 580 580 580 580
Готовина - кеш 100 108 116 116 116 116 116 116
Располозлив готовински вишок 0 433 495 690 1,251 1,162 1,951 2,806 4,576 6,346
2. Вкупна фиксна актива 3,260 8,265 7,601 6,937 6,273 6,409 5,665 4,921 4,177 3,433
Фиксни инвестиции 3,020 7,885 7,885 7,885 7,885 8,685 8,685 8,685 8,685
Инвестиции во тек 3,020 4,865 0 0 0 800 0 0 0 0
Предпроизводни трошоци 240 380 380 380 380 380 380 380 380 380
Минус: акумулирана амортизација -664 -1,328 -1,992 -2,656 -3,400 -4,144 -4,888 -5,632
3. Акумулирана поранешна загуба 0 0
4. Загуба во тековната актива 0 0 0 0 0 0 0 0
II.ВКУПНИ ОБВРСКИ - ПАСИВА 3,330 8,650 26,173 10,566 10,907 11,244 11,577 11,978 13,292 14,597
5. Тековни обврски 0 0 200 245 290 290 290 290 290 290
Добавувачи 200 245 290 290 290 290 290 290
Краткорочни обврски кон банките
6. Долгорочни обврски - кредити 830 4,325 4,325 3,460 2,595 1,730 865 0 0 0
7. Акционерски капитал 2,500 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325
Обични акции 2,500 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325 4,325
Преференцијални акции
Субвенции
8. Резерви, задржан профит 171 932 2,057 3,248 4,437 5,693 6,998
9. Нето профит по оданочување 0 0 17,323 2,365 2,765 2,842 2,849 2,926 2,984 2,984
Дивиденда за плаќање 519 519 519 519 519 519 519 519
Задржан профит за инвестирање 16804 1846 2246 2323 2330 2407 2465 2465
Табела 15 Сензитивна анализа

Нето сегашна вредност, при промени на следниве

варијабили
Приходи од Оперативни Цена на
продажба трошоци капиталот
-10% 1,495 10,100 7,458
-5% 4,072 8,374 7,044
0 6,649 6,649 6,649
5% 9,226 4,924 6,271
10% 11,803 3,198 5,910

14,000

12,000

10,000

8,000 Приходи од продажба

Axis Title Оперативни трошоци
6,000 Цена на капиталот

4,000

2,000

0
-10% -5% 0% 5% 10%

Коментар: Проектот не е осетлив на промените на приходите од продажба , доколку тие бидат помали за 5% во сите години, нето сегашната вредност
би била повторно позитивна , со што проектот повторно ќе биде прифатен.

Нето сегашната вредност не реагира и на оперативните трошоци, при нивно зголемување за 5%, тогаш NPVима позитивна вредност.

И при промената на дисконтната стапка, NPV не е негативна, така што таа не предизвикува големи промени на самиот проектот.
Табела 16 Анализа на прагот на рентабилноста на проектот

1 2 3 4 5 6 7 8
i Приходи од продажба 10,400 11,700 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000 13,000
II Варијабилни трошоци 5,441 6,121 6,801 6,801 6,801 6,801 6,801 6,801
Варијабилна маржа или Бруто
III добивка од продажба 4,959 5,579 6,199 6,199 6,199 6,199 6,199 6,199
IV Вкупни фиксни трошоци 2,803 2,803 2,803 2,803 2,883 2,883 2,883 2,883
Коефициент (III/IV) 1.769 1.990 2.212 2.212 2.150 2.150 2.150 2.150