13 noem МСС 2-Роберт Манасиев

ИОРРМ - Континуирано
професионално усовршување 2010
МСС 2 - Залихи
Предавач
Роберт Манасиев
13 ноември 2010
Содржина
• МСС 2 – Залихи
• Анализа на залихите
• Залихите и одлучувањето
– Сметководство на активностите (Activity Based
Costing)
– Сметководство на пропусност (Throughput
Accounting)
2
Вовед
• Првично издаден 1975 - последователни
замени и измени: 1993, 1999, 2000 и
• Тековна верзија од декември 2003 година
• ПКТ – 32 – Нематеријални средства –
Трошоци за веб страна
• Стандард со најмалку промени
• Мошне важен за друштва чија дејност е
трговија и производство
3
Цел
• Целта на овој Стандард е да го пропише
сметководствениот третман на залихите
• Износот на набавната вредност на
средството кое се чува до продажба и
последователните мерења
• Признавање на расходот
• Трошочни формули за вреднување на
залихите
4
Делокруг - се применува на сите видови на
залихи освен за:
• (a) Договорите за изградба, кои подлежат на
МСС 11 - Договори за изградба,
• (б) Финансиски инструменти (види МСС 32
-Финансиски инструменти: презентирање и
МСС 39 - Финансиски инструменти:
признавање и мерење).
• (в) Биолошки средства кои подлежат на МСС
41 - Земјоделство
5
Делокруг
мерење на залихите чувани од страна на:
• (a) Производителите на земјоделски и шумски
производи, земјоделски производи после
жнеење и минерали и минерални производи,
до степенот до кој тие се мерат по нето
реализациона вредност
• (б) Брокери-трговци со стоки кои ги мерат
нивните залихи по објективна вредност
намалена за трошоци на продажба.
6
Дефиниции
• Залихи се средства:
– Кои се чуваат за продажба во редовниот тек на
работењето
– Во процесот на производство наменето за
продажба
– Во форма на суровини или помошни
материјали кои ќе бидат употребени во
процесот на производство или во давањето на
услуги
7
Дефиниции
• Нето реализациона вредност е проценетата
продажна цена во редовниот тек на работење
намалена за проценетите трошоци за довршување
и проценетите трошоци неопходни за да се изврши
продажбата.
• Објективна вредност е износот за кој
средството може да биде разменето, или обврската
подмирена во трансакција под комерцијални
услови, помеѓу страни доволно информирани и
спремни своеволно да ја прифатат трансакцијата.
8
Видови на залихи
• Суровини и материјали
• Ситен инвентар (краткорочно трошење)
• Производство во тек и недовршено
производство
• Довршени производи
– Готови производи
– Трговски стоки
9
Мерење на залихите
По пониската од:
• Набавната вредност на залихите

• Нето реализационата вредност
10
Набавна вредност на залихите
• Трошоци за набавка
• Трошоци за конверзија
• Други трошоци
11
Трошоци за набавка
• Набавната цена (фактурна цена),
• Увозните давачки и другите даноци (освен оние кои
ентитетот може последователно да ги поврати од
даночните власти),
• Трошоците за превоз, манипулирање и други
трошоци кои директно можат да се препишат на
стекнувањето на готовите производи, суровините и
услугите.
• Трговските попусти, рабатите и другите слични
ставки се одземаат при утврдувањето на трошоците
за набавка.
12
• Набавка на една ставка - едноставна
пресметка
• Набавка на повеќе различни ставки –
покомплексна пресметка
– Вредност
– Количина/тежина
• Калкулација за набавната вредност
13
• Набавка на суровини
Б
р. Опис ЕМ Кол. Факт. % Зависни трошоци Трошоци на набавка
в/ст удел Превоз Утовар Вкупно Ед. НЦ
1 Ставка А Кг 1.000 10.800 60% 1.800 480 13.080 13,08
2 Ставка Б Кг. 2.000 7.200 40% 1.200 320 8.720 4,36
Вкупно 18.000 100% 3.000 800 21.800 -
14
Трошоци на набавка - суровини
Конто Опис Износ
Должи Побарува Должи Побарува Должи Побарува
300 Набавка на суровини 18.000
301 ЗТ на набавка 3.800
160 Претходен ДДВ (18%) 3.924
220 Обврски кон
добавувачите 21.240
220 Обврски за зависни
трошоци 4.484
15
Трошоци на набавка - суровини
309 Пресметка на набавка 21.800
300 Набавка на суровини 18.000
301 ЗТ на набавка 3.800
310 Залиха на суровини 21.800

309 Пресметка на набавка 21.800
16
Трошоци за конверзија
• Директни трошоци
– Суровини, материјали, амбалажа
– Директен труд
• Систематска алокација на фиксните и
варијабилните општи трошоци на производство
кои се направени за конвертирање на суровините
и материјалите во готови производи
17
• Алокацијата на фиксните општи трошоци на
производство на трошоците за конверзија се
заснова на нормалниот капацитет на
производствените средства.
• Процесот на производство може да резултира во
истовремено производство на повеќе од еден
производ.
18
• Кога трошоците за конверзија на секој производ не
можат одделно да се идентификуваат, тие се
алоцираат помеѓу производите на рационална и
конзистентна основа.
• Повеќето споредни производи не се материјални по
нивната природа. Кога е ваков случајот, тие често се
мерат по нето реализациона вредност и оваа
вредност се одзема од набавната вредност на
главниот производ. Како резултат на ова,
сметководствената вредност на главниот производ
материјално не се разликува од неговата набавна
вредност.
19
Други трошоци
• непроизводствените општи трошоци или
• трошоците за дизајнирање на производи за
посебни купувачи
• МСС 23 Трошоци за позајмување
идентификува ограничени околности под кои
трошоците за позајмување можат да се
вклучат во набавната вредност на залихите.
20
Други трошоци
• Ентитет може да набави залихи со услови
на одложено плаќање. Кога аранжманот
ефективно вклучува елемент на
финансирање, тој елемент, како на пример
разликата помеѓу набавната цена за
нормални кредитни услови и платениот
износ, се признава како расход за камата
во текот на периодот на финансирањето.
21
Расход во периодот
• Абнормални износи на растур на материјали,
труд и други производствени трошоци
• Трошоци за складирање, освен во процесот на
производство
• Административни општи трошоци кои не
придонесуваат за доведување на залихите до
нивната сегашна локација и состојба.
• Трошоци за продажба
22
Техники за мерење на набавната вредност
• Стандардни трошоци
– Варијабилните (директни) трошоци се познати за
секој производ
– Алокација на фиксните трошоци – примена на
клучеви за распределба
• Метода на малопродажба
– Продажна вредност намалена за бруто маржата
23
Метод на малопродажба
• Набавка на стоки во продавница
Б Опис ЕМ Кол. Факт. Прет. Маржа Прод. Пресм Продаж. Продаж
р. в/ст ДДВ 10% в/ст без ДДВ Вред. со на цена
(5%) ДДВ (5%) ДДВ со ДВВ
1 Ставка А Пар. 1.000 10.000 500 1.000 11.000 550 11.550 11,55
2 Ставка Б Пар. 1.000 5.000 250 500 5.500 275 5.775 5,78
Вкупно 15.000 750 1.500 16.500 825 17.325
24
Метод на малопродажба - набавка
663 Стоки во продавница 17.325
160 Претходен ДДВ (5%) 750
220 Обврски кон
добавувачите 15.750
664 Пресметан ДДВ (5%) 825
669 Пресметана разлика
во цени 1.500
25
Трошочни формули
• Специфична идентификација
• Прва влезна, прва излезна (ФИФО)
• Пондериран просек
• Планска цена
Ентитетот треба да ја користи истата трошочна
формула за сите залихи коишто имаат слична природа
и примена за ентитетот. За залихите со различна
природа или примена, треба да се оправда примената
на различни трошочни формули.
26
• Специфична идентификација - Набавната вредност на
производите и услугите кои се произведени и издвоени за
точно определени проекти, треба да биде определена
користејќи специфична идентификација на нивните
поединечни трошоци (накит, бродови и друго)
• Прва влезна, прва излезна (ФИФО) - ставките на залиха
кои први биле набавени или произведени први се
продадени, па следствено на ова, ставките што остануваат
на залиха на крајот на периодот се оние коишто се
последни набавени или произведени.
27
• Фифо
Бр. Опис Количина Единечна Вредност
Влез Излез Состојба Цена Долг. Побар. Салдо
1 Состојба 100 100 10,0 1.000 - 1.000
2 Влез 100 200 12,0 1.200 - 2.200
3 Излез 50 150 10,0 - 500 1.700
4 Излез 1/1 50 100 10,0 - 500 1.200
5 Излез 1/2 30 70 12,0 - 360 840
6 Набавка 100 170 11,0 1.100 - 1.940
Состојба 70 12,0 840 - 840
Состојба 100 11,0 1.100 - 1.940
28
• Пондериран просек - набавната вредност на секоја ставка
е определена од пондерираниот просек на набавната
вредност на слични ставки на почетокот на периодот и на
набавната вредност на слични ставки набавени или
произведени во текот на периодот. Просекот може да се
пресметува на периодична основа, или како што се прима
секоја дополнителна испорака, во зависност од
околностите во ентитетот.
29
• Пондериран просек – дополнителни набавки
Б
р. Опис Количина Единечна Цена Вредност
Влез Излез Состојба Наб. Прос. Долг. Побар. Салдо
1 Состојба 100 100 - 10,0 1.000 - 1.000
2 Влез 400 500 12,0 11,6 4.800 - 5.800
3 Излез 150 350 11,6 - 1.740 4.060
4 Влез 300 650 14,0 12,7 4.200 - 8.260
5 Влез 200 850 12,0 12,5 2.400 - 10.660
30
• Планска цена - набавната вредност на секоја ставка е
определена од однапред определена вредност за период
кој не може да биде пократок од една година. Разликата
помеѓу планската и стварната набавна вредност
претставува отстапување од планската вредност и се
евидентира во моментот на набавката/производството.
• Отстапувањето може да биде позитивно и негативно
• Отстапувањето се додава на расходот на залихите во
моментот на нивното трошење
31
• Планска цена (10,0)
Бр
. Опис Количина Наб. Вредност Отстапув.
Влез Излез Сост Цена Долг. Побар. Салдо
1 Состојба 100 - 100 8,0 1.000 - 1.000 -200
2 Влез 100 - 200 11,0 1.000 - 2.000 100
3 Излез - 50 150 - 500 1.500 25
Состојба 200 50 150 2.000 500 1.500 -75
4 Влез 300 - 450 9,0 3.000 - 4.500 -300
5 Излез - 100 350 - 1.000 3.500 125
Состојба 350 3.500 -175
32
• Планска цена пресметка на отстапувањето
Побарувачки промет на Салдо на
Отстапување = залихите х отстапувањето
Долговен промет на залихите
Отстапување = 500 х - 100

2.000
Отстапување = 0,25 х -100 = - 25
33
Нето реализациона вредност
Неможност за надомест на НВ на залихите поради:
• Оштетување (целосно или делумно)
• намалување на нивните продажни цени
• проценетите трошоци за довршување или
проценетите трошоци кои треба да бидат направени
за да се реализира продажба се зголемиле
Средствата не треба да се евидентираат по износи
поголеми од оние кои се очекува да бидат
реализирани со нивната продажба или употреба.
34
Признавање како расход
• При продажба - сметководствената вредност на
продадените залихи се признава како расход во
периодот во којшто е признаен поврзаниот приход.
• При намалување на нето реализационата вредност
или поради загуба – износот на намалување се
признава како расход во периодот кога се случило
намалувањето на вредноста или загубата
– Елиминирање на намалувањето поради зголемување
нето реализационата вредност се врши во периодот на
настанување на анулирањето
35
Признавање на расходот – продажба на гот. п/вод
120 Побарување од купувачите 1.000
751 Приходи од продажба 1.000
700 ЦЧ на продадени производи 700

639 Отстапување од Пл. вредност 100
630 Залихи 800
36
Признавање на расходот – продажба на стоки (40%)
102 Каса (бр.2) 6.930
751 Приходи од продажба 6.600
260 Обврски за ДДВ (5%) 330
701 НВ на продадени стоки 6.000

669 Пресметана разлика во цени 600
664 Пресметан ДДВ (5%) 330
663 Стока во продавница 6.930
37
Признавање на расходот – обезвреднување на гп
437 Вредносно усогласување 300
638 Вред. усогласување на
залихите на готов
п/вод 300
700 Набавна вредност 400

638 Вредносно усогласување 300
38
Признавање на расходот – анулирање и кусоци
638 Вред. усогласување на
залихите на готов п/вод 300
77 Добивка 300
Анулирање на исправката во наредниот период на известување
452 Кусоци (попис) 200

39
Обелоденување
– Сметководствените политики усвоени за мерење
на залихите, вклучувајќи ја и применетата
трошочна формула.
– Вкупната сметководствена вредност на залихите и
сметководствената вредност на класификациите
соодветни за ентитетот.
– Сметководствената вредност на залихите
евидентирани по објективна вредност намалена за
трошоците за продажба.
– Износот на залихите признаен како расход во текот
на периодот.
40
Обелоденување
– Износот на секое намалување на вредноста на
залихите признаени како расход во периодот
– Износот на секое анулирање на било кое
намалување на вредноста што е признаено како
намалување на износот на залихите
– Околностите или настаните што резултираат во
анулирање на намалувањето на вредноста на
залихите
– Сметководствената вредност на залихите заложени
како обезбедување за обврските.
41
Анализа на залихите
42
Анализата на залихите и управувањето со истите е
важен дел од раководењето со ентитетот:
•Основа за креирање на приходи
•Ангажира значаен дел од ресурсите на ентитетот
– Н,П и О
– Вработени
– Финансиски средства
43
Видови анализи
• АБЦ анализа на залихите
• Анализа на обртот на залихите/деновите на
врзување
44
АБЦ анализа на залихите
• А – најважни залихи
• Б – помалку важни залихи
• Ц – најмалку важни залихи
• Класификацијата може да се одреди според разни

критериуми и тоа:
– Учество во продажбите
– Вредноста на залихите
– Профитабилност на залихите
– Користењето на капацитетите
45
Обрт на залихите/Денови на чување на залихите
•Пресметка на обртот на залихите:
Трошоци на продадени производи = 700 = 6

Просечна вредност на залихите 117
•Пресметка на деновите на чување на залихите:
365 = 365 = 61
Обрт на залихите 6
46
Зголемувањето на обртот на залихите резултира со
скратување на времето на чување на залихите, а со тоа се
ослободуваат парични средства кои може да се употребат за
други цели во ентитетот
Трошоци на продадени производи = 700 = 117 61



47
Зголемувањето на обртот на залихите е условен
од:
•Времетраењето на производниот процес
•Капацитетот на производство
•Сезонските влијаниа врз продажбите
•Можностите за чување (складирање)
•Организацијата на набавката и дистрибуцијата
•Навиките на потрошувачите
48
Ризици од смалување на нивото на залихите:
• Недостаток на суровини и материјали или
довршени производи
• Зголемување на трошоците (вонредни порачки)
• Доцнење на испораките
• Губење на клиентите и продажбите
49
Залихите и одлучувањето
Поради недостатоците на традиционалниот пристап во
мерењето на набавната вредност на залихите (методата
на стандардни трошоци) во 70 и 80 години од минатиот
век, се појавија нови теории - методи на пресметка на
производството, кои прераснаа во теории на
управување. Како поинтересни за анализа се:
•Activity Based Costing (Activity Based Management) –
Сметководство на активностите (Управување со
активностите)
•Throughput accounting (Theory of constraints) –
Сметководство на пропусност (Теорија на ограничување)
50
Activity Based Costing
Сметководство
на активностите
51
ABC – Сметководство на активности
Специфичности:
•Алоцирање на индиректните трошоци преку
активностите
•Корисна при производство на голем број на
производи кои делат исти трошоци
•Пресметка на поточна цена на производите
•Овозможува преглед на профитабилноста по
производ и по купувач
52
Стандарден vs. ABC пристап
Производ А
• Продажна цена за 1 парче = 50
• Директни трошоци за 1 парче = 30
• 1 работен налог х 100 парчиња (100)
Производ Б
• Продажна цена за 1 парче = 30
• Директни трошоци за 1 парче = 15
• 4 работен налог х 50 парчиња (200)
* Нема недовршено производство. Целата залиха е продадена
53
Стандарден пристап
54
Стандарден пристап - распределба
Клуч (број на
Фиксни Трошоци парчиња) Вредност
трошоци Ств. План Раз. А Б А Б
Плати 1.650 1.600 (50) 100 200 550 1.100
Амортизација 400 380 (20) 100 200 133 267
Вкупно 2.050 1.980 (70) 100 200 683 1.367
1 1 6,83 6,83
55
Стандарден пристап – Биланс на успех
Продажна А (100) Б (200) Вкупно
калкулација Ед. Парче Вкупно Ед. парче Вкупно
Директни трошоци 30,00 3.000,00 15,00 3.000,00 6.000,00

Индиректни трошоци 6,83 683,00 6,83 1.367,00 2.050,00
Вкупно ЦЧ 36,83 3.683,00 21,83 4.367,00 8.050,00
Продажна цена 50,00 5.000,00 30,00 6.000,00 11.000,00
Маржа 13,17 1.317,00 8,17 1.633,00 2.950,00
% на маржа 26,3 % 27,2 % 26,82 %
% учество 44,6 % 55,4 % 100,0 %
56
Стандарден пристап – Анализа на резултатот
Анализа
• Остварена е маржа во износ 2.950 парични единици,
што претставува 26,28 % од продажната цена
• Производот Б остварил поголема маржа (27,2 %),
пониска Цена на чинење по единица производ (21,83)
за разлика од производот А и има поголемо учество
во вкупната остварена маржа (55,4 %)
Заклучок
• Да се зголеми продажбата на производот Б
Прифаќање на предлогот од страна на раководството!
57
Сметководствен пристап - промена
• Производ А – 0 работен налог х 100 парчиња (0)
• Производ Б – 5 работни налози х 50 парчиња (250)
Клуч (број на
Фиксни Трошоци парчиња) Вредност
трошоци Ств. План Раз. А Б А Б
Плати 1.650 1.600 (50) - 250 - 1.650
Амортизација 400 380 (20) - 250 - 400
Вкупно 2.050 1.980 (70) - 250 - 2.050
- 1 - 8,20
58
Стандарден пристап - промена
Директни трошоци - - 15,00 3.750,00 3.750,00

Индиректни трошоци - - 8,20 2.050,00 2.050,00
Вкупно ЦЧ - - 23,20 5.800,00 5.800,00
Продажна цена - - 30,00 7.500,00 7.500,00
Маржа - - 6,80 1.700,00 1.700,00
% на маржа - 22,7 %
Изгубена добивка - 1.250,00
59
Анализа
• Остварена е маржа во износ 1.700 парични единици, што
претставува 22,67 % од продажната цена
• Остварената маржа е пониска од претходниот период за
1.250,00 парични единици е резултат на недоволниот обем на
производство и продажба на производот Б.
Заклучок
• Да се зголеми продажбата на производот Б
• Да се инвестира дополнително во зголемување на
капацитетите за прозиводство на прозиводот Б (на основа
на информацијата од одговорното лице за производство за
недоволен капацитет за зголемување на производството)
60
Пристап според
Activity Based Costing –
Сметководство на активностите
61
ABC пристап - распределба
Вработени / опрема Расп. А (100) Б (200)
Активност Бр. Износ Време* Бр. час В/ст Бр. час Прос. В/ст
Припрема 3 240 504 1 75 36 4 429 107 204
Производство 10 1.210 1.680 1 400 288 4 1.280 320 922
Одржување 2 200 336 1 100 60 4 236 59 140
Вкупно 1.650 2.520 1 575 384 4 1.945 486 1.266
Амортизација 400 168 1 40 95 4 128 32 305
Вкупно 2.050 2.688 1 615 479 4 2.073 518 1.571
4,79 7,85
* Расположливо време = 21 работен ден х 8 часа = 168 часа х 15 вработени = 2520
62
ABC пристап – Биланс на успех

Индиректни трошоци 4,79 479,00 7,85 1.571,00 2.050,00
Вкупно ЦЧ 34,79 3.479,00 22,85 4.571,00 8.050,00
Продажна цена 50,00 5.000,00 30,00 6.000,00 11.000,00
Маржа 15,21 1.521,00 7,15 1.429,00 2.950,00
30,4% 23,8%
% учество (маржа) 51,6% 48,4% 100,0%
+/- 204 -204
63
Анализа
• Остварена е маржа во износ 2.950 парични единици,
што претставува 26,28 % од продажната цена
• Производот А остварил поголема маржа (30,4 %), во
однос на производот Б и има поголемо учество во
вкупната остварена маржа (51,6 %)
Заклучок
• Да се зголеми продажбата на производот А
64
ABC пристап – промена
• Одредување на производствениот микс
А Б
I можност II можност
Распол. (100) (50)
Активност
време
1 нал. 1 нал. А2 Б2 +/- А3 Б0 +/-
Припрема 504 75 107 150 214 140 225 - 279
Производство 1.680 400 320 800 640 240 1200 - 480
Одржување 336 100 59 200 118 18 300 - 36
Вкупно 2.520 575 486 1.150 972 398 1.725 - 795
Амортизација 168 40 32 80 64 24 120 - 48
Вкупно 2.688 615 518 1.230 1.036 422 1.845 - 843
65
ABC пристап – промена I верзија
А Б
Вработени / опрема
Расп. (200) (100) Не-алоцирани
Време* трошоци
Активност Бр. Износ час В/ст час В/ст
Припрема 3 240 504 150 72 214 102 66

Производство 10 1.210 1.680 800 576 640 461 173
Одржување 2 200 336 200 120 118 70 10
Вкупно 1.650 2.520 1.150 768 972 633 249
Амортизација 1 400 168 80 190 64 152 58
Вкупно 2.050 2.688 1.230 958 1.036 785 307
4,79 7,85
66
ABC пристап – Биланс на успех I верзија
Индиректни трошоци 4,79 958,00 7,85 785,00 1.743,00
Вкупно ЦЧ 34,79 6.958,00 23,20 2.285,00 9.243,00
Продажна цена 50,00 10.000,00 30,00 3.000,00 13.000,00
Расходи на период 236,00 71 307,00
Маржа 14,03 2.806,00 644 3.450,00
% на маржа 28,1 % 21,5 % 26,5 %
% учество 81,3 % 18,7 % 100,0 %
67
ABC пристап – промена II верзија
А Б
Вработени / опрема
Расп. (300) (0) Не-алоцирани
Време* трошоци
Активност Бр. Износ час В/ст час В/ст
Припрема 3 240 504 225 108 - - 132

Производство 10 1.210 1.680 1.200 864 - - 346
Одржување 2 200 336 300 180 - - 20
Вкупно 1.650 2.520 1.725 1.152 - - 498
Амортизација 1 400 168 120 285 - - 115
Вкупно 2.050 2.688 1.845 1.437 - - 613
4,79 -
68
ABC пристап – Биланс на успех II верзија
Директни трошоци 30,00 9.000,00 15,00 - 9.000,00
Индиректни трошоци 4,79 1.437,00 7,85 - 1.437,00
Вкупно ЦЧ 34,79 10.437,00 23,20 - 10.437,00
Продажна цена 50,00 15.000,00 30,00 - 15.000,00
Расходи на период 613 - 613
Маржа 14,03 3.950 - 3.950
% на маржа 26,3 % - 26,3 %
% учество 100,0 % - 100,0 %
69
ABC пристап – Анализа на резултатот
Анализа
• Маржата е позитивна и зголемувањето во однос
на основната (2.950,00 п.е.) изнесува:
– I варијанта – 500 (17 %)
– II варијанта – 1.000,00 (34 %)
Заклучок
• Да се зголемат капацитетите за производство на
производот А во зависност од можностите на
пазарот
70
Стандарден vs. ABC пристап – споредба на ЦЧ
ЦЧ по единица Првична пресметка промена
производ А Б А Б
Стандарден пристап 36,83 21,83 - 23,20

ABC метода 34,79 22,85 34,79 23,20
71
Стандарден vs. ABC пристап – споредба на маржата
Маржа по единица Тековна состојба Симулација
производ А Б А Б
Стандарден пристап 26,3 % 27,2 % - 22,7 %

ABC метода 30,4 % 23,8 % 28,1 % 21,5 %
72
Најдобра примена кај ентитети:
• Кои произведуваат голем број на различни
производи и каде износот на индиректни
трошоци на производство е висок
• Кои продаваат услуги
• Кои имаат високи трошоци на продажба
(маркетинг трошоци)
• Голем број на купувачи
73
Предност:
•Еминентни економисти (Роберт Каплан и Робин Купер)
ја сметаат за многу подобра верзија на стандардната
метода на вреднување
•Овозможува подобра анализа на активностите на
ентитетот, нивна оптимизација (елиминирање на
непотребните активности и скратување на нивното
времетраење) и остварување на заштеди
Недостаток:
•Релативно висока цена за примена
•Софистициран софтвер
74
Throughput Аccounting
Сметководство на пропусност
75
TpA – Сметководство на пропусност
Се заснива на теоријата на ограничување – авторот Елија
Голдрат е професор по физика. Основните идеи се:
•Секој ентитет има барем една слаба алка (ограничување) -
во спротивно ентитетот би можел да продуцира бескрајна
добивка
•Слабата алка (ограничувањето) го диктира темпото на
активностите (без разлика дали ова е препознаено или не)
•Или Вие ја управувате слабата алка (ограничувањето) или
таа Ве управува Вас
•Нема потреба да трошите време на јаките алки
(функционални), решавајте ги слабите алки (ограничувањата)
76
Теоријата на ограничување се применува во пет чекори:
1. Идентификување на најслабата алка во системот
(најзначајното ограничување)
2. Најслабата алка (ограничувањето) ќе ја одреди
брзината на функционирање на системот
3. Фокусирајте ги напорите за подобрување на
најслабата алка (ограничувањето)
4. Ако најслабата алка е решена, престанете со напорот
затоа што нема ефект,
5. Повторување на процесот од почеток (елиминирање
на инерцијата на системот) – ongoing improvement
77
Теоријата содржи две техники за решавање на:
• Проблемите во производство (физички капацитети на
производството) и
• Генеричко решавање на проблеми (процес на
размислување)
По својата суштина е блиска до филозофијата на
паричниот тек – зголемување на профитот е можно
со:
• Зголемување на продажбата
• Намалување на оперативните трошоци (фиксните
трошоци)
• Намалување на вложувањата (залихите)
78
Едноставен пример:
• Друштво што произведува и продава текстил
(кошули) „Т-стил„ ДОО Скопје
• Две машини
– Кроење
– Шиење
• Два производа
– Машки кошули
– Женски кошули
79
Едноставен пример – Друштво „Т-стил„ ДОО Скопје
Податоци Женска кошула Машка кошула

Неделна побарувачка 120 120
Продажна цена за една кошула 105 100
Трошоци за суровини 45 50
Време за кроење (минути) 2 10
Време за шиење (минути) 15 10
Вкупно време (минути) 17 20
• Расположливо време за производство на една машина е 2.400 минути
(5х8х60)
• Вкупни неделни оеративни трошоци 10.500 (кирија, енергија, плати)
80
• Симулација на нарачките – план за производството
Женска Машка
кошула кошула Вкупно
Податоци (120) (120) време %
Време за кроење 240 1.200 1.440 60%
Време за шиење 1.800 1.200 3.000 125%
Вкупно време 2.040 2.400 4.440 92,5 %
81
• Симулација врз основа на профитабилност на производ –
информација од Одделението за план и анализа
Податоци кошула кошула
Продажна цена 105 100
Трошоци за суровини -45 -50
Разлика (маржа) 60 50
Вкупно време 17 мин. 20 мин.
• Избор: целосно производство на женски кошули и соодветен можен
број на машки кошули
82
• Можен производен микс - 120 женски и 60 машки кошули се:
Време за кроење 240 600 840 35 %
Време за шиење 1.800 600 2.400 100 %
Вкупно време 2.040 1.200 3.240 67,5 %
83
• Ефект од изборот (одлуката) е:

Податоци Женска Машка Вкупно
кошула (120) кошула (60) (180)
Продажна цена 12.600 6.000 18.600
Трошоци за суровини -5.400 -3.000 -8.400
Разлика (маржа) 7.200 3.000 10.200
Оперативни трошоци -10.500
Оперативна добивка/загуба -300
84
Анализа - Традиционален (сметководствен пристап)
Состојба Предлог мерки
Нето загуба 300 Намалување на трошоците
Помал број на произведени Зголемување на бројот на машки
машки кошули кошули
Неискористено време на Скратување на времето на
машината за кроење (65 %) кроење на машките кошули
Инвестирање во додатен дел на Скратување на времето за кроење
машината (износ 100) за 2 минути (10%)
Поголем број на машки кошули и
Ефект остварување на поголем профит
Одобрување на предлогот од страна на раководството !!!
85
Што ќе се постигне со предлог решението?
1. Ништо !!!
2. Предлог решението нема да придонесе за
подобрување на резултатот од работењето,
биејќи и понатаму друштвото нема да биде во
можност да произведе поголем број на машки
кошули, затоа што машината за кроење не е
ограничувачки фактор!
3. Ограничувачки фактор е машината за шиење!
4. Новата инвестиција само ќе ја зголеми загубата
за износот на амортизацијата
86
TpA пристап - симулација врз основа на подредување на
ограничувањето (машината за кроење: 35% искорист.)
Време за кроење 160 1.200 1.360 56,7 %
Време за шиење 1.200 1.200 2.400 100,0 %
Вкупно време 1.360 2.400 3.760 78,3 %
•Избор: целосно производство на машки кошули и соодветен можен број

на женски кошули
87

кошула кошула (200)
(80) (120)
Продажна цена 8.400 12.000 20.400
Трошоци за суровини -3.600 6.000 -9.600
Разлика (маржа) 4.800 6.000 10.800
Оперативни трошоци -10.500
Оперативна добивка/загуба 300
88
Што превземавме кај „Т-стил„ ДОО Скопје:
1. Ја идентификувавме најслабата алка во системот -
машината за кроење (во двата случаи
машината за шиење беше искористена 100%)
2. Го подредивме производството на машината за
кроење
3. Ја подобривме најслабата алка – произведовме
поголем број на парчиња (вкупно 200, наместо
180 претходно) и генериравме поголем приход
89
Што превземавме кај „Т-стил„ ДОО Скопје:
4. Ја надминавме најслабата алка – престанавме со
напорот
5. Ако сакаме да го повториме процесот – потребно е да се
анализира, дали е потребно да се купи уште една машина
за кроење, или да се воведе нова смена во
производството. Анализата ќе зависи од можностите за:
– Зголемување на побарувачката на постојниот пазар за
производите
– Освојување на нови пазари
– Воведување на нови производи (развој)
– Снижување на цената на чинење на постојните и новите
производи
90
Анализа - Традиционален (сметководствен пристап)
Состојба Предлог мерки
Нето добивка 300 Зголемување на добивката
Помал број на произведени женски Зголемување на бројот на женски
кошули кошули
Немање резервен капацитет на Скратување на времето на шиење
машината за шиење (100 %) на женските кошули
Скратување на времето за шиење за
Инвестирање во додатен дел на 1 минута (6,7%) а зголемување на
машината (износ 1.000) времето на кроење за 3 минути
Поголем број на женски кошули и
Очекуван ефект остварување на поголем профит
Одобрување на предлогот од страна на раководството !!!
91
Производни можности по инвестирањето
Податоци Женска кошула Машка кошула

Време за кроење (минути) 5 10
Време за шиење (минути) 14 10
Вкупно време (минути) 19 20
• Скратување на времето за шиење на жен. кошули за 1 минута

• Инвестирање на 1.000 парични единици
• Зголемување на времето за кроење за 3 минути
• Вкупно зголемување на времето на прозиводство на женски
кошули за 2 минути
92
TpA пристап – ефект по инвестирањето
Време за кроење 425 1.200 1.625 67,7 %
Време за шиење 1.190 1.200 2.400 99,6 %
Вкупно време 1.615 2.400 4.015 83,6 %
•Избор: целосно производство на машки кошули и соодветен можен број
на женски кошули (85)
93

кошула (85) кошула (120)
Продажна цена 8.925 12.000 20.400
Трошоци за суровини -3.825 6.000 -9.600
Разлика (маржа) 5.100 6.000 11.100
Оперативни трошоци (+ 5) -10.505
Оперативна добивка/загуба 595
Зголемување на добивката 98,3 %
94
Предност:
•Подобрување на процесот на мислење во ентитетот –
воведување на логиката во управувањето
•Подобрување на искористеноста на капацитетите на ефикасен
начин
•Остварување на заштеди - физички, временски и емоционални
•Елиминација на традиционалните методи/пристапи кои му
„штетат„ на бизнисот – не дозволуваат прогрес и превземање на
„ризични„ чекори
Недостаток:
•Понапредна од тековниот систем за евиденција, МСС 2 – Залихи
практично недозволена за примена (освен за анализи на
раководството)
•Софистициран софтвер
95
Благодарам на
вниманието
Роберт Манасиев
Като Едукација ДООЕЛ Скопје
rmanasiev@kato.mk
моб. 072 308301

13 noem МСС 2-Роберт Манасиев

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

13 noem МСС 2-Роберт Манасиев

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ИОРРМ - Континуирано

професионално усовршување 2010

• Набавната вредност на залихите

310 Залиха на суровини 21.800

Вкупно 15.000 750 1.500 16.500 825 17.325

Отстапување = 500 х - 100

700 ЦЧ на продадени производи 700

701 НВ на продадени стоки 6.000

700 Набавна вредност 400

452 Кусоци (попис) 200

• Класификацијата може да се одреди според разни

•Пресметка на обртот на залихите:

Трошоци на продадени производи = 700 = 6

•Пресметка на деновите на чување на залихите:

Трошоци на продадени производи = 700 = 117 61

Трошоци на продадени производи = 700 = 100 52

Трошоци на продадени производи = 700 = 70 36

трошоци Ств. План Раз. А Б А Б

Плати 1.650 1.600 (50) 100 200 550 1.100

Амортизација 400 380 (20) 100 200 133 267

Вкупно 2.050 1.980 (70) 100 200 683 1.367

Продажна А (100) Б (200) Вкупно

калкулација Ед. Парче Вкупно Ед. парче Вкупно

Директни трошоци 30,00 3.000,00 15,00 3.000,00 6.000,00

трошоци Ств. План Раз. А Б А Б

Плати 1.650 1.600 (50) - 250 - 1.650

Амортизација 400 380 (20) - 250 - 400

Вкупно 2.050 1.980 (70) - 250 - 2.050

Продажна А (0) Б (250) Вкупно

калкулација Ед. Парче Вкупно Ед. парче Вкупно

Директни трошоци - - 15,00 3.750,00 3.750,00

Припрема 3 240 504 1 75 36 4 429 107 204

Производство 10 1.210 1.680 1 400 288 4 1.280 320 922

Одржување 2 200 336 1 100 60 4 236 59 140

Вкупно 1.650 2.520 1 575 384 4 1.945 486 1.266

Амортизација 400 168 1 40 95 4 128 32 305

Вкупно 2.050 2.688 1 615 479 4 2.073 518 1.571

Продажна А (100) Б (200) Вкупно

калкулација Ед. Парче Вкупно Ед. парче Вкупно

Директни трошоци 30,00 3.000,00 15,00 3.000,00 6.000,00

Припрема 3 240 504 150 72 214 102 66

Припрема 3 240 504 225 108 - - 132

ЦЧ по единица Првична пресметка промена

Стандарден пристап 36,83 21,83 - 23,20

Маржа по единица Тековна состојба Симулација

Стандарден пристап 26,3 % 27,2 % - 22,7 %

Податоци Женска кошула Машка кошула

• Можен производен микс - 120 женски и 60 машки кошули се:

• Ефект од изборот (одлуката) е:

•Избор: целосно производство на машки кошули и соодветен можен број

• Ефект од изборот (одлуката) е:

Податоци Женска кошула Машка кошула

• Скратување на времето за шиење на жен. кошули за 1 минута

• Ефект од изборот (одлуката) е:

You might also like